#################################################### MUKTABODHA INDOLOGICAL RESEARCH INSTITUTE Use of this material (e-texts) is covered by Creative Commons license BY-NC 4.0 Catalog number: M00278 Uniform title: kriyākālaguṇottara Manuscript : NGMCP 3/392 reel number B 25/32 Description: Ninth or tenth century early tantric work on Sorcery and healing. Notes: Revision 0: December 16, 2013 Internet publisher : Muktabodha Indological Research Institute Publication year : Publication city : Publication country : India #################################################### प्. १अ) ओं नमः शिवाय || प्रणम्य शिरसा देवं श्रीकंठमुमया सह | कलया कलितं कान्तममितौजसंस्तुतं प्रदं || कार्तिकेय उवाच || द्युतास्तथा विविधामंत्रालोके आश्चर्यकारकम् | सिद्धिमुक्तिप्रदं दिंस्ती ? त्वयोक्तं परमेस्वर || न श्रुतं गारुडं किंचित् सद्यप्रत्य * कारकम् | तस्य चक्ष्वसुरश्रेष्ठममत्तकश्च ? संकर || लक्ष्णं नागजातीनां गर्भोत्पत्तिमशेषतः | रूपकं सर्वनागानां व्यंतराणां च जातकम् || ग्रहपक्षदिसावानां साकिनीनां च लक्षणं | वालग्रहाश्च ये क्रूराः पीड्यन्ते विह्य ? निर्घृणाः || नारीगर्तकरा ये तु तेषां कथय रूपकम् | गोननावां तु देवेश वृश्चिकानां तु लक्षणं || अन्ये पि विविधा दुष्टारा लताकीटलूतयः | ज्वरा ** ति विधा प्रोक्ता असाव्यासाव्यमेव च || प्. १ब्) ज्ञानयोग क्रियादीक्षा मन्त्राश्च ये लक्षणं | दीक्षितानां च समासात सिद्धिसाधनसाधकै || गारुडं सूतं तंत्र चर्मं च वादं तथैव च | तत् सर्वं मम देवेश अज्ञो हं भवतः पुरा | स्वयं वद महादेव दीनानामभयं कर | ईश्वर उवाच || सृणु वक्ष्यामि तत्वेन तंत्रसद्भावमुत्तमम् | देव्यायाः कथितं पूर्वं अन्येषां गोपितं मया || गारुडं मंत्रवादं च सिद्धान्तं यच्च मुत्तमं | सर्वेष्वेतेषु देवेश सिद्धं नान्यत्र प्रकीर्त्तितं || सर्वसिद्धिप्रदो देवः सर्वज्ञानप्रदायकः | भुक्तिमुक्तिप्रदः सो वै भक्तानां कारणेस्वरः || न तेन रहितं किंचिदिह लोके परत्र च | स ब्रह्मा स वै विष्णुः स रुद्रात् स पुरंदरः || स रुद्रः सोमसूर्यो वा ईश्वरो थ सदाशिवः | पदं सर्वदेवः सर्वव्यापी परापरः || यं कालं व्यापवे योगी त् * मग्रुलदो (?) भवेत् | प्. २अ) तं ज्ञात्वा सिद्ध्यते मंत्री नात्र कार्य विचारणात् || इति क्रियाकालगुणोत्तरे प्रथमः पटलः | ईश्वर उवाच || गारुडस्य पुरावत्स? साव्यासाव्यश्च लक्षणं | तं ज्ञात्वा तत्वतो धीरः पश्चात् कर्म समारभेत् || यक्षरक्षग्रहाणां च साकिनीनां च लक्षणं | तत् समासाक्त वत्स कथयामि यथार्थतः || नागास्तु द्विविधा प्रोक्ता दिव्यादिव्यास्तु ते स्मृताः | विविधा चतुरो वर्माः पृथत्क्वनोप? लक्षयेत् || ब्रह्मणा क्षत्रिया वैश्या सूद्राश्चैवमुदाहृताः | दिव्यादिव्ये पि सर्वश्च वर्णरूपं सृणुष्व मे || विप्रा उदयैग् * * ? ता मेरो जाताश्च क्षत्रियाः | वैश्यजातिषु ये नागास्ते जाता गन्धमादने || मन्दरे च स्थिताः सूद्राः दिव्या यामोपरूपिणः | ब्रह्मजाता समाख्याता अन्तरीक्षानुचारिणः || रुद्रजातास्तथा चान्ये कात्ययेन महात्मन | प्. २ब्) अन्येपि नागराजानो नागराजे सुरेस्वराः || अनन्तादि कुलिकान्तो देवमूर्तिस्तु अष्टधा | ते ग्रहास्ते च वै नागालोकपालस्तु विस्मृताः || वृश्च * * ? स्थिताः सर्वे स्वनियोगेन मेच्छया | पालयंति जगत् सर्वं स्वे स्वे स्थानेषु व्यापकाः || तेषां जातास्तु ये केचिद् दिव्यादिव्या उदाहृताः | पातालन्तरिक्षभूमिस्था मनोजाः कामरूपिणः || अचिंत्या मानुषे लोके विचरन्ति महीतले | अन्ये प्यवज्राः प्रोक्ताः अरुद्रास्ते प्रकीर्तिताः || ब्राह्मणा स्वेतवर्ण्णास्तु रक्तवर्ण्णास्तु क्षत्रियाः | वैश्याश्च पीतवर्णास्तु सूद्रः कृष्णा उदाहृताः || पन्नगानां च सर्वेषां चतुर्वर्णा पृथक् पृथक् | त्रैलोक्यचारिणा दिव्यादिव्यभोगासनाशिनः || दिव्यमाल्याम्बरास्ते वै दिव्यपुष्पोपशोभिताः | कामरूपधरा दिव्या स्वे वम ? स्वौ पृथक् पृथक् || प्. ३अ) अचिन्त्यानां पुनर्वक्ष्ये समासाच्छृणु यत्नत | पर्वतेषु च रम्येषु गृहास्थां यतनेषु च || महापद्मसरे रम्ये उद्यनागमसंगमे | द्विजजातिषु ये सर्प्पा पषुस्थानेषु नित्यसः || चत्वरेषु गृहे श्रेष्ठे प्राकाराद्द्वालतोरणे | क्षत्रियाणां च न * * ? स्थानान्येतानि षण्मुख || गोकुल गोष्ठकोष्ठारे यंत्रसालागृहेषु च | वैश्याः पंचसु स्थानेषु नित्यं सुखनिवासिनः || आपः समीपे मध्ये वा अस्माक्लटेन् वनेषु च | अटन्ते सर्वतः सूद्राः स्थाने स्थानेषु नित्यसः || वायु पुष्पफलं पत्रं अष्लन्ति द्विजपन्नगाः | क्षत्रिया आभक्षाश्च वैश्य मंडूकभक्षकाः || सूद्रा वै सर्वभक्षाश्च तथा व्यंतरा जातकाः | पूर्वे याम्ये चरेद् विप्रः मध्याह्ने क्षत्रियाश्चरेत् || वैश्य त्रितीयके याम्ये अपराह्ने सूद्रजातयः | प्. ३ब्) वैश्याश्च * ? सवाणयोर्मध्ये सर्पी ऋतुमती भवेत् || मैथुनं तु भवेतासां दंपत्योर्वलितेन तु | चत्वारो वार्षिकमासा न क्वर्पी गर्भं तु धारयेत् || अंडानां तु सते द्वे चत्वारिंसा त्वधरे बुधः | पका *? जेन ते सर्पी अंडकानांनु न संशयः || कार्त्तिके मासि ये जाताः अतिरौद्रा विषोत्कटाः | रक्तास्तु क्षिप्रविषाः अतिदीर्घा भोगत्वराः || मार्गसीर्षे तु ये जाता स्थूला ह्रस्वा तु ते स्मृताः | रक्तनेत्राल्पभोगाश्च मंदविषास्तु ते स्मृताः || सप्ताहं रक्षते सर्प्पी जातमात्रस्तु अण्डकात् | सप्ताहे तु अतिक्रान्ते स्वयं क्षयते पुनः || निःपाद्यन्ते त्रयस्तस्याः स्त्रीपुंसां च नपुंसकं | अण्डका स्फुटिता वत्स सलाकाहव चेतसाः || निष्पंदा निर्विषास्तनुदिनानानि चैकविंसतिं | प्. ४अ) ततस्तृतीयके पक्षे स्वसंज्ञा च चलन्ति च | उन्मूल्य वेक्षुमूर्द्ध्नाभ्याः पश्यन्ते सूर्यमंडलं || तदा प्रभृति सविषा जायन्ते उरगेस्वराः | दसंते दशधा सर्पा तान्निदो समासतः || भीतोन्मत्तं क्षुधर्त्तश्च आक्रान्तो विषदर्पितः | आहारेच्छा सुतान्वी च स्वस्थानरक्षणे रतः || नवमो वै रसम् वाद दशमोकारचोदितः | इति क्रियाकालगुणोत्तरे द्वितीयः पटलः || ईश्वर उवाच || शृणुष्वेवं समासेन सर्वलोकहितार्थिनः | दंष्ट्रा व्यालमुखे वत्स लोके चाष्टविधा स्मृताः || कराली च कपाली च वायवी च तृतीयका | धूम्रा क्रूरा तथा चोग्रा भीषणी विपरीतधी || अष्टौ दंष्ट्रा तु सा प्रोक्ता नवमी कालसंज्ञिकाः | कार्तिकेय उवाच || प्. ४ब्) कालं संज्ञा तु किं नाम कस्मिन् जायते | कस्मिनङ्गे विषं तिष्ठे सर्पाणां तु उमापते || ईश्वर उवाच || सर्पस्य तालुके वत्स अंकुराकार लक्षणा | ममुंचेत विषं घोरं तेन सा काल संज्ञिनी || वले तस्य तु नागस्य सृक्षिण्या भरणेन तु | पतितं तु विषं दंसे तदा क्रमति धातुषु || चतुर्विधं भवेद् दंसे दष्टं विद्वं च खण्डितं | अवलुप्तं भवेद् दिव्यं तेषां वक्ष्यामि लक्षणं || एकदंसं भवेद् विद्वं दष्टं चैव त्रिदंसकं | खंडितं खंडितेनैव अवलुप्तमदंशकं || चक्रं च आयतं सव्ये एकदंसं च दृश्यते | भीतदष्टं विजानीयाद् विषं तत्र न विद्यते || लालाक्त तु ये दृश्यन्ते रिपुरायतो यदा | मददर्पितस्य तल्लिङ्गं सविसां कृतिकासुताः || खंडितं यत्र दृश्येत लालाक्तं दंशमध्यगं | प्. ५अ) क्षुधार्त्तस्य भवे दंश सासु प्राणापहारकं || वहवो यत्र दश्यंते दंशा चैव क्रमासिनः | अविषा ते तु विज्ञेया आक्रान्तेन तु द्रंशिताः || लोलकरविरसंयुक्ता दृश्यंते वहवो यदा | विषदर्पितस्य ते दंशा तत्र ज्ञात्वा चिकित्सयेत् || द्वौ दंशौ ऋजुस्त्वेकः वक्त्रं तु भवते यदा | आहारार्थं तु तं दंशं विषं स्वल्पं विदुर्बुधः || मांसमध्ये प्रविष्टास्तु लाला वहवो यदा | अत्यार्थे तु ते दंसा कर्म तत्र समारभेत् || द्वित्रिभिर्भक्षितैः स्थानैः पूर्ववैरानुसारिणा | तस्य कुर्याच्चिकित्सा तु एवमाञ्जर्न्न ? संशः | एकदंशं भवेद् यस्य तं वै रुधिरोल्वणं | त्रिदंशमेकदंशं वा तं विद्याकालचोदितं || चक्राकृतिर्यदा दंसं पक्वजंवूफलोपमं | सुस्विन्न वेदवहुलं अरिष्टकफलाकृतिम् || प्. ५ब्) स्वसूनं अग्निदग्वं वा अतीवरुधिरं वहेत् | वेदना दंशमूले तु अतितीव्रा च जायते || स्वेतं च तत् प्रदेशं तु वर्णहीनमथापि वा | यदा एवं रूपं पश्येत् तदा कालं निवोधतः || ताद्याभंने युगलं तथैव कारनीलकं | वियोग अधरदंताभ्यां ग्रीवा भंगमथापि वा || हृदिशूलं तथा क्वर्द्दि अंगदाहश्च वेदना | स्रवते मूत्रपुरीषं स्यात संधिभेदं च जायते || एवं सुलक्षणं दृष्टाकालदंशं न संशयः | दंडेन ताड्यमानाभ्य दंडराजी न दृश्यते || सिंचन्न मुदकेनापि सीतेन च मुहुर्मुहुः | रोमांच न भवेद् यस्य तं विद्यात् कालचोदितं || सूर्यसोमौ तथा दीपौ न मुभासं तु पश्यति | सा तु नाशं वदे वाव्यंतं गतं नात्र संशयः || आरक्तौ भवेन्नाम्नी वा नंगो न विद्यते | न वदेत् सानु जीवते तं * * * * *? ध्वज || प्. ६अ) इति क्रियाकालगुणोत्तरे तृतीयः पटलः || ईश्वर उवाच || पंचमी पौर्णमाशी च अष्टमी च चतुर्दशी | असुताः तिथयो ह्येताः नक्षत्राणि निधतः || कृत्तिका श्रवणं मूलं विशाखाभणीमघ | पूर्वाणि त्रीणि चित्राश्च तथा अश्लेषमेव च || रिक्षाभ्या सुभाण्येतानि विकर्म्माणि वर्जयेत् | नक्षनुतिध्विदंशस्तु हुता सक्ता नमेव च || मर्म स्थानो? निखलाश्च समुदाय यदा भवेत् | पतानि यदि दृश्यन्ते तदा सिद्धिर्न विद्यते || कंठे च वस्त्विमे देव करमध्येषु संधिषु | अधरे सिरेभ? मध्ये सांख नेत्रे गुदेस्तथा || मूनेषु * * * *? षु ग्रीवायां तालुके तथा | मर्मक्षास्राणि पतानि येषु न दष्टो न जीवति || उद्याने जीर्ण कूपे वा वटे नगरे अरलुक | प्. ६ब्) सुष्कवृक्षे स्मसाने तु सृंगाटे चत्वरेषु च || सून्यगृहे तस्य कूटे तु देवता यतनेषु च | सिग्रु श्लेष्मातके वृक्षे खर्जूर विनीत केषु च || पषुस्थाने ये दष्ट्या न ते जीवन्ति मानवाः | मध्याह्ने संध्य मध्ये तु अर्द्धरात्रे निसान्तयोः || दुष्टावेला सदा ह्येता काल * * *? पलक्षि येत् | अबद्धतानि प्रवक्ष्यामि सुनिञ्च सुभानि च || पक्वविज्ञायते सर्वं असाव्यं साव्यमेव च | दूरस्थो व्याहरेदूतोकदते च मुहुर्मुहुः || नृणाक्वेदकरो वाथ पासदंडासु हस्तकः | भीतोदीनस्रमान्नंश्च खरोष्ट्रा महिषा रुहः || कृष्णवस्त्रावृतांगश्चररक्तसाल्यावरार्चित् | हृष्टः कुद्वस्तथा तीखावग्नौ वा कुरभाषिणः || तैलान्यक्त रुधिराक्तः ऊर्मावाशेश्वछादितः | भस्मङ्गी रक्त तिक्षश्च कृपणकः स्वेत भिक्षुकः || प्. ७अ) तुलाहस्त उन्मन्तो वाथाधिको च्छिन्न नासिकः | भग्नदंडस्तथा दग्धो वेक्रोसः सस्त्रपाणिनः | कुमारी यस्य दूती च अभ्य जाती तथा भवेत् || एतैर्न्न सिद्ध्यते कर्म सर्वकर्मसु वर्ज्जितः | सुभाऽन्ये कथयिष्यामि येन सिद्धिः प्रजायते | पूर्णाङ्गाधी बुद्धिश्च सितवस्त्रां वरच्छदः | शितपुष्पा न लिप्ताङ्गः एकाग्रामौ स चिन्तकः || दृढ वाक्याम्रवादी च सर्वव्याधि विवर्जितः | पुष्पहस्तफलैक्वंपि पल्लवै दूर्वा चाक्षतैः || नदीनो न च वित्रस्रः? सुभदृष्टिः स्थिरासनः | स्वजाति वर्ग धर्माणां सस्त्रदंडविवर्जितः || ज्ञातव्यं वातिके क्षेणते हृताः सर्वसिद्धिदाः | मुक्त्वा तु स्वजनं गोत्रमातुरं गात्रं वर्जयेत् || प्. ७ब्) ईदृशस्तु यदा हृतो सृतं तं काल चोदितं | गृध्रोलूकश्चायुक्यं तु स्वानमार्जारयोस्तथा || सृगालदर्शनं दृष्ट्वाखरोष्ट्रमहिषसूकरान् | रजकानकीटकाषायी पीतांवरक्तरक्तवाससं || प्रस्थाने चलितो वैद्यो शकुनान्येतानि पश्यति | तत्र कर्म न सिद्येत यदि वार्क्ष्वस्वयं भवेत् || असुतानि च वाक्यानि न हृ गृह्णे निष्ठुराणि च | भीतं नष्टं तथा सुष्ठं युतं भक्तं च ध्वंसितं || विष्णुं तं च श्रुतं वाक्यं सस्व दग्धं हतं तथा | विनष्टं निर्गतं चैव गतं पतितं मूर्छितं || विश्लिष्टं घातितं भिन्नं विनीलं त्यक्तमेव च | अस्नानि च वाक्यानि वर्ज्ज द्वाति * * * * * || पूर्णकुंभं तु गजं वृषगवाहनं | राजा न मुदितं दृष्ट्वा विप्रोथ सिव योगिनां || पृथ्वी हस्तो सुरा वापि वितालं ध्वज चामरं | प्. ८अ) संपूर्णाङ्गा सुभानारी हेमरत्नममौक्तिकं || आममांसं मधुमांसं दधिं वा उद्धृतं तथा | सुक्लपुष्प कृतं दूर्वा सार्द्रं चंदन रोचनां || पुण्याह जपशब्दं च सिद्धिसास्त्रविचारणम् | प्रस्थितः सृणुते यस्तु तस्य सिद्धिर्न संशयः || निदानैर्विधिर्वत्स परीक्षे ततमातुरम् | तदा संग्रहणं प्रोक्तं परिछेदे च संग्रहे || निश्चिनोति यथार्थेन हेतु निर्न्निश्चयेन तु | निदानंतेन इत्याहुः संग्रहे संहं भवेत् || यदा चिकित्सा कर्तव्या बुद्ध्वामंत्रैस्तु तत्वतः | अन्यथा पाछादो * * *? हस्य विषटयात् || तंत्रेस्मिन् कथितं स्कंद क्रियाकालगुणोत्तरे | इति क्रियाकालगुणोत्तरे चतुर्थः पटलः || कार्तिकेय उवाच || त्वया देव पुराप्रोक्तं देहस्य सप्तधा तवः | कथं ज्ञायति हे विकारैस्तु महेश्वर || ईश्वर उवाच || प्. ८ब्) सृणुष्वेकमनावत्स विषुंधातु गतस्थितं | जलमध्ये मश? तैलं पतितं तु विपर्यये || एवं विषं शरीरस्थं शोणितं प्राप्य वर्द्धते | तमेव द्विगुणं चर्मे मांसे वै चतुर्गुणे || पित्ते चाष्टगुणं ज्ञेयं श्लेष्मा षोडशधा पुनः | वाते विंशति गुणण् प्रोक्तं मज्जा त्रिंशगुणं भवेत् || मज्जास्थाने तु संप्राप्ते असाठ्यं विषमुच्यते | विषं धातु गतं वत्स पृथक्तेणापि लक्षयेत् || न च दुष्ट मुखे क्षेत चिकित्स द्वातिकोन्तमः | स्व च गते विषे स्कंद रूपकानु पलक्षयेत् || * * * * * * * * * * * * * * * * ? | * * * * * ? रूपाणि तस्य त्व च गतं विषं || तत्रागर्द प्रवक्ष्यामि येन संपद्यते सुखं | प्. ९अ) अर्कमूल अपासार्गं प्रियंगुं चंदनं तथा || पानमालेपनं दद्यात् तेन संपद्यते सुखं | अथ कर्म कृते तस्मिन यद्विषं न निवर्तते || त्व च स्थान ततो गत्वा पुनरक्तेषु जायते | रक्तस्थान गते तज्य रूपाणि न च लक्षयेत् || सिरसि वेदना तीव्रा अश्रुपूर्णे तु लोचने | दन्तमांसानिसीयंते पक्वजं वूफलाकृतिः || रूपाण्ये तानि यानीयाद्विषे रुधिरसंस्थिते | तस्य कुर्यात् प्रतीकारं न च दष्टमुपेक्षते || उसीरं चंदनं चैव पियंगुं कुंकुमं नखं | पानमालेपनं देयं ततः संपद्यते सुखं || एवंपिहिकृते वत्स यद्विषं न निवर्त्तने | रक्तस्थानं परित्यद्य मांसस्थान स्थितं विषं || तस्य रूपाणि वक्षामि शृणु तावन सुव्रतः | पीतवर्णं जगत् सर्वं सुमन्नं तत्र पश्यति || अत्यन्तं दह्यते गात्र क्वर्द्दते च पुनः पुनः | प्. ९ब्) एतानि यस्य रूपाणि तस्य मांसगतं विषं || अगदं दापयेत् तस्य येन संपद्यते सुखं | मधुसारं सवु? हिंगुकुंकुमं रोहिणी तथा || पानमालेपनं दद्यात् ततः संपद्यते सुखं | एतेनापि प्रकारे यद्विषं न निवर्त्तते || मांसस्थानं परंत्यज्य पित्तस्थाने तु वर्तते | पित्तस्थान स्थित स्यापि रूपकान्युपलक्षयेत् || पीतवर्णाभवेत्यादौ अथवा ? गौरवर्णकौ | पीते च लोचने तस्य जायते नात्र संशयः || विषपीत गते वत्स पतद् भवति रूपकं | तत्रा गदं तु दातव्यं येन संपद्यते सुखं || कुष्ठं चार्द्रकं तृफला चंदनं च घृतं तधा | पानमालेनं दद्यात् ततः संपद्यते सुखं || अथ तस्मिन् कृते कर्मे स्वद्विषं न निवर्यते | पित्तं च लंघयित्वा तु श्लेष्मे तिष्ठति तद्विषं || तत्रापि रूपमाल्यामि येन ज्ञायंति वातेक ? | प्. १०अ) पूतिगंधमुखं चाल्प लाला च वहते भृशं | स्वासकाश तथा निद्रा अधिकान्न प्रवर्तते || श्लेषमस्थाने विषेप्राप्ते चिह्नान्येतानि लक्षयेत् | उपलक्ष्य यथार्थेन कपस्थिं घोरदारुणं || भूमिर्द्रव्यै समासेन चिकित्सां तत्र कारयेत् | कटुकासहपत्रैस्तु राजघोषातकी तथा || तृफला चांद्रकं चित्रं कुंड वारुणिमेव च | पानमालेपनं दद्यात् ततः संपद्यते सुखं || अथ एवं कृते कर्मे यद्विषं न निवर्तते | श्लेष्मस्थानं परित्यज्य वायुस्थाने प्रवर्तते || लक्षणं तस्य वक्ष्यामि येन जयन्ति तत्वतः | संकुचिन्ति च गात्राणि विवर्णं जायते सुखं || स्वसते मूर्छमायाति बुद्धिभ्रंशश्च जायते | यस्यैतानि तु चिह्नानि तस्य वायुगतं विषं || तस्येदं भेषजं कुर्यात् येन संपद्यते सुखं | प्. १०ब्) पारावतस्य चाक्षीणि हरितालं मनःसिला || पानमालेपनं दद्यात् ततः संपद्यते सुखं | अथ चान्यानि द्रव्याणि सर्वं विषनिवारणं || एतेषां चैव गंधन भुजंगा विषदर्पिताः | निर्विषा जान्ति ते सर्वे द्रव्यशक्तिविमोहिताः || समालभ्य सदात्मानं बालका गृह्नते अहिं | क्रीडा पयेत यथारवेन्न (?) सदस्यति पन्नगैः || अथ दस्येत् प्रमादेन दष्टो मौनाभिभूयते | सिरीषवीजं तगरं रक्तामालाकिणी तथा || व्याधिघातं मधुसारं कुष्ठं तगरमेव च | सिरिकर्णिका माक्षिकं पीतानि च समाहरेत् || अजापिन्नं वाराहं नकुलस्य शिखिनस्तथा | मार्जारपित्तसंयुक्तं द्रव्याण्येतानि भावयेत् || पानमालेपनं कृत्वा पतन् तस्य तु दापयेत् | सर्वनागाः प्रणस्यन्ते नात्र कार्यविचारणात् || अगदो यं महातेजा महावीर्यपराक्रमः | प्. ११अ) यक्षरक्ष महाश्चोग्रा पिसाचासाकिनी तथा || चातुर्थका ज्वरा चान्ये हे द्रव्यक्तरजातकाः || नस्यन्ति गरलाः सर्वे गरुडस्येव पन्नगाः | कालस्येव गतिं ज्ञात्वा ततो कर्म समाचरेत् || कार्तिकेय उवाच || कालं कथय तत्वेन यथा क्षायन्ति संकरः | नागामुदयं देव उदयन्ति पृथक् पृथक् || ईश्वर उवाच || कालं तु द्विविधं प्रोक्तं स्थूल सूक्ष्मविभागसः | ग्रहवाल स्थितस्थूल सूक्ष्मसंभवोत्तमैः || तंत्रे वक्ष्याम्यहं वत्स संक्षेपान्न तु विस्तरात् | तिर्यगूर्द्धगतैरेखै अथ संख्यै प्रकल्पितैः || कोष्ठानेको न पंचासत समां कुर्यात् विचक्षणः | ग्रहचक्रं न्यसेत् तत्र ते नागा ग्रह पूर्वकाः || ये ग्रहास्ते तु वै नागा ये नागास्ते ग्रहा स्मृताः | प्. ११ब्) तक्षको राजमित्याहुः कार्कोटः सोम उच्यते || शुजस्युजि समाख्यातो महापद्मो सुक्र उच्यते | संखपाल स निज्ञेयं सप्त नागा ग्रहा क्रमात् || अष्टमो कुलिको नागराहुः क्रूरो ग्रहो भवेत् | स च काल समाख्यातो कुलिको घोररूपिणः || सप्तनागा न्यसेत् कोष्ठैः परिपाद्या पुनः पुनः | अनन्तादि यथास्थाने संपाखे पालानुसंस्थिताः || प्रहरार्द्ध भुजः सप्त असिराति चारिणः | यमाक्रम्यार्द्धयामं च निरीक्षे कुलिकः क्वचित् || तं दहत्याशुरुदयं (?) संधिषु नित्यसः | त्रिंशत् प्राणस्त्रिभिर्भक्त्या पुनर्भद्य त्रिभिः क्रमात् || एतत् काल प्रमाणं तु यस्य यस्योदये स्थित | इनचारे सदावत्स कर्कोटस्योदयेद स्थितं || महासप्ता जयामार्द्धे कुलिका चरते सदा | प्. १२अ) संखपालो महापद्म पद्मस्योदये पुनः | भुंजते कुलिको घोरः त्रिषुवेलासुनित्यसः || कुजोदये पद्मयार्द्धे संखपालस्य एव तु | कुलिकस्योदयं ज्ञेयं एवमेतन्न संशयः || बुद्धे च संखयामार्द्धे कुलिकस्योदयं भवेत् | सा वेला सर्वकाले आयुः प्राणापहारिणी || पद्मस्य संखपालस्य तक्षकस्यापिघा भवेत् | कुलिके दूषितामेता स्फुजि वारे मुदाहृत || सुक्रस्यापि च विख्यातं संखपालो दयेत् यदा | पषुदष्टो न जीवेत कुलिके नापि यद् भवेत् || सनिश्चरस्य यद्वत्स कुलिकस्योदयं द्विध | संखपालस्य तु वेलाया तथा कर्कोटकस्य तु || दुष्टा वेला समाख्याता ग्रहचक्रे यथा स्थिताः | कुलिकोदयेषु यो दष्टः न जीवे च्छस्त्र च्छिन्नोपि || प्. १२ब्) प्रस्खलितोपि वा || न विषंदापयेत् कश्चित भेषजानि न योजयेत् | कालच्छाया तथा कालः सुक्रपति निरीक्षणं || त्रिंशत्प्राणान्तरे स्कंद त्रयोवेलाः प्रकीर्त्तिताः | यच्च रूपं भवेत् काल च्छाया या अपितद् भवेत् || चक्रिते जीवितो दष्टो च्छायादष्टोपि जीवति | सव्यकाले तु यो दष्टात् तदंतं तस्य जीवितम् || एषु स्थूलं समाख्यातं सूक्ष्मे वारं निवोधमे | स्वच्छंदं वामदेवं तु तदा वहति चात्मनि || न तत्र दुर्भाग स्थितः पृच्छेत सिद्धिर्भवति निश्चिता | अघोरघोररूपाणि सौम्यं वा क्षरेण तु || पृच्छते योग्रतो भूत्वा द्वाभ्यां च स्वार्थवाहिनीं | तदा मृत्युं विजानी योन्नात्र कार्य विचारणात् || यत्र यत्र स्थिता पृच्छे *? म दक्षिणसंमुखे | तत्र तत्र समावेषं गत्वा तस्योदयेन तु || अघोर पुरुषः आवेस्यं धामे देवे न चागम | प्. १३अ) वामघोरसमे काले वदेतनू (?) नपुंसकं | * * *? ष्टे तथा लाभे जीविते मरणे तथा || देवस्य तु गतिं ज्ञात्वा तदा देयं वलावलं | सौम्ये सौम्यानि कार्याणि अघोरे मध्यमानि च || वयोवयं (?) समाख्यातं गुह्याद्गुह्यो स्वमं परं | अथ अन्योदयं वक्ष्ये कलानां पंचकस्य तु || राजसा तथा वा सा पीडा मृत्युश्च एव च | पंच पंच पंचवाराणि गण्पतेथ स्वरोदेये || आहुक्र (?) चैव पंचकं स्मृतं | एतान्यक्षर दीर्घाणि क्रमेण्यैवनुकल्पयेत् | ऊर्ध्वतिर्यगतो रेखैः षड्भिः षड्भिः क्रमागतैः || तिथि पंचदशैः कोष्ठैः आनुपूर्वेण कल्पयेत् | त्रयोरासीं त्रयोसंज्ञा गुवासापीडमेव च || त्रयो मृत्युस्तिथिख्याता प्रतिपदाद्या यथा क्रमात् | कुज सोमसुतं चैव स्फुजि सुक्र सनैश्चरः || प्. १३ब्) एवैते तु कला नाथ विज्ञेया कृत्तिका सुतः | रेवत्याद्रिमृगान्नाश्च ऋक्षादथ कालस्य तु || अन्येषां पंचपंचैव नक्षत्राः परिकीर्त्तिताः | चैत्रादि चोदया नामेकैकस्य कालस्य तु || द्वादशाहं द्वयोर्म्मासौ बोद्धव्याश्च पृथक् पृथक् | आद्यक्षं तु नामस्य या कला लिंग्यतिष्ठति || तस्यादेषं ददत्यासुरातुरे ग्रहपीडिते | कलातिथि तथा वारं नक्षत्रं मासमेव च || नाममुदयपूर्वं स्यात् तथा भवति नान्यथा | कोलोदयंमितिख्यातं (?) अपूर्वं तु मयातव || न कस्य विदितं दद्यात गोपनीयं प्रयत्नतः | माहेंद्रा वारुणा वर्णा आग्नेयो वायवो तथा || चतुर्विधं सका ज्ञेया साव्यासाधनसाधके | महेन्द्रा वारुणावर्णा नामाद्यक्षरं सदा || प्. १४अ) स जीवेत सर्प्पदष्टस्तु मृत्युर्वाग्नि रक्षरैः | स्थितः पुष्पध्वजा सर्वा सितवस्त्रेण च्छादितं || दूरस्थेन तु ज्ञातव्या यथा जीवति दष्टकं | मंगले च यथाशब्दं भवमानानु योषिता || तूरं महोत्सवाचारं नदते मंत्र नर्तके | दूरस्थे न ज्ञातव्यं जीवते अहिदंसितेः || एवं परीक्षयेज्जंतु ततः कर्म्मसमारभेत् | कालचक्रं समाख्यातं येन ज्ञायन्ति तत्वतः || निरूप्य विविधाकारैर्निदानैस्तु भासुतैः | इति क्रियाकालगुणोत्तरे पंचमः पटलः || ईश्वर उवाच || अथान्यं संप्रवक्ष्यामि पंचतत्व यथास्थितं | पृथिव्यापस्तथा तेजो वायुराकाशमेव च || क्षिप्यादि पंचवर्णास्तु इत्येते मंडलाधिपाः | युं युं यां जायविजायन कथांदिशि च वाचकं || प्. १४ब्) दीर्घस्वरैर्विभिन्नं स्थत (?) नपुंसक विवर्जितं | षडंग शिव प्रोक्तस्तु यथा संख्येन कल्पयेत् || हृच्छिरस्व शिखा (?) वर्म्म नेत्र अस्त्रं तथैव च | स्थानसंस्थितं न्यासं सर्वकर्म सुसिद्धिदं || कलावह्निस्तथो वास्तु षष्ठस्वर युतेन च | ऊर्द्धेन्दु बिंदु अयुक्तं परापराविभेदितम् || सिवस्योद्धारमेतद्धि अंगारेफेन भेदयेत् | हृदिपाणि तले देहे न्यासं कृत्वा यथार्थतः || अजप्तः कुरुते कर्म्म जप्तश्च सर्वसिद्धिदः | चतुर्थज समायुक्तं चतुरश्रांस्तु विस्तरं || व्यायते पीतवर्णं तु पृथिवी वज्र देवताः | मध्ये पद्म समायुक्तं अर्द्धचंद्रं तु शीतलं || त्रिकोणं स्वस्तिकै युक्तं ज्ञासालाकुलं (?) सदा | आग्नेयमंडलं व्याये स्तोभस्नापन दीपने || प्. १५अ) भिन्नांजननिभाकारं सुवृत्तमिंदु निर्वातं (?) | वायव्यमंलंव्यायेत् तीक्षवेग भयंकरं || क्षीरोर्मि सदृशाकारं सुद्धस्फटिक वर्चसं | प्लावयंतं जगत्सर्वं व्योमममृतवत् स्मरेत् || वासुकिं संखपालश्च स्थितौ पार्थिव मंडले | कर्कोटं पद्मनाभश्च वारुणे भवते न्यसेत् || आग्नेयनन्त कुलिको योजयेत् मंत्रवित्सदा | तक्षकश्च महापद्मौ व्यायो वायव्य मंडले || पार्थिवा क्षत्रिया ज्ञेया रक्त वज्रेण लांछिताः | कृष्णाश्च वारुणा नागा सूद्धि पद्मविभूषिताः || स्वनास्त्र अग्निसंभूता विप्रास्वस्तिक लांछिताः | वैश्यास्तु वायवा प्रोक्त्वा तिलके मूर्ध्नि भूषिताः || अंगुष्ठादिक निष्ठान्ता पंचभूतानि विन्यसेत् | अनुलोमे विलो ???? प्. १५ब्) जयजयं च अंगुष्ठे नागाश्च पुरसंस्थिताः || हृदयादि शिवान्ताश्च कनिष्ठादि क्रमास्थिताः | शिवं च व्यापितं पश्चात् करयोरुभयोरपि || प्रथमं तृत्वविन्यासं अंगुष्ठांगुलिपर्वसु | भूतानां च पुनर्न्यासं शिवांगानि तथैव च || प्रणवादि नमश्चान्ते वामेन च समन्विताः | शिवं च व्यापित पश्चात् करयोरुभयोभयोरपि || सर्वमंत्रेषु कथितो विधिस्थापरपूजने | आद्यक्षरं तु नामस्य मंत्रं तु परिकल्पितं || अष्टानां नागराजानां मंत्रसान्निध्यकारणं | वर्गान्तेन तृतत्वं तु आ ई न्ज (?) स्वरदीपितं || तृतत्वं तु भवे देवं सर्वेषां मूर्द्ध्नि पंचकं | क्षिप अं स्वाहा क्रमसः पंचभूतपुरोगतम् || पद्य साक्षात भवेतार्क्ष्य सर्व कर्म प्रसाधनं | प्. १६अ) करं न्यासं पुरा कृत्वा सरीरे विन्यसेत् ततः || ज्वलंतं चिन्तयेत् प्राज्ञः प्रणवं सुद्धिकारणं | पवीजं चिन्तयेद् पश्चाद् वर्यन्तममृतात्मकं || एवमाप्यायनं कृत्वा मूर्ध्नि संचिन्त्यमात्मनि | पृथिवी पादयोर्दद्यात् तप्तकांचन स प्रभं || अशेष भुवना कीर्णा लोकोलोक सुसंचिता | एषा भगवती पृथ्वी स्वदेहे विन्यसेद् बुधः || ततः आपं निंयुंजीत जानुनैनाति चान्तरे | स्यामवर्णा मया ध्यायेत् पृथिव्यां द्विगुणां भवेत् || ज्वालामाला कुलं दीप्तं आब्रह्मा भुवनात्मनात्मकं | नाभिग्रीवान्तरे न्यस्य तृकोणं मंडलं चरं || भिन्नांजन निभाकारं निखिलं व्याप्यसंस्थितं | आत्ममूद्ध्नितं ध्यायेद्वावव्यंतीक्ष्ण भीषणं || शिखाग्राध स्थितं दिव्यं सुद्धस्फटिकवर्च्चसं | प्. १६ब्) प्रामाणं च महाव्योमं व्यापकममृतोपमं || कृतन्यासं पुराकृत्वा नागानां च यथाक्रमं | ल व र य उं? विंदु युतातन्मा क्रमेण तु || ? शिववीजं ततो दद्यात् ततो ध्यायेत मंडलं | यद्यस्य रूपमाख्यातं मंडलस्य विचक्षणः || तत्रस्य चिन्तयेद् वर्ण कर्मकाले विधानवित् | पादपक्षं तथा चंचु अष्टानागैर्विभूषितं || ताक्ष्यं ध्यायेद् वै नित्यं विषेस्था (?) वरजंगमे | ग्रहभूत तथा यक्षैराकासैः साकिनीषु च || नागैर्वियोजितं कृत्वा स्वदेहे विन्यसेच्छिवं | द्विधा न्यासं समाख्यातं भूतानां चैव पन्नगान् || एवं ज्ञात्वा (?) यथार्थेन ततः कर्मसमारभेत् | आत्मा तत्वं तथा विद्या सिवतत्व क्रमेण तु || तृतत्वं प्रथमं दत्वा शिवमंत्री ततोपरि | प्. १७अ) यथा देहे तथा देवे अंगुलीना तु पर्वसु || देहन्यासं पुराकृत्वा अन्तस्थं यजनं तथा | कंदनालं तथा पद्मं धर्म्मज्ञानादि मेव च || द्वितीयस्वर भिन्नेन वर्गान्तेन तु पूजयेत् | क्वौमितिकर्मिका (?) वत्स मूर्ध्नि रेफेणसंयुतं || अक.