####################################################
MUKTABODHA INDOLOGICAL RESEARCH INSTITUTE
Use of this material (e-texts) is covered by Creative Commons license BY-NC 4.0
Catalog number: M00504
Uniform title: amṛteśatantra
Secondary title: netratantra
Manuscript : NGMCP manuscript no. pra-285 Reel B25/4

Description: 
From a manuscript dated Nepal samvat 320 i.e. 1101 C.E.


Notes: 
Data entered by the staff of Muktabodha under the supervision of Mark S.G. Dyczkowski.

Revision 0: August 14 2021.

Internet publisher : Muktabodha Indological Research InstituteMuktabodha Indological Research Institute
Publication year : 2021
Publication city : 
Publication country : United States
####################################################



ओं नमः शिवादिभ्यो गुरुभ्यः | 

यस्तृधा त्रिष्ववस्था सुरूपमास्थाय शक्तिमान् |
उद्भवस्थितिसंहारकृत्स्नं विश्वस्य शक्तितः ||

विदधाति नमस्तस्मै शुद्धामृतमयात्मने |
शिवाय ब्रह्मविष्ण्वेश पराय परमात्मने ||

कैलासशिखरासीनं देवदेवं महेश्वरं |
क्रीडंतं च गणैः सार्द्धं पार्वत्या सहितं हरं || 

दृष्ट्वा प्रमुदितं दैवं प्राणिनां हितकाम्यया | 
उत्संगादवतीर्याशु पादौ जग्राह पार्वती ||

पप्रच्छ परया भक्त्या सन्तोष्य परमेश्वरं |

श्रीदेव्युवाच ||

भगवं देवदेवेश लोकनाथ जगत्पते |
यं त्वया महदाश्चर्यं कृतं विस्मयकारकं ||

सर्वस्य जगतो देव किंतु मे परमेश्वर |
दुर्विज्ञेयं दुराराध्यं रहस्यं न प्रकाशितं ||

कार्तिके यस्य न मया न सुरेषु गणेषु च |
योगेश्वरीणां मात्रीणां ऋषीणां योगिनां न हि ||

तदद्य मे जगन्नाथ सुप्रसन्नो यदि प्रभो |

१ब्)

प्रार्थयामि प्रपन्नाहं निःशेषं वक्तुमर्हसि ||

एवं देव्या वचः श्रुत्वा प्रसन्नवदनो व्रवीन् |

भगवानुवाच ||

किं किं वदसि सुश्रोणि रहस्यान्ते हृदि स्थितं ||

सर्वं वक्ष्याम्यसंदेहि तोषितो ऽहं त्वया नघे |

देव्युवाच ||

भगवं देवदेवेश चित्राश्चर्य विधायकं |
आश्चर्यमीदृशं रम्यं न श्रुतं तच्छृणोम्यहं ||

विभो प्रसन्नवदन परमानंदकारक |
अमात्सर्येण भगवन् कथनीयं त्वया मम ||

यत् तदापोमयं देव चक्षुः सर्वत्र दृश्यते |
तस्मादग्निः कथं रौद्र उत्पन्नः कालदाहकः ||

येन वै दृष्टमात्रेण पित्रीषा भस्मसात् कृतः |
किं तद्रौद्रं कृतं देव वह्निः कालदिदृक्षया ||

प्रज्वालित जगत्सर्वं ब्रह्मादिच्छा वरान्तिकं |
कामस्तथैव निर्दग्धो लीलया परमेश्वर ||

क्रोधनेत्रानले नाथ दृश्यते यन्न कस्यचित् |

२अ)

कृतं तद् देवदेवेन महाविस्मयकारकं ||

देवनेत्रांतरे ह्यग्निस्त्वदृते कस्य दृश्यते |
किं वा वह्निमयं चक्षुस्तत्कथं न विभाव्यते ||

येन वै चक्षुषा कृत्स्नं प्रसरस्त्वं जगत्पते |
सर्वामृतमयेनैव जगदाप्यायकृत् क्षणात् ||

ममानंदयसे देव प्रसन्नेनैव चक्षुषा |
अमृताकारसंशुभ्रं जगदाप्यायकारकं ||

तस्मात् कालानलप्रख्यं कुतो वह्निः प्रजायते |
एतत् सर्वं समासेन भगवन् वक्तुमर्हसि ||

भगवानुवाच ||

अतिकौतूहलाविष्टा पृच्छस्येतच्छृणु प्रिये |
यन्मे नेत्रांतरे ह्यग्नि यद्वामृतमनुत्तमं ||

तत्सर्वं संप्रवक्ष्यामि योगयुक्त्या शृणु प्रिये |
यत्स्वरूपं निजं शुद्धं व्यापकं सर्वतोमुखं ||

सर्वभूतान्तरावस्थं सर्वप्राणिषु जीवनं |
योगगम्यं दुराराध्यं दुष्प्रापंमकृतात्मभिः ||

स्वसंवेद्यं स्ववीर्यं च ममैव परमं पदं |
तद्वीर्यं सर्ववीर्याणां तद्वै बलवतां बलं ||

२ब्)

तदोजस्तेजसां सर्वं शाश्वतं ह्यचलं ब्रुवं |
साममेच्छा पराशक्तिर्ह्यवियुक्ता स्वभावजा ||

वह्नि ऊष्मे च विज्ञेया रविरूपा रवेरिव |
सर्वस्य जगतो वापि सा शक्तिः कारणात्मिका ||

सर्वज्ञादि गुणास्तत्र व्यक्ताव्यक्ताश्च संस्थिता |
सैवेच्छा ज्ञानरूपा च ज्ञानादि गुणविस्मृताः ||

ज्ञानादि षट्गुणा ये च तत्रस्थाः प्रभवन्ति च |
सा वै क्रिया महारूपा संस्थितैका क्रिया मता ||

अणिमादि गुणानष्टौ करोति विकरोति सा |
एवं ममेच्छा ज्ञानाज्ञा कृयाख्या शक्तिरुच्यते ||

सूर्याचंद्रमसौ वह्निस्त्रिधामपरिकल्पना |
त्रिनेत्रकल्पनामह्यं तदर्थमिह दृश्यते ||

दहनाप्यायनन्तेन प्रकाश्य विदधाम्यहं |
सृष्टिस्थितिं संहृतिं च तनुर्विधाम्यहं ||

तद्वीर्या पूरितं सर्वं मत्तेज उपबृहितं |
इच्छाज्ञानक्रियारूपं नेत्रामृतमनुत्तमं ||

तद्वीर्यं परमं धाम यत् परामृतरूपकं |

३अ)

स एष परमानंदो देहे तत् परमं पदं |
तदेतन्निष्कलं ज्ञानं विशुद्धं नेत्रमुत्तमं ||

मृत्युजित् तेन चाख्यातं सर्वेषा मोक्षदायकं |
तत् सिद्धिदं परं देवि सर्वदुःखविमोक्षदं ||

सर्वव्याधि हरं देवं सर्वाहरमयं शिवं |
दारिद्र्य दमनं नित्यं मृत्युजित् सर्वतो मुखं ||

अमोघममलं शान्तं सर्वगं सर्वसंस्थितं |
सूर्यकोटिसहस्राणां वह्न्यायुतसहस्रशः ||

यत् तेजसा समस्तस्य कलानार्घंन्ति षोडशी |
सर्वन्तेजोमयं तस्मादप्रधृष्यं सुरासुरैः ||

तेन नेत्राग्निना सर्वं निर्दहानि क्षणाद्ध्रुवं |
तेनैवाप्यायनं भूयः प्राकाश्य विदधाम्यहं ||

तस्मात् परतरं नान्यत् किं विद्वीर्य प्रदृश्यते |
तदेवास्त्रमयं रौद्रं अणोः सन्तारणं परं ||

क्षयकृत् सा शत्रूणां अस्त्रंस्त्वेतदुदाहृतं |
सर्वेषामेव भूतानां आयुद्धान्ते तदायुधं ||

तदेकं बहुधा वीर्यं भेदानंतविसर्पितं |
महापाशुपतं मह्यं विष्णोस्तच्च सुदर्शनं ||

३ब्)

ब्रह्मणो ब्रह्मदंडश्च सर्वेषां स्वस्वमायुध |
अनेकाकाररूपेण आयुधं तदनेकधा ||

सुराणां सुस्वरूपेण मयावीर्यं समर्पितं |
ज्ञानशक्त्या तु योगेश्या तेन व्याप्तमिदं जगत् ||

भीतानां सा परा रक्षात्र स्नानां अभयं परं |
शत्रुभिश्चार्दितानां तु मोक्षदं परमं ध्रुवं ||

किं वा विस्तरणोक्तेन पौनपुण्येन सुंदरि |
यद्यन्निव्रतरं रौद्रं श्रीमद्वर्जितमेव वा ||

प्रसादं वरदं श्रेयः प्रकाश्यन्तत्तदेव हि |
तद् ज्ञेयमप्रमेयं च ज्ञानं मन्त्रं महाबलं ||

त्रातारं सर्वभूतानां गुप्तगोप्यं सदा मया |
तवाद्य कथितं देवि भूयः परिपृच्छसि ||

इति सर्वस्रोतसंग्रहसारे मृत्युजिदमृत्तिशविधाने तंत्रावताराधिकारो नाम 
प्रथमः पटलः || १ ||
श्रीदेव्युवाच ||

यद्येवं परमं शान्तं अप्रमेयं गुणालयं |
सर्वानुग्रहकं वीर्यं देवदेव मुखाच्छ्रुतं ||

४अ)

भगवं देवदेवेश लोकानुग्रहकारक |
त्रियोनिजमिदं सर्वं देवमानुष तिर्यगं ||

आधिव्याधि भयो द्विग्नं विषभूतभयार्दितं |
अपमृत्यु शतां कर्णं ज्वरकासक्षयान्वितं ||

भूतजं मानुषे लोके विप्राद्याः प्राणिनस्तथा |
दुःखदोषशताकीर्णं कुतंस्तेषां सुखं विभो ||

युगानुरूपभावेन तेषामायुं स्वमानतः |
जिघांसन्ति बलोपेतास्त्वत्तेजबलबृंहिताः ||

अनेकशतभेदैस्तु व्याधादि विनिपीडिताः |
तेषामनुग्रहार्थाय कृपया प्राणिनां हितं ||

उपायस्तु जगन्नाथमुच्यन्ते येन सर्वतः |
येन येन प्रकारेण ज्ञानयोगेन मंत्रतः ||

यत् तत् पश्यति देवेश तमुपायं वदस्व मे |
एवं देव्या वचः श्रुत्वा प्रहस्यो वारशंकरः ||

ईश्वर उवाच ||

अतिकारुण्यया विष्टा देवित्वं पृच्छसे मम |
न केन विदहं पृष्ठो नाख्यातं कस्य चिन्मया ||

यत् तत् सर्वेषु नेत्रेषु नेत्रभूतं(?) प्रकीर्तितं |

४ब्)

ममांशकेन केनापि लक्षितं तु सुदुर्लभैः |
तवाद्य कथयिष्यामि तृप्रकारं परं ध्रुवं ||

मंत्रयोगज्ञानगम्यं मोक्षदं सिद्धिदं परं |
आदौ मंत्रमयं वक्ष्ये सिद्धत्रयसमन्वितं ||

सांगं स्वमुद्रया युक्तं सर्वत्राणकरं परं |
भूतयक्षग्रहोन्माद शाकिनी योगिनी गणैः ||

भगिनी रुद्रमात्रीभि डाव्याडामरकादिभिः |
रूपिकाभिरपस्मारैः पिशाचैश्चाप्यनेकशैः ||

ब्रह्मरक्षोग्रहादिभ्यः कोटिशो यदि मुद्रिताः |
अपमृत्युभिराक्रान्ताः कालपाशजिघांसता ||

राजानो राजतनया राजपत्न्यो ह्यनेकशः |
विप्रादि प्राणिनः सर्वे सर्वदोष भयार्दिताः ||

येन वै स्मृतमात्रेण मुच्यते तद् ब्रवीमिते |
भूय प्रदेशे समे रम्ये चंदनागुरु चर्चिते ||

कर्पूरामोदगंधाढ्ये कुंकुमोदक चर्चिते |
आचार्य सुप्रहृष्टात्मा चंदनागुरु चर्चितः ||

उष्णीराद्यैराभरणैर्भूषितः सुमहामतिः |

५अ)

पद्ममष्टदलं कृत्वा मात्रिकां तत्र चालिखेत् |
त्रितनुं मध्यतो लेख्यं वर्गाष्टौ प्राग्विषो लिखेत् ||

पूजयेत् परया भक्त्या पुष्पधूपार्घविस्तरैः |
मंत्रमाता ततो देवि प्रोद्धरेत् मंत्रमुत्तमं ||

विश्वाद्यं विश्वरूपान्त विश्वहामृतकं दलं |
स्वेति ध्वनि पराशक्तिः शिवमेकत्र योजयेत् ||

अनेन ग्रथितं सर्वं सूत्रेमणि गणा इव |
अस्मात्मंत्रासमुत्पन्ना सप्तकोट्याधिकारिणः ||

चित्रभानु पदान्तस्थं शशांकशकलोदरं |
तदंकुशोर्ध्वविन्यस्तं तिर्यगं तूर्ध्वयोजितं ||

एतत् तत् परमं ज्योतिरेतत् तत् परमामृतं |
एतत् परममुद्दिष्टं अमृतं लोकविश्रुतं ||

पेयूष कलया युक्तं पूर्णचंद्रनिभोपमं |
एतत् परतमं धाम एतत् परतमं पदं ||

एतत् परतमं वीर्यं एतत् परमामृतं |
तेजसां परमं तेजं ज्योतिषां ज्योतिरुत्तमं ||

सर्वस्य जगतो देव ईश्वरं कारणं ध्रुवं |
स्रष्टा कर्ता च हर्ता च नास्त्यस्य जगतो वली ||

५ब्)

मंत्राणामालयं ह्येष सर्वसिद्धिगुणास्पदः |
अधुनांगानि वक्ष्यामि सन्नद्धोयैस्तु सिध्यति ||

कृतान्तमध्यमं वर्णं सुररा *? च मानुगं |
प्रभंजनान्त शिरसं हृअदया सर्वसंस्थितं ||

सामान्तमनलाद्येन युक्तं प्रणवयोजितं | 
शिरो ह्येषो निलान्तेन युक्तो माया शिखा स्मृता ||

प्रशान्तमीश्वरोर्ध्वं च द्वादशार्द्धनियोजितं |
शिवशक्तिस्तथा नादयुक्तं तद्वत्मनोत्तमं ||

सभैरवाद्यं प्रणवं सदागति शिर स्थितां |
नेत्रमंत्र महोदग्रं सर्वकिल्विष नाशनं || 

अजीवकटसंयुक्तं अस्त्रमेतत् प्रकीर्तितं |
अंगषट्क समाख्यात मंत्रराजस्य निसृतं ||

इति सर्वस्रोतसंग्रहसारे अमृतीशविधाने मृत्युंजये 
मंत्रोद्धारविधिर्द्वितीयः पटलः ||
ईश्वर उवाच ||

अधुना यजनं वक्ष्ये येन सिद्ध्यन्ति मंत्रराट् |
आदौ स्नान प्रकुर्वीत सर्वकिल्विषनाशनं ||

६अ)

अस्त्रमंत्रेण देवेशि मृदमुद्धृत्य मंत्रवित् |
शौचं यथोदितं कृत्वा स्नानं पश्चात् समाचरेत् ||

पादौ जंघे कटी चैव पूवद्भिः त्रिभिस्तृभिः |
त्रिभिरंतरयोगेन सप्तभिः शुद्ध्यते मनः ||

सप्ताभिमंत्रितं कृत्वा मृदमस्त्रेण मंत्रवित् |
प्रतांप्यार्क मुखे पश्चाच्छरीरमनुलेपयेत् ||

विघ्नोपशमनार्थं तु क्षाल्यमंतर्जलं जपेत् |
वामहस्ते ततो भागान् मृदयात्रींस्तु कारयेत् ||

अस्त्रजप्तं क्षिपेद् दिक्षु मूले तीर्थं प्रकल्पयेत् |
अंगैः शरीरमालिप्य क्षाल्यमन्तर्जलं जपेत् ||

मूलं शक्त्या समुत्तीर्य संध्यां वंदेदनुक्रमात् |
शिखांबद्ध्वा शिखास्मृत्वा मंत्राणां तर्पणं ततः ||

देवान् पितॄनृषींश्चैव मनुजान् भूतसंयुतान् |
सन्तर्पतीर्थं संगृह्य यागोक्तविधिना विशेत् ||

आशामात्री गणं लक्ष्मी नंदिगंगे प्रपूजयेत् |
महाकालं तु यमुनां देहलीं पूजयेत् ततः ||

६ब्)

विघ्न प्रोच्चाटनं कृत्वा दिग्बंधं कवचास्त्रयोः |
स्वासनार्थं प्रकल्प्येत शक्तिमाधारपूर्विकां ||

उपविश्य ततः कुर्यात् प्राणायाममनुक्रमात् |
धारणामारभेत् तत्र युगपच्छोषणादिभिः ||

षाङ्कोषिकं(?) तु मलिनं दिग्बंधं तत्र भावयेत् |
विज्ञानं केवलन्तत्र शून्यन्तत्रगतं स्मरेत् ||

नाहमस्ति न चान्योस्ति ध्येयं चात्र निवेद्यते |
आनंदपदसल्लीनं मनः समरसी गतं ||

पश्चादाधारशक्तिस्थं स्था?सनं परिभावयेत् |
धात्रीपयोगिवं पद्मां चंद्रबिंवावभासितं ||

पश्चात् कलाकलापोत्थं पेयूषेन तु सिंचितं |
मूर्ति पूर्वं तृतत्वे तु मूले नैव प्रकल्पयेत् ||

ततोंगानि कराभ्यां तु शरीरे विन्यसेत् पुनः |
मंत्रं चैवाभिमानं तु चिन्तये ध्यानयोगतः ||

धेनुमुद्रा ततो बद्ध्वा पद्ममुद्रा तथापि वा |
ध्यायेदात्मनि देवेशं चंद्रकोटिसमप्रभं ||

स्वच्छमुक्ता फलप्रख्यं स्फटिकाह्नि समप्रभं |

७अ)

कुंदेंदु गोक्षिरे निभं हि मादृशं विभुं |
शुभ्राद्वारेंदु कांतादि सितभूषणभूषितं ||

सितचंदनलिप्तांगं कर्पूरक्षोदधूसरं |
स्फुरचंद्रामृतस्फार बहुलोर्मिपरिप्लुतं ||

सोममंदलमध्यस्थं एकवक्त्रं त्रिलोचनं |
सितपद्मोपविष्टं च बद्धपद्मासनस्थितः ||

चतुर्भुजं विशालाक्षं वदराभयपाणिनं |
पूर्णचंद्रनिभं शुभ्रं मृतेनैव पूरितं ||

कलशं धारयन्तं हि जगदाप्याय कारकं |
परिपूर्णं तथा चंद्रं वामहस्ते विचिन्तयेत् ||

सर्वश्वेतोपचारेण पूजितं तमनुस्मरेत् |
बहुनात्र किमुक्तेन साक्षादमृतसागरं ||

तस्मादेव समुत्पन्नममृतं विश्वजीवनं |
अथ चिन्तामणि प्रख्यं भावभेदेन संस्मरेत् ||

सौम्यं रौद्रं तथा भीमं विकृतं भावभेदतः |
सदाशिवं भैरवं र?न्तं चुंरुं वीरनायकं ||

येन येन हि रूपेण साधकंस्संस्मरे तदा |
तस्य तन्मयतां याति चिन्तामणि रिवेश्वरः ||

७ब्)

एवं ध्यात्वा यजेद् देवं मानसैः कुसुमैः शुभैः |
हृत्पद्मे सर्वसिद्ध्यर्थं पश्चाद् बाह्ये प्रपूजयेत् ||

मानसैः कुसुमैरर्चा साधकेन शुभामता |
अनिर्माल्य पराशुद्धा मोक्षदा सिद्धिदा शुभा ||

तस्मात् सर्वप्रयत्नेन मानसं यजनं ध्रुवं |
आदावे प्रकर्तव्यं पश्चाद् द्रव्यैस्तु विस्तरैः ||

स्वगृहे देवतागारे संगमे गिरिमूर्द्धनि |
सुप्रशस्ते तु भूभागे पद्मशंडे सुशोभने ||

आलिखेत् मंडलं चित्रं सितरेखोपशोभितं |
चतुर्द्वारं चतुष्कोणं सुसमं तु मतोरमं ||

शोभापशोभसंपन्नं तन्मध्ये शशिमंडलं |
पूर्णचंद्रसमप्रख्यं रश्मिमालावली युतं ||

तन्मध्येष्टदलं पद्मं सुसितं चंद्रसन्निभं |
विचित्रकेसरोपेतं हेमकर्णिकमुत्तमं ||

तन्मध्ये चैव देवेशं स्वस्थानादवतारयेत् |
आवाहयेत् ततो देवं त्रिदेहपरिकल्पितम् ||

८अ)

आग्नेयादि विभागेन दलेष्वंगानि विन्यसेत् |
पूज्यश्वेतोपचारेण पुष्पांवरविलेपनैः ||

नैवेद्यैर्विविधैश्चित्रैर्धूपैः श्रेष्ठैः सुधूपितैः |
हृद्यैः पानैश्चर्विविधैर्भावभेदेन पूजयेत् ||

सर्वश्वेतोपचारेण शान्त्यर्थं पूजयेत् पृये |
पुष्ट्यर्थं बहुभिर्मिश्रैः संभारः संस्कृतं यजेत् ||

पश्चाद्धोमं प्रकुर्वीत यथाकर्मानुरूपतः |
त्रिमेखले वर्तुले च चतुरश्रे सुशोभने ||

हस्तमात्रे ततः कुंडे षडंगेनोर्द्धमेखले |
मध्यमादि चतुष्केण द्वादशांगेन चाधमा ||

हस्तमात्रं ततः खातं ओष्ठमेकांगुलायतं |
अश्वत्थपत्त्र सदृशी नाभिः कुर्यान्नवांगुला ||

दैर्घ्यात् तु पार्श्वतस्तद्वतत्मध्याग्रांगुलन्वयं |
उक्तं साहस्रिके होम द्विगुणं चायुते मतं ||

त्रिपंच युत होमेन त्रिगुणं तद्विधीयते |
कुंडं वै लक्षणोपेतं लक्षहोमे प्रशस्यते ||

नित्यनैमित्तिके काम्ये शान्तौ पुष्टौ तु वर्तुलं |

८ब्)

सर्वदिक्षु प्रशाम्येत श्रीकामे चतुरश्रकं |
शस्यते पूर्वमानेन यं दृष्ट्वा कर्मभेदतः ||

संस्कारान्वस्य कुंडस्य कर्तव्या अस्त्रमंत्रतः |
अधःकरणमुद्धारं अभिक्षेपं प्रपूरणं ||

सेचनं कुट्टनं चैव मार्जनं लेपनं तथा |
प्रणवेन तु कर्तव्यं कुंडस्य परिकल्पना ||

चतुष्पथं चाक्षवाटं वागेश्या गृहकल्पनं |
असिना प्रणवेनैव वागेश्या वाहनं पुन ||

अर्वनं चैव कर्तव्यं त्रितत्वेनन्त प्रोक्षणं |
अस्त्रेण ताडनं चैव संस्कृत्यविधिपूर्वकं ||

क्रियाशक्ति स्वरूपेण कौंडिल्या कुंडकल्पना |
ज्ञानशक्तिस्वरूपं तु वह्निन्तत्र प्रकल्पयेत् ||

वह्निमादाय पात्रस्थं पंचसंस्कारसंस्कृतं |
निरीक्षणादि चास्त्रेण कवचेनावगुंठनं ||

प्रणवेनाहुतिः पंच हुत्वा द्रव्यादि शुद्धितः |
विश्वाग्न्यापादनं पश्चात् कुर्वीत भ्रामये तृधा ||

बीजरूपं ततो वह्निमात्माने परमेश्वरं |

९अ)

माया चैव तु योगेशी योनौ संक्षोभ्य संक्षिपेत् |
वर्तुलीकृत विश्वाग्नौ पूजनं प्रणवेन तु ||

कर्तव्यं तन्मुखे पश्चात् संस्कारस्तु ततो नले |
गर्भाधानं पुंसवनं सीमन्तोन्नयं तथा ||

वक्त्रकल्पनविश्वाग्नौ सीमाग्रीवादि कल्पन |
जातकर्म तथैवात्र निष्क्रामोनामकल्पना ||

हृदयाद्यंग षट्केन कर्तव्यमनुपूर्वशः |
चूडाद्या ये तु संस्कारा पूर्णाहुत्येकया पुनः ||

संस्काराणि तु सर्वाणि वह्नौ मूलेन कारयेत् |
शिवशक्ति मयन्तत्र कल्पये तु विधानवित् ||

स्रुक्स्रुवौ तु दृढौ कार्यौ क्षीरवृक्षसमुद्भवौ |
शस्यते शान्तिपुष्टौ तु शस्तद्रुमसमुद्भवौ ||

अन्यत्र भावभेदेन कार्यौकमानुरूपतः |
षट्तृंशदंगुलं मानं स्रुग्वावाहु प्रमाणतः ||

षडंशपरिणाहेन दंडः कुंभात् समुत्थितः |
चतुरंगुलपीठाग्रं तत्पीठं कमलोदरं ||

कर्तव्यं दंडमध्ये तु द्व्यंगुलायतवर्तुलं |

९ब्)

अर्द्धांगुलसमुत्सेध विचित्ररचनाकुलं |
वेदिकाष्टांगुलाकार्या चतुरासुशोभना ||

अधः पद्मा निविष्टान्त ऊर्ध्वि? पंचांगुलायुत |

खातं तं अंगुलं कार्यं तदूर्ध्वं वर्तुलभ्रमं |
अर्द्धांगुलप्रमाणेन तिलकैरुपशोभितं ||

तस्य पार्श्व चतुष्कं तु चतुष्कोणसमन्वितं |
शिल्पिविज्ञानरचना नाना भिरचितं मतं ||

कंथ एका.उग्लः कार्यस्त त्रिभागविकल्पितः |
पार्श्वयोश्च ततः कार्यं मुखं सप्तांगुलं शुभं ||

दैर्घ्यां तु पार्श्वयोष्टौ तु द्वौ भागौ ह्रासयेत् क्रमात् |
मुखाग्रं तत् त्रिभागे तु द्वौ भागौ पार्श्वयोस्तथा ||

वर्तयेद्वेदयेतां तु कनिष्ठांगुलिमानतः |
निम्नं निम्नतरं कुर्याद् यावच्चाग्रमुखान्तरं ||

पार्श्वयोस्तु तथा कार्या विचित्र रचना शुभा |
स्वतृभागविवर्त स्यात् पार्श्वयोस्तु तथैव च ||

हस्तमात्र स्रुवः कार्यो मूलपीठे त्रिशाखिकं |
मध्याग्रपीठपद्मांक कंठाचांगुलवर्तुलं ||

१०अ)

चतुरंगुलदीर्घं तु द्विपुटाग्रं सुवर्तितं |
अंगुष्ठपर्ववत् खातं गोष्पदाकृतिकारयेत् ||

कनिष्ठांगुलमानेन प्रतिष्ठा खातु वर्तुला |
वर्तयेद्रवचनायुक्तं कर्षापूरितवक्त्रकं ||

चतुष्पला भवेत् पूर्णा स्रुवाशक्तिः स्रुवः शिव |
क्रियाशक्तिस्तु वै कुंडं ज्ञानशक्तिस्तथा नलं ||

एवं निष्पाद्य विधिवत् पश्चाद्धोमं समाचरेत् |
तिलैःक्षीरयुतैर्होमं शर्कराघृतमिश्रितैः ||

महाशान्तिप्रजायेत तत्क्षणात् नात्रसंशयः |
आदौ चैवाज्य?संस्कारंन् कुर्याद्धोममथापरं ||

अधिश्रयणमुद्धारं भ्रामणं स्थापनं ततः |
निरीक्षणं ततोस्त्रेण नैराजनमतः परं ||

पर्यग्नि करणं चैव तथैवोत्प्लवसंप्लवौ |
अस्त्रे चैवार्चनं मूले नामृतीकरणं तथा ||

दर्भास्तरं विष्टराणि परिधी नस्त्रमंत्रतः |
सूर्याचंद्रमसौवह्नि कल्पयेत् प्रणवेन तु ||

भावयेत् तवजिह्वा तु पूर्णां मूलेन पातयेत् |

१०ब्)

पश्चात्तूतं मंत्रं सागं मध्यमतं यजेत् |
एवं कृत्वा तु जुहुयान्मंत्री कर्मानुसारतः ||

पयसाघृतयुक्तेन पुष्टिर्भवतिशाश्वती |
घृतगुग्गुलुहोमेन पूर्णायुर्भवते ध्रुवं ||

श्रीकामं जुहुयात् पश्चान् घृतक्षीरसमन्वितं |
राज्यकामोस्ततो बिल्वा त्रिसंधाक्तात् सुसिद्धिदात् ||

क्षीरवृक्षसमिद्भिस्तु होमाचारो गृ?तां भभेत् |
प्रशस्तसमिधा होमात् प्रशस्त तरुजे नले ||

सर्वकामानवाप्नोति सत्यमेव नवान्यथा |
ब्रीहिसप्तकहोमेन धनार्थी लभते धनं ||

ईहितं काममुद्दिश्य ईहितं होममाचरेत् |
पयसा केवले नैव होमान्मृत्युंजये ध्रुवं ||

क्षीरवृक्षसमिद्भिस्तु होमादाराम्व?तो लभेत् |
प्रशस्त समिधा होमात् प्रशस्तेन जले नलं ||

सर्वकामानवाप्नोति सत्यमेतं न चान्यथा |

इति सर्वस्रोतसंग्रहं सारे मृत्युजिदमृतीशविधाने यजनाधिकार तृतीयः 
पटलः || 
११अ)

ईश्वर उवाच ||

अथ दीक्षां प्रवक्ष्यामि भुक्तिमुक्तिफलप्रदां |
भूततन्मात्रदशकं मनोबुद्धिरहंकृतं ||

प्रकृतिं पुरुषं चैव ईश्वरं च सदाशिवं |
शिवमष्टादशं नाम तत्कार्येवविशोधयेत् ||

प्रकृतिं पुरुषश्चैव निपतिः काल एव च |
माया विद्या तथैशं च सदाशिवशिवस्तथा ||

तत्वानि नवधा सम्यक् शोधयेद्दैशिकोत्तमः |
तत्वैशट्तृंशदर्द्धेन तदर्द्धे नाथ पंचभिः ||

