####################################################
MUKTABODHA INDOLOGICAL RESEARCH INSTITUTE
Use of this material (e-texts) is covered by Creative Commons license BY-NC 4.0
Catalog number: M00293
Uniform title: kālīkalpalatā
Secondary title: dakṣiṇakālīkalpalatā
Author : vimarśānandanātha
Manuscript : NGMCP 5-6521 reel number: B 120/9

Description: 
Kālīkalpalatā, also called Dakṣiṇakālīkalpalatā by Vimarśānandanātha is concerned with the ritual procedures for the worship of the goddess Dakṣiṇakālī and her consort Mahākāla. This form of Kālī is especially popular in Bengal. First presented by āgamakṛṣṇavāgīśa in his Bṛhattantrasāra written in the sixteenth century in Bengal, the Kālīkalpalatā post-dates it. The ritual procedure is described in sufficient detail to be able to perfom the ritual. It is divided into two sections (kusuma literally -flowers-) The first deals with the preliminary purifications, bathing and offering of libations. The second describes the puujaa itself.


Notes: 
Revision 0: December 17, 2013

Internet publisher : Muktabodha Indological Research Institute
Publication year : 
Publication city : 
Publication country : India
####################################################



१अ)

श्रीगणेशाय नमः || श्रीगुरुभ्यो नमः ||

प्रणम्य दक्षिणां काली सृष्टिस्थितिलयात्मिकांः |
वक्ष्ये तस्याः सपर्या वै प्रदायानुसारतः || १ ||

ब्रह्म्ये मुरूनुत्ते(?) चोत्थाय वह्व पद्मासनः कुलवृक्षं 
प्रणम्य शिरसि दैवत सहस्रदलकमलकर्णिका मध्यवर्ति 
चंद्रमंडलांतर्गतं स्वगुरु ध्यायेत || यथा | 

रक्तं रक्तविलेपमाल्यवसनं यामेन रक्तोसलं विभूत्या 
प्रिययेतरेणतरसाश्लिष्ठं प्रसन्नाननं | हस्ताभ्यां मभयं वरं च 
दध्वतं शंभुस्ररूपं(?) परं आनंदाकिंत लोचनो 
लपुगंध्याये च्छिरस्थं गुरुंः | इति ध्यात्वा मनसोपचारैः संपूज्य | ऐं 
ह्रीं श्रीं हरे सफ्रं हस्क्ष्मं(?) ल्व्र्यूं श्ख्फ्रें श्क्ष्म 
ल्क्ष्मीं हंसः सोहं श्री-अमुकानंदनाथ श्री अमुक देव्यं वा 
श्रीपादुकां पूजयामि || 

इति गुरुपादुकामंत्रं दशधा सप्तधा *? वा प्रजप्य 
श्रीगुरोर्दक्षिणाकरे गुह्यातिगुह्यगोप्तीत्वं गृहाणस्मत्कृतं जपां सिद्धि 
भवतु मे देव त्व प्रसादान् महेश्वरेति || 

समर्प्य दंडवत् प्रणामं भूमौ कुर्यात् ः | प्रणाम मंत्रो यथाः | 

अंखंडमंडलाकारं व्याप्तं येन चराचरं | 
तत्पदं दर्शितं येन तस्मै श्रीगुरुवे नमः || 

इति प्रणम्यस्तु वीत नमस्ते नाथ भगवान शिवाय गुरुरूपिणे 
वाद्यावतारसंसिध्यै स्वीष्टान्यनेक विग्रहः | 

१ब्)

नंचाय नवरूपामपरमार्थेक रूपिणेः | 
सर्वज्ञान तयो भेद भान त्रिदनांपेतः ||

स्वतंत्रापदयाकॢप्त विग्रहाय शिवात्मने |
परतत्राय भक्तानां भष्यानां भव्यरूपिणेः ||

पुविवेकिनां(?) विवेकाय विमर्शाय विमर्शिनाः |
प्रकाशानां प्रकाशाय ज्ञानिनां ज्ञानरूपिणेः ||

पुरस्तात् पाश्वयो पृष्टे नमस्कुर्यामुपर्ययः |
सदामचित्तरूपेण विधे हि नवदासनं ||

इति स्तुत्वा नत्वा तदाज्ञां गृहित्वा मूलाधारस्थ त्रिकोणां तवगाधो मुख 
शिव लिंगवेष्टिनी प्रसुप्त भुजगाकारां शंख्यवर्ताकारेण सार्ध 
त्रिवलयां तडित्कोटि प्रभां नीवार || 

शूकवद्विग्रहां भूलंविधा प्रकृतिर्भूतीमिति कुर्ववीजेन विकोणाग्निना 
सचेतनां | 
कृत्वा सुषुम्ण वलीता द्वादशांतं नीत्वा ब्रह्मरंध्ररं | 
ध्व?स्थसहस्रदलकमल स्फनसद |
 शिवेन संयो तत्रस्य चंद्रमंडलाद्विगलदमृतधारयासं |
तर्प तत्रैव नत्प्रभायां निजगुरुं ध्यायेत् | यथाः |

 कुलामृतरसोल्लोन हृदयाच्चूर्ण लोचनातः | 
कुलालिंग न संभिन्नं चूर्णितशिषतामसान | 
कुलशिष्यैः परिवृतानां पूर्णोनः करणौ  *? तनुः || 

२अ)

वराभययुतात् सर्वात् कुलतशर्थवेदिनः || 

इति ध्यात्वा || 

ओं प्रह्लादानंदनाथ नमः | सकलानंदनाथय नमः || 
कुमारानंदनाथय नमः || वसिष्टानंदनाथय नमः | 
क्रोधानंदनाथाय नमः | सुंदरानंदनाथय नमः | 
ध्यानानंदनाथाय नमः | वोधानंदनाथाय नमः | सुकानंदनाय 
नमः | इति मत्वा ऋष्यादि करषडंग न्यासः पूर्वकं हृदयकमले 
द्वादशे दले कुंडलिनं | मानीयं देवीरूपेण वक्षमाण प्रकारेण || 

ध्यात्वा मानसैर्गंधायुपवारौभ्यर्च्यः | क्री दक्षिणाये विद्महे 
ह्रूंवांमुडाद्यै धीमहि | तत्रः काली प्रचोदयत् | गायत्रीं 
मष्टाविशनिवारं जप्त्वा मूलमंत्रं शतवारं प्रजप्य 

गुह्याति गुह्यगोप्तीत्वं गृहाणास्मत्कृतं जपं | 
सिद्धिर्भवतु मे देवी त्वत्प्रसादान्महेश्वरी || 

इति मंत्रेण वामकरणे समर्प्यस्तु त्वान्न त्व देव्याज्ञा प्रर्थयेत | त्रैलोक्य 
चैतन्यमपि त्रिशक्ते हे विश्वमातर्भवदाज्ञयैवः | प्रातः समुत्थाय तव 
प्रियार्थं सासारजात्रामन्नुवर्तपिठ्ये इति प्रार्थ्य कुंडलिनी पुनस्ते नैव यथा 
मूलाधारमानीय तदात्म्यं विभावयेदिति ||

२ब्)

अथ श्रुतौ प्रकाशमानां प्रथमे प्रयाणे प्रतिप्रयाणेप्य 
मृतायमानांः | अतः पदव्यामनुसंवरंतीमानंदरूपामवलां 
प्रपद्येः || इति कुडलिनी भावनाः || 

अहं देवी न चान्योस्मि व्रह्मैवाहं न शोकभाक् |
सचिदानंदरूपेन माहात्मनमिव चिंतयेत् ||

इति गुरुदेव्यात्मनामैक्यं विभाष्यः | 

समद्रं मेखले देवी पर्वतस्तनमंडले |
विष्णुपत्नी नमस्तुभ्यं पादस्पर्शं क्षमस्व मे |

इति श्वासानुसारेण भूमौ पादं दत्वा वहिनिर्-ऋत्यावशकं 
निर्वर्त्यशुविभूत्वा देवी गृहं गत्वा निर्माल्यमप्रप्तार्य प्रणम्यांज्ञा 
गृहीत्वा स्नानार्थ तीर्थं गच्छेतः || 

इति प्रात कृत्यः || 

एतदावश्यकमेव कर्तव्यमकरणै प्रत्यवाय श्रवणत् | तदुक्तं 
रुद्रयामलेः | 

प्रातः कृत्वमकृत्वा तु यो देवी भक्तितोर्चयेत् | 
तस्य पूजा तु विफला शौचहीना यथा क्रीया || 

अथ स्नानं |

देवी रूपनात्मानं भावयनतीर्थानिके गत्वा मूलेन मृत्तिकायांग 
विलेपनं विधाय स्वर्णरजतमुद्रा रूपः | न कुशान् संगृह्य सर्वं देवी 
रूपं विभाव्यमुलमुच्चरन्मलापकर्षणं स्नात्वा आचम्य 
जलपूर्णाताश्रपात्रे तिलाक्षतजयापुष्पाणि निक्षिप्यते न संकल्पं कुर्यात् | 

३अ)

ओं अद्येत्यादि अमुक देवता प्रीतये मंत्रस्थानमहं करिष्ये | 

इति  संकल्प जले त्रिकोणं विलिख्य | 

गंगे च यमुने चैव गोदावरि सरस्वती |
नर्मदे सिंधुकावेरीजलेस्मिन् सनिधि कुरु || 

इति मंत्रेण तीर्थान्यावाह्य सूर्यमंडलादलंकुशमुद्र्याअ | ततो मूला ते 
मूलवीजांते वा आत्मतत्वाहामूविद्यां तत्वाय स्वाहा सूशिवनत्वाय स्वाहा 
इत्यारप्या अथवा ओं ह्रीं स्वाहा इत्यनेनं वा स्त्रिराचम्य आत्मानं 
त्रिःसंप्रोक्ष्यलेनमृत्तिकूपांग विलेपनं कृत्वा श्ववर्णादीनि 
सप्तछिद्राणी संनिरुध्य त्रिर्निमज्जेन मूलं स्मरनतयेव त्रिराचम्य मूलेन 
कुमाख्य मुद्रया त्रिर्मूर्ध्वजलेनाभि पिवेदिति मंत्रस्नानं | तदुक्तं कुमारी 
तंत्रेः | वेदांद्यनं तथा माया स्वाहेत्यावमतं स्मृतमिति अथे वैदिकी 
संध्यानंतरं मंत्रसंध्यां कर्मात् || तदुक्तं | 

उक्ते नैव विधानेन कृत्वा स्नानतंतरंत्रिकं(?) |
वैदीकीं तांत्रिकीं संध्या कृत्वा तर्पणमाचरेत् || 

तत तांत्रिकसंध्या यथा | ततश्च तवाससी परीधायः | 
अंमणि परिणि वजिणि महाप्रतिसरे रक्षरक्षं हुं फट् स्वाहा | इति मंत्रेण 
शिखावाक्ष्वा? मूलेन तिलकं ||

३ब्)

यद्रव्यंमभिमत्र्य ललाटवः | उद्वयमूले हृदये चव शक्ति लक्षण 
चिह्नितं तिलकं कुर्याः | छक्ति लक्षणं विह्णीतां स्वकल्पोक्त विधानेन 
इज्यनेन पाशवस्तु शुद्धमृदर्श्निहोत्र भस्मादिना | विरकल्पे तु चिताभस्म 
तन्मृस्तेकपा वा | मूर्ध्वलेन पूर्वोक्त प्रयोगेना चम्य | क्रीमिभि वीजेण 
प्रानाथामश्यं विधायक्रत्थादि करषडंग न्यासा | कृत्वा वामेन 
नलमादाय दहक्षस्तेन पिधाय हंपरं लंव इति त्रिधामिधाय 
अंगुल्मंतणजद्विंदुभि मूलमच्चरन सप्तधा तत्वमुद्रया मूर्द्ध्नि 
प्रोक्षणं कृत्वाऽवशेषं जलं दक्षहस्ते निधायनासा समुपनीय 
वामनासायांतरा कृष्यदेहांतर्वृत्ति समस्तपापं तेन प्रक्षाल्य 
कृष्णवर्णं तज्जलं दक्षनासापुटेन हस्ते उपविष्टं विचित्यपुटः कल्पित 
वज्रपाषाणे ओं क्रः अस्त्राय फट् इति क्षिप्त्वा मूलेनोन्निष्ठ सूर्याया गलित्रयं 
दत्वा | कालिका वै विग्रहस्मज्ञानवासिन्यै धीमही | तन्नो घोरे प्रचोदयात् | 

इति गायत्रिमष्टोत्तरशतंमष्टाविंशतिवारंवादशवारं धाष्टौ 
वाजयेक्षितिमत्र संध्याः | 

४अ)

अथ तर्पणं | 

तत्रादौ जलेष्टदलं पीटं विभाव्य तत्रा *?ष्टावष्ट दिक्षेकां 
मध्ये च नवपीठशक्तिस्तर्पयेत् | यथाऽइष्टा तर्पयामि ज्ञानांत शक्तिया 
इकामिनीव ४ कामदा विनीतं ५ रविनंदरनिप्रियांत ७ आनंदांत ८ 
कर्मणैःकामध्यै मनोन्मीनीत | इति संतर्पनं | ततस्तसीटे परिवक्ष्यमानं 
देवी यत्र विभाव्य तर्पणेय देवता इहायां त्वित्या वाहूं | ओं 
ब्रह्मभैरवस्तृप्यतां | ओं विष्णुभैरवस्तृ० | ओं रुद्रभैरवस्तृ० | 
हसक्षमलवरयूं आनंदभैरवाय वौषट् | आनंदभैरवस्तृप्यतां | 
हसक्षमलवरयी सुधादेव्यै वौषट् | आनंदभैरवीतः | इति देवतर्पणं | 
अथर्षि तर्पणं | ओं महादेव्यं वाऌ ओं महादेवनंदनाथस्तृ ओं 
त्रिपुरां वा तृ ओं भैरवानंदनाथस्तृ इति दिव्यैघ | ओं 
विघ्नानंदनाथस्तृ | ओं पूर्णानंदनाथस्तृ | ओं 
वलचित्तांनंदनाथस्तृप्यतां | ओं चलाचलानंदनाथस्तृ० | ओं 
कुमारानंदनाथस्तृ | ओं क्रोधानंदनाथस्तृ | ओं वरानंदनाथस्तृ | 
ओं स्मरदीपनानंदनाथस्तृ | 

४ब्)

मगायावातृ | ओं मापावत्यंवातृ | एते सिद्धौयाः | ओं 
विमलानंदनाथस्तृ | ओं कुशलानंदनाथस्तृ | ओं 
भीमसेनानंदनाथस्तृ | ओं सुधाकरानंदनाथस्तृ | 
भीमानंदनाथस्तृ | अंगोरक्षानंदनाथस्तृ | ओं 
भोजदेवानंदनाथस्तृ | ओं प्रजापत्यानंदनाथस्तृ | ओं 
समयानंदनातस्तृ | ओं संतोषानंदनाथस्तृ | इति मानवैघा | अथ 
पितृतर्पणः | गुरु परम गुरु परापर गुरु परमेष्ठी गुरुनां नंदनाथ 
शब्दानांस्तर्पयेत् | इदं तर्पणं तु गुरौ परलोकागते | इह स्थिते तु 
तत्सणमात्रं | ततः सपरिवारां देवीं तत्र ध्यात्वा गंधादिभिरभ्यर्च्य 
मूलविधाते महाकालसहिते दक्षिणे कालिके मातस्तृप्यतां | इति दशवारं 
त्रिवारं वा संतर्प्य महाकालं विःसंपरिवारसहितदेवतास्तर्पयेत् | यथा || 

आं हृदयाय नमः | हृदय देवतां तर्पयामि | क्रां शिरसे स्वाहा 
शिरोदेवतांत्  | क्रु शिखायै वषट् | शिखा देवतां तर्प | क्रै कंचवाय हूः 
कवचदेवतां तर्पः | क्रौ नेत्रत्रयाय वौषट् | नेत्रदेवतां तर्प | क्रः रुस्त्राय 
फट् | अस्त्रदेवतां तर्पयामि | 

५अ)

स्वहेति सर्वत्रदमिति संप्रदायः | ततो मूलमंत्रमुच्चार्य 
प्रथमावरणामिकां श्रीदक्षिणकालिकां तर्पयामि | इति मूलदेवी तर्पमित्वा 
ततो द्वितीयावरण तर्पणं | ओं कालींतः ओं कपालिलींतः ओं कुल्लात | ओं 
कुरुकुल्लांत ओं विरोधिनी लंः अविप्रचित्तातः ओं उमातातः ओं उमप्रभातं 
ओं दीक्षातः ओं नीलांतः ओं घनांतः ओं वलाकातः | मात्रांतः | ओं 
मुद्रांतः | ओं मिनांतः | ततो मूलमूच्चार्य द्वितंयावरणांस्मिकां 
श्रीकालि तर्पयामीति संतर्प्य तृतीयावरणा तर्पणं ओं आं व्राह्मीत ओं अः 
नारसिहीतं ततो मूलमुच्चार्य तृतीयावरणात्मिकां श्रीकालिकां तर्पयामि 
ततश्चतुर्थावरण तर्पणं | ऐं ह्रीं अं असितांग भैरवंत ऐं ह्रीं 
इरुभैरवंत ऐं ह्रीं उं चंडभैरवंत ऐं ह्रीं क्रोधभैरवंतः | ऐं 
ह्रीं ऌ उन्मतभैरवंत ऐं ह्रीं ऐकपालभैरवंत ऐं ह्रीं औं 
भीषणभैरवंत ऐं ह्रीं अः संहारभैरवं तर्प्यमूलमुच्चर्य 
चतुर्थावरणात्मिकां श्रीकालिकां तर्पयामीतिः || 

५ब्)

ततः पंचावरण तर्पणं | ओं इ इंतरं अग्निं नमयमंतक्ष 
नैर्-ऋतित वं वरुणंत्तयं वायुंत शं शोमंत हं ईशानंत ह्रीं 
अनंततः ओं ब्रह्मणंत मूलमुच्चार्य पंचमावरणात्मिकां श्रीकालिकां 
तर्पयामिती | 

ततः षष्टावरण तर्पणं वंज्रंत शं शक्तिंतः इदं दंडं तर्पयामि 
खं खड्गंत पं पं शंनः अ अंकुशं तर्पयामि गं गंदातं त्रिं 
त्रिशुलंत चं चक्रंत पं पद्मं मूलमुच्चार्य षष्टावरणात्मिकां 
श्रीकालिकां तर्पयामि | ततः ओं खड्गंत ओं मुडंत ओं वरंत ओं 
अभयंत इत्युत्तम तर्पणं | अथवापी *? शक्तीनां तर्पणं कृत्वा 
मूलेनाष्टोत्तर शतं वा अष्टाविशतिवारं थ तर्पा षडंग देवता मंत्रं 
तर्पदिति | ततो ह्रीं हसः मार्त | ओं भैरवाय प्रकाशक शक्तिसहिताय 
इदमर्घं स्वाहेति त्रिःसूर्ययार्घ्यं दत्वा सूर्यमंडले देवीं विभाव्य 
मूलांते उद्यदादित्व मंडलवत्तिन्यै शिवचैतन्यमयै महाकाल सहितयै 
इदमर्घ्य स्वाहेति मंतेण रक्तचंदनजवापुष्पकुशाक्षतपिरिपूर्णेन 
ताम्रपात्रेण सूर्यमंडलस्थायै देव्यै अर्घ्ये दत्वा मूलं यथा शक्त्या 
प्रजप्य गुह्येति मंत्रेन समर्प्य सुर्यमंडले 

६अ)

देवी स्मरण पूर्वकं स्नानुंजलाशये गत्वा मलापकर्षणं स्नानं विधाय 
ओं अद्येत्यादि संकल्पं कृत्वा देव्यात्मकं तेजोरूपं जलविभाव्य 
मूलमुच्चार त्रिमज्य पुनराचम्य मूलेन शिखां स्पृष्ट्वा ऋष्यादि 
षडंगन्यास विधाय प्राणायामं कृत्वा प्रातर्नववारं मध्याह्ने 
षट्त्रिंशद्वारं साम्यं षोडशवारं मूलं गायत्रीं वातपित्वा वैदिक 
तर्पणं नतरं मूला तेसांगां सर्परिवासं सायुधां महाकाल सहितां 
श्रीदक्षिणकालिकां तर्पयामि स्वाएति त्रिःसंतर्प्य ओं ह्रीं हंसा इति मंत्रेण 
सूर्यामर्घ्ये दत्वा यथा शक्त्या मूलं जप्त्वा देवीं विसृज्य शुद्धपात्रे 
तीर्थोदकं गृहीत्वा देव्यालयं गच्छदिति | 

इति श्रीविमर्शानंदनाथ विरचितायां दक्षिणकालीकल्पलतायां प्रथमं 
कुसुमं || 


अथ पूजाविधि |

तत्र यथा कामनयावस्त्रद्वयं परिधायस्त्रोवन्तिलकं दत्वा 
पूजागृहसमीपमागत्यः सूर्यः सोमायमःकालो महाभूतानि पंचव | एते 
शुभाशुभस्येह कर्मणो नवसाक्षिण देवी वं प्राकृतं चित्रं 
पापाक्रांतः || 

६ब्)

मभून्मम | तन्निःसारयविन्नान्मे पापं फट् फट् ते नमः | इति 
मंत्रद्वयेन पाफोन्सादनं कृत्वा ओं वज्ररेखे हु फट् स्वाहेति मंत्रेण 
जलमानीयाजनमभ्युक्षेपविश्य | ओं 
विशुद्धसर्वपापानिशमयाशेषविकल्मानपनहं इति मंत्रेण हस्तौ पादौ 
प्रक्षाल्य ओं ह्रीं स्वाहेति मंत्रेण चम्पा शिखावंधनमकृतं चेत्ते नैव 
मंत्रेण शिखावंधनं विधाय सामान्यार्घ्यस्थपयेत् | यथा || 