चटत पश्चैव य स वर्गे तथाष्टमे | पूर्वादि ईशपर्यन्ते वर्गा पत्राष्टके क्रमात् || द्वौ द्वौ पूर्वादि मारभ्यकेशवैः षोडशः स्वरान् | वामाद्या शक्तयः प्रोक्ताः तृतत्वं विन्यसेत् ततः || मूर्त्ति सावासेत् तत्र सिवांगं ततोपरि | कर्णियां यजेद् देवं सांगं तत्र पुरस्सरं || पृथिवी पश्चिमे पत्रे आपं चोत्तरतः स्थितं | तेजं दक्षिपत्रे तु वायूं पूर्वेण योजयेत् || खीवीजं मूर्त्ति रूपं तु प्रागुक्तं परिकल्पयेत् | यं वायुस्थलं नै-ऋथ्ये रेफं चानले स्थिते || ?????????????##? व मीसे तु स सदा पूर्णे न तु पूजयेत् | प्. १७ब्) ओं मूर्त्तिस्थं पुनर्यजेत् || तन्मात्रानून पात्रान्ता तत्र च्छैव हि पूजयेत् | शिवाङ्गानि ततः पश्चाद्धाम्नां पूजयेत् साधकाः || आग्नेयं हृदयं पूज्यसिरश्चैशान गोचरे | नै-ऋत्यां तु शिखा दद्यात् वायव्यां कवचं जयेत् || अस्त्रं तु वाह्यतो देयं नेत्रं चोत्तरतः स्थितं | पत्रामणिकाग्रेषु वीजानि पूजयेत् सदा || अनन्तादि कुलिकान्ता अष्टौ नागाक्रमे स्थिताः | पूर्वादि पेशु पर्यन्ते द्यजाते तु विधनवित् || हृदिपद्मे विवर्ह्येष कराब्जै अग्निमंडले | एतत् कार्यं समुद्दिष्टं नित्यनैमित्तिकेषु च || आत्मानं द्विविधं ध्यायेत कामरूपमनोपमं | वायंतं च जगत्सर्वं सृष्टिसंहारकारकम् || ज्वालामाला सर्वंषा ब्रह्मभुवनान्तिकं | (त्रिनेत्रसुग्ररूपं) प्. १८अ) दशभुजं चंद्रवदनं पिंगाक्षं सूलपाणिनं || दष्ट्राकरालमत्युग्रं त्रिनेत्रं शसिसेखरं | कर्मकाले सदात्माने भैरवं भूतनाशनं || नागानां नासनार्थायतार्क्यं चेद्भीमविक्रमं | पादौ कपालसंस्थौ तु दिशः पक्षैस्तु व्यापिता || सप्तस्वर्गा उरे तस्य ब्रह्मांडं कंठमाश्चितं | रुद्रादिपेसपर्यंतं शिवस्तस्य विचिन्तयेत् || सदाशिव शिषान्तस्थं सक्तितृतयमेव च | परापरस्वयं साक्षात् तार्क्ष्य तु वन व्यापकं || त्रिनेत्रम् उग्ररूपं तु विषं नागक्षयंकरं | प्रशस्तं भीमरूपं तु गरुत्मानामविग्रहं || कालाग्निरिव दीप्यंतं चिन्तयेत् साधमुत्तमः | एवं न्यासविधिं कृत्वा यां यां मनसि चिन्तयेत् || तां तस्यैव भवेत् सह्यं वा चा वै गरुडायते | प्रेतभूतास्तथा यक्षानागागंधर्वराक्षसाः || प्. १८ब्) नस्यंति दर्शनात् तस्य ज्वरश्चातुर्थकादयः | इति क्रियाकालगुणोत्तरे षष्ठः पटलः || ईश्वर उवाच || अतः परं प्रवक्ष्यामि विषस्था वरजंगमं | शरीरे चिह्नमालोक्य आतुरस्य सुभासुभं || दर्प्पलेशलिलेखड्गे घृततैलं तथैव च | आत्मछायां न पश्ये सह्यजेदातुरं सदा || सर्वदष्टे त्विदं वत्स दृष्ट्वा चैव विकल्पयेत् | शीतोदकेन शिक्तस्य रोमांचं न भवेत् सदा || दंडेन ताड्यमानस्य दंडराजा न जायते | मछेदे रुधिरं तस्य लुप्यन्ते च शिरोरुह || एतानि पस्य रूपाणि तं ज्ञेयं कालचोदितं | शोभनानि च लिंगानि ज्ञायन्तेन समुदायतः || मनो वा उत्सवे हेत यत्र तत्र सिद्धिर्न्न दूरतः | सुभिस्तु आगतं आगतं दृष्ट्वा सुभं वारूंदूरसंस्थितं || प्. १९अ) जीवरक्षा पुराकृत्वा ततः कर्म्मसमारभेत् | हृदिमध्ये शितं पद्मं अष्टपत्रं सुसोभनं || ठकारान्तर्गतं जीवं नामाक्षरसुसंयुतं | एकारमध्यगं पद्मं अर्द्धचंद्रपुटोदरे || न्यसेत् कंठे ठकारं च जर्द्धे च अमृतात्मकं | पुनरूर्द्धे अधो खेच चतुश्चापीत वज्रिणी || वध्ववध्व पदाच्चार्य आदौ वीजस्य रक्षणे | लिखितं चिन्तितं वाथ रक्षेयं नात्र संशयः || ऊर्द्ध अंगुष्ठकं कृत्वा पृथिवी कनक स प्रभां | ध्यायतेस्तंभकाले तु कुलिका सा क्रान्तश्चलां || प्रातु यं तं जगत्सर्वं द्वितीयं वारुणाक्षरं | अर्द्धचंद्रगतं ध्याये स पद्मेदर (?) सुसंस्थितं || तर्ज्जनीं वीजसंयुक्तां चालयेत सकृत् सकृत् | तेन निर्विसता सर्व विषे स्थावरजङ्गमे || रकाराष्ट शतं तां तु त्रिकोणं स्वस्तिका वृतं | प्. १९ब्) तृतीयं स्तोभ काले तु मध्यमंगुलिसंज्ञितं || ज्वालामाला कुलं रक्तं वायवं वीजं संस्थितं | पुरोदरे शोषणं विंदु कैर्युक्तं चंडवेगं भयंकरं || मद्येमाकर्षणे नित्यं क्षेपेधावनवल्गने | संग्रामे विषग्रहादीनां यत्र तवाव रोचते || सुद्धस्फटिकसंकासं पंचमं परमाक्षरं | वर्षन्तममृतं धारा त्रिषु स्थानेषु चिन्तयेत् || मूर्द्ध्नि च हृदिनाभिस्थं आयन्तं रसमन्ततः | निर्विषं कुरुते सर्वं त्रैलोक्यं स चराचरं || अथ कर्म्म यथातव्यं सुखेन भवते नृणां | अनुलोम विलोमेन क्षिपादि पंचमेन तु || जपेन विना सिद्धि विषं भूत ज्वरेषु च | स्मरणा कुरुते कर्म्म वैनतेयं महौजसं || आदिमन्ते च प्रथमं शेषाण्ये तु स्वभावतः | धरित्र्या संपुटं कृत्वा दशवज्रां समान्ततः || प्. २०अ) नामेनान्तरिता सर्वा अचलाचल गोपमं | स्तंसमे तत समुद्दिष्टं नान्यश्चालयितुं क्षमः || विलुप्तमादिमं वीजं द्वितीयस्थानसंस्थितं | द्वितीयमादिमे स्थाने शेषाणामन्तस्वभानुस्थं || विंदुभूते विंदुभूते मूर्द्ध्नि जीमूतरूपिणं | वर्षन्तं च महौघेन शीतलं प्राणचारिणं || अपमाजीकरस्थेन प्रयोगेण विषातुरम् | कुरुते निर्विषं शीघ्रं तक्षके नापि दंसितम् || सप्तजप्तजलेनैव तूरं संक्षोभ्य मंत्रवित् | वर्द्धनी वा घटं वापि उल्वापयति निश्चितं || वापी कूपतडागानि शतवाराणि मंत्रितं | स्नानपानावगाहेन निर्विषं भवते क्षणात् || विलुप्तं वह्निवीजं तु पार्थिवं तत्र संस्थितं | वह्निन्यै पादितः कृत्वा दह पच एवं लपेत् || स्तोभयेत् पादसहश्रं गुडक्षारविषातुरम् | प्. २०ब्) स्वपुरेस्थ फडंतेन कुरुते धावनवल्गनं | चतुर्थस्नानभ्रष्टं तु स्थाने पार्थिवसंस्थिते || आदिमं वायवं कृत्वा गछ गछेति भावयेत् | पंचमं लोपयित्वा तु आदिमं तत्र स्थापयेत् || आदि पंचमं वीजं प्लावयंतं विचिन्तयेत् | विषार्त्तानां तु जंतूनां विषाक्षेपकरः स्मृतः || दाघज्वर तथा शूलं मूर्छना च शिरोरुजो | नाशयेत् सर्वरोगाणि गरलं विविधं तथा || पृथ्वी आपः द्वयो संस्थ नानेन सहितं भवेत् | ऊर्ध्वीस्तेजस्तथा वायुर्नामेकन्तु संस्थितं || स्तोभनं पंचदण्डस्थं कुरुते नात्र संशयः | पृथिव्यानि लमकासांसकीय (?) पुरसंस्थितं || शताभिदंडितं मंचूवार्त्तस्तेन ताडयेत् | आगक्षसरवेगेन हृतसंप्रेशितेन च || पृथिव्या कोकोससंयुक्तं दंशताभिमंत्रितं | प्. २१अ) स्पृसे हृतकरस्थेन दूरस्थो मोचयेद् ग्रहं || लूता गर्द्दभ विस्फोटां वृश्चिकाद्याश्च वेदना | अपमार्ज्जु अनेनैव सुखीह्या(?) भविष्यति || क्षसान्तं वह्निमारूढं अ अः (?) त्रिस्वारान्वितम | अनिलाग्निपुराभस्थः युगान्ताग्निसमप्रभं || पादौ हृदि शिरे न्यस्तं भृशं स्तोभति आतुरम् | गृहैश्चातुर्थकैर्नागै साकिनीभि पीडितं || स्तंभये नात्र संदेहो अब्रह्मण्यरडन्तियेत् | पुरं चैव गृहं वाथ ग्रहैरुग्रैश्च दूषितं || ज्वालामालावृतं ध्यात्वा प्रयोगेनानेन दीपितं | तं दृष्ट्वा नश्यते भीतो ग्रहो वा यदि पन्नगः || ए अ रेफविहीनं तु अद्ये द्वे विंदुभूषिते | पुनरेव विशेषेण तृतीयं तदवस्थितं || प्. २१ब्) पद्मस्थं विव भवते शितममृतरूपिणं | ध्यायेत् मूर्द्धि स्थितं देवं प्लावयंतं तमातुरं || आक्षेपं कुरुते शीघ्रं मुष्टिना गरलस्य च | लूतादाघज्ञश्चैव विस्फोटाकीगर्द्दभा || सूलाक्षिवेदना पातु वृश्चिकानां तु वेदना | स्मरणा दूरते व्याधिं विषा नित्यविधानि च || एष प्रयोगः सप्ततं स्मरते साधकोत्तमः | न मृत्युर्जायते तस्य न जराव्याधिरेव च || हृदि वक्त्रे तथा मूर्ध्नि त्रिषु स्थानेषु चिन्तितम् | हरते सर्वरोगाणि विषार्त्तेषु च का कथा || तदेव वायुवीजस्थं वायुनो परिवेष्टितं | भृंगवर्ण समोपेतं विषभुक्तस्तु चिन्तयेत् || यस्मिन्नंगे न्यसेत् तं तु आतुरे वार्त्तिकोत्तमः | तदंगं चलते तस्य अर्द्धेन च यदा स्थितं || वल्लते (?) अन्वे पानोल्वापने तथा | जल्पापयति पात्राणि अनेनैव विधानवित् || प्. २२अ) तच्छ परमं वीजं अनेकाश्वर्यकारकारकं | ग्रहज्वरविनाश्च सर्वपापक्षयंकरं || अहिदंसितस्य सव्यस्य विधिरन्या सुखावहा | उत्तान प्रगुणीकृत्य वस्त्रेणाच्छाद्यमातुरं || अन्तस्थमादिमं वीजं चतुर्थस्वरभेदितम् | वायव्यमंडलेपेतं इंदुकोणे समन्वितं || अभिमंत्र्य पुटपूर्वं पर्वन्या उदकं तथा | धाराभि प्लावितं सर्वं विषभक्तं विचिन्तयेत् || पुनरेव पटांतस्थं जस्यास्ये तु विन्यसेत् | आतुरस्य हृति चक्रे पद्भ्यां च वायुरूपिणं || मुष्टमुष्टेति वचना जनै च भाषितेन च | असुरि तिष्ठते दष्टपटलस्य हरणेन तु || अथ वायव्य चाग्नेया माहेंद्रा वारुणा तथा | वर्णा स्वपुरमध्यस्थं विपक्षविषनाशनाः || प्. २२ब्) अनेन विधीना सर्वे सर्वकार्येषु सिद्धिदा | ते वर्णा संप्रवक्ष्यामि यथा जायंति तत्वतः || अकारादिक्षकारान्ता सतार्द्धक्षरसंख्यया | मातृकान् प्रस्तरेतर्थं पश्चाद् दिशां प्रकल्पयेत् || अ उ स्वरसमायुक्तं ए ऐ तु पदसंयुतं | जगठधटफश्चैव मभजश्चै व पदान्वितं || वायव्यं क्षरा ह्येते काचुकार्यांसके स्थिताः | आ ऊ ऋ ॠ असंप्रयुक्ता घखडतपस्तथा || हकारं च भकारं च आग्नेयः संप्रकीर्त्तिताः | इ ई तृ तॄवलाश्चैव ङञणनम एव च || माहेंद्रा अक्षरा ह्येते वारुणाश्च निवोधतः | अं अः क च छ ज वर्णः ट स थ पुनरुद्धरेत् || श ष सदाकारं चक्षकार चैव तत्ववित् | वणाश्च वारुणाख्याता सुभकर्म्मसु सिद्धिदा || विष दृषि(?) तस्य सत्वस्य आद्यनामाक्षरं च यत् | प्. २३अ) तं गृहीत्वा विकल्पेन साध्यसाधकमेव तु | एवं निरूप्य वहुधा अंसकां सिद्धिदां कर्म्मदां || अथान्यं तु परं गुह्यं कर्मसर्वार्थसिद्धिदं | एकैकस्य कुर्माकुर्म अक्षरस्य निवोधतः || स्वस्थान पुरमध्यस्थं स्वनामपरिवेष्टितं | आकारं ध्यायते धूम्रं संक्रामे यत्र रोचते || वायवग्नि मंडलस्थं तु आकारं हुतभुक् श्रुभं | आवेशये निरुजांश्च स्वरुवेषु च का कथा || ईवायुपुरमध्यस्थं रक्ताभं विदु संयुतं | ज्वरिते शिरोरुजार्त्ते च अमोघं सुखी भवेत् || एकारं धूम्रवर्णं तु वह्निपुर वरेस्थितं | वाह्यतो वायु भवनं धरित्र्यासं पुटिकृतं || गृहीत्व विषभूतं वा वस्त्रांतरे ग्रथितं धरेत् | ककारं सर्वगात्रेषु कृष्णांजनसमप्रभम् || प्. २३ब्) संग्रामे करारल(?) भूतानां यत्र यत्रावरोचते | वह्निर्गोचर मध्यस्थं विद्युज्वाला समप्रभं || यकारोच्चाटने क्षिप्रं पिसाचोरगमानुषं | ठकारोदर मध्यस्थं कलसमुखसंयुतं || चतुर्थसितं ध्यायेद् विंदुना मूर्द्ध्नि भूषितं | अर्द्धेन्दु संपुटी कृत्वा वामहस्ते विचिन्तयेत् || तेनाभिमंत्रितं तोयं पानमस्याभिषेचनं | कारयेत् सर्वरोगेषु ज्वरदाघविसूचिकैः || विस्फोटकुक्षि मूलेषु अजीर्णे विषदूषिते | कर्णाक्षि च रोगेषु लूतानां गर्द्दभेषु च || कुरुते चित्र कर्माणि साक्षाद् देवो सदाशिव | यकारं वायवं वर्णं ध्यायते कृष्ण(?) रूपिणं (?) || दंडेना कृप्य भूतानि संक्रामयति तत्पुनः | हूतभुकठिनान्तस्थं (?) अषु अयुक्तं रक्तवर्णकं || प्. २४अ) ज्वालामाला कुलं दीप्तं ध्यात्वा वेसे निवेसयेत् | आवेशयति पृथिवीं ग्रहभूतेषु का कथा || अष्टाष्टक शिखोपेतं स्वपुरदेह व्यापकं | ध्यायेदावेशकाले तु मंदाग्नि विमिमृत्तये || कुष्ठव्याधि विनाशाय नागोद्धारेण सर्वदा | सारणासक्रवर्गस्य एतद्ध्यानं हि सिद्धिदम् || कूर्मसंस्थं लकारं तु सुद्धकांचन स प्रभम् | समन्ताद्वज्र मालाभिर्भूषितं तृदशाधिपं || स्तंभार्वेचिन्तये नित्यं सर्वोपद्रव कारणात् | वकारं हिमसंकासं जलमंडलमध्यगं || धाराभिः शितवर्णाभिः पूरयत नभस्तलं | विचिन्तयेत् सदा देवं आत्मनः सान्ति कर्मणि || ग्रहभूता तु संतप्ता तृषार्न्नापि हि पीडितः | एतदेव सदाध्यायेद्विषनासे च नित्यसः || सौम्य रूपं स कारं तु सोममंडलमध्यगं | प्. २४ब्) षष्ठस्वरसमायुक्तं प्लावयंत समन्ततः || रुजां नाशयतेर्थां विषाणि त्रिविधानि च | संहारसान्तकर्माणि समासात सृणु षण्मुखः || द्वादसैस्तु कलैर्युक्तः पृथक् कर्माणि कारयेत् | प्रथमस्वरसंभिन्नं वह्निस्थं सोभयेत् तदा || द्वितीयेन * *? भिन्नो आवेशं कुरुते भृशं | तृतीयेन तु संभिन्नं कुरुते व*?पातनं || चतुर्थेन तु संभिन्नं उत्थापयति पासितं | पंचमेन तु संयुक्तं वन्ध (?) पयति चासनं || षष्ठस्वर समायुक्तं जल्पापयति निश्चितं | एकादशेन संभिन्नं स्वरैस्तंभयेते सदा || धावनं वल्गनं चैव नृत्यनं जल्पं तथा | प्. २५अ) द्वादशस्वरसंभिन्नं कुरुते वायुमध्यगं | त्रयोदशस्वाराक्रान्तं तत्रैव पुरसंस्थितं || संक्रामयति ततस्थं वर्णराजेन वुद्धिमान् | चतुर्दशस्वरोपेतं संहारं कुरुते सदा || तेन निर्विषं कुर्यात् स विसर्ग्नेन विग्रहं | अजप्तानां तु वर्णानां एतत् कर्म प्रकीर्तितं || ज्ञात्वा मंडल रूपा कलानामुदयं तथा | स्थावरस्य विषस्याहं विधानं कथयामिते || आतुरं परीक्षयेत् पूर्वं साध्यासाध्यमथापि वा | विषग्रंथि करे दत्वा प्राङ्मुखो मंडलोपरि || वाहुजानु कटिहृस्थं प्रणवं अग्निवर्च्चसं | वक्त्रे चास्य ततो न्यासं पंचव्रत उदाहृतं || ज्वालामाला कुलं | प्. २५ब्) ज्वालामाला कुलं ध्यात्वा निग्रहं चातुरस्य तु | भ्रामरी तु ततो विद्यां पश्चादुच्चार्य स्तंभयेत् || भ्रूमध्ये काम्यते यस्तु गात्रकंपश्च जायते | लोचनेन भवेदुक्ते विषं तस्य न दापयेत् || कदा स्यात् कालसंयोगो मृत्युस्ते नैव हेतुना | अष्टवर्षात् परे देयं सासीतिकाश्च वर्जयेत् || ब्राह्मणं दीयते रोगे क्षत्रियं विषभक्षणे | वैश्यः सर्वेषु रोगेषु सूद्रः सर्प्पे न दंशितः || पद्मवर्णस्तु वर्णाभं मध्ये पद्मसुगन्धिनं | क्षंतु वातलं चैव तं विंद्यात ब्राह्मणं विषं || रक्तवर्णं भवेद् यस्य मध्ये तत्र सुगंधिनं | तत्रकं वहुवीर्यं च तं विंद्यात् क्षत्रियं विषं || पीतवर्णं भवेद् यस्य मध्ये तत्र सुगंधिनं | रूक्षं तु वातलं चैव तं विद्या द्वैस्यं विषं || अंजनागिरिनाभं च अजा सृंसमप्रभं | प्. २६अ) कटुकं मध्यमं गंधं च तं विद्यात सूद्रजं विषं || अथान्यं संप्रवक्ष्यामि विषस्य वर्णविषस्य वर्णसंज्ञिका | कालकूटं मयूराभं विंदुकं संज्ञकं तथा || सुनाभं वत्सनाभं च संखनाभं सुमंगलं | सृंगिकं कर्कटे मुस्तं मायूरं पुष्करं सिखं || हरिद्रं हरितं चक्रं विषं हालाहलं तथा | अष्टादश भवेद् भेदा कालकूटस्य निर्गताः || ग्रंथिभेदात् प्रवक्ष्यामि चातुर्वर्णविषस्य तु | ब्राह्मणं क्षत्रियं वैस्यं सूद्रं चैव यथाविधि || विषस्य यस्य भग्नस्य स्वेता दृश्यंति विंदुकाः | ब्राह्मणं तं तु विज्ञेयं सिरोरोगनिवारणं || विषस्य यस्य भग्नस्य रक्ता दृश्यंति विंदुकाः | क्षत्रियं तं तु विज्ञेयं सोधने तु नियोजयेत् || पीताभं विंदुका यस्य दृस्यन्ते च प्रतिष्ठिताः | तं च वैस्यं विजानीया सश्रंतद्धरसायते || प्. २६ब्) स्यामविन्दु न वेच्छूद्रो सर्वकर्मसुसाधकं | विषं कटुकस्वादेन सर्वकर्मसु योजयेत् || ये रोगान प्रसरन्ति विषं तेषां प्रयोजयेत् | पापयेदातुरं सर्प्पिः ततः कर्म समारभेत् || न हि रूक्षशरीरस्य विषं दद्या विचक्षणः | क्षीणानु मृदुके चैव वालवृद्धान्तरे तथा || अतिस्थूलकृमे चैव सूतिकां गुर्विणीं तथा | लब्ध्वा ज्ञातु नृपते पंगूना तु द्विजातिषु || श्लेष्मा जीर्ण परित्पद्य आतुरे मंत्रवादिना | लब्धावलावलं तस्य पंचपंच द्वये || उपस्पृस्य यथा न्यायं स्मृत्वा देवं परापरं | प्रसस्तेहनि देवं तु धर्मवस्वन्तु (?) कारयेत् || वयं वयं च आरभ्य एकैकं च द्वये त्र्यहा | नात्र्य हानि त्रिसिमासे तु कुष्ठरोगाद्विसुच्यते || सीतकुर्या सदाकुर्यादग्नि नैवोपभे भयेत् | प्. २७अ) क्षीरजांगलगोधूमं मुद्गमाषातिला तथा | मद्यसाकाम्ल लवणं स्त्रियां नैव प्रसवयेत् (?) || दिवासुषूं तु व्यायामं उष्ट काले च वर्जयेत् | काले तु शितले देयं मेघ ऋतुं च वर्ज्जयेत् || सरद्ग्रीष्मवसंन्तेषु वर्गासु च न दापयेत् | जीवरक्षा पुरा कृत्वा विषं तु दापयेत् ततः || ऊं भ्रमरीभ्रामरी विषे निपातनि स्वाहा | एषा तु भ्रामरी विद्या आतुरस्य परीक्षणे || स्थावरस्य विषस्याहं कर्माणि कथ्यामिते | त्रिरक्षरं महामंत्रं विद्याविषनिवारणं || नाम्नाख्यै नीलठंतु त्रिनेत्रं सूलपाणिनं | सौम्यं दशभुजं देवं पंचवक्त्रं जटाधरं || मुकुटेन विचित्रेण हारकेयूरभूषितं | कलेंदू धारिणं मूर्द्ध्नि हारनागेन्द्रसंस्थितं || एवं जपेषु ????????? प्. २७ब्) लक्षमेकेन जप्तेन मानसीं सिद्धिमाप्नुयात् | षष्ठस्वरादिमं वीजं अधरेफसमायुतं || ओं स्वर विंदुमूर्ध्निस्थं प्रथमं वीजमुच्यते | तसदिमं (?) च यथान्यं चतुर्थस्वर भेदितं || अधोरेफेणसंभिन्नं मूर्ध्नि विंदु समन्वितं | द्वितीयमेतदाख्यातं तृतीयं तु निवोधतः || चतुर्थास्य च वर्गस्य द्वितीयमक्षरं सुभं | सविसर्गं तु कर्त्तव्यं अमृताख्यं महोदयं || त्रिरक्षरविदं मंत्रं प्रणवादि नमोन्तगं | जापने च जपे न्यासे एवं वत्स मनुस्मरेत् || होमेवाथ कर्मे च स्वाहान्तं परिकल्पयेत् | अंगुष्ठे प्रणवं घोद्यं (?) करयोरुभयोरपि || तर्जनी द्वे तु प्रोंकारं त्रींकारं द्वे तु मध्यमे | ठकारं अनाकैवे तु कन्यसे प्रणवं पुनः || करन्यासं पुराकृत्वा पश्चाद् देहे तु विन्यसेत् | प्. २८अ) मूलमंत्रं न्यसेद् देहे सकलं आत्मने सदा || ततो अंगां न्यसेत् पश्चाद् वीजापि च यथास्थिताः | उंकारं मूर्ध्नि न्यसेत प्रोंकारं मुखमंडने || त्रींकारं हृदये न्यस्य ठकारमधमूर्द्धयोः | एवं विन्यसेद् देवेसं पश्चादद्गानि विन्यसेत् || अनंतं शक्तिसंयुक्तं वदंनालान्तथैव च | धर्मज्ञानं च वैराग्यं ऐस्वर्यं च यथाक्रमं || छदनं मंत्रसंयुक्तं केसराकणिका तथा | वामादि शक्तिसंघं तु मण्डलानि यथाक्रमं || हुं नमः नासासंयुक्तं प्रणवेन तु दीपयेत् | संकल्प्या आसनं वत्स ततः पश्चद्यजे शिवं || कर्णिकायां न्यसेद् देवं नीलकंठं त्रिलोचनं | तस्य कर्माणि सिध्यन्ति विषेस्था च जंगमे || अथ कर्माणि वक्ष्यामि स्थावरस्य विषस्य तु | प्. २८ब्) हृदि पद्मं सितं दिव्यं अष्टपत्रं स कर्णिकं || तस्य मध्ये न्यसेज्जीवं आतुरं नामसंयुतं | ठकारोदरमध्यस्थं प्लावितं अमृतेन तु || पुरामंत्रगणासर्वा स्वे स्वे स्थाने तु चिन्तयेत् | आत्मा दहे यथान्यासं चिन्तये दातुरस्य तु || एवं न्यासं पुराकृत्वा स्थावर तु प्रदापयेत् | अथ वा मृत्तिकां गृह्यमूलमंत्रेण मंत्रवित् || एकविंशति कोष्ठानां रेखा वै कारयेद् बुधः | वुधवंधपदोच्चार्यो विषं तिष्ठति मुद्रितं || विषेन यस्य वै मृत्युः निखेकादेय लेखितं | परीक्षा तस्य कर्त्तर्व्या आदौ ते मंत्रेण मंत्रवित् || विषग्रंथि करे दत्वा ततो विद्यां समुद्धरेत् | एवं सतिजप्नं तु यदा कंपति चातुरं || प्रस्येदाधा भवेद् यस्य स्तोभ्यते पततेपि वा | प्. २९अ) ज्वलंतं ततुं विजाविजानीयाद्विघ्नं सा *? तुरं विषं || * * * * * * * * * * *? प्रयते तु सः | न आग्नेय मंडलाधस्तं संचिंत्या तु विग्रहं || प्रणवं हस्तमध्ये तु ज्वलंन्तं विनिवेशेतं | दर्शयेदातुरस्ये च ततक्षणात् पतते भृसं || उत्थापयति ते नैव वर्णेन तु यथाक्रमं | धूपं तु दापयेत् तस्य आवेशं गृह्णते क्षणात् || आविष्टयति विषो भूयतिविषोभूय नात्र कार्य विचारणात् | वायव्यं डलतं स्वस्थं तु कृष्णरूपिणं || पुनर्धूम्रं विषं चिन्त्य आतुरस्य विसिग्रहं | स्वस्थस्यांगे विषं तंतु संक्रमन्तं विचिन्तयेत् || संक्रमन्ते ततः क्षिप्रं पतते विषमूर्च्छितं | त्रींकारस्य इदं कर्म्म ठकारस्य सृणुष्वतः || पूर्णचंद्र ठकारं तु वर्षन्तं मूर्ध्निविन्यसेत् | प्. २९ब्) अमृताकाररूपेण निर्विषं भवते भवते क्षणात् || अथवा पीतवर्णं तु दष्टकस्योपरिस्थितं | मूर्ध्नन्तस्थं स्थिते नैव स्वंभते नात्र संशयः || ठकारं शुक्लवर्णं तु संहारार्थे प्रयोजयेत् | स्थावरे जंगमे चैव विषे सर्वत्र योजयेत् || अन्येषु चैव रोगेषु कुरुते सान्तिमुत्तमं | लूतानां नाशनं ग्रहराक्षसनानं || शिरोरोगा व्यशसनं(?) चातुर्थक निवारणं | अक्षिरोगं च हरणं दाह्यशूलनिवारणं || लक्षैकेन तु जप्तेन सर्वकर्माणि कारयेत् | नागक्रीड तथा कृष्टिभुजंगविषनाशनं || जप्त्वा चत्वारि लक्षाणि वाचय कुरुते भृशम् | स्थातरं तु विषवत्स पलाना च संमतं वृतं || उद्धरे त्र्यक्षरं देवं पलानि हरते दश | संक्रामं च तथा क्षेपं वो?भश्चाकं मेव च || प्. ३०अ) कुरुते कर्म सहश्रं यथास्मरते मनः | पूर्वदष्टं तु विज्ञात्वा विषेणचूर्णमस्तके || प्रणवादि ठहीनं तु शिखिमंडलमध्यगं | दह्यन्ते व्यापते देद्देयात ये नात्र संशयः || ठकार सहितेन तु ध्यात्वाऽमृतरूपिणं | निर्विषं कुरुते क्षिप्रं नीलकंठेन मंत्रितः || त्रिरक्षरस्य मंत्रस्य एतत्कर्म प्रचोदितं | विद्यायास्तु पुनर्वत्स आदो कुर्यात् परीक्षणं || विषग्रंथिकरे दत्वा इयं विद्या समुच्चरेत् | ज्वालामाला कुलं ध्यात्वा पदास्तु ह्यतिमानवः || विषं तस्य न दातव्यं मंत्राणा तुरस्य तु | इयं विद्या || ओं नमो भगवति रक्तयेटिरक्तांगिरक्त लोचने कपिलजटे कपिलशरीरे कदृ २ कट २ नृत्ये २ सर २ || भंजसूलोग्रपाणि उग्र चंडे तर्पे महातर्पे कृष्णे अतिकृष्णे इदं मा मानुष शरीरस्य मनुप्रविश्य प्. ३०ब्) भ्रम २ भ्रामय २ नृत्य २ वहुरूपे सुरूपे विमलाशिनि रक्तपटिकृष्णांगेषूदय २ आविश २ विस्वरूपिणि रक्तपटि आज्ञापयति हुंफट् स्वाहा आवेशय विद्यदा | चंद्रसूर्यग्रहे जल मध्ये प्रविश्य जपेर्चा वद्या वद्गहनं उक्तं मुंचति | ततः सिद्धो भवति अथ नीलकंठस्य अंगानि कथयामि न संशयः | ओं नमः हर २ हृदयाय स्वाहा || हृदयं || ओं नीलकंठाय स्वाहा || सिरः ओं कपर्द्दिने स्वाहाअ || सिखा || ओं ह्रं सर्वज्ञाय वौषट् || कवचं || ओं कंठिनि फट् स्वाहा || अस्वं || ओं कालकंठविषंभक्षय हूं फट् स्वाहा || अग्नि प्राकार || प्. ३१अ) अनेन विधिनान्यासं कृत्वा ईशार्थं मंगिकं | राक्षसाग्रहरूपाश्च विषाणि त्रिविधानि च || विषनासे च वाचया सर्वकर्माणि कारयेत् | मेषवर्णा सर्वे वेष विमोचनीं || मेघ(?)