त्रिभिरेकेन वा कार्या परापरविभूतये |
या कलाभिः पंचभिर्वाथ पदैर्दीक्षाथवा पुनः ||

वर्णैः पंचाशतो वापि मंत्रैर्वा भुवनैस्तथा |
एतैः सर्वैः प्रकर्तव्या कार्या एकतमाथवा ||

सर्वैस्तु समुदायेन व्यक्तिशक्ति स्वरूपतः |
यथा विभवसारेण कर्तव्यादैशिकोत्तमैः ||

वागेश्याः पूजनं कार्यं तद्गर्भे योजयेत् पशुं |
गर्भाधानं तु जननं अधिकार लयं तथा ||

११ब्)

भोगः कर्मार्जनं चैव निष्कृतिस्तदनन्तरं |
मूलमंत्रेण कर्तव्यं पाशच्छैदस्तथा स्मृतः ||

अस्त्रमंत्रेण दाहस्तूतं भस्मीकरण स्थितिः |
शिखाच्छेदं तथा होमं मूलेनैव तु योजयेत् ||

संयोज्य परमे तत्वे संस्थानं चैव कारयेत् |
अधिकारार्थमाचार्ये परापर पदे स्थितिः ||

शिवतत्वे स्वधाकारां विद्यादीक्षा सदाशिवे |
पुत्रके परमे तत्वे समयिन्येश्वरे तथा ||

एवमुद्देशतो दीक्षा कथिता विस्तरेन्यतः |

इति सर्वस्रोतसंग्रहसारे मृत्युजिदमृतीशविधाने दीक्षाधिकारश्चतुर्थः 
पटलः ||
ईश्वर उवाच ||

अभिषेकं प्रवक्ष्यामि यथा यस्यैव दीयते |
अष्टभिः कलशैर्देयमाचार्यस्य विधानतः ||

ते तु विद्येश्वराः प्रोक्ता समुद्राश्च सगर्भगाः |
पंचभिर्भूतसंख्यैर्वा त्रिभिर्वा तत्वरूपकैः ||

आत्मविद्या शिवाख्यैस्तु एकेनापि शिवात्मना |
अधिकारार्थमाचार्ये साधके सिद्धिकामतः ||

१२अ)

अभिषिक्तो ह्यनुज्ञातः प्रकुर्यान्मंत्रसाधनं |
तद्व्रतस्तमसाचारस्तद्भक्तस्तत्परायणः ||

पवित्राहारनिरतो लघ्वाशी संयतेंद्रितः |
एकान्ते पुण्यक्षेत्रे तु तीर्थायतन गोचरे ||

सर्वसंगोज्झितमनाः साधको जपमारभेत् |
लक्षमेक जपेन्मंत्री पूर्वमेव समाहितः ||

तेन सामान्य कर्माणि सिद्ध्यन्ते साधकस्य तु |
भौमीं सिद्धिमवाप्नोति दशलक्ष जपेन तु ||

अन्तरिक्षीं लभेत् सिद्धि लक्षपंचाशतोद्ध्रुवं |
दिव्यां सिद्धिं तु लभते साधको नात्रसंशयः ||

यथा कोटि कृतेर्जप्यै ईश्वरी सिद्धिमावहेत् |
व्यापकस्तु शिवो भूत्वा निग्रहानुग्रहक्षमः ||

यथेच्छां कुरुते सर्वां धारयेत् संहरेद्भृशं |
सर्वगस्सर्ववेत्ता च सर्वज्ञो भवते ध्रुवं ||

इति सर्वस्रोतसंग्रहसारे मृत्युजिदमृतीशविधान अभिषेकसाधनाधिकारः 
पंचमः पटलः ||
१२ब्)

श्रीदेव्युवाच ||

श्रुतं मया महादेव मृत्युजित् सिद्धिमोक्षदं |
अधुनाश्रोतुमिच्छामि सिद्धि त्रय समन्वितं ||

अमृतीशं महात्मानं सर्वप्राणिषु जीवनं |
यदा सिद्धि प्रदो लोके मानुषाणां हितं करं ||

पूर्वोक्त दुष्टशमनं अपमृत्युविनाशनं |
आप्यायनं शरीरस्य शान्तिपुष्टिप्रदं शुभम् ||

श्रीभैरव उवाच ||

श्रूयतां संप्रवक्ष्यामि रहस्यं परमाद्भुतं |
यथातरंति मनुजा दुःखो दधि परिप्लुता ||

अपमृत्युशताक्रान्ता जरादारिद्र्यसंयुता |
आधिव्याधिभयोद्विग्ना पापौघैर्विनिपीडिताः ||

मुच्यन्ते तु यथा सर्वे पूर्वोक्तैर्मारणैः पृये |
त्रिविधं तदुपायं तु स्थूलं सूक्ष्मं परं च यत् ||

१३अ)

स्थूलं च यजनं होमं जप ध्यानं समौद्रकं |
मंत्राणि संपुटादीनि मंत्रराट् कुरुते भृशं ||

सूक्ष्मं चक्राभियोगेन कलानाद्यादयेन च |
परं सर्वात्मकं देवं मोक्षदं मृत्युजिद् भवेत् ||

यदा मृत्युभया घ्रातं कालेन कलितं पृये |
दृष्टस्तत्प्रतिघानार्थममृतेशं यजेत् तदा ||

सर्वश्वेतोपचारेण पूर्वोक्तेन विधानतः |
यस्य नामं समुदिश्य पूजयेत् मृत्युजिद् विभुः ||

मृत्योरुत्तरते शीघ्रं सत्यं मेनानृतं वचः |
सितशर्कर या युक्तो घृतक्षीर प्लुतैस्तिलैः ||

पुण्यदार्विधने वह्नौ कुंडे वृत्ते त्रिमेखले |
महारक्षा विधानेन यस्य नामांकितो हुनेत् ||

महाशक्तिर्भवेत् क्षिप्रं गतस्यापि यमालयं |

१३ब्)

अथवा शर्करायुक्तं पयसा केवलेन तु |
होमान्मृत्युंजये च्छीघ्रं मृत्युंजिन्नात्रसंशयः ||

सुगंधघृतहोमेन क्षीरवृक्षमये नले |
जुहुयान्नाशयेन्मृत्युं मृत्युजिन्नात्रसंशयः ||

क्षीरवृक्षसमिद्धो वा ज्वरं नाशयते क्षणात् |
तिलतंडुलमक्षीक आज्यंक्षीरसमन्वितं ||

एष पंचामृतो होम सर्वदुष्ट निवारणं |
गुग्गुलांगुलिकाभिश्च त्र्यक्ताश्च शक्रमात्रया ||

होमात्पुष्टिर्भवत्याशु क्षीणदेहस्य सुव्रते |
यदा व्याधिशा कीर्णा ह्यबलो दृश्यते नरः ||

तदा तु संपुटी कृत्य नामजप्त्वा विमुच्यते |
यं यं मंत्रं जपेद् विद्वानमृतीशेन संपुटं ||

स तस्य सिद्ध्यते क्षिप्रं भाग्यहीनोपि यो भवेत् |
क्षीणगात्रस्य देवेशि भेषजं मंत्रसंपुटं ||

दीयते तत्क्षणा देवि सपुष्टिं लभते बली |

१४अ)

हृत्पद्ममध्यगं जीवंच्चंद्रसंपुटमध्यगं |
साध्यर्णरोषितं कृत्वा मृत्युरुन्तरते भृशं ||

साध्यर्ण रोधितं नित्यं ध्यायेद् देहं स योगवित् |
सर्वव्याधिविनिर्मुक्तो सभवेन्नात्रसंशयः ||

क्षीरोदमध्यपद्मस्थं  अमृतोर्मिभिराकुलं |
ऊर्द्ध्वाधः शक्तिरुद्धं तु साध्यर्णसंपुटीकृतं ||

यो ध्यायति सदृष्टात्मा ह्यात्मनस्य परस्य वा |
सबाह्याभ्यन्तरं शुभ्रं स्वधापूरितविग्रहणं ||

अमुद्विग्नमनायश्च सर्वभोगैः प्रमुच्यते |
रोचना कुंकुमेनैव क्षीरेण च समन्वितं ||

सितपद्मेष्ट पत्रे तु मध्यसाध्यं निरोधितः |
सर्वव्याधि पराक्रान्तं चंद्रमंडलवेष्टितं ||

चतुष्कोणे पराक्रान्तो वज्रभृद्वज्ररोधितः |
मुच्यते नात्रसंदेहो सर्वव्याधि प्रपीडितः ||

षोडशारे महापद्मे षोडशस्वरभूषिते |
आद्यन्तमंत्ररोधेन साध्यनामं विलेखयेत् ||

जीवान्तं सावमध्यस्थं वर्णांतांतेन रक्षितं |

१४ब्)

प्रत्यर्णममृतीशेन संपुटि त्वानुसर्वतः |
मध्ये दलेषु सर्वेषु शशिमंडलमध्यगं ||

बाह्ये तु द्विगुणं पद्मं कादिसान्तं क्रमेण तु |
पूर्ववत् तु लिखेन्मंत्री प्रतिसाध्यर्ण रोधितं ||

वर्णे तदनु साध्यस्य नामबाह्येर्कमंडलं |
पुरंदर पुरे पश्चात् समन्तात् परिवारयेत् ||

श्वेतचंदनयुक्तायां रोचनाक्षीरयुक्तया |
लिखित्वा मंत्रवाजानां कर्पूरक्षोदधूसरं ||

महारक्षाविधानं तु सुखसौभाग्यदायकं |
एतच्चक्र महादेवि सितपुष्पैः प्रपूजयेत् ||

सर्वश्वेतोपचारेण मधुमध्ये निधापयेत् |
अनेनैव विधानेन सप्ताहान् मृत्युजिद् भवेत् ||

राजरक्षाविधानं तु भूभृतामप्रकाशयेत् |
संग्रामकाले वरदं ऋपुदर्पापहं भवेत् ||

शिवादिनवतत्वानि प्रत्येकं शशिमंडले |
मध्ये पूर्वादिमीशान्तं अमृतीशेन मंत्रवित् ||

यदा व्याधि शताक्रान्ता अपमृत्युभिरेव च |

१५अ)

तदा श्वेतोपचारेण पूज्यं क्षीरघृतेन च ||

तिलैः क्षीरसमिद्भिर्वा होमाच्छान्तिं समश्नुते |
एवसंपूज्य कुंभे तु सर्वौषधि समन्वितः ||

सितगर्भमये शुभ्रे रन्नगर्भांबुपूरिते |
सर्वमंगलघोषेण शिरसि ह्यभिषेचयेत् ||

समुच्यतेन संदेहो सर्वव्याधि प्रपीडितः |
ध्यात्वा परामृतं नित्यं नित्योदितमनामयं ||

प्रकृद्यान्तस्सममृतं अवतार्य पराशिवान् |
चतुर्णवामृताधार नवधान च पूरितं ||

शतार्द्धक्षोभिता नित्यं षट्पंचैक समन्वितं |
अनन्ताधारगंभीरं अष्टत्रिंशविभूषितं ||

पंचभिर्वा प्रसिद्ध्यर्थं पूर्णन्तेन निरुन्तरं |
एवं ध्यानपरो यस्तु सबाह्याभ्यन्तरामृतं ||

विक्षोभ्यकलशं मूर्द्ध्नि दैशिको मंत्र तत्परः |
अनुग्रह सदावस्थस्त्वभिषिंचेत् प्रयत्नतः ||

समुच्यतेन संदेहो संसाराद्दुरति क्रमात् |
आयुर्बलं यशः कीर्ति धृतिर्मेधा यशः श्रियः ||

१५ब्)

सर्वं प्रवर्द्धते यस्य भूभृतोराज्यमुत्तमं |
दुःखान्वितो विदुःखस्तु व्याधिमान्निमुजो भवेत् ||

बंध्यापि लभते पुत्रं कन्या तु पतिमावहेत् |
ययत्समीहते कामं तं तं तस्य ध्रुवं भवेत् ||

अभिषेकस्य माहात्म्यं विधान विहितस्य च |
कथितं ते मया देवि पूजनं हितकाम्यया ||

अन्यशास्त्रोपचारेण सर्वशान्त्यारहो भवेत् |
एवं स्थूलविधानं तु सूक्ष्मं चैवाधुना शृणु ||

इति सर्वस्रोतसंग्रहसारे मृत्युजिदमृतेशविधाने स्थलधिकार षष्ठमः 
पटलः ||
ईश्वर उवाच ||

अतः परं प्रवक्ष्यामि ध्यानं सूक्ष्ममनुत्तमं |
ऋतु षष्ट्य स्वराधारं त्रिलक्षं व्योमपंचकं ||

ग्रंथिद्वादशसंयुक्तं शक्तित्रयसमन्वितम् |
धामत्रय पथाक्रान्तं नाडित्रयसमन्वितं ||

ज्ञात्वा शरीरं सुश्रोणि दशनाडि पथानुगं |

१६अ)

द्वासप्तति सहस्रैस्तु सप्तकोट्यार्द्धसंयुतं |
नाडिवृंदैः समाक्रान्तं अनले व्याधिभिः कृतं ||

सूक्ष्मध्यानामृतेनैव परेणैवोदितेन तु |
आप्यायं कुरुते योगी आत्मानोथ परस्य वा ||

दिव्यदेहस्तु भवति सर्वव्याधिविवर्जितः |
यत् स्वरूपं स्वसंवेद्यं स्वस्थस्वव्याप्ति संभवं ||

स्वोदिता तु पराशक्ति स्वस्था तद्गर्भगः शिवः |
तां वद्वेन्मध्यमे प्राणे प्राणापानांतरे ध्रुवं ||

अहं भूत्वा ततो मंत्रं तत्स्थं तच्चक्रगं ध्रुवं |
स्वोदितेन वरारोहे स्पंदनं स्पदनेन तु ||

कृत्वा तदभिमानं तु जन्मस्थाने निधापयेत् |
भावभेदेन तत्स्थानाम्मूलाधारे प्रयोजयेत् ||

नादसूच्याप्रयोगेन वेधयेत् सूक्ष्मयोगतः |
आधारः षोडशं भित्वा ग्रंथिद्वादशकं तथा ||

मध्यनाडिपथारूढो वेधयेत् परमं ध्रुवं |
तत्प्रविष्टस्तदा भूत्वा तत्समो व्यापकः शिवः ||

सर्वामयपरित्यागान्निष्कलं क्षोभ्यशक्तितः |

१६ब्)

पुनराप्यायतेनैव मार्गेण हृदयान्तरं |
तत्र प्रविष्टमात्रस्तु ध्यानालब्धं रसायनं ||

विश्राम्या तु भवं प्राप्य तस्मात् स्थानात् प्रवाहयेत् |
सर्वं तदमृतं वेगान् सर्वत्रैव निरोधयेत् ||

अनन्तनाडि भेदेन ह्यनन्तामृतमुत्तमं |
अनन्त ध्यानयोगेन परिपूर्यस्वकंपुरं ||

भुक्त्वा जरामरस्तद्वत् सबाह्याभ्यन्तरं प्रिये |
एवं मृत्युजितात् सर्वं सूक्ष्मनादेन पूरितं ||

तदासौ सिद्ध्यते क्षिप्रं सत्यं देवि न चान्यथा |
जन्मस्थानं समाशृत्य स्पंदस्थं मध्यमां कलां ||

तत्स्थं कृत्वा तदात्मानं कालाग्निं तु समाश्रयेत् |
गत्वा गृहीत विज्ञानं वीर्यं तत्रैव निक्षिपेत् ||

तद्वीर्यात् परमां शक्तिं क्रियाख्या मध्यमोदिता |
विज्ञानेनोर्ध्वतो भिन्ना ग्रंथिभेदेन चेच्छया ||

मूलस्पंदं समाशृत्य त्यक्त्वा बाहु द्वयं ततः |
प्रथ?मार्गप्रवाहेन सुषुम्नाख्यं समाश्रयेत् ||

१७अ)

तदेवाशृत्य विरमेत् तत् सर्वेंद्रिय गोचरे |
तदा प्रत्यस्तमे नैव विज्ञानेनोर्द्धतः क्रमात् ||

ब्रह्मादि कारणानां तु त्यागं कृत्वा शनैःशनैः |
षष्ट्यांशक्तिमतः प्राप्य कुंडलाख्यां निरोधिकां ||

मायादि ग्रंथिभेदेन हृद्यादौव्यमपंचकं |
जन्ममूले समयाख्या ग्रंथिजन्मनि पाशतः ||

ब्रह्माविष्णुस्तथा रुद्र ईश्वरश्च सदाशिवः |
कारणस्था तु पंचैवं ग्रंथादौ समुदाहृतं ||

इंदिकाख्या तु या ग्रंथिर्विमार्गेस्तन्मना तु सा |
तदूर्द्ध्वं दीपिका चैव तदूर्धे चैव वै दधी ||

नादाख्या तु महाग्रंथि शक्तिग्रंथिस्त्वतः परम् |
ग्रंथिर्द्वादशकं भित्वा प्रविशेत् परमं शिवं ||

ब्रह्माणं च तथा विष्णुं रुद्रं चैवेश्वरस्तथा |
सदाशिवं तथा शक्तिं शिवस्थानं प्रभेदयेत् ||

खमनंतं तु जन्माख्ये नाभौ व्योम द्वितीयकं |
तृतीयं तु हृदि स्थाने चतुर्थीं चंद्रमध्यतः ||

नादाख्यं तु समुद्दिष्टं षट्चक्रमधुनोच्यते |

१७ब्)

जन्माख्यं नाडिचक्रं तु नाभौ मायाख्यमुत्तमं |
हृदिस्थं योगिचक्रं तु ता ईलुस्थं भेदनं स्मृतं ||

विंदुस्थं भेदचक्रं च नादस्थं शान्तमुच्यते |
पूर्वोक्तानि च सर्वाणि ज्ञानशूलेन भेदयेत् ||

आक्रम्याधार जन्माख्यं तन्मूलं पीडयेच्छनैः |
तस्याधारस्य सुश्रोणि पर्यायाच्छृण्वतः परं ||

जन्मस्थानं तु कूर्माख्यं कूमाख्यं स्थानपंचकं |
मत्स्योदरं तथैवं हि मूलाधारं तदुच्यते ||

तस्मात् तां खेचराख्यां तु मुद्रां विंदेत योगवित् |
मुद्राया तु तदा देवि आत्मा वै मुद्रितो यदा ||

तदा चोर्ध्वं तु विचरेद्विज्ञाने नोर्ध्वतः क्रमात् |
विद्व्याद्भिंद्यात्परं यावत् स्थानं सुरवरार्चितं ||

तस्थानं देवि संप्राप्य योगिनी समरसी भवेत् |
निष्कलं भावमापन्नो व्यापकः परमः शिवः ||

एवं भूत्वा समं सर्वं निस्पंदं सर्वतोदित |
ततः प्रवर्तते शक्तिर्लक्षहीना निरामया ||

१८अ)

इच्छामात्रविनिर्दिष्टा ज्ञानरूपा क्रियात्मिका |
एका सा भावभेदेन तस्य भेदेन संस्थिता ||

खेचरी मुद्रया पूर्य शक्त्यन्तं तत्र सर्वतः |
यावच्चनोदितश्चंद्रस्तावन् शून्यं निरंजनं ||

भावग्राह्यसमाकीर्णं सर्वावस्थोज्झितं परं |
व्यापकं परमेशानं अनौपम्य मनामयं ||

भवन्ति योगिनस्तत्र तदारूढा वरानने |
सा योनिः सर्वदेवानां शक्तीनां व्याप्यसर्वतः ||

अग्नीषोमात्मिका योनि तस्मात् सर्वं प्रवर्तते |
तत्र संग्रंथिता मंत्रा त्राणवन्तो भवन्ति ते ||

सर्वेषां चैव संहारं तदेव परमं पदं |
तस्मात् प्रवर्तते सृष्टि विक्षोभ्य परमं शिवं ||

अनौपम्यामृतं प्राप्य बिंदुं विक्षोभ्य लीलया |
चंद्रोदयं तथा ख्यातं परमामृतमुत्तमं ||

वहलामृतकल्लोल अनन्तं तत्र संस्मरेत् |
तस्मात् प्राप्यामृतं शुभ्रं स्वशक्त्या चैव कर्षयेत् ||

मध्यमार्गेण सुश्रोणि कारणानि प्रभेदयेत् |
आप्यायनं प्रकुर्वीत स्थाने स्थानेप्यनुक्रमात् ||

१८ब्)

यावद्ब्रह्मपदं प्राप्तं तस्मादाप्याययेदधः |
जन्मस्थान पदा चैव कालाग्नौ च प्रचक्रमेत् ||

तदा पूर्यसमतां तु परिपूर्णं स्मरेत् पुनः |
सुषुम्नामृतेनाखिलं तु परिपूर्णं विभावयेत् ||

अनन्त नाडिभिस्तत्र रोमकूपैः समन्ततः |
निष्क्राम्य व्यापको भूत्वा खमृतोर्मि भिराकुलं ||

अमृतार्णवसंरूढो मज्जन्तममृतार्णवे |
तदूर्धे ह्यमृतार्णं तु प्रद्रुतं व्यापकं शिवं ||

एवं समरसी भूत्वा ह्यमृतं सर्वतो मुखं |
इच्छाज्ञानक्रियारूपं शिवमात्मस्वकं विभुम् ||

निरामयमनुप्राप्य स्वानुभूतं विभावयेत् |
अमृतेश पदं सूक्ष्मं संप्राप्ये वामृती भवेत् ||

तदासौ ह्यमृती भूत्वा मृत्युजिन्नात्रसंशयः |
कालजित् सुभगो वीरो मृत्युस्तस्य न बाधते ||

कालस्य वंचनं सूक्ष्मं मया ते प्रकटीकृतं |
न कस्य चिन्मया ख्यातं त्वदृते भक्तिवत्सले ||

१९अ)

इति अमृतेशविधाने सूक्ष्मध्यानाधिकारः सप्तमः पटलः ||
भगवानुवाच ||

अथ मृत्युंजय नित्यं परचैवाधुनोच्यते |
यं प्राप्य न निवर्तन्ते संसारे तृविधे प्रिये ||

योगी सर्वगतो भाति सर्वदृक् सर्वकृच्छिवः |
तमहं कथयिष्यामि यस्मादन्यन्न विद्यते ||

यं प्राप्यते तन्मयत्वेन भवते ह्यजरामरः |
पन्नवाग्वदते नित्यं यन्न दृश्येत चक्षुषा ||

यन्न संश्रूयते कर्णैर्भासायश्च न जिघ्रति |
न चार्द्धं(?) स्वादयते जिह्वा न स्पर्शेत त्वगिंदृयं ||

न चेतसा चिन्तनीयं सर्ववर्ण रसोज्झितं |
सर्ववर्ण रसैर्युक्तमप्रमेयमतींद्रियं ||

यं प्राप्ययोगिनो देवि भवन्ति ह्यजरामराः |
तदभ्यासेन महता वैराग्येन परेण च ||

रागद्वेषपरित्यागा लोभमोहक्षयात् प्रिये |
मदमात्सर्य संत्यागान्मानगर्वतमोज्झितान् ||

लभते शाश्वतो नित्यं शिवमध्ययमुत्तमं |

१९ब्)

निमिषोन्मेषमात्रं तु यदि चैलोपलभ्यते |
ततः प्रभृति मुक्तोसौ न पुनर्जन्ममाप्नुयात् ||

अष्टांगेन तु योगेन प्राप्नुयानान्यथा क्वचित् |
संसारे विरतिर्नित्यं यमः परमुदाहृतः ||

भावना तु परे तत्वे नित्यं नियम उच्यते |
मध्यमप्राणमाश्रित्य प्राणापानपथान्तरं ||

आलंव्यज्ञानशक्तिं च तत्स्थं चैवासनं भवेत् |
प्राणादि स्थूल भावं तु त्यक्त्वा सूक्ष्मं पथांतरं ||

सूक्ष्मातीतं तु परमं स्पंदनं लभ्यते यतः |
प्राणायामसमुद्दिष्टो यस्मान्न च्यवते मनः ||

शब्दादि गुणं वृत्तिर्या चेतसा ह्यनुभूयते |
त्यक्त्वा तां परमं धाम प्रविशेत् तत् स्वचेतसा ||

प्रत्याहारमिति प्रोक्तं भवपाशनिकृन्तनं |
धीर्गुणात्समतिं क्रम्य निर्गुणं चाव्ययं विभु ||

ध्यात्वा ध्येयं स्वसंवेद्यं ध्यानं तच्च विदुर्बुधाः |
धारणा परमात्मानं धार्यते येन सर्वदा ||

धारणा सा विनिर्दिष्टा भववंधविनाशनी |

२०अ)

समस्सर्वेषु भूतेषु आधारं चिन्तविग्रहं |
समाधानमिति प्रोक्तमन्यथा लोकदांभिकं ||

स्वपरस्थेषु भूतेषु जगत्यस्मिन्समानधीः |
शिवोहम द्वितीयोहं समाधिस्स परस्मृत ||

सम्यक् स्वरूपं संवेद्यं संविद्रूपं स्वभावजं |
स्वसंवेद्यं स्वरूपं च समाधानं परं विदुः ||

राशिभ्यां विज्जडाभ्यां च विचार्य निपुणं पदं |
यदेवं शाश्वतं रूपं समाधानं तु तं विदुः ||

एवमष्टांग योगेन स्वभावस्थं परं ध्रुवं |
दृष्ट्वांवचयते कालं ममृतेशं परं विभुं ||

मृत्युजित् स भवेद् देवि न कालः कलयेच्च तं |
तत्त्व षट्तृंश तस्त्यागाद्भूवनानंत्यवर्जनात् ||

एकाशीति पदोर्ध्वं वै वर्णपंचाशतः परं |
व्यापकं सर्वतंत्रेषु सर्वेष्वेव हि जीवनं ||

अष्टातृंशत्कलोर्ध्वे तु सर्वान्तस्सर्वमध्यगः |
आदि मध्यं न चैवान्तं लभ्यते यस्य कस्यचित् ||

तम प्रमेयमतुलं प्राप्यसर्वं न विद्यते |
येनैकेन जगत्सर्वं मरमेयेन पूरितं ||

२०ब्)

तं ज्ञात्वा मुच्यते क्षिप्रं घोरात् संसारबंधनात् |
तत्वत्रयविनिर्मुक्तं शाश्वतं ह्यचलं ध्रुवं ||

दिव्येन योगमार्गेण दृष्ट्वा भूयो न जायते |
सर्वेंद्रियविनिर्मुक्तं विश्वरूपमनामयं ||

परमात्मस्वरूपं तु सर्वोपाधिविवर्जितं |
चैतन्यमात्मनोरूपं सर्वशास्त्रेषु कथ्यते ||

निर्मलं न भवेद् देवि यावच्छक्त्या न शोधितं |
दीक्षा ज्ञानाग्निना शोध्यमात्मानं चैव निर्मलं ||

ये विंदंति न चैवान्यं विंदन्ति परमं पदं |
तेनात्मोपासकाश्चैव गच्छन्ति परमं शिवं ||

यदा तु परमाशक्तिस्सर्वज्ञादिषु गुणान्विता |
आपादादि विकासिन्या न विकाम्येति निर्मला ||

यावन्न निर्मलो ह्यात्मा बद्धः शैवे तदुच्यते |

२१अ)

यत्रस्थः पुरुषः सर्वं वेत्यतीतमनागतं |
सन्नियम्येंदृयग्रामं तत्तत्वं शक्तिलक्षणं ||

यत्र यत्र भवेदिच्छा ज्ञानं वापि प्रवर्तते |
कृयाकृत्य स्वरूपा वा तत्तत्वं शक्ति लक्षणं ||

व्यापकस्य सतो देवि चिद्रूपस्यात्मनः शिवान् |
प्रसरत्यद्भूतानंदा सा शक्तिः परमाद्भूता ||

विप्रसार्यतवात्मानं सर्वज्ञादि गुणैर्गुणी |
साभासः कथ्यते देवि शिवः परमकारणः ||

सर्वज्ञः परितृप्तश्च यश्च बोधो ह्यवादिमान् |
स्वतंत्रो ह्यप्रलुप्तश्च यश्च वानन्तशक्तितः ||

शक्तिमान् गुणभेदेन सगुणान्विंदते गुणी |
पृथग्भेदविभेदेन नानात्वं विचरेदिह ||

सर्वाभास इति प्रोक्तो निराभासस्तु कथ्यते |

२१ब्)

नाहमस्ति न चैदान्यो(?) निराभासो यथा भवेत् |
सावस्था परमा प्रोक्ता शिवस्य परमात्मनः ||

नाहमस्ति न चान्योस्ति ध्येयं चात्र विद्यते |
आनंदपदसंलीनं ज्ञानं समरसी गतं ||

नोर्ध्वे ध्यानं प्रयुंजीत नाधस्तान्न च मध्यतः |
नाग्रतः पृष्ठतः किंचित् पार्श्वयोरुभयोरपि ||

नान्तः शरीरसंस्थं तु न बाह्ये भावयेत् क्वचित् |
नाकाशे बध्यते लक्षं नाधो दृष्टिं निवेशयेत् ||

न चक्षुर्मीलनं किंचि न किंचि दृष्टि बंधनं |
अवलंबं निरालंबं सावलंबं न भावयेत् ||

नंदृयाणि भूतानि शब्दस्पर्शरसादिना |
सर्वं त्यक्त्वा समाधिस्थः केवलन्मयो भवेत् ||

सावस्था परमा प्रोक्ता शिवस्य परमात्मनः |
निराभास पदे तं तु तं प्राप्य विनिवर्तते ||

एवं भावितमात्मानमात्मनो भावना बलात् |
स भवेत् परमं शान्तं शिवमत्यंत निर्मलं ||

तदेक तत्वं सर्व च भवते मृत्युजिच्छिवं |

२२अ)

स चामृतीशं परमं तृतीयं पदमुत्तमं |
आख्यातं तव देवेशि किमन्यत् कथयामि ते ||

एवं मृत्युजितात् सर्वं व्याप्तं ज्ञात्वा विमुच्यते |
सर्वकाले तु कालस्य वंचनं कथितं पृये ||

एवं तु त्रिविधं देवि मयाते प्रकटीकृतं |
कालस्य वंचनं नाम योगं परमदुर्लभं ||

अनेनाभ्यासयोगेन मृत्युजिद्भवते नरः |
अनेनैव तु योगेन लोकानुग्रहकाम्यया ||

मृत्युजिद्भवते योगी सर्वप्राणिषु सर्वदा |
एवं मृत्युंजयं ख्यातं शाश्वतं परमं ध्रुवं ||

अस्मात् परतरं नास्ति सत्यमेतदुदाहृतं |
यत्परामृतरूपं तु त्रिविधं चोदितं मया ||

तदभ्यासाद् भवे जंतुरात्मनोपि परस्य वा |
अमृतीश समोदेवि मृत्युजिन्नात्रसंशयः ||

येन येन प्रकारेण यत्र यत्रैव संस्मरेत् |
तेन तेन प्रकारेण स योगीकालजिद्भवेत् ||

यत्र यत्र स्थितो वापि येन येन व्रतेन च |

२२ब्)