त्रिकणवृत्तचतुरस्रमंडलं कृत्वा ओं ह्रीं आधारशक्तेये नमः इति 
संपूज्याधारं निधायं ओं अस्रा फट् इति पात्रं प्रक्षाल्याधारे निधाय ओं 
क्रीं हृदयाय नमः इति मंत्रेणापूर्यपूर्ववर्तीर्थान्या वाह्यः ओंमिति 
गंधादि न क्षिप्ययति धेनु मुद्रं प्रदर्श्ययेदिति सामान्यर्घ्य | तेनोदकेन 
चतुर्धाराणि संप्रोक्षंनेषु देवताः पूजयेत | द्वारोद्वेगं गणपतये नमः 
वामे क्षेत्रपालाय नमः दक्षिनेव वटुकाय नमः अधारे योगीनीभ्यो नमः ||

७अ)

एव क्रमेणं गंगायै नमः यमुनायै नमः श्रीलक्ष्म्यै नमः सरस्वत्यै 
नमः || 

एवं पूर्वादि द्वाराणि पूजयेतः | तत द्वारपादे वदेस्य द्वारि रक्ष तु | वारयन् 
विप्रसंशतमित्याज्ञा परमेश्वरी | इति देवाज्ञां श्रावयित्वा वामांग 
संकोच पूर्वकमंडपातः प्रषश्यः || 

ओं रक्षरक्ष हुं पट् स्वाहेति | ओं सर्वविघ्नानुसारय हुं फट् स्वाहा इति 
मंत्रेण सिद्धार्यक्षत प्रक्षेपेण विघ्नोत्सादनं विधाय ओं रक्षरक्ष हुं 
फट् स्वाहेति मंत्रेण भूमि संशोध्य ओं पवीत्र वज्रे हुं फट् स्वाहेति 
भूमिमभिमंत्र्या आसुरेखे वज्ररेखे हुं फट् स्वाहेति मंत्रेण तत्र तिकोण 
मंडलं कृत्वा ओं ह्रीं आधारशक्तये नमः | इति मंत्रेण संपूज्य 
तत्रासनं संपूज्याप्य हस्तेन ज्ञात्वा पृथ्वित्वेयेति मंत्रस्य मेरुपृष्ठ 
ऋषये नमः | शिरसि | 

सुतलं छंदसे नमः मुखेः कूर्मो देवतायै नमः | 

७ब्)

हृदयो करसंपुटां कृत्वा आसनोपवेशने विनियोगः | इति ऋष्यादि स्मृत्वा 
हस्तेन स्पृष्ट्वा | 

पृथ्वी त्वया धृता लोका देवि त्वं विष्णुना धृता त्वं वधारय मां देवि 
पवित्रं कुरु चासनं || 

इति मंत्रेण विष्टरं? दत्वा वीराधारग्नेन उदन्मुख उपविश्यते || 

अत्रावसरे वीर दिव्यकल्पे कुलद्रव्यं स्वीकार्यं न तु पाशवो तत् | वामे गुं 
गुरुभ्यो नमः | दक्षे गं गणपतये नमः | मध्ये श्रीदक्षिणकालिकायै 
नमः | इति नत्वा वामे अर्घं संस्थाप्य किंचित् प्रोक्षणी पात्रे निधाय तेन 
पूजोपकरणसामग्रीमात्मनं वत्प्रोक्ष्य स्वदक्षभागे पुष्पादिकं 
संस्थाप्य पृष्टे करप्रक्षालनार्थं पात्रे देवता पृष्टभागे वीरकल्पे 
कुलद्रव्याणि पाशवे शुद्धोदकानि वामे चान्यस्मिन्नैवेधादिकं संस्थाप्य 
|| 

ओं पुष्पके तु राजार्हतेशजायसंवद्धायी | ओं पुष्पे पुष्पे महापुष्पे सुपुष्पे 
पुष्पसंभवे पुष्पण्च यावकीर्णे स्वाहा इति मंत्रेण पुष्पं शुधिं विधाय 
हां हुं फट् इति मंत्रेण नाराव मुद्रया समद्रस्य वलोकनेन 

८अ)

च गंधादि सर्वसंभार शुद्धिं विधा परमितिं दीपिशिखा स्पृष्ट्वा ओं 
हुं फट् स्वाहेति मंत्रेण कायवाक चित्तशोधनं विधाय | रक्षरक्ष हुं 
फट् स्वाहेति हृदिहस्तं दत्वा | आत्मरक्षां विधाय चंदनाक्तानि पुष्पाणि 
हस्ताभ्यां मर्दयित्वानि वामहस्ते समादाय आच्छ्राया सर्वे ते विलयं या तु 
मेमां हि संति हिसकाः म्रत्युरोगभयक्लेशाय तं तु रिपुमंस्तकैः | इति 
मंत्रेण इशान्यां दिशि दूरतः क्षिधा मूलमात्रेण ताल त्रितयं दत्वा 
तर्जन्यंगुष्ट योगेन छिटिकयादिक्ष विदित्वा अधोर्ध्वंवं दिग्वंधं 
वविधाय क्रीं हुं स्त्रीं ह्रीं फट् पंचाक्षरी काली कुल्लुकां मूर्ध्वि विचिंत्या 
शक्तिस्थापनं कुर्यात् | तदुक्तं | 

तत षोडश वाषीयां नारीमानीय मंत्रचित् | युवतीं वामदोन्मत्तां सुवेषां 
कारुहासिनीं | सदा रतौ साभिलाषां सिद्धयंकित मस्तकां साधके 
प्रेमसंपन्नां स्वा वामे स्थापयेदुधः | तस्यास्तु भूतशुद्ध्यादी कृत्वा 
वै मातृकां न्यसेत् ||

८ब्)

प्राणायामं तत कृत्वा कारयित्वा यथाविधिः | शक्तिस्थापनं 
कुर्यादित्ययं प्रकारस्तु दिव्यवीरकन्मे पाशकल्पे तु | देव्या द्वारं गत्वा तत्र 
ताम्रपात्रे जलेनापूर्य तत्रगंधाक्षतानि 
निक्षिप्यतारेणाष्टवारमभिमंत्र्यवीजेनवाभिमंत्रयेदिति सामान्यर्घ | 
तेनोदकेन द्वारं प्रोक्ष्यद्वारं पूर्वोक्तरीत्यां संपूज्य विघ्नानुत्सार्य 
अंगसंकोचयं दक्षपादयुपुरःसरमंतः प्रविश्य | नैर्-ऋत्ये वास्तु 
देवताभो नमः इति संपूज्य नमस्कृत्य पूर्वोक्तमंत्रे शासनं संपूज्य 
उदङ्मुख उपविश्य मूलेन दिग्वंधं विधायः | कुल्लकं | सूद्धि हृदि 
सेतुर्धं? विशुद्धौ सहस्रारेवमहासेतु क्रीमिति वक्ष्यमानं नाभौ 
निर्वाणं विचिंत्य आचमनं कुर्यात् | यथा | 

क्रीमित्यनेन त्रिराचम्यः | काल्यै नमः | कपालिन्यै नमः | इति 
द्विरोष्टावुन्मृज्यकल्पयै नमः | इति करं प्रक्षाल्यः जलेन सप्तछिद्राणि 
उराद्युप? स्पृशेत् | यथा |

कुरु कुलायै नमः | 

९अ)

आस्ये विरोधिन्यै नमः | विप्रवित्तायै नमः | मसो | उमायै नमः | नेत्रये | 
दीप्तायै नमः | नीलायै नमः | श्रोत्रयो | धनायै नमः | नाभौः | वलाकायै 
नमः | उरसी | मात्रायै नमः | शिरसि | मुद्रायैः मितायैः भुजये | 
एवमाचम्य हू रुः ह्रीं अस्त्राय फट् अनेन दिग्वंधनं कृत्वा 
प्राणायामं कुर्यात् | यथा |

मूलाधारे नमः | संयोज्य दक्षगुष्ठेन दक्षता सापुटं धृत्वा 
प्रणवं मूलायवीजं वा षडशवारं जपवामनासयाषायुमापूर्वके 
निष्ठानामिकाभ्यां वामनासा सा पुटं धृत्वात्वा मूलादि 
चतुःषष्टिवारमावर्त्ति तेन कुंमपित्वा क्रीमिति द्वात्रिंशद्वाविरमावर्तितेन 
दक्षनासयावायुं रेचयेदित्येका | पुनः |

कनिष्टानामिकाभ्यां वामनासापुटं धृत्वा षोडशवारं जप्तेन 
दक्षिणावायुमापूर्य पुनरंगुष्टेन दक्षनासां पुटं धृत्वा 
चतुःषष्ठिवार जप्तेन कुंभमित्वा मूलादिना द्वाविशद्वारं जप 
वामनासमारेवये दित्य परः 

९ब्)

पुनर्वामनासापूर्वक्त मुद्रया पूरकं कुंभकं च कृत्वा दक्षिणाया 
मूलादिना पूर्वोक्त संख्याया मात्रमावायुरेव विसम्य || 

अत्र मूलेन वैदीका वृत्या पूरकं चतुर्भिः कुंभकाभ्यां रेचकमित्येव 
प्राणायामत्रयं विधाय | अथवा नादिमये पीटे कुंड गोल स्वयंभू 
कुमकुंकुमागरुण वा | स्वयंभू कुसुमकुंडगोलो ह्यगोरोचना 
गरुकाश्मीरमृगनाभिमद्यचंदनेन वा एकेन द्रव्यणवातसीरा चिलिप्य 
सुवर्णादि शलाकया विंदु पंचत्रिकोणष्ठ दलैकरेखात्मकं चतुद्वीरोये | 
मृतिर्मायायं(?) तु * *? वीरकलोः | पाशवकल्पे तु 
रत्नादि युक्तेष्वालिख्य रक्त चंदनेन चंदनेन वा एकेनद्र? उत्कीर्य 
प्रतीष्ठाप्य | सा प्रतिष्ठा यथा यथोक्तमानेन निर्मितं स्वणादि धातु 
निर्मितं * * * * * * ? प्रक्षालित वेदोक्त विधिना 
कृताग्न्युत्तारसा क्वविसात् संस्थाप्य शुप्तमाम पक्षं *? 
तिथिवारयो * *? ण 

१०अ)

मुहूर्त विशिष्ठे साधास्य वंदूत्सरानुकुल दिवसे स्थिर लग्ने? पूर्णायां 
शुभश्वासोदये * *? जस्मविधा प्राप्ति स्वजन्म 
गुरुमरणादिवस्तेवा योगयंवे प्रयोगोत्तर काले वा | 
मध्याल्पड्डाधनारिकेलजलैः पृथक्पृथक् अभिषिच्य वर्णोषथिष्काथ 
जलैः श्ववा कर्पूर वीजाक्षरस्योषधिक्वाथ जलैश्च वा ओषधयः | इकारस्य 
कर्पूर अनुस्वारस्य गोरोचना ककारस्य पिप्पल रेफस्य वित्रकर(?) | 
एभिमंत्राक्षरैषधि जलेनाभिषिच्यासुगंधि सलिले नापितज्जलेन प्रक्षाल्या 
पीठपूजांतं कृत्वा तस्मिन् पीठे तच्चक्रं संस्थाप्य तन्मध्ये 
देवीमावाह्य वरणानि स्वस्वस्थानगानि ध्यात्वा विद्याद्यकूटेन मूलेन | 
चत्रिवारमभ्यर्च्य यथोक्त * * * * * * * * 
* *? | विधिनांगा चरण पूजौ विधाय पुनर्मूलेन स विसेषं 
संपूज्य चक्रं स्पष्टामूलमयुतं तस्या पुनः पूजोक्त क्रमेण संपुज्य 
धूपदीप 

१०ब्)

दिनानाविध भ *? भोज्यै देवी शक्तिसांमपिकांश्च तथैव संपूज्य 
प्रणम्य विसृजेन दिनत्रयं देवीं न विसृजेत प्रत्यह त्रिसंध्यं 
नित्यपूजोक्तरीत्या अर्चनं कुर्यात् | प्रयोगयंत्राणामप्य यमेवे विधिर्विकस्मिन् 
दिने सवं संस्कारमात्रं वा यत्र यथाविहितं तत्र तथैव विधाय | ततः 
चतुर्थे दिने यत्नेन गुरुं संतोष्य तदनुज्ञया नित्यक्रमं भजेदिति चक्र 
प्रतिष्ठामाम्रे द्वादशवर्षोन्नरं पुनः संस्कारः | रूप्ये 
द्वाविंशद्वर्षोत्तरं सुवर्णे यावज्जीवं स्फाटिकादौ यावद्रेखावस्थिति | 
एवं प्रतिष्ठायंत्र स पुष्पं संस्थाप्य भूतशुद्धि कुर्यात् | यथा | 

हुंकारेण मूलाधारात् कुंडलिनीमुत्थाप्य जीवात्मानं हंस इति मंत्रेण 
परमात्मने संयोज्य विलापयेत् | ततः पादादि जानुपर्यंतं स्थितां 
पृथ्वीतान्वादिनाभिपर्यंतं स्थिता शुविलाप्यतानाभ्यदि हृदयांत स्थिते 
वहौदितं च हृदयादि भ्रूमध्यांते वा | 

११अ)

यौतं च भ्रुमध्यादि ब्रह्मं रंध्रांत स्थिते आकाशेतं वाहंकारे तं 
महत्तत्वे तच्च प्रकृतौ तां त्व ब्रह्मणि प्रविलाप्य ततः पुरुषनिभं 
पापमनादि वासना संवितं ब्रह्महत्या शिरस्कं च स्वर्णस्तेयमुजद्वयां 
सुरापान सुहृदामुक्तं गुरुतल्प कटिद्वयं | 

तत्संयोगि पदद्वंद्वमंग प्रत्यंग पातकं | 
उपपातकरोमाणं रक्तस्म श्रुविलोचन ||

खड्गचर्मवरं कृद्धमंगुष्ठपरिमाणकं | 

अधोमुखं कृष्णवर्णे दक्षकुक्षौ विचिंतयेत् | 

इति पापपुरुषं विचित्ययमिति वीजेन षोडशवारमावर्त्ति तेन वामनासाया 
वायुमापूर्य स पापं देहं विशेष्यरमिति चतुःषष्ठीवारमावर्त्तितेन 
कुभकप्रयोगेणयना पापदेहं भस्मानं संदह्य पुनर्यमिति वीजेन 
द्वात्रिंशद्वारमावर्तितेन दक्षसया पापपुरुष भस्मो च येत् | 

११ब्)

ततो वमिति जपाल्ललाट चंद्रातमातृकावर्णमयी ममृतवृष्टि निपात्य 
भस्मा प्लाव्यना स क्रमेणावयवा त्रिष्याधवमिति जपादृढीकृत्य 
परमात्मनः प्रकृति तस्या महत्तं ततोहंकारं तस्मादाकाशं ततो 
वायुं तस्मात्रेतस्तस्याज्जलं तस्मात् पृथिवी निष्पाद्य स्वस्वस्थाने स्थापयित्वा 
ब्रह्मरंध्रस्य परमात्मनः स *? शातसोहं इति मंत्रेण 
जीवात्मानं प्रदीप कलिकाकारं कुंडलिनी द्वाराथृदयकमलमानीय 
कुंडलिनी मूलाधारे स्थापयित्वा स्वशरीरं निरस्तं समस्त किल्विषं 
देवताराधनमोग्यं विभावयेदिति भूतशुद्धिः || 

तदुक्तं कुमारीकल्पेः | 

भूतशुद्धि विधायेत्थं देवीरूपेण चितयेत् | 

जीवन्यासं ततः कुर्यादात्मनं देव चिंतिते देवी रूपेणात्मनं 
चितयेदिन्यर्थः | ततो देवीं रूपमात्मनं ध्यात्वा हृदिहस्तं निधाय आं 
ह्रीं क्रों हं सः 

१२अ)

दक्षिणकालिकायाः प्राणा इह प्राणा श्रां ह्रीं क्रां हंसः 
दक्षिणकालिकायाः जीव इह स्थितः | आं ह्रीं क्रों हंसः दक्षिणा कालिकायाः 
सर्वेंद्रियाणि आं ह्रीं क्रों हंसः दक्षिण कालिकायाः वाङ्मनो नयन 
श्रोत्र प्राणप्राणा इहागच्छ मुखं चिरं तिष्ठं तु स्वाहेति 
प्राणप्रतिष्ठां विधायं षोडशसंस्कार निपत्तये षडश प्राणवावृत्ति 
कृत्वा ऋष्यादि न्यासं कुर्यात् | 

अस्य विद्यायाः भैरव ऋषिः अनुष्टुपछंद श्रीदक्षिणाकालीकादेवता ह्रीं 
वीजं ह शक्तिः क्रीं कीलकंमसाभीष्ठसिध्यर्थे जपे विनियोगः || 

इति कृतांजलिरुत्का भैरव ऋषये नमः शिरसि | उष्णिक छंदसे नमः 
मुखे | श्रीदक्षिणकालिका देवतायै नमः हृदये | ह्रीं वीजाय नमः | गुह्येः 
हुं शक्तये नमः | पादयोः | क्रीं कीलीकाय नमः सर्वागे | व्यस्तहद्वयेन 
मासेदिति ऋष्यादि न्यासः ||१२|| 

१२ब्)

षडंगन्यासस्तु प्रणवादी षड्डीर्द्य(?) युक्तेन स्ववीजेन 
द्विरावत्या मूलेन वा | तदुक्तं स्वतंत्रे | 

प्रणकंसधवीजं वषड् दीर्घस्वरमेदिनां कुर्यात् षडंग विन्यासं 
मूलं खडत्रयेणाचेति भैरवी तंत्र विशेषः षडंगानि न्यसेन् मंत्री 
त्रिःसकृद्वा यथाक्रमं एवं यथाविधि न्यस्य वर्णन्यासं समाचरेदिति | 
ओं क्रां आंगुष्ठाभ्यां नमः | ओं ह्रीं तर्जनीभ्यां नमः | ओं क्रूं 
मध्यमाभ्यां नमः | ओं क्रैं अनामिकाभ्यां नमः | ओं क्रौं 
कनिष्टिकाभ्या नमः | ओं क्रः करतलकरपृष्टाभ्यां नमः | ओं क्रां 
हृदयाय नमः | तर्जनी मध्यमानामाभि हृदये | ओं क्रीं शिरसे स्वाहा 
तर्जनी मध्यमाभ्यां शिरसि | ओं क्रूं शिखायै वषट् मुष्ठिः वध्वाऽधो 
मुखांगुष्ठेन | ओं क्रैं कवचाय पृष्थव्य? हस्तद्वयांगुलिभिः 
कवचे | ओं क्रौं नेत्रत्रयाय वौषट् तर्जनीमध्यमानामाभि नेत्रत्रयेः ओं 
क्रः अस्त्राय फट् इति मंत्रेण तालत्रयं तर्जनीमध्यमाभ्यां मूर्ध्वोधा 
दत्वा | 

१३अ)

ओं क्रः अस्त्राय फट् इति मंत्रेणाष्टन्ति रूपेणजंन्यंगुष्टयोगन छोटिकया 
दिक्षु विदिक्षुधोर्ध्वं च दिग्वंधविधायवर्णन्यासं कुर्यात् || यथा | 

अं आं इं ईं उं ऊं ऋं ॠं ऌं ॡं नमः हृदि | 
ऐ ऐं औं अं अः कं खं गं चं नमः दक्षभुजोंडं चं छं जं 
झं जं टं ठं डं ढं नमः वामभुजे णं तं थं दं धं नं 
पं फं वं भं नमः दक्षणदे | मं यं रं लं वं शं षं सं 
हं क्षं नमः दक्षभुजा वामपादे | सर्वत्रानमांगुष्टाभ्यां न्यासः | 
ततो मूलेन पादादि शिरोंतं शिरोतशिर आदिपादांतं सकृद्ध्यापदकं 
विन्यस्य मातृकान्यासं कुर्यात् | तदुक्तं भैरवी तंत्रे | वर्णन्यांसं ततः 
कुर्या दिव्यभावं फलप्रदं | ह्रद्वाहु पादयुग्मेषु स विंदून्मतकाक्षरान् 
| युक्तिशो विन्दुसेत् पश्चाष्ट्यपकन्या समाचरेत् | दोभ्यां तु व्यापकं कुर्यान् 
मुलविंद्यां समुच्चरन् | पदयादि शिरो अंतशिर आदिपदातकं | अन्यत्रापि | 
आदौन्न मातृका न्यासं ततः 

१३ब्)

श्रीकंठसंज्ञकमिति | केचनमते प्रथमं भूतशुद्धि प्राणप्रतिष्ठा 
मातृकान्यांसं विन्यस्य ऋष्यादिकन्येसेदिति | अस्य मातृकामंत्रस्य 
ब्रह्मा ऋषिः गायत्री छंदः मातृका सरस्वती देवता हलोवीजानि स्वराः 
शक्तयः | अव्यक्तं कीलकं पापक्षयार्थे विनियोगः | अथवा कालिका मंत्रां 
गत्वेन न्यासे विनियोगः | इति कृतकर संपुटं कृत्वा न्यासेत् | ब्रह्मणे ऋषे 
नमः शिरसि | गायत्री छंदसे नमः मुखे | मातृका देवतायै नमः 
हृदये | हलवीजेभ्यो नमः गुह्ये | स्वरशक्तिभ्यो नमः पादयोः | अव्यक्ती 
कीलकाय नमः सर्वांगे | इति ऋष्यादि अथ षडंगः | अं कं खं गं घं 
ङं आं अंगुष्ठाभ्यां नमः | इं चं छं जं झं ञं ई तर्जनीभ्यां 
स्वाहा | उं टं ठं डं ढं णं उं मध्यमाभ्यां वषट् | एं तं थं 
दं धं नं ऐं अनामिकाभ्यां हुं | ओं पं फं बं भं मं ओं 
कनिष्ठाकाभ्यां वौषट् | 

१४अ)