मालावृतांगी च नवमेघ समप्रभां | अहिनागेन सेनापि दष्टो वा अजगरेण वा || व्यन्तरे व्यंतरे नाथ घोरेण दष्टो चित्रिकयापि वा | गोदरेण तीक्षेन तथा दष्ट विसेन तु || किटेन मूषिकया वालूतयागर्द्दभेन वा | विद्धो वा कुंलीयेन तथा वय सिरेण वा || विषं वा भक्षितं येन पीतं वा निषोदकं | अनया विद्यया मंत्र्यदीर्घायुष्करिणी नंदी || कूपो वाथ घटो वाथ पात्रे वानुदकं मंत्रितं | प्. ३१ब्) मेघमालाभिषेकेण सीघ्रं भवति निर्विषं || श्रुक्त्वा विद्यामिसां यस्तु यदा कुमति दुर्म्मति | तस्य ब्रह्मा च विश्णुश्च शिवश्चान्ये च दैवताः || इडाद्याश्च प्रकुप्यंते स पयक्ति सुरासुराः | तद्यथा मालेशाशे प्रकुप्यंते विमटे हर || विषवेगेहाहासवरा हु २ सवरीयं वेलं वेमं वेकिं पोतं वेह २ मारुडं ज्ञापयति || अपाद २ गृह्ण २ हूं २ हूस स्वाहा | एष विद्या सर्वविषानिर्विषं करोति || अपमार्जना हरते तथा च हसितेन च | ताला प्रहार कृतेन तथा भू क्षेपणेनणे च || गीतेन सहिते नाथ दूतकथानके न वा | याति निर्विषतांदीडीभोदने वा यथो चिते || यदस्य हरणे नैव भूम्यां पादप्रवीतते (?) | संखशब्दस्तथा रूरे वीणावंसनिनादिते || मेघमाला ततो ध्यात्वा यं यं स्मरति कौतुकं | प्. ३२अ) तं च तत्कुरुते मंत्री नामानां चतुर्जातिषु || कार्तिकेय उवाच || रात्रौ च दंसिते देव तथा विलगतेन च | स्त्रीवालनपुंसकेन उन्मत्त कामुकेन वा || गुर्विण्य वाथ वक्ष्या वा वृद्धेन उरगेण वा | स्वरूपं कथय देवेश मंत्राश्चैव पृथक् पृथक् || ईश्वर उवाच || दंशितस्य परीक्षादौ मृन्मति मंत्रि दापयेत् | तेन विज्ञायते सर्वं द्व्यन्तरं वर्णजं वापि वा || स्वादेन सा भवेक्वद्रुकावदह्येव यदातुरः | चातुर्वर्णेन सर्प्पेण विज्ञेयो दंशितस्तथा || व्यंतरे अस्त्र स्वादा तु गुडस्वादा तु गोनमे | अन्येषां चैव जातीनां मृत्तिका च स्वभावतः || अनया विद्यया कार्यं वर्णानां तु परीक्षणाः | ओं अमृते अमृतरूपिणी सां सूं सः || क्रोधकार्मुक गर्भिण्यां वालै वृध्यै नपुंसकैः | प्. ३२ब्) सर्वैरेव प्रदष्टोयः एभिर्वीजैः प्रसिद्ध्यति || एभिर्वीजैः प्रसिद्धैस्तु कर्माण्ये तानि साधयेत् | द्धटक्षः (?) क्रोधवीजानि प्रयुद्यते क्रोधदष्टके || उजकामुकवीजानि ऋ ॠ तृ तॄ नपुंसके | छ फथश्चैव गर्भिण्या चाष्टलक्षणं || लोहहा जगर्णवः दिशा निरीक्षते दष्टा किंचिदुक्तांन्न लोचनः || पुरुषं वदते वाक्यस्तथाक्षैधदष्टकः | गायते हसते चैव भूक्षेपीपुलकोद्गमी || अपाङ्ग वीक्षणे सक्त नरः कामुकः | स्थूलोदरी भवेत् कृच्छं (?) जंभते स्वसते पुनः || गात्रं कंदूयते सर्वं गभिण्यादष्टे लक्षणं | अतिवद्वप्रलापी च रुदते हसते पुनः || उत्तिष्ठ हसते चैव वाला हि दष्टको नरः | कम्पते सर्व गात्राणि किं विदुन्मीलते क्षणः || अधोमुखक्षितिः सापी वृद्धसर्प्पेण दंशितः | स्तध्वने नोर्द्धकसश्च लुप्तकेशोर्द्धभाषिणः || प्. ३३अ) मुखं विधाय हसते षटा हि दिव्यलक्षणः | पर्ववुद्धासकैर्बीजैः कर्म्मं कुर्यात् साधकः || अथ मंत्रात्मकं ज्ञात्वा प्रयोज्यः सर्वकर्मसु | चतुर्षु मंडलानेतेषु का दीक्षान्त विचारिणः || स्वप्नु वीजविन्यश्चा ध्यानसिद्धिप्रदायकाः | इति क्रियाकालगुणोत्तरे सप्तमः पटलः || ईश्वर उवाच || अथ भूत चिकित्सा तु कथ्यामि समासतः | पुरतवमयावत्स कथिता ग्रंथविस्तरैः || संक्षेपात् संप्रवक्ष्यामि निवोध सिखिवाहनः | दिव्यादिव्यस्तरूपेण कर्मजा योनिजापि च || साम अंगोह्य वा दिव्या योनि या च तदोद्भवा | कर्मजाश्च स्वकर्मेण अदिव्या अल्पशक्तयः || प्. ३३ब्) दिव्यानानाप्रकारैस्तु लीलयामत्प्रशादेन क्रीडन्ते त्रैलोक्ये दिव्यरूपिनः || षष्ठिग्रहसहस्राणि देवलोके च सन्तिते | अष्टादश ग्रहा ह्येते विचरन्ति महीतले || देवो नागौस्तथा यक्षो गन्धर्वा ब्रह्मराक्षसा | क्षत्रियावैश्यसूद्राश्च व्यन्तरोहेद्रमेव (?) च || दशभूता समाख्याता ये वसन्ति महीतले | देवो नागोस्तथा यथे | अष्टावन्ये प्रवक्ष्यामि भूताभूत भयावहा | दानवो योनि योनिजश्चैव कस्मालोन्यस्तथान्तजः || प्रलापो सन्निपातश्च अपस्मारः अथ भस्मकः | एकैकस्य भूतस्य त्रिंशत्कोट्यः परिग्रहः || पर्वतेषु सामुद्रेषु नदीतीरे तथापरो | आवर्त्ते च नदीनां च संगमेषु तथैव च || गोकुलेषु च सर्वेषु प्राभादाद्दालकेषु च || प्. ३४अ) एकवृक्षे स्मसाने वा तथा सून्यग्रहेषु च | तडागे देवता स्थने रसक्षेत्रे विलेषु च || निधानां सिद्ध द्रव्येषु रक्षंते मंदिराणि च | आरामोद्यान वापी च केचित् कूप समासृतः || समाज्वावसवर्तन्ते स्थानेष्वेतेषु नित्यसः | अनिमित्तौ यथा साधु नैव गृह्णेत पार्थिवाः || समीपस्थितासु सत्वं तु नमे गृह्नन्ति गुह्यकाः | अष्टादस निमित्तानि ना काले गृह्यते क्वचित् || क्रुद्धं चैव भयार्त्तं च हर्षितं दुखितं तथा | वियोगो भो *? मूढं च नष्टद्रव्यं तथैव च || चिन्तासोकाभि भूतं उत्किष्टं सर्वरीस्थितं | ऋणार्था गोतृणो वाद्ध सर्ववैरासुसारिणं || विघ्नार्थी सिद्ध द्रव्याणां अति भूतो स्वके गृहे | आज्ञायां चैव देवानां मृत्युकालेथ वा पुनः || इत्येतैश्च निमितैश्च ग्रहागृह्णन्ति मानवं | स्त्रीणामपि च वक्ष्या ???????????? प्. ३४ब्) निमित्तैश्च ग्रहागृह्णंति मानवं || श्रीणां च मपि च वक्ष्यामि कारणानिविशेषतः | सूतिका गुर्विणास्नाना तथा चैव अवाससां || दुश्चारिणी ऋतु स्नातां पुष्पस्या नमनन्तथा | कामानुरालीलयंती मद्यमांस प्रकांक्षिणी || पाणिग्रह गृहीता चरध्या स्थानेषु रोदते | विवाहे उत्सवे चैव प्रथमे च समागमे || तैलाभ्यक्त विलिप्ताङ्गी चत्वरेषु च संथिता | हृष्ययंत्याहसन्ती च तथा चैवा व सानिताः || ग्रहाग्रिह्णंति तत्वेन छिद्रे त्वेतेषु वैस्त्रि त्वेतेषु वै स्त्रियां | वलिकामो रतिकामो हन्तु कामस्तथैव च || गृह्णन्ति मानवं ह्येते मुंचंति च सुपूजिताः | अमंत्र्य युक्ता ते वैद्या विनस्यत्य प्रयत्नतः || भूतकर्माणि कुर्वन्तो ये नित्यं वलिदायकाः || अष्टादशे ग्रह * *? मया सर्वं सुभाषिताः | प्. ३५अ) यस्तु क्रियामजानन्तो वैद्या ग्रहमुपक्रमेत् || मयाति नरके घारे कर्मं चास्य निद्व्यते | अंदक्षेदं ग्रहाणां च य करोति नराधम ? || Pअगे णोत् च्लेअर् प्. ३५ब्) Pअगे णोत् च्लेअर् प्. ३६अ) * * *? स्य तु वक्ष्यामि सृणु रूपाणि यानि तु | तन्मार्गे रमते नित्यं वालानां संगमे भवेत् | कौमारे नंदते नैव पांशुना क्रीडते सदा || कौमारेण गृहीतस्तु एतद् भवति लक्षणं | यक्ष ग्रह गृहीत तस्य शृणु रूपाणि यानि तु || अति रौद्रा भवेद् दृष्टि अकस्मादेव कुप्यति | भोजनं भुंजमानस्तु एतद् भवति लक्षणं || राक्षसेन गृहीतस्य शृणु रूपाणि यानि तु | दिसां प्रधावते सर्वां एकैकं च निरीक्षयेत् || पिवते च सुरा भूय स्वमांसं भक्षयेत्यसौ | सून्यग्रामे निषेवी च ताम्रवर्ण तथा भवेत् || यस्यैतानि रूपान्ति स्त्रिया वाह्यरुषस्य वा | * * * * * * * ? देवा न त्रासयते सदा || मद्यमांस प्रियश्चैव रुधिरं ग्रहते वहुं | यक्षग्रहगृहीतस्य | ?????????? प्. ३६ब्) राक्षसे न गृहीतस्य एतद् भवति लक्षणं || असुरेण गृहीतस्य यानिरूपाणि तां शृणु | अहं विष्णुरहं ब्रह्मा सक्रोहमिति भाषयेत् || अहं स्कंदो विविशाखाश्च नास्ति मत्सदृशो भुवि | कदाचित् भुंजते भक्षं कदाचि नैव भक्षति || अवमन्यन्ति वैद्यांश्च ब्राह्माणांश्चावमन्यते | असुरेण गृहीतस्य एतद् भवति लक्षणं || ब्रह्मराक्षसे गृहीतस्य यानि रूपाणि तां शृणु | तपस्वी ध्यायसंयुक्तो नित्यं वै ब्रह्मचारिणां || कृतसौचो भवेन्नित्यं असौचो नैव तिष्ठति | अपशब्दं च गृह्णाति एते ब्राह्मणैः सह || गायते सामवेदं च ऋग्वेदं चाप्युदा हरेत् | वेदार्थेषु च सर्वेषु श्रुतं यच्चाप्युदाहरेत् || वैद्यं नैवाभिजानाति हसमानश्च धावति | ब्रह्मराक्षगृहीतस्य एतद् भवति लक्षणं || प्. ३७अ) उन्मादस्य तु रूपाणि सृणु वक्ष्यामि तत्वतः | अदर्शनाद् भवेत् क्रोधो कामान्तीश्चाभि नंदति || वैद्यं नैवाभिजानाति नमस्कृत्वा पुनः पुनः | प्रियकाम प्रलोभेन अजोजस्वरसंनिधो || उन्मादस्य विधैज्ञेय रूपैरेतैर्न संशयः | रूपं चतुर्विध तस्य विज्ञेयं तु चिकित्सकैः || वातिकंपैत्तिकं चैव श्लेष्मिकं सान्निपापातिकं | तस्मिं ते च विज्ञेयं स्वरूपं ज्ञायते यते || गन्धमाल्य प्रियस्चैव वातिकं स्थानमाश्रितः | तृषापीडषते नित्यं सुतीक्ष्णं चाति भाषते || निद्रा तु जायते तस्य दिवा रात्रौ तु भुंजति | एतैस्तु रूपकैः ज्ञेयं यैन्तिकं (?) स्थानमाश्रितः || श्लेष्मिकं च तु(?) वक्ष्यामि यानि रूपाणि तां शृणु | पसुच्छर्द्दयते नित्यं फेनं चैव प्रमुंचति || अभक्षे वमतिं तस्य श्लेष्मिकं स्थानमाश्रितः | दोषत्रयं समासृत्य यस्तु रूपाणि कुर्वते || प्. ३७ब्) सन्निधानं विजानीयादसाठ्यं तु चिकित्सकैः | अस्मारस्य वक्ष्यामि सृणु रूपाणि यानि तु || अकस्माह्यते ते भूम्यां वात भग्नो यथाद्भमः | निःसंज्ञो जायते तत्र फेनं चैव प्रमुंचति || हस्ताद्यादष्टिरो ग्रीवा तथा वेगेनासास्वपेत् | अपस्मार गृहीतस्य एतद् भवति लक्षणं || त्रीणि गृहा प्रवक्ष्यामि ये पूर्वं परिकीर्त्तिताः | कस्मलस्तु कृतश्चैव भस्मकश्च तृतीयकः || लुध्वकः पक्षिगंधी च विह्वल कलह प्रियः | परद्रव्यापहारी च पिशाचो ह्यविगच्छति || असौचो गच्छते नित्यं भुंजमान पुनः पुनः | स्वपते भस्मनोद्देशे कस्मलः धूलिधूसरः || असुचिं क्रियते नित्यं स्त्रीणां माग्नीनि रुंधति | कस्मलेन गृहीतस्य एतद् भवति लक्षणं || कृसेन (?) तु गृहीतस्तु सृणुत्वं रूपलक्षणं | भुंजमानो न तृप्येत नादं मुंचति दारुणं || प्. ३८अ) सुष्यन्ति सर्वगात्राणि एकान्ते च निषेवते | पृष्ठो न कुवते किंचिदेकैकस्य प्रधावति || कृसे तु गृहीतस्य एतद् भवति लक्षणं | निस्तेजेन गृहीतस्य सृणु रूपाणि यानि तु || निस्तेजो विह्वलश्चिअव अव्रुवस्च तु तिष्ठति | अनिमिषं च निरीक्षेत वैद्यं च परिभाषते || निस्तेजेन गृहीतस्य एतद् भवति लक्षणं | संख्येपेणनु वक्ष्यामि ग्रहाणां रूपलक्षणं || देवानां च ग्रहाणां च यथोक्तं तन्निवोधतः | देवग्रहाणां सर्वेषां सुभधर्मा तु दर्शनं || भूतग्रहगृहीतानि पुष्पमाल्यानु दर्शणं | अथ संज्ञा च मुद्रा च || विनायक गृहीतानां प्रियच्छंदानु दर्शनं | कौमारेण गृहीतानां क्रीडते वालकैः सह || यक्षेण गृहीतानां अट्टहासानु दर्शनम् | राक्षसेन गृहीतानां मुखरूपानु दर्शनं || गंधर्वेण गृहीतानां नृत्यगे या नृत्यगे या तु दर्शनं | प्. ३८ब्) असुरेण गृहीतानां अहंकानुदर्शनम् || ब्रह्मराक्षस गृहीतानां रोषद्वेषानु दर्शनम् | अथ संज्ञां च सुद्रां च प्रवक्ष्यामि यथा क्रमं || मुद्राहविधानज्ञो ग्रहो वैद्यमुपासते | हस्तमुद्रां प्रवक्ष्यामि ततो निगदतः शृणु || अंगुष्ठे गुह्यका मुद्रा देवानां पर्वसंधिषु | प्रदेशिनीनां तु मध्यमाः || अनाकास्तु नागानां भूतानां च कनिष्ठिकाः | ब्रह्मराक्षसह *? तले राक्षसस्य तु पृष्ठतः || कला पीठ्यन्तराणां तु मुद्रा चाष्टविधा स्मृताः | अथ गुह्यं परं वक्ष्ये यथा तेषां प्रभितम || हेसवे च ग्रहोभीतः हंतु कामश्चरोदिति | पूर्वभाषीरतिः कामः क्षुद्रं चक्षुनिमीलयेत् || त्रिविधांस्तु ततो ज्ञेयो लक्षणोरेव गुह्यका || वलिकामोरतिकामः तथैव च || ग्रहस्त पतितो देहे मानुषं चाप्य मानुषं | प्. ३९अ) करोति विविधां भावां नानारूपं च भोग्रतः || अग्नि प्रवेशनं चैव उदके तपनं तथा | प्रमादात् पते भूमौ नित्यते चाप्यमुद्धतं || हंतुकाम गृहीतस्य एतद् भवति लक्षणं | उद्विग्नस्तु भवेद् यस्तु प्रेक्षते च मन्ततः || ज्वरोदाहश्च जायते च शिरोरुजाः | क्षुधितस्तृषितो नित्यं देहि देहीति भाषते || यस्यैतानि तु रूपाणि स्त्रिया वा पुरुषस्य वा | वलिकामः स विज्ञेयः आचार्यैर्भूत तंत्रिकैः || रतिकामस्य वक्ष्यामि लक्षणं तत्वतः शृणु | स्थाशृणु || स्थानशील सुचिर्नित्यं उद्विग्नश्च प्रजायते || पूर्वभाषी भवेन्नित्यं उपभोगं तु पाचते | गंधमाल्य प्रियश्चैव वस्त्राभरणमेव च || प्रियभादी भवेन्नित्यं उपरोधेन कुर्वते | रमते स्त्री सहस्रेषु विचित्रश्चैव दृस्यते || प्. ३९ब्) एतैर्नाना विधैज्ञोपर्विज्ञेयो (?) रतिकामुकः | रूपैश्च विविधैश्चान्यै लक्षणैः परिकीर्त्तितः || विज्ञाय रूपतो सम्यक् ततः कार्यं कार्यं समाचरेत् | सत्येन जायते स्वर्गं सत्येन ज्वलते शिखी || सत्यं ग्रहेषु नागेषु सत्यं च तृषु पूज्यते | सर्वैः पापेन संयुक्ता पितृघ्नौ गोघ्न एव च || मातृ प्रोक्त ह्य * * * * * * * * * * * ? | गुरुश्च स च तल्पकः || एतेषां च गतिगछेन (?) समयं यद्यति क्रमेत् | समयश्चैव निवद्धश्च आत्मानं यदि लोपेयत् || असत्यं कूटसाक्षित्वं ब्रह्महा हरणे तथा | वव्यसेतेन (?) सत्येन ब्रूहि सत्यं तु गुह्यकः || वामाचार चराह्येते वामदेवेन योजिताः | तेषां पक्षियते (?) कर्म तत्सर्वं वामपाणिना || तस्मात् समाधि युक्तैस्तु मंत्रपूतेन वारिणा | ग्रहः सस्यस्य वक्तव्यो ब्रूहि सत्येन गुह्यकः || कोसवान किं निमित्तं तु गृहीतं मानुषं त्वया | प्. ४०अ) काचते क्रियते पूजा व्रूहि सत्यं किमिच्छसि || तस्यैव तु गृहीतस्य यत् सत्यं स मुदाहरेत् | कालान्तर वसाद्यं वा सुभं वा यदि वा सुभं || एतत् सर्वं समाख्यातं यथातथ्यं ग्रहोत्तमः | सर्वप्रयच्छते सत्यं रुद्रस्य वचनं स्मरेत् || पटेचान्तरितं कृत्वा वामहस्तं प्रसारयेत् | अकुंचितं च प्रच्छन्नं यथातथ्यं विनिर्द्दिशेत् || अर्च्चयेत् यथान्याययं गंधपुष्पानु लेपनैः | अहोरात्राणि चैवं च ततो तस्य तु भोजनं || यद्यसौना (?) च तिर्याति समनेन च तिष्ठति | तद्वैद्यो विविधैस्तस्य दंडां च समभाषितम् || वंधनं प्रथमं पाशं द्वितीयं ताडनं स्मृतं | तृतीयं दहनं चैव चतुर्थं भेदनं स्मृतं || पंचमं चाक्षिभेदं च षष्ठं सर्म्म भेदनं | दसमं चैव आवेशं सर्वग्रहविमोचनं || अन्तर्द्दाघाश्च गात्राणां सदाद्यः सप्तमः स्मृतः | प्. ४०ब्) अष्टमं चलनं प्रोक्तं नवमं सूल भेदनं | दशमं चैव आवेशं सर्वग्रहविमोचनं || एते दंडा समाख्याता ग्रहणां विग्रहेषु च | यदा कर्मे न कर्त्तेत तदा दंडं समारभेत् || समयं पाल्यते यस्तुतं ग्रहं पूजयेत् सदा | गन्धपुष्पनिर्द्दूषैः खानपानैः न दीपकैः || ग्रहपूजा सदा कृत्वा ततः कर्म्मं समारभेत् | मम देहे समुत्पन्नो ग्रहा वै भीमविक्रमाः || तं ज्ञात्वा देवतावतां सर्वे ब्रह्मणः पुरतो गताः | ब्रह्मनाहं विज्ञप्तः || पूजां वै रक्षसंकरः || तदानुत्यादिता वैद्या भूतानां तु चिकित्सकाः | मंत्रं तंत्रं विधिज्ञस्तु सौचाचारसमन्वितः || शिवभक्तः दृअटः सूरः सत्यवादी प्रियम्वदः | श्रद्दधानः सदासास्त्रे समयाचारपालकः || प्. ४१अ) गुरु देव द्विजातीनां भूततंत्रस्य पूजकः | मंत्राणां च वलिं पूजां कारयेन्नित्यमेव च || तस्य सिद्धिं सदाकर्म अन्यथा नरकं व्रजेत् | एते समया समाख्याता ग्रहणां मंत्रिणस्य च || यस्तु विधुनते केशान वैद्ये चैव निरीक्षयेत् | ज्ञातव्यो स तु वैद्येन हं तु कामो महाग्रहः || हसते गायते चैव देहि किंचित् प्रभाषते | मुंचामीति च यो ब्रूयात् सोपिष्ट ग्रहो भवेत् || आत्मानं ताडयेद् यस्तु अतिपारुष्य भाषयेत् | न मुंचामीतिषो ब्रूयात् तत्र सौम्यं विचिन्तयेत् || धमान्तरं विशेषेण चिह्नानि उपलेयेत् | जपते ध्यायते चैव देवाना सर्वते रतः || सुचिर्द्दक्षो विनीतश्च संध्योपासन तत्परः | धर्म कर्म क्रिया सक्तो ऋषिदेवांश्च कीर्त्तयेत् || ब्रह्मणः सत्य विज्ञेयो क्षत्रियस्य निवोधतः | ह स ?? प्. ४१ब्) अत्वातहन्ती तथान्ये वा संग्रामं चैव कीर्त्तयेत् || उथासन रतो नित्यं भृत्य वर्गस्य ते जगत् | गन्धमाल्य प्रियश्चैव रक्तवस्त्र प्रियो सदा || एतैस्तु लक्षणैर्युक्तः सतवेत (?) क्षत्रियो ग्रहः | समन्ताद्यो निरीक्षेत जंभने कुंपते पुनः || गायते नृत्यते चैव कुप्यते च पुनः पुनः | गाधपुरम्वरश्चैव कमान्त करणानि च || वनिगत्यचणां च कथासु प्रतिरव्यते | पीतवस्त्र प्रियश्चैव पीतमाल्यानु लेपनः || वैश्यमेतेन रूपेण ग्रहं विंद्याद्विचक्षणः | यस्तु मूत्रपुरीषं वा कुरुते विकृतान्यपि || सौच भृष्टो ह्यनाचारः स्त्रियां दृष्ट्वा प्रकुप्यति | हस्ताभ्यां स्पृशते मेद्रं असुचिं वापि मर्द्धते || वचनं न च गृह्णाति आत्मानं नाभिजानन्ति | सिरश्चालयते नित्यं सूद्रग्रहनिपीडितः || प्. ४२अ) यस्तु सर्वाणि रूपाणि द्रव्या मिश्राणि तु कारयेत् || स चंडालमिति ज्ञेयः आचार्यै भूततंत्रिकैः | पूर्वोक्तेषु च स्थानेषु यो मुद्रां न प्रयच्छति || स योन्यान्तरमापन्नो विवस्त्रश्चैव तिष्ठति | तो गुह्यकेति ब्राह्मणः महासत्वेति क्षत्रियः || स्नानंदिकेति वैश्यं च को साधुः सूद्र रुच्यते | इतरेषां च वर्णानां यथेष्टमभि भावयेत् || इति क्रियाकालगुणोत्तरे भूतलक्षणपटलः || कार्त्तिकेय उवाच || भूंये तु भूताधिपा मंत्रा विद्या च वृषभध्वजः | तेषां लक्षण भूतं च नामोत्यन्ति पृथक् पृथक् || कर्म पूजा यथास्थानं कथयस्व प्रशादतः | ईश्वर उवाच || मम्ट्राश्च विविधा वत्स उत्तमाधममध्यमाः | तस्य कर्म क्रियारूपं अर्च्चनं च पृथक् पृथक् || प्. ४२ब्) उत्पत्तिस्त्रिध तेषां निबोधय समासतः | उत्तमा शिवशक्तिभ्यां उत्पन्ना मंत्रविद्यया || मध्यमामकायानि ते रुद्रा परिकीर्तिता | दशकोट्यस्तु मंत्राणां विद्याश्चाप्य प्रमाणतः || शिवतेजा समुत्पन्ना सर्वेषामोद्यशक्तयः | रुद्राश्चैव समाख्याता तेपि मंत्राः प्रकीर्तिताः || ममदेहे समुत्पन्ना क्रियाभेदे पृथक् पृथक् | मन्त्रमास्ते (?) तु गीयन्ते सर्वकर्मस्तु षण्मुखः || अधमादेव कार्येषु चोदिताः || सम्यग्रूपं तथा प्रोक्तं क्रियाकर्म पृथक् पृथक् | तस्यतं तादृशं कर्म कार्यं रूपं न संशयः || तेनाख्यामि प्ररूपाणि निवोधशिखिवाहनः | पुरामाशी महावीर्यो कालनेमीति विश्रुतः || राजानो दानवेंद्राणां प्रथमोयोध विक्रमः | यदा जातो हरिर्ब्रह्मा ब्रह्मांडमध्यनिर्गताः || प्. ४३अ) ततो कलकलं मध्ये पभितितः स्वेद ब्रह्मणः | तस्मिनजातो महावीर्यो दानवो रक्तलोचनः || ततो महासत्वो महावीर्यो अवबो (?) देवदानवैः | स च वै देवशक्रश्च संयातो काल पर्ययान्ते || न देवेश उपायं स गन्धर्वा ऋषि दानवराक्षसाः | त्रासिता तेन वीरेण ब्रह्माद्या असुरासुराः || आगत्य च मम पुरतो एवं विज्ञापयन्ति ते | कलशेनोग्र रूपस्य दानवो दानवा धिपः || अवव्यः सर्वभूतानां महावीर्य पराक्रमाः | असह्यो देव देह्यानां सर्वाणां च मातये || अप्सरैः सिद्धगन्धर्वै व्यथितुं नैव सद्यते | नासिता तेन तेन देवेश उपायं कुरु संकरः || तदृष्ट्वा देवाभीतामहीषयमहाशिवाः | त्रायणी सर्वदेवानां सुद्धा युद्धं तेन || प्. ४३ब्) सर्व मया युद्धं संजातं भीषणं महत | दिव्यं वर्ष सतंसाग्रं महायुद्धं प्रवर्त्तितं || ततः क्रोधं मया कृत्वा रावं कृत्वा सुदारुणं | जिह्वां च लालयित्वा सुलोभंसोनित भोजने || तेन नादेन संत्रस्ता मोहं देवामुपागताः | पातितं दानं क्रूरं यवत्यस्यामि चाग्रतः || मोहापन्नो हरिर्ब्रह्मा स इन्द्रो देवदानवाः | माभीष्य च पुनर्वाचा मयाप्युक्तास्तस्ततः || एषमास्वासिताः सर्वे पश्यन्ते प्रथमादिषाः | महाकाय महाविर्या कालकालग्नि वर्च्चसाः || नानारूपधरा मंत्रा नाना भरणभूषिताः | नाना प्रहरणा हस्ता उदयाकं समप्रभाः || भीमवक्त्राश्च पिंगाक्षा स्वाद यन्त्या इमं जगत् | अन्यानि स्त्री सहस्राणि दिव्यानां कामरूपिणां || तासां मध्ये महाविर्यो पौरुषा कामरूपिणः | प्. ४४अ) तां दृष्ट्वा देवता भीता प्रलापयतु ताः || प्रच्छंति ब्रह्म साहिता किमेदं विकार्यते | क्षोभयंतं जगत्सर्वं ज्वलद् बुद्धिद्युज्वलद्विद्यु समपरभाः || एभिस्तुतासिताचाकन्यते विह्वलानना | पुनरक्ता मयाते सुधीरा तिष्ठन्ति देवताः || मंत्रास्त्वेते सहविद्यै निःसृता मम देहतः | क्रोधक्रोधेस्वरो जातो रावेवै खड्गरावण || नागर्जिते मन्वसुधुन गात्रैजनेस्वरः | जिह्वापालालते चैव हाहशब्द कृतेन तु || चेत्रासो महादेवो मंत्रो उत्पन्ना पावक प्रभः | एते पंच महामंत्रा उत्पन्ना मम देहतः || कोटिकोटिस्तु मंत्राणां विद्यानां च तत्रैव च | परिवारो भृत्यवर्गस्य एतेषां मम वर्त्तिनः || ब्रह्म उवाच || प्. ४४ब्) भववीर्यसमाः सर्वे भव तेज समप्रभाः | रक्षन्त्येते जगद् देवा आज्ञया तव संकरः || ततो आज्ञा मया दत्ता मंत्राणां रुद्ररूपिणं | पालयंदियगत्सर्वं नियोगा च व्यवस्थितः || न लंघयन्ति समयं आत्मकर्म सुयोजिताः | अन्यकर्मं न कुर्वन्ति ममाज्ञा या नियामिताः || ततो देवगणाः सर्वे हर्षिताः स्वपुरस्थिताः | न लंघयन्ति समयं || कार्तिकेय उवाच || यदि मंत्रा त्वया प्रोक्ता महावीर्य पराक्रमाः | कथयस्व पृथक्ते यथाकर्म सुयोजिताः || अन्यकर्म्मं न कुर्वन्ति || अर्च्चनं साधनं तेषां यथा भवति सनिनः | ईश्वर उवाच || शृणु स्व्ण्मुख तत्वेन एकैकस्य यथा क्रिया | ममवीणास्तुते मंत्राः कामरूपाः स्वभावतः || यस्य यद्रूपमाख्यातं पद्यते च स्वभावतः | प्. ४५अ) तस्य तद्रूपकं ज्ञेयं सर्वतंत्रेषु षण्मुख || अथ मंत्रं प्रवक्ष्यामि भूतानां गुह्यमुत्तमं | यं श्रुत्वा तु ज्वरा भूत्वा प्रेतराक्षस गुह्यकाः || अतिक्रम मर्यादां योजनानां सतैरपि | भवंति किंकरास्तस्य पादाभ्यां तु पतंति च || अस्य * * *? भावेन जीवं मुंचन्ति गुह्यकाः | ओं नमः पशुपतये नमो भूताधिपतये नमो रुद्राय ल ल ल ल खड्गरावणं वलं विहर २ सर २ नृत्य २ वला २ स्फोटय २ स्मसान भस्मवर्जित शरीराय घंटा || कपालमाधराय व्याघ्रचर्म्मपरिधनाय ससांककृतसेखराय कृष्णसर्प यज्ञोपवीतिनेन च त्व २ वल २ वला २ अनिवर्त्त कपालिने | हनभूतां त्रासय २ मंडलमध्ये कदृ २ रुद्रां कुशेन समयं प्रवेशय २ आवाहय २ चंडासि प्. ४५ब्) धाराधिपति रुद्रो ज्ञापयति स्वाहा एषा ते विद्या राजखड्गरावणस्य || मूलमंत्रः सर्वकर्मकरः | ओं भूपति स्वाहा | खड्गरारावस्य हृदयं सदा जप्तव्यं कर्ममुत्पादयति || भूतास्तस्य च संयान्ति लक्षमेकं जपेद् यदि | प्राणासन विधानं तु प्रणवेन माचरेत् || उपचारविधिः पश्चादान नैव तु कारयेत् | भूमंत्राश्च ये केचितविद्यामोघशक्तितयः (?) || अनेनैव तु सिद्धेन सर्वे सिद्धा न संशयः | जक्षज्वरग्रहानागा पिसाचा व्र राक्षसाः || डाकिनी हेद्रवेताला अजप्ते नैव तु मोचयेत् | जप्तस्यैव तु मंत्रस्य गुणास्तु सृणु षण्मुखः || प्. ४६अ) देवापि च समायान्ति किं पुनः क्षुद्र मानुषाः | उच्चाटनं तथा कर्म्मं विद्वेषं स्तंभमारणं || कीलनं चांगभेदं च कुरुते चिंतितेन तु | सूमंत्रं जपे नित्यं जपहोमार्चनेन तु || ओं हः स्वाहा शिवः | ओं यः स्वाहा सिखा | ओं जूं सः स्वाहा कवचं || ओं ईश्वर फट् नेत्रं || एतद् विद्याङ्ग न्यासः || ओं अ ल ल रावणं विहर २ सर २ नृत्य २ खः हा हृदयं | ओं पशुपतये नमः | सिरः || ओं नमो रुद्राय स्वाहा || नेत्रं | ओं नमो माला धराय ओं नमः स्वहा | भस्मार्च्चित शरीर खड्ग घंटा कपालमाला धराय ओं नमः स्वाहा | कवचं || प्. ४६ब्) ओं नमो व्याघ्रचर्म्म परिधान ससांकांकित सेखर कृष्ण सर्प्पयज्ञोपवीतीने ह्रुं फट् | एषां चैव महामुद्रां सर्वविघ्नविनाशनीं || ओं ह्रीं मंडले कट्टकट्टांकुसेन मम सयां प्रवेशय २ आवेशय २ आवाहय २ चंडाशिधराय ज्ञापयति रुद्रो ज्ञापयति || ओं नमः || खड्गरावणस्य सर्वांग विन्यस्य आत्मन्यासं पुरा कृत्वा विधिना साधकोत्तमः || ततो वैद्यजनं कुर्यात् कर्म्म व च होमे च वा | आग्नेयां हृदयं पूज्य ऐशान्यां तु शिरस्तथा || नै-ऋत्यां तु शिखा पूज्य वायव्यां कवचं पु पुनः | दिशासु चैव सर्वेषु अस्त्रं चैव प्रपूजयेत् || कर्णिकायां तु मंत्रेशं पूजयेत खड्ग रावणं | गन्धपुष्पं तथा नैवेद्यं वलिनि वेदनं || हृदया भूतपतये सर्वकर्माणि कारयेत् | प्. ४७अ) इति क्रियाकालगुणोत्तरे खड्गरावणस्य मंत्रविधनपटलम् || अथ मंडलानि वक्ष्यामि वर्णानां तु क्रमेण तु | हि हस्तं चतुर्हस्तं वा तृवर्णं ब्राह्मणं भवेत् || चतुर्थर्णे क्षत्रिये प्रोक्ते अन्येषां च यथा रुचि | चतुरश्रं तु चतुर्द्वारं मध्ये पद्म विभूषितं || अष्टपत्रं शितं पद्मं केशरालं स कर्णिकं | द्वे द्वे द्वारेषु कर्तव्या कोणेष्ठेकैकसंस्थिताः || उर्द्धवक्त्रं लिखेत् प्राज्ञः द्वादशैते क्रमेण तु | भूत चक्रं भवेन्नाम मंडलं ब्राह्मणस्य तु || ऐशानं चैव कोणं तु ब्राह्मणस्यासनं भवेत् | कलशपादुकं चैव कुठारं च समालिखेत् || पूर्वादिषु दिशां सर्वां लोकपालांश्च नामतः | स्ववाहणास्त्र संयुक्ता क्रमेण प्रतिपूजयेत् || पूर्वद्वारे तु वै ऐंद्री ब्राह्मणी यजेत् | पश्चिमे वैष्णवी पूज्य चामुंडां चोत्तरे स्थिताः || प्. ४७ब्) माहेस्वरे तु ऐशान्यां कौमारी ह्यग्नि गोचरे | नै-ऋत्यां चैव वाराही वायव्यां तु विनायकं || पूजयेद् रक्षणार्थं तु मंडलाभ्यन्तरे स्थितं | लोकपाला ह्यरत्वेन ऋषयाश्च ग्रहास्तथा || आदित्यादि क्रमाः सर्वे सामान्येन तु पूजयेत् | दूत्यष्टौ पद्मपत्रेषु स्वमंत्रेण तु पूजयेत् || कर्णिकायां यजेन्नित्यं विद्येसं खड्गरावणं | सामान्यं यजनं प्रोक्तं मंडलं च पृथक् स्थितं || क्षत्रियस्य तु भूतस्य मंडलं कथयामिते | माहेंद्रं द्विपुटं कृत्वा मध्ये पद्मं समालिखेत् || चतुरश्र चतुर्द्वारं वाह्यावरण कायेत् | भूतार्गलं तु तं नाम वज्रहीनं सदा भवेत् || स्थूलार्गलं तु वैश्यानां मंडलं च समालिखेत् | चतुरश्रं चतुर्द्वारं मध्ये वेदी समायुतं || प्. ४८अ) देवां वाह्ये तु द्वात्रिंशद्विंदवः परिकीर्तिताः | अष्टपत्रं सितं पद्मं वेदी मध्ये सुस्येभ नमः || कोणे कोणे तु वै वत्स द्वे द्वे द्वारे तु आलिखेत् | वज्रार्द्वादशा प्रोक्ता अस्यैव सुविशेषणे || असिधारं मंडलं नाम आलिखेच्छूद्रजातके | चतुरश्रं चतुर्द्वारं मध्ये पद्म विभूषितम् || द्वे द्वे द्वारे तु कर्त्तव्ये अर्द्धचंद्रा यथाक्रमं | कोणे कोणेषु सर्वेषु क्रमात् संनिख्य गुह्यकं || एषते कथितं वत्संलिख्य गुह्यकं असिधारं च मंडलं | अथ गूढार्गलं वत्स नाम मंडलं भूत मोक्षणं || चैव सर्वेषां कर्मजानां मशेषतः | दृष्टमात्रेणमुत्पन्ने नात्र कार्यविचारणात् || मध्ये माहेंद्र द्विपुटां खांदुकै (?) रूपशोभितं | चतुरश्रं चतुर्द्वारं वाह्यो सो *? भां प्रकल्पयेत् || प्. ४८ब्) अष्टपत्रं सितं दिव्यं आलिखेत कर्णिकोज्वलम् | एतद्गूढार्गलं नाम वायव्यं शृणु सांप्रतं || वृत्तं तु मंडलं वाह्यं विंदुकैस्तु निरूपितं | माहेन्द्रेण ततो वाह्ये अलग्नेन वेष्टयेत् || वज्रजीनं तु कर्तव्यं मध्ये पद्म विभूषितं | देवाणां च मंत्राणां यद्यस्य स्थानकीर्तितं || एतेषां मंडलानां तु सामान्यं जयनं भवेत् | अष्टौ तु कलशान स्थाप्य द्वार कोणेषु वाह्यतः || अकाल मूलास्तुते सर्वे शिव वस्त्रैस्तु वेष्टिताः | सहिरण्योस्तु संपूर्णा सितगंधानु लेपिताः || अक्षतैश्च स्वस्तिकोपेता पल्लवैस्तु सुशोभिता | ध्वजपताकसंच्छन्नामालैस्तोरणभूषिताः || नानाविधैस्तु नैवेद्यैर्गन्धपुष्पैस्तु पूजिताः | नानाविधावलिर्देया नानामांससंयुताः || आचार्यस्तु सुचिभूत्वा दक्षसितवस्त्रविभूषितः | प्. ४९अ) पुष्पलोहमयं दिव्यं वीजाक्षरैरलंकृतं || वामहस्ते तु कटकं धारयेत भूतकंपनं | संखस्य गंडिका तत्र रुद्राक्षाश्चैव धाररयेत् || अष्टोत्तर शताधिक्यं मायूरं पिच्छकं सुभं | मूलमंत्रैस्ततो जप्तं पूर्वजप्तेश्च धारयेत् || पुष्पधूपैः प्रभूतैस्तु आचार्यो भूततांत्रिकः | सततं यजते यश्च तस्य सिद्धिर्न्न दूरतः || मोक्षं च लभते मंत्री गुह्यका वेषवर्त्तनः | अन्यथा नैव सिद्धिः स्यात् नरके चैव गच्छति || इति मंडलपटलः || ईश्वर उवाच || अथ मंत्रा न प्रवक्ष्यामि कर्माणि यजते तथा | वस्या भवन्ति भूतानि कर्मं कुर्वन्ति ईप्सितं || प्. ४९ब्) ओं निलि नृत्य निलि स्वाहा || अनेन मंत्रेण परस्परं कंठे जपेन हृदयं स्पृशेत | भूतानिवसी भवन्ति || अथ सुद्रा चैव प्रच्छति | ओं नमो भगवते रुद्राय | उमा संपन्नानयन | मालोहकाय रुद्रलेमेतिलोमे आक्रम्य महागणेस्वराय इदं ग्रहं चांडालस्य हस्तां भंज २ ग्रीवां भंज २ मोटय २ अक्षिमुद्धर स्वाहा || अनेन खां मंत्रेण खादिरं कीलकं कृत्वा एकविंशति वारान जप्त्वा भूम्यां प्रकृतिं कृत्वा च क्षुभ्यां निखनेत् | ग्रहस्य चक्षर्भवति | अन्यं वा गात्रं विनस्यति || ओं नमो भगवते रुद्राय उमापतये असंपन्नाय पातं पायुजंघां ऊरूं च्छिन्न २ ग्रहस्य कुलोच्छादनं कुरु २ स्वाहा || नस्यं पानांजन धूपं अनेन मंत्रेण | प्. ५०अ) ग्रहस्य देयं अन्तर्धाघं भवति | गुडेन ततो मुच्यते | गोसृंगं मदनफलं भुजंगनिमोच मार्जारविष्टं तथा कर्प्पासास्थि वचानिम्बं स्वके सामरि च वंसत्वचावर्हिणपि निर्माल्यं वृहती उभे च रजनी पद्मं नखं कुंजरं धूपमष्टदशांगमेतत्मघोराक्षस नासनम् | भूतानां शाकिनीनां च ग्रहोच्छादे तथा पुनः | अथान्यं परं वक्ष्ये धूपं सर्वार्थ साधकं || हिंगुं च देवदारुं च श्रीवेष्टा घृतमेव च | गदाक्षीनि तथा वाला गव्यं ककटुकरोहिणी || सर्षपानिम्वनिम्व पत्राणि केशनिर्मोचनं तथा | मार्जारविष्ठा गोसृंगं मदनस्य फलानि च || द्वे वृहती च दातव्या कर्पासास्थि तु यस्तथा | प्. ५०ब्) छागरोमास्तथा यवाश्चैव मयूरयक्षमेव च || एवं संभृत्यसंहारं वस्त्र सूत्रेण पीषयेत् | उलूखलहतं कृत्वा स्थाप्यं मृन्मय भाजने || अनेन धूपयोगेन दह्यमानेन वेस्मनि | तत्र नागा न तिष्ठन्ति पिसाचा न च राक्षसाः || न भूता न ग्रहा केचिद् देव्योपद्रव कारकाः | एष माहेश्वरो धूपः सर्वग्रह विमोचकः || एकाहिकं द्व्याहिकं त्र्याहिकं चातुर्थकादीनि नाशयति | ओं नमो भगवते रुद्राय || असंपन्नाय नमो नंदिकेस्वराय प्रशतो नंदिकेस्वर महागणपतिमावर्त्तयेष्यामि || तद्यथा हन २ वंधनं छेदनं अमंत्र पूर्वेण प्. ५१अ) नमस्कारं ओं नमः सुव्रताय नमः कपिल दंडिने कारालाय विकटोत्कटनासिका || यमहाप्रतीहाराय महावलाय अप्रतिहतनाशनाय ब्रह्मदंडोग्र चंडाय सुनिसितविमलप्रहणालं कृत शरीराय सर्वग्रह पूजिताय सर्व पारमेश्वरानुज्ञाय नमो नंदिकेस्वराय एह्येहि भगवतो रुद्रसत्ये विष्णुसत्येन मातृगणसत्येन समयेन वायुं भूत्वा मानुषसरीरेण अनुप्रविश्याभिसूलेन पंचपासेन एषो ग्रहो यदि | गतो ब्रह्मलोकं विष्णुलोकं इंद्रलोकं नागलोकं अथवा योजनानां शतमनुप्रविष्टो ततोनुप्रविश्यमानं प्. ५१ब्) प्रविश्यमानं रुद्रो ज्ञापयति स्वाहा || अनेन यंत्रेण निम्वपत्राणि गुग्गुलुसमानि धूपो देयः | ग्रहो आगच्छति || अनेनैव तु एकविंशति जप्तं खड्गमानीयते ग्रहोच्छेत्नाद्यः | वृक्षेस्तंते वा अनेनैव खादिर कीलकं कृत्वा प्रतिकृते उरशिनिखनेत् | मुंचति ग्रहः अथ पिंडमयं प्रकृतिं कृत्वा एकविंशति वारां जप्त्वा सिलायां पीषयेत | ग्रहस्य अस्थि भंगो भवति आवेशो भवति | ओं नमो भगवते रुद्राय ओं नमो भूमायते रुद्राय असंपन्नायनमोशूलपाणिने नमो नित्योग्र दंड प्रचंडाय अल २ नमो भगवते रुद्राय हस २ लीलामन्वकलीलाय एहि २ मानुषसरीरे अनुप्रविष्य गृहीतमगृहीतं वाधय २ कंप २ नृत्य २ गाय २ नमो रुद्रोज्ञापयति स्वाहा || प्. ५२अ) अनेन मंत्रेण *?