येन येन हि योगेन भावभेदेन सिद्ध्यति |
तदेकं बहुधा देवि विध्यातं वै सिद्धिदं भवेत् ||

द्वैताद्वैते विमिश्रे वा एकवीरेथयामले |
सर्वस्सर्वप्रकारेण सर्वथा सिद्धो भवेत् ||

चिन्तरन्तं यथा लोके चिन्तितार्थ फलप्रदं |
तथैषमंत्रराजस्तु चिन्तितार्थविधायकः ||

मंत्राणां सप्तकोटीनां मालयः परमो बली |
भावहीनास्तु ये मंत्रा शक्तिहीनास्तु कीलिताः ||

वर्णमात्रविहीनास्तु गुर्वागमनविवर्जिताः |
भ्रष्टाम्नायविहीनायेप्यागमोज्झितविघ्निताः ||

न सिद्ध्यन्ति यथा देवि जप्त्वा यष्ट्वा सहस्रशः |
असिद्धा ऋपवो ये च सर्वशंकाविवर्जिताः ||

आद्यन्तसंपुटे नैव साध्यर्णेन तु रोदिताः |
मंत्रेनानेन देवेशि अमृतीशेन दीपिताः ||

सिद्ध्यन्ति ह्यप्रयत्नेन यष्टाजप्ता न संशयः |
ध्याता सर्वप्रदा देवि भवन्तेनानृतं वचः ||

२३अ)

इति ते सर्वमाख्यातं रहस्यं परमं पृये ||


इति सर्वस्रोतसंग्रहसारे मृत्युजिदमृतीशविधाने कालवंचनो नामाष्टमः 
पटलः ||
श्रीदेव्युवाच ||

श्रुतं मया महादेव माहात्म्यं मंत्रनायकं |
अधुना श्रोतुमिच्छामि यदुक्तं विधुना मम ||

सर्वागमविधानेन भावभेदेन सिद्धिदं |
वामदक्षिणसिद्धान्त सौरवैष्णववैदिके ||

यथेष्टसिद्धिदो देवो यथेष्टाचरयोगतः |
तदाख्या हि सुरेशान चिन्तारन्तफलोदयं ||

भगवानुवाच ||

शृणु सुंदरि तत्वेन परमार्थं वदामि ते |
अमृतीशविधानेन मृत्युजित् कथितं मया ||

तदेव परमं देवि शिवं सूक्ष्ममनामयं |
स्वभावतत्समुद्दिष्टं व्यापकं शाश्वतं ध्रुवं ||

न तस्य रूपं वर्णं वा परमार्थ वदामि ते |
यस्मात् सर्वगतं देवं सर्वागममयं शुभं ||

व्यापकं सर्वमंत्राणां सर्वसि * फलप्रदं |
निर्मलं स्फटिकं यद्वत् तं तु प्रोक्तं सितादिकं ||

२३ब्)

प्रतिचिंचेतसर्वत्रये नयेन हिरंजितः |
तत्तदर्शयतीत्येवं नस्त्व? भावेन रंजितं ||

यथा तथैव देवेशि सर्वागम नियोजितः |
फलं ददाति सर्वेषां साधकानां हि सर्वतः ||

तस्मात् स्रोतः सुसर्वेषु चिन्तामणिरिवोज्वलः |
भावभेदेन वै ध्यातस्सर्वकामफलप्रदः ||

शिवस्सदाशिवश्चैव भैरवस्तुंबुरुस्तथा |
सोमसूर्यस्वरूपेण वह्निरूपधरोविभुः ||

यतो ज्ञानमयं देवं ज्ञेयं च बहुधा स्थितं |
नियंत्रितानां बद्धानां त्राणन्तन्नेत्र मुच्यते ||

मृत्योरुन्तारयेद् यस्मात् मृत्युजितेन बोध्यते |
अमृतत्वंदयत्ये(?) तदमृतीश इति स्मृतः ||

एवं सर्वगतो देवो बहूरूपो मणिर्यथा |
सर्वैचाराधितो देवि स्वसिद्धफलवांछया ||

सर्वेषां फलदो देव प्रार्थितार्थविधायकः |

२४अ)

तस्माद्भावानुरूपेण साधकस्साधने स्थितः |
येन येनैव भावेन तस्य तत्फलदो भवेत् ||

यत्सदाशिवरूपेण सदा ध्यायति साधकः |
सदाशिव तनुस्तस्य भवते परमेश्वरि ||

सर्वसाधारणो ह्येष सर्वानुग्रहकारकः |
सद्यो वामो ह्यघोरश्च पुरुषेशानविग्रहः ||

अनेन हृदयादीनिन्यस्तव्यानि वरानने |
अनेनैव तु मंत्रेण स्वासनं परिकल्पयेत् ||

चंद्रार्बुदप्रतीकाशं हि माद्रिनिचयोपमं |
पंचवक्त्रं विशालाक्षं दशबाहुं त्रिलोचनं ||

नागयज्ञोपवीतं तु व्याघ्रचर्मांबरच्छदं |
बद्धपद्मासनासीनं सितपद्मोपरिस्थितं ||

त्रिशूलमुत्पलं वाणमक्षसूत्रं च मुद्गरं |
दक्षिणेषु कारेष्वेवं वामेष्वेवमतः परं ||

खेटकादर्षचापोग्रं मातुलुंगं कमंडलुं |

२४ब्)

चंद्रार्द्धमौलिनं देवमापीतं पूर्ववक्त्रतः |
दक्षिणं कृष्णन्तीमोग्रं दंष्ट्रालंबिकृताननं ||

कपालमालाभरणं जगत्संत्रासकारकं |
पश्चिमं हिमकुंदाभं वामं रक्तोत्पलं प्रभं ||

ऊर्ध्ववक्त्रं महेशानि स्फटिकाभं विचिन्तयेत् |
एवं ध्यात्वा तु देवेशं पूजयेद् विधि पूर्वकं ||

स्वमूर्तौ स्थंडिले लिंगे जले वा कमलोपरि |
ईशानाद्यादि सद्यान्ता स्वदिक्षु प्रतिपूजयेत् ||

आग्नेयया हृदादीनि न्यस्त्वा पूज्यान्विधानतः |
तदा सिद्ध्यत्य संदेहः सत्यमेतद् ब्रवीमिते ||

इति मृत्युजिदमृतीशविधाने सदाशिवाधिकारो नाम नवमः पटलः ||
भगवानुवाच ||

अथेदानीं प्रवक्ष्यामि भैरवागम भेदितं |
भिन्नांजन वयप्रख्यं कल्पान्त दहनात्मकं ||

पंचवक्त्रं शवारूढं दशबाहुं भयानकं |
क्षपामुखं घोरतरं गर्जं तं भीषणस्वरं ||

२५अ)

दंष्ट्राकरालवदनं भृकुटीकुटिले क्षणं |
सिंहचर्मपरीधानं व्यालहारैर्विभूषितं ||

कपालमालाभरणं दारितास्यं महातनुं |
गजत्वाघ्राच्चत(?) तनुं शशांककृतशेखरं ||

कपालखट्वांगधरं खड्ग खेटकधारिणं |
पाशांकुशधरं देवं वरदाभय पाणिनं ||

वज्रहस्तां महावीरं परश्वायुधपाणिमं |
भैरवं पूजयित्वा तु तस्मात् संगगतां स्मरेत् ||

प्रलयाग्नि समाकारां लाक्षासिंहरसप्रभां |
ऊर्ध्वकेशां महाकायां विकरालां सुभीषणां ||

महोदरीं पंचवक्त्रां नेत्रत्रयविभूषिता |
नखरालां कोटराक्षीं मुंडमालाविभूषितां ||

भैरवोक्त भुजां देवो भैरवायुधधारिणीं |
इच्छाशक्तिरितिख्यातां स्वच्छंदोत्संगगामिनीं ||

अघोरेश्वरीति विख्यातांमीदृग्रूपधरां स्मरेत् ||

सर्वतंत्रेषु या प्रोक्ता प्रच्छन्ना न स्फुटीकृता |
ममाशयो(?) ततो(?) नाभि लक्षितो भुवि दुर्लभः ||

२५ब्)

व्याधि ग्रहणाद्येषु(?) पद्मनेषु(?) क्षय हेतवे |
गोब्राह्मणेषु रक्षार्थं शान्तिपुष्टौ सदा यजेत् ||

अथवा हेमकुंदेंदु मुक्ताफलसमद्युतिं |
चंद्रकोटिसमप्रख्यं स्फटिकाबलसन्निभं ||

कल्पान्त दहनप्रख्यं जपाकिंशुकसन्निभं |
सूर्यकोटिसमाकारं रक्तं वा तमनुस्मरेत् ||

अथवा पद्मरागाभं हरितात्मसमद्युतिं |
इच्छारूपधरं देवमिच्छासिद्धिप्रदायकं ||

यादृशे नैव वर्णध्वा साधकस्तु मनुस्मरेत् |
तादृशं भवते रूपं तादृक् सिद्धि प्रदं शुभं ||

पद्ममध्ये स्थितं ध्याये पूजयेद् विधिना ततः |
यथानुरूप नैवेद्य पुष्पधूपा सदै?र्विभुं ||

या क्षीरसदृशीं देवीं हरहाससमप्रभां |
विशुद्धस्फटिकप्रख्यां कुंदेंदु शशिनिर्मलं ||

चतुर्भुजां त्रिनेत्रां तु चक्रैकेन विभूषितां |
सितांबरधरां देवीं सितहारविभूषितां ||

२६अ)

सारंगासनसंस्था तु वज्रहस्तां महाबलां |
पाशांकुशधरीं देवीं घंटाध्वनि निनादितां ||

पूर्वस्यां दिशि संस्था तु देवदेवस्य सन्मुखं |
ध्यायते यस्तु युक्तात्मा क्षिप्रं सिध्यति साधकः ||

सूर्यकोटिसमप्रख्यां ज्वलिताग्नि समप्रभं |
सिंदूरराशिसदृशीं विद्युद्रूपां भयंकरीं ||

त्रिनेत्रां भीमवदनां स्थूलकायां महोदरीं |
लंबोदरीं लंबकुचां प्रेतारूढां महाबलां ||

कपालमाला भरणां व्याघ्रचर्मकटिस्थलां |
गजचर्मोत्तरीयां च मुंडमालाविभूषितां ||

महोक्लेवविराजदन्तीं भासयन्तीं दिशोम्बरं |
चतुर्भुजैकवक्त्रां तु खड्गखेटकधारिणीं ||

कपालखट्वांगधरीं दक्ष दिक्संस्थितां स्मरेत् |
कृष्णारुणां महादीप्तां निर्मांसां विकृताननां ||

सुशुस्ककोटराक्षींर एकवक्त्रां चतुर्भुजां |
त्रिनेत्रां भीमवदनां व्यालहारैर्विभूषितं ||

ऊर्ध्वकेशां महाकायां मुंडमालाविभूषितां |

२६ब्)

स्नायुरज्जु निबद्ध्वांगीं नरचर्मकटिस्थला |
व्याघ्रचर्मांबर धरां खड्गखेटकधारिणीं ||

अंत्रासृङ्मांससंपूर्णं पिटिकां धारयेत् सदा |
त्रोटयन्तीं महांत्राणि पश्चिमायां दिशि स्मरेत् ||

कुंभीरासनसंस्था तु? स? चैवमधुनोच्यते |
उष्ट्रग्रीवं गजस्कंधमश्वकर्णं हुडाननं ||

व्याडजंघसमाकारं नखावज्रायुधोपमाः |
कूर्मपृष्ठं मीनपुच्छं कुंभीरं परिकीर्तितं ||

नीलोत्पलदलश्यामां शरदंबुदसन्निभां |
त्रिनेत्रां चैक वक्त्रां च नीलांबरविभूषितां ||

सिंहपृष्ठे समारूढां शरचाप करोद्यतां |
शक्तिहस्तां महादेवीं तथा चोत्पलहस्तिका ||

दिश्युत्तरस्यां देवेशी ध्यातां यष्टां फलप्रदां |
सिद्धारक्ता तथा शुष्का तथैवोत्पलमालिनी ||

चतुर्दिक्षु स्थिता ह्येता भैरवापातुगाः प्रिये |
विदिक्षु दूत्योदिन्यस्य(?) वह्नादीशं दिगन्ततः ||

२७अ)

काली चैव कराली च महाकाली तथैव * |
भद्रकालीति विख्याता देवी रूपेण संस्थिता ||

किं त्वेता द्विभुजादेव्य पद्मासनमवस्थिताः |
कर्तृका मुंडधारिण्यः किंकरा द्वारदेशतः ||

क्रोधनोवृत्तकश्चैव कर्षणोथ गजाननः |
द्विभुजा विकृतास्यास्तु खड्गखेटकपाणयः ||

शान्त्यर्थे तु सिताः सर्वे रूपं वा कर्मभेदतः |
अथातः संप्रवक्ष्यामि राजरज्याविधानतः ||

मंत्रसंपुटयोगेन मध्ये नामसमालिखेत् |
तद्धर्थि भैरवं देवममृतेशं यजेत् पृये ||

देव्योदलेषु तेनैव तथैवाद्यंत्वयोजितां |
दूत्यस्तथा नियोज्यन्ते मूलमंत्रेण किं कराः ||

पद्मबाह्ये सुशुक्लं तु लिखेत्रु?शशिमंडलं |
चतुष्कोणं ततो बाह्ये वक्तलांछनलांछितं ||

रोचना कुंकुमेनैव क्षीरेण सितया पिव |
लिखित्वा पूजयेच्छांतौ सर्वश्वेतोपचारतः ||

यथा तु रूपैर्नैवेद्यैर्घस्मरैर्वलिरासवैः |

२७ब्)

सितचंदनसंमिश्रं कर्पूरक्षोदधूसरं |
साक्षतातंद्रुलतिलात्सितशर्करया सह ||

घृतक्षीरसमायुक्तान् होमयेद्यंस्तुयन्तीः(?) |
महाशान्तिर्भवेत् क्षिप्रं गृहीतो यदि मृत्युना ||

इति सर्वस्रोतसंग्रहसारे मृत्युजिदमृतेशविधाने दक्षिणवक्त्राधिकारो नाम 
दशमः पटलः ||
भगवानुवाच ||

अथेदानीं प्रवक्ष्यामि तन्त्रोत्तरमनुत्तमं |
मंत्रेणानेन यष्टव्यं सर्वसिद्धिफलोदयं ||

सर्वोपद्रव शान्त्यर्थमष्टपत्रे कुशेशये |
पूर्वोक्तमंडले देवि मध्ये देवं तु तुंबुरुं ||

दशबाहुं सुराशानं पंचवक्त्रं त्रिलोचनं |
सदाशिवेन वपुषा वक्त्रान्येवं प्रकल्पयेत् ||

तमर्द्धचंद्रशिरसं राजीवासनसंस्थितं |
हिमकुंदेंदु धवलं तु दि?नाबलसन्निभं ||

नागयज्ञोपवीतं च सर्वभूषण्भूषितं |
सर्वाभरणसंयुक्तं व्याघ्रचर्म कटिस्थलं ||

२८अ)

गजचर्मपरीधानं वृषारूढं महाबलं |
खड्गचर्मधरं देवं टंककंदलभूषितं ||

पाशांकुशधरं देवं चक्रहस्ताक्ष सूत्रधृक् |
वरदाभयहस्तं च सर्वकिल्विषनाशनं ||

चतुर्दिक्षु स्थिता देव्यः पूर्वाद्या दूतयस्तथा |
आग्नेयादि विदिक्ष्वेवं किंकरा द्वारदेशतः ||

जंभनी मोहनी चैव सुभगा दुर्भगान्तिमाः |
दूतयस्तु समाख्याता किंकराः शृणुतः पृये ||

क्रोधनो नृत्तकश्चैव गजकर्णो महाबलः |
सव्यापसव्ये गायत्री सावित्री विनिवेशयेत् ||

अधोर्ध्वे चांकुशं मायां विन्यसेत् तदनन्तरं |
सर्वाद्येतानि योज्यानि मूलमंत्रेण सर्वदा ||

सितरक्तपीतकृष्णा देव्यो वै चतुरानना |
चतुर्भुजाः त्रिनेत्रा च टंककंदलधारिणी ||

दंडाश्च सूत्रहस्ताश्च प्रेतोपरिविराजते |
जया देवी च विजया वक्त्रवर्णा चतुर्भुजा ||

चतुवक्त्रास्त्रिनेत्रा च शरकार्मुक धारिणी |

२८ब्)

खड्गचर्मधरी देवी ह्युल्रो?कोपरिसंस्थिता |
जयन्ती पद्मगर्भाश्च चतुर्वस्त्रा चतुर्भुजा ||

शक्तिघंटाधरी देवी चर्मपट्टिसधारिणी |
अश्वारूढा महादेवी सर्वाभरणभूषिता ||

अजिता च चतुवक्त्रा कृष्णवर्णा महाबला |
चतुर्भुजा त्रिनेत्रा च पाशांकुशधरा तथा ||

रत्नपात्र गदाहस्ता दिव्यासनसुसंस्थिता |
सौवर्णां चरधारिण्यो स्वर्णभूषण भूषिताः ||

स्वदिक्षुसंस्थिता यष्टा ध्यातासिद्धिफलप्रदा |
दूत्यस्तद्रूपधारिण्यो किंतु वक्त्रैक भूषिताः ||

द्विभुजाश्च त्रिनेत्राश्च मुंडकर्तरिभूषिताः |
मत्स्यः कूर्मोथमकरोभेकमासां तथासनं ||

किंकराः खड्गहस्ताश्च द्विभुजाश्चर्मधारिणः |
एकवक्त्रास्त्रिनेत्राश्च भृकुटी कुटिलेक्षणाः ||

सितादि वर्णभेदेन ध्यातासिद्धिप्रदां शुभां |
गायत्री रक्तवर्णा च वक्त्रैकेन विभूषिता ||

वद्वपद्मासनासीना ध्यानान्मीलित लोचना |

२९अ)

सावित्रीसितवर्णेन ध्यानान्तर्गत लोचना |
तथैवा वयवा देवी मायाकृष्णा चतुर्भुजा ||

महापट्टावगूहिन्या संपुटाकारयुग्मतः |
अंकुशं भैरवाकारं पाशांकुशधरं विभुं ||

कपालखट्वांगधरं वसासृङ्मांस लंपटं |
रावंक्षीरार्णवं वोर्वी शक्तिमाधारिकां शुभां ||

आसनार्थं प्रयुंजीत सर्वशान्त्यर्थसाधकं |
सर्वाण्येतानि वा देवि सुशुक्लाः शान्तिकारकाः ||

रक्तापीतास्तथा कृष्णा ध्यातव्याः कर्मभेदतः |
तद्वत् पूजां प्रकुर्वीत यदासिद्धिफलप्रदाः ||

अथान्यं संप्रवक्ष्यामि चक्रराजं महाबलं |
आद्यन्तसंपुटे चैव मध्ये नाम समालिखेत् ||

एवं देव्यश्च दूत्यश्च पूर्ववद् विधिना स्मरेत् |
मध्ये दलेषु विदलेष्वन्यतः सर्वतः सुधीः ||

यथानुरूप नैवेद्यैर्भूरिशान्त्यर्थमात्मनः |
अन्यस्य चात्रयोक्तव्यं यष्टव्यं शान्तिकर्मणि ||

२९ब्)

तिलतंडुलमध्वाज्य क्षीरशर्करया सह |
होमयेत् पूर्ववत् कुंडे प्रशस्तेंधन दीपिते ||

महाशान्तिः प्रजायेत *? मेनानृतं वचः |
सर्वरक्षाविधानेस्तु योज्यादेव्यः सुसिद्धिदाः ||

पंक्तिस्था वायजेद् देवीं मध्ये देवं तु तुंबुरुं |
सर्वश्रेयस्समाप्नोति साधकः संय *? दृयः ||

अन्यस्य वा प्रयुंजानो जयत्यनं संशयः |

इति सर्वस्रोतसंग्रहसारे मृत्युजिदमृतीशं विधाने उत्तरतन्त्राधिकारे 
एकादशः पटलः ||
भगवानुवाच ||

अथातः संप्रवक्ष्यामि कुलाम्नाय निदर्शनं |
यागहोमं जपं कार्यं येन सर्वमवाप्नुयात् ||

पद्ममध्ये तु संपू *? भैरवः पूर्वचोदितः |
पूर्वादि दिग्दलान्तस्था ह्यष्टौ देव्य स्वभावतः ||

ब्रह्म्यादि देवतानां च स्वरूपायुधवाहनाः |
ब्राह्मी माहेश्वरी चैव कौमारी वैषणवी तथा ||

३०अ)

वाराही चैव माहेंद्री चामुंडा बहुरूपिणी |
ब्रह्मादि बहुरूपान्तं रूपमासां स्ववाहनं ||

हंसो वृषो मयूरश्च वैनतेयश्च सीकरः |
* *? नैत्योवाहनानि प्रोक्ता न्यासां क्रमेण तु ||

स्वायुधं चैव सर्वासां स्वरूपांकुशभूषितां |
कपालखट्वांग धरा वरदा भयहस्तिका ||

पंक्तिस्था वा * जे देवि सर्वाभीष्टफलप्रदा |
सर्वेषां चैव शान्त्यर्थं प्राणिनां भूतिमिच्छता ||

भूरियागेन यष्टव्या यथाकर्मानुरूपतः |
विशेषेन तु षष्ट्यव्य भूभृतानां तु दैशिकैः ||

आसामेव प्रसादेन राज्यं निहतकंटकम् |
भुंजते सर्वराजान सुभगा ह्यवनीतले ||

यस्मादेत जगत्सर्वं देवीनां भावजं |
एता योनि स्वरूपास्तु देवादि जगतः प्रिये ||

सर्वास्ताः सर्वदुःखौघ हारिण्यः प्राणिनां पृये |
रक्षन्ति मातृवच्चैताः पालयन्ति * *? त्सदा ||

३०ब्)

कोष्ठे वै कार्षिकान्यद्वच्छक्ति रूपं जगत् प्रिये |
प्रलयेधारयन्तिस्ससृजन्तीह पुनश्चताः ||

यद्वच्च कार्षकाः काले बीजवापं प्रकुर्वति |
फलार्थं फलदं तद्वद्ब्रह्मकल्पसिसृक्षया ||

कल्पादौ कल्पमध्यान्ते व्यापयन्ति जगद्धिताः |
तस्मात् सर्वप्रयत्नेन शान्त्यर्थं हितकाम्यया ||

यष्टव्याश्चैव होतव्या ध्यातव्यास्सिद्धिकामतः |
सर्वबीजैस्त्रिमधोक्तैस्तिलैर्वा श्रीफलैः शुभैः ||

पुष्पैर्वा सुप्रशस्तैश्च फलैरन्यैः सुहोमि *? तैः |
सर्वसिद्धिप्रदादेव्यः सर्वकामफलप्रदाः ||

इति सर्वस्रोतसंग्रहसारे मृत्युंजिदमृतीशविधाने कुलाम्नायाधिकारो 
द्वादशमः पटलः ||
ईश्वर उवाच ||

एवं वै मंत्रराजस्य कौलिकं विधिचोदितं |
पुनरन्यं प्रवक्ष्यामि विधानं यत्फलं प्रदं ||

नारायणं चतुर्वाहुं पद्मपत्रयते क्षणं |

३१अ)

अतसी पुष्पसंकाशमेकवक्त्रं द्विलोचनं |
शंखचक्रगदापद्म सर्वाभरणभूषिणं ||

दिव्यांवरधरं देवं दिव्यपुष्पोपशोभितं |
स्फुरन्मुत्त?माणिक्य किंकिणी जालमंडितं ||

दिव्यकुंडलधारी च उत्थितं तु सदास्मरेत् |
अथवा पक्षिराजस्थं सुश्वेतं तु मनोरमं ||

त्रिवक्त्रं सौम्यवदनं वराहरिभूषितं |
भुजैः षट्भिसमायुक्तं वराभयसमन्वितं ||

उत्संगे स्प?शृयं ध्यायेत् तद्वर्णायुधधारिणीं |
लावण्यकान्ति सदृशी देवदेवस्य सन्मुखां ||

*? तुर्दिक्षु स्थिता देव्यो विदिक्ष्वंगानि पूजयेत् |
जयालक्ष्मीस्तथा कीर्माया वैदिग्नता यजेत् ||

पाशांकुशधरां देवीं वरदाभयपाणिनीं |
देवस्य सन्मुखा ध्याये श्रीवर्णारूपधारिणी ||

देवस्य सदृशान्यंगाष्टद्वर्णायुधधारकां |
अथवाष्टभुजं देवं पीतवर्णसुशोभनम् ||

३१ब्)

मेषोपरिस्थितं देवं दिग्वासंमूर्द्धलिंगिनं |
शृंगवटा? * *? केन चोयानोव्य?तपाणिनं ||

बालरूपं यजे नित्यं क्रीडमानं हि योषितां |
चतुर्दिक्षु न्यसेद् देवीं दिग्वासास्तु मनोरमाः ||

कर्पूरी चंदनी चैव कस्तूरी? कुंकुमी तथा |
तद्रूपधारिणीं देवीं इच्छासिद्धिफलप्रदा ||

बहुनात्रकिमुक्तेन विश्र?भुग्वा सदास्मरेत् |
अनेकवक्त्रसंघातैरनेकास्त भुजैस्तथा ||

शयनं वा विवाहस्थं ह्यधे लक्ष्मि युतं तथा |
केवलं नरसिंहं वा वाराहं वाथवा स्मरेत् ||

कपिलाननोपि वा ध्यायेदव्यक्तं वापि निष्कलं |
येन येन प्रकारेण भावभेदेन संस्मरेत् ||

तस्य तन्मयतां याति इत्याज्ञा पारमेश्वरी |
तेजोमयमतोवक्ष्ये येन सिद्धिर्भवेर्नृणां ||

रक्तपद्मनिभाकारं लाक्षारससमप्रभं |
सिंदूररासिवर्णाभं पद्मरागसमप्रभं ||

कुसुंभरससंकाशं दाडिमी कुसुमप्रभं |

३२अ)

कल्पान्तवह्निसदृशमेकवद्वक्त्रं द्विलोचनं |
चतुर्भुजं महात्मान वरदाभयपाणिकं ||

वज्रमेकेन हस्तेन पद्ममेकेन धारयेत् |
सप्ताश्च रथमारूढं नागयज्ञोपवीतनं ||

रक्तमाल्यांबरधरं रक्त स्रगनुलेपनं |
अथवाष्टभुजं देवं लोकपालायुधान्वितम् ||

त्रिवक्त्रं घोरवदनं त्रिनेत्रं विकृताननम् |
अश्वोपरिसमारूढं पद्ममध्ये सदायजेत् ||

हृच्छिरश्च शिखावर्म लोचनास्त्रं प्रपूजयेत् |
मध्यपद्मे यजेद् देवं ग्रहाष्टौ तु द्वितीयके ||

नक्षत्राणि तृतीये तु य *? संख्यं त्रिभिस्त्रिभिः |
दलाग्रे तृतयं पूज्यं लोकपालांस्ततो यजेत् ||

पंचमे पद्मसंस्थाने अस्त्राण्यष्टौ प्रपूजयेत् |
केवलं सुत्थितं वापि द्विभुजं रश्मि संयुतं ||

विश्वकर्मस्वरूपं वा विश्वकर्ता जगत्पत्तिः |
चतुर्भुजं महात्मानं टंकपुस्तकधारिणं ||

३२ब्)

सादर्षं वामहस्तेन सूत्रं वै दक्षिणेन तु |
देवैः सिद्धैश्च गंधर्वैस्तूयमानं विचिन्तयेत् ||

स्थले नले जले चैव पर्वताग्रेषु पूजयेत् |
यत्र वा रोचते चित्तमिच्छासिद्धिफलप्रदं ||

शंखकुंदेंदु धवलं त्रिवक्त्रं रुद्ररूपिणं |
सदाशिवेन रूपेण वृषारूढं विचिन्तयेत् ||

चतुर्भुजं महात्मानं शूलाभयसमन्वितं |
मातुलुंगधरं देवं अक्षसूत्रधरं प्रभुं ||

अथवा बहुबाहुं च नाद्यस्थं चिन्तयेत् प्रभुं |
उमार्द्धधारिणं देवं विष्णुरेवार्द्धधारिणं ||

विवाहं च वा ध्यायेत् समीपस्थं प्रपूजयेत् |
ब्रह्मा चतुर्मुखः सौम्यो रक्तवर्णः सुलोचनं ||

लंबकूर्चः सुतेजस्कौ हंसारूढश्चतुर्भुजः |
दंडाक्षसूत्रहस्तश्च कमंडलुभयप्रदः ||

३३अ)

वेदैश्चतुर्भिः संयुक्तः सर्वसिद्धिफलप्रदः |
बुद्धः पद्मासनगतः प्रलंवः श्रुतिवीवरः ||

पद्माक्षः पद्मचिह्नश्च मणिवद्धो जगद्धितः |
समाधिस्थो महायोगी वरदाभयपाणिकः ||

अक्षसूवधरोदेवः पद्महस्तः सुलोचनः |
ध्यात्वा ह्येवं प्रपूज्येतस्त्रीणां मोक्षफलप्रदः ||

बहुनात्र किमुक्तेन पौनः पुण्येन सुंदरि |
कान्तिकेयश्च कामश्च सोमसूर्यविनायकाः ||

लोकपालाश्च वै सर्वे ह्यन्येवै देवयोनयः |
गारुडे भूततंत्रे च वाग्विधानेषु पूजयेत् ||

न्यायारहन्वसांख्यैश्च वैदिकानां च सर्वशः |
यामले एकवीरे च नवके तृकभेदतः ||

उमार्द्धधारिणे चैव विषुरेवार्द्धधारिणे |

३३ब्)

तत्समीपस्थ देव्यो वा दुर्गाख्ये विंध्यवासिनी |
चंडिकाद्याश्च शुष्काद्याः स्वयंभुस्ते महेश्वरे ||

प्राक्प्रतिष्ठितरूपे वा ऋषिर्मनुजयोजिते |
आयुधेषु च सर्वेषु विद्यापीठेषु सर्वतः ||

पातालमंत्रतंत्रेषु नागेंद्रद्रावितेषु च |
शक्तयो वाप्यनन्ताश्व मंत्रेनानेन सुव्रते ||

विधानेन तु यष्टव्या सर्वसिद्धिफलप्रदाः |
भवंन्त्य वितथं भद्रे सत्यं मेनानृतं वचः ||