अं यं रं लं वं शं षं सं हं लं क्षं अः करतलकरपृष्टाभ्यां 
फट् | एतैरेव मंत्रैः हृदयादिषु न्यसेत् | मुद्रास्तु प्रागुक्ताः ध्यानं | 
संपूर्णेंदु प्रभाभ्यां सकललि | पेमयीं लोलरक्त त्रिनेत्रां 
शुक्लालंकारभूषीतां शशिमुत्कट जटाजुटयुक्तां प्रसन्नां | पुस्तस्रक् 
पूर्णे कुंभांन्वरमपि दधतीं शुक्लपादांवराद्ध्यां याग्देवी पद्मं 
वक्त्रास्तन भवानिमितां चिंतयेत् साधकेंद्र | इति ध्यात्वा मनसासंपूज्य 
न्यसेत् | तदुक्तं | ओं माघंतो नमोंतो वा सविंदुर्विदुं वर्जितः | 
मायालक्ष्मी वीजपूर्वो न्यस्तव्यः प्रोच्यते वुधैः | अं नमः ललाटेः | अनाया 
मध्यमास्यां | आ नमः मुखे वृत्ते प्रादक्षिणे तर्जनी मध्यमा नामाभिः 
| ई नमः ईं नमः दक्षवामे नेत्रयोः तर्जन्यतामाभ्यां सर्वत्र दक्षिणादि 
क्रमः | उ नमः कर्णयोरंगुष्टेनाक्रं नमः 

१४ब्)

ऋं नमः | दक्षवामनासापुटे कनिष्टांगुष्टाभ्यां ऌ नमः ॡं 
नमः दक्षवामगंडयो मध्यमया | ए नमः ए नमः 
ऊर्ध्वाधोष्टयोर्मध्यमया औ नमः औ नमः 
ऊर्ध्वाधोंदंपक्तोंरनाया | अं नमः शिरसि मध्यमया | अ नमः मुखे 
अनामा मध्यमाभ्यां इतः कनिष्टायामा मध्यनाभिः त्रयोविंशतस्थलेषु 
न्यसेन् | कं नमः दत्तवाजपुलोखं नमः दक्षकूपरैः | नमः 
दक्षमणिवंधो धं नमः | दक्षोगुलिमूलोंड नमः | दक्षांगुल्ययो चं 
नमः | वाहुमूलो छं वामकूर्पराज नमः | वाक्मणिवंधोंय नमः 
वामे वाह्वंगुलि मूलोंज नमः वामहस्तांगुल्मये | हं नमः 
दक्षपादमूले | ओं नमः वामपादमूले | ट नमः | दक्षपादगुल्मे टं 
नमः दक्षपादांगुलि मूले | णं नमः पादांगुल्यग्ने | त नमः 
वामपादमूले | थ नमः वामजानुनि | दं नमः वामगुल्ये | धं नमः 
वामपादांगुलिमूले | नं नमः 

१५अ)

वामपादांगुल्यग्रे | नमः दक्षापार्श | फं नमः वामपार्शे | वं 
नमः पृष्टे | भं नमः | नाभौ | कनिष्ठामध्यमांगुष्ठै मं नमः 
जठरे | कनिष्टामध्यमातर्जन्यंगुष्टैः अग्रे दशसमुस्थानेषु करतलेन 
न्यसेत् | यंत्यगात्यने नमः हृदये | रं असृगात्मने नमः | दक्षसे लं 
मांसात्मने ममः | ककुदि | वं मेद आत्मने नमः | वामांसे शं 
अस्यात्मने नमः | ह्रददि दक्ष हस्ताग्रां तां पं * ज्जात्मने नमः 
हृददि वामस्तांग्रा तं | सं शुक्रात्मने नमः हृददि दक्षपादाग्राहं 
प्राणात्मने नमः | हृदादि वामपादाग्रातं | लं जीवात्मने नमः | 
हृदादि उदरांतं | क्षं परमात्मेने नमः | हृदादि मुखांतं | 
करतलेन विन्यस्य श्रीकंठमातृकान्यासं कुर्यात् | ततः 
श्रीकंठमातृकाया दक्षिणामूर्ति ऋषये नमः शिरसि | गायत्री छंदसे 
नमः | मुखे अर्धनारीश्वरे | देवतायै नमः | हृदये | हलभ्यो नमः गुह्ये 
| 

१५ब्)

स्वरेभ्यो नमः पादयोः | करसंपुटं कृत्वा श्रीदक्षिणकालिका मात्रां 
गत्वे जन्यासे विनियोगः | 

अथ षडंग | इना? अंगुष्टाभ्यां नमः इत्यादि तर्जन्यादिषु | ह्मां 
हृदयाय नमः इत्यादिषु ह्मीं ह्मूं ह्मौं ह्मौं ह्मः | 

तत ध्यानं | 

वंधूक कांचननिभं रुरुविरामालां पाशाकुशौ च वरंदं 
निजवाहूदंडैः |
विभ्राक्षैण(?) मिदुशकलाभरणं त्रिनेत्रमर्द्धां 
विकेशमनिशं वपुराश्रयामः || 
आयुधध्यानं दक्षे तुर्ध्वादिकुं अशाक्षमाले अपरे वामे इति ध्यात्वा | 
मनसा संपूज्य एतेष्वेवस्था तेषु एताभिरेव मुद्रामि श्रीकंठादि न्यसेत् | 
सांगुष्टवानामिकपावाः | तदुक्तं |

दक्षिणमूर्ति संहितायां पुष्पैरनामवावायुर्मनसा वान्यसेत्य * 
*? | अत्र वा शब्दो व्यवस्था पशोननु विकल्पार्पपर अत्रैवं व्यवस्था 
विग्रहे पुष्पैः स्वदेहे सांगुष्ठानामया | मूलाधारादिषु मनसैव तत्र 
करस्य स्पर्शे संभवादथवा |

१६अ)

सांगुष्ठो नासिकाभ्यां तु न्यासः सर्वत्र संभवा | इति घघवाहिनी वचनात् | 
तत्रांतरेतु | सागुष्ठानामयान्यसेदिति ऋष्यादि करषडंगन्यास 
व्यतिरिक्तेष्टियं व्यवस्था ज्ञेयां तत्रागुष्ठांदि सर्वांगुलीनाविहितत्वात् 
पृथक् प्रतिपादनाच्च तथैव संप्रदायात् | प्रयोगोथा | ह्मौः अं 
श्रीकंठेशपूर्णोदरीभ्यां नमः केशांते | ह्मौः आं अनंतेश 
विरताभ्यां मुखे वृतेः | स्तौः इं सूक्ष्मेश शाल्मलीभ्यां दक्षनेत्रे | 
ह्मौ ई त्रिमूलिशलोलाक्षीभ्यां वामनेत्रे | ह्मौं उं अमरेश वर्तुलाक्षीभ्यां 
दक्षकर्णैः ह्मौः अर्घशदीर्घ्यघोणाभ्यां वामकर्णौ | ह्मौं ऋं 
सारभूतं क्ष दीर्घमुखीभ्यां दक्ष नासापुटे | ह्मौः ऋ तिथीश 
गोमुखीभ्यां नमः | वामना सापुटे | ह्मौं ऌं स्थारावे | श 
दीर्घजिह्वाभ्यां दक्षगंडेः | ह्मौं ऌं हृदेश कुंडोदरीभ्यां 
व्यामगंडे | ह्मौं एं उ?टी शर्ध्वकेशीभ्यां ऊर्ध्वोष्टौ ह्मौः 
एभैक्तिकेश विकृतमुखीभ्यां अधरे | ह्मौः | 

१६ब्)

ओं सद्योजातेश ज्वालामुखीभ्यां उर्ध्वदंतपक्षौ | ह्मौः | औं अः 
महासेनेश विद्यामुखीभ्यां जिह्वायां | ह्मौः कं क्रोधीश 
महाकालीभ्यां दक्ष वाहुमूले | ह्मौः स्वं चंडेश सरस्वतीभ्यां 
दक्षकूर्परेः | ह्सौः गंधं चानकेश(?) सर्वसिद्धि 
गौरीभ्यां दक्ष मणिवंधौ ह्मौः द्यं शिवोत्तमैशत्रौलोक्यविद्याभ्यां 
दंतर्केर्णेगुलिमूले | ह्मौः एकरुद्रेश मंत्र | शक्तिभ्यां दक्षांगुल्ययोः 
ह्मौः च कूर्मेश आत्मशक्तीभ्यां वामवाहु मूले | च्छं एकनेत्रेश 
मूत्तम्य तृकाभ्यां वामकूर्परे | ह्मौः ज चतुराननंशलं वोदरीभ्यां 
वाम मणिवंधो ह्मौः उं अकुशेशद्राविणीभ्यां वामहस्तांगुलिमूले | 
ह्मौः अं सर्वेशरी नागरीभ्यां वामहस्तांगुल्ममे | ह्मौः टेसे | मेश 
खेचरीभ्य | दक्षया मूले | ह्मौं छं लांगलीश मंजरीभ्यो दक्षाजानुनि 

१७अ)

ह्मौः उं दारुकेशरूपीणीभ्यां दक्षगुल्फे | ह्मौः टं 
अर्धनारीश्वरीरणीभ्यां दक्ष पादांगुलि मूले | ह्मौः णं 
उमाकांतेशकाकोदरीभ्यां नमः दक्षपादांगुलि मूलेः ह्मैः तं 
आषाढीश पूतनाभ्यां नमः वामगुल्फेः ह्मौ धंमीनेश 
शंखिनीभ्यां नमः वामपादागुलिमूले | ह्मौः नमेषेशार्जिनीभ्यां 
वामपादांगुल्मेग्रे | ह्मौ पलोहिते शकापर्दिनीभ्यां रात्रीभ्यां 
दक्षपार्शेः | ह्मौः फशिस्वीश कुज्वीनीभ्यां वामपार्श्वे | ह्मौः 
छगलंडेश कपर्दिनीभ्यां पृष्टे | ह्मौः मंद्विरंडेश वज्राभ्यां 
नाभौ | ह्मौ मं महाकालेश जयाभ्या नम उदरेः | ह्मौ पन्वगात्मभ्य 
वलीश मुखीभ्यां हृदये | ह्मौः रं असृगात्मभ्यां भुजंगेश 
रेवतीभ्य | दलांसे | ह्मौ लं मांसात्मभ्यां पिनाकीश माधवीभ्या ककुर्दि 
| ह्मौः वं मेद आत्मभ्यां खड्गीश वारुणीभ्यां 

१७ब्)

वामासोः ह्मौः शं अस्थांत्मभ्यांवकेश वायवीत्या हृदादि दक्ष वाहू 
तं | ह्मौः षं मलात्मभ्यां श्येतेशपक्षो वधारिणीभ्यां तृदादि 
वामवाहूं ह्मौः संश्रुक्रात्माभ्यां भृखीश सहजाभ्योः हृदादि 
दक्ष पादां वं | ह्मौः *? ह प्राणात्मभ्यां लकुलीश 
लक्ष्मीभ्यां हृदादि वामपादानां ह्मौः लं शक्त्यात्मभ्यो शिवेश 
व्यापिनीभ्यां ह्मौः हृदादि उदरांतं | ह्मौः क्षं क्रोधात्मभ्यां 
संवर्तकेश महामायाभ्यां नमः हृदादि मुखांतं | इति 
श्रीकंठमातृकाः | अथ षोढान्यास सुविरतत्रे | 

केवलां मातृकां न्यस्य मातृकांता रसं पुटां | 
मातृकापुटितंतारं? न्यसेत् साधकसश्रमः || 

एवं कामं पुटं तारं कामंवतार संपुटं | 
शिक्तिभ्यां तत्पुटिनं तारं | शक्तिं तत्पुटितं न्यसेत हां ज्ञां क्रं कौ 
क्लमेवं न मंत्रेण पुटितं पुनस्तैस्तैस्तथैव मंत्रं च पुटितं 
विन्यसेद्वधः ||

१८अ)

अनुलोमेन मंत्रं केवलंमेव तु | विन्यस्य मातृकास्थ | नेव्या 
प्रमष्टोत्तरं | 

इति गुप्तेन दुर्गाया अंगषोढा प्रकीर्तिताः | 
तारायाः कालिकायाश्च उन्मुख्याश्च तथा परा || 

कृतेस्मिन्यासवर्ये सर्वे पापं प्रणश्यतीत्पालं मूले विलोकाय योगो यथा | 
तत्र पूर्ववत् कवेलां मातृकां मातृकां स्यान्मेयसे दित्येकः | 
तनस्तेष्वेवस्थानेषु ताभिखे मुद्राक्षिस्तत मुद्रयावा | श्रीं अं श्रीं अं 
श्रीं अं नमः ललाटेः | श्रीं आं श्रीं आं श्रीं आं नमः | मुवृतोः | 
इत्येवं क्रमेण क्षांतं न्यसेर्दिति द्वितीयः | एवमेव क्लीं श्रीं क्लां श्रीं 
क्लां श्रीं नमः | ललाटोः क्लीं श्रीं क्लीं श्रीं क्लीं श्रीं नमः 
मुखवृतेः | इत्यादि श्रीं क्लीं श्रीं क्लीं नमः हृदादि मुखांतं 
न्यसेदिति तृतीयः | ह्रीं श्रीं ह्रीं श्रीं ह्रीं श्रीं नमः | ललाटे | 

१८ब्)

ह्रीं श्रीं ह्रीं श्रीं ह्रीं श्री नमः | मुखवृते | ह्रीं श्रीं ह्रीं श्रीं ह्रीं 
श्रीं नमः | दक्षनेत्रे इत्यादि ह्रीं श्रीं ह्रीं श्रीं नमः हृदादि | 
मुखांत न्यसेदिति चतुर्थः | मूले हां ह्रीं ऋं ऋ क्ल मूलं लं ह्रीं 
ह्रां ऋं ऋं क्लं न मूलं ह्रां ह्रां ऋं ऋं क्लं नमः ललाटे | 
मूलं ह्रां ह्रां ऋं ऋं क्लं मूलं ह्रीं हां ऋं ऋं क्लं नमः 
ललाटे | मूलं ह्रां ह्रां ऋं ऋं क्लं मूलं ह्रीं ह्रां ऋं ऋं क्लं 
मूलं ह्रां ह्रां क्रं कॄं क्लं नमः मुखवृत्तेः इत्यादि 
मतृकास्थाने न्यसेदिति पंचमः | क्रीं क्रीं क्रीं ह्रं ह्रं ह्रीं ह्रीं ह्रीं 
दक्षिणे कालिके क्रीं क्रीं ह्रं ह्रं ह्रीं ह्रीं ह्रीं स्वाहा हास्वा ह्रीं ह्रीं हूं 
हूं क्रीं क्रीं क्रीं कलिकाणेक्षिद ह्रीं ह्रीं हूं कृं क्रीं क्रीं क्रीं नमः 
ललाटे | इत्यादि क्रमेण मातृकास्थाने विन्यस्याष्टोत्ताशंतं मूलेन 
व्यापकं कुर्यौदिति षष्ट | अत्र द्वाविंशत्यर्क्षर्यास्थाने उपास्य मंत्रं इति 
संप्रदाय | इति षोढान्यासः || 

१९अ)

अथ द्वितिय षोढान्यास करुट् यामले | 

ईश्वरुवाच || 

शृणुदेवि प्रवक्ष्यामि गुह्यषोढामिमां प्रिये | 
न प्रकाश्यमिदां क्वापि यदीच्छेदात्मनोहितं || 

कर्पूरं मातृका वर्णे पुटितं मातृस्थ काले | 
ते नैव पुटितं वर्णे न्यसेदत्रैव पार्वति ||

कूर्चवीजं द्वयं देवि देवियै? सव्यंवय ततः | 
शक्तिवीजं तथा देवी विन्यसेत् मूलमादितः ||

दक्षिणे कालिकेन्यादि पूर्ववीज त्रयं न्यसेत् |
कूर्चवीजद्वयं देवी लज्जावीजद्वयं पुनः ||

विन्यस्तत्र्यं तथा देवि मिलितं वह्निज यथा |
तनस्तू?कलंत्यस्य व्यापकत्वेन देवते ||

द्वात्रिशत् पक्षेरे मंत्रं षोढान्यास इहोदितः |

एतन्न्यास कलं वहुतरं ग्रंथकिस्तर भया न लिखितां | प्रयोगो यथाः | 

ओं क्रीं क्रीं क्रां अं क्रीं क्रीं अं क्रीं क्रीं क्रीं न मम | ललाटैः | आं 
क्रीं क्रीं क्रीं आं क्रीं क्रीं क्रीं आं क्रीं क्रीं नमः | 

१९ब्)

मुखवृतेः | इत्यादि | क्षं क्रीं क्रीं क्षं क्रीं क्रीं क्रीं क्षं क्रीं क्रीं 
क्रां नमः | हृदादि मुखातं न्यसेदित्येक | 

अं ह्रं ह्रं अं ह्रं ह्रं ऐं ह्रं ह्रं नमः | ललाटेः | इत्यादि | 

क्षं ह्रं ह्रं क्षं ह्रूं ह्रूं ह्रं नमः | हृदादि मुखांत द्वितीय | 

अं ह्रीं ह्रीं अं ह्रीं ह्रीं अं ह्रीं ह्रां नमः | ललाटे | इत्यादि | क्षं ह्रीं 
ह्रीं क्षं ह्रीं ह्रीं क्षं ह्रीं ह्रीं नमः | हृदादि मुखांतं 
मातृकास्थानेषु न्यसेदिति तृतीयः | अं दक्षिणे कालिके अं दक्षिणे कालिके अं 
दक्षिणे कालिके नमः ललाटेः | इत्यादि मातृकास्थानेषु क्षं दक्षिणे कालिके 
क्षं दक्षिणे कालिके क्षं दक्षिणे कालिके नमः इति हृदादि मुखांतं 
न्यसेदिति चतुर्थः | अं क्रीं क्रीं क्रीं अं ह्रीं क्रीं क्रीं अं क्रीं क्रीं क्रां 
नमः इत्यादि मातृकास्थानेषु न्यसेदिति पंचमः | 

अं हुं हूं ह्रीं ह्रीं स्वाहं अं हुं ह्रीं स्वाहां अं ह्रं ह्रीं ह्रीं स्वाहा 
नमः | ललाटेः | इत्यादि मातृकास्थानेषु | क्षं ह्रं ह्रं ह्रीं ह्रीं 

२०अ)

स्वाहा क्षं ह्रं ह्रं ह्रीं स्वाहा क्षं ह्रं ह्रं ह्रीं ह्रीं स्वाहा नमः | 
हृदादि मुखांतं न्यसेदिति षष्ठः ||

एवं षोढान्यासं विधाय तत्वं संन्यासं कुर्यात् | तदुक्तं स्वतंत्रे | 

आत्मविद्या शिवैस्तत्वैस्तत्वं न्यासं समाचरेत् | 

कुमारीतंत्रे वीजन्यासः | 

ब्रह्मरंध्रे शिवोर्मध्ये ललाटे नाभि देशके | 
गुह्ये वक्रे तु सर्वो गो सप्तवीजानि विन्यसेत् || 

वीरभद्र तंत्रे वर्ण न्यासः | 

शिरसि नयनयनभाले भ्रूयुगे कर्णगंडेनदनरदन जिह्वास्कंध देशो 
गले च | 
भुजहृदय स पार्श्वे पृष्टानाभै भव रुद्रे कटिगुदकरपादे सर्वतो 
मंत्र वर्णीन् | 
रुद्रे लिंगे सर्वतः शरीरे विशेषः | त्रिशक्तिरालेभैवरुद्रे कटिगुदकरपादे 
सर्वतो मंत्र वर्णीन् | 
रुद्रे लिंगे सर्वतः शरीरे विशेषः || त्रिशक्तिरत्ने मूर्ध्वगंडद्वये नेत्रद्वये 
श्रोत्रद्वये तथा | 

नासिका युगलेमूयोरदच्छदयुगे पुनः | 

२०ब्)

दंते द्वये भ्रूवोर्मध्ये हृदये गुह्य देशको ||

भुजद्वंद्वे पदद्वद्वे सर्वोगेऽस्मन् प्रविन्यसेत् |
वामादि प्रक्रमोद्वंद्वे विज्ञयो न्यास कर्मणि ||

स्वतंत्रेः | 

मूलेन व्यापकन्यासं वंधाकारयेत् प्रियेः | भैरव तंत्रे ||

पंचधा नवधा वापि मूलेन सप्तधा तथा | 

व्याययेद्विविशेष | प्रयोगो यथा | 

ह्रीं क्रीं क्रीं क्रीं ह्रं ह्रं ह्रं ह्रीं ह्रीं आत्मतत्वाय नमः | पादादि 
नाभि पर्यतं दक्षिणे कालिके विद्या तत्वाय नमः | वाभ्यांदि हृदं मां | 
क्रीं क्रीं क्रीं ह्रं ह्रं ह्रीं ह्रीं ह्रीं स्वाहा शिखावला नमः | हृक्षदि 
शिरः पर्येमं इति तत्वन्यास अस अत्र हस्तद्वयेन सर्वागुलिभिर्न्यसेत् | अथ 
वीजन्यासः | क्रीं नमः ब्रह्मरंध्रो क्री ममः भ्रूमध्ये | क्रीं नमः 
ललाटे | ह्रं नमः नाभै ह्रं नमः गुह्यै ह्रीं नमः मुखे | ह्रीं नमः 
सर्वांगे ||

२१अ)

इति वीजन्यासः || अथावर्णन्यासः || क्रीं नमः शिरसिः || क्रीं नमः नयनयोः || 
क्रीं ललाटे | हूं नमः ह्रूं? युगे | ह्रं नमः कर्णयो | ह्रीं नमः 
गंडयोः | ह्रीं नमः वदने | दं नमः दंतपक्त्योः | क्षिं नम जिह्वाया | 
ऐं नमः स्कंधयोः | कां नमः गलोलिं नमः | भुजयोः | कें नमः 
हृदि || क्रीं नमः पार्श्वयोः | क्रीं नमः पृष्टे | क्रां नमः नाभैः | 
हृं नमः लिंगे | ह्रं नमः कधोः | ह्रीं नमः गुह्ये | ह्रीं नमः करयो 
|| स्वां नमः पादयो हां नमः सर्वांगे | ततो नवधां पंचंधा 
सप्तधा वा मूलमच्चरनव्यस्तहस्ताभ्यां व्याकन्या संविधाय 
पीठन्यासं कुर्यात् | यथा || 