पां गृह्य एकविंशति वारां जप्त्वा भ्रमराणां नामेन निक्षिपेत् | ग्रहो भ्रमरैर्भक्षा पयति | अपरमपि रज्वं परिजप्यश्च सरीरं वध्वयेत् | ग्रहो मुंचति | ओं नमो भगवते रुद्राय सूलहस्ताय जल्पयिष्यानि स्वाहा | भूतगृहीतस्य शिखावध्वः | ओं नमो भगवते रुद्राय | भीमाय प्रच्छर २ सह २ आविश २ अमुकमासय स्वाहा || आवेशन मंत्रः | ओं नमो भगवते रुद्राय क्रोधराजाय अप्रतिहतगतिवलपराक्रमाय प्रविश २ महातेज २ महावल २ महोक्रोंधसूलजाय अप्रतिहतगतिवलपराक्रमाय प्रविश २ महातेज २ महावल २ महाक्रोधसूलजाय आविश २ अमुकं रुद्रो ज्ञापयति स्वाहा || मुसलोदका आवेशयति | ओं नमो भगवते रुद्राय || प्. ५२ब्) चंडोग्र सूलपाणिने भंज २ सर २ दह २ पच २ सर २ रंगजयं | कुमुरुं | २ रुद्रो ज्ञापयति स्वाहा अनेनावेसं कर्तव्यं || कार्या कार्यं कथयति | स्वाहा | ओं नमो भगवते रुद्राय जप २ जंघामोनितहन २ विरुपाक्ष स्वाहा | अनेन मंत्रेण ग्रहो प्रोच्छादितव्यः परवातिकांता दयति | ओं नमो भगवे रुद्राय महावज्र शरीराय वध्व २ वज्रकाय स्वाहा | अनेन मंत्रेण ग्रहो प्रोत्सादिते | ग्रहं वम्धयति | ओं नमो भगवते रुद्राय धाचाटकायसिलि २ छिंद २ कर्णनाशाक्षीनिग्रीवा सर्वत्र गात्राणि स्वाहा | अनेन मंत्रेण पिष्टमयी प्रकृतिं कर्णनासाक्षीं छिंदय ततो रुदनं ग्रहं मुंचति | ओं नमो भगवते रुद्रांकुशायकदृ २ महांकुशाय स्वाहा | प्. ५३अ) अनेन मंत्रेण पराविष्टं पात्रं कट्टापयति | ओं नमो भगवते रुद्राय किलि २ मिलि पशुपतिराज्ञापयति स्वाहा | एष वलिनि वेदन मंत्रः | सर्वभूतानि मोचयति | ओं नमो चंडक्राय कुरु २ सुरु २ भूत समयो आविश्य शिखां वम्ध | ओं नमो भगवते हिरि २ छिंद २ स्फुट २ स्फोटय २ हरे हविज्ञापयति | चंडिरेमुंडिरे स्वाहा | अनेन मंत्रेण पिष्टमयीं प्रकृतिं कृत्वा तीक्ष्ण सस्त्रेण च्छेन्त ध्यान ततो ग्रह गृहीतस्य रुधिरं मुंचति || अथ कीलकेन कीलयते कुलोच्छादनं भवति | ओं नमो भगवते चंद्रक्रोध रुद्राय अनेनकुनेन कुलविद्यालूते चल २ अनले २ अजरामस्वस्य चलनेन दह २ ग्रहग्रस्तं मे रक्षय २ पशुपति राज्ञापयति | अनेन मंत्रेण तैलं प्. ५३ब्) सप्ताभिमंत्रितं कृत्वा ग्रहगृहीतं ताडयेत् | दह्यमानो ग्रहो मुंचति ओं नमो नंगवसिधराधिपतये चिलि मिलि २ चंचले गच्छ समयं स्थानिनेकाये स्वाहा | मंडल विमोचन मंत्रः | अष्टाष्ट दूतीनां मर्मभक्षो भगवतीनां तां शृणु | ओं नमश्चंडक्रोध रुद्रायनेन कुलविद्या गलिं २ ज्वाला त्क्वेयेग (?) २ योगं तु २ वज्रकराले मानुषार्द्र चर्म्म पट प्रावृत शरीरे खट्वांग कपाल खड्गपासहस्ते ज्वलितर्पिमोर्द्धकेशी उलूकपिच्छ कृतसेखरे एहि कृष्ण भुजंग भ्रामयति इमं ग्रहंच्छिंक्षनाशोष्टकर्णकलां सहृदयाय कृष्टं विक्रोषयंतंश्चक्रमानश्चंयधिरि २ विधिरि २ भूताधिपति राज्ञापयति | प्रविशप्रविशय २ खिंखिणि महाभूतिं हुं फट् || एषाखिंखिणीनाम दूती | निम्वनिम्बुंडितुलशीपत्रैर्ब्राह्मणो विधः || प्. ५४अ) सर्वग्रहान्नावेशयति ओं नमो भगवते रुद्राय चुलुचुंडेचुलुकुंडे स्वाहा | चुलुकुंडानामदूती || भस्मसप्ताभिमंत्रितेन तृपुटां कारयेत् | * *? रक्षा कृता तन्वति | परस्य वा || नामान्तरितं कृत्वा लिखेदियं सर्वभूतानां रक्षा कृता भवति | ओं नमो भगवते रुद्राय नमः कृष्ण पिंगलाय सर्वभूतमाने स्वाहा | २ ह २ माकुल्य २ साधुरुमुरु स्वाहा || कृष्णपिंगला नाम विद्य | अनया विद्याया पिष्टमयी प्रप्रतिकृतिं कृत्वा गोमयमयीं वास्तीक्ष्णमस्त्रेणच्छेतर्थ | ततो ग्रहो मुंचति | ओं नमो भगवति प्रकट्ट २ वध्व रुद्रो ज्ञापयति स्वाहा | प्रक्ष्वलिना नाम विद्या अनया विद्या सर्षपा सप्ताभिमंत्रितं कृत्वा समुद्गरके अरलये श्लेष्मातकमये प्रक्षिप्य तत्रैक सर्षपं | प्. ५४ब्) मये वा प्रक्षिप्य तत्रैक सर्पपं गृह्य सिरसि ताडयेत् | स भूतेन गृह्यते नान्यो मोचापयति | ओं नमो भगवते रुद्राय फाल्गुनि २ वुदुः कुलु २ सुलु २ स्वाहा | फल्गुनी नामदूती अनयारक्तकरवीर पुष्पाष्टक शताभि मंत्रितं कृत्वा सिरसि ताडयेत् | सवस्यो भवति | यमिच्छति तत्कारोति | भूतेन गृह्णापयति | सपवनो चापयति | ओं नमो भगवते रुद्राय नमश्चंद्रांकित जटाय यत्र यत्र रुद्रोज्ञापयति स्वाहा | चंद्रांकित जटानाम विद्या अनया यत्रेच्छति तत्र संक्रामयति | स एवमोचाद्रयति | ओं नमो भगवते रुद्राय ह ह ह ह हः मत्तालिके सूलिके भू स्वाहा | मत्तमालिकानामविद्या | नृत्या पयति | ओं नमो भगवते रुद्राय टिरि प्. ५५अ) टिल्लि २ भूतपतिराजापति | स्वाहा | टिरिटिल्लानाम विद्या | सर्वकर्मकरी | गुणेताश्चाष्टदूत्याः खड्गरावणस्य सर्वकर्मकराः | ओं नमश्चंडाशि धाराय विडालमुखिमाक्षिंदखड्गेन लोल जिह्वो नृत्या पयति पश्चांशाचां स्वाहा | अनेन खड्गं सप्ताभिमंत्रितं कृत्वा ग्रह गृहीत हस्ते दातव्यं | तं नृत्या पयति | अथ खड्गरावणस्य विद्याष्टक सहितस्य यजनं वक्ष्यसि | भूतचक्रमंडलं लिख्यविनिनापूर्वकल्पिते अस्य मन्त्रे लिखे *? पद्मं अष्टपत्रं स कर्णिकं | आसनं कल्पपूर्वोक्तं अनन्ताद्यं यथाक्रमं | कर्णिकायां न्यसेद् देवं भूताधिपमीस्वरं | प्. ५५ब्) उत्तरेण जपे दूतीं खिणी नामनामतः | पश्चिमे चुलुकुंडा तु दक्षिणे कृष्ण पिंगला || टिरिटिल्ला तु पूर्णेर्वेण ऐसान्यां मन्तमालिका | चंद्राकित जटादेवी वायव्यां विन्यसेद् दिशि || नै-ऋत्यां प्रस्खलिनी चैव आग्नेयां फाल्गुनी न्यसेत् | एतास्त्वष्ट महादूत्यो यष्टव्या सिद्धिमिच्छता || अथान्यात्र गुह्यतमान वक्षै? एषां हृदयानि तु | वीजं वा जपते वत्स अनेन विधिना सदा || प्रशस्तं सर्व मंत्राणां सर्वकर्मप्रसाधकं | गुह्यकानां परं गुह्यं हितं सर्वार्थसाधकं || आदौ वीजं सिवं देवं खड्गखड्गेस्वरं प्रभुं | तस्य कर्म प्रवक्ष्यामि पंच चकस्य निवोधमे || ओं खडखं सः पूर्वमयीजेन? सर्व कर्माणि भवन्ति | हसितज्यंभित निरीक्षितेन यत्रेच्छति तत्र संक्रामयति || प्. ५६अ) मनसा सर्वकर्माणि करोति | ओं खः खिंखिणी वीजं पेप्सितानि कर्माणि करोति | ग्रहगृहीतं मोचापयति | कि सर्ज्जना कर्षणं वाचया करोति | ओं कृष्णे यः कृष्णपिंगला वीजं सर्वकर्माणि करोति | ओं सुं सः सत्तवालिका वीजं संक्रामणताडने मारणाक्षादनं करोति | ओं जूं सः चंडिका वीजं वाचया मनसा ग्रहस्य विग्रहं करोति | दुष्टो ग्रहो मोचापयति | ओं छ्रं हः फल्गुनी वीजं ग्रहेषु प्रयोक्तव्यं | आवेशे निग्रहे च || ओं लुं सः टिरि टिल्लावीजं मारणे तु प्रयोक्तव्यं ग्रहस्य निग्रहेपि वा | ओं ह्रुं सः चंद्रांकित जटावीजं ग्रहस्य गृह्णापनं करोति | ओं खुं सः चंडांतित जटावीजं ग्रहस्य गृह्णायनं करोति | ओं खुं सः प्रस्खलिनी वीजं अनेन ग्रहं गृह्य समसमंगके प्. ५६ब्) प्रक्षिप्य यत्रे छति तत्र संक्रामयति | ओं रुलुं हूं हः रुलुकुंडवीजं सर्वरक्षकरं || अनेन विधिना यस्तु यजते यत्र मंडले | सर्वसिद्धि मवाप्नोति नात्र कार्य विचारणात् || सर्वपातकसंयुक्ता यस्तु * *? जपेद् गुहः | सर्वपापविशुद्धात्मा शिवलोकं स गच्छति | अतस्तु परमं गुह्यं गुह्याद्गुतरं सुतरं सुभम् | तदहं संप्रवक्ष्यामि एकारास्तु निवोधमे || प्रथमं खड्गे स्वरस्य वीजं एकाक्षरं परं | देवीनां चैव एकैकं अनुक्रम्य भवेति च || यजेतवे देवदेवीनां आसने पूर्वकलिते | ओं खिंखिंकिंमुंनुंकुंहुंटिचुरुं || एतान गुह्यतमावीजं जपते व्यायतेदयः | तस्य कर्माणि सिद्ध्यन्ति सदा कर्म भविष्यति || ओं नमो महाप्रतीहाराय नंदिकेस्वराय आज्ञापय भूता न स्वाहा || प्. ५७अ) इदं खड्गरावणस्य राज्ञापयः महाप्रतीरहार योजना सतानामपि सक्षज्ञापयति स पितामहं इंद्रविष्णुं भूतमानुषं ज्ञापयति | नामानात्रसंशयः | ओं नमो भूतपतये प्रेता परिवृताय आगक्ष २ ल हुं २ कुरु २ भूत हृदयाय स्वाहा | एष सूत हृदस्य दससाहश्रिको जाप्यंजां | अन्ते देवस्य पूजां कृत्वा सहश्रं जुहुयान्ततः सिद्धो भवति || भूता न पस्यति | वसी करोति | संक्रामयति मुंचापयति | आत्मदेहे तथा लिंगे अग्नि मध्ये च स्थंडिले | ध्यायेत खड्गेस्वरं देवं विद्यामंत्रैस्तु आवृतं || स्वरूप रूपकं ध्यायेत सर्वेषा मंत्र विग्रहे | स्वस्वखड्गेस्वरं रूपं यथा भवति तं वक्ष्यामि साधके || दशभुजं पंचमूर्द्धे पंचवक्त्रं त्रोलोचनं | खड्गाकुशधरं देवं अक्षयं च वरप्रदं || व्याघ्रचर्म परीधनं घटामेखलभूषितं | प्. ५७ब्) सितभस्मांग लिप्तांगं घंटामालास्थि मंडितं || व्यालयज्ञोपवीतं च ससांककृत सेखरं | मणिमौक्तिक माणिक्यैः कुंडलैस्तु विभूषितं || विद्युत्पुजति भाकारं ज्वालोत्का जिह्वभासुरं | ग्रसते दुष्ट सत्वानि भक्तानामभयप्रदम् || काम महादेवं ध्यायते खड्गरावणं | रौद्रवै कर्मकाले तु साधने नामरूपिणं || एवं व्यायवे नित्यं तस्य सिद्धिर्न संशयः | अथ दूतीनां हृदयानि भवन्ति | ओं भूतपति ठ ठ || खड्गरावणस्य सदा जप्तव्यं | कर्ममुत्पादयति || ओं स्वः चटररे स्वाहा | ओं खिंखिणी हृदयं | दुष्टग्रहावेसणं करोति | ओं कृष्णचार ठ ठ || कृष्ण पिंगलाया हृदयं | ग्रहस्य निग्रहं करोति ओं मन्तवालिके | चुलु २ विकुर्व २ ठ ठ || ओं मन्तवालिका हृदयं || ग्रहं नित्यापयति || ओं चंडिके हरिराज्ञापयति ट ठ | प्. ५८अ) चंडिका हृदय खड्गरावणश्चोत्तरे यजेत् | अनेन सस्त्रमभिमंत्र्य ग्रहसहस्रं मारयति || पुनर्जीवायति गृह्णापयति संक्रामयति | स्वकर्माणि करोति | ओं फल्गुनी हृदयं || परमंत्राणां स्तंभयति | ओं टिरिवक्त्रजे स्वाहा | टिरिटिरिभ्यां हृदयं ग्रहस्य कुलोत्सादनं करोति|| ओं चंद्रार्द्धकृत चुरु २ ठ ठ || चंद्रार्द्ध कृते हृदयं सर्वग्रहभूतपिसाचप्रेतवेतालराक्षसाश्च रक्षयति | भस्मना सर्षपैर्वा कर्माणि करोति | ओं खड्गेसारविद्महे तन्नो खड्गप्रदयात् || भूतगायत्री अन्तर्जले जप्तव्या सर्वविद्या सिद्धा भवति | सर्षपास्तेन मृत्युस्तेषां दर्शनं ददाति || अमुक दिवसे मृत्युर्भविष्यतीति | ओं नमो भूतपतये प्रेतपरिवृताय आगक्ष २ लहु?कूरु भूत हृदयाय स्वाहा || प्. ५८ब्) अस्य भूत हृदयस्य दशसाहश्रिको जाप्यः || अग्रे पूजां कृत्वा दशसहश्रं होमयेत् | सिद्धो भवति | भूतं पश्यति || वशी करोति | संजामयति मोचापयति || वाचया || एवं विद्याभिः सार्द्धं वा यजेत खड्गरावणं तस्य भूता सिद्धानि भवंति नात्र संशयः || इति क्रियाकालगुणोत्तरे भूतपटलं || खड्गरावणस्यकप्तं समाप्तं || अथ पूर्वोक्तस्य लोहककल्पं व्याख्यामि | ओं नमो भगवते रुद्राय ओं नमो लोहकाय चिपिटनाशाय अष्टभुजमहालोहकाय अपरिमित बलपराक्रमय एष? क्रिषयाय महादंष्ट्रोत्कटय एहि २ लोहक इदं दुष्ट ग्रहं आवेशय समयं प्रविशय २ आविशय २ संक्राम महाभिरवरूप भो भो लोहक प्. ५९अ) इमं चंडाल ग्रहस्य सिरस्फोटय त्रोटय ग्रीवां मोटय २ हृदयं मो मोटय २ भिंद २ मुद्राच्छिंद २ दह २ पच | कुद्व? २ गर्ज २ हुरु तुरु २ गहागणपति रूपं दर्शय २ हस्तान पादानं गृह्णं २ समयं अनुस्मरं चंडालं अनुप्रवेशोल्वापय २ भ्रामय २ दुष्टग्रहं त्राय २ विद्राय २ आवेशय २ स्वस्थानं आवेशयं पुण्येन सर्वसत्वा आवेशय २ देवां आवेशय २ तथा कथय २ त्रैलोक्या वान्त? कथय २ महाभैरवडां च प्रतिहतगति * * *? सर्वकर्मकरसिद्धलोहक सर्वकर्मकर सत्वा आवेशय सिद्ध अमोघ महाबलपराक्रम अजित सर्वसत्वसाधन महाभैरव लोहकसिद्धसाधन अविकल्पममरूभृत्यमानस्य क्रोधो स्वन्नः? असा * * * ? प्. ५९ब्) महागण रुद्रो ज्ञापयति स्वाहा | अथ महालोहक एकवीरः सिद्धमंत्रः || Pअगे नोत् च्लेअर् प्. ६०अ) Pअगे नोत् च्लेअर् प्. ६०ब्) Pअगे नोत् च्लेअर् प्. ६१अ) आत्मरक्षां कर्तु कामो सर्षपैर्जप्तैः रक्षां करोति मुद्गमाष | चणकैर्वा परिजप्तैस्ताडयेत् | भ्रमरकंडनीर्भक्षापयति उदकेन सर्करोटसर्षपैर्वा यस्य कस्य चिद्रक्षां करोति | स रक्षितो भवति | राजर्ष पर्वा कृष्णजीरकं तक्रेण सहपीषयित्वा अक्षीनां जयेत् | रुदमानो ग्रहो मुंचति | राजाक्षरकोत्पल वीजानि तक्रेण पीषयित्वा अक्षीणां जयेत् | रुदमानो ग्रहो मुंचति || मनसिला मदनकं गोसृंगेण धूपयेत् | ततो मुंचति सोग्रह | अथ पुत्तलिकां लिख्य हस्तपादां कर्णच्छेदयेत् ततो मुंचेति | स एव सर्वेषां सत्वानां मसिलान्वितं करोति || इति क्रोधेस्वरस्य कल्पं समाप्तं || ईश्वर उवाच || अथ देवत्रासं कल्पं व्याख्या स्यामः || तद्यथा || ओं ह २ ह २ ह २ देवत्रासय हः २ || अथ देत्रासस्य कर्माणि भवन्ति | प्. ६१ब्) अनेक कथाद्या विस्तराणि कारयेत् || मूर्खजन पदस्य त्रासनं करोति | दष्टक सिरसि पद्मं व्यात्वा पादौ मंत्रं न्यसेत् | पंचप्राणा नियुक्ते नामृतं ध्यात्वा निर्विषं कुरुते पश्चात् संख पट हट क्वाकरडसुरजदर्दुलकाहलकंसालका हुदुक्कानि एतानि सप्त जप्तोदकेनाभिषिंचयेत् | ततो ईदृशं कर्म तादृशं ध्यानं कृत्वा वादित्र तालकाश्चात्र प्रयोजयेत् | यदि दष्ट सहश्रेण नीतो वाथयमालयं | वद्धो वा नागपासैस्तु वद्धो वा वातिकैरपि | सचोन्तिष्ठति नृत्यंतो हृष्टनुष्टो तदातुरेः | अथान्यानि कर्माणि भवन्ति || अलावणि * *? ण स्वुं स्वुनपटहच्छोदक एताः सप्तजप्तोदकेनाभिषिंच्यवायदियति | प्. ६२अ) निर्विषं भवति | अथ निर्विषं भवति | अथ सर्वाङ्गै न्यस्त्वा हिंदोरमध्यमौ वीर पंच संज्ञातिकैशिक आमाश्च चिन्तयेत् | हिंदोलकेन विषं नासयति | मध्यमेन चालयति | खड्गे नोल्वा पयति | आवेशयति संक्रामयति | भिन्नषड्गेन त्राशयति | निषादेन मारयति | सौवीरकेन पंचमेन करणानि योजयित्वा ततोयमिच्छति तत्करो ग्रहयक्षपिसाचानि विषाणि त्रिविधानि च अजप्ते स्वानिसिद्यंति जप्ते दिव्यानि साधयेत् | देव त्रासस्य कल्पं समाप्तं || ओं नमो भगवते अघोर हृदय हन २ दह २ पच २ मथ २ भ्रामय २ ह्रं पट स्वाहा || अयं अघोरमंत्रं योजयति स सिद्ध्यसि || यक्षराक्षसभूताश्च विघ्नकर्त्ताश्च ये ग्रहाः | प्. ६२ब्) क्षिप्रमेव प्रणम्यंति दह्यमाना सिवाग्निना || ओं तत्सदो नमः | ओं अघोर हृदयं | ओं चंड हूं फट् || अघोरेशिरः || ओं भीमभीषणी सर्वविद्या हृदयविदारणी ह्रं फट् | अघोर शिखा हूं फट् स्वाहा | अघोर कवचं | ओं तत्सदो फट् | अघोरास्त्रं | अघोरस्य तु मुद्रा लक्षणं कथयामि | अंगुल्या पूर्ववत् कृत्वा ग्राहयैच्चाप्यनामिकौ अंगुष्ठौ श्लेषितो कृत्वा विश्लेषतर्जनीं ततः | अधोमुखी ततः कुर्यात् मणिमध्ये तु मध्यमां पश्चत्कनिष्ठिकांगुष्ठे ग्राहयेत् | दक्षिणास्तथा | एषा मुद्रा अघोरस्य सप्तलोकेषु विश्रुता | अघोरं तु जपेद्वद्धा कंप्यते च सुरास्ततः || सप्तसप्तजन्मकृतं पापं सकृज्जप्त्वा प्रणस्यति | प्राणायामत्रयं कृत्वा कुलानां चोद्धरे च्छतं || सर्वयज्ञेषु यत्पुण्यं सर्वतीर्थेषु यत्फलं | प्. ६३अ) सकृज्जप्तोदके स्नात्वा कुलानां चोद्धरेच्छतं | लभते मंत्रिणः सदा || पूर्वासन क्रियां कृत्वा न्यासं चैव विधनवित् | एकलिंगे यजेद् देवं अघोरं नामरूपतः || सहस्रैकेन तु जप्तेन भूताः सिद्ध्यंति साधकैः | सहश्रैर्द्दशभिर्जप्तैः पिसावसर्त्तिनः || विशतिभिराक्षसाः सर्वे यक्षांश्चैव चतुर्द्दसैः | लक्षैकेन तु जप्तेन स देवासुर मानुषाः || वसगा भवन्तिण तस्य साधकस्य न संशयः | स्तंभस्तोभविवादश आकर्षोच्चाटमारणं || मारणोक्षादनं च्छेदं मोहनं सैन्यनासनं | असनिं पासनं भं स्तंभं निर्न्नसंजलस्तं सं नं सर्वसत्वा निबंधानं | नागानाकर्षणं तथा | एवं जप्तेन मंत्रेण ततः सिद्धिमवाप्नुयात् | अघोरस्य कल्पं समाप्तं || प्. ६३ब्) अथ ज्वरे स्वरस्य कल्पं व्याख्या स्यामः | प्रणवे नासनं कृत्वा ज्वरेसंपूर्ववद् यजेत् || कर्णिकान्ते यजेत् तत्र ईशान्या * * * न्ता चैव क्रमेणैव पूजयित्वा जपे जपेद् दश सहश्राणि || शेषाणां चैव मंत्राणां पंचशतिका जाप्यः | होमं च दशांसेन तिलघृतमधुप्लुतं || ततः सिद्धो भवति सिद्धकर्माणि भवन्ति | मनसा वाचया कर्मं करोति | ओं नमो भगवते रुद्राय जप्त २ ज्वरकृतांत रूपाय ह्रीं हूं ३ फट् || मूलमंत्रः || मुष्टिना ज्वरमुपसामयति | तथाऽभ्यांगानि भवंति | ओं नमो भगवते रुद्राय नमः || हृदयं || ओं ज्वरकृतान्त नमः सिरः | ओं पुरुषाय ह्रीं शिखा || ओं ओं हुं ३ कवचाय नमः | ओं फट् फट् अस्त्रं नमः | ओं नमो भगवते रुद्राय साक्षि भीषणाय हूं फट् | पुनः पात्रे प्रक्षिपति | प्. ६४अ) ओं नमो भगवते रुद्रायदुर्द्धरवज्रासनि हूं फट् | शिखावन्धन ज्वरमुपशामयति | ओं नमो भगवते रुद्राय सूलपिसाचाधिपति आविश कृष्णपिंगल फट् | ज्वरमावेशयति | ओं नमो भगवते रुद्राय ज्वर हः तु मुञ्च (?) हूं फट् | जल्पापयति | ओं नमो भगवते तु यक्षिन्यज्वरस्य सिरज्वरितांतक सूलपाणि हूं फट् स्वाहा | ज्वरस्य निग्रहं करोति | ओं नमो भगवते रुद्राय भूरि फट् स्वाहा | ज्वरितं | निरीक्षयेत् | ज्वरेण मुक्तो भवति | ओं नमो भगवते रुद्राय लोहकानांग मुख फट् फट् | सर्वज्वरमुपशमयति || ओं नमो भगवते रुद्राय ज्वरकृतांत रूपाय ह्रीं असुकं गृहं हूं फट् स्वाहा | यस्य नामं गृहीत्वा मुष्टिं वद्ध्वा क्षिपेत् | स तत क्षणात् ज्वरेण गृह्ना पयति | स एवं मुंचापयति | नान्यं || प्. ६४ब्) ज्वरेस्वर अष्टगणप परिवृतस्य कल्पं साम्या श्वासः || कार्तिकेय उवाच || पूर्वमेव प्रतिज्ञात्वं ज्वराणां रूपक्षणं | न चाद्यापि न कथ्यन्ते कथं ज्ञायंते प्रभोः || ईश्वर उवाच || वातिकापैत्तिकाश्चैव श्लेष्मिकाः सान्निपातिकाः | अभिचार कृताश्चान्य * * * ? सास्तथा || * * * * * * * ? अन्ये गृह्णंति मानवं | देवानां च प्रकोपेन ज्वरश्चान्ये भवन्ति हि || एवमष्टाविकारैस्तु लक्षयेन्मंत्रिणः सदा | दौर्वल्य कायजाः सर्वे जायन्ते विविधरूपिणः || अजीर्णैश्चैव रूपिण दौर्वल्योः क्रोधसोक भयेन च | अन्त्यकाले मर्त्यानां ज्वराजायन्ति दारुणाः || एतेषां लक्षणं वत्स पृथक्तेनोपलक्षयेत् | क्षणाच्छीतं क्षणाद्वाहं भ्रमकं पश्च जायते || प्. ६५अ) सुष्यंते चास्यवास्यणि निस्तेजो वलवन्तिनः | वातिकस्तेन रूपेण ज्वरो ज्ञेयो विचक्षणैः || दाघं तृषाशिरोन्तिश्च रुक्ष्वोश्च वेदना महत् | पीतवर्णं भवेद् गात्रं पित्तिकानां च लक्षणं || प्रथमं जायते दाघं पश्वीतं (?) च जायते | श्लेष्मं निद्रा विर्द्धन्ते शिरोन्तिं दारुणा भवेत् || श्लेष्मिकास्ते ज्वराः स्मृताः अन्येपि विविधका सन्निपाता निवोधमे | सर्वेषां लक्षणं यच्च व्यामिश्रं चैव जायते || तं च वै सन्निपातस्य असाव्या ततो ज्वराः | पुत्रमित्रकलत्राणां धन इष्टम्य नाशने || नियोगशोक संभूता मानसास्ते च लक्षयेत् | मंत्रौषधि क्रिया यंत्रा योजिता यस्य कस्यत || एभेदोषैः कृता ये तु ते ज्वराश्चाभिचारिकाः | वृक्षागमतडागे च देवता यतनेषु च || द्विजगुरु तथागांश्च पीडां कुर्वन्ति ते नराः | प्. ६५ब्) तेषां देव प्रकोपेन दैविकास्ते ज्वरा स्मृताः || अन्येपि विविधकारा व्यायामाजीर्णसंभवाः | धातु वैधर्म्यसाधर्मो कायजास्तु अनेकधा || एकाहिकाद्याहिकात्र्याहाश्चातुर्थकाः स्मृताः | दशाहा पाक्षिंश्चान्ये माशिकालं यमलज्वराः || सर्वथामेव चोक्तानां लक्षणमष्टधा स्मृतं | कफं चानिलपित्तेन व्यामिश्राणि परस्परम् || संकीर्णास्ते तु विज्ञेया ज्ञात्वा एवं चिकित्सयेत् | मंत्रौषधि क्रियाल्पंगैर्नस्यं जनपानमर्द्दनैः || यस्य यत्कर्ममुद्दिष्टं तस्य तत्कर्म कारयेत् | स्निग्धोष्णस्थिर वृष्यमन्त लक्षे संशुद्धेम्लतैलातपैः || प्. ६६अ) पानाभ्यंजने वस्त्र मांसमादिरासंवाहतो वर्द्धनैः | विरेकमेक रुधिरं सस्त्र प्रश्रवणादिकं || पानाहार विहारविहारभेषजमेदं वायुं प्रशान्ति नयेत् | ह्रंक्षक्वाविदाहिकटुकव्यायामनिष्ठीवनैः स्प्रीसे वाचनि पुव्यजागरं लंजल क्रीडा पद्यतनैः धूमाभ्युष्ण शिरो विरेकमवनस्वे दोष वा सादिकं || स्नेह स्वेदनि रूहनस्य शयन स्नानोपहारादिकं | पानाहारभेषजमिदं वायुं प्रशान्ति नयेत् || तिक्त स्वादु कषायशीतपन न च्छायाभिच्छायाभि सा जीवनैः | ज्योत्स्न भूगृह यंत्र वारिजल स्त्रीगात्र संस्पर्शनैः || सर्पिक्षीर || प्. ६६ब्) पासाहारविहारभेषजमिदं श्लेष्मं प्रशान्तिन्नयेत् | सान्निपात जान्मदास्वेदाभ्यंग परिवाचनां जनस्य पानैः || तिक्तकदुकषाययोनौ लद्याहार विहारैक प्रसामयेत् | उपभोगाच्चमान्यंते ज्वरा वै मानसोद्भवैः || सान्निपातजान्मदाधातु विकारजान दोषान चिकित्सानुष सामयेत् | मानस्नेह क्रीडायां रभिरेषां प्रजायते || उपभोगाच्च मान्यंते ज्वर वै मानसोद्भवैः | भूतजाश्चैवाजकै चिन्मंत्रै साम्यन्तिते सदा || अभिचारिकांश्च सान्त्यर्थैर्मंत्रै हीमैश्च सान्तिकैः | उपसाम्यंते सर्वे दैविकादेवपूजनैः || एवं ज्ञात्वा यथान्याययं कर्मं कुर्याद् विचक्षणः | ज्योतिश्चक्रं धनिष्ठादि वक्षते दिन प्निश्चर्य (?) || दशाहा तु धष्ठादिसु ज्वरो भवति देहिनां | षद्रात्र द्वादशाह वा भवेच्छतभिष तथा प्. ६७अ) भवेद्भाद्रपदेव्येवं पूर्वासुमरणं तथा | उत्तरासु भवेन् मोक्षो दिवसेषु च पंचसु || चतुर्णामष्टरात्रं तु रेवत्यां वर्तते ज्वरः | आस्वेमींष्ठपि षद्रात्रं ज्वरो भवति देहिनां || यमदेव यमस्तिष्ठेन्नराणां पंचमेहनि | कृत्तिकासु च गृह्णीयात्स सप्तरात्रं भवे ज्वरः || अतः ऊर्ध्वं तु विद्येत ज्वराणां च सयो भवेत् | रोहिण्यामष्टरात्रं तु तथामेक दशापि वा || मृगशिरे तु षड्रात्रं नवरात्रमथापि वा | आद्रायामुपविष्टस्य तस्य च मादिशेत् || पुनर्वस्युपविस्यष्टस्य ज्वरेण परिपीडितः | त्रयोदशा *? ध्या तत्र विशेषवादिना पुष्पे ज्वरं || तृरात्रं तु सप्ताहं वा न संशयः | प्. ६७ब्) प्य वाचोपशृष्टस्य भालशुनि सज बुद स | उतरा स भवेराष्टात्ततः राममयापिवा || अश्लेषासु भवेन्मृत्युर्नास्ति तस्य चिकित्सकं | मद्या तु द्वादशाहं वा मुक्तिः पक्ष त्रयेण वा || हस्तेन सप्तमे मोक्षश्चित्रायामष्ट मे सुभम् | स्वाति यामे दशाहेन मुक्तिर्भविष्यति ज्वरस्य || विसाखासुर्भवेन्मृत्यु दीर्घकालक्रादपि | ज्वरास्त्रीणि दिनान्यष्टौ चानुराधा सुवर्तते || षष्ठायां पंचरात्रेण द्वादशाहे गते सुभं | मूलेन उपसृष्टस्य पंचरात्रे भवे ज्वरः || आषाढायां तु पूर्वायां नवमेहनि मुच्यते | उत्तरासु च मासैकं ज्वरेण परिसुष्यति || श्रवणेन च रात्रार्द्ध मुमुच्यते ज्वपीडितः | प्. ६८अ) इति क्रियाकालगुणोत्तरे ज्वराधिकरपटलं समाप्तं || कार्तिकेय उवाच || मृतवत्सा तथा पंध्या काकवंध्या तृतीयका | गर्भश्रावी तु या काचित भवंति च कथंस्त्रियः || ईश्वर उवाच || अष्टदोषास्तु नारीणां नवमं पुरुषस्य तु | रक्तं पित्तं तथा वातं श्लेष्मं वै सान्निपातिकं || ग्रहदोष विकारेण देवतानां च कोपने | अभिचार कृतैर्वापि पुरुषैश्चाप्य चेतसैः || काकवंध्या सृत वत्सा गर्भश्रावी च यो भवेत् | आदि वंध्याअ च गीयंते विकारैरेभिर्नान्यथा || पुष्पं तु भवते यस्याः फलं तस्य न संशयः | प्. ६८ब्) तस्माद् दोष विकारं तु ज्ञात्वा कर्म समारभेत् | चंद्रां सुमणिद्वयभास्कर करतापितः || नाग्निर्जनयते सो वै चिकित्सा तद्वदेव हि | अतिसूक्ष्मतरां चैव कुसुंभोदक सन्निभं || कटिसूलं भवेत् तस्य योनि सूलं च स ज्वरं | मारुतस्य विकारोयं ज्ञात्वा कर्मसारभेत् || सहकारस्य मूलं तु तथा व्याघ्रपस्य तु | तृपृतांया भवेन् मूलं क्षीरेलोद्य पिवेत् || सप्ताहं पंचरात्रं वा यावक्रवति सोणितं | ततो योत्या विशुद्धायामिदं दद्यन्महौषधं || लक्ष्मणाक्षीरसंयुक्तां न पानं च प्रदापयेत् | तेन सा लभते पुत्रं लक्षणोक्तं सुपंडितम् || यस्या पुष्पं हते पित्ते फलं तस्य न विद्यते | तच्च पित्तहतं पुष्पं प्राज्ञः समुपलक्षयेत् || पक्वजम्बूफलाकारं कृष्णं श्रवति शोणितं | प्. ६९अ) कटिसूलं भवेत् तस्याः उदरं च प्रदह्यति || प्रस्रावं करोत्पुष्णं पतत्पित्तस्य लक्षणं | तस्यौषधि प्रवक्ष्यामि येन गर्भं प्रधार्यते || उत्पलं तगरं कुष्ठं यष्टीं मधुकचंदनं | एतानि मम भागानि अजाक्षीरेण पीषयेत् || समभानि सर्वालि अजाक्षीरेषीषयेत् | त्रिरात्रं पंचरात्रं वा यावक्त्रति सोणितं || ततो योन्यां विशुद्ध्यामिदं दद्यन्महोषधं | ततक्षणात क्षीर संयुक्तांदस्यपानं दापयेत् || तेन सालते पुत्रं क्षणेनोक्तं सुपंडितं | यस्या श्लेष्म हतं पुष्पं प्राज्ञस्तमभिलक्षयेत् || वहलं चैव नातिरिक्तं भवेद् बुधः | नाभिमंडलसूले तु सूलं भवति दारुणं || अर्कमूलं प्रियंगुं च कुंकुमं नागकेशरं | वलाचाति वलाचैव अजाक्षीरेण पीषयेत् || समभागानि सर्वाणि आलोद्य समतां पिवेत् | त्रिरात्रं पंचरात्रं वा यावक्षवति शोणितं || प्. ६९ब्) ततो योन्यां विशुद्धायां इदं दद्यान्महौषतिं | लक्ष्मणाक्षीरसंयुक्ता नस्ये पाने च दापयेत् || तेन सा लभते गर्भं लक्षणाक्तं स पंडितं | सन्निपात हते पुष्प ज्वंरं तत्र च जायते || सोणितं तु भवेत् कृष्णं अल्पज्ञं वहुं वहुं | कुक्षि सूले तथा योन्यां कटिसूलं * * * * ? || गात्रभंगं भवेत् तस्या निद्राचातीव जायते | सन्निपाते