सर्वं साधारणो देवः सर्वसिद्धिफलप्रदः |
सर्वेषामेव वर्णानां जीवभूतो यत स्मृतः ||

प्रतिष्ठा पूजने चैव भद्रपीठार्घपात्रकं |
बाह्यस्थिते सकृत् पूज्ये सकृचंद्रार्क मूर्तिषु ||

अग्निसंस्करणे चैव न्यासध्यानादि वाहनैः |
विकल्यो नैव कर्तव्यो सर्वसाधारणो यतः ||

संकरत्वं न जायेत तस्माच्छंकां परित्यजेत् |
सकृजप्तशरीरस्थः संकृज्जप्तोर्घपात्रके ||

३४अ)

सकृद्धस्तेषु विन्यासो मानसे तु सकृज्जपे |
बाह्यस्थितस्सकृत्पूज्यस्सकृचंद्रार्क मूर्तिषु ||

सकृहोमे सकृज्जप्ये उदके तु सकृद्यजेत् |
सकृत्सकृच्च सर्वत्र पूजयेत् परमेश्वरं ||

प्राणायामादिकं क्लेश धारणामुद्रयोगतः |
नैवोपयुज्यते ह्यस्य मंत्रराजस्य सुव्रते ||

व्यवसायैः प्रकर्तव्यं अन्यथा नैव सिद्ध्यति |
निच्छिद्रं साधकेंद्रस्य राज्ये राष्ट्रविवृद्धये ||

इति सर्वस्रोतसंग्रहसारे मृत्युजिदमृतीशविधाने 
सर्वविद्याधिकारस्त्रयोदशमः पटलः ||
श्रीदेव्युवाच ||

यदि देव परत्वेन वर्णितं मंत्रमुत्तमम् |
सर्वेषामेव देवानां देवीनां चैव सर्वतः ||

हृदयं परमं ह्येष मंत्रराट्सर्वसिद्धिदं |
किमन्यैर्मंत्रमुख्यैश्च यष्टैर्जप्तैर्व्रवीहितं ||

भगवानुवाच ||

साधुसाधुमहेशानि पृष्टोहं यत्त्वयानघे |

३४ब्)

तदहं संप्रवक्ष्यामि यत्सारं परमं ध्रुवं |
आसीदिदं शक्तिरूपं अनौपम्यमनामयं ||

शिवं सर्वगतं शुद्धंमप्रमेयमतींद्रियं |
सिसृक्षुच्चेच्छया देवि ज्ञानशक्त्या क्रियात्मकः ||

प्रथमो ह्येषदेवेशि सर्वज्ञः सर्वगः शिवः |
सर्वस्सर्वात्मको देव आदिसृष्टिप्रवर्तकः ||

ततो तु मंत्रसृष्टि वै शिवेन परमात्मना |
नाना प्रकार रचिता पृथग्भेद व्यवस्थया ||

यथा तथैव देवेशि सर्वः सर्वात्मकः परः |
साधारणो मंत्रनाथः सर्वेषां चैव वाचकः ||

यदा तदा हि सर्वेषांमात्मरूपो ह्यलेपकः |
मंत्रकोट्यो ह्यसंख्याता व्यक्ताव्यक्ताश्च संस्थिता ||

सर्वे ते सिद्धिदास्तेन आद्यन्तेन तु रोधिताः |
एतत् संपुटयोगेन जप्त्वासिद्धिफलप्रदाः ||

तदर्धं तव सुश्रोणि स्नेहेन प्रकटीकृतं |
रहस्यं परमं सत्यं न श्राव्यं यस्य कस्यचित् ||

गुप्तः सुसिद्धिदो ह्येष प्रकटः सिद्धिहा भवेत् |

३५अ)

प्रथमो ह्येष देवेशि सर्वज्ञः सर्वतः शिवः |
सर्वः सर्वात्मको देवो आदि सृष्टिकरः प्रभुः ||

तदेव मंत्रसृष्टिं वै शिवं वै परमात्मनः |
नानाप्रकार रचिता प्रेषंते देव्यवस्थिता ||

तत् तत् तथैव देवेशि सर्वसर्वात्मकं परं |
तस्मात् सुगुप्तं कर्तव्यं संप्रदाय मुखागमः ||

इति मृत्युजिदमृतीशविधाने सर्वाधिकारो नाम चतुर्दशमः पटलः ||
भगवानुवाच ||

अतः परं प्रवक्ष्यामि सर्वरक्षाकरं यथा |
मंत्रनाथं महोग्रं च धूपं रक्षोघ्न चोदितं ||

सप्तवाराभिजप्तं तु रक्षोघ्नं यस्य दीयते |
शिरस्थं धारयेन्नित्यं सर्वदोषैः प्रमुच्यते ||

सर्वदैत्य क्षयार्थं तु समुक्तेनैव ब्रह्मणा |
सेर्षाणां चैव सर्वेषांमभिचारो यथाकृतः ||

सदा वै सर्षपा प्रोक्ता पाति रक्षति सर्वतः |
यदा रक्षांसि सर्वाणि प्राग्विव्रुतहतानि च ||

मया देवि यदा प्रोक्ता रक्षोघ्ना प्रथिता भुवि |

३५ब्)

आहवेषु च सर्वेषु दैत्येस्सह सुरोत्तमैः |
नियुक्ता दुष्टहन्तारों सिद्ध्यर्थं रिपुनाशनं ||

तेषामर्थं यदासिद्धं तदासिद्धार्थकं भुवि |
ख्यातं दर्पापहं देवि भूतानां दुष्टचेतसां ||

यदा सर्वेषु भूतेषु भयत्रस्तेष्ट्र? सर्वतः |
नैराजनविधानेन नामांकं जुहुयात् पृये ||

वह्नौ संक्रुद्धमनसा मंत्री रक्षार्थमुद्यतः |
तदा नैराजनं ख्यातं सर्वश्रेयस्करं परं ||

सितादि युगभेदेन वर्तते तु ग्रहो बली |
शुक्लः सर्वप्रदः ख्यातो रक्ते राज्यविधायकः ||

पीतोरक्षाकरः प्रोक्तः शत्रुविनाशकृत् |
चतुर्युगे तु सर्वत्र पीतकृष्णौ द्वितीयके ||

राजसर्षपगौराख्यो रूपौ द्वौ तु हितौ प्रिये |
यदा मृत्युवशाघ्रातस्सर्वतै तु कृष्णपद्रुतः ||

तदा तु घृतसंयुक्तं गोक्षीरसितशर्करं |
तिलैविमिश्रितं कृत्वा जुहुयात् सर्वशान्तिदं ||

तिलैः कृष्णैः समायुक्तं राजसर्षपमुत्तमं |

३६अ)

त्र्यक्ते वै जुहुयात् सम्यक् सर्वशान्ति प्रदं शुभं ||

अनेनैवाभिमंत्रित्वाद्यस्य हस्ते तु दीयते |
सौभाग्यमतुलं देवि जयिते(?) द्या?वसंशयः ||

सप्ताभिमंत्रितं कृत्वा मंत्रेनानेन मंत्रवित् |
मूर्ध्नि प्रदापयेद् यस्य सर्वदोषैः समुच्यते ||

अभिमंत्र्य तथा धूपं पुष्पं वासांसि वौषधं |
समालभनपानं वा भोजनं वाभिमंत्रितं ||

दीयते(?) यस्य तस्यैव न हिंसंतितीतिहिंसकाः |
दिविदिक्षु क्षिपेद् यस्य रक्षार्थं प्रयतात्मनः ||

दिवा वा यदि वा रात्रौ सुप्ते वा जाग्रतोपि वा |
अवधस्सर्वभूतेषु भुवितिष्ठत्यसौ नरः ||

राजरक्षाविधानं तु मयैवं प्रकटी कृतं |
तव स्नेहात् प्रशस्तं तु रहस्यं सर्वसिद्धिदं ||

नृपाणां नृपपत्नीनां तत्सुतानां द्विजातिषु |
आचार्यः कुरुते यस्तु सर्वानुग्रहकारकः ||

मंत्रज्ञः साधको वाथ स पूज्यस्सर्वथा प्रभुः |
सम्मानैवमनैर्नित्यं(?) दारैर्विविध विस्तरैः ||

३६ब्)

यथा मंत्रार्थसंयुक्त स्वाहा होमे फलप्रदः |
तथा सर्वेषु कार्येषु दीक्षितो मंत्रवित्सदा ||

फलप्रदो भवेत् सम्यक् सर्वशक्ति प्रदः शुभः |
सुधा यथा च नागानां पितॄणां च स्वधा यथा ||

नमस्कारोक्ति देवानां वौषट् शांतौ प्रशस्यते |
मंत्रज्ञानां तथा नित्यं? दानसन्मानमुत्तमं(?) ||

फलप्रदं भवत्यासु? सर्वसिद्धि प्रदायकं |
ज्ञानशक्ति स्थिता मंत्रास्तं ज्ञानं चेतसि स्थितं ||

तच्चितं पूजितं तुष्टं सात्विकं भवते सदा |
सत्वस्था तु शृयो नित्यं लक्ष्मीस्तत्र प्रवर्द्धते ||

रजस्तमो विनाशेन मंत्राः सत्वोदये सदा |
सिद्धि प्रदा भवंत्याशु यतोतीव सुनिर्मलाः ||

३७अ) 

तस्मात् सर्वप्रयत्नेन आज्ञैषा पारमेश्वरी |
परिपाल्या प्रयत्नेन सिद्धिमुक्तिर्न दूरतः ||

अनुत्तर विधानं तु न दद्यात् परदीक्षिते |
स्वशिष्ये दीक्षिते दद्यान्नान्यथा सर्वथा प्रिये ||

इति सर्वस्रोतसंग्रहसारे मृत्युंजिदमृतीशविधाने पंचदशमः पटलः ||
श्रीदेव्युवाच ||

कथितं देवदेवेन रहस्यं परमाद्भुतम् |
सर्वागम मयं देवं एकवीरं महाबलं ||

वामदक्षिणसिद्धान्तं भेदत्रयविभेदितं |
वैष्णवादि समायुक्तं रहस्यं समुदाहृतं ||

सर्वदेव मयो ह्येष मृत्युजिद् व्यापकः शिवः |
बहुभिः संप्रदाद्यैश्च यष्टव्यो भाव भेदतः ||

नाना कृयोपचारेण नानासिद्धि फलप्रदं |
अधुना श्रोतुमिच्छामि संयम हृदि स्थितं ||

३७ब्)

त्वदृते संशयस्यास्य च्छेत्तान ह्युपपद्यते |
पृथक्पृथक्समाचारं सर्वं देवेन भाषितं ||

कथमस्मिन्समाचारं सामान्यं सर्वतोदितं |
कथमेकेन मंत्रेण सर्वेसिद्ध्यंति पूजिताः ||

बीजैः कूटैस्तथा पिंडैर्मालामंत्रैरनेकशः |
वाच्यवाचक भेदेन सर्वसिद्धिफलप्रदं ||

कथमेकेन मंत्रेण पूजनार्हो नरो भवेत् |
भवन्तीह सुराः सर्वे स्वावारस्यं प्रभावतः ||

मानवानां हितार्थाय कारुण्यात् परमेश्वर |
कलिमासाद्य सिद्ध्यन्ति मनुजा दुःखमोहिताः ||

दारिद्र्यानलसंतप्ता जरामृत्युभयान्विताः |
पायैकनिरताः क्रूरास्तपस्सत्य विवर्जिताः ||

हिंसा पैशुन्य चेतस्का शौचाचार बहिष्कृताः |
योगिनी शाकिनीभिश्च डाद्यों डामरिकादिभिः ||

भूतैर्यक्षैरपस्मारैर्मुद्रिताः प्राणिनो यथा |

३८अ)

सिद्ध्यंति विगता यासास्तथा ब्रूहि महेश्वर |

श्रीभैरव उवाच ||

साधु साधु महाभागे यथापृष्टं वदाम्यहं |
भविष्यन्ति महादेवि कलिः कष्टतरं यतः ||

तदर्थें परमार्थेन मया ते प्रकटी कृतं |
परमाथ परत्वेन मृत्युजित्सर्वतो मुखः ||

भावभेदेन यष्टव्यो मोक्षसिद्धिं समीहते |
यस्मिन् यस्मिन् यदाचारं मयाशस्त्रेषु भाषितं ||

स्रोतस्सुतत् तथा कार्यं विशेषाद्याग होमयोः |
अन्ये सामान्यतो देवि न सिद्ध्यन्ति कदाचन ||

किन्तस्मिन्नाधिकारोस्ति त्रिविधे सर्वसिद्धिदे |
द्वैताद्वैत विमिश्रे च यष्टं वै सिद्धिदो भवेत् ||

यस्मात् सर्वगतं देवं विश्वरूपो मणिर्यथा |
साधकस्येच्छया यष्टं सिद्धिदं भवते ध्रुवं ||

यतः सर्वगतं देवं सर्वंश्वन्तर्गतं विभुं |
तत्सिद्धि मुक्ति दातारं न वर्णाः परमार्थतः ||

३८ब्)

तस्मात् सर्वं सदा देवि यष्टव्यं भावभेदतः |
यागमस्य प्रवक्ष्यामि कृयते तु यथेच्छया ||

पर्वताग्रे नदीतीरे गवां गोष्ठेथ चत्वरे |
वने चोपवने रम्ये देशकालानुरूपतः ||

सर्वशल्यविनिर्मुक्ते दुष्टसत्वविवर्जिते |
पुण्यधर्मे स्वसंवासे पापाचार वहिं कृते ||

यत्र निंदा पराः पौरा न दृश्यन्ति कदाचन |
यत्र पश्यन्ति ते दुष्टा संकीर्णं सर्वशंकरैः ||

तस्मिं यजेन् महामंत्रं गीतिभिः परिवर्जितं |
गृहे यागः प्रकर्तव्यः आचार्यैस्तत्व दर्शिभिः ||

सुगुप्तं तु प्रकर्तव्यं विशेषां शान्तिकर्मणि |
दीक्षाकाले तु कर्तव्यं मंडलं यत्र तत्र हि ||

शान्तौ पुष्टौ प्रयत्नेन सुगुप्तं यजनं ध्रुवं |
यस्माद्विंसापरालोके दृश्यन्ते सिद्धि हिंसकाः ||

कीलनं चैव मंत्राणां भेदनं मोहनं तथा |
मंत्र संताडनं चैव जंभनं स्तंभनं तथा ||

रिपु त्वकरणं चान्यं प्रत्यंगैरत्वमेव हि |

३९अ)

सर्वहानि करत्वं च कृयते दुष्टमंत्रिभिः |
एवं दशप्रकारेण प्रपतंते हि हिंसकाः ||

तस्मात् सर्वप्रयत्नेन सुगुप्ते शरणोपरि |
स्वगृहे कारयेद्यन्नाद्यागहोमं जपं तथा ||

अत्यंत फलं श्रेष्ठ सुगुप्तं मृत्युजित्सदा |
मंडले स्थंडिले कुंभे निर्विशं न चेतसा ||

हर्म्योपरि तथा होमं विशेषाच्छान्ति पुष्टिदं |
न विकल्पोत्र देवेशि विकल्पाद्रौरवं ब्रजेत् ||

यागं होमं च तत्रैव सर्वसिद्धिफलप्रदं |
तस्करन्तं विजानीयात् सिद्धि हानि करोति यः ||

नाधिकारी भवेत् सोपि तन्त्रे वै पारमेश्वरे |
सर्वतः स भवेद् देवि तत्वविच्चाध्वविद्गुरुं ||

एवं व्याप्तिं तु यो वेत्ति परापरविभागशः |
सभवेन्मोचकः साक्षान् शिवः परमकारणः ||

शिवतत्वमविज्ञाय दीक्षादौ कुरुते तु यः |
अंधेनैव यष्टांधाश्च उभयोश्च भ्रपातिनः ||

आत्मानं च तथा शिष्यं नीत्वा निरयसंकटे |

३९ब्)

तस्मात् तत्व विदः श्रीमानाचार्यः सर्वगो भवेत् |
यावन्न तत्व विच्छ्रेष्ठः कथं कर्माणि कारयेत् ||

मंत्रज्ञो ब्रह्मयोगज्ञो परस्यैवात्मनो यथा |
यावन्न निर्मलो मंत्रस्तावत्सिद्धिः कथं भवेत् ||

निर्मलं तु भवेद् देवि तत्स्था मंत्राः सुनिर्मलाः |
तदुद्भूतास्तत्समाश्च भवन्ते सर्वसिद्धिदा ||

शिवशक्ति नियोगाच्च मंत्राणामुदयं शुभं |
सर्वत्र फलदा मंत्रा यतस्ते च शिवास्मृताः ||

तस्मात् शिव मयाः सर्वे नित्यानुग्रहकारिणः |
शिवश्चाचार्य रूपेण तेन ते फलदा स्मृताः ||

यावन्न तत्व विन्मंत्री गुरुं वा साधको पि वा |
तावन्न फलदो देवि सत्यमेतद्ब्रवीमिते ||

अन्यथा भोगसंयुक्तं आचार्यफलदं न हि |
तस्मात् तत्व विदश्रेष्ठः सर्वदा सर्वकर्मसु ||

तेन यो दीक्षितो जंतुर्ब्रह्महापि शिवो भवेत् |
यत्र यत्र स्थितो देशे यश्चैवं तु विधिं यजेत् ||

४०अ)

येन येनोपचारेण भवभेदेन येन वा |
सामान्येन विशेषेण कौलिकेनाथ सुव्रते ||

तत्तत्साधयते शीघ्रं यदि देवः सदाशिवः |
चतुरश्रे वर्तुले तु हस्तमात्रेधिकेथवा ||

आचार्यस्येच्छया सर्वं सिध्यन्ति व्याप्ति वेदनां |
क्रियाशक्तिस्वरूपेण कौंडिल्या व्याप्ति भेदना ||

तत् कुंडं व्यापकं ज्ञात्वा सर्वदस्तु भवेद् गुरुः |
यावन्न विंदते व्याप्ति कुंडस्यैवात्मनो पि च ||

साध्यश्चैव पशुश्चैव पाषानां च षडध्ववित् |
बालवत् क्रीडते तावत् कार्यं तस्य कथं भवेत् ||

यः पुनर्वेत्ति चात्मानं शिवशक्ति स्वरूपकं |
ससर्वफलदश्रेष्ठः सकर्ता सर्वगः शिवः ||

ज्ञानशक्तिमयो वह्नि व्याप्यव्यापक भेदतः |
सजाता सर्वकर्ता च मोक्षदः फलदो गुरुः ||

षडध्वातीतयागं तु यजते यस्तु दैशिकः |
मायोदधौ शनोद्भूतं सर्वत्राणकरः शिवः ||

४०ब्)

अध्वमध्यगतं योगं यः करोत्यविचारतः |
नासौ मोचयितुं शक्तः परस्यैवात्मनो पि वा ||

नैव सिद्धिं तु लभते न कार्य करणे क्षमः |
षडध्वाध्वानतो नैव बंधनं तु मलं स्मृतं ||

मायीयाणव कर्मोत्र विसरे बंधकारणं |
पशुश्चैव न तत्रस्थं शक्तौ वै मोचने गुरुः ||

अध्वमध्यगताः पाशा प्ररोहंति सदात्मनः |
तदातीतं परं ज्ञात्वा कोन मुच्येत बंधनात् ||

कोपि वा मोक्षदो न स्यात् कस्सिद्धिं लभते सदा |
कोन दाता भवेन् मंत्री कः कार्येन क्षमः पृये ||

स परः सर्वतो भद्र तं ज्ञात्वा तन्मयो भवेत् |
मानोन्मान प्रमानेन विंदते यो ध्वनेद् गुरुः ||

शिल्पिवद् भवते दक्षो विचित्राकारकारकः |
न मोक्षदस्तु भवते नसौ सिद्धिफलप्रदः ||

तस्मात् शिव समास्सर्वे द्रष्टव्या तत्ववेदिभिः |

४१अ)

कार्मी ज्ञानी तथा योगी आचार्यस्त्रिविध स्मृतः |
कर्मयोगौ तु स देवेशि ज्ञाने योगफलप्रदः ||

पृथग्भेदेन दृश्येत ज्ञाना द्वे योग कर्मणा |
तस्मादार्य मुख्ये तु ज्ञानवां सर्वदो भवेत् ||

शिवाश्रयः शिवस्थस्तु शिवशक्ति प्रचोदितः |
निर्ममेतजगत्सर्वं शिवरूपो यतस्थितः ||

इच्छाज्ञानक्रिया युक्तः शिवतत्व विशारदः |
यः करोति शिवेच्छा तु ज्ञानव्याप्य व्यवस्थितः ||

अचिन्त्या मंत्रशक्तिर्वै परमेश मुखोद्भवा |
यव्यत्प्रकुरुते ज्ञानी शिवशक्ति समाश्रयात् ||

तत्तन्निष्पद्यते तस्य शिवशक्तिप्रभावतः |
तस्यैव सम्मुखा मंत्रा दृष्टप्रत्ययकारिका ||

शान्तिकादीनि कर्माणि विषभूतग्रहादिषु |
क्षणेन कुरुते सर्वं शिवः परमकारणः ||

तं प्रबोधयते यस्तु ज्ञानयोग बलान्वितः |
मंत्रशक्ति प्रभावेन स दीक्षां दीक्षयेत् पृये ||

४१ब्)

क्षयन्नयत्यशौ पाशां दद्यादेवं परं पदं |
योजनाद्योजयेत् शक्तिः शिवशक्ति प्रभावतः ||

तस्यैव सन्मुखा मंत्रा दृष्टप्रत्ययकारकाः |
शान्तिकादीनि कर्माणि विषभूतग्रहादिषु ||

प्रत्ययस्तस्य भवते दृष्टं नान्यस्य कस्यचित् |
गारुडे भूततंत्रे च वामस्रोते च दक्षिणे ||

ज्येष्ठे चंडासि धारे च प्रत्यक्षफलदा क्रिया |
अत्यंतमलिनस्यास्य पुंसो बद्धस्य मायया ||

कर्मणा भोगसक्तस्य अभिलाषान्वितस्य च |
मोक्षं ददाति दीक्षासौ क्रियाज्ञानस्वरूपिणी ||

तन्मना तु पराशक्ति ज्ञानरूपावधूतिका |
सा कृयेत्यभिधीयेत न क्रियावाध्वमध्यगा ||

योगशक्तिर्ज्ञानशक्तिः सर्वशास्त्रेषु गीयते |
सा शक्तिः परमेशस्य शिवस्या शिवहारिणी ||

बंधमोक्षकरी पुंसां न स्वतंत्रा स्वभावतः |
अनेनैवा तु मानेन शिवः सर्वप्रदः शुभः ||

४२अ)

शिवादि गुरुपंक्तिर्या रुद्रकोट्यो ह्यनेकशः |
आप्तोपदेशमार्गेण पारंपर्येणसंस्थिता ||

शिवज्ञानं यतो देवि सर्वै चाप्तागमस्मृतः(?) |
ब्रह्मादिस्तं च पर्यन्तं शिवशक्ति समन्वितं ||

एवं शक्ति मयं सर्वं जगत्स्थावरजंगमं |
शक्तिमान्सर्वकर्माणि कुरुतेनात्रसंशयः ||

शान्तिकादीनि कर्माणि कर्माण्येवान्यथा न हि |
शक्तिहीना न सिद्ध्यन्ते युगकोटिशतैरपि ||

जपकोटिसहस्रैस्तु होमलक्षैः सुविस्तरैः |
तस्मात्सर्वप्रयत्नेन शिवज्ञानं समभ्यसेत् ||

तदासिद्ध्यन्ति कर्माणि सर्वाण्येतान्यथा न हि |
शान्तिकादीनि कर्माणि कुरुतेसौ तदा गुरुः ||

यागे होमे जपे चैव तथा लेख्य क्रमेण तु |
आपदायदिवोत्पना यथोक्तं यागमारभेत् ||

साध्यनामेन तद्र्वयं संभारेण तु संभृतः |
यागं तु कुरुते यस्य तस्य शान्तिः प्रजायते ||

४२ब्)

तिलक्षीरघृतेनैव सितशर्करया सह |
होमयेद्यस्य नामेन महाशान्तिमवाप्नुयात् ||

क्षीरवृक्षसमिद्भिस्तु क्षीराक्तैः सुसमाहितः |
होमयेद्यस्य नामेन तस्य शान्तिर्भवेध्रुवं ||

सुमनाघृतसंयुक्ता होमयेद्यस्य नामतः |
तस्य शान्तिर्भवेत् क्षिप्रं नात्रकार्यविचारणा ||

श्रीकामैः श्रीफलं हुत्वा श्रियामाप्नोति पुष्कलां |
घृतगुग्गूलुहोमेन पुष्टिर्भवति शाश्वती ||

मृत्युजित्संपुटं कृत्वा साध्यनामं जपेद् यदि |
आत्मनो वा परस्यापि मृत्युस्तस्य न बाधते ||

अष्टपत्रे तु कमले कर्णिकायां निवेशयेत् |
साध्यर्णरोधितं नाम ततोर्ध्वं मृत्युजिद् भवेत् ||

आग्नेयादि विभागेन तलेष्ठंगानि विन्यसेत् |
द्विरष्टदलसंपूर्णं बाह्ये तत्कमलं लिखेत् ||

स्वरशोडशकेनैव पूर्वादौ पूरयेत् तदा |
द्वातृंशदलसंयुक्तं तद्बाह्ये पंकजं न्यसेत् ||

४३अ)

कादिसान्त * मेणैव पूर्वादीशानगं क्रमात् |
साध्यर्ण रोहिताः सर्वे वर्णाश्चक्र त्रये स्थिताः ||

सर्वेषामध्यतः संज्ञा साध्यस्यैव तु रोधयेत् |
जीवमध्यगतं नामकर्णिकायां निवेशयेत् ||

प्राणान्ते कल्पये जीवं प्राणवर्णान्तमध्यगं |
बाह्ये तु मंडलसौम्यं सुसंपूर्णं प्रकल्पयेत् ||

तद्बाह्ये तु पुरं चैंद्रं वज्रदृग्वज्रभेदितं |
भूर्जपत्रे तु संलिख्य चक्रमेतद्वरानने ||

सुशुक्ले निर्व्रणेश्लाक्ष्ण रोचना कुंकुमेन वा |
मलयक्षीरयुक्तेन कर्पूरक्षोदधूसरं ||

संवेष्ट्यसितसूत्रेण कर्पासेन नवेन च |
मधुमध्ये निधाप्येवं सुगंधघृतमिश्रितैः ||

मृद्भांडे सन्निधाप्येव सितपुष्पैः प्रपूजयेत् |
पायसैर्घृतमिश्रैश्च भक्षैर्नानाविधैस्तथा ||

मृष्टैर्धूपैपयित्वा पूजयेद्भूतिसंभृतैः |
बाह्ये तु कलशा नष्टौ पूर्वादौ पूजयेत् ततः ||

सितचंदनकर्पूरसुधूपोदसंस्रुता |

४३ब्)

रत्नगर्भांबुसंपूर्णां सर्वौषधिसमन्वितां |
सौवर्णां राजतां ताम्रां मृन्मयां वा सुशोभनां ||

अकालमूलां सुशुभां प्रसस्तां लक्षणान्वितं |
संपूज्य तेषां मध्ये तु लोकपाला क्रमेण तु ||

तेषां शिवाज्ञादा तथा रक्षध्वंसाध्यमुत्तमं |
प्रातर्मध्याह्ने सायाह्ने निशार्द्धे पूजयेत् ततः ||

सप्तरात्रे व्यतिक्रान्ते मृत्युजिद्भवते नरः |
सर्वव्याधिविनिर्मुक्तः सर्वदोषविवर्जितः ||

सर्वरोगैर्विमुच्येत ज्वरैः सर्वैर्न संशयः |
सर्वदुःखपरित्यक्तः ईतिभिः परिवर्जितः ||

तिष्ठते च नरोभूमौ कंचुयुक्तो यथाफणिः |
यदि नान्यमनो देवि साधकस्तत्परायणः ||

जपहोमरतः शान्तः अस्मिन् स्थाने तु तिष्ठति |
सत्ववांधैर्य संपन्नो दयादाक्षिण्यसंयुतः ||

सप्तरात्रे व्यतिक्रान्ते मृतश्चैवानयेद्वलात् |
गोभूहिरण्यवस्त्राणि केयूरकटकादिभिः ||

४४अ)

पूज्योसौ परया भक्त्या शान्तिपुष्टिर्विशेषतः |
यस्मात् मंत्रमयः सोवै शिवः साक्षां तु दैशिकः ||

तेन पूजितमात्रेण सर्वे मंत्राः फलप्रदाः |
भवत्यवितथं भद्रे सत्यमेतन्नसंशयः ||

अन्यथा सिद्धिहानिः स्यात् कृतं चैव निरर्थकं |
आचार्यश्चैव साध्यस्य कृत्या(?) चोत्पद्यते भृशं ||

तस्मात् सर्वप्रयत्नेन मंत्रवित् पूजयेद् गुरुः |
भवन्ति पूजिता मंत्रा सर्वसिद्धिफलप्रदाः ||

इति सर्वस्रोतसंग्रहसारे मृत्युजिदमृतीशविधाने 
व्याप्त्याधिकारः षोडशमः ||
भगवानुवाच ||

अथातः संप्रवक्ष्यामि चक्रराजं महाबलं |
पूर्ववत् मध्यतो नाम जीवान्तं कल्पयेत् पृये ||

प्राणान्ते तु ततः कृत्वा वर्णान्तांतर्व्यवस्थितं |
अंतिमं तु ततो बाह्ये तद्बाह्ये मध्यमन्यसेत् ||

प्रथमा तु ततो बाह्ये कर्णिकायां ततो न्यसेत् |
केसरेषु स्वराः योज्या दलेष्वंगा पूजयेत् ||

४४ब्)

बाह्ये तु कलशं लेख्यं कलशो भयमध्यगं |
पूजयेत् पूर्वविधिना जपहोमार्चने रतः ||

साधयत्य चिरेणैव चिंतितं नात्रसंशयः |
सर्वशान्तिप्रदं चक्रं पुष्टिसौभाग्यदायकं ||

आयुर्वीर्यप्रदं पुण्यं ज्वररोगविनाशनं |
परराष्ट्रविभीतानां नृपाणां विजयावहं ||

राजस्त्रीणां सुतानां च विप्रादीनां च सर्वशः |
रक्षा ह्येषा प्रयोक्तव्या सर्वोपद्रवनाशनी ||

पंड्त्या?चैव लिखेन्नाम अक्षरान्तरितं प्रिये |
आद्यं तु मूलमंत्रं तु वौषड् जाति युत न्यसेत् ||

पूर्ववत् पूजयेद् भूरि पाशे चैव सिते शुभे |
तत्क्षणान् मुच्यते रोगैराघ्रातो यदि मृत्युना ||