मूलाधारे मं मंडूकायः स्वाधिष्ठाने कंकालाग्नि रुद्रायः नाभौः | 
मं मूलं प्रकृत्यै नामाद्यक्षरं विंदुं युक्तं सवत्र योजनीया 
तदुक्तं || 

न्यासस्थानानि चैतासां शरीरे वहिरर्वने | पूजातंरगेवक्षते 
सेंद्वाधर्णयुताः |

२१ब्)

श्वसा हृदये आधारशक्तौ न नमः || प्रकृत्यै नमः कुर्माय नमः | 
अनंताय नमः | पृथिव्यै नमः | सुधांवुधये नमः | मणिद्वोपाय 
नमः | चिंतामणि गृहाय नमः | श्मशानाय नमः | परिजाताय नमः | 
तन्मूलेन वेदिकायै मणिपीठाय नमः | चतुर्दिक्ष || नानामुणिगणेभो नमः | 
नाना देवेभ्यो शवेभ्य शवमुडेभ्यो वहुमांसा स्थितोदमान शिवाभ्यो 
एत्यन? हृदये विन्यस्य || 

धर्मोवदक्षांसे | ज्ञानाय वामांसे || वैराग्याय वामरौ | एश्वर्या 
यक्षोरौ | अधर्मोप मुखे | अज्ञानाय वामपार्श्वे || अवैराग्याय नाभै 
अंनेश्वर्याय दक्षपार्श्वे | ततो हृदि आनंदकंदाय सवित्रालाय नमः | 
सर्वतवात्मकाय पद्माय नमः | प्रकृतिमय पत्रेभ्यो विकारपयकेत्परेभ्यो 
पंचाशद्वर्ण वीजाय कर्णिकायै |

२२अ)

अं द्वादश कलात्मने सूर्यमंडलाय नमः |
ओं षोडश कलात्मने चंद्रमंडलाय नमः ||

मंदश कलात्मने वह्नि मंडलाय नमः | सं सत्वाय *? रजे तं 
तमसे आ आत्मने अं अंतरात्मनेः पं परमात्मने ह्रीं ज्ञानात्मने 
अष्टदिक्ष  | इच्छायै ज्ञानायै क्रियायै कामिन्यै कामदायैन्यै रतिश्रियैः 
नंदायै मध्ये मनोत्मन्यै एपरै अपरायै परापरायै ह्मौं सदाशिव 
महाप्रेत पद्मासनायः | इति पीठन्यासं कृत्वांत श्रेष्टदेवतां ध्यायेत् | 
तदुक्तं कुमारीकल्पैः | एवं देवद्वये पीठे चिंतयेदिष्टदेवतां | तत्र 
विशेशेषः स्वतत्रे तंत्र | 

ततः कनकलाध्यानादावात्थ कालिका शिवः | 
कर्माख्य मुद्रया पुष्पैश्चक्र मध्ये निधापयेत् || 

तदुक्तं चूडामणौ |

मुखविंदुवदाकारं तदधुकुच युग्मकं |
तदधः सपरार्धे च सुपरिकृतमंडलं ||

२२ब्)

श्रीक्रमेपि या सा मधुमतीनाम्नी सा तु मोहनकारीणी | 
वाह्याभ्यंतर भेदेन चिंतनीयावतां शृणु ||

त्रैलोक्यमैरूपेण आत्मीनमेकरूपिणिः | 
ईकार भूतमंत्रस्य अवयवयच चतुष्टये || 

विंदु त्रयस्य देवेशि प्रथमं देवि वक्त्रकं |
विंदुद्वयस्तनद्वद्वं हृदिस्थाने नियोजयेत् ||

हकारार्द्ध कलासूक्ष्म्या योनिमध्ये विचिंतयेत् |
तथा कामकालारूपां मदनाकुलगोचरां ||

उपदादित्यसंकाशां सिंदूराभ्यंस्तनद्वये |
विंदुं संकल्प्य वक्त्रे स्फुर दीप शिखां प्रिये ||

आधारात ब्रह्मरंध्रांतं तंतु मार्गेण भावयेत् |
कामो विंदुहरं देवि तत्रस्था परमेश्वरी ||

शिवशक्तिमयं भद्रे तदधः स्यात् कुच द्वयं |
तदधः स परार्धं तु रुपां परमां कलां ||

सापि कुंडलि वा शक्तिः कामकला सरूपाणी |
सा शिववर्त्म गच्छंती भीत्वाग्रंथि चतुर्दशं ||

२३अ)

प्रविश्य परमागंतु सुक्ष्माकार स्वरूपिणीं |
सापि च त्रिविवा सृष्टि ब्रह्मविष्णु स्वरूपिणीं ||

संचित्य साधकः श्रेष्ठस्त्रैलोक्यंवश पानयेतः | इति अथ कूर्ममुद्रया || 
कालिकापुराणे | 

वामहस्तस्य तर्जन्यां दक्षिणस्य कनिष्टिके | 
तथा दक्षिण तर्जन्यां वामांगुष्टे नियोजयेत् ||

उत्ततं दक्षिणोगुष्टं वामस्य मध्यमादिका |
अंगुलीर्योजयेत् पृष्टे दक्षिणस्य करस्यवी ||

वामस्य पितृतीर्थेन मध्यमानासिकां तथा |
अधोमुखे च ते कुर्मा दक्षिणस्य करस्य ||

कूर्मपृष्ठसमं कुर्या दक्षिणस्य करस्य च |
एवं विधः सर्वसिद्धिं ददाति पाणिकच्छय ||

कुर्या तु हृदया मंत्रे निमीत्य नयन द्वयां |
समंकाय शिरोग्नीवं कृत्वा स्थिरतरो वुध ||

ध्यानसम *? चरेन्मत्री सर्वपाप दक्षिणव्यापि मुक्तलं च 
कवोच्चयां(?) | 

२३ब्)

शवरूप महादेव हृदयोपरिसंस्थितां | 
शिवाभिघोररावाभिश्चतुर्दिक्ष समन्वितां ||

महाकालेन च समुपविष्ठंरतातुरां |
सुखप्रसन्न नयनां स्मेरानने सरोरुहां ||

योगिनी चक्रसहितां कालिकां भावयेत् सदा |
एवं संचितयेत् कालीं श्मशानालयवासिनीं ||

इति ध्यात्वा तर्यागं कुर्यात् | तदुक्तं स्वतंत्रे | 

एनां तु मानसैर्भोगैर्गंध पुष्पप्रदीपकैः |
नैवेद्यैर्वलिर्युक्तैश्च पूजयेन्मानसैस्तथा ||

ततो वै मानसजाप्यं कुर्याद्धोमादिमेव च |
नमस्कृत्यवसंप्रार्थ्य वहिर्यागार्थमेव चेति ||

विशेषमाह कालीये येन क्रमेण वै तंत्रे द्रव्यैर्नानाविधै शुभैः | 

तेन क्रमेण भैरेव मानसो याग ईरित | 
सर्वोपचारयेन्मंत्री मनस्येवं मनुंजयेत् ||

मुद्रां न दर्शयेत् तत्र हस्ताभ्यां भावयेत् पुनः |
अत्र वै वाहनं नेष्टं हृदये मानसार्चवे ||

२४अ)

प्रणाशनमिति | अथादौ कामकलारूपात्मानं विभाव्य मूलाधारत् 
कुंडलिनीं परमशिवांतं ध्यात्वा चंद्रा मृतेन संप्लाव्य 
करच्छपाया पुष्पं गृहीत्वा सुषुम्णां यां वाह्य हृदयग्दष्ठदल 
रक्तपद्मे देवीध्यायेद्यः | 

करालवदनां घोरां मुक्तकेशीं चतुर्भुजां | 
कालिका दक्षिणां दिव्यां मुंडमालाविभूषणं ||

सद्यश्छिन्न शिरः खड्गवामोर्ध्वाधः करांवुजां |
अभयं वरद चैव दात्रेणाधोर्ध्वपाणिकां ||

महामेघ प्रभां श्यामां तथैव विदिगंवरां |
कंटावसक्त मुंडीलो गलदुधिरवचितां ||

कर्णावतानित शवयुग्म भयानकं |
घोरदंष्ट्रां करालास्यां पीनोन्नतपयोधरां | 
शवानं करसंघातैः कृनकांचीं हसन्मुखी ||

सृक्ष?हयुगलद्रक्त धाराविस्फूरिताननां |
घोररूपां महारौद्रीं श्मशानालयवासिनीं ||

दंतुरां |

२४ब्)

आराध्य मनसा भक्त्य वाह्यपूजामथाचरेत् |

तदुक्तं कुमारीतंत्रे | 

एवं तु मानसैर्भोगैर्गंधपुष्पैः स दीपकैः |
सुरया वलि युक्तैश्च पूजयेद्वै यथाविधि ||

ततो वै मानसं जाप्यं कुर्याद्धोमादि भैरवं |
नमस्कृत्य तथास्तुत्वा वहिर्योगेमथाचरेत् ||

रुद्रजामले ||

अथांतर्यजनं वक्ष्येद्वष्टादष्टफलप्रदां |
योगिनी येन जायंते अधां नामनवाः सदा ||

गुरोर्ध्यानं प्रकुर्वीत यथा पूर्वे विशालधी |
स्नानंवुधस्ततः कुर्या सच्चिदानंद सिद्धयेत् ||

स्नायाच्च विमले नीर्थे पुष्करेत् पदयाश्रिते |
विदुतीर्थे नरः स्नायात् पुनर्जन्म विद्यते ||

मूलाधारा कुंडलिनीयुस्थाप्य सदाशिवदमृत ललाटचंद्रादमृतं 
श्रावयित्वा विदुंचक्रप्लावनमनहनवप्लवन स्नानमित्यर्थः || 

अथ मानसंध्या || 

२५अ)

शिवशक्तोः समायोगे यस्मिन् कुले प्रजायते |
सा संध्याकुल निष्टानां समाधिस्थैः प्रतीयते ||

इति संध्या |

चंद्रार्क्कनिलसंघदाहुलितं यत् परामृतं |
तेनामृतेन दिव्येन नार्पयेदिष्ठ देवतां ||

इति तर्पणं ||

आधारे लिंगनामौ हृदय सरसिजे कंठमूले ललाटे द्वे पत्रे षोडशारे 
द्विदलदशदले द्वादशाद्धे चतुष्के वसांते वालमध्ये उपत्यट सहिते 
कंटमूले स्वरांश्च हक्षौको दंडमध्ये न्यस तु विमलधीर्न्यास संपत्ति 
सड्ध्यैः? | इति अंतर्मातृकाः || 

अथांतर षडंगन्यासः | गौतमीये || ईड्यमने हृदमेस्याच्चिदात्मक | 

क्रियते तत्यनृत्वेन हृन्मंत्रेण नतः परं |
सर्वज्ञादि गुणोत्तुंगे स विद्रूपे परात्मनि ||

क्रियते विषयाहारः शिरोमंत्रेण देशिकैः |
हृठिरोरुप चिद्वामष्ठ तथावनादृढा ||

क्रियते निजदेवस्य शिषा मंत्रे सादरं |

२५ब्)

मंत्रात्मकस्य देहस्य मंत्रवाव्येन तेजसा ||

सर्वतो मंत्रेण क्रियतेऽहन्य संवृतियं ददाति परज्ञानं संविद्रूपं 
परत्मनि || 

हृदयादि मयं तेजः स्यादेतत्रेत्र संज्ञितं |
आध्यात्मिकादि रूपं च साधकस्य विनाशयेत् ||

अविद्या जालमेस्त्रंतसरंधामसमोरितं |
अहन्य संवृत्तिः आहेंसनीय रक्षेणायं ||

अथ ध्यानं || 

उदयाकर पद्धन्यां शक्तिद्वय पुटातस्थ कमलद्वय संज्ञितां | 
ज्योतिस्तत्वमयं ध्यायेत् कुल नियोजनात् || 

शृंगारद्वयमिति ऊर्ध्वा च कुंड *? भ्यास्त्रिकोणं 
मंडलद्वयं ततस्तेजो भावनया शरीरमापूर्यकुंडलिनी शिवयोः 
समरसमेकी भावं ||

२६अ)

तदुक्तं | 

शृंगाटद्वय मध्यस्थिं शक्तिद्वय पुटीकृतं |
सदा समरसं ध्येयं ध्यानं तत्कलयोगिनां ||

इति ध्यानं || अथार्चनं || 

अर्चयेद्विविधौ पुष्पैस्तक्षणास्तन्मयो भवेत् | अन्यत्रापि || 

तदुक्तं स्वतंत्रे |

देवीरूपं स्वयात्मानं चक्रं शक्रीः समंततः | 
भावसन्विषयैः पुष्पै पूजयेस्तन्मयो भवेत् || 

तंत्रांतरेपि | 

न्यासस्तन्मयता वुद्धि सोहं भावेन भावयेत् |
अमयमन हंकामरागममदंतथं ||

अमोहकमंदंभंव अद्वेषाऽक्षोभकौ ततः |
आत्मात् सर्पमौ?जोभं च दशपुष्प विदुर्वुधौ ||

अहिंसा परमं पुष्पं पुष्पं मिंद्रियनिग्रहं |
दया पुष्पं क्षमापुष्प ज्ञान पुष्पं च पंचमं ||

२६ब्)

इत्युक्तैरुत्तमैः पुष्पैः पूजयेदात्मं देवतां |

मातृकार्णवे | 

मालापंचाशका प्रोक्ता सूत्रं ग्रंथि शिवात्मकं |
ग्रंथिना कुंडलिनी शक्तिः कलांते मरुसंस्थिति ||

अथ होम | आत्मांतरत्म परमात्मा ज्ञानात्मेति चतुष्टयं | 
चतुरस्र कुंडमानंदमेखलमर्द्धमावात्मक योनि भूतं नाभौ 
संचिंत्यवासनेंधनदीप्ते तन्मेध्ये विदग्नौ जुहुयात् || तदुक्तं वंहिकादौ || 

मूलाधारगते कुंडे देवताग्नि समुज्वले |
धर्माधर्मान्विते अस्ते मूलमंत्रपुरःसरं ||

अहजुहोमि स्वाहेति प्रत्येकंज्जुहुयात्सुधी |
अहंतासन्य पैशुन्य क्वामक्रोधादिकं हवि ||

मतष्टव श्रुवः प्रोक्तं उन्मनीस्तु गुदीरिरिता |

२७अ)

अन्यच्चं तंत्रांतरादवगंतव्यं प्रयोगे स्पष्टं भविष्यति | 

इत्यंतर्यजनं कृत्वा साक्षाद्वाह्ममयो भवेत् |
न तस्य पापपुण्यनिजीवन्मुक्तो भवेद्ध्रुवं ||

इत्यंतर्यागः | अथ प्रयोग || ततः पूजा साधनान् पुरुषकल्पशुविर्भूत्वा 
स्त्रीवेषधारी सिंदूरंकितः सनशृंगारो ज्वलवेषाद्यः तांवूलपूरिताननः 
समाहितमनाः प्राङ्मुखोदङ्मुखोशान मुखो वा पद्मासनोपविश्यते || 

तल्लत्तणं उर्धोपरिविन्यस्येध्यन्यासात् सादयोस्तले | 
वाह्यपर्श्वद्वयस्पर्शात्पद्मसनमितीरिनमिति | ततः प्राणायाम | 

वामनासया यथाशक्तिर्वायुमपूर्यदक्षिणयाऽपत्यार्यपुनर्दक्षिणया 

२७ब्)

वायुमादाय वामयानिगंम्य पुनर्वामयाद्वा विशद्वारमांवर्ति तेन 
क्रीमिति वीजेन वायुं आहृत्यचतुषष्टिवारमावर्ति तेन तत् वीजेन धृत्वा तत्वा 
षोडशचारमवर्तिते नरे चयेत् || 

प्राणायाम समये मूलाधार हृदय ब्रह्मरंध्रे वीजं वह्नि सूर्यसोमं 
रूपं ध्यात्वा कुर्या ततः पूर्व श्लोकोक्तरीत्या स्वात्वांतः संध्यां 
कृत्वांतसांसृकां न्यास्य पूर्वोक्त करकच्छप मुद्रावंध्वस्वंते 
आवाह्यं || 

आवाहनादि ||

द्रां मनसा प्रदर्श्य पूर्वोक्त रूपां हृदये कमले सावणां ध्यात्वा 
मनसा वहिः पूजोक्तरोत्या सावरणां गंधाद्यैरुपचारैः संपूज्य 

२८अ)

नैवेद्यं नमः कल्पिनं दत्वा नैवेद्यावसरे किंचिज्जा स्वा भोजनावसरे 
चांत वैश्वदेवं कुर्याद्यथा || मूलाधारे ||

आत्मांतरात्म ज्ञानात्मरूपं वा पुरस्रं कुंडं विभाव्य तत्र | वेदग्नि 
रूपां कुंडलिनी ध्यात्वा सदसद्वासनात्मके मेधनेन प्रत्वाल्य मूलाने 
धर्मं जुहोमि स्वाहा | मू० अधर्मे जुहोमि स्वाहा || मू० अहं टां जुमोमि 
स्वाहा || मू० असत्यं मू० पैशुन्यं मू० कामं जु०  मू० क्रोधादिकं जु० 
मानस्रुव रूपं सुपुष्पं स्रुक्रूपां ध्यात्वा यथाशक्ति मनुंजत्वा तज्जपं 
सर्वसंपत्यर्थं रेवतायै निवेद्य देव्या आचमनं विधाय | मनसां 
पुष्पांजलि दत्वा पुनगुरूपदेशतः कलां रूपां ध्यात्वा गुरुपदिष्ट 
योगेनाम्यर्च्य यथातः करणशुद्धि तदात्मतया क्षणमवस्थाय ततो ||

२८ब्)

गुरुपदिष्ठ विधिना कुंडलिनीमुत्थाप्य द्वादशांतं नीत्वा ततत्परमशिवेन 
संगमयय तदुत्थामृतधारया देवी प्रीणपित्व || वराभय 
खड्गमुंडयोनि मुद्राः प्रदर्श्य वहिः पूजार्थं संप्रार्थ्यं पुनः 
स्वस्थांतः करणो मूत्वा प्राणानायम्यास्त्रिलप्रयं चनिरस्तात्मानं 
भावयेदित्यं तर्यागः | मुद्रा प्रदर्शन प्रकारस्तु उत्तर तंत्रे | 

वाग्व्यवस्यर्द्वितीयेन कामराजेन भैरव |
मुद्रया वंधनं कार्यं मूलमंत्रेण दर्शनं ||

परिस्यागस्तु मुद्राया कूर्चवीजेन मोचयेत् | 
कूर्च वीजस्तु प्रांतादि चंद्रविंदुभ्यां पृष्टस्वर समन्वितं || 

कूर्च वीजमिति प्रोक्तं प्रोत्तादि हकारः | 
अन्यत्सुगतां काम वीजेन मुद्रा वंध्वा मूलेन प्रदर्श्य | 
कूर्चवीजेन न्यासं कुर्यात् || 

२९अ)

अन्यत्रापि द्विविधस्याल्लुब्ध मनोवाह्याःतंरमुपासनं न्यासिनां चांतरं 
प्रोक्तंमन्येषामनयं स्मृतेति | एवमंतर्यागं विधाय वहिर्यागं 
कुर्यादिति || अर्घस्थापनविधि | कलशं स्ववामे स्थापयेत् | तत्र धारं 
संस्थाप्यमंदशकलात्मने वह्निमंडलाय नम इति संपूज्या तदुपरि 
वृत्ताकारेण वह्नेः कलासू जयेत् || यं धूम्रार्चिये नमः || १ || रं उष्मायै 
नम || २ || जं ज्वलिन्यै || ३ || वं ज्वालिन्यै || ४ || शं विस्फुलिंगिन्यै || ५ || षं 
सुश्रियै || ६ || संसरूपायै || ७ || हं कपिलायै || ८ || लं हव्यवहायै || ९ || क्षं 
कव्यवहायै || १० || इति संपूज्य तदुपर्यस्रक्षालितं पात्रं निधाय || 

तदुपरि हे द्वादश कलात्मने सूर्यमंडलाय नम || इति संपूज्य 
वृत्ताकारेण सौरकलां पूजयेत् ||

२९ब्)

कं भं नपिन्यै १ खं छं नापिनैशांयु धूम्रायै ३ घं फं 
मरोच्यै ४ ङ नं ज्वालिन्यै ५ वंधं रुच्यै ६ छंदं सुपुमृगायै ७ जं 
थं भोगदायै ८ सं तं विश्वायै ९ जं णं वोधिन्यै १० टं ट धरिण्यै ११ 
ठं डं क्षमयै १२ इति संपुज्य मूलमातृकां च विलोममुच्चरण 
शुद्धतले नापूर्य षोडश कलात्मने सोममंडलाय नम इति संपूज्य 
वृत्ताकारेण सोमकलां संपूज्ययेत् || अं अष्टायै १ अं मनदयै २ इ पूर्यायै 
३ ई तुष्ट्ययै ४ उं पुष्पायै ५ ऊधृत्यै ६ ऋं सत्वै ७ ऋं वराशिन्यै ८ लं 
चंद्रिकायै ९ लंकायै १० एं ज्योत्स्नायै ११ एं श्रियै १२ ओ प्रीत्यै १३ औं 
अंगदायै १४ अं पूर्णायै १५ 


३०अ)

अः पूर्णाभृतायै १६ इति संपूज्य जातवेदसे इति ऋत्वाविवकमित्पृवागयत्र्या 
सकृत् सकृन्मूलेन त्रिवारमभिमंत्र्य तत्र कर्पूरवीजं देवीरूपं व्यत्वा 
गंधपुष्पांभ्यां पूजयेदिति कलशस्थापविधिः || 