तु ये दोषा भवन्ति वहवस्तथा || तस्य कर्म सदा कुर्यादादरायं तृतेन तु | गंधर्व हस्तिमूलं तु सहकार तृवृतस्य च || उत्पलं तगरं कुष्ठं यष्टी मधुक चंदनं | अजाक्षीरेण पिष्टानि सप्ताहं * * * * * ? || प्. ७०अ) Pअगे णोत् च्लेअर् प्. ७०ब्) Pअगे णोत् च्लेअर् प्. ७१अ) एतानि तु पयेपिष्ट्वा घृते सष्कुलिका पचेत् | दिने दिने भयेत् तानि अतिवृद्ध्या कामदीपनी || विदारीगोक्षुरुश्चैव पयस्य सह भक्षयेत् | जीर्णकायेपि दातव्यं मदनाग्नि प्रदीपकं || अरेतसां च पुंसानां नारीणां च तथैव हि | प्रयोगात् कायेरयेत्याज्ञः सुतार्थः कामसाधकः || अभ्यंगानि वारान्यानि नरनारी हिता वहा | तस्यपानं हितं चैव तैलं नित्योपसे च येत् || सतावरी तु निष्पीड्य द्वे प्रस्थे तु समाहरेत् | तैलस्य तु पचेतप्रस्थं क्षीरं दत्वा चतुर्गुणं || ततस्तं तु यचेद्धीमानसनैर्मृद्वग्निना दृढे | अषधानां ततो भागा दापयेत कर्षमातृकान् || शतपुष्पादेवदारुं मांशीशैलेषकं व चा | चंदनं तगरुं कुष्ठं पला अंशुमती तथा || रा स्नानै वा स्वगंधा च समंगामरिचानि | प्. ७१ब्) पीलुपर्ण वचा चैव तथा गन्धर्व हस्तिका || सैन्धवं च समंदद्याद्धिस्वभेषजमेव च | एभिस्तैलं विपच्येत सृंगीवेरमतः परं || कुष्ठानां वामनानां तु पुद्गलानां जडान्तथा | महावातेन भग्नानां सर्पकेषु च || सकोचेन तु भग्नानां वा भग्नाश्च ये नराः | विल्वेष्टि संनिपाते च भ्रमिताग्रथिग्रथिताश्च यत् || व् आतगुल्मश्च भग्नानां पित्तपरि सर्पकेषु च | अक्षिसूलं च साम्यन्ते कर्णसूलं विनाशयेत् || हन्ति गरलरोगाश्च यता वातगुल्मश्च भग्नानां तृसूले दारुणेषु च || सर्वमेतद् व्यपोहति पक्वांगं येषां चाङ्गानि विह्वलाम् | क्षीणेन्द्रिया तु ये मर्त्याः जरया सजरीकृताः मंदमेधा विनोये तु श्रुतं || ये तु श्रुतं येषां चाङ्गानि विह्वलाम् | षुच सर्वेषु अंड सर्करि कासु च प्रेताश्चैव महाघोरा कमला पांडु रोगिणः || प्. ७२अ) भुक्त्वं न जीणते यस्य अत्र वृद्धिश्च दारुणाः | या वंध्या भवेन्नारी काक वन्ध्याश्च या भवेत् || भग्नयोनी च या नारी या च गर्भं न विंदति | अस्मरी गंडमाली च वातसोणितमेव च || कुष्ठपिटक सर्वेषु दद्रुपामावि चर्चिकाः | हन्ति सर्वज्वाराः सर्वे वातिका पैत्तिकास्तथा || श्लेष्मिका सन्निपाताश्च सर्वाश्चैव चिकित्सयेत् | पुतिगंधं मुखे येषां ये च दुष्टा व्रणादिकाः || मूढभंगर्भा च या नारी जठरे च भगंदरं | ज्वरेषु चैव सर्वेषु एतत् तैलं विशिष्यते || कायाग्नि जननं ह्येतव चल वर्णविवर्द्धनं | चाक्षुष्यं वापि विषदं पवनस्य विदूषकं || मासमेकं पिवेद् यस्तु यौवनस्थं पुनर्नवाः | रसायनानामेतद्धि प्रधानमिति स्थितम् || प्. ७२ब्) एत तैलं विप्रयोक्तव्यं आयुष्यं रोगवारणं | सिद्धार्थकमिति ख्यातं नराणां च विधिः स्मृतम् || ओं नमो नारायणीये स्वाहा | उत्तराभिमुखो भूत्वा खादिर कीलके खनये दोषधानि च | ओं सर्वार्थनीये स्वाहा स्वाहा | उत्पाटन प्. ७३अ) मंत्रः || ओं कुमारजनी स्वाहा || पायनमंत्रः || धानुविकार चिकित्सा नरनारीषूदाहृताः | इति क्रियाकालगुणोत्तरे धातुविकारचिकित्सापटलम् || कार्तिकेय उवाच || पूर्वमेव प्रतिज्ञातं नास्ति वंध्या किल स्त्रियाः | दोषैस्तु विविधाकारै अर्हधातुविकारजैः || ईश्वर उवाच || ग्रहदोषान् प्रवक्ष्यामि तव पुत्र यथार्थतः | द्वात्रिंशति महाप्रोक्ता नारीपीडाकरास्तु ये || ग्रहाः कौमारग्रहाश्चान्ये ते पि द्वात्रिंश प्रकीर्त्तिताः | प्. ७३ब्) चतुःषष्टि प्रमाणं तु ग्रहाणां क्रूरकर्मणां || चतुःषष्टिसहश्राणि एकैकस्य प्रविस्तरम् | तेषां मध्ये प्रपद्यन्ते चतुःषष्टिस्तु नायकाः || दोषैर्द्वादशभिर्थंत्स ग्रहा गृह्णंति योतिषां | एकं पत्रेण यानेन परसययासनेन च || परपुरुषप्रसंगे न परवस्त्रविभूषणैः | लालोच्छिष्टकमाल्ये च एकभाजनभोजने || केशोदकेन संसिक्ता अन्यनार्यावगूहितः | एतैर्दोषैस्तु ते सर्वे ग्रहाः पीडाकाराः स्मृताः || प्रथमं द्विह्नवे पुष्पं गर्भे च तदनंतरं | पश्चात् क्षीरं च पुष्पं च परमाङ्कु(?)र्न्न संशयः || ग्रहनामानि वक्ष्यामि सृणु तत्वेन खष्नुखः | सकुनी रेवती चंपा कुष्मांडी च सिखामुखी || प्. ७४अ) मंडलिता वलम्वा च पूतना कटपूतना | गोमुखी च विडाली च तथा वै कुंदमालिकाः || अधोललम्व च पद्या (?) च कुमुदा च कम्पिका तथा | धूम्रा चैव तथा प्रोक्ता तपनी प्रेतमुखी तथा || ऐंद्री मार्जारि कारंगी सुभा चैवार्थतः कृषापिपीलीपिच्छिका कालरात्री मयाभीमा तथारणी || क्रव्यादी लोहिता चैव भीषणा दुर्जया तथा | धमनी घंटा कोली तथा चैव महारला || काकोली च हन्ती च अहंकारी कृसा तथा | मुक्तकेशी तृदडी च यमेशी रुदनी तथा || मर्कटा कुंडलानाम कटनसी तथा परा | प्. ७४ब्) रजनी कुंभकृसि (?) च तापनी तापनी राक्षसी तथा || मानसी रोदनी चात्र धनदा चंचला तथा | नृत्यनीयमुचाना चैव तथा वै यातवेदशी || नलिनी कलहंसी च देवद्ववी तथैव च | कालिकावावी चान्या यक्षिणी च तथा परा || सुनंद वारुणी प्रोक्ता धमना वालिका तथा | चतुःषष्टिसमाख्याता मातरोकाल मातराः || स्कन्द ग्रहास्तथा चान्ये सर्वेषां नायकाः स्मृताः | आर्जकाजस्तको (?) भीमो उम्रस्कंदश्च पंचमः || वालानां पीडकाः * र्सैः भ्रमन्ते वलिकांक्षिणः | वलिदत्वा विधाने न ततो मुंचंति नान्यथा || चतुरश्री कृतं (क्षेत्रें समन्ततः समभागसमासर्वे स्वमन्ते वलिकां |) कृता एवं विचक्षणः || अम्रराम्रर (?) कोष्ठेषु नवपद्मानि कारयेत् | प्. ७५अ) द्वे वाह्येभ्यन्तरे द्वे तु द्वे च मध्ये प्रकल्पयेत् || द्वे वाह्येभ्यन्तरे द्वे तु द्वे च मध्ये प्रकल्पयेत् | स वाह्याभ्यन्तरे वत्स च क्रमालिख्य यत्नतः || अष्टपत्रैः सितैः सुभैः केशरैः सहकणिकैः | तेषु मातृगणः सर्वे चतुःषष्ठि यथा क्रमात् || पूर्वादि पूजयेत् सर्वा तथा अष्टाकमष्टधा | अथकमष्टधा | सिवं तु कर्णिका मध्ये पद्मेषु नवं स्थितं || कमले मध्यमे वत्स अंगैस्तु सहितं शिवं | पूजयेत सर्वविधिना कल्पयित्वा चासनं || अस्य कर्माणि वक्ष्यामि येन मुच्यन्ति योषिताः | ज्ञत्वा तास्यं विकाराणि सर्वाभणभूषिताः || स्नापयेत विधानज्ञः साप वासपरायणाः | व्यतीपात विनिमुक्तः स्नानं कुर्या च्छुभे दिने || प्. ७५ब्) त्रिषुन्तरे सर्वेषु रेवत्यां प्राजापत्य पुनर्वसा | अस्विन्यमथ पुष्पे च नक्षत्रे रोहिणी तथा || मातृगृहे गृहे वापि तृपथे च चतुष्पथे | जीर्णकूपे तडागे वा नदी संगमेषु च || एकवृक्षे स्मशाने देवस्या यतनेपि वा | अष्टम्यां राजपत्नी तु मध्याह्ने स्नापयेत् ततः || पुत्रगा मातुगो तीर्थे राजपत्नी च संगमे | * * * * * * * * ? स्मशाने मृतपुत्रिका || काकवध्या जीर्णकूपे वध्या पुष्करिणीषु च | अभिचार कृता नारी पुरुषो रेतवर्जितः || स्नापयेत् तां प्रयत्नेन शिवायतन संगमे | आचार्यस्तु सुसंपूर्णः सुक्लवस्त्रा सुचौ तथा || अष्टहस्त प्रमाणेन चतुर्हस्तमथापि वा | प्. ७६अ) चतुरस्रं चतुर्द्वारं तोरणै रजसोभितैः || चंद्रा तप कृताट्टोपं पुष्पमालो पसोभिम् | खानपानैर्निवेद्यैश्च विविधां कारयेद् वलिः || त्रिभिरंगैः समालिख्यः मंडलं सार्वकामिकं | स्वेतं रक्तं तथा सुकृष्णं वर्णाः श्वान्तः क्रमेण तु || ईशो ब्रह्मा तथा विष्णु रजस्या चाधिपा स्मृताः | मंडलस्योन्तरे भोगे कुर्यात् स्वपनमांडवं || चतुहस्त प्रमाणेन वर्णकै रूपसोभितः | अकालसूलकलसा चतुरष्ट प्रमाणतः || चूतपल्लवसंयुक्ता वस्वैस्तु परिवेष्टितान् | सहिरण्यतैर्दूर्वैरौषधागंधसंयुतान || नदी उभय कूले तु निम्वमूलं तु वल्मिका | एभि वै मृत्तिका गृह्य स्थापयेत प्रथमे घटे || द्वितीगोमयं स्थाप्य तृतीय गंधधारिणं | प्. ७६ब्) चतुर्थे हेमरजतो पंचमे सर्व अषधिम् || षष्ठे तीर्थान्य सेषाणि सप्तमे सप्तमातरः | कलसे चाष्टमे संकरं मातृभिः सह || पश्चाभिमंत्रयेत् ते तु अष्टान्तर शतेन तु | गन्धपुष्पैस्तु सुवासितैः || पूजयेत् शिवं शान्तं मंडले मातृभिः सह | अनेन विधिना मंत्री न अभिषेकं प्रदापयेत् || मृतवत्सा जीवपुत्रीवं व्यापि च प्रसूयते | अविजीविजिनीयाति स्त्रिया वा पुरुषोपि वा || अभिचार कृतं दोषं मंत्रौषधि क्रियादिनिः | अनेनैवाभि श्रावण(?) मुच्यते सर्वयंत्रणाः || दुर्भर्गा सुगायान्ति कन्या प्राप्नोति सद्वरं | दैवतैश्चापि दुष्टानां वालानां ग्रहपीडितं || क्रियामेतां सदा कुर्यात् सर्वकाय समन्वितः | आचार्ये दक्षिणां दद्यात नगरं आग्राम खेटकं || प्. ७७अ) हस्तास्वरथयानं वा | मुकुटुंलानि तु कटकं हारकेयूरं वस्त्रणि विविधनि च | धनधान्य हिरण्यानि येन वा मुष्यते गुरुः || तेन रुष्टेन तुष्यन्ति देवता मातरस्तथा | अथाभिषेके विद्या भवन्ति || ओं रैं हौं रुं वषट् | अभिषेको अनेक कीलिते गर्भे ओं षूं क्ष श्री स्वाहा || अनेनाभिषेक सुक्रक्षये पुरुषस्य | ओं श्रीं लयंस्तथा | पुष्पक्षये तु नारीणां अभिषेकं कारयेत् सनंदा || ओं चैं हौं स्वाहा | अनेन कीलिते गर्भाभिषेकं सदा कारयेत् | योजीप्यायनं तु तस्य मृतं वा पतते वुस्यं वं || ओं सं फट् स्वाहा || सर्षपै रक्षतैर्वा संदेहे ताडाये छिसुं | मौनं स्यान् मृयते वालं रुदते जीवते ध्रुवं || इति क्रियाकालगुणोत्तरे अभिषेकपटलम् || प्. ७७ब्) ईश्वर उवाच || सूतिकोपद्रवानां तु क्रियां वक्ष्यामि तत्वतः | चिरातिक्तकारिष्टं भद्रमुस्नास चंदनं || स्पतपणीत्वचा युक्तं तैलं चैवा तु पचयेत् | एतदभ्यंगेहितं श्रेष्ठं सर्वज्वर विनाशनं || चिरातिक्तरोध्रं च वलाऽतिवला तथा | सालिपर्णी पृष्टिपर्णी सप्तपर्णी त्वचा तथा || सूक्ष्मं पिष्ट्वा पचेतैत्वं सर्वज्वर निवारणं | नस्य कर्मं तथा पाने गात्राभ्यंगं च दापयेत् || अस्वत्व पत्राणि पत्रमेरंड शीर्षयोः | सप्तपर्णी रसेयुक्तं स्नापना ज्वरनासनं || अष्टीमिधकमृष्टीका (?) देव वारु महौषधम् | अजाक्षीरसमायुक्तं शिरोरोगविनाशनम् || अम्रास्थिधाकीरोध्र समभागं तु पीवयेत | अस्वत्थस्य तु पत्रा अतीसार विनाशनं || प्. ७८अ) वरुणी सर्पि संयुक्तां पयसा सह योजिताः | योनि स्थानेषु सर्वेषु श्रेष्ठमे सच्चिकित्सितं || मातुलुंगरसं चैव सैन्ध्ववेन समन्वितं | हृदिसूलेषु सर्वेषु श्रेष्ठमेतच्चिकित्सितं || सर्करा मधुरोध्रं च मृद्धेका रक्त वेदनम् | सुंठी च सारि वा चैव वादि स तृफलानि च || मधुपुष्पं मृणालं च कृत्वा वै सर्पि पिप्पली | एतैस्सर्द्धं पचेत् तेलं क्षीरं दत्वा चतुर्गुणं || अवतार्य ततः सर्पि शीतं दद्यान्ततो मधुं | स्वासकासक्षयेसूले हृद्रोगे सूत्र क्षत्रयोः || कामले पांडु रोगे च वष्टंभे दारुणेषु च | ग्रहसर्पः प्रमुक्ताभिः धिविनासनः || गुर्विणी जनते पुत्रं मेधानं प्रयदर्शनम् | वालानां प्रदातव्यं वलवृद्धि विवर्द्धनं || प्. ७८ब्) अनेन विधिना नारी सप्तरात्रं तु नारीणं | वेद्यदि | तस्य रोगान प्रणस्यन्ति वहु पुत्राश्च जायते || चंदनं सा विवारोध्रंयष्ठीमधुकमुत्पलं | काकोली क्षीरकाकोली कवमर्द्धी तथैव च || चाद्राक्षा मृणाल चिप्यल्पो स सर्कराः || विदारी इक्षु दंडी च शतावर्या महौषधिम् | एतान सर्वान समाहृत्य सूक्ष्मपिष्टानी कारयेत् || एभिः सर्वं पचेत् सर्पिः एकीकृत्य विचक्षणः | एतत् सर्वं प्रयुंजानो श पुत्रौ पुत्रतां यजेत् || गुर्विणी जनते पुत्रं पंडितं प्रियदर्शनं | ध्यायतः सर्व नश्यंति पीतमात्रेण सुव्रते || प्. ७९अ) मातुलुंगरसोलाजा सैन्धवेन समन्वितं | एतेन तु पचेत् सर्पिः हिक्काच्छद्विविनाशनं || यस्या न स्पंददे मूर्ते ज्वरो हृदय वेदन | च्छर्द्विमोहस्वासग्लानिश्चैव विशेषतः || ज्ञात्वा वै ईदृशं रूपं तस्येयं कारयेत् क्रियां | बलाच्यति वला चैव वृहती कंटकारिकाः || करोहिणी संयुक्ता तैलमेभिस्तु पाचयेत् | तदभ्यंजनं श्रेष्ठं कर्णपूरणमेव च || सर्वव्याधि हरं तैलं गुर्विणीनां न संशयः | वटपचंडक पत्रां तथाश्चैविरकपित्थयोः (?) || संहृत्य क्वाथयेदेर्तां ततः स्वानं प्रयोजयेत् | प्. ७९ब्) अभ्यंग स्नानमेतं तु कृत मंगलमेव च || सर्वव्याधिहरं तैलं गुविणीनां न संशयः | घृतेन पयसा भक्षा रसे मुद्गरसेन वा || अनेनैदे विधानेन नारीणां तु कृया कृताः | मुच्यतेर्थ रोगेभ्यो नात्र कार्य विचारणात् || गर्भं तु श्रवते यस्या व्याधिना नित्य पीडितः | यूसैः मुद्गरसैः पथ्यं सूलकैः पथ्यभोजनं || उपयुक्ते तथा नित्यं न सा व्याधि मवाप्नुयात् | सततं मंगलै युक्ता सतंतं प्रियवादिनी || सततं दयालुका भक्ता सततं धर्मा वत्सलाः | सततं ऋतुकामा च सततं पथ्या भोजना || एता मेव कृयां कृत्वा सर्वकाम मवाप्नुयात् | प्. ८०अ) मातुलुंगरसं चैव सैन्ध्ववं पिप्पली तथा || पिवेद श्वेत तक्रेण हृदिसूले विनासनं | तस्मिं प्रश्रव काले तु गर्भसंभवमेव च || मूलं लांगलिका यास्तु मधुना सह पापयेत् | नाभिः प्रलेपयेत् प्राज्ञाः सौसुखेन प्रशूयति || कृष्णमाषस्य वीजानि सर्पिषैः सह योजयेत् | पयसा सर्पिषा भुक्त्वा नारीगर्भं ल? भिष्यति || पिप्पली सृंगवीरं च केशरं कल्कसंयुतं | ऋतुकालेपि चेदक्ष वध्यापि लभते सुतं || क्षीरं च सैंधवं गृह्य घृत न सहसस्मितं | तेनैव पीतमात्रेण नारीगर्भं ल *? ष्यति || प्. ८०ब्) वीजानि अर्जुनस्याष्टौ सर्पिषा सह पाषयेत् | दद्यान्योन्यां प्रलेपं तु सा सुखेन प्रसूयते || जातमात्रस्य वालस्य ब्रह्मासामासुवला (?) | सर्पिः सैंधव संयुक्तः लेह्यमेतत् प्रदापयेत् || अनेनैव समेधावी श्रीमान दृढपराक्रमः | वलवान दर्शनीयश्च वलीपलित वर्जितः || दृढसंधिमहोत्माही सह्योदर पराक्रमः | पिपली सिंधवं ब्राह्मी सुवर्ण वर्च्चलासमी || मधु सर्पि समायुक्तं लेह्यमेतषु दापयेत् | वलवान दर्शनीयश्च वलीपलित वर्जितः || मेधावी वहुपुत्रश्च लेह्यमेतन्न संशयः | प्. ८१अ) ईश्वर उवाच || ग्रहैश्च मातरैः सार्द्धं लोकपालैर्गणैः सह | यजनें वं देवदेवस्य विशेषेण वदाम्यहं || अष्टहस्तं चतुर्द्वारं चतुरश्रं समन्वितं (?) | यस्य (?) पत्रं लिखेत् पद्मं केशरैः रूपशोभितं || आशनं कल्पयित्वा तु प्रणवेन यथाविधि | कर्णिकायां यजेद् देवं ब्रह्मिस्तु स * * * * (##? ततोङ्गानि (?) सरीरे तु शिवस्य परिकल्पयेत् | मातरः केशराग्रे तु उत्तरादि प्रपूजयेत् || ईशानी सुत्तरे वन्वि (?) वैष्णवी (?) * * ##? ब्रह्माणी दक्षिणे पूज्या ऐंद्री पूर्वेण पूजयेत् || आग्नेयी चैव कौमारी वाराही नै-ऋस्थिताः | प्. ८१ब्) * * * * * * * * * * * * * * * * || ? अवाहनाश्च संयुक्ता ध्याये धातरां सुभं | दलमध्ये तु पूर्वादि कामार ग्रहपूजनं || कौमा * * * * * * * * * * * * * * ? | दक्षिणे स्वेतमित्युक्तं नै-ऋत्यां कौकिकं न्यसेत् || अपस्मारो वारुणे पत्रे विशाखो वा * * * (?) | * * * * * * * * * * * * (?) प्रमेहकं ? || हृदयादि नामसंयुक्तानामो चाक्षरसंयुताः | ओंकारादि नमश्चा * * * * * * * * * ? || * * * * * * * * ? दिसासु विदिसासु च | अष्टाष्टक क्रमाः सर्वे चतुःसष्टिश्च मातराः || पूर्वादि * * * * * * * ? भूता प्रपूजयेत् | द्वारेकेषु गणान्यष्टौ दक्षिद्येषु पूजयेत् || स्मशाने भीषणश्चैव दक्षिणं द्वारमाश्रितौ | प्. ८२अ) आमर्द्दको महाकाल द्वारे वै उत्तरे स्थितौ || पश्चिमे भृंगिराट पूज्यं दृढकर्णेन संयुतं | रौपिपिङ्गलश्चैव पूर्वद्वारे तु पूजयेत् || कुंभकर्ण अशोकश्च वलभोजात हारकः | आग्नेयादीशपर्यन्ता क्रमात् कोणेषु संयुताः || चत्वारो पूजयेदेतां ग्रहां वै क्रूरकर्मणि | वाह्यतो लोकपालाश्च स्वे स्वे स्थाने तु पूजयेत् || स्ववीजां अस्त्रयुक्तां तु परिवार समन्विताः | धतव्या साधकेंद्रेण रक्षणार्थाय मंडले || गन्धपूष्पैस्तथा धूपै कल्पयाद्यैश्चैव पूजयेत् | एवं वै पूजयित्व तु अभिषेक ददेत् ततः || अथान्यं संप्रवक्ष्यमि एकचक्रे तु मंडले | ब्रह्माणीमादितः कृत्वा पूजयित्वा यथार्थतः || शिवेन सहितं वत्स नवकं सिद्धिदायकं | प्. ८२ब्) अनेन विधिना यस्तु पूजयेत् सततं नरः | अविराल सते सर्वा यत्कार्यमभिवाच्छतिं || वध्यानां चैव नारीणां वालानां ग्रहपीडितं | अनेन विना पूज्य ततः कर्म समारभेत् || अथ चतुःषष्ठिनां यावत् काचित् पीडेये च्छिशुं | तां ग्रहं आदितः कृत्वा अन्याप्यष्ट क्रमेण तु || पूर्वादिपे स पर्यनता शिवेन सहतं व्रजेत् | एकैकमष्टधा चक्रं एवं कृत्वा विधावित् || विकारं तु क्रियां क्रित्वा चिकित्सां तद्वदेव हि | एकैकं जीवनं तासां ताम्वक्ष्याम्य शेषतः || एकपात्रेण शकुनीयाने वै रेवती स्मृताः | सस्यायां पूतना प्रोक्ता अशोका आशने न तु || स्त्रिया नरमुच्छिष्टा ग्रहो पल्लवो ग्रहे | स्नानादके मे ग्रहो केसोदकेन विडालिका || प्. ८३अ) भिन्नभाजन भक्ते तु प्रभवे जातहारिकाः | ध्रवग्रहो महारौद्रो अंगस्पर्शेन गृह्णति || मृत्या पत्या पतंते न चात श्रीघ्रा विनिर्द्दिशेत् | आक्रम्य पुरुषैर्भुक्त भामणी गृह्णते स्त्रियां || सुक्र क्रोध महाकाली पुष्पवत्यां तु भंजकः | पौण्डरीसुक्त केसा च स्मशाने षष्ठिका ग्रही || मैथुने रुदमाना तु गृह्णे पिलिपिच्छिकाः | मातृनंदा अजीर्णे तु सुनंदा तृषनेषु च || मारुत ऊर्ध्वरेवत्या जलक्रीडेपि तृग्रहाः | यायामे आर्यकश्चैव अत्वा तु अति मैथुने || दिवा सुप्ते तथा शीता सुखमंडी च जागरे | शिवय सहिता पंच गृह्णते रुदतं शिशुं || चतुःपथे षण्मास परिभूतकां | सून्य गृहे ग्रहाः पंच गृह्णते वालकं सदा || अस्नाते स्पर्शणश्चैव पिंगलस्तु प्रगृह्णति | प्. ८३ब्) मध्याह्ने सेतुको गृह्येत् उच्छिष्टां भीषणस्तथा || अत्यंतरुदमाने तु कुमारो गृह्णते शिसुं | चत्वरे ह्रासकश्चैव एकाकी स्येनकोग्रहे || कौशिकश्चावधूतं च अपस्मारो अमूक्षते | रक्षाविहीनं यं वालं स्कंदग्रहो स गृह्णति || पवनेन धुतं चैव प्रमेहो गृह्णते सदा | एतजीवनमाख्यातं ग्रहाणां च पृथक् पृथक् || मातृनंदा सुनंदा च रेवती च पितृग्रहाः | आर्यकरं च शीता च मुखमंडी तथैव च || गर्भाधान हा ह्येते फलपुष्पौ पहारकाः | ये केचित् ये के वित्सं प्रविस्तु मंडले ग्रहमंडले || ते ग्रहास्ते तु गृह्णन्ति ममाज्ञा तु पालकाः | केचित् क्रूराः सदा लुब्धा?दुर्जया वलदर्पिताः || प्. ८४अ) असाध्यास्तु भवं त्यान्ये केचित् स्वल्पोप जीविनः | न मुंचति सुखै नैव मण्डले नव वर्जिताः || वालिका स्त्री कुमारो वायो भवेद् ग्रहदूषितः | मंडलन्तस्य कुर्वी ग्रहसांति तथैव च || ये चान्येन गृह्णीतं तु पूजामन्यस्य कारयेत् | अन्यपूजा विकारेण पीडको नैव मुंचति || स्नानेन क्वाथकैर्द्धूपैः सर्षपैः सूत्रकेन वा | केचिन् मंडल कर्मेण अग्निकार्येण चापरे || ज्ञात्वा स्थाने यथास्थित्वा ततः कर्म समारभेत् | नद्यायाः पश्चिमे भागे लिख्यं मंडलमुत्तमं || मातृणां वामतो लेख्यं यज्ञाग्नेय संस्थितं | जश्रं लाश्रयैक वृक्षस्य मध्ये चैव समालिखेत् || पूर्वेण वरुणस्यादौ स श्मसाने नै-ऋतेन तु | प्. ८४ब्) जीर्णकूपे यथेप्सायां पार्वते चत्वरे तथा || एकलिंगस्य चैशान्यां न आरामाद्यान दक्षिणे | चतुः यथोत्तरेणैव आष्टाणाष्ट पदैर्लिखेत् || तडगे दक्षिणे भागे लिखेदिक्षु यथेप्सया | वायव्यां वारुणी मध्ये गोष्ठे मंडलमालिखेत् || कौवेरीशान मध्ये तु संगमे च समालिखेत् | तडागे दक्षिणे भागे लिखेदिक्षु यथेप्सया || स्थानान्येतानि वै तत्र स्थान भ्रष्टाश्च दोषजाः | भयं मृत्यु करिष्यन्ते गोत्रोच्छ्वादं दरिद्रताम् || पुत्रांश्चैव विनस्यन्ति मंत्रसिद्धिर्न जायते | ईश्वर उवाच || स्त्रीणां चैव कुमाराणां सुखमुत्पद्यते यथा | अथास्य प्रथमे मासे गर्भे भवति वेदना || चंदनं पद्मकौशीरं तगरं समभागिकं | शीततोयेन पिष्टा निरीक्षेणालोद्य पाययेत् || प्. ८५अ) एवं न पततेर्गर्भं स च सूलं प्रशाम्यति || १ || अथास्य द्वितीये मासे गर्भे भवति वेदना | पद्मकं वालकं चैव सृंगाटं च किसेरुकं || शीततोयेन पिष्टानि क्षीणालोद्य पाययेत् | एवं पतते गर्भं स च सूलं प्रशाम्यति || २ || अथास्य तृतीये मासे गर्भे भवति वेदना | पद्मं च चंदनो शीरं गृहीत्वा समकां कृत्वा || सीततोयेन पिष्टा तु क्षीरेणालोद्य पाययेत् | एवं न पतते गर्भं स च मूलं प्रशाम्यति || ३ || अथास्य चतुर्थे मासे गर्भे भवति वेदना | पद्मकं कदली मूलं उत्पलं च स नीलकं || शीततोयेन पिष्टानि क्षीरेणालोद्य पाययेत् | एवं न पतते गर्भं स च शूलं प्रशाम्यति || ४ || अथास्य पंचमे मासे गर्भे भवति वेदना | नीलोत्पलं स मूलं च काकोलो च स नालकं || प्. ८५ब्) सीततोयेन पिष्टानि क्षीरेणालोद्य पाययेत | एवं न पतते गर्भं स च सूलं प्रशाम्यति || ५ || अथास्य षष्ठमे मासे गर्भे भवति वेदना | पि आलवीजमृद्धीका (?) उत्पलं च स केशरं || शीततोयेन पिष्टानि क्षीरेणलोद्य पाययेत् | एवं न पतते गर्भं स च सूलं प्रसाम्यति || ६ || अथास्य सप्तमो मासे गर्भे भवति वेदना | पद्मकं हस्ति पिप्पल्या उत्पलं धन्यकं समं || सीततोयेन पिष्टानि क्षीरेणालोद्य पाययेत् | एवं न पतते गर्भं स च सूलं प्रशाम्यति || ७ || अथास्यष्टमे मासे गर्भं भवति वेदना | पद्मकं हन्ति पिप्पल्या उत्पलं धन्यकं समं || सीतोयेन पिष्टानि क्षीरेरेणालोद्य पाययेत् | प्. ८६अ) एवं न पतते गर्भं स च सूलं प्रशाम्यति || ८ || अथास्य नवमे मासे गर्भे भवति वेदना | पलास वीज काकोली वरुणो मूलसंयुताः || उत्स्विन्नमेदकां कृत्वा जीर्णे च भक्षयेद् बुधः | एवं न पतते गर्भं स च सूलं प्रशाम्यति || ९ || अथास्य दशमे मासे गर्भे भवति वेदना | मधुकं पद्मकं चैव उत्पलं व(?)सनालकं || सीततोयेन पिष्टानि क्षीरेणालोद्य पाययेत् | एवं न पतते गर्भं स च सूलं प्रशाम्यति || १० || पूर्वोक्तं च विधाने न स्नानं पूर्वैव कारयेत् || १० || अथ ग्रहविकारंजामात्रे ह्य(?) वालकानां वक्ष्यामि समासेन अनुप्रवन तत्वतः || प्. ८६ब्) काक वन्ध्या च या नारी मृतवत्सा तथैव च | दौर्भाग्येन संयुक्तौ गर्भो यस्य तं हृतो भवति || येन येन प्रकारेण एते दोषान् भवन्ति हि | एतत् सर्वं प्रवक्ष्यामि पुत्रस्नेहाति साधुना || केशा निरीक्षते ये आत्मानं च पुनः पुनः | त्रिपथे चत्वरे चैव वं(?) नदीनां संगमैव च || सून्यागारे देवगारे कुले संध्यायां च प्रमादिनी | अनुरैः पुरुषैर्भुक्त्या गर्भदोषास्तदा भवेत् || ग्रीवा च पृथतो भग्ना लाला च प्रववे मुखान् | उद्वेजयति गात्राणि आहारं च न रोदते || पावनीसो ग्रही नाम गृह्णते सद्य जातकं | तस्य कुर्यात् प्रतीकारं वालकस्य चिकित्सितं || मंजिष्ठा धतकी रोध्रं हरितालं स चंदनं | एतेन स लिङ्गो ततो मुंचति सा ग्रही || भागं दत्वा तु मातृणां सर्वकालं विचक्षणः | प्. ८७अ) गन्धमाल्यं सुरामांसं भक्तं मांसं यथेप्सया || अनेनैव कृते वत्स मुच्यते नात्र संशयः | कसवेस्तनते (?) चैव गात्रं संकोचते ध्रुवं || भीषणी सा ग्रही नाम गृह्णते च द्विरात्रिकं | अपामार्ग सुशिरं च पिप्पली चित्रकं तथा || अजाक्षीरेण पिष्टानि ततो वालं प्रधोपयेत् | धूपयेत गोशृंगे नैवकेमैस्तु नखसंयुतैः || भागं दत्वा तु मातृणां ततो मुंचति वालकं || २ || जृंभते स्ननते वा लोहसेते च पुनः पुनः | उन्मीलयति नेत्राणि आहारं च न रोचते || घंटाली सा ग्रही नाम गृह्नते च त्रिरात्रिकं | गजदंतं च गोदंतं अजाक्षीरेण पिष्ट्वा तु ततो वालं प्रलेपयेत् | धूपयेन्निम्ब पत्रैस्तु तुषैः सर्षपसंयुतैः | प्. ८७ब्) धूपितं लेपितं वाल ततो मुंचति सा ग्रही || ३ || फनमुद्गिरते वालं दिसां चैव निरीक्षयेत् | उद्वेजयसि गात्राणि रुदते च पुनः पुनः || काकोली सा ग्रह नाम गृह्णते च त्रिरात्रिकं | गजदंतं सर्पनिमो च सर्षपैः सह योजयेत् || गोमूत्रेण तु पिष्टानि ततो वालं प्रलेपयेत् | सर्षपैः निम्वपत्रेस्तु धूपयेत् || भागं दत्वा तु मातृणा ततो मुंचति वालकं || ४ || मतो संगगतो वालो मुष्टिं वध्नाति नित्यसः || जंभते स्वनते चैव आहारं च निरीक्षते | हंसिका सा ग्रही नाम गृह्णते पंचरात्रिकं || मेषसृंगं वया(?)