वौषड् जाति युतं मंत्रं दिक्ष्वष्टौ सुलिखेसिते |
भूर्जवल्कलके रम्ये मध्ये नामं तु पूर्ववत् ||

रक्षापदसमायुक्तं तद्बाह्ये शशिमंडले |
मंत्रान्तं वर्णममृतं कलाषोडशसंयुतं ||

ताडिर्मंडलमापूर्य बाह्ये तु कमलं न्यसेत् |

४५अ)

तद्बाह्ये चंद्रसूर्ये तु पुरंदरपुरे स्थितौ |
रोचना कुंकुमेनैव क्षीरशर्करया लिखेत् ||

पूजयित्वा विधानेन पूर्ववंशान्त्यतस्थितः |
राजरक्ता तु वै प्रोक्ता सर्वोपद्रवनाशनी ||

राजरक्षाविधानं तु होमये क्षीरसंयुतं |
सितशर्करसंयुक्तम् सुगंधघृतसंयुतम् ||

क्षीरवृक्षेंधने वह्नौ तिलैः शान्तिर्भवेद्ध्रुवं |
यदासौ मृत्युना प्रातं कालेन कलिता नराः ||

यष्ट्वा तु पूर्ववद् यागं मंडलं तु यथोदितं |
कर्तव्यं द्रव्यसंभारैः संभृतो मृत्युनाशनः ||

मृत्युरुन्तरते शीघ्रं मंत्रस्यास्य प्रभावतः |
तदेव भूर्जपत्रे तु सितशर्करया सह ||

क्षीरेण रोचना युक्तं कुंकुमेन च्युतं लिखेत् |
रुक्मकुंभे तु मध्वाक्ते स्थापयेत् तु सुगोपितं ||

तदूर्ध्वे तु द्वितीयं तु क्षीरपूर्णसुशोभनं |
स्रवन्तममृतं ध्यात्वा स्थापयेत् पुष्टि कामतः ||

४५ब्)

सप्तरात्रप्रयोगेन मृत्युजिद् भवते नरः |
क्षीणकायो भवेत् पूर्णं पक्षान्ते तु यथा शशी ||

न मृत्युवशगः सौरै सत्यं मेनांनृतंवचः |
साध्यर्णरोधितं नाम रक्षापदसमन्वितं ||

मध्ये संयोजयेत् साध्यं पूर्ववच्चामृतीकृतं |
तदात्मानं तु संवेष्ट्य वारुणेन तु वै पुनः ||

कलाशेषेण तद्बाह्ये संपूर्णेन तु वेष्टयेत् |
पुरंदरं ततो बाह्ये द्वाचतुर्दिक्षु गोचरे ||

तन्मंडलांते योज्येत वक्त्रसंपुटमध्यगं |
रक्षितं चामृतीशेन न तस्य भयदं क्वचित् ||

भवति योगिनी भूतरक्षराक्षसहिंसकैः |
ब्रह्मराक्षसकाः सर्वे डाव्योडामरिकास्तथा ||

तेषां वै रक्षणार्थं तु यागरक्षासुशोभने |
कुंभान्तस्थं लिखेन्नाम तं स्थाप्य कमलोपरि ||

अधोमुखं ततो पुष्टिकमलं पूर्ववल्लिखेत् |
तत्कर्णिकस्थं विमलं अधोवक्त्रं प्रयोगतः ||

स्रवमानं ततो ध्यायेदमृतं सर्वतो मुखं |

४६अ)

अमृतीशंकरं धेनु प्रविष्टं तु विभावयेत् |
हृदिस्थं तत्प्रविष्टं तु सर्वनाड्यः प्रपूरयेत् ||

तत्क्षणाद् भवते पुष्टि क्षीणकायश्च यो नरः |
पंक्त्या तु वै लिखेन् मंत्रं प्रत्येकं वर्णमध्यगं ||

नामं साध्यस्य वै लेख्यं दिग्विदिङ्मृत्युजिल्लिखेत् |
पूर्ववत् कमलं लिख्य षडंगं पूर्ववत् प्रिये ||

संयोज्य पूजयेत् शक्त्या यथाविभवविस्तरं |
सर्वश्वेतोपचारेण सर्वदुःखनिवर्हणं ||

भवते मंत्रमुख्यैस्तु नात्रकार्यविचारणा |

इति सर्वस्रोतसंग्रहसारे मृत्युजिदमृतीशविधाने यंत्राधिकारो नाम 
सप्तदशमः पटलः ||
श्रीदेव्युवाच ||

भगवं देवदेवेश सर्वसत्वं हितेरत |
व्रातास्त्वं तु सुरेशान सर्वानुग्रहकारक ||

उक्तं त्वया महेशान व्याप्ति मंत्रेषु चाध्वनः |
आख्या हि मे जगन्नाथ यदि तुष्टोसिते प्रभुः ||

४६ब्)

मंत्राणां कीलनादौ तु योजनं सूचितं प्रभुं |
नाख्यातं देवदेवेश यथायोज्यन्ति साधकाः ||

चूर्णलोपांजनादीनि कुहिकानि तु यानि हि |
यथा मंत्रस्तथा जप्यै ध्यानधारणयोरपि ||

अन्येन मुक्तदोषेस्तु विषादिगरसंभवे |
योजितं मंत्रराजानं कथं ज्ञास्यन्ति दैशिकाः ||

परदेहे स्वदेहे वा लक्षणैः कैश्चि दृश्यते |
दृसंहिति कुतः कार्यं रक्षाया परमेश्वर ||

ईश्वर उवाच ||

यो विंद्यात् समिदं ज्ञानं सर्वकृत् साधकोत्तमः |
परप्रयुक्तमंत्रस्य लक्षणं सुरसुंदरि ||

रागद्वेषाभिभूतं तु अपिमानश्च योगिनः |
कार्यार्थं राजकार्ये वा परिभूतं यतस्ततः ||

योजयेत् मंत्रराजानं येन यत् सविभास्सदा |
सेविते मंत्रनाथेन त्रैलोक्यं हस्तगं भवेत् ||

किं पुनर्मानुषे लोके वश्याकर्षणमारणं |
करोति लीलया पूर्वं मंत्रराजप्रभावतः ||

४७अ)

ध्यानेन मंत्रयुक्तेन तथा लेख्य क्रमेण च |
होमेन लोहचूर्णैश्च तथा संक्रमणौषधैः ||

विवादिगव(?) दोषैश्च खानपान विलेपनैः |
एकान्ते निर्जने रात्रौ निःशब्दे तु वनेपि वा ||

पूजयेद् देवदेवेशं महाभैरव रूपिणं |
महासंहारसंयुक्तं नैवेद्यैर्विविधैस्तथा ||

पानैश्च विविधैश्चैव धूपदीपानुलेपनैः |
वस्याग्रतस्थितो मंत्री ध्यायेद् भैरव रूपिणं ||

महाकरालवदनं दंष्ट्रानं विकृताननं |
उर्ध्वदृष्टि विरूपाक्षिं महाश्मश्रु भ्यानकं ||

आयुधैर्विविधैश्चैव नानाप्रहरणोद्यतं |
ग्रसमानं हि भूतानां कालरूपे स्वरूपतः ||

ध्यानयुक्तं महामंत्रं योजद्येद्वृद्धि(?) मध्यतः |
महामंत्रवरंघोरं वर्णरूपं विचिन्तयेत् ||

भ्रममानं देहमध्ये अक्षरामंत्रनायके |
द्रूतास्ते हेमवत् तत्र वह्निरूप विचिंतयेत् ||

भ्रममानं देहमध्ये अक्षरामंत्रनायके |

४७ब्)

द्रुतास्ते हेमवत् तत्र वह्निरूपं विचिन्तयेत् |
ताम्रवद्रसरूपं तु हृदिस्था परिकल्पयेत् ||

सुस्वरूपं भवेत् तत्र तत्रान्तः कारणं क्षिपेत् |
शक्तिर्मायाधिकास्तेषा एकभावं विकल्पयेत् ||

वीजांकुरवशेकं तु महानंदं प्रवर्तयेत् |
अनन्ताशक्ति संक्षोभा च(?) कुरेव(?) समुत्थिता ||

प्रज्वलन्तं तृशूलं तु ध्यायमानं स्वशक्तितः |
निष्क्रान्तं कनिकाभासं स्फुरज्वाला बलायुतं ||

सुवक्त्र यंत्रमार्गेण प्रेरितं शक्ति वेगतः |
सव्यस्य वक्त्ररंध्रेण प्रविशन्तं विचिन्तयेत् ||

दीप्तहाटकवर्णाभं वह्निज्वालासमायुतं |
स्फुरन्तं वायुवेगेन ध्यायमानं महाबलं ||

चित्तशक्त्या तु देवेशि मृत्युरूपेण चोदितः |
ततः संक्षोभितं शूलं पतितं हृदिमध्यगः ||

तेनाक्रान्तस्तु मंत्रेण तीव्रं हृत्पद्ममध्यगः |
आयुधैः प्रेतसत्यस्य नानाप्रहरणोद्यतैः ||

४८अ)

इति ध्यायेन्महाक्रूरात् पतितोसौ ममाग्रतः |
शूलेन संपुटी भूतं गृहीतं परिचिन्तयेत् ||

चैतन्यं ग्राहयेत् तत्र साध्य हृन्मध्यसंस्थितं |
स्वशक्त्योच्चारयेद्वेगाद्ध्यानं मंत्रप्रयोगतः ||

नीयते सममासीध्ये मंत्रस्यास्य प्रभावतः |
शरीरविंवशी भूत नानामंत्रप्रयोगतः ||

इति ध्यानपरो यस्तु सप्ताहान्मारयेतसः |
मृयते नात्रसंदेहो यदि साक्षात् पुरंदरः ||

सप्तरात्र प्रयोगेन देविनास्त्यत्रसंशयः |
अथवामरणं नेच्छेत् प्रविशेतस्ववक्त्रतः ||

साध्यचिन्तं समाध्याय सततो ह्यधिमध्यतः |
साध्यामृत महोघे सिंचमानं हृदिस्थितः ||

अनेनैव प्रयोगेन आकर्षे तृदशान्वलान् |
संहृतः सर्ववीरैश्च का कथा मनुजेषु च ||

स्वराज्यं स्वधनं चैव स्वदारात् स्वसुतं तथा |
ददंति मंत्रिणे सर्वं आकृश्या मंत्र तेजसा ||

४८ब्)

ऋपूंदासत्वमायान्ति क्लिन्न योन्यस्तथांबु या |
पूर्ववत् संप्रयोक्तव्यं त्रिशूलं साध्यविग्रहे ||

तत्रस्थं चिन्तयेत् साध्यं चाल्पमानं मुहुर्मुहुः |
स्वस्थानात् प्लाव्यते वेगान्नीतः कल्पान्त वायुना ||

उच्चाटयति तत्साध्यं मेरु मध्यादि संस्थितः |
अनेनैव प्रयोगेन प्रीति विद्वेषलक्षणं ||

निष्क्रान्तं तद्विधा चिन्त्य उभौ तेषां प्रपूजयेत् |
उच्चारण प्रयोगेन विमुक्ता यान्ति वेगतः ||

विद्वेषे दहनं लक्ष्मी किं पुनर्मनुजा भुवि |
एवमेवान्व योगेन प्रविष्टः साध्यविग्रहे ||

तत्रस्थं देवदेवेशं चिच्चेतनसमन्वितं |
आक्रम्य हृदयं तिष्ठेत् पिबे द्रव्य गमं क्रमात् ||

द्रावयेत् परदेहं तु सूर्यवद्विसमन्वितं |
प्रत्येकं द्रावयेद् द्रव्यं पूरयित्वा स्वविग्रहं ||

आपूर्य देहं सकलं चंद्रवत् तिष्ठते ततः |
क्षीणं साध्यं विचिंत्यं च सर्वक्षीणं स्वविग्रहं ||

४९अ)

किंचित्काले तु तिष्ठेत यावत् पूर्वं निरन्तरं |
वेगेनागच्छते पूर्णं प्रविशत् स हृदान्तरे ||

अमृतात् प्लव्यमात्मानं देवेशं तत्र पूजयेत् |
तैर्द्रव्यैरमृती भूतं परिपूर्णं प्रकल्पयेत् ||

सप्ताहाभ्यासयोगेन आनयेन्निर्विकल्पतः |
ब्रह्मविष्केश्वराद्यैस्तु रक्षितं यदि नित्यशः ||

अनेनैव प्रयोगेन हृदि चिन्तं करिष्यति |
उन्मत्तः क्रियते वापि स्तंभितं वा प्रकल्पयेत् ||

मूको वा तिष्ठते साग्र्य ग्राहयेद् वा यदिच्छया |
ज्वरभूतविशादिभ्यो व्याधिशोकभयावहं ||

शूलमुन्मेलदुःखैश्च नानाव्याधिशतैरपि |
यादृशं चेच्छते साध्यं तादृशं कृयते बला ||

अनेनैव प्रयोगेन साध्यं वा ग्राहयेद् विषैः |
नागैश्च दस्युभिस्साध्यै सप्ताहान्नात्रसंशयः ||

ततः प्रभृति साध्यस्य दुःखशोकाश्च जायते |
अनुत्साहं ततो द्वेगं बंधुपुत्रक्षयान्वितः ||

४९ब्)

दारांभृत्यांस्तथा भ्रातॄं प्रजा सर्वं च यौवनं |
नोच्यते क्रमशस्साध्यो दुःस्वप्नं पश्यते सदा ||

अतिक्लेश सहो नेह(?) वचिन्तो भवते क्वचित् |
अनुच्छाहमनाश्चासो भवत्रासं च जिह्मकं ||

कार्यहानिं राजभयं विदेशगमनं तथा |
दुःखितं राज्यभ्रंशं वा देशादेश परिभ्रमं ||

एवमादि सहस्रैश्च दुःखदोषैः समन्वितं |
तिष्ठते च परो भूमौ व्यभिचारे कृते सति ||

अथवा होमयेत् साध्यं फलं द्रव्यं तथौषधं |
खदिराग्नौ कंटकैश्च चित्यग्नौ वापि होमयेत् ||

कार्या तु सारहोमैर्वा तुषांगारसमन्वितैः |
पुष्पकं कणकैर्वापि महाफल्गुषमेव वा ||

कृष्णांजसंभवं कार्यं होमसिद्ध्यानुसारतः |
तदद्भावात् प्रकुर्वीत फलैः सद्यैस्तृकंटकैः ||

रक्तास्तु कुसुमान्वश्ये उच्चाटे कृष्णवर्णकं |

५०अ)

मरणे कंटकैर्युक्ता विद्वेषे गंधदूषिता |
उच्चाटे कटु तैलोक्ता आकर्षे घृतसंयुतां ||

का कस्य संयुतं कृत्वा मारणे कुसुमं हुनेत् |
विद्वेषे कटु तैलैश्च लवणेन हुतौ यजेत् ||

एवमेव फलं हुत्वा बीजांश्च विविधा क्रमात् |
करोति विविधं च्छिद्रं साधको दुष्टहिंसकात् ||

अथवा लेखयेद्वापि नानामंत्रप्रयोगतः |
मंत्रनाथेन देवेशि साध्यनामं विदर्भितं ||

अनलां कायेथेच्छासौ साध्यार्णेषु नियोजयेत् |
आग्नेययं मंडलांतस्थं वायुमंडलवेष्टितं ||

ज्वलंतं चिन्तयेत् साध्यं दिनानां सप्तकं यदि |
तत्क्षणानां जायते दाघं यदि शक्रसमो भवेत् ||

मंत्रराजं निवद्व्येतस्मरेण पटमध्यगं |
श्मशानांगारके लिख्य विषरक्तान्वितेन तु ||

यस्य नामं वरारोहे हूं फट्कारं विदर्भितं |
मारयेत् तत्क्षणावेगात् करजातिसमन्वितं ||

५०ब्)

मृयते सप्तरात्रेण अथ शत्रु भयं भवेत् |
मंत्रनाथ महादेवि अधोर्ध प्राक् स्वसंस्थितं ||

साध्यनामदेवेशि कार्यत्वं शपदे लिखेत् |
विगतं श्रेयमाप्नोति मानुश्रीयस्य या भवेत् ||

तृरक्षमवमाने तु यन्नामं तु समालिखेत् |
यकाराद्यंत संरुद्धंमतः फट् स्त्रितयान्वितं ||

प्रेत स्थाने निधाप्येवं भैरवं तत्र पूजयेत् |
अर्कपुष्पैर्वरारोहे तद्दिशाभिमुखस्थितः ||

तमुच्चाटयते क्षिप्रं विद्वेशो भव जायते |
नियोग भवदे ह्येष मातामित्रो यदि भीवन् ||

पंचागेन पिशाचस्य क्रुद्धराजवसानकं |
नाम्ना समालिखेद् यस्य उन्मत्तं ज्वरदाघ कृत् ||

काकोलूकस्य पक्षाणि खरोष्ट्रं मूत्रमृत्तिका |
कृत्वा पतिकृतं कार्यं काकरक्तेन लेखयेत् ||

काकोलूकस्य पक्षाणि गुदयाता विनिक्षिपेत् |

५१अ)

चतुष्पथे निखने श्मशानाग्निं ततोपरि |
प्रज्वाल्य होमयेत् प्राज्ञः काकपक्षांश्च सुव्रते ||

उद्भ्रान्तपत्रसहिता खरमूत्रेण भाविता |
यस्य नामं समुद्दिश्य यकाराद्यं तु रोधितं ||

मंत्रावसाने विन्यस्यस्तं विसर्गान्तं विचारयेत् |
भ्रमते काकवत् पृथ्वी शत्रुव्याधि प्रपीडितं ||

पिष्ट्याकं निंबपत्राणि मृतकेश तुषानि च |
शत्रोः प्रतिकृतिं कुर्यादर्कपुष्पैस्तु वेष्टयेत् ||

श्मशाने निखने तत्र वह्नेः प्रज्वाल्य चोपरि |
पुष्पैर्विभीततरुजैर्यस्य नाम्ना तु होमयेत् ||

विद्वेषो भवते शत्रुः कामदेव समोपि यः |
अथ चेन्मारयेत् क्षिप्रं शत्रु वै निश्चितात्मनः ||

अपकारशतैर्युक्तौ कृतघ्नो दुष्ट चेतसः |
कपाल द्वितयं ग्राह्यं नामं शत्रो समालिखेत् ||

कपालहस्तकस्तत्र विषांगारेण भावितः |
रुधिरेण समायुक्तं फट्कारांत विदर्भितः ||

५१ब्)

महापितृवनं गत्वा भैरवं पूजयेत् ततः |
कृष्णमाल्योपहारैस्तु ततः कर्मसमारभेत् ||

विज्ञप्तं देवदेवेश शत्रुमेवं निपातयेत् |
अनुज्ञातस्तु देवेशिं गृहीत्वा तु शिरो द्वयं ||

तत्र गत्वा महादेवि कपालासनसंस्थितः |
तत्रस्थो रूपवर्णस्तु दक्षिणाभिमुख स्थितः ||

आत्मानं भैरवं रूपं ध्यात्वा घोरं स्वभीषणं |
क्रूद्धः समुच्चरेन् मंत्रं विलोमेन महामतिः ||

हूं फट् स्वमुच्चार्य काद्यश्चास्फालयेद्भृशं |
खंडश * *? तो यावत् तावच्छत्रुः प्रनश्यते ||

सप्तरात्रेण देवेशि प्रयोगस्त्व निवर्तकः |
अन्ये शतसहस्राणि अन्यकालोच्छितानि तु ||

प्रयोगानि करोत्येशः पूजितो मंत्रनायकं |
स्थावरं जंगमं चैव योगजं शंकयापि वा ||

कृत्त्रिमं वा प्रकुर्वीत सच्चिन्तं प्राणहानिकं |
मूत्रं रक्तं तथा केशं वलास्थिं वानसीषु च ||

५२अ)

गोस्थिष्यास्थिभृगालांस्थि तथा मेषाविलोचनं |
गोधूम हाटके युक्तो गृध्रवृष्ट्या च लेपयेत् ||

भक्षैपानै प्रदातव्या यागं कृत्वा सुपूजितं |
स्नाने विलेपने धूपे गंधवस्त्रे तथौषधे ||

मृयते नात्रसंदेहं तृसप्तेन समो यदि |
वनकामाषमुद्गाणि अपानेन विनिर्गता ||

धान्यं शृतं तथा रक्तं स्त्रीरक्तं निर्मलं तथा |
मूलं रक्तं तथा केशं लाला चैव वरानने ||

मूत्रं जारीकृताह्वावनागेंद्रमदसंयुता |
मोहनी विष्णुक्रान्ता च धात्री चैवकतस्थिता ||

पुष्यरिक्षे तु युंजीत गर्वितानां यशस्विनि |
भक्षेपानेषु दातव्यं यावदायुर्वशी भवेत् ||

इति संक्षेपतः प्रोक्तं प्रयुक्तं मंत्रनायकं |
करोति विविधा वाधां पूर्वसेवा यदा कृता ||

साधको योजयेद् देवि मंत्रा मंत्रेषु जायते |
खादकास्त्रादि मंत्राणां परस्पर नियोजनात् ||

तीव्रातीव्राभियोगेन दूर्णितानिःखषा गता |

५२ब्)

परस्परं सिद्धिहानि जपस्य हरणं तथा ||

जंभनं स्तंभनं चैव मोहनं कीलनं तथा |
बलाबलवियोगेन साधकाये यजंति च ||

इत्यमृतीषविधाने वश्याकर्षणाधिकारोष्टा दशमः पटलः ||
श्रीदेव्युवाच ||

भगवं देवदेवेश सर्वभूत हितेरत |
*? णं कृत्वा सुरेशान सर्वानुग्रहकारक ||

उक्तान्वया महादेव व्याप्तिमंत्रेण चाध्वनः |
आख्याहितं जगन्नाथ यदि तुष्टोसि मे प्रभो ||

मंत्राणां काल(?) नादौ तु योजनं सूचितं विभुः |
नाख्यातं देवदेवेश यथा सिद्ध्यन्ति साधक ||

परयुक्ता नश्यन्ति कृत्या खार्खोदकानि च |
प्रत्यंगिरा प्रयोगेन हंतिरिष्टान्यनेकशः ||

यथा तथा महादेव ब्रूहि निःसंशयं मम |

ईश्वर उवाच ||

वादिनामेव सर्वेषा मंत्रवादं तु चोत्तमं |
आज्ञा नियोजयेत् मंत्रं मंत्रलिंगानि सुव्रते ||

५३अ)

दीपनं बोधनं चैव ताडनं चाभिषेचनं |
विमलीकरणं चैव तथेंधन निवेशनं ||

सन्तर्पणं गुप्तिभावं आप्यायं नवमं तथा |
एवं नवप्रकारेण मंत्रवादमशेषतः ||

योजानाति स जानाति मंत्रसाधनसाधनं |
एकादशं विधो मंत्रो ज्ञातव्यो हि पुनः पृये ||

येन सम्यक् प्रयोगाश्च सिद्ध्यन्ते साधकेश्वराः |
ते च वै संप्रवक्ष्यामि सर्वशास्त्रेषु सम्मतं ||

संपुटं ग्रथितग्रस्तं समस्तं च विदर्भितं |
आक्रान्वमथमाद्यन्तगर्भस्थं सर्वतोद्धृतं ||

तथा युक्ति विदर्भं च विदर्भ ग्रथितं तथा |
इत्येकादशधा मंत्रा भवन्ति फलदा पृये ||

सिद्धं साद्ध्यसुसिद्धं च तथैवारित्वमेव च |
ज्ञात्वा सर्वमशेषेण मंत्र वा * * *? चरेत् ||

उदयास्तमनं व्याप्तिं ध्यानमुद्रा स्वरूपतः |
यो वेत्येवमवेदज्ञो सर्वकृत् सर्वकोत्तमः ||

एवमाद्यैरशेषैश्च भावभेदः सुरेश्वरि |
भावितव्या(?) महामंत्रा भवन्ति फलदा प्रिये ||

५३ब्)

तस्मात् सर्वप्रयत्नेन ज्ञात्वा सर्वं नियोजयेत् |
अस्य वै मंत्रराजस्य नास्ति देवि विचारणा ||

सर्वेषामेव मंत्राणां वृंहकः परमेश्वरः |
अनेन ग्रंथिता मंत्राः सूत्रेमणि गणा इव ||

अस्य गर्भे स्थिता मंत्राः भवन्ति सिद्धिमोक्षदाः |
यस्मात् सर्वगतं देवं सर्वसिद्धिफलोदयं ||

व्यापकं सर्वतो भद्रं सर्वतो सुखमव्ययं |
पूरणं सर्वमंत्राणां रक्षणं परमं बलं ||

मंत्राणां योनि भूतं तु मोक्षदं सिद्धिदं शुभं |
यतस्ततोस्य मंत्रस्य नास्ति देवि विचारणा ||

एभिर्दोष सहस्रैश्च छिद्रितं साधकं यदि |
विनायकैश्च ये ग्रस्ता आधिव्याधि प्रपीडिताः ||

राज्यभ्रष्टास्तु राजानः परराष्ट्रनिपीडिताः |
विरक्तपौरान्निर्वृत्या अपुत्राश्च सुदुःखिताः ||

मृतपुत्रामृतादारा स भयाविगत शृयः |
आचार्यः साधको वापि मंत्रसिद्धि परांमुखा ||

विप्रुत्रा दुर्भगानार्यो बंध्या विद्विष्टभर्तृकां ||

५४अ)

एवमादि सहस्रैश्च दुःखदोषैश्च संयुता |
दृष्ट्वान्त मानवां लोके उक्तौर्दोषैश्च दूषिताः ||

तथा चैवग्र कर्तव्यं यागभाग्यरुहांपरां |
श्रीवागं परमेशानि मंत्रेणानेन मंत्रिणा ||

महालक्ष्मी कृते यागे भाग्यभाग्भवते नरः |
पूर्वोक्त दोषनिर्मुक्तो प्राप्नोति परमसुखं ||

कलशे नाभिषिक्तोसौ पूजयित्वा महाश्रियां |
प्राप्नोति चिन्तितां कामान् ब्रह्मविष्णुशिवोपमान् ||

एवं ज्ञात्वा तु मेधावी यागं कुर्यात् सुशोभनं |
कर्तव्यं सर्वथा देवि सर्वश्रेयकरं परं ||

पूर्वोक्तेनूप्रदेशे तु सर्वलक्षणलक्षिते |
सर्वशल्योद्वृति(?) रम्ये महापद्मवने तथा ||

प्रछन्नेषु च शस्तेषु सुगुप्ते शरणोपरि |
आलिखे मंडलं तत्र चतुरश्रं समन्ततः ||

एकोन विंशसूत्राणि पतयेद् वैंद्र वारुणे |
तथा दक्ष कुबेराभ्यां(?) सूत्राणि सुसमां कुरु ||

५४ब्)

भागेष्टादशभिर्भागैश्चतुर्दिक्षु समन्ततः |
कोष्ठकानां शतात्रीणि चतुर्विंशाधिकानि तु ||

तन्मध्ये तु लिखेत् पद्मं अष्टपत्रं सुशोभनं |
भागाष्टकं तु तन्मध्ये चतुर्था विभजेत् ततः ||

प्रथमे कर्णिका कार्या केसराणि द्वितीयके |
संधयश्च तृतीये तु दलायाणि चतुर्थकं ||

भ्रामयेच्चतुरौ वृत्ता सुसमासुसमानतः |
दिक्षुसुत्राष्टकं दद्याद् विदिक्षुः पातयेत् तथा ||

ऐंद्र्या दिशि गृहीत्वा तु मध्यसूत्रप्रमाणतः |
किं जल्कस्थंभवेत्पत्रं तन्मध्ये कर्णिका लिखेत् ||

दलसंधि स्थितेः सूत्रे स्थाप्यपार्श्वे तु भ्रामयेत् |
द्वाभ्यामुभयपाश्वाभ्यां पुर्वपत्रप्रसाधयेत् ||

इतरान्येवमेवं तु पद्मपत्रदलं भवेत् |
पीता तु कर्णिका कार्या पुष्करा हरिता स्मृता ||

केसराणि विचित्राणि चतुर्विंशकसंख्यया |
सितारक्ता तथा पीता मूलमध्याग्र योजिता ||

५५अ)

सुश्वेताश्च दलाकायां व्योमरेखा तु वर्तुला |
बाह्ये चांगुष्ठमानेन श्वेतवर्णासुशोभना ||

दलान्तराणि रक्तानि तद्बाह्ये चतुरश्रकं |
तथैवांगुलमानेन सितरेखा तु पीतला ||

गात्रकानि ततो बाह्ये भागाभ्यां चैव पार्श्वतः |
सितादि वर्णभेदेन कोणेष्ठाग्नेयमादिभिः ||

गात्रकाः पीतवर्णाद्याः पूर्वादि क्रममालिखेत् |
द्वौ द्वौ भागौ ततो लोप्य वीत्यर्ये चैव सर्वतः ||

कृष्णेन रजसा पूर्य शंखपद्मविभूषिताः |
द्वारशुक्लादि कुर्वीत द्विभागेनैव पार्श्वतः ||

वीथिमानेन विस्तारं वीथ्यर्धेन तु कारयेत् |
कंठं तथोपकंठं च तथा शोभोपशोभितं ||

एवं निष्पाद्यते द्वारं संवृत्ता त्रीणि कारयेत् |
पश्चिमं विवृतं कार्यं पार्श्वाभ्यां विलेखयेत् ||

शोभाश्चैवोपशोभाश्च रक्तवर्णाश्च पीतकाः |
प्रतिकुर्याच्चतुर्दिक्षु कोष्टकैरधरोत्तरैः ||

५५ब्)

कोणान्तेषु लिखेद् देवि पद्मशंखौ समं ततः |
तस्मिन् बाह्ये समन्ताच्चु? भूतरेखा प्रपातयेत् ||

सितादि वर्णभेदेन निवृत्त्याद्याश्च ताः कलाः |
बाह्ये तु पत्त्रवल्यब्जैः स्वस्तिकैरुपशोभितं ||

आलिखेत् मंडलं मुख्यं तन्मध्ये तु यजेच्छृयं |
पूर्वाधिवासः कर्तव्यो यथाविभवविस्तरैः ||

यागहर्म्यं प्रकर्तव्यं शक्त्याद्रव्यानुसारतः |
वेदीतोरणसंयुक्तं नाना ध्वजविभूषितं ||

छत्रपादुकशयादि नाना शोभसमन्वितं |
गृहोपस्करणाद्यैश्च भोगैर्नानाविधैस्तथा ||

वितानोपरिकर्तव्यं सुश्वेतं तु मनोरमं |
जवनी चतुरंगा च दीपाष्टौ दिक्षुदापयेत् ||

बालव्यंजनघंटाश्च तथा दर्श चतुष्टयं |
पताकाष्टौ तवाश्रेष्ठा नानारंगसमुद्भवाः ||

कलशाष्टौ तथारोप्या ताम्राया मृन्मयापि वा |
समुद्राष्टौ तथा पूज्या सर्वौषधि समन्विताः ||