अथ सामान्यार्घः ||

खर्वामऽस्त्रक्षालितं साधार ताम्रपात्रं निधायमूलेनापूर्यमूलेनाष्ट 
कृत्वोभिमुंत्र्यमूलेन गंधपुष्पाभ्यां पूजयोर्नदीति सामान्यार्घ 
विधिः || 

अथ विशेषार्घस्यापनविधि || पीडात्मनोर्मध्ये स्थापनं || 

ततोर्घं कारयेन्मंत्री शंखताम्रादिपात्रके | 
तत्र विंदुत्रिकोण षटकोणवृत्तं चतुरंस्रसमान्यार्घ जलेन विधाय ह्रीं 
आधारशक्तये नम इति जलेनाभ्युक्ष्म मूलेन मध्ये संपूज्य || मूलं 
खंड च 

३०ब्)

वेण त्रिकोणं संपूज्य षटकोणेषु षडगा संपूज्य | वृते विभागं 
पंचकं कृत्वा शदक्षिण्येन | ओं ग्लूं गगनरलाय नमः || ओं रलूं 
स्वर्गरलायः अंस्तूमत्यारलायः ओं प्लू पाताल रत्नाय ओं लूं नागरलाय 
नम || इति संपूज्य || 

चतुरस्रे पूर्वादि दिक्षु ओं कामरूप्य पीठाय नमः | ओं जालंधरं 
पीठायः ओं पूर्णगिरि पीठायः ओं उ आणपीठाय नम || इति संपूज्य || 

तत्रास्त्र क्षालितां त्रिपादिकां विधाय तदुपारि प्राग्वद्वहिर्मंडलं 
कलायुक्तं संपूज्यां तदुपर्यस्त्र क्षालिंतं ताम्रपात्रं 
निधातदुपरिपूर्वावत्सूर्यमंडलां तत्कलां संपूज्य || मूलं मातृकां 
विलोनमुच्चरन् भ्रूविदुव्युत सुधामय वुद्ध्या शुद्धजलेतापूर्थ जलमध्ये 
उं षोडशकलात्मने सोममंडलाय नम इति संपूज्य ||

३१अ)

तदुपरि प्राग्वत् षोडशकलां संपूज्य | अर्घमुखे स्वमूलेन प्रमाण वादिन 
मौतौ? न प्रणवेवं | नह्यवीक्षतास्तु चंदनजपाकुसुमादिकं 
निक्षिप्याष्टगंधं अचतज्जलं स्पृस्वा मूलेनाष्ठ कृत्वोभिमंत्र्य 
हृदय शिरशिखां कव्चांतानि अग्निशासुर वायव्येषुप्त पूज्याये नेत्रं 
दिक्ष्वस्रं संपूज्य नम || 

इति संपूज्य मत्स्य मुद्रया आच्छाय तज्जलं देवीरूपं ध्यात्वा सप्त कृत्वोमि 
मंत्र्यास्त्रेण संरक्ष्य कवचेनावेकुंध्यांधेनु मुद्रयावमिनिवीजेन 
प्रदश्य || संनिरोधिन्यासं निसंध्यां ऐं इति वीजेन योनिनि मुद्रां प्रदर्श्य 
तज्जलं देव्यात्मकं किभाव्य किं चिंत्यात्रांतरे गृहीत्वा मूलेन 
पूजोपकरण सामग्रीं स्वात्मानं त्रिमर्चयेत्? || 

३१ब्)

इति विशेषार्थः स्थापनविधिः | अर्घस्योत्तरत || * * *? 
त्रिकोणमंडलचतुष्टयं कृत्वा तेष्ठ? साधारणानि पायार्ध्या च 
मन मधुपर्कपात्राणि स्नापयित्वा | तत्र पाद्येशामां कटूर्वा 
अविष्णुक्रांता अर्घ्यपात्रोध्व पुष्पाक्षतयवकुशाग्रतिलसर्षपदूर्वा च 
आचमन पात्रे जात्रिलवंगकंकोलचूर्णमधुपर्कपात्रे 
आज्यदधिमधुनिक्षिप्य || 

तत्र क्रमेण सक्वसकदभि(?) मंत्रयेदिति | ततो दक्षिणभागे 
पुष्पकरंडिका नैवेद्य वस्त्रालंकरणादित्रं संस्थाप्या तैलदीपं 
चामेघतदीपश्वेत्स्वदक्षि इति पात्रा सादनांसं तत्करणे शक्त्या वै केन सर्व 
रक्तं? च | एकस्मिन्नथा वा पात्रेद्यां यार्घादीनि कलायेन इति ||

३२अ)

अत्राथाद्य शक्त्यान्त द्रव्या भावे केवलतंडुलानेव निक्षिपेत् | एतदुक्तं 
मंत्र तंत्र प्रकाशो द्रव्या भावे प्रदानव्याक्षालितास्तंडुलाः शुभंति || 
अन्यत्रापि || 

तंडुलामक्षिपात्रेषु द्रव्याभावे तु तत्स्मरन इति | 

अथात्मा योग || 

ततः प्रोक्षणी पात्रे तोयेनापूर्यतज्जलेन न्यासक्रमेण पीठ देवता दीक्ष्वदेहे 
प्रोक्षण रूपेणसंपूज्यं गंधपुष्पाभ्यां च संपूज्य तस्मिन् पीटे 
परदेवतां विभाव्योन्नमांग हृदाधारपाद सर्वोगेयं च पुष्पांजलि 
दत्वा || 

तत्र संप्रदायः मूलाधारात् कंडलिनी मुत्थाप्य द्वादशांते मीत्वा तत्र 
सां शिवेन संगमप्यतं दुत्थामृतधारया देवीं प्रणयित्वा 
देव्यात्मकं शरीरं विभात्य आसनादि दीपांतानुपचारात् प्रकल्प वाह्य 
नैवेद्यं न देयमिति ||

३२ब्)

तदुक्तं || 

विना नैवेद्य गंधाद्यैरुपचारैः समर्पयेत् | 

इति सर्वमेतत् प्रोक्षणीस्थेन वादिरागाप्रपुंजीतव्यमित्यात्मपूजा || तदुक्तं || 

सर्वमेतत्प्रपुंजीत प्रोक्षणिस्थेन वारिणेति || तदुक्त वृहन्नारायणी प्रयोगसरी 
|| 

नाशिवः शिवमभ्यस्येन्नाशिवः शिवमर्चयेत् | 
न्ना? शिवशिवध्यायेत्रा शिवः शिवमाप्नुयादिति || 

देवो भूत्वा देवां यजेति श्रुतिः || एतावता देवता पूजाधिकार योग्याताजाना || 
अथ पीठपूजा || 

तत्र यंत्र धारपीठं वा यंत्रं पूजयेद्यथा || 

आं आधार शक्तौ | प्रं प्रकृत्य | तस्योपरि मं मणिपीठाय | चतुर्दिक्ष 
नानामुनिगणेभ्यो | नानादेवताभ्यो | शवेभ्यो | शर्वमुडेभ्यो | 
वहुपांसास्थि मोदमान शिवाभ्यो |

३३अ)

मणिपीठो परिरत्व सिंहासनं ध्यात्वा || अग्ने पादिकोणेषु धर्माय अधर्माय 
नमः ज्ञां ज्ञानाय वै वैराग्याय | ऐं ऐश्वर्याय पूर्वादि 
चतुर्दिक्ष्वश्वर्मादयः पूजयेतः || अं अधर्माय | अज्ञानाय | अं अवैराग्याय 
| अं अनैद्यर्पाय अ अनंताय अं अंवुजाय आ आनंदाम | सं स *? 
न्नालायः सं सर्वात्मक पद्माय | प्रं प्रकृतिमपपत्रेभ्यो विं 
विकारमयकेसरेभ्यो नमः || पं पंचाशद्वर्णवीजाय कर्णिकायै | अं 
द्वादश कलात्मने सूर्यमंडलाय उं षोडश कलात्मने सोममंडलाय 
नमः || मंडूश कलात्मने वह्नि मंडलाय | सं सत्वाय | रं रजसे | तं 
तमसे | आं आत्मने | अं अंतरात्मने | पं परमात्मने | ह्रीं ज्ञानात्मने | 
ततः 

३३ब्)

पूजितपय केसरेषु तत्राग्रहलाष्टसु प्रादक्षिण्येन मध्येन || 

श्वेतकृष्णरक्तश्यामनलोपम शुक्लांजनजयासनाभतजो रूपाश्च 
वराभय पीठशक्तीः ध्यात्वा पूजयेत् || ई ईच्छायै | ज्ञा ज्ञांनायै | क्रिं 
क्रियायै | का कामिन्यै | कां कामदापिन्यै | रं रत्यै नमः || रं रतिप्रियायै | 
आं आनंदायै | मध्ये || मं मनोन्मन्यैः इति संपूज्य || 

तदुपरि मूलमुच्चार्य || तत्रादौ विदौ क्रोमति विलिख्य वा विभाव्य | ततस्त्रिकोणं 
तद्वाह्ये त्रिकोण चतुष्टयं || तद्वाह्ये वृत्तमष्टदलं पुनर्वृत्तं 
चतुद्वारात्मकं चतुरस्त्रोपेतं यंत्रराजं संस्थाप्यः | यत्र 
पीठयोरैक्यं भावयत्वा पीठ मंत्रेण पूजमेद्यथा || ऐं परायै | 
अपरायै | परापरायै | ह्मौंः सदाशिव महाप्रेत पद्मासनाय नमः || इति 
पीठपूजा ||

३४अ)

तदुक्तं कालिकातंत्रे || 

आदौ त्रिकोणं विन्यूस्य त्रिकोणं तद्वहिर्न्यसेत् |
ततो वै विलिखेन्मंत्री त्रिकोणत्रयमुत्तमं ||

ततो वृत्तं समालिख्य लिखेदष्ठदलं ततः |
वृत्तं विलिख्य विधिवल्लिखेद्भूपरमेककमिति ||

कुमारीकल्पे || 

आदौ त्रिकोणं विन्यस्य त्रिकोणं तद्वलहिर्न्यसेत् |
प्रहिस्त्रिकोणमालिख्य षट्कोणं तद्वर्हिर्लिखेत् ||

मध्ये तु वैदंवं वक्त्रं वीजमाया विभूषितं |
षट्कोणान्तु वहिर्वृत्ते ततो वृहलकं लिखेत् ||

वर्हिर्वृत्तेन संयुक्तं भुपूरैकेन संयुतां नीलतंत्रेप्युक्तं | पंचशक्ति 
समालिख्यं अधोवक्त्रां सुलक्षणं ||

ज्ञात्वैवं मुक्तिमाप्नोति यंत्रमेव न संशयः || 

तदुक्तं सिद्धेश्वरि तंत्रेः || 

अधोवक्त्रं पचकोणं मन्योन्य समलग्नकं | 
एवं भूतं महाचक्रं स्थापयेतीह विष्ठरे || 

३४ब्)

कालिका शृतौ || त्रिकोणं त्रिकोणं त्रिकोणं त्रयं पण्चवृत भूपुरमिति || 
कालिका कुलसह्लाषेपि || 

त्रिकोण विन्येदादौ पुनश्चापि त्रिकोणकं | 

नवयोनि वक्ररूपं अत्र नानां तत्र कल्पमेदान्नानांविधं भवति || तस्मात् 
सूक्ल मे पंच दशकोणशस्तं || कुमारीतंत्रे || 

ततो लिखे यंत्रराजसमस्त पुरुषार्थदं | यस्य विज्ञानमात्रि सद्यः 
खेचरतां व्रजेदिति ||

तदुक्तं || 

एतत्तु विलिखेन्नाम्रे कुंडगोलविलेखिते |
स्वयंभू कुसुमैयुक्तैकुंकुमागरु सेविते स्य तंत्रतंत्रे ||

स्वयं कुसुमं ||

कुंडगोलोत्थं रोचना गुरुकाश्मीर मृगनामीं च मद्यं वमलयोद्मवं 
|| 

एषयंभः समाख्यातः सर्वेष्ट्रा चंडिकां प्रियः |

३५अ)

एतेन गंधयोगेन योनि चक्रं समालिखेत् ||

तत्रांतरं || 

सुवर्णे रजते वापि स्फाटिके तांम्रभाजने |
मणिरत्न प्रवालेषु लिखे यंत्रं मनोरमं ||

चंदनोगरुकस्तूरि कुंकुमक्षोमंडिते |
रक्तचंदनसंयुक्ते लिखेत् पाठमनुत्तमं ||

कुमारीतंत्रे ||

शुद्धासने च पशुभिरदृष्टे पुरनोन्यसेत् | 

अत्र पशुपदमदीक्षितपरं || नास्तिक परं च || तदुक्तं || 

स्वर्णादि रचिते पात्रे रक्तचंदन चर्चिते |
स्वयंभू कुमाक्ते वा रक्ताक्ते तथा तथा शुचिः ||

रक्तचंदने लेखन्याथवा स्वर्णशलाकया | अत्र वा शब्दो व्यवस्थित विकल्पे 
तेन पशुना रक्तचंदन चर्चिते वीरेशा स्वयंभू कुसुमारक्ते यंत्रे 
लेखनीयमित्यर्थः || 

३५ब्)

मुंडमालायां ||

ताम्रपात्रं कपाले वा श्मशान कालष्टर्निते |
शनिभौमदिने वापि शरीते मृतसंनके ||

स्वर्णरौप्ये तथा लोहे चक्र पंचविधानत् | 

अत्र कपालादि विधिवीरपरः || स्वतंत्र तंत्रे तु || 

एवं विन्यस्वदेहे तु चक्रराजं समालिखेत् | 
स्वर्णे वा रजते ताम्रे पाषाणेष्वष्ठधानुषु ||

व्यासोत्तरं चक्रे लेखनं यंत्रं लिखिलाभूत शुद्ध्यादि न्यासं कुर्यात् || अत्र 
स्थापनमात्रं ननुलेखनं | तदुक्तं ||

नरात्रावंकयेत्रं साधकंस्तु कदाचन |
प्रमादादंकिते चौव देवताशामाप्नुयात् ||

अन्यात्रापि || 

इति यंत्रं विर्निर्माग्र स पुष्पं स्थापयेत् पुरः |

३६अ)

भूतशुद्धि समः? * * *? त्मानं कुडली युते |

अथ पूजाविचार ||

तदुक्तं स्वतंत्रेः ||

ततः कामकलाध्याता? श * *? कालिंकाशिवां |
कुर्याख्य मुद्रया पुष्पैः च *? मध्ये निधापयेत् ||

कुमारीकल्पे ||

ततोदूदय पद्मत * * * * *? दा कृति |
सुषुम्णावर्त्माना * * * * * *? महेश्वरि ||

ततोस्मिन् ददया * * * *? नेपि समानयेत् ||

नाससावास * *? देवि वायुवीजेन मंत्रवित् |
देवेशि *? नि मंत्रे * * * * * * * 
*? धीः ||

भैरव * *? पि ||

ततः पूर्वोक्त * * * * * * *? दक्षिणा ||

योगिनीचक्र सहितां महाकालसमन्वितं |
देवी सुषुम्णा * * *? आनीय ब्रह्मरंध्र *? ||

वाम *? साष्ट * ध्या * * * स्वाजलि * *? |
पुष्पमारोप्य * * * प्रतिमादिनि वापयेत् ||

३६ब्)

आवाहनादि मुद्राः आवरण ध्यानं || तदुक्तं ||

प्रतिवक्रे रश्मि वृंदे देवामावाहेयेत्सुधिः | तर्पयेच्च || तदुक्तं स्वतंत्रे || 

देवी ध्यात्वा समावाह्य योनि मुद्रां प्रदर्शयेत् |
खड्गमुंडवराभीति वरयोनिस्तु दर्शयेत् ||

ततश्च प्रतिचक्रेषु देवीमावाहये तदा | 
आवाहनं ध्यानं परं योनि महायोनि लक्षणं वक्ष्यमाणं | खड्गादि 
मुद्रा यथा || तदुक्तं स्वतंत्रतंत्रे || 

कनिष्ठा नामिकां वध्वा अंगुष्टेनैवे दन्तकः |
शेषांगुलीनु प्रसृते संस्पृष्ठे खड्गमुद्रिका ||

अंतरंगुष्ठमुष्ठिं च कृत्वा वामकरस्य |
मध्यमाभ्यां दक्षिणस्य तथा लंव्य प्रयत्नतः ||

मध्यमेनाथ तजन्यामंगुष्ठाड्य नियोज्य च |
दक्षिणं योजये साणिं वाममुष्टौ तु साधक ||

दर्शये दक्षिणे भागे मुंडमुद्रेय मुच्यते |
वरदाभय मुद्रे तु वरदामयवत् कुरु ||

३७अ)

योनि माहायोनि मुद्रा प्रसिद्धा | परयोनि मुद्रा स्वतंत्रे तंत्रे || 

करौ तु संपुटौ कृत्वा कनिष्टा मूलवेशतः | अंगुष्थाग्रं योजत्वा 
परयोनिमरिसा || तदुक्तं काली तंत्रे || महालयजेदादौपश्चादेवी प्रपूजयेति || 
कुमारीकल्पे || 

देव्यस्तु दक्षिणे भागे महाकालं पपूजयेत् || 

महाकाल मंत्रेण महाकालं संपूज्या वरणं पूज्यां कुर्यात् || तदुक्तं 
शक्तियामले || 

विज्ञांप्येव ततो देव्याः परिवारानथार्चयेन् || 
षडंग पूजापित्वा तु पुरुषक्तिं प्रपूजयेत् || तदुक्तं || 

वायव्यादीशपर्यतं पक्तित्रयरूपेण पविष्टान् देवीरूप विशेष ध्यात्वा 
दिव्यादत्तावः हस्तमारभ्युदक्षोर्व हस्तपर्यंतं विंद्वावति रिक्त 
त्रिकोणावकाशस्थलेषु पूजयेत् || अथ रश्मि वृंदे देवता यथा | 

३७ब्)

माहेश्वरी च चामुंडा कौमारी चापराजिता |
वाराही च तथा पूज्या नारसिंही तथैव च ||

आसां ध्यानं प्रयोगे वक्ष्येमाणं | 

ब्राह्माद्याः पूजयेत् यत्रे यत्रागे भैरवान्यजेत् |
लोकपालांस्ततो वाह्ये तदस्त्राणि च तद्वहिः ||

तदुक्तं यामले || 

ततः संपूजये देव्या अस्त्राणि क्रमयोगतः || भैरवास्तु | 

असितांगो रुरुश्चंडो क्रोधश्चोन्मत्त भैरवः |
कपाली भीषणश्चेति संहारश्चाष्टयः स्मृतः ||

तेषामपि च ध्यानं प्रयोगे || 

तत्रांतरे भैरवरे स्थले भैरवी पूज्या |

भैरवी च महासिंही धूम्र?मीमादिकां वमां |
उन्मत्त भैरीवीयश्चाद् वशी करण भैरवी ||

पत्राग्रेषु यजेन्मंत्री मोहानाख्यां च भैरवी |
त्रिधा विधायजेरेतां रक्तमात्र्यानुलेपनैरिति ||

अन्यत्रापि | 

सर्वस्यांते नमः कालीं तपयांमि पदोपरि || 

स्वाहांते नापि म कालिकापनिषदि ||

३८अ)

ओं कालीकपालिनी कुल्लाकुरुकुल्लाविरोधिनी | विप्रचित्ता उग्रा उग्र 
प्रभादिप्तानीलाघनावलाका च || मात्रा मुद्रामिता चैव दशपंचकोणस्यति || 
अथ सांध्यानं काली तंत्रे || 

सर्वाश्यामा असिकरामुडे माला विभूषणा |
नर्तनीं वामहस्तेन धारयंत् पश्चास्मीताः ||

इति पूर्वादि पंचदशकोणे प्रवेशगत्या अप्रादक्षिण्येन ध्यात्वा पूजयेत् | 
तदुक्तं फेत्कारिण्यां ततः पूर्वकोणेषु वामावत्तेन विन्यसेत् || ततः 
पूर्वाद्यष्ट दले ब्राह्मादीश्च प्रपूजयेत् || अन्यत्रापि || 

अनुलेपनकं गंधपदीप्यत्रपानकं || 
त्रिः त्रिः पूजा प्रकर्तव्या तासामपि वसाकैः || 

गंधपुष्पाक्षतैः त्रिः || तदुक्तं कालीतंत्रे || 

ततो वै मातरः पूज्या ब्राह्मी नारायणी तथा |

३८ब्)

नुना तर्पयेत् पुर देवतां तदुक्तं कालितंत्रे ||

सर्वासामपि दातव्या वलिपूज्यास्तथैव च |

तत्रैव ||

देव्यास्तु दक्षिणे भागे पुनः कालं समर्चयेत् |
परिवार पूजामंत्रस्तु भैरवतंत्रे ||

नामाद्यवर्णवीजाश्च डेतास्ताश्च नमोंतिकाः |

कालिकल्पे |

श्रीपदं पूर्वमुद्धृत्य पादुका पदमुच्चरेत् |
पूजयामि ततः पश्चात् पूजयेदंग देवताः ||

कुमारीतंत्रे ||

पाद्यादिभिर्मूलहेवी संपूज्य तर्पयेत् ततः |

भैरवीतंत्रे ||

ततो देव्यै धूपदीपदद्यान्नैवेद्यकं तथा |
पुजलिन्नवं भक्त्या विशेषाधोहक्षतैः ||

स्वतंत्रे ||

ततः पुनमूल देवी मुद्रां तर्पण पूजनैः |
अर्चयित्वा जपं कृत्वा नत्वा हृदि विसर्जयेत् ||

कालितंत्रे ||

एवं पूजापुरा कृत्वा मूले नैवय विधि |
नैवेद्यादि यथा शक्त्या दद्या देव्यै पुनः पुनः ||

कुमारीतंत्रे ||

३९अ)

ततो नीराजनं कुर्यादशवांरप्रदीकैः |
ततः साव हि भूत्वा गुरुं तत्वाशिरः स्थिसं ||

देवी ध्यात्वा वाष्टोत्तर सहस्रं जपये शुनुं |
ततो मयं जयं देव्या वामहस्ते समर्पयेत् ||