रोध्रं हरितालं मनःसिला | एकत्र उदके पिष्ट्वा ततो वालं प्रलेपयेत् || भागं दत्वा तु मात्रीणां ततो मुंचति सा ग्रही | प्. ८८अ) हस्तपादौ तु क्षिपते हसते च पुनः पुनः || रोदते मुह्यते वालो आहारं च न रोचते | फेत्कारी सा ग्रहीनाम गृह्णते च षड्रात्रिकं || गुग्गुलं यतु दत्तं वै कुष्ठं वैराज सर्षपाः | पिष्ट्वा तु मृतसंयुक्तं ततो वालं प्रलेपयेत् || भागं दत्वा तु मातॄणां ततो मुंचति सा ग्रही || ६ || गृहीतं मुंचते नादं काकैव रुदते सदा | जायते पूतिगंध्व च वालस्यैव न संशयः || मुक्तकेशी ग्रहीनाम गृह्नते सप्तरात्रिकं | कुष्ठं च वसा स्वेता गोमूत्रेण पीषयेत् || एतैः प्रलेपयेद् वालो धूपे व्याघ्र नखेन च | भागं दत्वा तु मातॄणां मुच्यते नात्र संशयः || ७ || अतीव स्वसते वालो मुह्यमानस्तु रोदति | निरीक्षते दिसां चैव जिह्वा लालयते सदा || तृदंडी सा ग्रही नाम गृह्नते चाष्ट रात्रिकं | प्. ८८ब्) प्रलेपं तु वचहिं मुल सुनैः सहसर्प्पिषात् ||? भागं दत्वा तु मात्रीणां मुच्यते नात्र संशयः || ८ || मुहुर्मुहुरुद्विजेद्वालो (?) स्वसते च पुनः पुनः | रोदते स्वेते चैव उभौ मुष्टिं च वध्नाति || अजमेषी ग्रही नाम गृह्नते न वरात्रिकं | वचा चंदन कुष्ठं च तगरं स्वेत सर्षपाः || उदकेन तु पिष्टानि ततो वालं प्रलेपयेत् | धूपं वा नर रोगैस्तु तथा नर नखैः सह || भागं दत्वा तु मातृणां यथेप्सिता समाधिना | लिपितं धूपितं वालों ततो मुंचति सा ग्रही || ९ || नीलोत्पलस्य वर्णाभं वालो भवति वर्णकः | रुदते च दिवा रात्रौ सुगंधिश्चैव शयते || रोदनी सा ग्रही नाम गृह्णते दशरात्रिकं | प्. ८९अ) कुष्ठं सर्ज च संचैव वचा सर्षपमेव च || उदकेन तु पिष्टानि ततो वालं प्रलेपयेत् | धूपे निम्व पत्रैस्तु मांशी च लाक्षया सह || भागं दद्यातु मातृणां असनकोद्रवोदनं | दशरात्र मतोर्द्ध्वे(?) तु मासजात चिकित्सनं || ऊर्ध्वतो मासमासस्य वर्षं चैवाथवा परे | उपलेपयेत स्वरूपेण एकैकं मातरं क्रमात् || १० || इति क्रियाकालगुणोत्तरे जातमात्रवालचिकित्सापटलः || ईश्वर उवाच || मासजातक वालानां चिकित्सां सृणु षण्मुखः | पूतनाशकुनीनाम गृह्णते मासजातकं || तया गृहीत मात्रस्तु काकराव प्रमुंचति | स्वसते च दिवारात्रौ गृध्र गंधश्च जायते || रक्तं च श्रते मूत्रं चक्षुभ्यां नैव पश्यति | तेन सारमते नित्यं पूतनावलिकांक्षिणी || प्. ८९ब्) पायसं तृविधं दद्यात मांसं चैव चतुर्विधं | रक्तपुष्पं ततो गंधं दद्यातध्वज पीतकं || आसवं च सरां चैव दक्षिणादिसिमासृतः | अधस्तात् करंजवृक्षस्य मध्याह्ने वलिमाहरेत् || धूपयेत् मेषसृंगेण गोदन्तेन नखेन च | दीपकं तिलतैलेन सप्तरात्रिं वलिं हरेत् || स्त्रीपितं धूपितं वालो ततो मुंचति सा ग्रही || १ || पूतनी कुटनानाम गृह्णते च द्विमांसिकं | तया गृहीत मात्रस्तु जायते कांचनं प्रभं || शीतलानि च गात्राणि निष्पंदश्चैव नित्यसः | ग्रीवा च पृष्ठतो भग्ना मुखं च परिमुष्यति || क्षीरं पिवति श्रथ ततक्षणादेवच्छर्द्दति | प्. ९०अ) तंदुला पायसं कृसरं मोदकन्तथा || पुष्पगंधाश्च धूपाणि कृष्णानि वस्त्रमेव च | धूपयेद्दष्टवं एवैस्तु कुसुंभं लभतेन वा || दीपकं तिलतैलेन वलिं पूर्वेण दापयेत् | अनेन च विधानेन ततो मुंचति सा ग्रही || २ || पूतनागौतमानाम गृह्णते तु तृमासिकं | तया गृहीत मात्रस्तु वालो भवति निष्ठुरं || पुरीषश्रवते मूतं निद्रा चैव विवर्द्धते | जायते मधुगंधं च गोगंधश्चैव जायते || उदनं क्षीरसकं वयवाश्च क्षीरमेव च | कुल्माषंति चूर्णं च पिंडिकां चैव दापयेत् || धूपयेत् सर्षपैर्वालं स्नापितं तु विशेषतः | स्नापनं पंचभंगेन तिलतैलेन दीपकं || प्. ९०ब्) पूर्वाषां दिशिमाहृत्य मध्याह्ने तु वलिं हरेत् | अनेन च विधानेन ततो मुंचति सा ग्रही || ३ || पूतना पिंगलानाम गृह्णते चातुर्मासिकं | तया गृहीत मात्रस्तु कम्पते दक्षिणं करं || क्षीरं पिवति विशुधं(?) रावं मुंचति दारुणं | स्वेतवर्णशरीरं च सुखं च परिसुष्यति || पूतिगंध भवेत् तस्य गात्रं वै वालकस्य च | न मंत्रं नौषधं तस्य वलिं तत्र न कारयेत् || ४ || पूतना लोटना नाम गृह्णते पंचमासिकं | तया गृहीतमात्रस्तु जायते काचन प्रभः || सीदन्ति सर्वगात्राणि मुखं च परिशुष्यति | क्षीरं पिवति विशुधं(?) रुदते च मुहुर्मुहुः || उदनं पोलिकासाकं मत्स्य मांसानि चैव हि | पक्वानि पोलिका चैव स्वस्तिका मंडलकास्तथा || प्. ९१अ) दक्षिणां दिशिमाश्रित्य मध्याह्ने तु वलिमाहरेत् | अनेन तु विधानेन ततो मुंचति वालकं || ५ || पूतना पंकजा नाम गृह्णते षण्मासिकं | सिसुं तया गृहीतमात्रस्तु रुदते च मुहुर्मुहुः || स्वरं तु विकृतं तस्य कुक्षिसूलं च जायते | मासोदनं सुरामत्स्या कुलत्थं(?) सक्तवस्तथा || मायूरं कुक्कुटं मांसं छागं विविधमेव च | धूपगंधैस्तथा पुष्पैर्वलि तस्य प्रदापयेत् || अनेन तु विधानेन ततो मुंच सा ग्रही || ६ || पूतना शीतला नाम गृह्नते सप्तमासिकं | तया गृहीत मात्रस्तु स्वो(?)वालस्तु वालस्तु जायते || आमोढयति गात्राणि आहारं च न गृह्णति | वादते दन्त वीणा च जाते गन्ध प्रजायते || प्. ९१ब्) मांसोदनं सुरामत्स्यां कुल्माषं च तिलानि च | चक्रवाकानि पिष्टेत कुसुमानि सुभानि च || एकरात्रि वलिं दद्यात् ततो मुंचति सा ग्रही || ७ || पूतना रटना नाम गृह्णते चाष्टमासिकं | तया गृहीतमात्रस्तु वालो मुंचति तक्षणात् || विस्फोटकाः सर्षपाकाराः सर्वगात्रेषु जायते | मंत्रं नौषध तस्य वालकस्य वलिं न समाचरेत् || ८ || मासे तु न वमे चैव गृह्णते कुंभ कर्णिकाः | सर्वगात्रे जायते तया गृही (?) तत्रस्तु(?) वालो रुदति निस्वनम् || जायते पाटला ज्वरो भवति दारुणं | क्षीरं पिवति विश्रग्धं ततक्षणादेवच्छर्द्दति || कृसरा उदनं मांसं मत्स्याक्षीरं सुरासवं | कुल्माष तिलचूर्णं तु गन्धपुष्पाणि चैव तु || पूर्वं दिसां समासृत्य मध्याह्ने च वलि हरेत् | प्. ९२अ) *? नैव तु विधानेन ततो सुंचिति सा ग्रही || ९ || पूतना तार्क्षसी नाम गृह्णते दशमाशिकं | तया गृहीत मात्रस्तु चक्षुभ्यां न पश्यति || उद्वेजयति गात्राणि ओहारश्च न रोचते | उदनं पीवरक्तं च मत्स्यमांस सुरासवं || घंटा चैव पताकानि पिष्टे नैव तु कारयेत् | उत्तरांदिशिमासृत्य वध्या(?) *? च वलिं हरेत् || अनेन च विधानेन ततो मुंचति सा ग्रही || १० || पूतना राक्षसी नाम गृह्णते एकादशमासिकं | तया गृहीतमात्रस्तु तत्क्षणान्नैव पश्यति || न मंत्रं नौषधं तस्य वलिं तत्र न कारयेत् || ११ || पूतना चपला नाम गृह्णते द्वादश माशिकं | *? या गृहीतमात्रस्तु स्वसते त्रसते पुनः || उदनं दधि कुल्माषं तिलसूर्णं स पूपकाः | तृकशडन्वयशैवाचार्य श्रीश्रीधरा स पूपकाः || प्. ९२ब्) पूर्वांदिशिं समासृत्य मध्याह्ने वलिमाहरेत् | अनेनैव विधानेन वत्सर्वेषां माहरेत् || ततः सिद्धिं प्रयक्षेत अन्यथा नैव मुच्यते | इति क्रियाकालगुणोत्तरे वालानां चिकित्सापटलः || ईश्वर उवाच || अथ संवत्सर जातानां वालानां च चिकित्सनं | * * *?श्च ग्रहाणां च सृणुष्वथ सिखिध्वज || गृह्णते वार्षिकं वालं पूतना नंदिनी ग्रही | तया गृह्णीत मात्रस्तु धरण्यां पतते ध्रुवं || नोयति(?) गात्राणि रुदते मुहुर्मुहः दह्यन्ते | चैव ग्रात्राणि आहारं च न रोचते || गुडोदनं सुरामांसं मत्स्या नियोलिका दधिं | तिलाष्टं लाजा च कुल्माषं गंधपुष्पयोः || धूपये च गोदन्ते न केसां वै केराजनं | स्नापयेत् पंच भंगेन तिलतैलेन दीपकं || प्. ९३अ) पूर्वा*? सिम मासृत्य एकरात्रिं वलिं हरेत् | अनेन च विधाने न ततो मुंचति सा ग्रही || १ || कुमारी रोदनी नाम गृह्णते च द्विवार्षिकं | तया गृहीत मात्रस्तु ज्वरेण परितप्यते || रक्तं मूत्रं जायेत श्रवते विष्टशोणितं | स्फुरते दक्षिणो हस्तं रुदते च पुनः पुनः || पद्मकेशर संकासं गात्रं तस्य प्रजायते | तेन सारमते नित्यं कुमारं वलिकांक्षिणी || गुडान्नं कृसरामांसं तथा चैव गुडोपिका | कुल्माषं पंच दधि चैव पुष्प धूपमयानि तु || फले तु प्रतिमां कल्पा पूर्वायां दिशिं वलिमहरेत् | धूपयेत् सर्षपैः सर्वैः सुक्लैः सर्पनिर्मोचनेन तु || सास्वत्थ कपित्थानां वेल्वोदुम्वुर पल्लवान |? पंचभंगो भवेदेष वालानां हिताय वै || स्नापितं धूपितं वालं ततो मुंचति सा ग्रही || २ || कुमारी धनदा नाम गृह्णते च तृवार्षिकं | तया गृहीत मात्रस्तु चक्षुभ्यां नैव पश्यति || प्. ९३ब्) सीदन्ते सर्वगात्राणि ज्वरसोषश्च जायते | कंपते वा महास्तं तु आहारं न च गृह्णति || उदनं कृसरा चैव मत्स्यं मांसं सुरासवं | कुल्माषं दधि लाजां च गंधानि कुसुमानि च || फलेन प्रतिमां कृत्वा वलिं तत्र नियोजेदयेत्(?) | धूपं मयूर पक्षेण मृगरोचनमेव || स्नापनं पंचभंगेन रात्रौ नैव वलिं हरेत् | उत्तरां दिशिं गत्वा सुभिभूत्वा समाहितः || सन्नद्धः(?) कवची सूत्वा वलिकर्म समारभेत् || ३ || कुमारी चंचला नाम गृह्णते च चतुर्वार्षिकं | तया गृहीतमात्रस्तु ज्वरो भवति वालके || सीदन्ति सर्वगात्राणि त्रसते च पुनः पुनः | कारयेद सर्व प्रयस्तेन गन्धमाल्य वलिं तथा || स्नापनं पंचभंगेन मेष सृंगेन धूपनं | यथा सिद्धां वलिंरारौ पूर्वायां दिशिदापयेत् || अनेन च विधानेन ततो मुंचति सा ग्रही || ४ || कुमारी नर्त्तनी नाम गृह्णते पंचवार्षिकं | तया गृहीत मात्रस्तु अधो भवति वालकः || सीदन्ति सर्वगात्राणि मुखं च परिसुष्यति | सूत्रं च श्रवते वहूं अभिसूलं च जायते || श्रोणितं श्रवते विष्टं उद्वेजयति नित्यं सः | पायसं कृसरा क्षीरं तिलपिष्टं सुरासवं || पमांसानि पक्वा मत्स्यानि दधिं च दधिं च मूलकंदलां | धूपोलसुनकेसैस्तु सर्षपैस्तु विमिश्रितैः || स्नापनं पंचभंगेन तिलतैलेन दीपकं | सप्तरात्रि वलिं दद्याद प्रमत्तं समाहितः || ५ || कुमारी यमुना नाम गृह्णते षद्वार्षिकम् | तृकशडन्वय आचार्य श्री श्री धराणां || प्. ९४ब्) तया गृहीत मात्रस्तु रुदते च सुदारुणं | हसते च दिवारात्रौ अहारं न च रोचते || मत्स्यमांसं सुराभक्तं पायसं कृसरावधिं | पूपकापोलिकां चैव लडुकां घारिकां तथा || स्नापनं पंचभंगेन तिलतैलेन दीपकं | गोरोचनेन धूपेन गोसृंगेण षुरेण च || चतुःपथे शुचिर्भूत्वा त्रिरत्रिं च वलिंहरेत् | एवं चैव विधानेन मुच्यते नात्र संशयः || ६ || कुमारी जात वेदा च गृह्णते सप्तवार्षिकम् | तया गृहीत मात्रस्तु रूकान्युपलक्षयेत् || सुष्यते च दिवारात्रौ आहारं न च गृह्णति | कृसरा मत्स्यमांसानि पायसं घृतमिश्रितम् || मधुक्षीरं दधिं चैव पूपकाश्च विशेषतः | चतुःपथे ततो गत्वा कुंडं कृत्वा विचक्षणः || कुसैः सस्तरणं(?) कृत्वा तिलैहोमं तु कारयेत् | ओं कूष्ंआंडिनि भगवति राजिनि कुंडिने जुह्वयान्मुंच २ दह २ पच २ प्रसर २ धालिके गच्छ २ स्वाहा || प्. ९५अ) सर्वेषा दुष्टग्रहाणां होतव्यं तु विधानवित् | मधुसर्षप निम्वेन पंच रात्रं तु होमयेत् || ७ || कुमारी नलिनी नाम गृह्णते चाष्टवार्षिकं | तया गृह्णीत मात्रस्तु वालो धावति वल्यति || आस्यै(?) दयति वाहुभ्यां त्रसते च मुहुर्मुहुः | पायसं कृसराभक्तं स्वस्तिकं कुल्माषसक्तवः || विविधा तु वलिं दत्वा गन्ध धूपश्च गादिधिः | अर्द्धरात्रे वलिं दद्यात् सुचि भूत्वा विचक्षणः || ओं मुंच २ *?हजया २ आगच्छ २ वालिके स्वाहा | यत्र स्वपे दिवारात्रौ होमं चानेन कारयेत् || धूपितं स्नापितं वालं ततो मुंचति सा ग्रही || ८ || कुमारी जलहंसी च गृह्णते न च वार्षिकं | तया गृहीतमात्रस्तु दाघो भवति दारुणः || ज्वरस्तीव्रा भवेत् तस्य * *? गात्रश्च जायते | प्. ९५ब्) उदनं विविधं दद्यात् लाजा पूपलिका दधिं || लेपनं लसुनं कुष्टे न वरार(?) सर्षपैस्सह | गजदन्तं निम्बपत्रं केशाश्चैवैकेसर ? || * * * * * ? दद्यात ततो मुंचति वालकं || ९ || कुमारी देवदूती च गृह्णते दशवार्षिकं | तया गृहीत मात्रस्तु मूत्रं श्रवति नित्य *? || अर्द्धजते (?) गात्राणि अक्षिरोगश्च जायते | भुंजते पिवते चैव धावते गायते तथा || भाषते निष्ठुरं वाव्यं स्वगृहं च निरीक्षते | वदते * * * * * ? विकारं(?) कुरुते वहुं || ज्ञातव्यं वातिकेंद्वेण विकाराणि तत्वतः | पक्वमांसानि स्वस्तिकां कोद्रवेन तु दधि कुल्माष * * * * * * * * * *? |? करवीरस्य तु पुष्पाणि पद्मकं कुंकुममेव च | तगरं गुग्गुलुं धूपं नखं कुष्ठं तथैव च || स्नापयेत पंच भंगेन तिलतैल दीपकं | प्. ९६अ) अनेनैव विधानेन ततो मुंचति वालकं || १० || कुमारी वलिकामां नाम गृह्णते एकादशवार्षिकम् | तया गृहीतमात्रस्तु अक्षिरोगेन पीद्यते || स्वमते कामते चैव काकरावं च कुर्वते | पक्वमांसानि कुल्माषं मधुकं मोटकं तथा || पूपकापोलिका पाकं संकुल्या गुडक्षीरयाः? | सर्षपानिम्बपत्राणि धूपं देयं त्रिरात्रिकं || एवं यो दद्या तिलतैलेन दीपकं || ११ || कुमारी वायवी नाम गृह्णते द्वेऽधिकं नरः ? | तया गृह्णति मात्रस्तु मुखवाद्यं करोति सः || सीद्यन्ति सर्वगात्राणि मुखं च परिसुष्यति | रक्तमाल्यानि गंधानि वलिं रक्तां च कारयेत् || स्नापनं पंचभंगेन धूप * * * * * * ? | अनेन च विधानेन ततो मुंचति सा ग्रही || १२ || कुमारी यक्षिणी नाम गृह्णते त्र्यधिकं दश | प्. ९६ब्) तया गृहीत मात्रस्तु ज्वरेण परितप्यते || वातसूलं भवेत् तस्य रुदते च सुदारुणं | घृताभ्यंगं प्रकुर्वीत घृतपानं च दापयेत् || पायसं * * * * * * * * * * * * * ? | * * * ? मत्स्यजालां च गंधपुष्पाणि सोभनं || स्नापन पंचभंगेन तिलतैलेन दीपकं | मध्याह्ने च वलिं द * * * * * * * * * ? || अनेन च विधानेन ततो मुंचति सा ग्रही || १३ || वर्षैश्चतुर्द्दसैर्वत्स सुनंदा गृह्णते सिसुं | तया गृहीत मात्र * * * * * * * * * ? || * * * * * * * ? धनापि न जीवति सवालकं || १४ || कंपी पंचदशे वर्षे गृह्णते वालकं सदा | तया गृहति * * * * * * * * निःस्वनः ##? ज्वरश्च जाते तीव्रं निद्रा सूलं प्रजायते | पायसं कृ * रामांसं कुल्माषं च सुरासवं || पूपकापोलिका चैव पुष्पानि पांडुराणि च | प्. ९७अ) स्नापनं पंचभंगेन धूपनं मत्स्य त्वचेन तु || प्रदोषे दिवसा त्रीवलि दद्याद्विचक्षणः || १५ || कुमारी धनदा नाम गृह्णते षोडशवार्षिकम् | तया गृहीत मात्रस्तु विकाराणि नोधमे || हसते च दि * रात्रौ मुंच चामीति वदेत् ततः | उद्वेजयति गात्राणि रुदते च मुहुर्मुहुः || उदनं कृसरोमांसं तिलपिष्टं च पूपकाः | कुलत्थं च दधिं चैव गन्धपुष्पाणि दापयेत् || धूपयेत् मेष सृंगेण गोसृंगेण नखेन च | स्नापनं पंचभंगेन तिलतैले दीपकं || पूर्वायां दिशिमाशृत्य मंत्रसान्निध्य निग्रहा | दिनानि त्रीणि मध्याह्ने वलिं तस्य प्रदापयेत् || १६ || कुमारी कुलिका नाम उग्रतेजास्तु मतराः | सप्तदशे तु वर्षे च वालकं गृह्नते सदा || तया गृहीत मात्रस्तु स्वसतेच्छर्द्दते तु सः | प्. ९७ब्) सीदंति सर्वगात्राणि आहारं च न गृह्णति || न वलि नौषध तस्य वालकस्य न योजयेत् | एवं विधिविधानज्ञो ज्ञात्वा ग्रहरूपवान || चिकित्स तत्र न कर्तव्या वालानां स्त्री कुमारकाः | केचिद् ग्रहा भवेत् साध्या असाध्या केचित् प्रकीर्तिताः || ततः सम्यकवलिकर्मं समारभेत् | होमैश्च अषवै स्नानैः अभ्येंगै लेपनं जनैः || इमैर्मंत्रैः सदा कुर्यात मंत्रिणां | ओं नमः सर्वमंत्रीणां इदं ग्रहं त्रासय २ मोटय २ भंज २ कट्ट २ स्फोटय सर २ गृह्ण २ आकट्टय २ चिकित्सय २ त्रोटय २ मोटय २ एवं सिद्ध रुद्रो ज्ञापयति यः हर २ स्वाहा || निद्दोषं कुरुते वालं वालिकां वा स्त्री पुरुषं वा सर्वग्रहाणां तु चामुंडे नमो दिव्ये हूं फट् स्वाहा || ह्रीं अपरं तु दुष्टग्रहां तत्र राक्ष * न्तु गृह्यका | प्. ९८अ) यत्र स्वस्थानं तु सिद्ध रुद्रो ज्ञापयति स्वाहा || सर्वकर्म करी देवी सर्वग्रह विमोचनी | अक्षतैः सर्षपैश्चैव रक्षाया विधिवंधनैः || एष विद्या सदा सिद्धा स्त्री वालमभिषेचनं | ब्रह्माविष्णुश्च रुद्रश्च स्कंदो वै श्रवणस्तथा || रक्षं तु ज्वरितं वालं कुमारं स्वाहा | वालानं वलिनि वेदन मंत्रः || ओं रक्ष २ महादेव नीलकंठ जटाधर | ग्रहैस्तु सहितं रक्ष मुंच २ कुमात्रकं स्वाहा || लैख्यं भूर्ये सर्षपैर्वाल रक्षां कुरु | ओं एहि २ भगवं स्कंद ग्रहै सहितो भगवान वाल सूर्याग्नि संकासं नर देव महारविः | पूर्वं वै देव देवेन स पाद्यवलकार्यो भय भगवन || गृह्ण सिखिध्वज विविकर्तासिरुद्धरौद्र कर्मकृत् | शिवे शिव तस्मे(?) भूत्वा प्रतिगृह्ण इमां वलिं स्वाहा || प्. ९८ब्) सर्वग्रहाणां वलिनि वेदन मंत्रः | ओं कूष्मांडिनी भगवति राजनि मुंडिते || पुहुयान्मुंच | २ दह २ उसर २ वालिके गक्ष २ स्वाहा | अनेन मंत्रेण होतव्यं सर्वग्रहाणां || वलिवेदन मंत्रः || ओं संख सवर ह्रीं (?) संखरोश्चल लूताकर्षणं कुरु २ स्वाहा || सर्वग्रहाणां विलेपन मंत्रः || इति (?) क्रियाकालगुओंत्तरे वालग्रहं चिकित्सापटलः || ईश्वर उवाच || ऐंद्रपुरमध्यस्थं संहारं तार्क्षरूपिणं | अधोर्द्धवह्नि सयुक्तं त्रिसिखं विंदु भूषितं || वाह्यं तुहंगीयन्ते चतुर्द्दिक्षु समासृतः | तथा कोनलकारं तु विंदुमूर्द्ध्नि विभूषितं || अकवासंतसतृपाः क्रमान्नागा तु संस्थिताः | अधोमुखा वृतान्यष्टौ दक्षिणा च कुलाधिपाः || ज्वालामालाकृतं ध्यात्वा सर्वं भुवन व्यापकम् | प्. ९९अ) कुद्ये (?) वा भूर्यपत्रे वा पटे वा फलहकेपि वा || पूजयेद्गंधपुष्पैस्तु धूपमुक्षिप्य भक्तितः | दर्शयेदातुरस्येदं ज्वर ग्रह विमर्द्दिते || भूव राक्षस मातृभ्यः साकिनीभिश्च पीडिते | नस्यंति दर्शनात् सर्वे पात्रं त्यक्त्वा ज्वरग्रहः || नामं वामस्य मध्ये तु लिखित्वा यस्य कस्यचित् | वधाधारयते यस्तु यस्तु नामौ केनापि वाध्यते || अथ वत्स कुमाराणां रक्षां वक्ष्यामि यत्नतः | उमया पृच्छितं पूर्वंमहंकौतुकार्थिनी || योगिभिः रुद्ररूपाभिः पीडितस्तु षडानन | तां ज्ञात्वा मेषलां कृत्वा युग्मवन्नाभिमंततं || नष्र(?)भवन्तिता काश्चिद् ग्रहास्तु सह योगिभिः | ततः संक्रुद्ध वदना इदं भाषतिताः सदा || न मंत्रं नौषधं रक्षा न मणिर्दृश्यति वालके | कायंते रक्षते वालं संप्रधार्यते वस्यवं || प्. ९९ब्) तं ज्ञात्वा तु महादेवि मया पृच्छति बुद्धिमान् | उमा उवाच || स्कंदस्य मेषला ह्येषा रचिसुग्रंथिभिः || कथं वध्वा किमर्थी हि एत ह्याख्या हि सूलिनः | कोवारक्षते वालं किं प्रभावं सुरेस्वर || एव मुक्तो ह्यहं देव्या विद्येयं कथितं मया | तां सृणुष्व यथार्थेन विद्येयं स्कंदमेखा(?) || इयं सर्वात्मिका रक्षा अग्निप्रभावरूपिणी | यस्य नाम्ना तु रक्षंते ग्रहा वै यक्षराक्षसाः || वेतालानागगन्धर्वापिशाचव्यन्तरागलाः | असुरादान वा दैत्या कुष्मांडा तालभंजकाः || पूतना साकिनी चैव योगिनी न काचित् प्रभवेत् | न मंत्रं यंत्र योगेन न विषं त्रिविधं प्रमेत् || ग्रहोपतापपीडाया साकिन्याश्च विनायकैः | धारिधाता रक्षते सर्वां विद्येयं अग्निरूपिणी || प्. १००अ) कंठे वा कटिवस्त्रे वा सिखां यां कर संस्थिताः | दृष्ट्वा नाभि भवेत् कश्चित् तद्ग्रहं नस्यते ध्रुवं || ओंकिनि विकिनि किकिनि २ च्छिकनि किमनि भूतं | हन २ सर्वनाशनी विषानी भिरप(?) नारायणी || उग्रे उमे दंडहस्ते चंडरौद्री माहेस्वरी | स महामुखी ज्वालामुखी संकुकर्णासु *? जम्.घे अलंवुसे हन २ सर्वनाशय सिखं सर्वाङ्ग सोणिते? यं यं निरीक्षसि मम सा दैवि?री महारुषी ज्वलामुखी मम मोहेन मोह च? रुद्रस्य हृदये जाता रुदस्य (?) हृदये स्थिताः || रुद्रं रौद्रेण त्वं देवि एहि २ रक्ष २ मा हूं २ फट् स्वाहा || स्कंदस्य मेषला ह्येषा रचयं सर्वसर्वेस्तु धारिताः || धारयेन्नात्र संदेहो रक्षते स्कंदमपि | अन्य दुष्टेषु का कथा || वालमंत्राधिकारे स्कंदमेषला वद्या? समाप्ता | प्. १००ब्) अथातः * * * * ? स्य प्रत्यंगिरि व्याख्या स्यामः | ओं विषघातनी सर्वविद्या च्छेदनी कलिकलह विवादे विग्रह प्रससनी * * * * * * *? कृत्य कर्मणि * * *? कूष्मांडभूतग्रहः | अपस्मारा पूननाकट पूतना विनायकादीना वाढनी तद्यथा सह २ सर? २ * * * * * *? विमल विवर प्रहर २ प्रहरा ज्वलनद महाकुरु २ स्वाहा सुरु स्वाहा || समेन कृतं येन कारापितं य * * * * * * * * * * * * *? ग्नेन चामुंडेन वा | प्रतिदिनेन वीजलेन वासुस्कानिरीक्षितां वा तत्सर्वं नैव प्रयक्रतुरु? * * * * * * * * * * * * * * *? || तद्यथा ब्रह्मणे स्वाहा | विष्णवे स्वाहा | रुद्राय स्वाहा | कृत्तिकासुताय स्वाहा | * *? पाय स्वाहा | प्. १०१अ) वज्रपाणये स्वाहा || सूर्याय स्वाहा || मरीचाय स्वाहा || मनुष्येभ्यः स्वाहा || अमनुष्येभ्यः स्वाहा || भि स्वाहा || अदिति स्वाहा || वेदिक स्वाहा || वनस्पतये स्वाहा || भू स्वाहा || भुवः स्वाहा || सोभाय स्वाहा || कर्मनासने स्वाहा || मानसे स्वाहा || सर्वार्थ साधनीये स्वाहा || सर्वविघ्नप्रशमनीये स्वाहा || अतोयं स्वाहा | सौभातृपतये स्वाहा || तद्यथा सर २ स्वाहा || खरट २ स्वाहा | मट २ घट २ नट २ चंडचंडिनी हर हर २ वरदे आगच्छसम | या तु स्वाधय २ सर्वसमर्थान प्रशामय स्वाहा | सर्वकामान पूरय स्वाहा | ओं कु २ ओं ह | ओं ज्वः यरलेपं २ हुं क्षीं स्वाहा || इति प्रत्यंगिरा नाम विद्या || असि वेताली प्रवक्ष्यामि अपस्माराणां रूपा वह | प्. १०१ब्) ईश्वरेण च संप्रोक्ता गर्भरक्षाक्ष संपन्नगाः || भूताभूतथोन्मादा पूनाना भूत पूतना | कर्मणा कृत्य योगश्च ये चान्ये पापकारिणः || तान सर्वां छिंदयिष्यामि ईश्वरस्य वाचा यथा | संग्रामे स कुसंघाते विवादे चोत्तर कर्मणि || जलमध्ये महाघोरे गंगावर्ते प्रचोदिते | अथ विद्यां प्रवक्ष्या महातेजां मनोरमं || ओं असि वेताली महाकाया सर्वग्रह विदारणी | तद्यथा | गुमु २ गुमु २ धम २ पर २ ठ २ येषां द्वि षष्ठि प्रत्यक्षं परोक्षं वा सर्वां स्वां हन २ दह २ पच २ मथ २ ईश्वरो ज्ञापति स्वाहा || सो गुरु प्रसर २ स्वाहा || त्रैलोक्य विजयिने स्वा || क्रोधय स्वाहा || मनोरमाय स्वाहा | तेजस्विने स्वाहा | हालालहलि स्वाहा || जातहारिणितेवतीये स्वाहा | रोदनी वेवतीये स्वाहा || प्. १०२अ) पिलिपिच्छरेवतीये स्वाहा || अकस्मा रेवतीये स्वाहा || पुष्करेवतीये स्वाहा || स्कंदेभ्यः स्वाहा || इत्येतां तेवती तु नमस्यामि गर्भरक्षं तु सततं असि वेताली स्वाहा || सहस्राणां युक्तानां निवारणी लिखिता | तूर्यपत्रे तु वस्त्रे वा कंठे क्वचित् | गो रोचन या लिख्य कंठे वा ह्वे सिरसि धारयेत् | तं बुधः इमां च युवि(?) संग्रामे यं जयं प्राप्नोति च श्रियं | दुर्भगा सुभगा स्यात् प्रिया सर्वजनस्य च | इयं रक्षा कुमारस्य सर्वभूत विष उपद्रवेभ्य इति | असि वेताली नाम विद्या समाप्ता || ओं हिलि मिलि २ रलोलवति सारे सारेवति अम्वे अपराजिते अत्यद् भुते ब्रह्मण्ये श्रवण वत्सले अपरमित वस्व पराक्रमेक्षुभित ततो विद्यां मुद्रांभो नदीनां देवगर्ज २ त्रिभुवन सहारक्यरिणी प्. १०२ब्) चंद्रक्रोधे क्रूद्धपस्य मायाभि भूतथमिथं जगभगवतो वलेन भगत्प्रशादेन समाक्रम्यस्य परिवारस्य सर्वार्थ मनुकूला भवतु सर्वसत्रवः | पराजिता भवंतु | मारणस्तंभन मोहन विद्वेषोच्चाटन वसीकरणर भव विष्णुनि भवन्ति | अत्यन्ततमेवेक्र पुत्र संपद्यतां चंद्रमौलिर्यथा | रुद्रः सर्वार्थैस्तु यजितः | तेन मध्येमसिद्धाविद्येयमपराजिताः | देवैर्मातृगणैश्चापि विद्याधरमहोरणैः न जीयते पुत्रकालेपि तेनत्व पराजिताः | प्रशादारे कृसमेदे विसरण्ये पुत्र वत्सले स्वाहा | इमां विद्यां समुद्धृत्य स्मृत्वा स्तुतिः | वर्तावर्त महौद्यगति विधे हालाहलिका सिरि चक्रिणि वज्रिणि सूलिनि पद्मिनि नमो स्मृत भगवते जगसुचिर्भवति || प्. १०३अ) अनुपवासी उपवासी भवति अमौनी मौनी भवति | अनियमी नियमी भवति | अस्नानी स्ननी भवति | अब्रह्मचारी ब्रह्मचारी भवति | य इमां विद्यां लिखित्वा रयन्ति तस्य सस्त्राग्नि वधवंधन भयान भवति | अनेन विभवैः स पूतामिति माहेश्वरी मृतसंजीवनी नाम विद्या || अथान्यं संप्रवक्ष्यामि सान्तिपुष्टिकरां सुभां | सप्तमात्रं स विंदुं च द्वितीय स्वर संयुतं || साध्य नामाक्षरं स्कंद वीजेनानेन संपुटे तु | गद्यते तु वै स्कंद वौषटकार प्रयोजयेत् || अष्टधा कल्पितं चक्रे माया तृणवेष्टितं | कुंकुमं स्वाजासृजालोद्य लिखेत् | भूर्ये तु षण्मुखाक्षामज्य मधु मध्ये तु क्षिप्त्वा सान्ति सा वाप्नुयात् | द्वात्रिंश करं वीजं च सप्तवार्त्तांत संस्थितम् | विंदुकेन समाक्रान्तं साध्यं तस्योपरिलिख्यते || प्. १०३ब्) तत च ईश्वरेणैव वाह्ये यं तं तु वा लिखेत् | अष्टपत्रं लिखेत् पद्मं पूर्ववीजं तु पत्रगं || तदेव विंदु सक्तं युक्तं षोडसारे तु भेदयेत् | षोडशैस्तु स्वरैयुक्तं मायांकुश समन्वितम् || रोचनायां कुंकुमे नैव सूर्यपात्रे तु तं लिखेत् | स्थाप्य तृमधुरेतं तु सान्तिपुष्टिश्च जायते || मह्यतेजो वलं चैव दृढदेहो न संशयः | कामो विंदु समोपेतं यं दुखनिवारणं || आनाक्षरें विंदुस्कंद संपुटे कृर्त्तिकासुत | आदौ चान्ते पुनर्वत्स दुष्कारेण संपुटे || भूर्ये गोरोचना या चैव लिखित्वा जपेज्जले | तडागान्ते ह्रदे वापि अथवा च स्थिरोदके || क्षिप्रं मृत्युर्जयिष्येत नात्रकार्यविचारणाम् | प्राणं विंदु समायुक्तं साध्यं नान च गर्भगं || ओं जु सः पुटमध्यस्थं रक्षानाम समन्वितं | तृपाटां ता ठृतं कृत्वा अष्टपत्रं समालिखेत् || प्. १०४अ) तद्वाह्ये षोडसारं तु चतुस्तृंश पुंदलं पुनः | जंभादि देवतादिक्षुविदिक्षु प्रणवं न्यसेत् || षोडशारे स्वरां न्यस्य विंदुक्तं प्रकल्पयेत् | चतुस्तृंसकादिक्षान्तं (?) तु सहंसारूढं (##? मदिरं कालमाल रूढं विंदुं नाद स सक्तिगं | कुंकुमं गोरोचनं चैव लक्षारस स विंदुना || एभिर्द्रव्ये लिखित्वा तु कन्या सूत्रेण वेष्टयेत् | जंतुना वेष्टयितुं धारयेद्वामके भुजे || रणेराजकुले दूते संग्रामे सक्रसंकटे | नदी तरणे घोरे प्रान्ते प्राणसंशये || सर्वत्र कुरुते रक्षा अलंघ्यास्त्रिदशैरपि | अथान्यं संप्रवक्ष्यामि रक्षां कुर्वन्ति (?) सोभनं || ऊर्द्धतिर्यगतैरेखै अष्टसंख्योपलक्षितैः | कोष्ठानेकोन पंचासत सुसमां तु समांलिखेत् || अकारादिक्षकारान्तं मातृकान्यस्य यत्नतः | प्. १०४ब्) मध्यमेन ततः कोष्ठे हंसाख्य कष मध्यतः | तस्य मध्ये लिखेन्नाम मृत्युंजय पुटीकृतं || माया तु तृधा वेद्ये(?) ता अष्टमं अंकुशे *? तु | * * * * * *? वेष्ट्य जलकुंभे * *##? ममहाज्वर हरं * *? सर्वव्यादि निवारणं | रक्षणं सर्वभूतानां सर्वोपद्रवनाशन || अथ * *? विवक्ष्यामि रक्षां सर्वत्र सोनां ? | न्यस्त्वा तु तुंवुरं वर्णमध्ये नाम समालिखेत् || ओंकारं वाह्य दद्यात अष्टारं पिंकजं लिखेत् | तस्मिन् पात्रं लिखेद्वीजं क्षिपादौ चैव स्वमुख || क्षिकारं पश्चिमे पत्रे एकारे चोत्तरे न्यसेत्? | ओंकारं मध्ये दद्यात् पूर्वमेव हि षण्मुखः || प्. १०५अ) स्वाहारं दक्षिणे पत्रे हारं पूर्वतः स्थितं | इतरेषु च पत्रेषु यरल वास्तु विन्यसेत् || आग्नेयामीश पर्यन्ता चत्वारो विंदु संयुतं | मायया तु तृधावेष्ट्य एतच्चक्र सुसोभनम् || गोमयस्य रसेनैव रोचना हृष्यवम्धतः | हेमजापस्तु लेखन्यां भूर्ज्जपत्रे लिखेद्बुधः || सुवर्णवेष्टितं कृत्वा गन्धपुष्पैस्तु पूजयेत् | प्रणम्य पूजयित्वा तु वध्नपासु समाहितः || कराग्रे वाषिकस्रा (?) वा कंठे वापि सिखासु च | समुद्रे चैव नद्यां वा न भयं तु भवो क्वचित् || न विष क्रमते देहे स्थावरं जंगमंपिवा | आचार्य श्रीश्रीधराणाम् नारण्ये मुखते चौरैः || प्. १०५ब्) स्तृंगिणो दंष्टिणस्तथा | नाभि भूयते सर्वत्र ग्रहपक्षैस्तु षण्मुख || उपसर्गास्तु ये केचित् व्याधयो विविधास्तथा | वंध्यानां चैव नारीणां दुभगानां विशेषतः || मृतवेत्साकाकवंध्या सर्वेषां स तदायिकाः | सौभाग्यं भवते तस्य त्रिविधं यस्तु धारयेत् || * * * * * * ? स्यष्ट च यस्यै न धारयिष्यति | ? भक्त्या च पूजयेन्नित्यं सिववधारयेत् सदा || क्षेमारोग्यं जयं सान्तिं धारणा * * ? भिष्यते (##? ह्रींकारस्यैव मध्ये तु साध्यनाम समालिखेत् || रक्षरक्षपदैयुक्तं मायया वेष्टितं वधा | वाह्ये चैव लिखत्पद्मं सोभनं चाष्ट पत्रकं || सान्तसर्षा (?) न्यसेत् पत्रे रकारस्योपरिस्थितं | चतुर्थस्वरसंभिन्नं विंदुनोपरिविभूषित् || सर्वतो संयुतां लिख्य एव चित्तस्तु यस्तु षण्मुख | प्. १०६अ) तृधा तु वेष्टितं कृत्वा मायया पंकजं भवः || रोचना कुंकुमे नैव भूर्जपत्रे तु संलिखेत् | धारयेच्चात्मनो ह्यंगे भक्तिना तु विशेषतः || उन्मादाश्चैव ये केचित् योगिन्यश्च महावला | साकिन्यो विविधारास्तथा वै वालमातराः || छाया ग्रहस्तथा चान्ये यक्षिण्यश्च विनायकाः | धारणाच्चैव विद्या यानाभि भवन्तिक कदाचन || रक्षते च सदाकालं भक्तियुक्तं तु खण्मुख | अथान्यं संप्रवक्ष्यामि सर्वरक्षेषु चोत्तमं || संकारस्य तृतीयं वकारोपरिसंस्थितं | उकारेण तु संयुक्तं विंदुनादकलान्वितं || तस्य मध्ये लिखेन्नाम नराणां शिखिवाहन | ह्रींकारस्य तु सत्वेन तृधावेष्ट्य तु खण्मुख || तुंवुरो वर्णमध्यस्थं सर्वमेतन्तु कारयेत् | प्. १०६ब्) वाह्यतः कमलं लिख्य अष्टपत्रं सुसोभनं || यंभादि देवतास्तत्र विन्यसेत यथाक्रमं | कूटस्थं दिग्दले लिख्य वीजस्थं तु विदिग्दले || खोडशारं पुनलिख्य षोडसस्वरसंयुतं | विदुनौपरिसंक्राः * स्वरश्चैव तु कारयेत् || द्वातृशारे महापद्मे वर्णाश्चैव तु विन्यसेत् | ककादिहारान्तं यंत्रा रूढस्तु कारयेत् || पंचमस्वरसंयुक्तां सर्वसेतांस्तु कारयेत् | पापेन तु तृधावेष्ट्य अधश्चैवां कुसेन तु || ससेमंडले संवेष्ट्य पार्थिवेन तु समन्ततं | एतच्चक्रे स्वरं वत्स रोचने कुंकुमे तथा || अनामा रुधिरेणैव भूर्जपत्रे तु खण्मुख | पुष्पे रिक्षे लिखेदेतत कन्या सूत्रेण वेष्टयेत् || तृलोहवेष्टितं कृत्वा कंठे हस्ते च धारयेत् | नाद्या चिन्तामणी विद्या रक्षाग्रहयक्ष निवारणी || प्. १०७अ) भूतज्वराश्च ये केचित् तथान्येपि केविषम(?) ज्वराः | देवतानां प्रकोपेन नस्यंते नात्र संशयः || त्रिविधं हि विषं वत्स विग्रहेन क्रमेत् सदा | ना काले मृयते तस्य अपमृत्युश्च साम्यति || संग्रामे शक्रसंघाते राजचौरादिकादिषु | आचारे व्यवहारे तु सर्वत्र जयदा *? वेत् || अथ किं वहुनोक्तेन वक्तितेन पुनः पुनः | यां यां प्रार्थयते कामां धारणात् प्रापयिष्यति || सन्तवर्णस्य मध्ये तु साध्यनाम समालिखेत् | संहारान्तस्थं मायया वेष्टितं तृधा || षोडशारं लिखेच्चक्रं षोडसस्वरभूषितं | यकारस्य चतुर्थं तु चतुर्द्धा परिकल्पयेत् || ससिमंडलपुटितां वाह्यतो वाह्यतो वायुमंडलं | खटिकायां लिखेच्चक्रं कुट्येफलहकेपि वा || सर्वदुष्टेषु सर्वेषु स्थावरेषु विषे तथा | जीवरक्षा मृतावत्स तथाप्यायन कारणा || प्. १०७ब्) व्याधि ज्वरेषु सर्वेषु व्याधिक्षेणे च कारयेत् | भक्षयेद्धि?