भूतपल्लवयुक्ताश्च स हिरण्याश्च पूजयेत् |

५६अ)

कांडाष्टौ पंचरंगाश्च चतुर्दिक्षु निवेशयेत् |
लोकपालास्तथा पूज्या पटेषु स्वाकृति स्थिताः ||

तथा ह्यस्त्रा कृतिः कार्या दशदिक्षुसमन्ततः |
द्वाराध्यक्षांस्ततो बाह्ये कर्तव्याम्नाय दर्शनं ||

सर्वसाधारनत्वाश्च पटे कार्यास्तु या दृशा |
वेदमंगलनिर्घोषैर्जयपुण्याहसंयुतै ||

नृत्तवादित्रगीतैश्च स्तोत्रैर्नानाविधैस्तथा |
आचार्यश्च स्रुशुचिर्दक्षश्चंदनागुरुचर्चितः ||

धौतपौतिकया युक्तं उष्णीषांगुलि भूषितः |
कटकादिभिहारैश्च पुष्पं स्रग्दामभूषितः ||

मूर्तिपैर्धूपबाहैश्च अर्घवाहैस्तथैव च |
सर्वसंभारसंयुक्तं अधिवासनपूर्वकं ||

कुंभोस्त्रवर्द्धनी चैव तथा क्षेत्रपरिग्रहं |
पश्चाद्वैरजपातं तु कर्तव्यं दैशिकेन तु ||

पूर्वोक्त वपुषा ध्यात्वा मृत्युजित् मध्यतो यजेत् |
तदुत्संगे स्थितां देवीं श्रियं वै विश्वमातरं ||

५६ब्)

विशुद्धस्फटिकप्रख्याहिमकुंदेंदु सप्रभां |
चंद्रार्बुदप्रतीकाशं गोक्षीर सदृशं प्रभां ||

मुक्ताफलनिभां श्वेतां श्वेतवस्त्राविभूषितां |
सितचंदनलिप्तांगीं कर्पूरक्षोदधूसरां ||

शुभ्रहारेंदु कांतादि रत्नोज्वलविमंडितां |
सितस्रग्दाममालाभिः कमलैः सुविभूषितां ||

हरहाससुशुभ्रांगी सिंहहासांमनौरमां |
सुशुक्लमुकुटोपेतां एकवक्त्रां त्रिलोचनं ||

बद्धपद्मासनासीनां योगपट्टविभूषितां |
शंखपद्मकरां सौम्यां वरदाभयपाणिनीं ||

चतुर्भुजां महादेवीं सर्वलक्षणलक्षितां |
ध्यातव्यां भावभेदेन रूपायुधविभूषितां ||

अमृतीशविधानेन तथैवांगानि विकल्पयेत् |
सर्वश्वेतोपचारेण पूजयेत् सर्वसिद्धिदां ||

अनेनैव विधानेन श्रीधरं वा शृया सह |
पूजयेद् भक्तितो देवि सर्वकामफलप्रदं ||

५७अ)

पाद्यार्घकुसुमैः शुभ्रैर्मृष्टधूपैश्च धूपयेत् |
लेहैः पेयैस्तथा वोष्पैर्भक्षैर्नानाविधैः शुभैः ||

पूजयेत् परमेशानं सर्वसिद्धिफलप्रदं |
पूर्वैवनिर्मितं कुंडे होमं पूर्वोदितेन च ||

तर्पये देवदेवेशीं भक्तियुक्तेन चेतसा |
अथवाष्ट भुजां देवीं चितां रत्नकरां शुभां ||

कलशं धारयेन्नित्यं अमृतेन समन्वितं |
सोमसूर्यकरां देवीं सितपद्मोपरिस्थितं ||

निधीनां चोपरिष्टा तु गजमंगलभूषितां |
ब्रह्माद्यैः सुरसंघातैः पूजितां संस्तुतां सदा ||

ध्यातां जप्तां महेशानि सिद्धिमुक्तिफलप्रदां |
यष्ट्वा तु देवदेवेशीं कुंभस्थां प्रपूजयेत् ||

पूर्वोक्तेन विधानेन यागे पूर्वोदिते शुभे |
पूर्ववद्ध्यानयोगेन कुंभमध्यगतां यजेत् ||

जप्त्वा चाष्टोत्तरशतं त्वभिषिंचेतपूर्ववत् |
तस्या बला महालक्ष्मी राज्यं वायदभीप्सितां ||

५७ब्)

भौमांतरिक्षसिद्धीनि दिव्यां चैवेश्वरी शुभां |
ईहितं कामयेत् किंचित् सुप्रसन्नो प्रयच्छति ||

आयुर्बलं यशः कीर्ति मेधाकांति शृयं वपुः |
सर्वं विवर्द्धते यस्य यस्य वेश्मनि पूजिता ||

यः कश्चिदभिषिक्तो वा यस्य वा साधयेत् प्रिये |
पूर्वोक्तं सर्वमाप्नोति शान्तिं पुष्टिं सुखानि च ||

पटे तु लिखितां देवीं यस्य वेश्मनि पूज्यते |
पूर्वोक्तेन विधानेन तस्य सर्वं प्रयच्छति ||

बहुनात्र किमुक्तेन सिंहस्यैव यथामृगाः |
प्रपलायन्ति सर्वे दुष्टादोषां सहस्रशः ||

किमन्यैर्मंत्रबृंदैश्च देवताराधनेन वा |
यत्रैषा देवदेवेशी ध्याता जप्ता तु पूजिता ||

संग्रामकाले ध्यातव्या खड्गपत्रलता स्थिता |
जयं प्रयच्छते वश्यं रिपुदर्पापहा भवेत् ||

संग्रामाग्रे सदायोज्या रिपुदर्पापहा भवेत् |
अवश्यं जयमाप्नोति देवदेव्या प्रसादतः ||

५८अ) 

अपि व्याधिशतार्तो वा दुःखशोकैः प्रपीडिताः |
सर्वव्याधिविलिप्तो वा कृत्या खार्खोदपीडिताः ||

मंत्रैर्यंत्रैस्तथा ध्यानैर्जपहोमविशादिकैः |
चूर्णलेपांजनादीनि कुहकानि तु यानि वै ||

करिष्यन्ति रिपो यत्र स्त्रियौ वा पुरुषोपि वा |
पूजितानेन विधिना तेषां प्रत्यंगिरा भवेत् ||

आश्रित्य परमां देवीं भक्त्यासंपूजयेत् तु यः |
यथा न दृश्यते दुष्टैः पापाचार रतैर्नरैः ||

मंत्रसिद्धैस्तथा धूर्तैः समयघ्नैश्च कंटकैः |
तथा गुप्तानुयष्टव्या गोपिता सिद्धिदा भवेत् ||

यागा होमे तथा जप्ये मुद्रायां ध्यानयोगतः |
सुगुप्तां ध्यायते देवी यस्य सौभाग्य भाग्भवेत् ||

यस्मादुष्टाश्च वहवो जिघांसन्ति सुखानि च |
अन्य सौभाग्य संत्यक्ता दौर्भाग्येन प्रपीडिताः ||

पश्यन्ति यागे होमे च जपध्यानविधौ सदा |

५८ब्)

जनयन्ति महाविघ्नां तस्माद्गुप्त तमो विधिः |
भावभेदेन यष्टव्या साधकेन विपश्चिता ||

एकवीरक्रमेणाथ पूजिता वा सुरेश्वरी |
ददाति सर्वकामांश्च प्रसन्नापरमेश्वरी ||

शैवे वैष्णवसिद्धान्ते भेदेनैव सुपूजिता |
भक्तानां चित्तभेदेन फलदा परमेश्वरी ||

चिन्तामणिर्यथा लोके चिन्तितार्थफलप्रदा |
तथैषानुमहालक्ष्मी सर्वकामफलप्रदा ||

देवासुरमनुष्याश्च नागागंधर्वकिन्नराः |
ऋषयोप्सर सा यक्षा राक्षसाश्च पिशाचकाः ||

भूतवेतालयोगिन्यो मातरो गुह्यकास्तथा |
डाव्योडामरिका देव्यो भगिन्यो दूतयस्तथा ||

तत्रायोगेश्वराः सर्वे योगसिद्धाश्च सर्वशः |
महाश्रिया प्रसादा च सर्वे सिद्धाश्च सिद्धिदः ||

आकारं सर्वसिद्धीनां महालक्ष्मी महाबला |
आशृतानां च भक्तानां साधकानां वरप्रदा ||

५९अ)

अस्याः परा हि जगतो नान्या कीचित् सुखप्रदा |
अणिमादि गुणा ये च सर्वज्ञा द्यास्तु ये परा ||

ते सर्वेस्याः पुमां देवि सिध्यन्ते नान्यथा पृये |
मोक्षार्थी वा प्रकथ? एकवीरां तु पूर्ववत् ||

अथवा शक्तिसंयुक्तं प्रतिष्ठापयते विभुं |
सर्वसंभारसंयुक्तं प्रासादे तु मनोरमे ||

शक्तिशक्तिमतो योगात् स्थापयित्वा विधानतः |
जन्मान्तर सहस्रैस्तु यत्पापं समुपार्जितं ||

तत्क्षणान्न पश्यते देवि तूलराशि रिवानलत् |
वेष्टमात्रेण देवेशः स्थापितो वापि दीक्षितः ||

कुलां चोद्धरते सर्वां दशपूर्वां दशापरान् |
यावत् प्रासाद लिंगं वा प्रतिमा चित्रभित्तयः ||

पाषाणधातवश्चैव ध्वजो वा ध्वजयष्टयः |
समुद्रा सरितो याव मेरुचंद्रार्क भूमयः ||

संख्या तत्परमाणूनां तावत्कालं भुनक्ति सः |
भोगात् सदाशिवे तत्वे भुक्त्वानिर्वाणमाप्नुयात् ||

५९ब्)

यथा समुद्रसंप्राप्य सिंधुः समरसी गतः |
तथा शिवत्वमापन्नः पशुर्मुक्तो भवार्णवात् ||

प्रतिष्ठाफलमेतद्धि प्राप्नुयान्नात्रसंशयः |
अदीक्षितानां नृपतौ तत्सुतानां द्विजातिषु ||

भोगालस्याथवा देवि कर्मदोषाश्च विघ्नतः |
न यष्टं नपस्तप्तं न ध्यानं न प्रतिष्ठितं ||

पातित्येन मृतानां तु येषां नरकसंस्थितिः |
निदानैर्वहुभिर्देवि बालस्त्रीवृद्धमानुषैः ||

मृतस्योद्धरणार्थाय दीक्षार्थं परमेश्वरं |
यष्टव्यं पूर्वदेवेशं विशेषस्तत्र वा कृतिः ||

कर्तव्या रजतावश्यं सदृशाद्वादशांगुला |
कार्या वा गोपये देवि कुशैर्वा स्नानशोधिता ||

दीक्षैव तत्र संस्कारां व्याप्त्या यत्र समं नयेत् |
अणुं च योजयेत् तस्मिं पूर्णाहुत्या क्षिपे नले ||

योजन्या शिवतत्वे तु ततः सा योज्यतां लभेत् |
श्राद्धे संपूजयेद् देवं मंतेष्टि त्वेति वा यजेत् ||

६०अ)

प्रतिष्ठाप्यस्तथा देवि दग्धपिंडे श्मशानके |
पूर्वोक्त द्रव्यसंभारैः पूर्वोक्तविधिना गुरुः ||

पूर्वोक्तं भीषणं रूपं शक्तिद्वयसमन्वितं |
चतुश्चाष्टौथवा देवि पूर्वध्यानावलोकितं ||

पूर्वोक्तं फलमाप्नोति इत्याज्ञा पारमेश्वरी ||

इति सर्वस्रोतसंग्रहसारे मृत्युजिदमृतीशविधानो एकोन विंशतिमः पटलः ||
श्रीदेव्युवाच ||

कथितं देवदेवेन प्राणिनां हितकामया |
अमृतेशविधानं तु सर्वरक्षाकरं परं ||

इदानीं श्रोतुमिच्छामि संशयं मे हृदिस्थितं |
दृष्टिपातं प्रकुर्वन्ति जंतूनां मातरः सदा ||

असंख्यातास्तुता देव्यो अप्रमेय बलान्विताः |
छायाच्छिद्रेण बाध्यन्ते योगिन्यौ बलवत्तराः ||

अत्यन्त वलिनस्तीव्रा निस्तृंशानिर्भया दृढाः |
हिंसकाः सर्वजंनूनां चालानां च विशेषतः ||

६०ब्)

न संख्या विद्यते तासां तत्रोपायं वदस्व मे |
छायारूपं फलं यत्तदृष्टिपातछलं तथा ||

प्रकुर्वन्ति सदा देव च्छायास्तास्तु कति स्मृताः |
दृष्टिपातभयं किं वा कथं वापि निवर्तते ||

एतत्सर्वं समासेन प्रसादाद्वदशूलधृक् |

भगवानुवाच ||

श्रूयतां संप्रवक्ष्यामि छायायाश्चैव लक्षणं |
अप्रमेया ह्यनन्ताश्च मातरो बलवत्तराः ||

भूताश्च विविधाकारा ह्यनन्ताश्च महाबलाः |
यक्षरक्षपिशाचांश्च ये चान्ये हिंसका शठाः ||

न संख्या विद्यते तेषां कोटि भेदेन संस्थिताः |
संक्षेपतः प्रवक्ष्यामि येन मुच्यन्ति बालकाः ||

स्तृयश्च मनुजा वापि नृपपन्यश्च तत्सुताः |
यथात्यजन्ति बलिनो यागव्रतपरायणाः ||

मंत्रसन्नद्ध देहाश्च सुप्रमेय बलान्विताः |
पुराकल्पे समुत्पन्ना नानाजसहस्रशः ||

६१अ)

सर्वत्र हिंसकाः क्रूराः सर्वकालजिघांसकाः |
यागार्थमुद्यताः सर्वे भैरवानुचराः सदा ||

तच्छक्त्या बलिनः सर्वे तत्तेजो बलबृंहिताः |
महापशूपहारेण तोषयन्ति महाव्रताः ||

महाभैरवरूपं यत्स्वच्छंदं कृतवाहनं |
दैत्यानां तु वधार्थाय देवानां स्थापनाय च ||

इंद्रादयो यदा देवा सदादित्यैरुपद्रुताः |
विद्राविता यदा दैत्यै तदाहंसंस्तुतः सुरैः ||

ब्रह्माद्यैर्विविधैस्तोत्रै माया तेषां हितार्थतः |
महाभैरवरूपं तु स्वच्छंदं तु कृतं मया ||

विद्रावणं तु दैत्यानां देवानां स्थापनाय च |
तदर्थंनुग्रहा भूता मातरो निर्मिता मया ||

जित्वातैः शत्रुदर्पं कृतार्थास्ते मदंतिकं |
आगताः प्रार्थयन्तिस्म विनाशभयभीरवः ||

भगवं देवदेवेश अस्माभिस्तोषितो ह्यसि |
तुष्टेन देवदेवेन यत्कार्यं तत्प्रसादतः ||

कुरु देवेति चोक्तं तैस्तदा ते चरिता मया |

६१ब्)

अजेया वरदानेन प्रार्थयन्तो महाबलाः |
एवं भवन्ति मे सर्वे यथासृष्टा मयापुरा ||

ततः प्रभृति तैः सर्व जगत्स्थावरजंगमं |
आक्रम्यपीडितं सर्वं देवमानुष तिर्यगं ||

देवानां तु जिघांसन्ति भूताः स्वर्गे महाबलाः |
मानुषान्येव वलिनो जिघांसन्ति समन्ततः ||

तिर्यग्योन्यश्च विविधा जिघांसन्ति तथापरां |
असंख्यातास्तु ते प्रोक्ता अप्रमेय वलोत्कटाः ||

पुनःस्तुतोहं देवैश्च प्रजापति पुरंदरैः |
तदाक्षिप्ता मयासर्वे भूताश्च बलवत्तराः ||

मातरो भीमरूपाश्च भयभीतामदन्तिकं |
आज्ञाविधायिनः सर्वे किंकुर्वाणात् समागतान् ||

तदा क्रुद्धेन देवेशि मंत्रकोट्यो ह्यनेकशः |
अवतार्य विनाशार्थं मातॄणां च गृहेषु च ||

शिवशक्ति प्रभावेन मननत्राणधर्मिणः |

६२अ)

मंत्रकाद्या ह्यनन्ताश्च मया सर्वेधिकारिकाः |
विद्याबलभयाद्भीता आगतास्ते मदंतिकं ||

तदा मया ते विक्षिप्ताः स्थलेषु च जलेषु च |
दिगंतरेषु शून्येषु ममाज्ञावशवर्तिनः ||

बलिकामास्तथा चान्ये भोक्तुकामाः परे तथा |
रतिकामाहं तु कामा वातजाश्चापि पित्तजा ||

श्लेष्मजाः सन्निपातान्ये भूता विविधरूपकाः |
मयोक्तास्तेपि बलिनो मयादावशवर्तिनः ||

मदुक्तमंत्रमुद्राभि ध्यानैश्च विविधैर्युतान् |
पंचस्रोतो विनिर्भिन्नं शृण्वन्तो हि पदां पृये ||

तदा सर्वे विद्रवन्ति भयभीतादिशोदश |
निधानै बहुभिस्सर्वैजिघांसंति नरं पशुं ||

दुराचारं दुरात्मानं अशुचिं पुरुषाधमं |
मातापित्रो रसं माना तथायनवर्जनात् ||

अति स्त्री संगशमना निबंधाश्च विशेषतः |
अकालमैथुनान्मोहाद् भयात् संभ्रमणं तथा ||

६२ब्)

संध्याविवर्जिता ये च संध्यामैथुन सेवकाः |
भोजना ध्ययने निद्रा संध्यायां योनि सेवकां ||

अकामिनीः कामयन्ति गुरुदारादि ये पृये |
प्रध्वंसयन्ति बलिनो बला चैवाति योषितः ||

तथान्ये सत्य वक्तारः प्रभुद्रोहकृतो शुभाः |
अनुक्तैः पापरचितै ये नरा सम्यमाधवाः ||

एतैरन्यैर्निदानैश्च गृह्यन्ते मानुषा ग्रहैः |
स्त्रीणां चैव तु दौःशील्यादशौचा भक्ष्यभक्षणात् ||

तथोभयगुरुद्वेषाद्भर्तारव्यभिचारतः |
अन्यैरनुक्त दोषैश्च दूषिता मुद्रयंति च ||

रुंदंतां चैव बालानां रात्रौ जागरणां तथा |
रात्रौ संत्रासना चैव दुष्टच्छायासुदूषिता ||

रजस्वला दूतिकाश्च पापिष्ठा ह्यशुचिस्तदा |
उन्मत्ता विद्रुताभीतास्त्रस्तादोषैश्च दूषिताः ||

रुदंती क्रोशमानाश्च मुक्तकेशास्तदा रुणा |

६३अ)

दुष्टपुक्कसचंडाल स्पर्शेनैव तु दूषिताः |
शवस्पर्शान्तर्गमना तत्रस्थ स्पर्शनात् तथा ||

तद्दुष्टसाहचर्याच्च तद्वार्तानुगमं तथा |
अशौचादि तथानेकै अस्पर्शैरपि दूषणात् ||

दुष्टा स्त्री पुरुषो वाथ स्नात्वां च्छायां प्रदापयेत् |
बालानां भूपतीनां च तत्पत्नींनां तपस्विनां ||

च्छायाच्छिद्रेण भूताश्च मातरो बलवत्तरा |
दृष्टिपातं प्रकुर्वन्ति लध्वच्छिद्राश्च हिंसकाः ||

रौद्रां दृष्टिं पातयन्ति बालानां च जिघांसकाः |
पापिष्ठाश्च दुराचारा भूतद्यस्ता ज्वरादिकैः ||

ततोन्मत्ता दुष्टचेता पापाचाराः सुदुःखिताः |
बुभुक्षिताअ मत्सराश्च शत्रवो वैरगर्विताः ||

एताश्चान्याश्च बहवो दृष्टिं संपातभीषणां |
पश्यन्ति यदि बालानां पूर्वोक्तानां च सर्वशः ||

दृष्टिपातं ततो जाये ज्ञात्वा श्रेयसमाचरेत् |
तत्क्षणान्न विलंवेत स्वल्पे नैव कृतेन हि ||

६३ब्)

न बाधयंते दोषानि उषित्वा वाध यन्तिताः |
न विलंव्य तदा कालं सव्य एव समाचरेत् ||

स वौषधैस्सुप्रशस्तैर्बहुभिर्मंगलान्वितैः |
पंचगव्येन वा तत्र मंत्रयुक्तेन कारयेत् ||

स्नानं सौभाग्य जननं सर्वदोष भयापहं |
आचार्यो मंत्रकलशै पूर्ववद्विचोदितै ||

सदाति सद्यो बालानां पूर्वोक्तानां च सर्वशः |
सद्यः श्रेयस्करं पुण्यं पुष्टिदं कांतिदं शुभं ||

यदा ह्यनन्तास्तत्रस्था मातरः संनिधाः पृये |
जिघांसन्ति तदा सद्यो महामात्रीषु पूजयेत् ||

ब्राह्मी माहेश्वरी चैव कौमारी वैष्णवी तथा |
वाराही च तथेंद्राणी चामुंडा सप्तमातरः ||

एतास्तु मातराः सप्त पूजयित्वा शिवं भवेत् |
समस्तमातृचक्रस्य योनयस्ताः प्रकीर्तिताः ||

ताभिः पूजितमात्राभिरुपहारैः पृथग्विधैः |
कृत्स्नं मातृ समुहं तु तुष्टो भवति तत्क्षणात् ||

६४अ)

प्रधानाः सर्वमातॄणां एताः सप्त प्रकीर्तिताः |
सितपीतरक्तकृष्णैः पुष्पैर्नानाविधैस्तथा ||

पायसैः कृसरैर्मात्स्यर्लेह्यैः रेपैरशेषतः |
चतुर्विधेन मांसेन घस्मरैर्बलिभिस्तथा ||

पूजयित्वा तु मालानां सद्यः श्रेयो भविष्यति |
तस्मात् प्रदानयागेन गुणभूतास्तु देवताः ||

त्रिप्ता भवन्ति सर्वत्र सर्वश्रेयो ह्यवाप्नुयात् |
त्रिंशत्कोटिसहस्राणि स्वांगुष्ठा निर्मिता मया ||

विनायकानां घोराणांमग्निज्वलित चेतसां |
यदितैर्विघ्नितः कश्चिदभिभूतो भवे नरः ||

तत्राधिदैवतं पूज्यं विघ्नेशं तु विनायकं |
अन्य तंत्रोपचारेण ध्यानयोगेन पूजयेत् ||

हेमं रत्नानि धारूनि बीजान्येव प्रदापयेत् |
स्वेन स्वेनैव रूपेण सर्वं सर्वेषु दापयेत् ||

विघ्नैः प्रमुच्यते साध्यं तत्क्षणान्नात्रसंशयः |

६४ब्)

यदि भूतैर्गहैर्घोरैर्मुद्रितां बलिनैर्नरं |
तदा भूतेश्वरं योज्यं पूर्वोक्तेन विधानतः ||

राक्षसैः विविधैर्यत्र प्राणिनो वाधिता ध्रुवं |
इष्ट्वा रक्षोधिपस्तत्र सर्वश्रेयमवाप्नुयात् ||

यदा यक्षैरसंख्यातैरति भूतं क्वचिन्नरं |
तदा वै श्रवणं शीघ्रं यष्ट्वा मोक्षमवाप्नुयात् ||

अष्टयोन्यस्तथा दिव्यौ विरुद्धा यदि कुत्रचित् |
तदा तु भैरवं यागं कुर्याच्छ्रेयमवाप्नुयात् ||

अन्तर्बलिस्तु सर्वेषां दातव्यो भूरि घस्मरं |
तदा बाह्यबलिं क्षेत्रे दातव्यः श्रेयमिच्छताः ||

आरण्यको बलिश्चान्यं महिशाद्यैस्तथाजिनैः |
विविधैश्च बलिं कुर्यात् सर्वेषां तु प्रदापयेत् ||

नदीतटे श्मशाने वा अटव्यां मातृमंडले |
प्रातर्मध्याह्नकाले च सायं चैवार्द्ध रात्रतः ||

बलिस्तेषु प्रदातव्यास्तेन तृप्ता भवन्ति ते |
उदकं ह्यन्नमिश्रं तु भूरितेषां प्रदापयेत् ||

येन तृप्तास्तु ते सर्वे सर्वश्रेय फलप्रदाः |

६५अ)

भवन्त्य वितथं भद्रे मातृवत् पालयन्ति ते |
स्मृतिर्मेधा जयं वृद्धि वपुरायुर्यशः सुखं ||

नष्टं बलं तु सर्वेषां ददत्येन बलि स्मृतः |
एवं मृत्युजिता सर्वं कर्तव्यं सर्वसिद्धिदं ||

स्कंदग्रहागृहीतानां बालानां पीडितात्मनां |
रति ग्रहैस्तथा नार्योरभिभूता भवेत् क्वचित् ||

कार्तिकेयं ततो यष्ट्वा पूर्वोक्त विधिना ध्रुवं |
क्षिप्रं ता च प्रमुच्यन्ति स्कंदाद्या ये शिशु ग्रहाः ||

यस्मिन् कुलेयं दशे तु मुद्रितं कीलितं क्वचित् |
तत्कुले नैव यष्टेत सर्वदोषैर्विमुच्यते ||

तदर्द्धं तु मया सर्वं रहस्य प्रकटीकृतं |
अस्मिन्तंत्रे तु सर्वेषां अमृतेश विधानतः ||

सर्वतं म्लषु सामान्यं मृत्युजित् प्रकटीकृतं |
सर्वेषां हृदयं गुप्तमप्रकाश्यं महाद्भुतं ||

न केन चिदहं पृष्टो नाख्यातं कस्य चिन्मया |
रहस्यं संप्रदायं च सर्वश्रेयः सुखावहं ||

साधकस्य प्रयत्ना ये भक्त्या ह्याराधयन्ति च |

६५ब्)

सर्वदुःखैर्विमुक्तास्ते सत्यं मेनानृतं वचः |
अनेनैवात्मनः कार्यं सर्वदुःखनिवर्हणं ||

भक्तानां स्वसुतानां च स्वदाराणां तु कारयेत् |
स्वशिष्याणां तु भक्तानां नान्यथा तु प्रयोजयेत् ||

सर्वाश्रमं गुरुत्वाच्च भूपतीनां च सर्वदा |
तत्सूतानां च पत्नीनां कर्तव्यं तु हितार्थिना ||

नित्ये नैमित्तिके काम्ये शांत्यर्थे कारयेत् सदा |
मुखे प्रक्षालिते नित्यं तिलकं श्वेत चंदनं ||

सप्ताभिमंत्रितं कार्यं दोषनिवृत्तयेत् तदा |
स्नानकाले तथा कार्यं तिलकं श्वेतभस्मना ||

स्मालभन पुष्पं वा तांबूलं वाभिमंत्रितं |
दीयते यस्य तस्येह न हिंसंतीह हिंसकाः ||

भोजनं चाभिमंत्रैव मंत्रेणानेन मंत्रवित् |
उभयोश्चंद्रयोर्मध्ये भुंजानो मृतमश्नुते ||

सर्वव्याधिविनिर्मुक्तस्तिष्ठते नृपतिः क्षितौ |
अथ क्रीडनकालेषु गजाश्च महिषेषु च ||

अस्त्र क्रीडासु सर्वासु रक्षार्थं कलशं यजेत् |

६६अ)

क्रीडार्थं विजयार्थं तु रक्षार्थं हिंसकादिषु |
यस्माद्दुष्टाश्च वहवो जिघांसन्ति नृपेषु च ||

तस्माद्रक्षा प्रयोक्तव्या सर्वश्रेयस्करी शुभा |
ततः सुप्तस्य नृपतेर्निद्रा कलशमर्चयेत् ||

रौप्यमौषधि संयुक्तं चंदनागुरुचर्चितं |
क्षीरश्चोदक पूर्णं वा यजेत् मृत्युजितं जपेत् ||

सर्वश्वेतोपचारेण पुष्पधूपार्घपायसैः |
ग्रंथे स्थितां महानिद्रां जगत्संमोहकारकी ||

सुखार्थं नृपते रात्रौ जीर्णार्थं भोजनादिके |
आरब्धा देवदेवेन आज्ञादन्तेति भावयेत् ||

ततो रात्रि समग्रा तु तिष्ठते निद्रया सह |
यक्ष रक्षः पिशाचाद्या दुस्वप्ने मातरासु च ||

भयैः संत्रासदुःखैश्च मुक्तस्तिष्ठेद्यथा सुखं |
लोकपालेषु चास्त्रेषु रक्षार्थं नृपतेष्वपि ||

पूजनं चार्घ पुष्पाद्यैः कलशे पूजिते सति |
यस्यैवं सततं कुर्याज्ज्ञानवां दैशिकोत्तमः ||

६६ब्)

पूर्वोक्तं सर्वमाप्नोति इत्याह भगवां शिवः |
निमित्तेषु च सर्वेषु अमृतेशं यजेत् सदा ||

कामरूपी यजेद् यस्मात् सर्वकामानवाप्नुयात् |
प्रजानां रक्षणार्थाय शालीनां सस्यसंपदे ||

सुतपत्नीषु रक्षार्थं आत्मनो राष्ट्रवृद्धये |
इंद्ररूपी यजेत् तस्माद् बिजयार्थं नृपेषु च ||

गोभूब्राह्मणरक्षार्थमात्मनः स्वजनेषु च |
महानवम्यां पूज्येत भूरि यागेन वेश्मनि ||

पूर्वोक्त श्रेयमाप्नोति आयुरारोग्यसंपदः |
अस्त्रयागं प्रयत्नेन कर्तव्यं सिद्धिहेतुतः ||

अस्त्रसिद्धिमवाप्नोति प्रयुक्ता फलमश्नुते |
यदा मृत्युवशा प्रातःकालेन कलितं नृपं ||

अरिष्टचिह्नितादान देशं वा तत्सुतादयः |
ब्राह्मणादिषु सर्वेषु पौरजानपदेषु च ||

शालिचूर्णादि शस्येषु फलमूलोदकेन च |
दुर्भिक्षव्याधिकाद्येषु उत्पातैश्चाप्यनुत्तमैः ||

६७अ)

तदा नैराजनं कार्यं राज्ञां राष्ट्रस्य वृद्धये |
पूर्ववद्यजनं कृत्वा कलशेनाभिषिंचयेत् ||