गुह्याति गुह्यगोप्तीत्वमिति मंत्रेणमुचवित् |
ततो वौ शिरसि पुष्पं दत्वा सष्टांगं प्रणम्यं च || 

तत्रांतरे ||

शंखघंटादिवाद्यैश्च तोषयेत् परदेवतां |
अनुलेपनते दद्याच्चामरैर्यजने चरेत् ||

दर्पणं दर्शयेद् भक्त्या पूर्वं दद्यात् पुनः पुनः |
तांवूलं च ततो दद्यत् कर्पूरादि युतासितां ||

प्रदक्षिणां न निंदर्यात् कर्पूरस्तुतिमा पठन् |
विसज्य परया भक्त्या ततो द्वासनमुद्रया ||

हृदये कालिकां नीत्वा तन्मयो भवति ध्रुवं |

तदुक्तं यामले ||

वलिपूजादिकं सर्वं निशायां क्रियते तदा |
तत्र दक्षयमायाति कालीविस्रा प्रसादत ||

देवता गुरुमंत्राणामैक्य सभावयन् प्रिया |

३९ब्)

सवासनं जपेन्मंत्रं संतुष्टः स्थिरमानसः ||

सवासनं सार्थे || वासनामीह उत्तरतंत्रे ||

अथ वक्ष्ये महेशानि वासनां तत्वनिर्णयं |
वीजत्रयाच्छांभवी साके वलावित्कलात्मिका ||

हृदत्रेखा द्वयमात्रेण सृष्टिस्थित्यंत कारिणी |
शब्दवीजद्वये नैव शब्दराशि प्रवोधिनी ||

संवोधन पदे नैव सदासंवित्रिरूपिणी |
जागर्त्येषा महाविद्या केवलं चित्प्रकाशिनी ||

वीजद्वयादर्थ शब्दभाविनी भाववर्जिता | 
मंत्र तंत्र प्रकाशे जपेन्मंत्रं प्रसन्नात्मामंत्रार्थे शुहृदि स्मरन् || 
तदुक्तं ||

सावधानं जपेन्मंत्रं न द्रुतं न विलंवितं |
अमूलं मंत्र जपात् पूर्वं महालजपौप्य वश्यकः ||

तदुक्तं वीरचूडामणौ ||

महाकाल महामंत्रं जपेदष्टोत्तरं शतं |
प्रणं च वैव हृल्लेखां कौलिनी वीजमुद्धरेत् ||

४०अ)

परंमुकर्तृका वीजं महान्सालायच्चोरेत् |
वीजं प्रसादमुच्चार्य महादेवा परतत्परं ||

क्रोधीशं वह्निमारूढं वामनेत्र स विंदुकं |
कालिकामै पदं पश्चात् प्रासादं वीजसुद्धरेत् ||

महादेवं महाकालः सर्वसिद्धि प्रदायक |
देवी भगवती चंडी चंडीका चंडविक्रमः ||

प्रीणा तु दक्षिण काली स्वाहेति मंत्रमुच्चरेत् |
कौलिनी वीजंक्ष्प्री कर्तृकावीजं हृशेर्षसुरानं ||

महाकाल जपानंतरं मूलमंत्र जपात् प्राक् कालीकुल्लुका पितृप्या || तथा हि 
रुद्रयामले || 

ईश्वर उवाच || 

कुल्लुकां मूर्ध्नि विन्यस्य हृदि सेतुं विचिंतयेत् |
महासेतुं विशुद्धौ च सहस्रारे समुद्धरेत् ||

मणिपूरे तु निर्वाणमिति तत्रौव || 

देव्युवाच ||

कुल्लुका कीदृशी नाथसेतुर्वा देवकी दृशः |
कीदृशौ वा महासेतु निर्वाणं त्वथ कीदृशी ||

४०ब्)

अन्यद्वा कथितं यन्मे कादृशं तृद्वद प्रभो |

ईश्वर उवाच ||

गुह्यागुह्यतरं देवी तवस्नेहेन कथ्यते |
विना येना महेशानि निःकलं तु जयादिकं ||

तारायाः कुल्लुर्का देवी महानील सरस्वती |
पंचाक्षरी कालिकायाः कुलुकापरि कथ्यते ||

काली कूर्च वधूर्मा या फडंता परमेश्वरि |
छिन्नायाश्च महेशानि कुल्लुकाष्टाक्षरी भवेत् ||

वज्रे वेरोचनीये च अंते चर्म प्रकीर्तयेत् || 

संपत्प्रदाया प्रथमं भैरव्या कुल्लुकामुता |
श्रीमत्त्रिपुर सुंदर्याः कुल्लुका द्वादशक्षरी ||

वाह्मवं प्रथमं वीजं कामराजमनंतरं |
लज्जावीजं ततः पश्चात् त्रिपुरेशी ततः परं ||

भगवति पदं पश्चादंते *? द्वमुद्धरेत् |
इथंते कथिता देवी संक्षेपाल्लुकामया ||

४१अ)

आज्ञात्वाल्लुकु कामे वांजयतेयोधमः कुधीः |
पंचत्वमाशुलभते सिद्धिहानि प्रजायते ||

मंत्रा पराङ्मुखायांति सिद्धीहानिश्च जायते |
तस्माज्जपादिकं सर्व निःकलं नात्र संशयः ||

तस्मात् सर्वं प्रयत्नेन योजयेन्मूर्द्धि कुल्लुकां |
अथातं संप्रवक्ष्यामि तच्छृणुष्व प्रियंवदे ||

यस्याज्ज्ञाने न विफलं जपहोमादिकं भवेत् |
विप्राणां प्रणवेः सेतुः क्षत्रियाणा तथैव च ||

वैश्यानां तु फडर्णस्यान्मायशूद्रस्य कथ्यते |
अजस्वा हृदि देवेशि यो वै मंत्रं समुच्चरेत् ||

सर्वेषामेव मंत्राणामधिकारो न तस्य हि |
महा *? तु श्च देवेसि सुदर्या भुवेनेश्वरी ||

कालिकायाः स्ववीजं सुरांतारायाक्वर्चजकं |
अन्यासां तु वधुवीजं महासेतुर्वदानने || 

आदौ जप्त्वा महासेतु जपेन्मंत्र मनन्यधी |

४१ब्)

धनेयनेश *? ल्यो सौवाण्या वाणीश्वरो मयः ||

वुद्धौ कृतांत सदृशोणारीणा मदनौपम |
जपकालो भवेन्नस्य जपकालो न संशयः ||

अथ वक्ष्यामि निर्वाणं शृणु सावहिता नघे |
प्रणवं पूर्वमुच्चार्य मातृकाघं समुच्चरेत् ||

अथ मूलं महेशानि ततो वीभव मुच्चरेत् |
कामातृकां च समस्ता च पुनः प्रणवमुच्चरेत् ||

एवं पुटितमूलं तु प्रजपेन्मणि पूरके |
एवं निर्वाणभीशानियो न जानाति यामरः ||

पर्यको हि शतेनापि सिद्धिस्तस्य न जायते |
तस्मात् सर्वप्रयत्नेन यदुक्तं तत महेश्वरि ||

तत्तहाचर्यविधिज्जपेन्मंत्रमनुत्तमं |
ऋषिश्छंदौ देवता च वीजं शक्तिश्च कालीकं ||

भावयेद्यलतो देवि ततस्वष्टादिकं जपेत् |
एवं यदि जपेन्मंत्रं मंत्रराजमनुत्तमं ||

४२अ)

सुरामासाद्विमाप्नोति नीत्यकार्या विचारणा |
साक्षात् स एवज्जगतामधीशो नात्र संशयः ||

शरण्यः सर्वविज्ञानी स एव मंत्रतत्ववित् |
स एव निर्वृतौ भूमौ विहरेत् तु यथा गृहे ||

तस्य दर्शनमात्रेण पलायंते च वैरिणः | 

एवं कृत्वा प्र *? व पुटितं योजयेन्मंत्रराजं तन्निर्वाणं 
भुवनमहिते कुल्लुकांतां वजत्वा? तेषां तद्वन्निखिल भुवनं 
सिद्धयोष्टौ त्वहस्ते स्नेहादुक्तं रहसिवचनं जन्मजन्मांतरेषु || 

अथ प्रयोगो यथा || 

ततश्चक्रस्य पूर्वादक्षिणपश्चिमोत्तरेषु त्रिकोणे वृत्तमंडलान् विलिख्य || 

ऐं ह्रीं मंडलाय नम इति मंडला नित्य पूज्य पूर्वो वा वटुकाय नमः || 

इति पुष्पाक्षतादि संपूज्यान्न व्यंजन सन्निहितं संपुष्पं साधारं पात्रं 
संस्थाप्य एह्येहि देवी पुत्र वटुकनाथ कपिलजटाभारभासुर तिनेत्रा 
ज्वालामुख सर्वविघ्नान्नाशयः ||२||

४२ब्)

सर्वोपचार सहितं वलिगृह्न २ स्वाह एष वलिर्वटुकाय नमः | तदुपरि जलं 
दत्वा वामांगुष्टा नामिकाभ्यांत मात्रद्रव्यं स्पृखा? 
गंधपुष्पाभ्यां संपूज्य वलिं भुतानं देवं ध्यात्वा ततो जलं दत्वा 
नाराचन मुद्रया विसृज्य अस्त्र मंत्रेण शुद्धं जलैः स्वात्मानं 
प्रोक्ष्येदिवंत्ये सर्व च ऊह्यं || 

ततो दक्षिणेयां योगिनीभ्यो नम इति संपूज्य पूर्व च सांत्रं संस्थाप्य 
ऊर्ध्व ब्रह्मांडतो वा दिविगगनतले भूतले किंकमेवा पाताले वा तले वा 
पवन सलिलयोर्यत्र कुत्र स्थितावक्षेत्रे पीठोपपीठादिषु च कृतपादा 
धूपदीपादिकेन पीता देव्याः सदानः शुभवलि विधिना पांतु वीरेंद्र 
वंधायां योगिनीभ्य स्वाहा सर्वयोगिनीं हुं फट् स्वाहा एष वलियोगिनीभ्यो 
नमः 

४३अ)

इति वाम मध्यये | परितर्जन्यनामिकायोगिन न सात्र द्रव्योपरिप्रदर्श्य शेषं 
पूर्ववत् || ततः पश्चिमेक्षं क्षेत्रपालाय नमः | इति क्षेत्रपालमभ्यर्च्य 
यूवत्यात्र संस्थाप्य क्षा क्षी क्षूं क्षै क्षौं क्षः स्थाने क्षेत्रपाल 
धूपदीपादि सहितं वलिगृह्न २ स्वहाअ | एष वलिक्षत्र प्रालाय नम इति 
वामहस्तनाराय मुद्रय | अन्यत् पूर्ववत् || 

ततः उत्तरे गं गणपतये नमः इत्यभ्यर्च्य इवावसात्रं संस्थानं | गां 
गीं गूं गे यौगः गणपतये परवर दक्षवाजनंभे वशमानयवलिं 
गृह २ स्वाहा || एष वलिर्गणपतये नम || 

इति संपूज्य तत्र पूर्ववद्वलिपात्रं संस्थाप्य ओं ह्रीं सर्वभूतेभ्यो नम इति 
संपूज्य ओं ह्रीं सर्वविघ्न कृडन(?) सर्वभूतेभ्यो ह्रीं 
स्वाहा || एष वलिः सर्वभूतेभ्यो नम इति तत्वमुद्रया 

४३ब्)

तदुपरि प्रदर्श्य शेषं पूर्ववत् एकरणे अशक्तश्चेत् || चक्रस्यु पुरतः 
स्ववामे चतुरस्रं वृत्र त्रिकोणमंडलं विरच्य तत्र ऐं ह्रीं व्यापक 
मंडलाय नम || इति संपूज्य तंत्र वटुकादीन् ध्यात्वा तत्र साधारं 
वलिपात्रं पंचधार विभक्तान्नं संस्थाप्य वटुकादि 
मंत्रेणतन्तन्मुद्रया वलिमुत्सजेत् || तदुक्ते भैरव यामले || 

एकपात्रे पृथक्पात्रे दद्यासंचवली प्रिये |
वामभागे स्थिते देवि सर्वविघ्नहरो भवेदिति || 

तत्रप्य शक्तश्चेत् सर्वभूमवलिमेकं दद्यामिति दिव्यवीरकल्पे पलादिना || 
पाशवकल्मे तु वलिद्रव्यामुदाहतमिति || ततश्चक्र स्थल प्रेतपद्मासनोपरि 
मूलेन मूर्ति संकल्प पूर्वोक्त ऋस्यादि न्यासान्विधाय मूलेन वीजेन वा 
प्राणयामंत्रयं कृत्वा आत्मानं कामकलारूपं पूर्वोक्तं विभाव्यं 
करकथ्यमे 

४४अ)

कृया? त्रिखंडा मुद्रया पुष्पादिकं गृहीत्वा भावनाया मूलाधारात् 
कुंडलिनी ब्रह्म * *? न द्वादशांते नीत्वा तत्रत्य परशिवेन 
संगमप्य तत्रत्या मृतलौलीभूतां विभाव्यनां 
हृदयस्याष्ठदलपंकजे समानीय तदभेदेन परिणित धूतां तेजोमयी 
सावरणां मूलमुच्चार्य स्वानास्थान्तेजः सुषुम्णा 
वर्त्मनास्वांतदानीययमिति *? यु वीजेन वामनासाय || करपुष्पे 
समारोध्य पुष्पसंचये सावरणं ध्यात्वा देवीशि भक्तिसुलभे परिवार 
समन्वितं || 

यावत्वां पूजयिष्यामि तावदेवि स्थिरा भव || 

इत्यावाहनमुद्रया पात्रमध्ये कल्पितमूर्तो पुष्पं शिरसि निधायावरणनि 
यथास्थानं रस्मिप्रायेण ध्यात्वा वाहयेत् || तदुक्तं तूर्णयामले || 

देवीं ध्यात्वा तच्छटीरान्मयूखनिकरं वहिः ||

४४ब्)

विनिःसत्यस्थिरी भूतं परिवारं विचिंतयेदिति || 

मूलान्ते महाकाल सहिते दक्षिणकालिके |
इहावहिता भवं इत्या वा इत्या वाह्यमूलांते स्थापन मुद्रयां इह तिष्ठति 
संस्थाप्य || 

अमूलाते सर्वकल्पित्र सन्निधापन मुद्रया इह सन्निधे द्वि || 

इहे संनिधाप्य संनिरोध मुद्रया इह संनिरुध्यसंसुखीकरणं मुद्रया 
इहं संमुखी कृत्य || षडंगेन देव्यंगे सकलो कृत्य || 
हुन्मित्यवकुंड्व्य || वमिति धेनुमुद्रयामृती कृत्य मूलाते परिमी कृता 
भव || इति परमी कृत्या मूलांते अकारादीत्यक्षकारान 
मातृकामुच्चार्याघोदकेन त्रिःप्रोक्ष्यलेमिहामुद्रया देव्या हृदयं 
स्पृशन् आं ह्रीं क्रोंशी महाकाल सहिते दक्षिण कालिके प्राणा इह प्राणाः || 

४५अ)

आं ह्रीं क्रों श्री २३ क्र इह स्थिताः || आं ह्रीं क्रों श्रीं १२ के सर्वेंद्रियाणि 
आं ह्रीं क्रों श्रीं १२ केवाश्रनश्चक्षुश्रौत्रघ्रणप्राणाप्राणा इहगत्य 
सुखं चिरं तिष्ठं तु स्वाहा || एवं आवृत्ति त्रयं वां आं ह्रीं क्रों इति 
द्वादशावृत्ति जपेन प्रतिष्ठां विधाय || मूलांते षोडशा प्रणवा वृत्तिं 
कृत्वा मूलादि मातृका तेन प्रणवेण त्रिप्रोक्ष्य पुष्पेण देव्यंगे 
षडगन्या संविधाय || क्रीमिति वीजेन पुटितं मातृकार्णं मातृकास्थाने 
विन्यस्य मूलेन खड्गमुंडवराभय परयोनि मुद्राः प्रदर्श्य 
पाद्यादितिरुपाचारैः पूजयेद्यथा || 

पाद्यार्घाचमनीयंत्र स्थानं च सणभूषणं |
गंधपुष्पधूपदीपनैवेद्याचमनं ततः || 

तांवूलमर्चनास्तोत्रं तर्पणं दर्पणं च नमस्तिया? || 
प्रयोननंयेदर्चनायामुपचस्त्रिं षोडश || 

४५ब्)

पुनराचमनं नैवेद्यांगं न पृथक् || अर्चनाचरणावनमिति || तर्पणमिति | 
क्षौदुधानाशिके रौवु फलद्रवेषु यथा लाभ निवेदन इति 
वशवकलोदिव्यवीरपक्षे विचरेषार्घ * *? न 
वामानामिकांगुष्टयोगेन च मुद्रया आकरण शक्तिनां पूजयाम्यंते 
तर्पयामि नमः इति पंचोपचारास्तु गंधपुष्पधूपदीपनैवेद्यानि || तत्र 
पाद्यंदि पुष्पोतानुपकारान्मूलवीजेन वीजेन वा || मूलांते 
श्रीमहाकालसहितायै दक्षिण कालिकायै नमः || इति मंत्रेण पाद्यं देव्याः 
पादांवुजे दद्यात् || नतो विशेषार्थ तलं पात्रांवरै गृहीत्वा पद्यं 
समर्चयामि एवमावनार्ध्ये मधुपर्के एवं सर्वोवारेषुतोध्यं || तदुक्तं 
तत्र तत्र जलं दद्यात् || मूलांते श्री १४ वमिति मंत्रेण चदनंदयान्(##?

४६अ)

मूलांते श्री १४ यौस्वधा इति मंत्रेण मधुपर्कं देव्या मुखांवुजे दद्यात् 
|| नतो वमिति मंत्रेणाचमनं दयान् || ततः स्नानशालायां नीत्वा मूलांते 
श्री १४ यै स्नानीयं परिकल्प्यामि नमः | मूलेन सुगंधि स विलैरहं 
रुद्रेभिर्वसुभिश्वरा महामित्यादिनामहिनासं वभूवेत्यं तेन देवी सूक्ते 
नाभिषिच्य || ततः शतशंखेन वा सार्धत्रयशंखेनाभिषिच्य || ततो 
राजोपचारेण स्नापयित्वांगशे प्रोक्षणं कृत्वा पुनराचमनीयं दत्वा 
मूलेन पीठोपरि संस्थाप्य || मूलेन वाससी परिधाय || 
हाराद्यायरणौर्भूपयित्वा || मूलाते श्री १४ य गंधं परिकल्पयामि नमः || 
मूलांते श्री १४ पै पुष्पं परिकल्पयामि वैषट् || मूलादि नमोनेन धूपदीपौ 
समर्प्याचमनी | येनाचमनं दत्वा पुरतो त्रिकोण चतुरस्रं मंडलमिर्माव 
नैवेद्यपात्रं मंडलोपरिसंस्थाप्य 

४६ब्)

तत्व मुद्रया संस्पृश्या अर्घोदकेन श्री १४ पै नैवेद्यमितिदं निवेदयामि इति 
नैवेद्यं दत्वा पुनराचमनीयं दत्वा श्रीमहाकाल सहितायै 
दक्षिणकालिकायै तांवूलं कर्पूरादि सहितं निवेदयामि नम इति निवेद्या देव्या 
दक्षिणे महाकालं पूजये यथा || महाकालं यनेव्या दक्षिणे 
धूम्रवर्णाकं || विवाभ्रतं दंडखट्वांगं दंष्ट्रामीमं मुखं 
शिशुं || 

व्याघ्रचर्मावृत कटिं तु विलं रक्तं वाससं |
त्रिनेत्रमूर्ध्वकेशं च मुंडमालाविभूषितं ||

जराभारलसच्चंद्रखंडशुभ्र ज्वलन्निच || इति ध्यात्वा हुं स्यौ यां रां 
लं रक्तवलभैरव सर्वविघ्नान्नाशय २ ह्रीं श्रीं फट् स्वाहा इति मंत्रेण 
पाद्यादी उपचारान् प्राकल्य तदशक्तौ गंधादीन् ततदशक्तौ 
गंधपुष्पाभ्यां संपूज्य ततो देवी न्यास क्रमेण मनुना पुटितै 
मातृकाक्षौरभ्युर्च्य || 

संविन्मयिपरे देवि परामृत रस प्रिये |

४७अ)

अनुज्ञां कालिके देहि परिवारार्चनाय मे ||

अनेन देव्यै मूलेन पुष्पांजलि पंचकं त्रयं वारत्वा देवता प्रसन्ना 
विभाव्य परिवार पूजार्थ मनुज्ञाप्य परिवार पूजाज्ञां गृहीत्वा देव्या 
परिवार रस्मिरूपेण परिपातां ध्यात्वा परिवार देवता पूजयेत् || तदुक्तं 
कालीकल्पे || 

विज्ञाप्य च ततो देव्याः परिवार नथार्चयेत् |
अडगं पूजयिता तु गुरुपंक्ति प्रपूजयेत् ||

इति वचनादस्मन्मते षडंग पूजा प्रधानापूजांगं नत्वा चरणं 
पूजांगं भवति || 

वड्वादिदिक्ष वा पूज्य तत्र दंगेषु वा क्रमात् || तत्रादौ षडंग पूजां 
कृत्वा पश्चाद्गुरुपरिक्तिं संपूज्या वरणा पूजां कुर्यादिति || तदा 
पंचादरणं भवति || गुरुपूजानंलरे षडंष पूजनं 
ग्रंथांतरेप्यक्तं || तेज षडावरणं भवति || तदुभय संमतमिति || 
तदुक्तं 

४७ब्)

मंत्रमहोदधौ || 

अंगामि पूर्वमाराध्या षट्कोणेषु समर्चयेत् |
कालीं कपालिनी कुल्लां कुरु कुल्लां विरोधीइ ||