भाराणि फलमेकेन काकथा || आप्यायनं करो ह्येष कथिता तत्र सुव्रतः | एकोन त्रिंशतिमं वीजं विंदुकेन समन्वितं || अधोर्द्धे साध्यनामं तु तेन वीजेन संपुटे | कलसेना वृतं कृत्वा तदेव विस्तारान्वितं || कुंभचक्रेस्त?धश्चैव युग्मयुग्मं समालिखेत् | अधोमुख युतश्चान्यं कलसं तत्र विन्यसेत् || एतद्धी ततो दद्यात् दिसासु विदिसासु च | षोडसैव स्वरां न्यस्य टपरेण तु विन्यसेत् || मायया वेष्टितं कृत्वा भूर्जे रोचन या लिखेत् | कलशान्ते प्रक्षिप्य सतधा परिकल्पयेत् || स्फोटकोपमां चैव ततक्षणात् तस्य जायते | हस्तांतं तु गतं नाम वर्णंनोदरसंस्थितं || विंदुनदसमायुक्तं वकारान्तं निवेसितं | प्. १०८अ) प्रणवो जुं सः मंत्रोपांगं लिख्य चतुर्द्दले || पुनः ठकारवर्णेन वेष्टयेच्चतुर्दले | ऊर्ध्वेषाघोरदेवं तु अष्टाश्रे पंकजे पुनः || लिखित्वा चैव चित्तस्तु मठमध्ये निवेशयेत् | चक्रमावेष्ट्य वाह्येत रक्तमाला निरन्तरम् || कुंकुमेनैव संलिख्य गोरोचनेन सहसंयुता | एत्तच्चक्रमुत्तमं पूजयेत् सम्यग्नै विद्यादि यथाङ्गमं || वाहुमूले कंठे वा धारेयेच्चक्रमुत्तमं | अशीति ग्रह सहश्राणि दुष्टभूतादि त्रासकः || महार्णवे महायुद्धे संग्रामे सक्रसंकटे | अरण्ये च स्मशाने च व्याधिरौर भयेषु च || रक्षेयं सर्वकार्येषु विषेस्थाव * जंगमे | सर्वव्याधि हरं चैव सर्वोपद्रवनाशनं || नैव चाग्निभयंतण धारणात् सर्वगस्य तु | प्. १०८ब्) इति क्रियाकालगुणोत्तरे रक्षापटलः || अथातः संपवक्ष्यामि साकिनीनां तु लक्षणं | माहेश्वरी त ब्रह्माणी कौमारी वैष्णवी तथा || वाराही चैव माहेंद्री चामुंडा च प्रकीर्तिता | दृष्ट्वा ज्ञायति तत्वेन साकिन्यो संस्थिताः || गृहमध्ये भवेद् भित्तिर्वृषभो भवते यदा | माहेश्वरी गृहं तस्तु दृष्ट्वा ज्ञापयति साधकः || पद्मे वा ह्येथवा हंसो गृहं भित्ति सुदृणते(?) | ब्रह्मांसका तु सा वत्स वैष्णवी गरुडी तथा || चक्रं वा चैव संखं च गृहभित्तिकासु लिखेत् | वाराही अंसका सा तु वैष्णवी चा तु निश्चिता || मायूरं कुक्कुतं वाथ गृहभित्तिश्च लिख्यते | एभिः श्चेङ्कै(?)र्महाप्राज्ञः कौमारी तु विनिर्दिशेत् || ऐरावतं तथा वज्रं गृहभित्तौ यदा भवेत् | ऐन्द्रां सकानुसां ज्ञेया चामुंडा सन्निवोधतः || प्. १०९अ) खट्वांगं च तृसूलं च प्रेतं वा भित्ति लेखितं | चामुंडकासां तु सा ज्ञेया तु साकिनी नात्र संशयः || मुक्तकेशी यदा नारी अधो दृष्टि निरीक्षणी | साकिनी सा तु विज्ञेया एकाकी निसि सोभनी || यस्याश्च तुल्यपादौ तु धूलि मध्ये प्रतिष्ठितै | नवपद्भ्यां(?) च भूम्यां च न लेख्यति कदाचन || सा साकिनीनां तु विज्ञेया साधकैन्द्रेण नित्यसः | अभिवाद्या तु सा नारी यदिच्छेत सिद्धिमुत्तमं || वलिं दद्यात् तथा मांसं पुष्पगन्धैश्च धूपयेत् | ततः कर्म प्रकुर्वीत मंत्रैः शिवप्रचोदितैः || चतुर्थवर्ण तृतीयं तु वह्नि वायु प्रदीपितं | जकारं विंदुनोपेतं स्तोभकाले प्रयोजयेत् || तदेव वायु संयुक्त कुमारस्वर भेदितुं | जल्पं न च तथा नित्यं धावनं वल्गनं तथा || लकारो परिसंस्थितं माहेन्द्रं पुरमध्यगं | पीतं तु विंदुनाक्रान्तं संभकाले तु योजयेत् || प्. ११९ब्) यकारं विंदुमारूढं अर्द्धचंद्रं पुरोगतं | आप्ययनकरं दिव्यं वर्षं तं मूर्द्ध्नि चिन्तयेत् || एवं माप्यायनं कृत्वा सर्गेन मोक्षणं | निर्गतं तु न कर्तव्यं योगिनीनां तु साधकैः || साकिन्यस्तस्य कुप्यंते मंत्रसिद्धिस्तु नस्यते | तेसां पूजा सदा कुर्यादुपचारेण मुंचति || तैलस्तु विज्ञातमात्रैस्तु सदा सिद्धिकरी भवेत् | एवं तु लक्षणं ज्ञात्वा पूजनीया विचक्षणैः || वरं ददाति तस्यैव यस्तु पायते क्रियां | चक्रं पद्मं त्रिसूलं वा शक्ति वज्रं तथा गजं || गदं संखं ध्वजं चैव खट्वांगं डमरुकं तथा | लिखितं च गृहद्वारे तद्गृहे योगिनी भवेत् || एभिश्चिह्नैर्विजानीयात् साधकेन यथार्थतः | इति क्रियाकालगुणोत्तरे साकिनी लक्षणपटलः समाप्तः || प्. ११०अ) कार्तिकेय उवाच || गारुडं तु त्वया देव कथितं विस्तरेण तु | मंत्रवादं वदः संभो भुक्तिमुक्तिफलप्रम || ईश्वर उवाच || साधु साधु महासेनं लोकांनां हितकारिणां | पृच्छते सिद्धिरर्थाय साधकानां हितावहं || एकान्ते विजने स्थाने गुप्तगोमयलेपिते | धूपपुष्पसमाकीर्णा स्वस्तिमंगलवाचकैः || सिष्यः सर्वाधिकारस्तु शिवभक्त दृढव्रतः | प्रस्तारं प्रस्तरेत् तस्य शिवसास्त्रस्य भाविते || पूजयित्वा शिवं शान्तं गुरुं च तदनंतरं | वै शिवं दक्षयेद् भक्त्या यथा शक्त्यानुसारतः || ततश्चैवोद्धरेन्मंत्रं ज्ञानं वा शिवचोदितं | योगपीठा स्थितं पूत्सद्य(?) धूपगंधैः सुगादिभिः || ततो दीक्षां प्रकुर्वीत आचार्यस्य यदृच्छया | पुनः पूजयते भक्त्या श्रावको मर्दयेद् गुरुं || एषाचारसमायुक्तः सिद्ध्यते नात्र संशषः | प्. ११०ब्) अकारादिक्षकारान्तं मातृकां प्रस्तरेद्बुधः || मंत्रां मं(?)मुद्धरे तत्र मातृकायं क्रमाद् गुहः || अकारादि विसर्गान्ताः षोडशस्वरप्रकीर्तिताः | गात्रकं तु चतुष्केन ऋ ॠ तृ तॄ निगद्यते || अकारादिहकारान्ताः तृंशद्वर्गाः प्रकीर्तिताः | वर्गाश्च कथनो नाम शिवः साक्षान्निगद्यते || तदुपहृत्य परं वीजं द्वादशस्वरभेदितं | ब्रह्माण्ये वतु(?)ह्रस्वानि दीर्घाग्यंगानि कारयेत् || प्रथमं तृतीय संयुक्तं पंचमेन तु भेदितं | सप्तस्वरेण नवमं तु पुरस्थितं || सद्याद्यानु ब्रह्माणि पंचैवानुक्रमेण तु | द्वितीयं च चतुष्कं च षष्ठं चैव तथा पुनः || अष्टमं तु स्वरं योज्यं तथा पंचदशं पुनः | षोडशेन तु संभिन्नं अंगसंज्ञ प्रकीर्तितं || नपुंसकं परित्यज्य योगान स्वर क्रमास्पृशेत् | पिंडोद्धारं सदा कृत्य ब्रह्मांडैस्तु समन्वितं || प्. १११अ) कालचक्रंतैर्युक्ता सर्वे चोक्त्वा मयान्नघ | सरस्तुकारसंभिन्ना अकारः सूर्द्विविकां(?) || शिवतंतु विजायान्तत्र एकत्र संस्थितिः | * * * * * * ? द्वारः सर्वेषां कीर्तितस्तव || अनेन क्रमयोगेन पिंडं न विन्यसेत् | प्रथमं हृदयं तेषां द्वितीयं तु सिरो न्यसेत् || तृतीयं तु सिखावत्स चतुर्थं कवचं भवेत् | पंचमं तु भवेन्नेत्रं षष्ठसस्त्रं विसर्गजं || अङ्गानां चैव सर्वेषां विंदुकं मूर्द्ध्नि दापयेत् | अंगुष्ठे तु न्यसेत् सद्यं वामतर्जनिसंस्थितं || अघोरं मध्यमं न्यस्य अनामा पुरुषं भवेत् | कनिष्ठा चैव ईशाने करयोरुभयोरपि || कनिष्ठां हृदये न्यसे नामा तु शिरो भवते | शिखा तु मध्यमे योज्या तर्जन्यां कवचं न्यसेत् || प्. १११ब्) तत्रद्धं यतु अंगुष्ठेन शिवं सर्वेषु विन्यसेत् | अस्त्रेण करसुद्धिं च पूर्वं कृत्वा तु मंत्रवित् || अनुलोमेन करसंस्कारतः स्मृतः | आत्मतत्वं तथा विद्या शिवतत्वं तथा विद्या शिवतत्वं तथा क्रमात् || त्रिसत्वं त्रिविधो न्यासः आसनस्य शिवस्य तु | ततः कुर्यात् सर्वेषां ब्रह्महस्तु अनुक्रमात् || अकोरं चैव यकारं गकारं च तृतीयकं | स पिंडिलियाजिता एतैस्तृतत्वा विंदुलांच्छिताः || प्रथमं आत्मतत्वं तु पादौ नास्वं तथा न्यसेत् | विद्या तत्वं द्वितीयं तु * * * * * ? रिस्थितं || तृतीयं तु शिवतत्वं मूर्ध्यनन्तं विन्यसेत् | ईशानं तु मूर्ध्नि विन्यस्य चक्रं चक्रेंन्दु(?) विन्यसेत् || अघोरं हृदयं देयं वामं गुह्य तु विन्यसेत् | स*? सद्योजातं तु पाटयोः सर्वगात्रेषु विन्यसेत् || मूर्तिन्यासं पुराकृत्वा ततो ब्रह्मा नियोजयेत् | प्. ११२अ) सदाशिवं पुनयोज्यं ततोङ्गानि विन्यसेत् || हृ * ये हृ * यं योज्यं शिरश्चैव शिरे तथा | सिखा चैव सिखास्थाने गात्रेषु कवचं न्यसेत् || नेत्रं नेत्रे तु संयोज्य अस्त्रं अस्त्र तत्वे स्थितं | नमः स्वाहा वौषट वहुं च षट हृं फट् || ओंकारादि समायुक्ता न्यंगन्यस्य क्रमेण | ब्रह्माणं चैव पंचानानमश्चन्नै(?) नियोजयेत् || एवं न्यस्य प्रयोगेण जयनकेन तु | पृथिव्यापस्तथा तेजो वाद्याकाश क्रेमण तु || ब्रह्माविष्णुस्तथा रुद्र ईश्वरश्च सदाशिव | पंचब्रह्माणि चैतानि अधिदेवां प्रचक्ष्यते || स्वेतः सद्यश्च विख्यातः आपीतो वाम उच्यते | कृष्णवर्णा ह्यघोरस्तु चक्रं रक्तं प्रकीर्तितं || स्फाटिकाभं भवेद् वत्स ईशानं मंत्रनायकं | चतुरश्रमर्द्धचंद्रं तृकोणं तृतृमंडलं || चत्वारो मंडला ह्येते यरलवा प्रकीर्तिताः | प्. ११२ब्) वर्णरूपैः स्वरैर्युक्ता मंडलैस्तु समन्विताः || ध्यातव्या पंचवर्णास्तु सर्वसिद्धिप्रदायकाः | अंगानां रूपकं वक्ष्ये? येन ध्यायन्तिसाकाः || हृदयं सुक्लवर्णाभं शिरनीलोत्पल प्रभं | सिखा वै धूम्रसंकासार्य संकासर्य कृष्णांजनप्रभं || विद्या कोटिनिभं नेत्रं अस्त्रं स्फटिक वर्चसं | अंगानामेतद्रूपं तु ध्यानकाले विचिन्तयेत् || निवृत्तिश्चैव हृदा प्रतिष्ठा सिरसा भवेत् | विद्याश्चैव शिखाज्ञेया सान्तिर्वै कवचं न्यसेत् || सांत्यातीतं परं व्योमं पिंडं मत्र सदाशिवं | त ध्यायेत तत्वराजामायुः सिद्धप्रदायकं || पूर्वं तु मंडले युक्ता तत्र मार्गक्र * ण तु | निवृत्यास्तु पंचैते व्यापकाः शिवरूपकाः || ओंकारं पुनः हृदयं नमोन्नताः | न्यासं जपे च कर्तव्यं सर्वमंत्रेषु देशिकैः || प्. ११३अ) होमकाले तथा धूपे नैवेद्ये स्नान तर्पणे | स्वाहाकारान्तसंयुक्ता न मंत्रास्तु कारयेत् || एवं ज्ञात्वा क्रियावत्स ततो यजनमारभेत् | संहारं त्वादिमं वीजं पिंड द्वितीयं हंससंज्ञिकं || तं भित्वा पूर्वभेदैर्ब्रह्माह्नैः सर्वतस्तथा | द्वितीयं पिंडमाख्यातं तृतीयं सृसांप्रतं || मध्यमं सर्ववर्णानां कीसंभैरवात्मकं | तं कृत्वा पूर्ववत् पूर्ववत् हृद्यै तृतीयं पिंड उच्यते || तत ब्रह्मास्तथांगानि वर्ण वर्णमंडलरूपकाः | क्रिया च मंत्रविन्यासं जपहोमार्चनंथार्चनं || एका एव क्रिया सर्वा पिंडानां तृतयेष्वपि | ओं? कीसं भैरवं पिंडं ईश्वरं हंसविग्रहं? || सदाशिवं च संहारं मंत्रराजं तृतीयकं | इमं पिंड त्रयोद्वारं यदिष्टं (?) तं जयेद् बुधः || शक्तिश्चैव अनंतं च कंदनालं तथैव च | धर्मज्ञानं च वैराग्यं ऐस्वर्यं पादघातयोः || प्. ११३ब्) अधोर्द्धक्षदने द्वे तु पद्मकेशरकर्णिकाः | वामाज्येष्ठा च रौद्री च कालीकलविकरणी || तथा कलविकरणी वल प्रमथनी तथा | सर्वभूतदमा चैव तथा चैव मनोन्मनी (?) || केसराग्रे न्यसेद्वेत(?) अष्टौ पूर्वाद्व्यद्यनुक्रमात् | पुष्करा कर्णिकाग्रे तु तस्योर्द्धे तु मनोन्मनी || एवं चैव तु मेधावी पश्चिमां मूर्ति विन्यसेत् | पश्चान्न मूर्ति देहे तु पंचब्रह्मा नियोजयेत् || प्रकल्पेत दिशादीन रूपान्यानु क्रमेण तु | आत्मदेहे तथान्यासः? अंगानां तत्वसंयुतं || देवाग्नौ च तथा शिष्ये वृष(?) एव(?) विधिः क्रमः | मूर्तिन्यासं पुना कृत्वा शिवं दत्वा ततोपरि || हृदयादि न्यसेदंगा न सिव देहे तु ते देशिकः | ततोपरिपरं ध्यात्वा व्यापकं सर्वतो मुखं || अरूपं सर्वतो रूपमसित सिद्धिमव्ययं | विभुं सर्वरूपररूपंचमंममृतं यः परं स्मरेत् || प्. ११४अ) तेन छादयते विस्वं सिवं सिद्धिकरं परं | भोगस्थाने तु व्यंगानि ब्रह्माणि क्रमसो यजेत् || ईशान्यां मध्यतः पूज्यं चक्रपूर्वाद्धि? संस्थितं | अघोरं तु दक्षिणे स्थाने वामदेवं नुत्तरे || सद्यश्च पश्चिमे भागे कार्तिकायां तु सदाशिवं | ततः स्वाजानि संपूज्य पद्मपत्रैस्तु सुव्रतं || आद्ययं हृदयं पूर्व शिरश्चैसान गोचरे | नै-ऋत्यां शिखापूज्य वायव्ये कवचं विदुः || अस्त्रं तु चतुष्पत्रेषु पूर्वादिषु क्रमेण तु | बाह्यतो योगपीठस्य लोकपालात प्रपूज्यते || तेषां तु परतो योज्यंस्तु लोकपालान स्वका(?) युधां | दशलोकपालांश्च अ * * वीजीनधपुना || आवाह्य स्थापनं चार्घ्यं पादमाचमनं तथा | सान्निध्य *? र्द्दनम्. स्नानं धूपदीप विलेपनं || वस्त्रालंकारपूजानां हृदयेन तु कारयेत् | प्. ११४ब्) मुद्रां तु दर्शयेत् पश्चात् हृदिमंत्रेण साधकः || ततः प्रदक्षिणं कृत्वा जपेत् पिंड त्रयं बुधः | एवं विधिविधनज्ञो वुध्वाकर्मसमारभेत् || एकैकस्य तु पिंडस्य विधिमयं पृथक् पृथक् | जप्त्वा चाक्ष तलक्षं(?) तु वाचा सिद्धिः प्रजायते || मारमारोच्चाटनं स्तंभं विद्वेषं सैन्यमोहनं | वस्याकर्षणकर्मं तु कुरुते चिन्तितेन तु || नागाकर्षग्र हस्तं भसं ग्रामं च विनाशनम् | यक्षरयैक्षेर्यमलोकैः पिसाचलोकैस्तथैव च || पिशाचसाकिनीनां च ये चान्ये पूतना ग्रहाः | करया कुरुते शीघ्रं जप्तविज्यै न संशयः || द्विगुणं जप्तमाने तु भवेन्मंत्रा खगेस्वरः | * * * * ? क्षयं कालं देवलोकेः सुरैः सहः || ह्य?गुणं तु जपेद् यस्तु सजंयाति शिवमव्ययं | अच्छेद्यस्तु भवेद्यश्च अभेद्यात्र? क्षय * * ? || प्. ११५अ) परः देहे नान्येन सिद्ध्येत नात्र कार्य विचारणात् | इति क्रियाकालगुणोत्तरपिंडत्रयोद्वारपटलः || ईश्वर उवाच || मुद्रा चैव प्रवक्ष्यामि मंत्र सान्निध्य कारणात् | यानि सिद्धिर्भवत्यासु सधकस्य यथेप्सया || मध्ये प्रसृता कृत्वा संश्लिष्टौ तु परस्परं | अंगुष्ठौ प्रतिक्षिप्येन् मध्ये हृदि मुद्रा प्रकीर्तिता || मुष्ठिं वध्वा तथांगुष्ठौ शिवोमुद्रा उदाहृता | मुष्टिं वध्वा क्षिपेदूर्द्धं अंगुष्ठं कनिष्ठिकाः || कवचश्चैव तु मुद्रा तु शिखया सृणु सांप्रतं | तदेव तर्जनी चोर्द्धे शिखायाः परिकीर्तिताः || अंगुष्ठग्रमष्टभ्य कन्यसार्मेन पीडयेत् | यत्रस्तु प्रशृताश्चान्या तत्वमुद्राः प्रकीर्तिताः || मुष्टिं वध्वाक्षि * दूर्ध्वं मध्यमा तर्जनी उभौ | खड्गमुद्रा भवे ह्येषा अस्त्रस्य परिकीर्तिताः || अनामातर्जनी द्वे तु ग्रथिता तु करद्वयं | प्. ११५ब्) मध्यमे प्रसृते कृत्वा संसृष्टे अग्रत उभो || अंगुष्ठौ तर्जनी मूले कनिष्ठी तु करद्वयोः | एषा मुद्रा महामुद्रा पिंडनां तु दाहृताः || मंत्रमुद्रा समायुक्ता आत्मदेहे तु विन्यसेत् | सकलीकृत देहस्तु सर्वावस्थोपि सिद्ध्यति || ओं?कीशमादितः कृत्वाहं साख्यं मध्यतः स्थितं | तस्या धस्ता तु संहारं सेषाण्ये पूर्वतः स्थिताः || एषटंकीश पिंडं तु मातृभिः सहितं यजेत् | नपुंसकात् परित्यज्य स्वरैर्द्वादशभिः स्थितम् || ओं?कीसं तु सदालीनं मातरस्ताः प्रकीर्तिताः | सुभद्रा भीम भद्रा च भद्रा चैव तृतीयकाः || भीमभीवता चैव भद्रकाली तु षष्ठिकाः | जया च विजया चैव मोकर्णी सुमुखी तथा || विडाली च महानासा योगिन्यस्तु प्रकीर्तिताः | एतां ओं? कीशपिंडेन कलानां चैव भेदिताः || प्. ११६अ) अंगानां तु ततः स्थाप्य क्रमेणैव तु पूजयेत् | एवं च हृदयो द्वारमाद्यं हृदयमीस्वरं || महाभैर * देवस्य क्रीडतो मातृमंडले | सूर्यकोटि कराभासं मोहयन्तं चरां || * * सर्वार्द्ध संयुक्त उद्धृतं हृदयं परम् | अस्य कल्पं प्रवक्ष्यामि सर्वसिद्धि प्रदायकम् || भूप्रदेशे विलिप्ते तु कपिला गोमयेन तु | सुगंध कुसुमा कीर्ण गंधतोय परिप्लुते || सौवर्णे राजतं वापि प्रसृन्मयमेव च | निव्रणं चैव यथा ससक्त्या प्रकल्पयेत् || लाक्षत सुसंपूज्यर्णं चंदनागरुधूपितं | सितवस्त्र युगच्छन्नं रक्षादि समलंकृतं || रजपरिच्छिन्नं पंकजेन मुखे स्थितम् | तन्मध्ये मातृभिः सार्द्धं पिंडेशं विन्यसेत् ततः || कुसुमेन तु च * र्थे त्वा दूर्वाक्षतसंयुतम् | तेनाभिषिचेत्प्राज्ञः सर्ववेद्मैः प्रमुच्यते || प्. ११६ब्) सुभद्रा भीमभद्रा च भीमभद्रा तृतीयका | परमेश्वर मुखोद्गीर्णां संक्षेपात् कथयामिते || पिसाचा साकिनीनां तु पूपना तु ग्रहास्तथा | वाचया कुरुते तस्य जप्तमंत्रो न संशयः || अंगुष्ठाग्रे स्थितो देव कालाग्नि प्रभुरीस्वरः | स्थिता नरकपालानि ततोपरि द्वीषाश्च स मुद्राश्च गुह्येयं चाष्टकं न्यसेत् | देधायान्यष्टकं ह्येतत् कटिपार्स्वे तु विन्यसेत् || गुणाख्या नाभि देशे तु प्रकृतिं वा ममुक्षकौ | पुरुषं दक्षिणन्य निपति पृष्ठतो न्यसेत् || कालं तु हृदये मायां वै वामवाहुकै | विद्याश्च दक्षिवाह्वे ईश्वरः मुखमंडले || सदाशिवं तालुमूले पंचमंत्रं महातनुं | तस्योपरि सिखा दिव्या ऊर्द्ध सन्तानमामिनी || सा तु पंच शिखो देवो नादान्त मुखगच्छतः | प्. ११७अ) तस्योपरि शिवं शान्तं नादान्तं व्याप्य तिष्ठति || अधोर्द्धं तु समं चिन्त्य निरंतर स पूरितां | स्वशक्ति किरणोर्द्धे च सर्वव्याप्य व्यवस्थितं || अथातः संप्रवक्ष्यामि वृश्चिकानां तु लक्षणं | द्वादशानां तुसैर्जाति भेदेन तेषां सृणु च षण्मुखः || हिमवन्ते उत्तरे पार्श्वे कपिणो नाम वृश्चिकः | तस्या नाम ग्रहणेन हर २ वृश्चिकेभ्यः स्वाहा || ओं नमो भगवते रुद्राय | ठ ठ शृणु वत्स प्रयत्नेन वर्णरूपं चिकित्सितं | न च पर्वो भवेत् मेषः अष्टपर्वस्तु लोहकः || सप्तपर्वो नमो नाम कूटिलःश्चतुःपर्वकः | तृपथी अग्निको नाम द्विपर्वो वृषलस्तथा || एकपर्वो गजो नाम अपर्वोद्योषलः स्मृतः | खचरः पक्षिणो नाम नामान्येसानि लक्षयेत् || प्. ११७ब्) वृश्चिकाश्च मयाख्याताः अष्टरूपां निबोधतः | कृष्णवक्त्रस्तु रक्ताख्यो नवपर्वो महाविषः || तेन दष्टस्य रूपाणि भवन्ति षण्मुखः | गात्राणि तस्य दह्यन्ते वेदनाचा तु लाभवेत् || कंपते पतते चैव क्षर्द्दिश्चैव जायते | एतद्रूपं समाख्यातं चिकित्सां सृणु षण्मुखः || ओं ब्रह्मणे नमः सिंदुवास्य वीजानि विष्टं पारावतस्य तु | वीजानि रक्तालस्य पलानि पुष्पाणि च || वातलेपनं दद्यात् ततः संपद्यते सुखं | ओं व्रल ब्रह्मणे नमः हिलि २ भिंदि २ किलि फट् स्वाहा || रक्षाक्षः अष्टपर्वं प्रवक्ष्यामि वृश्चिकानां तु महाविषं | उग्रं तु मूषकं नामं तेन दष्टं निबोधतः || कृष्णवेदना तस्य जायते सीदते कंपते तथा | मुह्यते पतते भूमौ प्रास्वदं चैव मुंचति || भीते रस्वते चैव निसंज्ञो नष्ट चेतसः | प्. ११८अ) तस्यौषधं प्रवक्ष्यामि येन संपद्यते सुखं || द्वे हरिद्रे स मंजिष्ठे रक्तचंदनमेव च | एतानि समगानि सलिलेन तु पीषयेत् || तस्यैव तु दातव्यं पानमालेपनं तथा | ओं हिलि २ फट् स्वाहा || सप्तपर्वं प्रवक्ष्यामि वृश्चिकं तु महाविषं | उग्रवेगो मनोनाम तेन दष्टे निवोधमे || कर्णनासिक नेत्राभ्यां रुधिरं श्रवते बुधः | मूर्च्छितः पतते भूमौ प्रस्विन्नः स्विन्न वेदना || विवर्णं दृश्यते गात्रं विकलश्चाप जायते | अनेनैव तु दष्टस्य एतद्भवति लक्षणं || चिकित्सां च प्रवक्ष्यामि येन संपद्यते सुखं | सिरीषस्य च पुष्पानि कुमुदस्य तथैव च || एतानि समभागानि प्रलेपं तस्य दापयेत् | अनेनैव समादृ सुखमेधावी स गच्छति || ओं ब्रह्मणे नमः || प्रजापतये लिहिलि २ फट् स्वाहा | प्. ११८ब्) यद्यर्थं तु प्रवक्ष्यामि उग्रशेषगं(?) महाविषं | तेन दष्टस्य हि वत्स तीव्रं भवति वेदना || सीदते मुह्यते चैव कंपते च मुहुर्मुहुः | यथावामश्च जायेते भग्नांगः पतते भुवि || मूर्छा तु भवते तस्य निःसंज्ञो नष्ट चेतसः | एतद्रूपं समाख्यातं चिकित्सां सृणु षण्मुखः || सिंदुवारस्य मूणानि कुष्ठं तगरमेव च | द्वे हरिद्रे समंजिष्ठे हरितालं मनःशिला || एतानि समभागानि सिखिपित्तेन पीषयेत् | पानं तस्य प्रदातव्यं ततः संपद्यते सुखं || ओं ब्रह्मणे नमः | कामस्यपाय नमः || सर्वसिद्धेभ्यो नमः | सिला | एतानि समभागानि किलि फट् स्वाहा निलि पिलि २ फट् स्वाहा || पंच पर्वं प्रवक्ष्यामि | उग्रवेगं महाविषं | यगोनाम महावेगः तेन दष्टो निवोधमे | हृदयं कंपते जंतो पतते च मुहुर्मुहुः | प्. ११९अ) पर्वा भवेत् तस्य रोमहर्षश्च जायते | तेन दष्ट स्वरूपाणि उक्त्वाण्येतानि खमुखः || चिकित्सा तस्य वक्ष्यामि येन संपद्यते सुखं | सिरीषं पद्मकं चैव समभागा विकारयेत् || रसेन मातु लेखस्य पीषयित्वा निरक्षयेः | नस्य पानं न दातव्यं प्रलेपं सुखावहं || अनेन च प्रयुक्तेन सुखं तस्योपजायते | ओं ब्रह्मणे नमः | प्रजापतये नमः || सर्वसिद्धयो नमः | चित्र फट् | चित्रसाले फट् || चित्रमाले धरे फट् || देहे फलभिः(?) फट् स्वाहा || * * * * * * * * * * * * * * * * | णोत् च्लेअर् प्. ११९ब्) णोत् च्लेअर् प्. १२०अ) ओं नमः सर्वसिद्धेभ्यो नमः | मुंच २ हिलि किलि २ स्वाहा | द्विपर्वं तु प्रवक्ष्यामि दीप्ताग्नि समतेजमं द्वि पर्वं द्वि पलो नाम तेन दष्टो न जीवति || एकपर्वं प्रवक्ष्यामि दीप्ताग्नि समतेजसं | उग्रतेजं महाविषं कालस्तु नाम विख्यातस्तेन दष्टानि वोध मे | दष्टस्तु तते भूमौ न किं चिरे? मरते? त्वसौ | दष्टमात्रस्य तस्याच्च? प्राणतो रुधिरश्रतत्? || रोमकूपेषु सर्वेषु रुधिरं श्रवते सदा | तस्यौषधं न मंत्राश्च सो पि प्राण विमुंचति || अपर्वं तु प्रवक्ष्यामि घोषिला नामविस्फतेः | तेन दष्टेषु हे वत्स प्लुते गंधं प्रजायते || इदृशं लक्षणं यस्यस्यपि जीवं प्रमुंचति | खेचरो द्वादशः प्रोक्ताः पक्षिलोमामनामतः || तेन दष्टस्य रूपाणि प्रज्ञाश्चाप्युपलक्षयेत् | स्तथारामो भवेत् तेन पर्वताः स्निग्धतेजमः || प्. १२०ब्) णोत् च्लेअर् प्. १२१अ) सिद्धचार सेविते | पृच्छते पुरतो भूत्वा कार्त्तिकेयो महात्मनः | कथं तु गर्द्दभाजाति सचीरेषु शरीरिणां || कस्मिन् स्थानेषु जायन्ते ज्वालागर्द्दभदारुणा | चिकित्सा च कथं तेषां मंत्रमौषधमेव च || असव्यास्तुके प्रोक्ताः साध्य एव कति स्मृताः | एवमुक्तस्तु देवेश कथं मे सर्वरूपकं || ईश्वर उवाच || कैलासो धारितो येन रावणे नम महात्मना | तत्र सा तु उमासीता अंगुष्ठपीडने तस्मिन् तौज्वालमुखौ स्थितं | तेनर्द्दभ रूपेण गोकर्णे ह्यर्चिता पुरा | तुष्टेन तु माया वत्स माया वत्स रावणस्य महात्मनः || रावणो विल्यतः पुरा | सिरज्वाला महाभूत्वा |रावणस्य विनिस्मृताः | प्रथमः कविलो नाम द्वितीयो गौर एव च || तृतीयो मृत्युकालश्चतुः पिंगलः स्मृतः | पंचमो विजयो विजयो नाम षष्ठस्तु कलस्तु कलहप्रियः || प्. १२१ब्) सप्तमः कुंभकर्णस्तु अष्टमश्च विभीषणः | नमः चंद्रवक्त्रस्तु स्वेतोपि दशमः स्मृतः || खरदूषणश्चैक दशो हिडिम्बो द्वादमस्तथा | सर्वेषां गर्द्दभानां तु क्षेत्रं वक्ष्यामि तत्वतः || कपिलो दशते कुक्षौ गौरो दशति पृष्ठतः | अंगमंधिषु सर्वे मृत्युकालश्च दारुणः || मस्तके दशते पिम्.