निःशंकं निर्जने रात्रौ शुभमेतत् तु दैशिकः |
जय पुण्याह शब्देन वेदमंगलस्वस्तिकैः ||

अभिषिंचत राजान सिद्धार्थान् होमयेद् बहून् |
नैराजनविधानेन नामांकं जुहुयात् पृये ||

वह्नौ संक्रुद्धमनसो अजंश्च प्रोक्षयेद्बहून् |
तृप्त्यर्थं भूतसंघस्य मंत्रीरक्षार्थमुद्यतः ||

शाकुनोंत्पाशगत्या वा विज्ञाय शकुनं हितं |
यजेंद्र शिववारुण्यां निर्यातं सर्वसिद्धिदं ||

अथ पूर्वोक्तेन विधिना गृहयागं तु कारयेत् |
यावत् सप्ताह्निकं देवि भूरिहोमेन सिद्धिदं ||

तस्याचला महालक्ष्मीराज्यं वा यदभीप्सितं |
भौमांतरिक्षसिद्धीनि प्राप्नुया नृपतिः सुखी ||

तदा नैराजनं ख्यातं सर्वश्रेयस्करं परं |
पूर्वोक्तं न पश्यते दोषं देविनास्त्यत्रसंशयः ||

गोषु मध्ये यजेद् यस्मा सदावर्द्धति गोकुलं |

६७ब्)

सिंदूरं गौरिकं वापि अभिमंत्रेत मंत्रवित् |
योक्तव्यं गोषुरक्षार्थं शृंगोर्ध्वे सर्वदोषजित् ||

अश्वानां रक्षणार्थाय पूर्वोक्तविधिना यजेत् |
अभिमंत्रेत कलशं शिरस्तेषां प्रदापयेत् ||

सिद्धार्थकां जपित्वा तु कंठे कार्यं तु मुर्द्धनि |
सर्वदोषविनिर्मुक्तां गजांश्चैव तु रक्षयेत् ||

अजेषु पशवो ह्येवं रक्षासर्वत्र कारयेत् |
सर्वप्राणिषु रक्षार्थं योक्तव्यं नृपतेः सदा ||

महाशान्तिर्भवेत् तेषां दुर्भिक्षं नश्यते सदा |
महाभयेषु सर्वेषु उल्काभूकंप पातने ||

अति दृष्टिरनावृष्टिः सूचितेषु भयेषु च |
अकालोत्पन्न पुष्पादीं दैवै नष्टैश्च खंडितैः ||

ज्वरलूतादि दोषैश्च अपमृत्युभिरेव च |
दुःखैर्नानाविधैश्चैव आघ्रातं मंडलं यदि ||

कर्मदोषाश्च यत्किंचि ग्रहदोषाश्च दारुणाः |

६८अ)

तिरोभावं तु चोत्पन्नं मंत्रच्छिद्रं तथागतं |
वटादि विशनाशेन कीटादि स्फोटकादयः ||

वातपित्तविकारेषु श्लेष्मदोषेषु सर्वतः |
अर्षाश्च चक्षुरोषाश्च शरवैसर्पकादयः ||

वातजा पित्तजा दोषा धातुदोषास्तथैव च |
व्याध्यंतराश्च ये चान्ये क्षतजातः सहस्रशः ||

अभ्यंतरस्थो व्याध्यश्च शोकाद्याश्चिन्तनाशकाः |
अभिशप्ताश्च ये केचिद्ब्राह्मणाद्येषु सर्वसु ||

तदानुपूर्ववद्यागं कर्तव्यं शान्ति हेतुतः |
प्रत्यहं हवनं कार्यं राज्ञोराष्ट्रविवृद्धये ||

सुखेन भुंजते राज्यं नात्रकार्याविचारणा |
सकृत् पूजितमात्रेण नश्यन्ते विघ्नकारिणः ||

नष्टादशदिशो यान्ति सिंहस्यैव यथामृगाः |
सतताभ्यासयोगेन दारिद्र्यं नश्यते कुलान् ||

यस्मिन् राष्ट्रे च देशे च वसते मंत्रवित् सदा |
ईतयो व्याधयस्तत्र खार्खोदास्तस्करा ग्रहाः ||

शाकिन्यो विविधा यक्षाः पिशाचाराक्षसास्तथा |

६८ब्)

बालग्रहाश्च विस्फोटा व्यंतरा ह्यंतराश्च ये |
सर्पा विशान्ये दोशश्च दुर्भिक्षं रिपु पीडिनं ||

सर्वेन प्रभवंत्यत्र मंत्रविद्यत्र संस्थितः |
स पूज्यः सर्वजंतूनां भूपतीनां च सर्वदा ||

दानपूजादि सम्मानैरसमैः पूज्यते यदि |
तेन पूजितमात्रेण सर्वे मंत्रास्तु पूजिताः ||

भवन्ति सुखदास्तत्र तन्मुखस्थाः प्रपूजिताः |
सर्वत्रा च्छेदकर्तार ग्रहाहिंसन्ति साधकं ||

तस्मात् ग्रहाणां दातव्यं सर्वदेवोदकोदनं |
यष्ट्वा भूतानि तृप्यन्ते तृप्ता न भवन्ति ते ||

तदा रक्षा प्रकर्तव्या दैशिकेन महात्मना ||

इति सर्वस्रोतसंग्रहसारे मृत्युजिदमृतीशविधाते राजरक्षाधिकारो नाम 
विंशतिमः पटलः ||
श्रीदेव्युवाच ||

रक्षा तु कथिता देव प्राणिनामनुकम्पया |
कीदृशी प्रोच्यते सा तु कस्य वा कृयते कथं ||

व्यापकः पुरुषः प्रोक्तो ह्यमूर्तः सर्वदेहिनां |

६९अ)

देही बाह्यान्तरस्थोसौ निर्गुणो ह्यशरीर कृत् |
कथं तु कृयते तस्य रक्षा कस्मा च रक्षते ||

शरीरं सकलं वाथ रक्षितव्यं कथं च तन् |
पृथिव्यादि महाभूतैः निर्मितं चोदितं किल ||

अन्य तृतीयो वा रक्षः कस्य दैवं कथं विभो |
कस्माच्च रक्षणियोसौ केन वा वद शूलधृत् ||

एतत् सर्वमशेषेण का रक्षा भगवन्वद |

भगवानुवाच ||

शृणु देवि परं गुह्यं न पृष्टोहं सुरासुरैः |
गरुडाद्यैस्तथा शिष्यै बहुभिर्मुनिभिर्न च ||

तदद्यन्ते प्रवक्ष्यामि शृणुष्वायत लोचने |
व्यापकः पुरुषः सूक्ष्मो निर्गुणो निष्कृयो बलः ||

किं त्वाणवस्तथा कर्मो मायायस्त्रिविधो मलः |
तत्संबंधात् समलिनो ह्यस्वतंत्रो ह्यशक्तिमान् ||

अशुद्धः प्रोच्यते तस्मात् मलत्रय विरोधतः |
निर्मलो वा कथं प्रोक्तो भोगेषु सविरुध्यते ||

६९ब्)

शुद्धो भोगी न सिद्ध्येत विकल्पो भोग उच्यते |
विकल्पः स तु संसारः पशोः संसरणं सदा ||

संसार्यस्य तु वद्धस्य निर्मलत्वं युज्यते |
आणवं यन्मलं सूक्ष्मं कार्यतो ह्युपलभ्यते ||

अभिलाषं तु तत्कार्यं भोगादीनां प्रवर्तकं |
कर्मयत्करणं कार्यं देशकालशरीरतः ||

क *? दि यत्पृथिव्यान्तं माया कार्या विदुर्बुधाः |
एवं मलत्रयोपेतं संसारी संसरंत्यणु ||

कोशकारकृमिर्यद्वदात्मानं वेष्टये दृढं |
उद्वेष्टनेन शक्तस्सो(?) ताथात्मा पाशपंजरे ||

यावन्न चेश्वरो देवो ह्यनुगृह्याति शक्तिमान् |
तावत् मलावगूहेन गुंठितस्तिष्ठते पशुः ||

यदि चेन्नेश्वरः कश्चित् स्वतंत्रमखिलं जगत् |
नियमः कारणानां तु न भवेदसमंजसं ||

बलीबंदं यदा कश्चित् बंधनं पाशवं धनः |
तृणौः संयोजितैर्भोगैर्ह्यस्वतंत्रस्तथा पशुः ||

७०अ)

ह्यस्य पाशहस्तस्य ग्राहकः कश्चिदुन्नतः |
समर्थो दृश्यते यद्वत्तद्वदीशोप्यनुग्रही ||

सर्वेषां च सकृच्छक्ता स्वशक्त्याबृंहितः शिवः |
अवियुक्ता *? सा तस्य निजारश्मी रवेरिव ||

दाहप्रकाशिका वह्ने ऊष्मा नैव वियुज्यते |
तद्वदीशस्य सा शक्तिरवियुक्ता शिवात्मिका ||

जगतः कारणं देवि सा चैका बहुधा स्थिता |
इच्छाज्ञानकृयारूपा कृत्य भेदेन वर्तते ||

अघोरा सा तदिच्छास्याद् व्यापिका सा मुदायिनी |
घोराज्ञान स्वरूपा तु सा परिग्रह वर्तिनी ||

घोराघोररता चान्या क्षोभिकाया कृयात्मिका |
सा रक्षा सर्वभूतानां सर्वरक्षासुरक्षिणी ||

सा च दीक्षा समुद्दिष्टा दान * पणलक्षणा |
अनेनैव प्रकारेण सर्वदोषनिवर्हणी ||

व्यापकस्य सतो पुंसः सा रक्षा न विधीयते |
पुनरन्यं प्रवक्ष्यामि रक्षासर्वसुरक्षिणी ||

७०ब्)

*? लत्रयविरोधेन नानाकर्मफलोदया |
शब्दादीनां तु विषये इंदृयाणां प्रवर्तते ||

हृत्पुंडरीक मध्यस्थं धर्माधर्मप्रवर्तकं |
रागद्वेषभिभूतं च तृधान्तः करणावृतं ||

कार्यकारणसंबंधं करणैर्भूतंरंप्रतैः |
निबद्धं चिन्मले नैव शतशोतसहस्रशः ||

कार्यकार्यान्त * *? तै धर्माधर्मविचिन्तितैः |
तिजव्र?लुप्त चैतन्यं जीव इत्यभिधीयते ||

तस्य रक्ता समुद्दिष्टा मंत्रैर्विविधविस्तरैः |
धारणामंत्रतंत्रैश्च शिवेन परमात्मना ||

जीवरक्षा तु सा प्रोक्ता क्रियाशक्तिर्महेश्वर |
अन्या तृतीया रक्षा तु शरीरस्य तु रक्षणी ||

महाभयेभ्यः सर्वेभ्यो भूतयक्षग्रहादिकैः |
डाव्यो डामरिकाभिश्च भगिन्यो * मारस्तथा ||

शाकिन्यो योगिनीभिश्च मुखमंडकादिभिः |
नानाविधैरशेषैश्च हिंस *? कृयते ध्रुवं ||

७१अ)

यद्भयं तस्य शमनं सा रक्षा शक्तिरुच्यते |
भूतजं मलिनं देहं अध्रुवं च अशाश्वतं ||

वातपित्तैस्तथा श्लेष्मैः सन्निपातादि * *? रैः |
अनेकशतसंख्यातैर्दोषैर्दुष्टांशरीरकं ||

तस्य हिंसन्ति वहवो हिंसका दुष्टबुद्धयः |
वातपित्तरुजाभूताश्लेष्मजास्सन्निपातिकं ||

भोक्तुकामावलिकामारतिकामास्तथा परे |
हंतु कामाश्च वहा वा हिंसकाः सर्वजंतुषु ||

वात स्थानं समाशृत्य वातजाः प्र *? वन्ति हि |
क्षोभयन्ति स्वकं स्थानं पित्तजाः पित्तिकन्ततः ||

श्लेष्मजाश्च स्वकं भावं स्थानं सान्निपातजाः |
क्षोभयंति विनाशार्थं देहरक्षा त *? तः ||

मंत्रौषधि क्रियायोगे रक्षा वै शिवचोदिता |
कर्तव्या शिवदा नित्या सा शिवाशिवहारिणी ||

बलिकामानुबलिभिर्घस्मरैस्त *? येत् पृये |

७१ब्)

भोक्तुकामांजिघांसन्ति नश्यन्ते मंत्रयोगतः |
रतिकामा अनेकैश्च मंत्रैस्तंत्रैस्तथौषधैः ||

प्रोक्तोप्यनुग्रहस्तेन मंत्रे *? मंत्रयोगिना |
हंतु कामास्तु ये प्रोक्ता दुराधर्षा महाबलां ||

तथापि पारमेशेन मंत्रतेजो बलेन च |
शिवशक्त्या प्रभावेन नश्यन्ते *? त्रसंशयः ||

एवं सेक्षेपतः प्रोक्तो इदं भूतविनिर्णयं |
प्राणिनां तु हितार्थाय विष्टरोत्यत्रदर्शितः ||

एवं हि क्रियते रक्षा सुज्ञात *? कृता भवेत् |
अन्यथा स्वात्मघाताय वर्ततेप्यनुयोगिनः ||

रक्षा बहुप्रकाराश्च कर्तव्याम्नाय दर्शनात् |
आधाररक्षा प्रथ *? जीवरक्षा द्वितीयका ||

तृतीयागर्भरक्षा तु सूतिकाले चतुर्थिका |
पंचमी भूतिका रक्षास्नात्वा षष्ठी तु कारयेत् ||

बालानां सप्तमी प्रोक्ता पुरुषा?णां तथाष्टमी |

७२अ)

भेदं तासां प्रवक्ष्यामि यथाधाराधिकारयेत् |
मातापित्रोंपरारक्षा कार्या तत्व विचिन्तकैः ||

दोषां कृत्वा सुपुरुषे संभवन्त्यस्य हिंस(?)काः |
हिंसन्ति रक्षणी योसौ संभवार्थं प्रयत्नतः ||

यदा स्त्री मुद्रिता भूतैःस्तदा गर्भो न गृह्यते |
एषा तु प्रथमा रक्षा आधाराख्या प्रकीर्तिता ||

* *? रक्तमयः कायः सर्वेषां प्राणिनां यतः |
तदा तु रक्षितौ द्वौ तु कर्तव्यो मंत्रवादिभिः ||

रतिकामग्रहाये च कामाचारा ह्यनेकशः |
पिबन्ते रेत? *? क्तं च नक्तं संभवते कथं ||

तस्मात् तु कारणाद्रेतो रक्षितौ संभवो भवेत् |
संभूतं गर्भकं नेत्रं संरक्ष्यं गर्भपातनं ||

प्रसूति काले नारीणां रक्षाग *? विशारदैः |
कार्यारक्षा प्रयत्नेन न च हिंसन्ति हिंसकाः ||

यावन्न सूतिका शुद्धा तद्गृहस्थं तु बालकं |
सूतिका ग्रहदोषाद्या बाधन्ते रक्षया * *? ||

७२ब्)

तस्मात् सुरक्षितौ कार्यौ ह्यस्त्राद्यैस्तु विचक्षणः |
सूतिकां स्नानकाले तु बालं वायच तत्स्थितं ||

हिंसन्ति बलिनो भूता तस्मात् स्नानं तु कार *? |
स्नात्वा तदुत्तरं कालं बालरक्षासमात्रिका ||

धात्री तु कारणं तस्य क्षीरस्पर्शादि पोषणैः |
तस्माच्चैरक्षितव्यादौ धात्री बालस्तोर्ध्वतः ||

सर्वका *? चरक्ष्य मंत्रौषधि प्रयोगतः |
धारणाध्यानमुद्राभिमंत्रैर्धूपैरतत्रितः ||

तिलाज्यादि कृतैर्होमैः कलशैर्विविधैः शुभैः |
शिरसि ह्यभि * *? त रक्षणीयं तु सर्वदा ||

बालप्रबुद्धसुप्तौ तु रुदमानं प्रहासितं |
भुंजानं शयनस्थं तु तिष्ठन्तं क्रीडनं तथा ||

प्रभाते चार्द्धरात्रे च मध्याह्ने सा * *? चरे |
संध्याकालेषु सर्वेषु रक्षये तन्तु बालकं ||

देवासुराणां भूतानां मात्रीणां भगिनीषु च |
इष्टग्रहपिशाचानां संध्याकाले तु संगमं ||

७३अ)

संध्यासु सर्वासु रक्षितव्यं तु बालकं |
गच्छंस्तिष्ठत्स्वपं जाग्रत् सर्वकालं तु रक्षयेत् ||

गच्छन्तं दर्शनाद् देवि जिघांसन्ति जिघांसकाः |
रक्षाहीनं तु तिष्ठन् * *? यत्ते सुभीषणाः ||

स्वस्थं कलेन सुप्तं तु त्रासयन्ति समन्ततः |
जाग्रतः केवलं रात्रौ त्रासयन्ति ग्रहाधमाः ||

तस्मात् सर्वप्रयत्नेन रक्षयेत् सर्वदा शिशुं |
* *? नान्यैरुपायैश्च मंत्रवादैर्विना पृये ||

विशेषाद्राजतनयं रक्षितव्यं हि दैशिकैः |
भाग्य सुक् स्रु प्रशस्तं च सर्वलक्षणरक्षितं ||

दृष्ट्वा यत्नेन दु * *? जिघांसन्ति शिशुं शुभं |
तस्मात् सर्वप्रकारेण धारणाभिरनंतरं ||

प्राकारास्त्रेन वा देवि मंत्रैर्वा विविधैः शुभैः |
लिखितैर्यंत्र योगैर्वा पू * *?ः सुप्रयत्नतः ||

वेष्टितैः कंठलग्नैर्वा सूत्रकैश्च सितादिकैः |
धूपैर्विविधरूपैश्च धारिभिर्मणिभिस्तथा ||

रक्षोघ्नैस्तिलकैर्वापि नीरांज * *? रः सरैः |

७३ब्)

रक्षणीया सदा बाला राजपुत्राविशेषतः |
राजानो राजमात् पंच सजपन्त्यस्तथा पृये ||

अनेनैव विधानेन रक्षितव्यां सुनिश्चितैः |
यस्म क्षुद्रा महाभूता मातरो दुष्ट चिन्तकाः ||

जिघांसन्ति प्रयत्नेन नित्यकालमतंद्रिताः |
तेषां प्रशमनार्थाय प्राणिनामनुकंपया ||

मंत्रास्तौषधं यत्रा * *? हाबलपराक्रमाः |
अनुग्रहार्थं मर्त्यानां मयासर्वेवतारिताः ||

तेषामेव हि सर्वेषां मंत्राणां भूरितेजसा |
बलमोजस्तथा ज्ञानं स्मृतिर्मेधा व * *? यः ||

जीवनं प्रभु सर्वेषां मृत्युजित् कथितं मया |
भूरिर्यागैर्जपैर्होमै तपसा संयमेव च ||

मंत्राश्चास्त्राणि सिद्ध्यन्ति युगधर्मानुरूपतः |
तथा *? लि युगे दुष्टे पापिष्ठा येन राधमाः ||

तेषां ते सिद्धिदा मंत्रा भवन्ति न भवन्ति वा |
अस्य देवाति देवस्य कृतादि युगसंस्थिति ||

भावानुरूप नि * नां तपो न व्रत सेवनात् |

७४अ)

सर्वभावप्रसन्नानां द्वैताद्वैतजिगीषना |
दौर्भाग्यालस्य युक्तानां पापोपहत चेतसां ||

भक्तिमात्राबलं बन्धा * *? ते नात्रसंशय |
चिन्तारत्नं यथासर्वं चिन्तितार्थं प्रयच्छति ||

तथा सर्वं तु नेत्रं वै भावितस्य करोति हि |
सूर्यचंद्रौ यथालोके सामान्येनाव * *? कौ ||

पृथिव्यापस्तथा तेजो वायुराकाशमेव च |
सामान्यं वर्तयंत्येते ह्यन्नंत्कृद्दोष(?) हृद्यया ||

तथा सर्वेषु भूतेषु व्यापकः परमेश्वरः |
* * *? प्रपंचरहितः सर्वेषां सर्वदः प्रभुः ||

मृत्युजित्परमो देव सर्वेषां सर्वसिद्धिदः |
भक्तिमात्रावलंविन्धा?द्ध्यानधारण तत्परः ||

योस्यवेत्ताप्रपन्नश्च * *? निष्कंप चेतसः |
ससर्वं फलमाप्नोति सर्वसिद्ध्यारुहो भवेत् ||

इति सर्वस्रोतसंग्रहसारे मृत्युजिदमृतीशविधाने इष्टपाताद्यधिकार * *? 
विंशतिमः पटलः ||
श्रीदेव्युवाच ||

उक्तं देवेन मे सर्वं यन्मयापरिपृच्छितं |
अधुना श्रोतुमिच्छामि संशयं मे हृदिस्थितं ||

योगिन्ये * *? राश्चैव शाकिन्यो बलगर्विताः |
कथं परपुरे प्राणाः क्षणादाकर्षयन्ति ताः ||

कस्माच्च निर्घृणा रौद्रा तासां वा किं प्रयोजनं |
एतत् सर्व * *? षेण भगवन्वक्तु मर्हसि ||

भगवानुवाच ||

शृणु देवि प्रवक्ष्यामि रहस्यं परमाद्भुतं |
यथा प्राणांजिघांसन्ति पशूनां पतिशासनात् ||

रागद्वेष * *? र्मुक्तालोभमोहविवर्जिताः |
यागार्थं देवदेवस्य पशवः प्रोक्षयन्ति ताः ||

न लोभेन च हिंसंति न चैव हि जिघांसया |
महाभैरव देवस्य शास * *? लयन्तिताः ||

यदर्थ पशवस्पृष्ट्वा स्वयमेव स्वयंभुना |
पशवः पतियागार्थमुपयुजन्ति नान्यथा ||

तेषामनुग्रहार्थाय पशूनां च वरानने |
मोच * *? हि पापेभ्यः पाशौघां छेदयंति ताः ||

७५अ)

पशूनामुपयुक्तानां नित्यमूर्द्धमतिर्भवेत् |
त्रिविधेन तु योगेन योजयन्ति शिवाज्ञया ||

परे नैव हि सूक्ष्मेण स्व * *? त्रितयेन तु |
योजयंति न चैवात्र घातयन्ति बलेन ताः ||

परः सर्वात्मके तत्वे निष्कृयो निर्मलस्तु यः |
व्यापकः परमेशस्य सर्वं कारणकारणं ||

* *? तान्तरालस्थं सर्वानुग्रहकारकं |
तस्मिन्नेव नियुक्तास्ता निर्मला विगतक्लमाः ||

एकीभावमनुप्राप्ता न वियुक्ताः कथंचन |
तच्छक्तौ तु विलीना * *? च्छा रूपेणसंस्थिताः ||

ज्ञातोत्कर्षाः क्रियावस्था यागयोग्यावधूतिकाः |
तद्भावं तु समास्थाय तद्रूपा योजयन्ति यत् ||

ते मुक्ताः शिवभूतास्तु * *? क्त्या शिवे रताः |
निर्मला शिवभूतास्तु तत्प्रभावा भवन्ति ते ||

यथा योगेन दीक्षायां शिवत्वमुपलभ्यते |
तथा वै योगयोगेन शिवत्वमुपया * *? ||

७५ब्)

अत्यन्तमलिनस्यास्य प्रागुक्तस्याधिकारिणः |
मलप्रध्वस्तरूपस्य निर्मलत्व भजंतिताः ||

मूलच्छेदेन हि पशोजिघांसति मलत्रयं |
मलय * * * *? स्य शरीरं न प्ररोहति ||

दीक्षैव योजने तस्य पशोर्नैव हि घातनं |
व्यापकेन स्वरूपेण स्वशक्ति विभवेन च ||

त्रोटयन्ति पाशोः पाशां शरी * * *? नष्ट्यति |
शरीरेण प्रनष्टेन मोक्षणं न जिघांसनं ||

दृढपाशप्ररूढस्य बद्धस्य पुरुषस्य वा |
वियोगस्तु शरीरेण मारणन्तं बिदुर्बुधा ||

* *? परप्रकारस्तु सूक्ष्मं चैवाधुनोच्यते |
सूक्ष्मशक्तिमयं ज्ञानं ज्ञानशक्त्या तु शस्यते ||

अरावारावराविष्ट्याध्वनिभासावसानगं |
सिद्धा * *? द्धिदं ज्ञानं खेचर्योपासयन्ति ताः ||

अज्ञानेनावृतं ज्ञानं पशूनां समलस्थितं |
निर्मलेन तु ता देव्यो ज्ञानेनाभि भवन्ति हि ||

यथाप्रसुप्तं बुद्ध * *? डते तु यतस्ततः |

७६अ)

मदिरासेवमानेन यथैवोन्मादितः क्वचित् |
क्रीडते ह्यस्वतंत्रत्वाद्वालो वा भ्राम्यते क्वचित् ||

उन्मत्तो वा प्रमत्तेन प्रेर्यते प * * *? था |
मातृभिर्गुह्यकैः शक्त्या स्वेन योगबलेन तु ||

जीवमाकृश्यते क्षिप्रं पशूनां योगवीर्यतः |
यत्तत्परममव्यक्तं शाश्वतं ह्यचलं ध्रुवं ||

तं * * * *? योगमार्गेण प्रविश्य परदेहतः |
परोभूत्वा स्वशक्त्या तु जीवं जीवेन वेष्टयेत् ||

आक्रम्य तं हृदिस्थानोदध्वोर्द्धेन प्रवेशतः |
एक * * *? त्वमापाद्य समत्वं तत्र चाभ्यसेत् ||

परं कारणमाशृत्य स्वतंत्रत्वं समभ्यसेत् |
व्यापकेन स्वरूपेण शक्त्याशक्तिं तु आनयेत् ||

तदा तत्संपुट * * *? शान्तिच्छेदं तु कारयेत् |
शक्तिरूपं ततो देवि तत्वमास्थापयोगवित् ||

स्वतत्वसत्तारूपेण चित्सूर्यत्वेन तापयेत् |
द्रावयेत् तत्परस्थो * * *? रश्मिषु चार्कवत् ||

७६ब्)

योजयेद्धृदये सर्वान् शब्दादीनांद्रियाणि च |
भूतानि रसभूतानि गुणान्येव हि सर्वशः ||

अतः करणसंघातं गृहीत्वा * *? चेतसा |
प्रविशेत्त तदा योगी पुरमाक्रम्यसर्वशः ||

द्रुतं गृहीत्वा तत्सर्वं क्षिप्रमात्मस्थमानयेत् |
तत्क्षणादानये जीवं मुद्रामंत्रप्रयो * *? ||

अनेन विधिना सूक्ष्मं योगं योगी समभ्यसेत् |
तत्सर्वं प्राप्नुयात् क्षिप्रं सूक्ष्मं योगेन योगवित् ||

सूक्ष्मयोगः समाख्यातः स्थूलश्चै * *? च्यते |
पिंडस्थन्प्रयोगेन पिंडमाकर्षये ध्रुवं ||

मंत्रमुद्राविधानेन विधिनापाशमेव च |
ध्यानयोगबलेनैव च्छुम्मकाद्यंगलक्षणै? ||

* *? यंतितसंदेहः पशूनां पाशवं पुरं |
त्रिविधेन तु योगेन योगिनो बलगर्विताः ||

जिघासंति यदा देवि तदाश्रेयः समाचरेत् |
मृत्यु * * *? मं देवमनृतं सर्वतोमुखं ||

७७अ)

परेणैव स्वरूपेण व्यापकत्वेन मंत्रवित् |
ज्ञात्वा तत्परमं योगं मंत्री व्याप्यपशोः पुरं ||

इच्छाशक्त्यात्वधिष्ठा(?) * * * *? जीवितं शुभं |
संरक्षोद्योगविन्मंत्री क्रमं ज्ञात्वा तु योगिनां ||

पूर्वोक्तानां च सर्वेषां हिंसकानां यशस्विनि |
सूक्ष्मं स्वशक्तिमार्गेण चक्र? * *? म योगतः ||

पूर्वोक्तं ग्रंथिभेदेन सूक्ष्मध्यानेन मंत्रवित् |
मोचयेत् सर्वदोषेभ्यो नान्यथा तु कदाचन ||

ज्ञानयज्ञबलोपेतो मंत्रतंत्रविश * *? |
मृत्युजित् सिद्धमंत्रश्च तपस्वी संयतेंद्रियः ||

ध्यानमंत्रादि युक्तश्च सत्वस्था ज्ञानवान्बली |
संतुष्टः परमो योगी अष्टमूर्तिविधौरतः ||

रागद्वे * *? निर्मुक्तो लोभमोहविवर्जितः |
निर्भयश्चैव निःशंको ह्यनुग्रहपरायणः ||

पूर्वोक्तै दारुणैर्दोषै मोचकः सभव्त् प्रिये |
अन्यथा व * * *(?) स्तु सत्तवेदात्मनाशकः ||

७७ब्)

स्वकुलभ्रंशको दुष्टो नरके पच्यते ध्रुवं |
भूताश्च विविधाकामा तरोदुष्ट हिंसकाः ||

योगिन्यो गुह्यका यक्षाः पिशाचा दुरित क्र *? |
* *? लिकामाभोक्तुमाहं तुं कामास्तथा परे ||

रति कामाश्च साध्याश्च स्कंदाद्या ब्रह्मराक्षसा |
असंख्यातास्तु ये केचि रौरान तेषां सह कुत्रचित् ||

विरो * * * *? कर्तव्यो आत्मज्ञैः स्वार्थ पंडितैः |
धनार्थिभिवालुध्वै?श्च न कुर्याचि यशोर्थिभिः ||

स्वकुद्रं चंद्रनादीनां कारुण्या चैव कारयेत् |
नृपाणां तत्सुतानां * * * *? नां च सर्वथा ||

यस्मिं देशेथराष्ट्रे वा निवसे योगमंत्रवित् |
तत्र राजा प्रभुर्देव सा देवाश्रमेणां गुरुः ||

सर्वेषां माश्रमाणा च राजासंपद्यते गुरु(?) |
*? कृते वर्तमानस्य सहते तास्तु मातरः ||

पूर्वोक्ता दारुणा घोरा प्रशमं यान्ति सर्वथा |
तेषां वल्युपहारेण भूरियागेन ते नृपा ||

संतोषयन्ति(?) * *? द्वैत स्यात् सर्वं क्षमन्तिते |

७८अ)

मंत्रवादं हि सर्वत्र न कार्यं शिवचिन्तकैः ||

नानाविधैरुपायैश्च शरीरं पांचभौतिकं |
विनाशयन्ति ये घोरा तेषां प्रश * * * *? णु ||