मेलि राची नैवृषमेव कल्प *? हिना | तदेव लिख्यने तत्रादौ 
गुरुपूजनं || ततो गंधपुष्पभ्यां गंधाक्षताभ्यां त्रिभिर्वामध्यकोणे 
विद्ववतिरिक्त रिक्त त्रिकोणविद्वंतराले देव्या दक्षिणभागे *? 
यनाथदीशपर्यतं देव्या दक्षाधस्तमारभ्येद्दक्षोर्ध्व हस्तप *? 
तं पंक्तित्रयं पूजयेद् यथा || तत्र मे || सुरक्तमाल्यांवरमध्यभूषाः 
स्वलंकृताः पंकजविष्टरस्थाः | सर्वे च सालंवनयोगनिष्ठाः 
प्रप्नाखिलैश्वर्य गुणाष्टकार्थाः || इति ध्यात्वा || 

ओं महादेव्यां वा श्रीपादुकां पूजयामि | ओं महादेवानंदनाथ 
श्रीपादुकां पूजयामि | ओं विपुराचार्य श्रीपादुका० | ओं भैरवानंदनाथ 
श्रीपादुका० | एते दिव्यौघः || अथ सिद्धौघातदुपरिपक्तौ ||

४८अ)

ओं ब्रह्मानंदनाथ श्रीपादुकां० | ओं पूर्णदेवानंदय श्रीपादुका० | ओं 
वलवित्तानंदनाथ श्रीपादुका० | ओं वलावलावलानंदनाथ श्रीपादु० | ओं 
कुमारानंदनाथ श्रीपादुकां ० | ओं क्रोधानंदनाथ श्रीपादुकां 
पूजयामि | ओं वरदानंदनाथ श्रीपादुकां ० | ओं सरदीपनानंदनाथ 
ऽस्रीपादुकां ० | ओं मायांवा श्रीपादुकां ० | मायवत्थं वा श्रीपादुकां० ||
१०|| एते सिद्धौघाः || तदुपरि मानवौघ पक्तिः पूजयेत् | ओं विमलानंदनाथ 
श्रीपादुकां ० | ओं कुशलानंदनाथ श्रीपादुकां० | ओं 
भीमसेनानंदनाथ श्रीपादुकां० | ओं माया वा श्रीपादुकां० | ओं 
मायावान्पंचा श्रीपादुकां० ||१०|| एते सिद्धौघा || 

तदुपरिमानंवोघपक्तिः पूजयेत् || 

ओं विमलानंदनाथ श्रीपादुकां० | ओं कुशलानंदनाथ श्रीपादुका० | ओं 
भीमसेनानंदनाथ श्रीपादुका० | ओं सुधाकरानाथ श्री पा० | 

४८ब्)

ओं क्रोधानंदनाथ श्रीपादुका० | ओं मीनानंदनाथ श्रीपादुका० | ओं 
गोरक्षानंदनाथ श्रीपादु० | श्रीजदेनानंदनाथ श्रीपादुका० | ओं 
प्रजापत्योनंदनाथ श्रीपादुका० | ओं मूलदेवानंदनाथ श्रीपादुका० | ओं 
प्रजापत्यानंदनाथ श्रीपादुका० | ओं मूलं देवानंदनाथ श्रीपादुका० | 
ओं रतिदेवानंदनाथ श्रीपादुकां० | ओं विघ्नदेवानंदनाथ श्रीपादुका० | 
ओं हुताशनानंदनाथ श्रीपादुका० | ओं समयानंदनाथ श्रीपादुका० | ओं 
संतोषानंदनाथ श्रीपादुकां० | एते मानवैघाः || 

मानवौघ समीपे स्वगुरुं पूजयेत् || तदुक्तं || 

मानवौघांतिके देवि च गुरुं पूजयेदिति || 

ऐं ह्रीं श्रीं हृद्ये? हृ?सूत्तमलचरपूर्य ह्रीं श्रीं 
सहक्षमूलरूपीं हंसः सोहंसंकोतनाम्ना श्रीगुरुनाथ श्री-अमुकां 
वा पादुकां मूलयामि इति वा श्रीगुरु इति श्रीगुरुपादुकां || 
श्रीपरमगुरुपादुकां श्रीपरापर गुरुपादुकां श्रीपरमेष्ठी गुरुपादुकां 
|| इति अज्ञात संप्रदाये नामांत दीक्षाश्वेत्त तत्राम्ना गुरु चतुष्टयं त्रयं 
वा पूजयेत् || 

तत्रापि संप्रदायः लोकांतरगते पूजनं ||

४९अ)

इह स्थिते गुरुस्मरणं || तदुपरितनेन परमगुर्वादि नाम्ना पूजयेदिति रहस्य 
विद || अन्यत्वन्यथा कुर्वंति तेन मस्यस्यातो? एतनदकरणे असमर्थ गुरु 
चतुष्टयं पूजयेत् || अजाप्य शक्तश्वे स्वगुरुं पूजयेत् || तदुक्तं 
कुलचूडामणौ || 

एकचित्तमना भूत्वा शृणुवत्स समाहितः | 
येषु येषु च मंत्रेषु ये ये ऋषिगणाः स्मृताः || 

ते ते पूज्यासेपर्णादौ संश्लेणह दिनं मया |
अज्ञात्वा गुरुनान्मांवौ गुरुवितचमपयेत् || 

चतुष्टयाषा संकोचान्नं च कायं ततः परं |
गुरुः परमगुरुश्चैव परापर गुरु ततः ||

परमेष्टी गुरुश्चैव कथिता गुरुवस्तता? | 

ततो देव्यै पुष्पांजलि दत्वा षडंगावरणं पूजां कुर्यात्  || 
मध्यत्रिकोणेष्टशीग्रीसुरवायव्यग्रेषु चतुर्दिक्ष्वं गं देवतां ध्यात्वा 
पूजयेद्यथा || तदुक्तं || 

४९ब्)

अग्निशासुरवामत्र्य मध्येदिक्ष्वंग पूजनं |
तुषारस्य टिकस्यामनाल कृष्णारुणार्चिषः ||

वरदाभयधारिण्ययः प्रधानतनवस्त्रियः | इति ध्यात्वा || 

ओं क्रां हृदयाय नमः हृदय शक्तिपादु अग्नौ ओं क्रां शिरसे स्वाहा 
शिरसक्ति श्रीपादुकां० ईशे |
ओं हूं शिखायै वषट शिखाशक्ति श्रीपादुकां निरृते || 
ओं क्रैच्य वचाय हुं कवच शक्ति श्रीपादुका || वायव्ये || 
औं क्रौं चैत्र त्रयाय? वौषट् चैत्रशक्ति श्रीपादुकां स देवता पुखः 
क्रः अस्काय फट् अस्त्रशक्ति श्रीपादुकां चतुर्दिक्षसंपूज्यं मूलेन 
पुष्पांजलिं गृहित्वा आभीष्ट सिद्धि मे देहि शरणागत म्रक्षले || भक्त्या 
समर्पये तुभ्यं प्रथमावरणार्चन व * * * * * 
*? विंदना विशेषार्घोदकेन पूजां समर्प्य द्वितीया वरणार्चनं 
कुर्यात् || * * * * * *? क्ति कोणेषु वाह्य 
त्रिकोणमारभ्य प्रदेश गत्या वामावर्त्तेन विन्यसेत् || 

५०अ)

सर्वरूपामा असिधरामुंडमालाविभूणा || 
तर्जनि वामधारयंत्यश्च सस्मिताः || इति ध्यात्वा वाह्य ततः प्रथम 
त्रिकोणस्य संमुख कोणे ३० काली श्रीपादुकां पूजयामि नम || इति वीर 
दिव्यकल्पे || अस्मन्मते पूजनमेव | देव्यावमि | अकपालि श्रीपादुकां० 
देव्यादक्षिणे | ओं कुल्ला श्रीपादुकां० तर्दतः द्वितीयो | ओं करुकुल्ला 
श्रीपादुकां ओं वोरोधिरी श्रीपादुकां० | ओं विप्रचित्ता श्रीपादुकां० | 
तदंतस्मृतीथे | ओं उग्रा श्रीपादुकां० | ओं उग्रप्रभा श्रीपादुकां | ओं 
दिप्ता श्रीपादुकां० | तदराश्चतुर्थे | ओं नीला श्रीपादुकां० | ओं 
घनाश्रीपादुकां | ओं वलाका श्रीपादुकां० | तदंतः पंचमे | मात्रा 
श्रीपादुकां० | ओं मुद्रा श्रीपादुकां० | ओंमिता श्रीपादुकां० | इति संपूज्य 
मूलेन पुष्पांजलिं गृहीत्वा अभीष्टं द्वितीयावरणर्वरमिति पुष्पांजलि 
दत्वा || तृतीया वरणपूजा कुर्यात् || 

५०ब्)

ततोष्टदले मूलेषु ब्रह्मादीन् ध्यात्वा पूजयेत् |
ततो देव्या दक्षिणे तु महाकालं समर्चयेत् ||

कुमारीकल्पेपि || 

देव्यस्तु दक्षिणे भागे महाकालं समर्चयेत् |
ततोष्टदलपूर्वादि क्रमेणाष्टौ प्रपृययेदि ||

वचनं मतांतरं तन्मते महाकल पूजादौ ना * * * *##?

ततः पूर्वादीष्ट दले ब्राह्मादीश्च प्रपूजयेत् | 
ब्रह्माहंससमारूढां स्वर्णां चतुर्भुजां ||

चतुर्वक्त्रान्निनेत्रां च ब्रह्मकूर्चं च पंकजं |
दंडं प * *? सूत्रं च दधतीं चारुहोसिनीं ||

जटाजूटधरां देवीं भावयेत् साधकोत्तमः | 

इति ध्यात्वा पूर्वादले | 

ओं आं ब्रह्मां श्रीपादुकां० | 
नारायणी मंधाती चारुहोसिनीं | 
जहादीप्तां श्यामां गरुडवसिशी || 

नानालंकारसंयुक्तां चारुकेशीं चतुर्भुजां |
घंटां शंखं कपालं च कूंत? दधतीं परां मधुमन्नां 
मदोल्लोल दृष्टिं सर्वांगसुंदरं || 

इति ध्यात्वाग्ने पदलैयं? नारायणी श्रीपादुकां० | 

माहेश्वरौ वृषारूढां शुक्ला त्रिमयनान्वितां? ||

५१अ)

कपालमरुडं चैव वरदाभयहस्तकं |
टंक च दधवी देवी नानाभरणभूषितां ||

इति ध्यात्वा दक्षिणदले ओं उ माहेश्वरीं श्रीपादुकां० | चामुंडां 
मंदहासां प्रकटित दशनां भोगवक्त्रां त्रिनेत्रां नीलां 
भोजप्रभाभां प्रमुदिनं वपुवां नारमुंडालिमालां || 
खड्गं शूलं कपालं नरशिरघटितं खेटकं धारयेती प्रेता रूढां 
प्रसन्नां मधुमदनुदीतां भावयेच्चंडरूपां || इति ध्यात्वा नै##-

कौमारीं कुंकुमाभां च त्रिनेत्रां शिखिसंस्थितां |
चतुर्भुजां शक्तिपाशमंकुशाभयधारिणीं ||

नानालंकारसंयुक्तां प्रसन्नापरिचिंतयेत् |

इति ध्यात्वा पश्चिमदले || 

ओं ऌं कौमारी श्रीपादुकां || 

अपराजितां च पीताभांमक्षसूत्रवरप्रदां | 
कमलं मातुलुंग च दंधंतीं परिचिंतयेत् || 

इति ध्यात्वा वायव्यदले |

ओं ऐं अपराजिता श्रीपादुकां |

वाराहीं धूम्रवर्णाभा वराह वदनां शुभां | 

५१ब्)

फलंकं खड्गं मुशलं हलं वेदभुजेर्धृतां |

इति ध्यात्वा उत्तरदले | ओं वाराही श्रीपादुकां ||

नारसिंही नृसिंहस्य विभ्रति पदशं वपुः | 

इति ध्यात्वा ईशानदले | ओं अः नारसिंही श्रीपादुकां० | इति संपूज्य मूलेन 
पुष्पांजलिं दत्वा अभीष्ट तृतीयावरणार्चनमिति पुष्पांजलि देव्या 
पादयोर्दत्वा प्राग्ववत्यूनां समर्प्य चतुर्थ्यावरणपूजां कुर्यात् || तत्र 
सुधार्णवनत्व प्रकारमते भैरव पूजनं प्रादक्षिण्ये न रहस्यकारमते 
अप्रादक्षिण्येना पूजयेत् || तदुक्तं | विम?त्रवचन व्यवस्था नास्ति यथा 
संप्रदायस्तदनुष्टेयमिते || ततो पात्राग्रे भैरव ध्यात्वा प्रदक्षिण्येन 
पूजयेत् || तदुक्तं कुमारीकल्पे || 

ब्राह्माद्या पूजयेत् पत्रे पत्राग्ने भैरवान्यजेत् |
भैरवानां ध्यानं त्रिपुरा सारसमुद्धयेत् ||

दधतो *?नयुज नीलवर्णानुरु?वेताल कपालशुजदंडान् | * 
* * * * * * * *?  नेत्राः करदंडैःकदि 
हस्तदंडं चंडैः || 
जगकृत्रिदिवर्तिचोत्तरांया भ्रुकुटी संघटितैर्सलाहर्वृदैः || 

५२अ)

णोत् च्लेअर् 

५२ब्)

* * * * * * * * *? सितो धूम्रः शुक्लो 
धूम्रः सितावुभौ || 

गौरोरुणक्रमादेनेवनंतः परिकीर्तितः || 
तत्रापि देव्या प्र?मारभ्य प्रादक्षिण्येन पूजनमिति || 
तदुक्तं शांभवीयो स्वसंमुखं भवत्याची * * * * * 
* * *? 

संव्यं तु दक्षिणं विद्यां दक्षिणं सव्यमेव च |
इत्येवं विधिना रश्मि देवभावात्य पूजयेत् ||

अन्यथापि || 

सर्वावरण पूजासु आरंभो देवताग्रतः पंचरात्रेपि | 
अथावरण पूजास्तु पुरः प्रावीकल्पयेत् ||

ततदि? परिवाराणां प्रादक्षिण्येन पूजयेत् || रुद्रयामले || 

यष्टु इति मुखादेवा देवाभिमुखतोदिश |
प्राच्यो दिहरितो ज्ञेयाः पूजाहोमादि कर्मसु ||

इत्य***? दि साधने व्यवस्था इंद्रादि पूजाव्यतिरिक्त 
स्थलेच्चिपं व्यवस्था षडंगांद्यावरयो *? || तदुक्तं || 

इंद्रादिल्लोकां कपालो स्वस्वदिक्षसमर्चयेत् || अन्यत्रापि ||

प्रसिद्ध रूपा * * * *? केशानां क्रमाद्यजेदि | 
अन्यद्विचारांतरं ग्रंथविस्वरभयान्मूलिस्विनं? || तदुक्तं 
कुमारीकल्पे || 

लोकपालांस्त्वतो वाह्ये तदस्त्राणिवतद्वहरिति || 

५३अ)

ओं लं इं इ श्रीपादुकां ओं रं अग्नि श्रीपादुकां | ओं संयम श्रीपादुकां 
ओं क्षं निर्-ऋति श्रीपादुकां ओं वं वरुण श्रीपादुकां ओं यं वायु 
श्रीपादुकां ओं शं सोश्रीपादुकां अहं ईशान श्रीपादुकां निर्-ऋतिं 
वरुणयो मध्ये ओं ह्रीं अं नं तं श्रीपादुकां इं ईशानयोर्मध्ये आं 
ब्रह्म श्रीपादुकां || तदुक्तं वायवीय संहितायां || 

संपूज्योष्टौ ततो विष्णुं नैर्-ऋते विधिमैश्वरे |

अन्यत्रापि ||

अनंत ब्रह्म *? यंतैः पंचमींद्रादिभिर्मता ||

चक्रपद्मांतिकैः षष्टीवलाद्यैरिति संपूज्य |

मूलेन पुष्पजलिं गृहीत्वा अभीष्टसिद्धि० | पंचावरणार्चनमिति पुष्पांजलिं 
दत्वा प्राग्वपूजां समर्प्य चतुरस्र वान्द्ये वज्रादि ध्यात्वा पूजयेद्यथा || 

पितसुक्तासिताकाराविद्युद्रक्तसितासिताः | 
कुरविंद पटलाभां वाद्याताज्राः परिकीर्तिताः || 

आकाशो नीलवर्ण नीलपुष्पोंत सीप्रायो वृक्षः कुरविंदः तत्पुष्पवर्ण 
इत्यर्थः || ओं वं वज्र श्रीपादुकां | ओं शं शक्ति श्रीपादुकां | ओं दं 
दंड श्रीपादुकां | ओं खं खड्ग श्रीपादुकां | ओं पंचश श्रीपादुकां 
| ओं अंकुश श्रीपादुकां | ओं गंदाग श्रीपादुकां | ओं शूं शूल 
श्रीपादुकां 

५३ब्)

ओं चं चक्र श्रीपादुकां | ओं पं पद्मं श्रीपादुकां | इति संपूज्य मूलेन 
पुष्पांजलिं गृहीत्वा अभीष्टसिद्धि मे षष्टी वरणाचनमिति || पुष्पजलि दत्वा 
पूर्ववसूतां समर्प्य ततो देव्यास्त्रणि पूजयेद्यथा || वामोध्वं ओं श्री कं 
खड्ग श्रीपादुकां० | तदधों ओं मुंड श्रीपादुकां० | दत्तधः अभय 
श्रीपादुकां दक्षोर्ध्वे ओं वार श्रीपादुकां अत्रके वित्मने दक्ष्यधोवरः 
दक्षोध्वे अभयं इति || नानातंत्रभेदेन नानाध्यानभेदाच्च || यथा 
गुरुपदेशं च निर्णयः || तदुक्तं वीरचूडामणौ || 

सद्यश्छित्र शिरः खल्लवानोध्वांधः करांवुजां || 
अभयं वरदं चैव दक्षिणाधोर्ध्वपाणिकामिति || 

फेत्कारिणी तंत्रे || कालितंत्रेपि | महालकृतेस्तवेतु || 

उर्ध्वे वामे कृपाणं करकमलतले छिन्नमुंडं तथाध || 

सव्ये भीतिंवरं च त्रिजगदद्य हरे दक्षिणे कालिके च || हस्तध्यानमुक्ते || 
भैरवी तंत्रे त्वन्यमैव || 

सद्य कृत्त शिरः खड्ग मृद्धं द्वय करांवुजां |
अभयं वरदं चैव अधो द्वयं करांवुजों ||

तदुक्तं रुद्रयामले || 

ततः संपूज्यये देव्या अस्त्राणि क्रमयो ततः? || 
वामे खड्गं च मुंडं च दक्षिणे च वरादाभयं रहस्ये || 

५४अ)

खड्गमुंडधरा वामे सव्ये व *? भयप्रदामिति वचनात् || 
वासोर्ध्वाथः खड्गमुंडेदत्तोध्वाचः अभयवरमिति || पुनर्मूलेन 
संपूज्य || 

मूलेन खड्गादि मुद्राः प्रदर्श्य दर्ध्वोक्र महाकाल मंत्रमुच्चार्य 
महाकाल श्रीपादुकां || इति देव्याः दक्षिणे महाकालं त्रिः संपूज्य || 
मूलमुच्चार्य सांगायै सपरिवारायै महाकाल सहितायै दक्षिणकालिकायै 
नमः || इति संपूज्य पुनर्गंधादिभिः पूजयेद्यथा || मूलांते || 

परमानंदसौरम्य परिपूर्णदिगंतरं | 
गृहाण परमं गंधं कृपया परमेश्वरी || 

श्रीमहाकाल सहितायै दक्षिण कालिकायै गंधं नम इति 
कनिष्टिकषांगंधं दत्वा कनिष्ठांगुष्ट योगेन गंधमुद्रां 
प्रदर्श्य || मूलांते || 

तुरीय वर्णसंभूतं नानांगुणमोनोहरां |
अमंदसौरभ्य पुष्पं गृहाणमिदमुत्तमं ||

श्रीमहाकाल सहितायै दक्षिणकालिकायै पुष्पाणि वैषट् || इति 
तर्जन्यंगुष्ठाभ्यां वारत्रयं पुष्पाणि समर्प्या अधोमुख 
तर्जन्यंगुष्टे यागेन पुष्पमुद्रां प्रदर्श्यत् || तत्र निषिद्धानि तदुक्तं 
नीलतंत्रे | 

नानोपहारवलिभिर्नानापुष्पैर्मनोरमैः | 
अपामार्गदलैर्भृंगैर्तुलसीदलवर्जितेः || 

५४ब्)

पूजनीया सदा भक्तानूनं शीघ्रफलप्रये |
देवीपूजा सदा जलाजलजैस्यलजैरपि ||

अविहितैर्निषिद्धैर्वा भक्तिमुक्तेन चेतसा | 

फेत्कारीणी तंत्रे || 

पुष्पं वा यदि वा पत्रं फलं नैव मधोमुखं |
दुःखदंतसमाख्यातं यथो मत्रं तथार्पणं ||

अधोमुखार्पणं नेष्टं पुष्पांजलि विधौ न तत् |
लक्ष पूजासु सर्वासु पुष्पमेकैकमर्षयेत् ||

समुदायेन चे पूजा लक्ष पुष्पार्पणं न तत् | 

ततो धूपात्रे फडिति प्रोक्ष्य नम इति पुष्पं दत्वा वाम तर्जन्या स्पृशन् 
मूलमुच्चार्य वनस्पतिरसोदि योगं धाद्यः सुमनोहरः || 

आघ्रपः सर्वदैवाभां धूपोयं प्रतिगृह्यतां | 
सांगायै सपरिवारायै महाकाल सहितायै दक्षिण कालिकायै धूप 
परिकल्पयमि नम || इति शंखजलमुत्स्पृज्यं नभ्यन्यंगुष्ट योगेन 
धूपमुद्रायां प्रदर्श || ओं जयध्वनि मंत्रमानः स्वाहेति 
गंधपुष्पाक्षतै || पूजितां घंटां वामहस्तेन वादयन् देवता 
गुणानामयशः स्तुत्य कीर्तयन् देवी धूपयेत् || तदुक्तं || 

जपध्वमिं ततो मंत्रमातस्वहिल्युदीर्य च |
अभ्यर्च्य वादयन् घंटां सूधूपैर्धूपयेत् ततः ||

५५अ)

ततो दीपपात्रं प्रडिति प्रोक्ष्य नम इति पुष्पं दत्वा *?म मध्यमया 
स्पृशन् मूलातेः | 

सुप्रकाशो महादीपः सर्वज्ञमिति भिरापहः | 
स वाह्याभ्यंतरं ज्योति दीपोयं प्रतिगृह्यतां ||

इति सांगायै श्रीदक्षिण कालिकायै दीपं परिकल्पयामि नमः इति 
शंखजलमुत्सृज्य || 

मध्यमांगुष्टयोगेन दीपमुद्रां प्रदर्श्य | 
पूर्ववत् घंटां वादयन् नेत्रादि पाद पृयंतं प्रदर्श्ययेत् || ततोग्रेत्रि 
त्रिकोणमंडलं विलिख्य ओं ह्रीं ह्रीं ह्रूं दक्षिणाकालि वलि मंडलाय नम 
इति मंडलं संपूज्य || तत्र साधारमायस्था संयुक्तं सपुष्पं पात्रं 
संस्थाप्य तदुपरि तत्वमुद्रां प्रदर्श्य || मूलांते || 

ओं क्रीं श्रीदक्षिणाये कालिकायै स्वाहा एष वलि नम इत्युत्स्पृज्य || नै##-

पूजनो भोजनादौ तुलिं दत्वान् महेश्वरि | 

इति ततः पुष्पांजलि दत्वा नैवेद्यं पुरतो त्रिकोण चतुस्थं मंडलं निर्माय 
नम इति संपूज्य || तत्र धारनै 

५५ब्)

* *? पात्रं निधाय नैवेद्यं क्रीं ह्रूं ह्रीं इति मंत्रेण 
मोक्ष्य वक्रमुद्रा प्रदर्श्ययमिति वायुवीजं वामतले ध्यात्वा सप्तधा जपन् 
तदुत्थ वायुजालदोषं संशोष्य दक्षिण करतले * * *? वीजं 
विचित्य मत्पृष्टललां वामकरतलं कृत्वा नैवेद्यं प्रदर्श्य 
तदुत्थानिनातहोषांध्वा वामकरतलेयमिति वीजं विनित्यत सृष्टलग्नं 
दक्षिणकरतलं कृत्वा नैवेद्ये प्रदर्श्यन्दुत्थामृतधारया प्लावितं 
संभाव्य मूलं मंत्रं जले प्रोक्ष्यं || अमृतात्मकं 
ध्यात्वानुस्पृष्ट्वा मूलंमष्टधा जप्त्वा धेनुमुद्रां प्रदर्श्या 
गंधादिभिरभ्यर्च्य देवताग्रे पुष्पांजलि समर्प्या तन्मुखात्रेजो निर्गतमिति 
ध्यात्वा मांगुष्टे नैवेद्य पात्र स्पृष्ट्वाहक्षवारेण जलं गृहीत्वा || 
मूलांते सप्तात्र सिद्धं सुहर्विविविधानेकभण निवेदयामि विवेशिसानुगायै 
गृहाण वै || इति श्लोकं 

५६अ)

पठित्वा सांगायै सपरिवारायै श्रीमहाकालसहितायै दक्षिण कालिकायै 
नैवेद्यं परिकल्पयामि नमः || इति जलमुत्सृज्य नैवेद्य मुद्रां प्रदर्शयेत् || 
ओं अमृतोपस्तरणमसि स्वाहा इति देव्या हस्ते जलं दद्यात् || 

ततो वामकरणे विकचोत्पल सदृसीं ग्रासं मुद्रां प्रदर्श्य दक्षिणकरणे 
समत्रं प्राणादि मुद्राः प्रदर्शयेद्यथा || 

ओं प्राणाय स्वाहा इत्यंगुष्टकनिष्टानामाभिः || 
ओं अपानाय स्वाहा इत्यंगुष्टातर्जनी मध्यमाभि || 
ओं व्यानाय स्वाहा इत्यंगुष्टा मध्यमानामभि || 
ओं उदानाय स्वाहा इत्यंगुष्टतर्जनी मध्यमानाभि || 
ओं समानाय स्वहा इत्यंगुष्टादि सर्वाभिः || ततो मूलाते सांगायै 
सपरिवारायै श्रीमहाकाल सहितायै दक्षिणकालिकायै जलं परिकल्पयामि 
नमः || मूलांते 

नमस्ते देवदेवेशि सर्वतृप्तिकरं परं || 
अमृतानंदं संपूर्णे गृहाण जलमुत्तमं ||

५६ब्)

इति जलं दत्वा जवनिकपाभाजन स्थलं संवेद्य ततो 
ब्रह्मेशाद्यैरभितस्कतां देवकत्याभिः सुधावारैः परिवोज्यमानं 
नर्मक्रीडा प्रहसनपरां पंक्तिभोक्रगणाह्रासंयंती भुजानां महादेवी 
ध्यात्वा तदवसरे पूजांग होमः कुर्यात् || तत्रात्म दक्षिने हस्त प्रमाणं 
चतुरस्रं चतुरंगुलमुत्सृतं स्थंडिलं यथोक्त लक्षणं त्रिकोणं 
त्रिकोणं कुडं कृत्वा मूलेन वीक्ष्यकडिति प्रोक्ष्यते नैव देर्भेः संताद्य 
हुं इति मुष्ठिना सिंच्य मूलेनाग्नि स्थापयित्वा तत्र देवी ध्यात्वा गंधाद्यैः 
संपूज्य || आज्येन ओं मूः स्वाहा || ओं भुवः स्वाहा || ओं स्वः स्वहा || ओं 
भूर्भुवः स्वः स्वाहा || इत्याहुति चतुष्टयं हत्वा मूलेन 
पंचविंशतिमाहुतिः हुत्वा पुनर्व्या हृतिभि हुत्वा गंधाद्यैः संपूज्य 
देवतां 

५७अ)

पीठौपरिसंयोज्या वह्निं? विसर्जयेत् || 

भो भो वह्ने महाशक्ते सर्वकार्य प्रसाप्रसाधक || 
कर्मातरेपि संप्राप्ते सान्निध्यं कुरु सादरंमिति || 

ततो दक्षिणभागे चतुरस्रं त्रिकोणमंडलं कृत्वा तत्र देव्यात्वा मूलेन 
पुष्पांक्षतैः संपूज्य || एह्येहि जगतां मात जगज्जनंति गृह्ण २ इमं 
सामिषान्नं वलिं सिद्धि देहि शत्रुक्षयं कुरु कुरु ह्रं ह्रं ह्रीं ह्रीं फट् 
स्वाहा एष वलि दक्षिण कलिकायै नमः हूं फट् स्वाहा || ओं ह्रं 
महाकालश्षशाधिप इमां सामिषान्नं वलि गृह्न २ गृह्ना मम २ 
विघ्ननिवारणं कुरु सिद्धिं मे प्रयच्छ स्वाहा || 

एष वलि महाकालाय नमः || इति महाकाल वलिमप्रित्वा ततस्तृप्तां देवीं 
ज्ञात्वा धेनुमुद्रया जलमतृतीकृत्य अमृतापिधानमसि स्वाहा इति देव्या 
हस्ते जलं दद्यात् ||

५७ब्)

ततों आपप्राशिताविभामवेद्यं नै-ऋत्या ह्रं इति संस्थाप्यं 
हस्तप्रक्षालनादिकं कारयित्वा मूलाते श्रीमहाकाल सहितायै दक्षिणकलिकायै 
तांवूलं परिकल्पयामि नमः || तमलदल कपूरपूगितागतंरंगितां || 

संशोषितं सुगंधं च तांवूलं परिगृह्यतामिति तत्वमुद्रया निवेद्य 
ततः साष्टदल गोधूमपिष्टदिरवितदापादि सद्धितं स्वर्णरवितंत्र 
मदायचक्रमुद्रां प्रदर्श्य धेनु मुद्रयामृषी कृत्य मूलेनाभ्य अ ओं 
मस्तकं पुनोल्यमूलेते || 
मस्तयोगिनी चक्र परिवारगणान्विते | अणत्रिकं गृहाषोदकालिके मुनसिद्धये || 
अनेन मंत्रेण घंटादि वाहन पूर्वके प्रारावन स्रमाकारं उच्चै देवीनी 
राजपेत् || मूलवीजेन प्राणायामत्रयं कृत्वा पूर्वोक्त ऋष्यदि षडंग 
न्यासान्विधाय ||

५८अ)

जपमालामानीयक्वचिसात्रे वामहस्ते वा स्थापयेत् | मूलोनार्योदके नाभिषिच्य || 

माले माले महामाये सर्वशक्ति स्वरूपिणी |
चतुवर्णत्यपिन्यस्तस्तस्मान्मे सिद्धिदा भव ||

इत्यनेन मंत्रेण गंध पुष्पाभ्यां संपूज्य || ओं गं अविघ्नं कुरु 
मालेत्वे इति मंत्रेण दक्षहस्तेनदाय शिरसि गुरुं || कंठे मंत्रपीतवर्ण | 
हृदये त्वेष्ट देवतां ध्यायन् हृदयेत्वष्ट देवतां ध्यायन् 
हृदयसमीप मालामादाय दक्षहस्त मध्यमागुलि मध्यपर्वणि 
संस्थाप्यं || ओं ह्रीं स्मीं ह्रं महाकालाय हौं महादेवाय क्रां 
कालिकायै हौ इति महाकाल मंत्रं अष्टोत्तरशतं जप्त्वा तज्जपफलं 
महाकाल हस्ते नैवेद्य || तत्रादौ कुल्लुकां मूर्द्ध्नि विन्यस्यसेतु हृदये 
ध्यात्वा महासेतुं विशुद्धौ सहस्रारे च ध्यात्वा निर्व्राणं मणिपूरे 
विन्यस्य ||

५८ब्)

कुल्लुकासे तु महासेतु निर्मामंत्रान् दशदशचारं जपेत् | ते मंत्रा यथा || 

क्रीं ह्रं स्त्रीं ह्रीं फट् इति कुल्लुका || ओं इति सेतु | क्रीं मिति महासेतुं || ओं अं 
क्रीं क्रीं क्रीं ह्रं ह्रीं ह्रीं ह्रीं दक्षिणे कालिके || क्रां क्रां क्रां हूं 
हूं ह्रीं ह्रीं स्वाहा ऐं अं आं इं ईं उं ऊं ऋं ॠं ऌं ॡं एं ऐं 
ओं औं अं अः कं खं गं घं ङं चं छं जं सं चं रं डं टं 
णं तं थं दं धं नं घं कं चं भं मं यं रं लं वं शं 
षं सं हं आं इति निर्वाणं जप्त्वा ततो पूर्वोक्त मंत्रार्थकासना पूर्वकं 
दैव्यनुसंधान परो प्रणव पूर्विकां विद्यां जपेदिति || पुनः 
प्रणवमुच्चार्य जपं समप्यत्वं माले सर्वदेवानां प्रीतिदा शुभदा भव 
|| शुभं कुरुषमे भद्रे पशोर्वार्यो च सर्वदा || ह्रीं सिध्यै नमः इत्यनेन 
मंत्रेण मालां शिरसि संस्थाप्य पुनः प्राणायाम 

५९अ)

त्रयं कृत्वा ऋष्यादि करषडंगन्यासं विधाय देव्या वामहस्ते 
अद्योदकेन जपां गुह्याति गुह्यगोत्वं गृहाणस्म कृतं जपं 
सिद्धिर्भवतु मे देवी त्वत् प्रसादान् महेश्वरी || इति समर्प्य देव्यै पुष्पांजलि 
दत्वा ततो ह्रीं सिद्धै नमः || इति पंचारमंत्रेण मालां संपूज्य रहसि 
स्थापयेदिति || 

ततो कर्पूस्तवेन स्तुत्वा क्षौ इडानारिकेरांवुफल इवेषु यथामाभं निवेदये || 
नत्वा मूलेन उपचारा समर्प्या || तदुक्तं || प्रदक्षिणनर्ना कुर्यात् 
कपूरस्तुतियामापाटन् || इति ततस्तोव कवचसहस्रनामादिकं पठित्वा 
प्रदक्षिण नमस्कारान् विधाय ततश्चुलकाकादकेन इतः पूर्वं 
प्राणवुद्धिदेहधर्माधिकारतो जाग्रत् स्वप्नपुस्यवस्थासु मनसा वाचा 
कर्मणा हस्ताभ्यां पद्मामुदरेण 

५९ब्)

शिश्रायत् स्मृतं यदुक्तं यत्कं तं तत्सर्वं ब्रह्मार्पणमस्तु स्वाहा || 
ओनंमदीयं च मां सकलं श्रीदक्षिणकालिकायै प्रीयतां || ओं तत्सदिति 
ब्रह्मार्पण मंत्रेणात्मनं समर्पयेदिति || ततो देव्यावितीण प्रसादमंगी 
कृत्या ज्योतिरूपा ध्यात्वां द्वारदेवतादि सहितान् परिवारगणान् देव्यंगे 
विलीनान् विभाव्य || 

मूलाते गच्छगच्छ परं स्थानं स्वस्थाने परमेश्वरी || 
यत्र ब्रह्मादयो देवान विदुः परमं पदमिति || 

तेजसः निर्माल्यः पुष्पण संहारमुद्रया समुधृज्याघ्रायपूरकयोगेन 
हृदय मानीय मनसा संपूज्य क्षणं तदात्म्य विभाव्य तत्तेजः कुंडलिनी 
रूपं परिण तंत्र मूलाधारे स्थापयेदिति || तदुक्तं स्वतंत्रे || 

ततस्तु दक्षिणा देव्या देहेष्वा वृत्तिभेदनः | 
विलिनाः संतु मूलेन देव्यंगे निहिताः स्मरेदिति || 

६०अ)

ततो ऋस्यादिकर षडंगन्यासन् कृत्वा एशान्यां जलेन त्रिकोण चतुरस्र 
मंडलं निर्मायतन्निर्माल्येन संपूज्य तत्र ओं चंडेश्वर्यै नमः || इति 
गंधादिभिः संपूज्य नैवेद्य दतांशं सहस्रांशं समुद्धृत्य तज्जले 
नैव नैवेद्यादि तन्मंत्रेणेन दद्यात् || ततो वलिपात्रस्थ देवता नरा च मुद्रया 
विसृज्य वलिविसनं कुर्यात् || यथा || 

पूर्व स्थापित वलिपात्रस्य मत्रं एकपात्रे कृत्वा पूजागृहद्वहिः पूर्व च 
मंत्र लं कृत्वा तत्र उच्छिष्ट भैरव एह्यहि वलिगृह्नं २ हुं फट् स्वाहा 
इति तदन्नं तत्र विसृज्य कृतांजलिः यज्ञाछिद्रं तपछिद्रं यछिद्रं 
पूजने मन मम || सर्वं तदछिद्रमस्तु भोस्कस्य प्रसादन || 

६०ब्)

इत्यछिद्रमवधार्य विशेषार्घं वालयित्वानत्र पुष्पं दत्वा तद स्निग्ध 
भूमौ वा हस्तकनिष्टया मायां विलिख्य मूलातोयं यं 
स्पृशामिपदिनयं य पश्यामि वक्षषां || 

सं एवदासतां पातु यदि शक्र समा भवेत् || 

इति मंत्रेण तिलकं कृत्वा यत्र लेपं निर्माल्यं शिरसि धृत्वा अविशिष्टं 
निर्माल्यं शुविदेशे निक्षिप्य देवी *? पमात्मानं ध्यायेदिति नित्यपूजा 
|| अथैवं विस्तरं कर्तुं मशक्र श्वेत प्रातरुस्थायशौचादिकं विधाय 
गुरुदेवीं स्मृत्वा प्रणम्य उक्तविधिना स्नात्वा स्नाने निस्तारा शक्तौ 
मलापकर्षण स्नानंतरं मूलवीजेन कुंभमुद्रया स्वशिरसि त्रिःप्रोक्ष्य || 

उक्तविधिना संध्या तर्पणानि कृत्वा तदकणे अशक्तः मूलं नववारं 
प्रातःकाले मध्य ह्रि षट्त्रिशद्वारं सायं षडशवारं प्रजप्य 
मूलेनाष्टाविंशनिवारं देवी संतर्प्या मूलेन सूर्याघं दानं कृत्वा 
गृहं गत्वा प्रागुक्त प्रकारेण मंडल पूजांविधाय तदशाक्तौ मूलेन 
मंडप्रोक्ष ||

६१अ)

तत्रासनं कल्पयित्वा || ह्रीं आधरशक्ति कमलासनाय नम इत्यासनं 
संपूज्योपसिश्या प्राण न द्रव्याण्याच्छाधा भूतशुद्धिं विधाय 
भूतशुध्यामपि विस्तरा शक्तौ || प्राग्वन्याय पुरुषं ध्यात्वा यमिति वीजेन 
प्राणायामेन तदेहं संशोप्यरं इति वीजेन संदह्यववं वीजेन संप्लाव्य 
देव्यारूपं सावर्षहं देहमुत्पन्नं विभाव्य ईं इति मंत्रेण 
द्वादशावृत्ति जपेन प्राणम्रतिष्टां विधाय संवीन्यासात् कृत्वा तदशक्तौ 
ऋष्यादिक खडंगमंत्राक्षान्यासान् विधाय पूर्वोक्र योगपीठं न्यासं 
कृत्वा तदशक्तौ नवपीठं शक्तिर्विन्यस्य पूर्वोक्तेन ध्यात्वा 
पूर्वोक्तरीत्यांतर्यागं विधाय तदशक्तौ ध्यात्वा मूलेन 
पंचोपचारैराध्य || क्षणं तदात्म्यं विभाव्य मुद्राः प्रदर्श्य पूर्वोक्त 
कलशपात्राण्याच्छाद कलस्यावना 

६१ब्)

शक्तौ मूलेन स्ववामे जलपात्रं संस्थाप्य मूलेन संपूज्य पूर्वोक्त 
सामान्य विशेषार्घ द्वयं संस्थाप्य सामान्याघ्रेण पाद्यायुपचारान् 
प्रकल्पयेत् || तदशक्तौ अर्घपात्रं प्रोक्षीणी पात्रं व संस्थाप्य प्रोक्षणा 
पात्र जले नैव पाद्याद्रीनि प्रकल्पयेत् || ततः पूर्वोमात्य पूजां विधाय 
तदशक्तौ मूलेन स्वदेहं प्रोक्ष्य देवीरूपं देव्याराधनं योग्यं 
विभाव्य प्राग्वत् पीठपूजां विधाय तदशक्तौ अष्टावष्टदिक्ष्वे कामध्ये च 
नवपीठशक्तिः पूजयित्वा मध्ये प्रेतासनं मंत्रेण संपूज्य तदुपरि 
मृत्ति संकल्प पूर्वोक्तरीत्या वाह्वा ब्राह्म? प्राणप्रतिष्ठांतं 
यथोक्तं कृत्वा मूलेन स्थापयित्वा मूलेन 
पंचोपचारैर्महाकालसंयुक्तां देवीं पूजयित्वा तदंते सर्वभूत 
महाकालप्रधानाय वलित्रयं दत्वा कुल्लुकासेतु 

६२)

महासेतु निवाणं च यथा स्थान्यं विन्यस्य पूर्वे महाकमंत्रं 
दशवारं जत्वा मूलेनमष्टोत्तरं शतं जपेत् || तशक्तौ महाकाल मंत्रं 
सच्छन्मूलेन सप्तविंशतिवारं प्रजप्य पूर्वोक्तरीत्या संहारमुद्रया 
उद्वास्य देवीरूपमात्मानंधी? भाव्येदिति || एतदकरणे अशक्तश्चेत् मातः 
काले गुरुं ध्यात्वा देवीं ध्यात्वा तक्षणं तन्मयो भूत्वा स्वशाखोक्त 
स्नात्वा मूलेन त्रिरात्मारं प्रोक्ष्य वैदिकी संध्याविधाय नववारं मूलां 
प्रजप्य गुर्वादि चतुष्टयमिति संतर्प्य मूलेन धाप्रतर्प्यमूलेन 
सूर्यमंडले देवी ध्यात्वा अर्घं दत्वा गृहे गत्वा मूलेनासनं प्रोक्ष्य || 
तत्रोपविश्य मूलवीजेन प्राणायामं कृत्वा स्वशरीरे देव्या रूपं विभाव्य 
ऋष्यादि करषडंगन्यासान् कृत्वा पूर्वोक्तं ध्यात्वा मनसा 

६३)

संपूज्य एकं अर्घ्यं संस्थाप्यमंदशकलात्मने वह्निमंडलाय नमः 
आधारे इति संपूज्य तदुपरि अस्त्रेण क्षालिते पात्रं निधायं || हं द्वादश 
कलात्मने सूर्यमंडलाय नमः इति संपूज्य तन्मध्ये विलोम 
मूलमुच्चार्यवजमुच्चरन वा जलेनापूर्य किचित्पात्रातरे तज्जलं गृहीत्वाति 
पूजोपकरनमात्मानंन्तिः प्रोक्ष्य प्राग्वत्रव पीठशक्तीः प्रेतासनं च 
संपूज्य प्राग्वदावाह्य वीजेन उपचारा प्रकल्प || प्राग्वत् पूजयित्वा | 
नैवेद्यांते प्राग्वलित्रयं दत्वा प्राग्वजत्वा उद्वासयेदिततीयः कल्पः || 

इति श्रीविमर्शानंदनाथविरिचितायां कालिकल्पलतायां द्वितीयं कुसुमं || 
समाप्तं || शुभमस्तु ||

संवत् १७५४ मीती आसाढवदीदुती आसुभस्थाने नेपालमध्ये ललित *? 
ठने लिखितं ||



###########   END OF FILE  #######