स्थूलं स्थूलेन भावेन चूर्णधूपविलेपनैः |
मंत्रौषध क्रिया योगैरावेशन पुरःसरैः ||

यंत्रचक्रप्रयोगैश्च जीवरक्षादिभिस्तथा |
* * *? रणयोगैश्च सिद्धमंत्रैश्च धारणात् ||

मुद्रामंत्रविधिज्ञैश्च गमागमविचिंतकैः |
भूततंत्रविधौर्वीरैरौषधज्ञैः सुचिन्तकैः ||

संयतैरप्रमत्तै श्च * *? संकरवर्जितैः |
प्रातः स्नानैः कृता पूजैर्जपध्यानपरायणैः ||

लक्षलक्षणवेदज्ञैनिर्यपेक्षैः सुपेशलैः |
कर्तव्यो मंत्रवादश्च नान्यथ *? चिन्तकैः ||

यदीच्छेदुत्तमां सिद्धिं मोक्षं वा शाश्वतं ध्रुवं |
मंत्रवादं न कर्तव्यं इत्याज्ञा पारमेश्वरी ||

अनुग्रहार्थं मर्त्यानां भूपतीनां कुदुंविनां |
अ * *? ह पदस्थेन कर्तव्यो हितमिच्छता ||

७८ब्)

कदाचिदप्रबंधेन यदि कुर्याद् विनश्यति |
न क्षमंति बलोपेताः शिवयागेषु भाविताः ||

नित्य * *? वीत भया भैरवाज्ञानुपालितः |
आज्ञातास्ते प्रकुर्वन्ति मंत्रमुद्रा प्रयोगतः ||

नात्मार्थं ते जिघां सन्ति तेन ते बलित स्मृताः |
पुरा देव * *? वेन शिवेन परमात्मना ||

सृष्टा ह्यनेन विधिना पिशाचानांतादिशोदश |
तद्बलेन समाविष्टा जनिता बलवत्तराः ||

प्रवृत्तास्ते महा * *? पूर्वं देवि जिघांसया |
चतुर्दशविधं सर्गं भोक्तुं दृष्ट्वा स्वयंभुवा ||

पूर्वं यतस्ततः सृष्टा मंत्राश्चामोघशक्तयः |
सप्तकोट्यस्तु बलिनो ब * * *? ति पक्षतः ||

ये दुष्टा जगतो घोरा जिघांसन्ति बलोत्कटा |
तेषां हि शमनार्थाय जगतो रक्षणार्थाय च ||

मंत्रौषधि क्रिया योगाच्छतषोथ * * * *? |

७९अ)

आज्ञाताः परमेशेन तदर्थं वै प्रवर्तनं |
मंत्रवादेषु सर्वेषु नाज्ञाभंगेषु नान्यथा ||

तत्प्रभावाच्च बलिनो मंत्राश्चामोघशक्तयः |
तद्वीर्या पूरि * * *? शेषा वर्णास्तु केवलाः ||

मृत्युंजयं समाख्यातं सर्वमंत्रेश्वरः प्रभुः |
न चास्य कश्चिन् मंत्रो वा विद्या चाज्ञानुलेपयेत् ||

स्मरणाच्चपला * * * *? स्येव यथा मृगाः ||

इति सर्वस्रोतसंग्रहसारे मृत्युदमृतीशविधाने जीवाकर्षयाद्यधिकार 
द्वाविंशतिमः पटलः ||
श्री * *? च ||

मंत्राः किमात्मका देव किं स्वरूपास्तु कीदृशाः |
किं प्रभावाः कथं शक्ताः केन वै संप्रयोजिताः ||

शिवात्मकाश्च तदेव व्यापकाः शून्यरूपि *? |
*? या कारणहीनत्वात् कथं तेषां हि कर्तृता ||

अमूर्तत्वा कथं तेषां कर्तृत्वं चोपपद्यते |
विग्रहेण विना कार्यं कः करोति विभो वद ||

न दृष्टो ह्यशरी * * *? पकः परमेश्वरः |

७९ब्)

शरीरेण यतो बद्धः कथं बद्धस्य कर्तृता |
मलिनत्वादस्वतंत्रो लुप्तशक्तिर्विभाव्यते ||

शक्तिहीनस्य कर्तृत्वं विरुद्धं सर्व वस्तुषु |
एवं शिवात्मका मंत्राः कथं सिद्ध्यन्ति वस्तुतः ||

अस्ति चेच्छक्ति रूपस्तु कस्य शक्तिश्च कीदृशी |
शक्तिः किं कारणं देव कार्यं वा कस्य कीदृशं ||

* * *? शक्तिमान् कश्चित् कस्य शक्तिर्विधीयते |
स्वतंत्र्या न प्रसिद्ध्येत्तु विना सिद्धेन केनचित् ||

असिद्धेन तु यत्सिद्धं तदसिद्धं प्रचक्षते |
वस्तुशूते * *? चात्र शक्तिर्वै सिद्ध्यते क्वचित् ||

शक्तिरूपास्तु ते मंत्राः केवलास्तु विपर्ययं |
अथ वेदाणवामंत्रा विग्रहाकररूपिणः ||

आत्म स्वरूपा व्या * *? बलिना बलिनो न हि |
मलिनो मलिनस्यैव प्रक्षालयति कस्य कः ||

न सिद्धाद्ध्याणवा मंत्रीः कैवलाः परमेश्वरः |
तत्र तृयं विनासित्वं विरु * * *? संस्थितिः ||

८०अ)

युक्तिरेवात्र कर्तव्या प्राणिनां हितकाम्यया |
दृश्यंते बलिनो मंत्रा ह्यप्रधृष्याः सुरासुरैः ||

सर्वानुग्रहकत्वेन सर्वदा सर्वगा हि *? |
*? क्षेपतो महेशान संशयं तु वदस्व मे ||

त्वत्तः परतोनान्यदस्ति कश्चिज्जगत्पते * |
ब्रूहि सर्वं सुरेशान यदि तुष्टोसि मे प्रभो ||

भगवानुवाच ||

* *? थश्नो महागूढो न पृष्टोहं न केनचित् |
चोदितास्तु मया सर्वे सर्वशास्त्रेषु सर्वदा ||

न विंदन्ति विमूढात्मा मायदाच्छादितः सदा |
तत्व त्रयं विना * * *? त्रे वक्तुं न युज्यते ||

आस्तां ताव जगत्सर्वं तत्वं यावं न सिद्ध्यति |
त्रितत्व निर्मितं सर्वं यत्किंचिदिह दृश्यते ||

तत्व त्रयं विनादेवि न पदार्थो हि विद्य *? |
स्मात्तत्त्व त्रयं सर्वं परं चापरमेव च ||

शिवात्मकाः शक्तिरूपास्तथा मंत्राण चात्मकाः |
तत्त्व त्रय विभागेन वर्तन्ते ह्यमितौजसाः ||

परं सर्वात्मकं * * *? नाद्यं कारणं ध्रुवं |
अप्रपंचमनिर्देश्य मनौपम्यमनामयं ||

८०ब्)

निराभासं परं शान्तं सर्वामयविवर्जितं |
व्यापकं सर्वतो भद्रं सर्वज्ञादि गुणै * *? ||

ज्ञानघनसंपूर्ण स्वानंदानंदनंदितं |
निरानंदं निर्विकल्पं निराचारं निरक्षरं ||

अद्वैतं कल्पना हीनं चिद्व्यनं चिन्मलापहं |
चिदचिद्व्यापकं * * *? त्योदितमनुत्तमं ||

निर्विकारं परं नित्यं निर्मलं निरुपप्लवं |
सर्वो *? मानरहितं सर्वभावविवर्जितं ||

सर्वरूपं कलातीतं अचलशाश्वतं वि *? |
* * *? त्व कलामंत्र भुवनाक्षरवर्जितं ||

सर्वभूतांतरस्थं तु सर्वभूतेषु संस्थितं |
सर्वे मंत्रास्तु तत्रस्था सर्वत्रांतर्गतं विभुं ||

सर्वदं सर्वभावस्थं सर्व * * * *? वनं |
हृदिस्थं सर्वभूतानां प्रेरकं सर्वजंतुषु ||

न तेन रहितं किंचि दृश्यते सुरवंदिते |
तस्मात् सर्वगतं विश्वं स एकः परमेश्वरः ||

सर्वज्ञो * * * * *? तस्य बोधो ह्यनादिमान् |

८१अ)

स्वतंत्रो लुप्तशक्तिश्चानंतशक्तिर्महेश्वरः |
तस्य चेच्छा महेशस्य निर्विकल्पः कथंचन ||

अमेयत्वादनादि त्वात् कथं * * *? लभ्यते |
कार्यतो ह्यनुमानेन वस्तुतः परिभाव्यते ||

कार्य तस्य परा शक्ति यथा सूर्यस्य रश्मयः |
वह्नि ऊष्मेव विज्ञेया ह्यविना भाव तस्थि *? ||

* * *? दकरी भद्रा शिवस्येच्छानुवर्तिनी |
तद्धर्मधर्मिणी शान्ता नित्यानुग्रहशालिनी ||

विवर्तमेतत्सर्वं हि तच्छक्तेनान्यतो भवेत् |
सानंदा तु * * * *? निरानंदः परः शिवः ||

सर्वज्ञादि गुणा ये च शिवस्य परमात्मनः |
शाक्तास्तेनान्यतो दृष्टा ह्यन्यथानोपपत्तितः ||

एकः शिवस्तथैका तु श * * * *? शाश्वती |
अभिस्था द्वैतसंस्था च सैवैका सामुदायिनी ||

इच्छारूपा शिवस्यैषा ह्यभिन्ना सर्वतोमुखी |
किं चिदुच्छूनतापत्तिः सर्वज्ञादि गुणास्त *? ||

८१ब्)

न रूपे तु सैवैका यदा बोधयतेखिलं |
बोधो ह्यनादिमान्यत्तत्परं ज्ञानं तु सा स्मृता ||

ज्ञानशक्तिरिति ख्याता सर्वज्ञादि गुणास्पदा |
अस्वतंत्र * * *? सा क्रिया कारणरूपिणी ||

वष्टरूपाष्ट भेदेन स्योटादि(?) ध्वनिरूपिणी |
मातृका सा विनिर्दिष्टा कृपाशक्तिर्महेश्वरं ||

क्रियाख्या परमा सा तु * * * *? य रूपिणी |
एवं क्वतेति सा प्रोक्ता एकानान्य स्वभावजा ||

स्वभावोत्था स्वभावा तु स्वास्वतः स्वोदिता शिवा |
व्यतिरिक्ता न चैवैषा कर्तृ * * * * च्यते ||

शिवस्य परिपूर्णस्य स्वतंत्रस्य विभोर्यतः |
कः कर्ता क्षोभकः कोवा तस्या तद्वैतता शिवे ||

यत्तस्य सर्वकर्तृत्वं सा शक्ति तुपचर्यते |
* * * *? रुते सृष्टिं स्थितिं विलयसंहृती ||

करोति भगवान् सर्वस्तिरोभावमनुग्रहं |
क्रियाशक्त्या तु सृजते ज्ञानशक्त्या जगत्स्थितिं ||

संहारं रुद्र * * * *? रो भावं तु मायया |

८२अ)

अनुग्रहं तु ज्येष्ठाया कार्यते नामसंचयः |
कृत्यं पंचविधं शंभो जगतो विद्यतेर्यतः ||

क्रियया न विकल्प्यं तु सर्वं ज्ञास * * *? तं |
यतस्ततः शक्तिरेषा शिवस्यैवानुमीयते ||

आत्मा देवो ह्यनन्तश्च मलेनैव निरोधिताः |
ते तु गृहीताः परया परमेशस्य चेच्छया ||

* * * *? स्तथात्मा च त्रितत्वं वेद्यमुत्तमं |
त्रिस्वरूपस्तथा देवो रुद्रोविष्णुपितामहः ||

करोति षट्विधां सृष्टिं चतुर्भेदविभेदितां |
थतनारकिति * * * * *? सुरमानुषात् ||

जरायुजांडजा देवि तथा च स्वेदजोद्भिजात् |
शक्त्या तु भगवान् सर्वं करोति विभु शक्तितः ||

निमित्तकारणं देवो यथासु य * * *? या |
उपादानं तु सा शक्ति चक्षुध्वा समवायतः ||

यथार्क रश्मि संस्पर्शात् सूर्यकान्तो मणिर्महान् |
तेजः प्रकुरुतेप्यर्थं उभाभ्यां नैव का * *? ||

८२ब्)

यस्कान्तमणिर्दृष्ट्वा लोहः प्रकुरुते प्रिया |
उभयोर्नैव कामोस्ति निमित्तं तु तथा पुनः ||

सूक्ष्मत्वानोपलभ्येत यस्ताभ्यां प्रचोदकः |
तादृक्स्व * * * *? तो नान्त भूतोन्तकारणं ||

उपादानं तु सा शक्ति सर्वत्रैव विभाव्यते |
यथा सर्वं सुनिष्पन्नं कृयाशक्त्या प्रदृश्यते ||

क्षोभ्यक्षोभकभावं तु प्रत्य * * * *? र्हरिन् |
पार्श्वांतं समवायं तु कारणं तु विदुर्बुधाः ||

अकामतः सृजेत्सर्वं शक्त्यासर्वं चराचरं |
एवमुक्तेन विधिना मंत्राः सर्वेन्त्रितत्त्वजाः ||

* * *? शक्तिरूपाश्च तथैवात्म स्वरूपकाः |
त्रिस्वभावाः समुद्दिष्टा सर्वत्र बलशालिनः ||

भवन्ति सर्वदाः सर्वे सर्वगासर्वरूपिणः |
शिवो ह्यनादि * * * * *? तः प्रथमो बलः ||

इच्छया तु यदा देव प्रसरंत्यविलंबितः |
सा शक्तिः परमासूक्ष्मा उन्मना शिवधर्मिणी ||

अस्तित्वमात्रमात्मानं क्षो * * * * *? यदा |

८३अ)

समना सा विनिर्दिष्टा शक्तिः सर्वाध्ववर्तिनी ||

क्रोडी करोति या विश्वं संहृत्य सृजते पुनः |
कौंडिल्याख्या महाशक्तिस्तृतीया ह्यु * * * *? ||

रूपं द्यदास्फोटं अदृष्टं शिवविग्रहं |
प्रसरत्यति वेगेन ध्वनिना पूरयेज्जगत् ||

सनादो देवदेवेशः प्रोक्तश्चैव सदाशिवः |
ध्वनि र * * * * *? विश्रमत्यनुरोधतः ||

निरोधीनामविख्यात सर्वे देव निरोधकः |
निरुद्धस्य महेशत्वं अभिमानं प्रवर्तते ||

असंख्यातास्तु कोट्यो वै * * * * * *? स्थिताः |
लभंतेत्र प्रविष्टा ये तद्विंदुं चेश्वरं स्मृतं ||

यदाशिवामृतं मूर्द्ध्नि पतते सृष्टिकारणं |
आप्यायं भवते तेन सोर्द्धचंद्र इति स्मृतः ||

* * * *? र्व वर्णानां सृष्टिकारण एव च |
मकारो ह्यत्र वै रुद्रो वर्णसंघट्ट उत्तमः ||

यदा स्थितं तु लभते सोन्मुखं सृष्टिकारणं |
प्रतिष्ठाख्यो ह्यका * * * *? साक्षाद्भवत्यसौ ||

८३ब्)

निवृत्तिस्तु यदा सर्वं निष्पन्नं प्रणवं विदुः |
उंकाराख्यं परं वाम ब्रह्मासौ कमलासनं ||

मंत्रसृष्टिर्भवेदेषा शिवस्य परमा * *? |
* *? ष्टविधभेदेन वर्णपंचाशरूपिणी ||

ज्ञानशक्तिः परासूक्ष्मा मातृकांतं विदुर्बुधाः |
सायोनिः सर्वमंत्राणां सर्वमात्रारणि स्थिता ||

जुहो * * * * *? लं सामृतं सृष्टि संयुतं |
तेनासौ देवदेवेशो ह्यमृतेशः परापरः ||

मृत्युरुत्तारयेद् यस्मात् मृत्युजित् तेन कथ्यते |
भरणात् प्रकृ * * * *? भैरव इति स्मृतः ||

एवमाद्या स्मृता मंत्राः सर्वेहामृत तेजसः |
अधिकारं प्रकुर्वन्ति सर्वस्य जगतो प्रिये ||

मोचयन्ति हि संसाद्यो ज * * * * * *? वे |
मननत्राणधर्मित्वा तेन मंत्रा इति स्मृताः ||

तस्मात् सर्वगता मंत्राः सर्वदास्तित्रितत्वजाः |
शिवशक्त्यात्मरूपास्तु नित्यानुग्रह श * *? ||

* * *? क्ति प्रभावाश्च शिवदा शिवहारिकाः |

८४अ)

ज्ञातमात्रा हि फलदा भोगमोक्षप्रदायकाः |
यत्तेषां सर्वदेवित्वं सर्वशक्तित्वमेव च ||

तच्छिव * * * * *? शक्तित्वं सर्वकर्तृता |
सर्वानुग्रहकर्तृत्वं सर्वत्र फलदायकं ||

आत्मत्वे यत्स्वरूपं तु त्रिविधं साधनं स्मृतं |
मंत्रध्यानं तथा मुद्रा सा * * * * * *? तं ||

दीक्षामंडलसंस्कारं यजनं तपनं तथा |
होमक्रिया तथा लेख्यं ध्यानं धारणयोः क्रिया ||

मुद्राबंधस्तथा योगो यजनं तु कृ * * *? |
* *? मंत्राः समाख्याताः सर्वत्रैवाधिकारिणः ||

इति सर्वत्रस्रोतसंग्रहसारे मृत्युजिदमृतीशविधाने मंत्रविचारवर्णनो 
नाम त्रयोविंशतिमः पटः ||
श्रीदेव्युवाच ||

असंख्यातास्तु कोट्यावै मंत्राणाममितौजसां |
उक्ता देवेन सर्वज्ञाः सर्वदाः सर्वगाः शुभं ||

८४ब्)

* * *? र्वेश्वराः शक्ताः सर्वत्रैवाधिकारिणः |
तेषामेवेति सर्वेषां कथमप्यधिको बली ||

मंत्रराद्यरमेशानः कथं मृत्युंजयः परः |
स * * * *? मुत्पन्नं हृदि देव वदस्व मे ||

पूर्वोक्तं मंत्रसद्भावं हृदं देवे नामकं |
तदश्रोतुमिच्छामि परां कोतूहलं हिमे ||

भगवानुवाच ||

श्रूयतां * * * *? मि संशयं मे हृदि स्थितं |
मंत्रकोट्या ह्यसंख्याताः सर्वे सर्वाधिकारिणः ||

शिवशक्तिप्रभावाच्च सर्वशक्तिसमन्विताः |
भोगमोक्ष * * * * *? शक्तिबलबृंहिताः ||

किंतु देवि परः शान्तो ह्यप्रमेयो गुणान्वितः |
शिवः सर्वात्मकः शुभ्रो भावग्राह्यो ह्यनुत्तमः ||

आश्रयः परमस्तेषां * * * * *? मेश्वरः |
तदिच्छया समुत्पन्ना तं च्छक्त्यासंप्रचोदिताः ||

भवन्ति फलदाः सर्वे सर्वेत्रैवाधिकारिणः |
यदे तत्परमं धाम सर्वेषामालय * *? ||

८५अ)

* * *? वसमुत्पन्ना मंत्राश्वामोघशक्तयः |
नित्यो नियामको ह्येषां नेता च निरनुप्लवः ||

निष्प्रपंचो निराभासोस्त्रायकः कारणः शिवः |
त्र * * * * * * *? तारणं तु स्वचेतसा ||

नयते मोक्ष भावं तु तारयेन् महतो भयान् |
नयनाश्च तथा भ्राणा नेत्रमित्यभिधीयते ||

जीवनं सर्वभूतेषु नेत्रभूतं * * * *? |
* *? स्त मंत्रजातस्य स्वामिवत्परमेश्वरः ||

प्रणवं प्राणिनां प्राणं जीवनं संप्रतिष्ठितं |
गृह्नाति प्रणवं सर्वं कलाभिः कलयेच्छिवं ||

षट्प्रकारं म * * * * * *? र पदे स्थितं |
जुहोति विद्यया सर्वं जुंकारेण प्रबोधितं ||

स्वरूपं यत्स्वसंवेद्यं सम्यक्संतृप्तिलक्षणं |
सर्वामृत पदाधारं सविसर्गं परं शिवं ||

* * * * * *? तेन पूर्णाहुत्या तु मूलया |
स्वाचारया स्वभावस्था स्वस्वरूपा सदोदिता ||

इच्छाज्ञानक्रियारूपा या चैका शक्तिरुत्तमा |
तया प्रकुरुते * * * * *? त्स शिव स्मृतः ||

८५ब्)

उद्गीथाक्षरसंयुक्ता तत्त्ववर्णपदात्मकं |
भुवनानि कलामंत्राः कारणानि षडेव तु ||

ब्रह्माविष्णुस्तथा रुद्र ईश्वरश्च सदाशिवः(?) |
* *? श्चेति स्वशक्त्या तु षट्त्यागात् सप्तमे लयः ||

अकारश्च उकारश्च मकारो बिंदुरेव च |
अर्द्धचंद्रनिरोधी च नादोनादान्त एव च ||

कुंडली व्यापि * * * * * *? तस्तु सा मया |
निष्कलं चात्म तत्वं तु शक्तिश्चैव तथोन्मना ||

सा भासंतं निराभासं परतत्वमनुत्तमं |
षट्त्यागात् सप्तमं प्रोक्तं लयमाल * * * *? ||

* * *? र्वे प्रलीनास्तु तत्समास्तत्प्रसादतः |
यच्छक्ति बृंहिताः शक्ताः परिपूर्णा भवन्ति हि ||

क्रमस्तेषां प्रवक्ष्यामि यथा लीयन्ति सुंदरि |
अकारं * * * * * * *? तं यावदध्वनः ||

कलाष्टकेन संयुक्तं कलयेत् सर्वं जंतुषु |
सिद्धिरिद्धि द्युतिर्लक्ष्मी मेधाकान्तिर्धृतिः सुखं ||

सद्या ब्रह्म कला जाते * * * * *? संस्थितं |

८६अ)

रजोरक्षारतिः पाल्याङ्कम्पातृष्णामतिः क्रिया |
वृद्धि माया च रात्री च भ्रामणी मोहनी तथा ||

मनोन्मनीति विख्याता वाम दे * * * * *? |
कंठान्तं यावत् स्वप्नस्था विष्ण्वंशे तु स्थिता इमाः ||

तमो मोहा क्षुधा निद्रा व्याधिमृत्युभयाजरा |
अघोरस्य कला ह्येता रौद्रांशे तु व्य * * *? ||

* * *? यावत्सौषुप्तं तैजसी व्याप्तिरुत्तमा |
निवृत्तिश्च प्रतिष्ठा च विद्याशान्तिस्तथैव च ||

पुरुषस्य कला ह्येता ईश्वरे तु व्यवस्थिताः |
वाद्याव(?) * * * * * * *? तं यावद्रज्वलाः ||

शान्तावस्था तु तुर्याख्या नादाख्या संप्रचक्ष्यते |
व्याप्तिः सदाशिवे सान्त व्योमाख्या शून्यरूपिणी ||

वारासुतारातर * * * * * *? तारणी |
द्वादशान्त पदारूढा तुर्यात्तान् रश्मिवस्मृता ||

ईषानस्य कलाह्येता पंचैवं कारणात्मिका |
स्थूलमेतत्समाख्यातं ब्रह्माणं * * * * *? ||

८६ब्)

*? क्ष्ममेव मनोवक्ष्ये ह्यध्वानै तु यथा स्थितं |
यदर्द्धचंद्र कथितं प्लावितं बिंदुमूर्द्धनि ||

शक्त्यामृतं तदुदिष्टं कलायुक्तं महेश्वरि |
ज्योत्स्ना * * * * * *? सुप्रभाविमलाशिवा ||

अर्द्धचंद्रकला ह्येताः सर्वज्ञः परसंस्थिताः |
विद्यावरणसंवद्धा मंत्रकोटिविभूषिताः ||

क्रियाशक्ति स्व * * * * * *? विमलाः शुभाः |
बंधुनी रोधनी रौद्री ज्ञानबोधा तमोपहा ||

निरोधिका कला ह्येताः सर्वदेव निरोधिकाः |
नित्य तृप्ता महाभागा व * * * * * *? काः ||

इंधिका दीपिका चैव रोचिका मोचिका तथा |
ऊर्ध्वगामिन्य इत्येताः कलानादसमुद्भवाः ||

एता स्वतंत्रता युक्ताः सकले नि * * * *? |
*? न शक्ति स्वरूपास्तु ज्ञाताः सर्वज्ञदायिकाः ||

सूक्ष्मा चैव सुसूक्ष्मा च अमृतामृतसंभवा |
व्यापिनी चैव विख्याता शक्तितत्वं समा * * *? ||

८७अ)

* * * *? क्ति संबद्धाश्चिच्छक्त्यासनवेष्टिता |
शक्ति तत्वे स्थिता ह्येताश्चिन्मात्रावधिलक्षिताः ||

व्योपिनीव्योमरूपा च अनन्तानाथसंज्ञि *? |
* * * * *? हेशानि व्यापिन्यस्तु कला स्मृता ||

सर्वज्ञा सर्वदा भद्रा सादनास्पृहणा धृतिः |
समना चेति विख्याता एताः शिव कला स्मृताः ||

इच्छा * * * * * *? इच्छाशक्तिप्रदायिकाः |
शिवतत्वं समाश्रित्य सुसंपूर्णार्णव प्रभा ||

अनन्तशक्ति सस्थाना सूक्ष्मश्चात्यन्तनिर्मलाः |
समनान्तं वरा * * * * * *? मनन्तकं ||

षट्कारण पदाक्रान्तं स्थूलं सूक्ष्मं प्रभेदतः |
शक्त्यादि समनान्तं हि सूक्ष्मविज्ञान गोचरं ||

तदूर्ध्वे तु पराशान्तं अप्रमेय मनामयं(?) |
* * * * * * *? विज्ञात्वा मोचयते गुरुः ||

तत्रासौ निर्मलो ह्यात्मा स्वशक्त्याधारसंस्थितः |
ज्ञानक्रियासमाविष्ट चिन्मात्रो निरनुप्लवः ||

सर्वभाव पदां * * * * * *? विवर्जिताः |

८७ब्)

निर्मलस्फटिकाकार स्वात्म आत्म व्यवस्थितः |
तत्रस्थस्य च या शक्ति तस्यानुग्रहकारिणी ||

यावन्न भवते देवि तावदात्मा शिवाना(?) *? |
* * * * *? ना शुद्धकमलं नार्करश्मिभिः ||

यावन्नाद्भासितं सर्वं तावदीशन् प्रविस्तरं |
यथार्क रश्मि संयोगात् कमलं प्रसरे क्षणात् ||

शिवशक्त्या तथा * * * * * * * *? शिवः |
सर्वज्ञादि गुणैर्युक्तो भवते च शिवो यथा ||

निराभासः परः शान्तः अप्रत *? मनुत्तमं |
यावन्न पूर्णतां प्राप्लस्तावत्साभास(?) उच्यते ||

य * * * * * * * *? क्त्यात्मा वै प्रसारितः |
ततः प्रसर रश्मि(?) वा? गृहीतस्तु परस्सदा(?) ||

शि * * * *? देवेशि *? विभागेन? सर्वशः |
एवं ज्ञातु मंत्राणां मंत्रत्वं कुरुते सदा ||

* * * * *? स्तः सर्वे भागमोक्षफलप्रदा |
न विंदेत यदा मंत्री सृष्टिसंहारकारिणी ||

उदयास्त स्वरूपेण मंत्रा ह्यल्प फलप्रदाः |
भोगमोक्षं नवच्छन्ति(?) जप्ता(?) ध्या? * * * * *? ||

* *? त्फलं प्रयच्छति शिवाज्ञासंप्रचोदिताः |
यदा तु विंदते मंत्री उत्पत्ति स्थिति संहृतीः ||

उदयास्त *? रूपेण मंत्राणां ममितौजसां |
ईषत्फलं * * * * * * * *? विदायिनः ||

८८)

सन्मुखाश्च भवंत्येते साधकस्य भवंति हि |
एवं शिवाज्ञया विष्टाः शिवीभूताः शिवप्रदा ||

भवन्ति विगता यासा निर्दोषा * * * * *? |
* *? स्यास्य प्रभावेन शिवस्य परमात्मनः ||

अमृतेशस्य देवस्य मृत्युजिद्भिरवस्य तु |
परापरविभेदं च यो विंदत्यस्य सर्वशः ||

सोचिरादमृ * * * * * *? न्नात्रसंशयः |
ये प्रपन्नास्य मंत्रस्य कृतकृत्या भवन्ति ते ||

येन येन हि भावेन यद्यत्फलजिगीषया |
यद्यदा श्रयते भक्त्या तत्तत्फलमवाप्नुयात् ||

* * * * *? माख्यातं मया तुभ्यं न चान्यथा |
यदाहं चोदितो देवि सर्वानुग्रहकारकः ||

गूहप्रश्नेन तत्सर्वं मया ते प्रकटीकृतं |
इति संक्षेपतः प्रोक्तं * * * * * * * *? ||

न देयं पापशीलानां क्रोधिनां कामिनां तथा |
गुरु निंदा परानां च देवमंत्रविदूषिणां ||

नास्तिकानां शठानां च कृयाधर्म बहिष्कृतं |
देयते * * * * * * *? पुत्राभ्यां च नान्यथा ||

८९)

स्वदीक्षितानां भक्तानां गुरुदेवाग्नि पूजनं |
विना समय दीक्षां वै न दद्यात् सु पृयस्य च ||

सर्वथा नैव दात्तव्यं * * * * * * * *? |
आज्ञाभंगेन देवेशि देहपातो भविष्यति ||

ददाति यदि मोहेन स्नेहेन धनलिप्सया |
गच्छते नरकं घोरमित्याज्ञापारमेश्वर ||

* * * * * *? शस्य पालनात् सिद्धिमाप्नुयात् |
पलनाच्च भवे देवि मृत्युजित् परमेश्वरः ||

इति मृत्युजिदमृतीशविधाने मंत्रमहात्म्य * * * *? चतुर्विंशतिमः पटलः ||

समाप्तमिदं मृत्युजिदमृतीशविधानं संपूर्णमिति शुभम् ||

संवत् ३२० चैत्रशुदि शनि दिवे * * * * * * *? विश्वेश्वर लिखापितमिदं 
पुस्तकं || पंडितकीर्तिधर लिखितं मया || ओं नमः शिवाय || ओं नमो 
भगवते वासुदेवाय ||





###########   END OF FILE  #######