गः चक्षुषी विजयो दशेत् | हस्तौ पादौ च जंघाभ्यां दशते कलह प्रियः || कुंभकर्णो दशेन्नाभौमेद्रेद्रैव विभीषणः | खरदूषण पृष्ठं वक्त्रै दशति नित्यसः || हडिंवः पास्वदेर्शे तु स्वनौ च प्रियदर्शनः | सर्वेषां गर्द्दभानां च जातिं वक्ष्यामि यत्नतः || पीवरक्तं तथा कृष्णं स्यामं चैव तु लक्षयेत् | क्षेत्र भ्रष्टा जायन्ते लूतापिडकशरीरिणां || चिकित्सां प्रवक्षास्य * * *? पूर्वेण मे शृणु | प्. १२२अ) पीतं च मंडलं यस्य दाद्य सूलं च जायते || कपिलो नाम सोवत्स गर्द्दभः परिकीर्त्तितः | तस्यौषधं प्रवक्ष्यामि येन संपद्यते सुखं || गर्द्दभां उत्वचा(?) चैव रुधिरं गर्द्दभस्य च | एष लेपः प्रदातव्यः ततः संपद्यते सुखं || अथ मंत्रं प्रवक्ष्यामि * * * * विनाशनां ? | ओं नमो भगवते रुद्राय २ हन २ च्छिंच २ चंद्रहासेन खड्गेन २ स्वाहा २ पूर्वाभिमुखं गर्द्दभमालिख्य | अनेन मंत्रेण * * * * * * * * * * ? | गौरस्य प्रवक्ष्यामि अषध सृणु तत्वः || अर्कमूलं प्रियंगुं च कुंकुमं नागकेशरं | तंतु मोदकेन पिष्टानि * *? दष्ट्वा द्विरणः || अथ मंत्रं प्रवक्ष्यामि गर्द्दभस्य विनाशनं | ओं नमो भगवते गर्द्दभाय च्छिन्द २ चक्रेण हूं फट् || प्. १२२ब्) णोत् च्लेअर् * * * *? प्रदातव्यस्ततः संपद्यते सुखं | प्. १२३अ) अथ मंत्रं प्रवक्ष्यामि गर्द्दभस्य विनाशनं | ओं नमो भगवते रुयच्छिंद २ हलेन हूं फट् स्वाहा || दक्षिणाभिमुखं गर्द्दभमालिख्य अनेन मंत्रेण सिरस्तस्य निकृंतयेत् || षष्टं चैव प्रवक्ष्यामि नाम्ना कलहप्रियः | तस्यौषधं प्रवक्ष्यामि येन संपद्यते सुखं || धानरस्य रोमाणि तदस्थीनि च पंडितः | एषलेषः प्रदातव्यः ततः संपद्यते सुखं || अथ मंत्र प्रवक्ष्यामि गर्द्दभस्य विनाशनं | ओं नमो भगवते रुद्राय च्छिट्ट २ अंकुसेन हूं फट् स्वाहा || नै-ऋत्याभिमुखं गर्द्दभमालिख्य | अनेन मंत्रेण सिरस्तस्य निकृन्तयेत् || सप्तमं तु प्रवक्ष्यामि कुम्भकर्णस्तु दारुणः | तस्यौषधं प्रवक्ष्यामि येन संपद्यते सुखम् || कूष्मांडस्य तु वीजानि यजाक्षीरेण पीषयेत् | प्. १२३ब्) एषलेपः प्रदातव्यस्ततः संपद्यते सुखं || अथ मंत्रं प्रवक्ष्यामि गर्द्दस्य प्रविनासनं | ओं नमो भगवते रुद्रायच्छिंद २ खड्गेन हूं फट् स्वाहा || पश्चिमाभिमुखं गर्द्दभमालिख्य अनेन मंत्रेण सिरस्तस्य निकृंतयेत् || अष्टमं तु प्रवक्ष्यामि नाम्ना चैव विभीषणः | तस्यौषधं प्रवक्ष्यामि येन संपद्यते सुखं || मृगं पुरीष स गृह्य स्वमूत्रेण पीवयेत् | एष लेपः प्रदातव्यः ततः संपद्यते सुखं || अथ मंत्र प्रवक्ष्यामि गर्दभस्य विनाशनं | ओं नमो भगवते रुद्राय च्छिंद २ हर २ च्छिंद त्रिसूलेन हूं फट् स्वाहा | इदं ज्वाला गर्द्दभं वायवाभिमुखं लिखित्वा अनेन मंत्रेण सिरस्तस्य निकृन्तयेत् || नवमं संप्रवक्ष्यामि चंद्रवक्रस्तु दारुणः | तस्यौषधं प्रवक्ष्यामि येन संपद्यते सुखं || निम्ववचा हरिद्रा च पिप्पल्यो मरिचानि च | प्. १२४अ) चंदनेन च मायुक्तं ब्रह्मणे दद्यान्महौषधं || तेन चैव प्रलेपेन ततः संपद्यते सुखं | अथ मंत्रं प्रवक्ष्यामि गर्द्दभस्य विनासनं || ओं नमो भगवते रुद्राय कुटकीटेस्वरमेवेति विसर्जय हन २ हूं फट् स्वाहा || उत्तराभिमुखं गर्द्दभमालिख्य सिरस्तस्य निकृंतयेत् | दशमं तु प्रवक्ष्यामि सौम्य दृष्टिस्तु दारुणः || तस्यौषधं प्रवक्ष्यामि येन संपद्यते सुखं | सिरषपुष्पपत्राणि फलमूलं सत्कवलं? || व्रणे दद्यात् स मेधावी ततः संपद्यते सुखं | अथ मंत्र प्रवक्ष्यामि गर्द्द * स्य विनाशनं || ओं नमो भगवते रुद्राय हिमवन्तस्योत्तरे | पार्श्वे पर्वते गंधमादने तस्मिन्वसति हालाहलो सस्य पुत्रो ज्वाला गर्द्दभो नामजा इति जान इतं सर्व हन २ || प्. १२४ब्) वज्रं कुठारेण गतिं छिंदामि | पुच्छं छिंदामि पुछाग्रंच्छामि | नमों छिंदामि * *? च्छिंदामि | कर्णग्रंथिं छिंदमि सिरः छिंदामि सिरोग्रंथिं छिंदामि || ओं फट् स्वाहा || ओं नमो भगवते रुद्राय भुवि २ छिंद २ चंद्रहासेन स्वङ्गेन? रुद्र कवचाय स्वाहा || ओं नमो भगवते रुद्राय हुंकाराय हुं फट् विषजः स्वाहा || ओं नमो भगवते रुद्राय घः खः स्वाहा | छिंद २ स्वाहा | भिंद २ स्वाहा || ओं नमो भगवते रुद्राय नारायणाय सहिसजंभिताय * *? महावला राक्षस कुलष्वेष्ट विभीषणा सुभद्यवण विहिताय वै लोक्य संकटा त्रिपुरविध्वंसकाय सप्तलूता कृतश्च एकस्या * * * * * * * ? २ अविदित दैत्याय चंद्रहासेन खड्गेन जटामुपक्षछेदनाय ल *? गर्द्दभछिंद २ भगवतिं चंद्रहासे नख द्वे नमा ज्ञापयति स्वाहा || प्. १२५अ) ज्वालागर्द्दभः स्वाहा समाप्तः || सर्वेषां गर्द्दभानां तु सक्कराक्षीर संयुता | भोजनं षष्ठिकानां तु घृतेन महराजयेत्(?) || सर्वेषां गर्द्दभानां तु त्रासः सन्निधीकरणं | ओं नमो भगवते रुद्राय स्वाहा || सर्वेषां गर्द्दभानां सन्निधी कृत्या छेदनमंत्रः | ओं नमो भगवते कालचक्राय धिरि २ छिंद २ केतुरि २ भिंद २ भर २ सूरय परमय २ नोदृय(?) २ भोषय २ हन २ दह २ पच २ मथ २ तुरु २ मुरु २ विज्ञं य २ हस २ मुह्य २ नट २ केतुरि २ आ मंडले खं प्रवेशयः फट् विजयो हुं फट् कालचक्रमाज्ञापयति स्वाहा || सर्वगर्द्दभ निकृंतन मंत्रः || ईश्वर उवाच || अथ देवासुरैः सर्वैः क्षीरोदमथितं यदा | मंदरा घातवेगेन जलौघ भ्रमराहयः || ततो रावसंमुत्पन्नाः स क्रुद्धारक्तं * * ? | प्. १२५ब्) हृदया पूरिता वायु निस्वासा वपु मुंचति || गोनसा तत्र सम्भूताः विषाग्नि विषमोत्कटाः | तां दृष्ट्वा देता भीता मम मरणामागताः || वदन्ते रक्षदेवेश उपयं कुरु सूलिनः | तदा माक्षतो पायं सृणुष्व च सिखिध्वजं || नाममंत्रौषधं कर्म असेषं कथयामि ते | काद्रारुणः स्ववर्णमाली तथैव च || अग्निमालीं माली च वज्रमालां तथैव च | वेणीकंठ अचान्यो गोधामुखस्ततः पुनः || गोमुखः सकंवश्चाजा(?) मुखश्च कीर्तितः | मार्जार सुखोप आख्यासेषमुखः कुक्कुरकः || दंशको रक्तमुखः तथापरः || एको न विंशति प्रोक्ता गोनसाविखवेगिनः | तैस्तु यो नाम वा दष्टा दक्षणं सृणु तत्वतः || असाध्या साध्यये केचित् तेषां रूपं निवोधतः | प्. १२६अ) स्वेतास्तु मंडलस्य पीतकैः परिष्टिं वेष्टिताः | कांडारुण स विज्ञेया ह्रस्वस्थ लोमहाविषः || ईषत्स प्रश्रवतेदंस वेदना तीव्र जायते | कृतस्तीव्र शिरोर्तिश्च जायते नात्र संसयः || कांडारुणेन दष्टस्य एतद् भवति लक्षणं | चिकित्सा तस्य कर्तव्या भेषणेजैः विषघातकैः || चेतसंचिरिविलुं च फलानि मदनस्य च | पलास वीजा वचा युक्तं समभानि कारयेत् || गजपिप्पलैस्समायुक्तं पानमालेपनं ततः संपद्यते सुखं | मंत्रः || ओं नमो भगवते वेध्व २ गरुडाय हर २ वज्रमुष्टि यं जयमानसि स्वाहा | सर्वगोनसमंत्रः || रक्ताश्च मंडलस्य पीतकैः परिवेष्टितैः | सौवर्णकः स विज्ञेयो दीर्घस्थूलो महामहाविषः || दंसोदेशेस्रंश्र सोणितं स्रवते मुखात् | रेत्राभ्यां रोमकूपेषु समन्तात सोणितं स्रवेत् || १२६ब्) सौवर्णेन दष्टस्य एतद्भवति लक्षणं | तस्यौषधं प्रवक्ष्यामि येन संपद्यते सुखं || अरग्धं सिंदुवारं पिप्पली चन्दनं तथा | उसीरं तगरं विल्वं पद्मकं दसमन्तथा || मर्पि समायुक्तं पानमालेपनं हितम् | ओं नमो भगवते आदित्याय सां सुं सः || ओं नमो योगिनीनाष्ट्रेण वेतालि हर २ विषं वज्रयोने चल स्वाहा || कृत्वास्तु मंडला यस्य स्वेतकैः परिवेष्टिताः | गोनसः कर्द्दमो नाम दीर्घ तुंडो महाविषः || सप्तांगुल चतुर्द्दिक्षु व्रणेश्रवति शोणितं | सूलच्छर्द्दिज्वरं चैव स्थूलं च भवति व्रणं || त्रिषा तु जायते तीव्रा एतैः रूपैस्तु लयेत् | अषधं तस्य वक्ष्यामि येन संपद्यते सुखं || देवदारु हरिद्रै द्वै रोहिणी दसयन्तिका | अर्द्धन्तं नंदशनं चैव केतरं तगरं कणा || मरिचं मंध्वस्तर्विश्वपानमालेपनं हितं | मंत्रः || ओं नमो भगवते रुद्राय दर २ हूंफ भूम्यां गच्छ महाविष स्वाहा || प्. १२७अ) अतशी पुष्प संकासा यस्य पृष्ठे तु मंडलाः | अग्निमाली स विज्ञेया गोनसा विषदर्पिताः || तेन दष्टस्य रूपाणि प्राज्ञः समुपलक्षयेत् | दीर्घशोषपरीतापं ज्वरश्छुर्द्दि शिरोरुजा || अग्निमाला तु दष्टेन एतद्भवति लक्षणं | तस्यौषधं प्रवक्ष्यामि येन संपद्यते सुखं || अकालमूल कटही सोमराजी पुनर्नवा | रक्तचंदनपिप्पल्या पाठासनागं केशरं || तगरं दन्तिनी चैव समभागानि कारयेत् | मधु सर्पि समायुक्तं पानमालेपनं हितं || ओं नमो भगवते आदित्याय करवीरोदर सोमाय हर २ दह २ सुरासिरा ज्ञापयति स्वाहा || वज्र वैदूर्यसंकासं यस्य पृष्ठे तु मंडलाः | ईंद्रमाली स विज्ञेयस्तेन दस्य लक्षणं || अतीव भूयते दंश तीव्रा भवति वेदना | छर्दिमूर्छा ज्वरश्चैव तैलिकाश्रवते व्रणं || कृच्छसाध्यो महावीर्यो विषदर्पो विषोत्कटः | प्. १२७ब्) अग्निदाघ उलूकादि सस्त्रछेदने तथा || स्रोणितं श्रावयेत् प्राज्ञः सिराभिः सृंगकैरपि | श्रावयित्वा वहुद्रक्तं वणं प्रक्षाल्य सर्षपैः || गोमांसं छागमांसं च व्रहोदद्याद्विचक्षणः | रोध्र च देवदारुं च स्वेता च गिरिकर्णिकाः || करवीरार्क दलैमूलं करंजस्य फलानि च | निम्वकुटजवीजानि जात्यास्तु मुकुलानि च || एतदा लेपनं दद्यान्मधुसर्पि समन्विता | सिरीषं कली चैव दाडिमं चांजनं त्वचाः || चूर्णं कृत्वा व्रणे देयं मधुसर्प्पि समन्वितं | पिवेद् वा तृफलं प्राज्ञः मधुसर्पि समन्वितं || एतैरेवौषधः प्राज्ञः घृतप्रस्थं प्रदापयेत् | पूर्वोक्तेन विधानेन ततो भवति निर्विषं | मंत्रः || अतिस्थूलो विसोदीर्घो वहुसा ओं नमो भवते रुद्राय कपिल २ हर २ विषसुः संहर स्वाहा || मयूरं चंद्रं सकासायस्य दृश्यन्ति मंडलाः | प्. १२८अ) अतिस्थूलो विसोदीर्घो वहुमालीतितं विदुः || आकेशान्तनखाः जावन्तेन दष्टस्तु सूयते | स्फुटंन्ति सर्वगात्राणि सिद्धकस्य फला यथा || अहोरात्रं त्रिरात्रं वा ततो प्राणाद्विमुंचति | यस्य कर्द्दमवर्णाभाः कपिलाः स्वेतमंडले || ह्रस्वं ग्रीवो महाकायो वृलीकंदं विनिर्द्दिशेत् | तेषां चैव प्रवर्तेतः निद्रा चैव प्रवर्तते || आदन्ता छ्रवते रक्तं स्फोटकाश्च हिमोपमाः | अलाभे चैव वैद्यस्य सप्तरात्रा द्वि नस्यति || अथ वैद्यो भवेत् तत्र ज्ञानविज्ञान तत्ववित् | साधयित्वा व्रणं पूर्वं गृध्रपक्षेण पंडितः || प्रलेपमी *? रीरोध्र स्वेता च गिरिकर्णिकाः | वरवीरार्कयो मूलं तुलसी मूलमेव च || कटका निंववीजानि जातिमूलं तथैव च | कंटकारी विडंगं च तृफला सर्करा सह || रजनी द्वयसंयुक्तं पीषयेत् तंदुलांम्बुना | मधु सर्पिसमायुक्तं पानमालेपनं हितं || प्. १२८ब्) * * *? धाकीमूलं दाडिमार्जनयोस्तथा | चूर्णं कृत्वा व्रणे दद्यात सर्पिषा सहलोडितः || एभिस्तु अषधैः सार्द्धं घृतप्रास्थं प्रविपाचयेत् | पानमालेपनं दद्यात ततः संपद्यते सुखं || मंत्रः || ओं नमो भगवते रुद्राय | कपालहायनिर्विषं कुरु २ स्वाहा | मयूरं चंद्रसंकासा दृश्यन्ते यस्य कस्यचित् मंडलाः || सूलदीर्घाश्च पिंगाक्षो विकटा कृतिस्तकः | गोधाया गर्भसंसूतो महाविष पराक्रमः || तेन दष्टो महाप्राज्ञः | दिशांश्यंति पीतिकाः | गाणिपरिसुष्यन्ति सीदन्ति च पतंति च || ईदृशं लक्षणं ज्ञात्वा क्रिया तस्य न कारयेत् | नीलैः कृष्णैः स्वरक्तै यस्य दृशन्ति मंडलाः || स तु द्योटा सुखो नाम धर्मिणी गर्भसंभवाः | तेन दष्टों महाप्राज्ञ त्रिरात्रेण नस्य || पृष्ठे मंडलकैश्चिकैः सर्वत्र परिवारितः | प्. १२९अ) सकटा मुखो स विज्ञेयो विषं भवमुद्भवः || निद्रा च भवते तस्य केसाः पतति सर्वतः | कृष्णाख्या च संभीजते (?) * * * * * * * * ? || स्वरभेदो ज्वरश्चैव तस्य कुर्या चिकित्सितं | पटोलं निम्ववीजानि वत्सकश्चहौषधी || कदंम्वं गुग्गुलुं भार्ग्नी(?) पीषयेत् सहधारिणा | मधुसर्पिसा युक्तं पानमालेपनं हितं || मंत्रः || ओं नमो नीलकंठाय चिरि २ यक्षिणी मुंच २ स्वाहा | पाटला पुष्पवर्णाभा दृश्याच्च यस्य? मंडलाः || द्वौकर्णो तस्य सृंगौ च उदरे तस्य मंडलाः | अजामुख स विज्ञेयोश्चित्रिका गर्भर्द्दभसंभवः || भ्रमते कस्यते चैव तेन दष्टोविजृंभते | काशतोषोभवेत्वस्य(?) स्रोणितं श्रवते व्रणं || उत्पलं तगरं कुष्ठं दंतिनी पिप्पली तथा | कटही निम्वभागी च पीषयेन्मधुसर्पिषा || प्. १२९ब्) पानमालेपनं दहयन्तः(?) संपद्यते सुखं मंत्रः | ओं नमो भगवते रुद्राय एहि भवती कपालमालाधरि | महाकपाले हन २ स्वाहा || कदली गर्भसंकासा * * * * * * * * ? | कालावर्णश्चितं(?) चंद्रं पृष्ठे तु भवते | रुद्राय एहि | स मार्जार मुखो नाम डुडुभि गर्भसंभवः || ग्रीवाभंगस्तथा लाला तेन दा * * * * * ? | * * * * * * * * * * * * ##? पिप्पली मरि वा सुंठी वचा चित्रक एव च | अतिविषा च मंजिष्टा तृफला दुभ(?) मारभेत् || * * * * * * * * * * * * * * * * ? | * * * * * ? स्वराय खादयविषजीवा पहया महासवरी ह्रूं २ स्वाहा || रक्तैः कृष्णैर्विवर्णैश्च यस्तस्य * * * * * ? | * * * * * * * * * * * * * * * * ? || अतिदीर्घं ततश्चैव तेन * * * * * * ? | * * * * * * * * * * * * * दशक्तिः ? || प्. १३०) अथ महाविशेषस्तु ततः प्राणि स उत्पते | असाध्यः स तु विज्ञेयो न कुर्यात् तस्य भेषजं || अथ मेषमुखोनाम कृष्णकर्द्दमसन्निभः | मंडलैः पृथ * * * *? अङ्गैः चित्र विचित्रितं || द्वौ कर्णौ तस्य सृंगे च यथा मेषसु कुंजति | न कर्म तस्य कर्त्तव्यं न क्रिया नैव भेषजं || अथ कुक्करको नासमंडलैस्तस्ति सन्निभैः | ? चत्वारस्य पादा गोधा इव स गच्छति || अथ संदंशको नाम हस्तमात्र प्रमाणेन भवते विषदर्पितः तेन दष्टा * * * * ? भूम्यां पतति मानवः || लकुटे नाहतो यद्वा सोपि प्राणान्विमुंचति | अथ संदंशको नाम दर्शना न कुलाकृतिः || * * * * * * *? पृष्ठमंडलकैश्चितः | द्वौकर्णौ तस्य सृंगौ च उदारस्थूलमंडलाः || सोप्य साध्यां महाप्राज्ञो अहिरेव स तु ततस्य | प्. १३०ब्) * * * * * * * ? हा प्राज्ञोकालमिव स्थितं || अथ रक्तमुखो नाम सन्निभः | मंडलैः सर्वतो व्याप्तं * * * * * * * * ? || * * * * * * * * * * * * * * * * ? | चत्वारस्तस्य पादाश्च गोधा इव स गच्छति || हस्तमात्रं प्रमाणेन मंडलैः स्वस्तिका कृतिः | * * * * * * * * * * * * * * * * ? || कुटेनाहतयद्वत सद्य प्राणा न विमुंचति | लूतागर्द्दभमुत्पन्नौ नास्ति तस्य चिकित्सनं || * * * * * * * * * * * * * * * * ? | * * * * * * * ? दष्टस्य रूपाणि भवंति भूम्यां पतति वैक्षिप्तं वेतनानैव विंदति | असाध्यः स तु विज्ञेयो * * * * * * * * ##? * * * * * * * * * * * * * * * * ? | * * * * * * * * ? दुंदुभी गर्भं संभवः || कक्ष कुंडल संकासैर्यस्तु मंडल कैश्चितः | नाति दीर्घश्च * * * * * * * * * * * ? || प्. १३१अ) समुदं तुरको नाम गोनसो विदर्पितः | सितपीत निभाकारो वलापो दृश्यते यदि || मृत्तिका तृफलामिश्रा लेपनस्य प्रदापयेत् | त्रिरात्रे सप्तरात्रे वा ततः साम्यति तद्विषं || मंत्रः || ओं हूं फट् स्वाहा || सर्वेषां गोनसा नाम समार्जन मंत्रः || ओंकारं मूर्ध्नि यन्मूर्ध्नि वकारं हृदये तथा | रकारं नाभिमध्ये तु हुं फट्कारं च पदयोः || ओंकारं चित्रस्वेतं यो २ रक्तवर्णरकारकं | पीतवर्णं रकारं तु फट्कारं च वर्णकं || उंकारमीस्वरं ज्ञेयो वकासा विष्णुरेव च | रेफं चैव स्वयं ब्रह्मा हूं फट्कारो हुतासनः || अतः परं प्रवक्ष्यामि सामान्य सौषधं परम | सोमराजी तु संगृह्य वीजं घोषातकी तथा || मधुसर्पिसमायुक्तं पानमालेपनं तथा | सर्वं गोनसानां तु मंत्रः | | प्. १३१ब्) ओं उलंघ तु एकं ही पटकामासेन निधिसोहो उ उत्तमं | नानाविषहरविषजं जंजंसः हः || इति क्रियाकालगुणोत्तरे गोनससंहितापटलः || अथ वत्स प्रवक्ष्यामि लूताना चिकित्सनं || लूताश्चतुर्विधाक्तास्ताः भवन्ति यथा शृणु | सन्निपात भवाः || पिताश्लेष्मोद्भवाश्चैव पठ्यन्ते ए एवनिषः | तासां सश्यामुपश्चेदपानमालेपनानिवछेदनोद्वर्तनां च वक्षरकर्मादिमेव च || पातनं चैव दंशानां चूर्णयोगं तथैव च || संभूतिरपरा चैव वक्षव्याश्चात्र पूर्वतः | स्त्रीपुमान्नपुंसकं च क्षेत्रलक्षणमेव च || पादसंख्या तथा नाम मंत्राच्च विषनासनाः | किमश्चिकास्तु लूता च विज्ञेया मंत्र वादिभिः || विषसंभूदास्तु या लूताताः स्थिताश्चैव विंशतिः | प्. १३२अ) पुनश्चतुर्द्धाता भिन्ना द्विजे भेदादि लक्षणाः || तच्चाष्टा दशायो नित्यः प्रसूतिर्न्न चक्षिलक्षिताः | दशाष्टभिस्तथाभेदैरन्यसास्त्रैस्तु गीयति || इमा चतुर्विधा ज्ञेया मंत्रवादिभिः सन्निपातादि लक्षणैः | संख्यायाश्च तदा वत्स लूताः षट्त्रिंशभिः स्मृताः || नामानि चैव लूताना स्थान भेदयुतानि च | सन्निपातादि भेदेन कथयामि तवानघः || लूतानां दशस्थानानि यस्तु नित्यं भवन्ति हि | सृणुष्.वेकमनास्कन्द कथ्यमानं मया पुनः || मालांगुली दशमूर्ध्नि ललाटे गजकर्णिकाः | वेदेहीगलदेशे तु हृदये वाहकर्णिकाः || गोलकर्णा भ्रुवोर्मध्ये जिह्वायां जलदा भवेत् | सनिपत्नी तालुदेशे हिक्तायां नमकर्णिको || सद्य प्राण हराश्चैव गमने विचन्तिताः | सन्निपातोत्थिता घोरा असाध्याः परिकीर्तिताः || प्. १३२ब्) तस्य रूपं प्रवक्ष्यामि गुल्मसूलंष्व वहिता पुनः | भ्रमते रमते चैव वृक्षम्येन? जायते || दाघज्वरो भवेन्नित्यं कुर्वत्येवा महाविषं | गुल्मशूलं च मूर्छा च भूमः कंपस्तथैव च || पक्वजंबूफलांकारं दंशे श्रवति स्रोणितं | व्यामोष्ठतददन्तास्य यश्य दृश्येत रूपकं || एतं तु लक्षणं यस्य नासौ जीवति मानवः | पांडुत्व मध्यं(?) वा पीतवक्तुं दाघं च स ज्वरं || प्रशमनं न कुर्वी मध्ये तपनिपतश्च मृतोपि वा | पादौ च स्थापयेद् भूमौ ग्रीवाभंगश्च जायते || एतत् तु लक्षणं दृष्ट्वा दूरतः परिवर्जयेत् | वातिकामां च लूतानां लक्षणं सृणु षण्मुखः || स्वेतासुदंत मालायां कृष्णादशति वामको | कपिलाना कपिला ना *? कानां तु पीतिका चिवुके तथा || इति क्रियालगुणान्तरं तृकशडन्वयपरमाराध्य शैवार्य श्रीश्रीधराणां लिखापितम् || प्. १३३अ) त्रिमंडलाद्दशेल्लूता दक्षिणां गोत्र संस्थिताः | वामनां तु महाघोरा वामाङ्गेन समाश्रिताः || ताम्रवर्णा तु सा लूता दशते साकृ?काटिका | एभिर्द्दष्टस्य रूपाणि प्राज्ञः समुपक्षयेत् || अंगभेदस्तथो काम्पो गात्राणां तु सा लूता साकृ?काटिका | एभिर्द्दग्नस्य रूपाणि प्राज्ञः समुपलक्षयेत् || अंगभेदस्तथा कम्पो गात्राणां तु प्रप्रसुप्ताः | चिमिचिमातालुशोषश्च दुःस्वप्नं रोमहर्षणं || कषाय दंसानां मासास्थानि च हर्षणं | अपस्मारं च हिक्वा च विशेषे भवतिके || तस्यागदं प्रवक्ष्यामि येन संघते सुखं | कुष्ठं चदनामुत्पलं स तगरं सरानारा मध्यमेकं जीवन्ती सवला सविल्व मदना भाग्नात्वचा पाटला मुक्ति वै तससिंदुवार तरणं सूलं त्वचं दापयेत् | एतत श्रेष्ठऽशुमुदाहरन्तिमुना || प्. १३३ब्) मुनयोताभिर्दष्टेजनं उष्णं मांसरंसं पिवेत् | स तु दुश्चक्रं तथा छागलं जीर्णे मासरसेन सालिमसनं दद्यात् तु वै षष्टिकां || तृषार्त्तस्तु च वेत्स सैन्धव युतं मंडलं तथा तक्रजं || वातिकानां लूतानां निदानं वर्गयेत् सदा | विषये नाति वर्तेत एतत् कुर्याद् विचक्षणः || क्रोधायामानकतिक्तनिषेवणा | रूक्षशीतकषायादति परिणामादति विरेचनाद्वमणाच्छोणि स्रावणात् || विषं च वर्द्धते क्षिप्रं मारुतेन समीरितं | पैत्तिकानां च लूतानां लक्षणं सृणु खड्मुखः || केसनकर मध्ये तु वामे रक्तवती सता | दक्षिणायां तु वाहौ च वीरक्षेत्रं च निर्दिशेत् || मेचका वामवाहौ तु दशहत्यासी विषोपमा | कृकाटिका तथा वामे दक्षिणे प्लवंगमाः || पार्श्वे तु दक्षिणे पद्मा वामे पाश्वे तु पिंगला | पादौष्ठे दशान लता अग्निलानामविश्रुताः || प्. १३४अ) एभिर्दष्टस्य रूपाणि प्राज्ञः समुपलक्षयेत् | मुस्तंचं(?) ज्वरश्नाती च जायते पित्तभ्रमश्च जायते || दह्यन्ते नरगात्राणि सोष्णं भवति वाह्यतः | अस्या * * * * * * * * * * * * * *? || णोत् च्लेअर् प्. १३४ब्) णोत् च्लेअर् प्. १३५अ) एतत् ते कथितं वत्स लूतानां तु चिकित्सनं | अगदं सम्प्रवक्ष्यामि * * * * * * * * ##? णोत् च्लेअर् प्. १३५ब्) भ्रमन्ते चैव लूतास्तु सर्वा गच्छन्ति मैथुनं | ततः परिणमते गर्भो ब्रह्माविष्णुरिगिस्थिते || आकाशात्पते वर्त्तिर्वानां * * * * * * * | * * * * * * * * * * * * * * * * ? || कदलीफलसंकाशा पोता जायन्ति षोडशः | सद्व्य संकापोता जायन्ति षोडशः सद्यमा *? || * * * * * * * * * * * * * * * * ? | न शकास्वतार एते षोडश मंत्रवित् || अष्टपादावलता भवे लुता भवति षट्पदः | आपातं क * * * * * * * * नपुंसकं ##? * * * * * * ? ह्येताः सूर्यगात्रमिमा स्मृताः | जातकं भक्षकं ह्येताः स्ववसापिवन्ति च || भास्करस्य प्रभावेन तेजस्विनो भवन्ति च | विशद्रात्रिण ते पोता अन्योन्यं जाति मैथुनं || अल्पवीर्यवलो भूत्वा मासि न नयते महान | मासं गच्छन्ति संभोगाः नासा गच्छन्ति सूतकं || प्. १३६अ) यदा प्रवला भवेल्लूता चतुमासैर्विपद्यते | यद्येवं न भवेत् स्कंद सर्वमाशी विषं भवेत् || ततो मूत्र * * * * * * * ण नलालयेत् ? | दशत्यष्टविधा लूता विस्वासेन मुखैन वा || रोमाग्रे तु नखाग्रे तु अग्रे वा यदि वास्थिषु | अक्षेत्रे वाथ क्षेत्रे वा यत्र दूंषतिता(?) नरं || रेतो वा यदि वा सूत्रं दुर्लभं तस्य जीवितं | नवातिकोनगरुडोमनागोनौषधानि तु || अवस्कं दशवाभामं मध्ये निम्नं महाविषं | अवगाढं समन्ता च विकीर्णं चापि दृश्यते || एतदष्टं विजानीयाल्लक्षणे न समासतः | सूत्रेण पिटकास्यामा च जाती फलोपमा || वज्रवैदूर्यसंका वै रथवामेचक प्रभैः | दाघकासज्वरोगं दूधि सर्पः करणाः स्मृताः || एतल्लूताभि दष्टानां लक्षणं परिकीर्तितं | श्रीः श्रीः श्रीः श्रीः लक्षणं परिकीर्तितं || प्. १३६ब्) पुरीशटशं विपुलं प्लक्षस्य फलसन्निभं | उद्धंमुरफलप्रख्यं सर्वदुष्टस्य लक्षणं || क्वचिद्दद्भनिभाकारं रोमकूपेषु विनिर्द्दिशेत् | सुवर्ण फल संकाशं स्य?मपीत स वेदनं || वास्नान्तस्यशंनादेन लक्षणं सृणु सांप्रतं | यदा वृद्धां भवे लूता अप्रजागवयौवना || अविषौतां विजानीयां दंसे सिद्धिलता भवेत् | अशुक्लवर्णदृश्येत कर्पासास्थि समप्रभं || गुर्विणी तु तथा लूता एवं दूसते व्रणं | लूता मंत्रं प्रवक्ष्यामि सर्वाषां विषनासनं || ओं नमो भगवते रुद्राय ओं सुरहेत्? मातरेचिति? | * * * * * * * * * * * * * * * * ? || प्. १३७अ) लूतानां मर्मस्थानानि समासा च्छृणु षण्मुखः | भ्रुवो मध्ये गले हस्ते स्तने वामांगमूर्द्धनि || मंडयोर्य द्विपृष्ठे चापतेषु च ध्रुवं ज्ञात्वा चिकित्सनं कारयेत् || असाध्या तु भवते लूतां मृत्युकाले तु जायते || इति क्रियाकालगुणोत्तरे लूतापटलः || अथातोन्मन्तं स्नान चिकित्सा प्राख्यास्यामः | यो सौ माला धरो नाम यक्षो वलपराक्रमः || येन सूलसिंहानां कृतं | स च लक्षे वरं दन्तो वरदः कामरूपिणः || तस्य पुत्रास्त्रया ह्याशी महावीर्या महावला | स्वेता रक्ताश्च कृष्णाश्च घोरः परमदारुणः || अथ स्वेत कदाचित् स्यादुर्दश्य स्यामे गतः | मृषिर्न्न न मध्ये च यक्षो मानव तथा || प्. १३७ब्) द्विष लूता भिषन्ततं दृष्ट्वा तु कुपितो मुनिः | णोत् च्लेअर् प्. १३८अ) उत्पतेतजलत्रासो येन त्यजति जीवितं | त्रिरात्रं पंचरात्रं वा सप्तरात्रेथवा पुनः || मास संवत्सरे पूर्णे वर्षा चाप्यथ सप्तमे | आदर्शके जाले? वापिच्छायां यत्र प्रसस्यति || तदा संपद्यतेस्य जलत्राशस्तु दारुणः | अगदं तस्य प्रवक्ष्यामि येन संपद्यते सुखं || पिप्पली सरिचा सुंठी लसुनं सैंधवं तथा | राक्षीरेण पिष्टानि पानमालेपनं हितं || एष सर्वविषाहंति वै न तेय इवोरगाः | अपामार्गसरं चैव पीडयेत् वणोपरिश्रवते || तस्य लाला तु विषदौ षस्तु नस्यति | तिलगुग्गुलुदूर्वा च गुडदाडिम संयुक्तं || कल्कमालेपनं दद्यात् ततो भवति नर्विषं | मातुलुंगस्य पत्राणि लसुनं च तथैव च || स्वादन्तं तेनवध्नीत ततो भवति निर्विषं | नलमूलं सु पिष्टं च जलेनेह दापयेत् || प्. १३८ब्) आलेपनं ततो दद्यात् स विषं भवति निर्विषं | क्षीरं तु द्विगुणं कृत्वा सर्पिषा सह पाचयेत् || अस्वगंधावचा कुष्ठं क्वाथितं शीतलं पिवेत् | एतेन भवते सांति जलवायं(?) च जायते || आलेपे पुत्र सामान्यं नत्येन पुनर्विषेत् | तत्सर्वे जलहेमाषै * *? मूलं विषोचयेत् || क्षीरं तत्वृणं कृत्वा सर्पिषा सहयोजयेत् | अस्वगंधा वचा कुष्ठं हद्रा वृहती तथा || रक्तचंदनसंयुक्तं विदारी सर्वरा नखं | विडंगंतिदुसारं न सर्पगन्धासतावरी || एष मध्ये *? देयस्तु वं?तस्तु पाचयेद्युतम् | उन्मन्नोपद्रवान सर्वान हन्यादिडमिवा परं || सक्तौदनं तु मधुरंस्य चैव तु पाचयेत् | गंडकां चैव वध्नीयादिव्यगत्वैवनोपमैः || पानार्थे च घृतं देयं भोजनार्थि च षष्टिकम् | क्वामलं वापि तथा मुद्गर सोपि वा || गोधूम विकृतं वापि युक्तिं संप्रवापयेत् | प्. १३९अ) अत्र मंत्रं प्रवक्ष्यामि यथावदनु पूर्वसः | ओं नमो यक्षाय माला धराय | ओं नमो यक्षांधिपत्तये | ओं नमो यक्षेभ्यः दापयेत् | ओं नमो सर्वयक्षेभ्यः | ओं नमो जलवासेभ्यः | सर्वयक्षेभ्यः || अमुकस्य दशविषादकं प्रवक्ष्यामि | स्वप्तवसा सुत पश्यन्ति माजले आदर्शकै वा दृष्टानानुन्नय तृंशदेवताः आजन्म ये वासु देवाय वरुणे वारुणे लया सत्यजजता नारीणां कुवेरस्य च चेतसा | स्वदष्टाश्चाभिदंष्टाभ्य विद्या या च प्रभावनः | तद्यथा किलि २ लुलि २ टिरिमिडिहलनेकहुक विषं स्वाहा || उदक मंत्रयित्वा तु पायाय निर्विषो भवेत् | ओं पिंडिके स्वाहा || कुक्कुराणां सहश्रेषु तथा वत्व नदीषु च | यच्चवृत्तगलिंगेषु * *?वेषु तथैव च || वरुणस्य यद्वृतं तत्स्म(?) यनू भुवः स्वाहा | प्. १३९ब्) अथवा सर्षपै रक्षा * * * ? च विधीयते || अथ मंत्रं प्रवक्ष्यामि येन संपद्यते सुखं | ओं नमः पुरुसिंहाया विष्टरे वामनाय च विस्वरूपाय कृष्णा नमो नमः | अनेन मंत्रेण दर्वैरय मार्जयेत् | ओं हिडि कुक्कुकृष्णमुखिसंसरिमावेस्मरमयं केसीसर कृतं हर २ विष स्वाहा | अनया विद्याया अष्टशतेन कलशानां स्नापयेत् || दशकं निधिषां भवति गव्यक्षीरं विलतैशेतिलपलं गुडकं पयस्तथा | सीतोदकेन पित्वा तु अलर्कविषनाशनं || ओं नमो भगवते आदित्याय स्तंभनिरक्तमाले फुं स्वाहा | दध्नादनमष्टशतं जप्त्वा मृत्तिका भस्मना वा स्वानदंशेन ततो देयं सीद्यं भवति निर्विषं भवति गव्यक्षीरं गुडं नपिरुत्वान्तदसदं(?) युतं || प्. १४०अ) अलर्कविप(?) मत्युग्रं पानादेव व्यपोहति | धत्तूरफलं गृह्यकारयित्वा विवहणः || घृतेन पूरयित्वा तु तदा वेष्ट्या प्रयत्नतः | तेन पानं प्रदातव्यं म *? कं विषनासनम् || कलिंगेषु च समुत्पन्ना कारूकेषु च विमुत्पन्नावर्द्धिताः | ओं भूरिके स्वाहा || अनेन मंत्रेणा मेसताभिमंत्रि तृत उदकक | कृष्णास्तापयेन्मंत्री ततो भवति निर्विषः || रिकम्परमं(?) गृह्य स घृतं मधुना सह | स्वानदष्टेषु सर्वेषु लौपे ये हितकारकः || इति क्रियाकालगुणोत्तरे स्वानचिकित्सापटलः || ईश्वर उवाच || तेनापि कृते कर्म यदि वियं निवर्त्तते | छेदन्तीक्षु शस्त्रेण * * * * * * ? दापयेत् || सुखं तेन भवत्यासु दुष्टनं दुष्टेव वा पीता || प्. १४०ब्) * * * * * * * * * * * * ##? लूतपार्द्दभकीटेदद्रूपामारिचर्चिका |? * * * * * * * * * * * * * * * * ? || स्वासकासप्लीहरोगे वातगुल्मे भग * रे मूलेषु कुक्षि सूलेषु * * * * * * * * *? सिरोरो? प्राषु सर्वेषे कुष्ठरोगेषु सर्वगः || कामलापांडुरोगेषु अन्येषु च प्रदापयेत् | वातपित्तेकफे चैव भवेषु * * * * * ? || दापयेत् सर्वव्याधीनां नीलकंठेन मंत्रितं | कार्तिकेय उवाच || नीलकंठं न जानामि तस्यो वषायं वदस्व मे | *** ? * * * * * ? जान हि नरामंत्रविवर्जिता || ईश्वर उवाच || ओषधानां वलं वत्स संप्रदायं वदाम्यहं | तृकटुकं त्वचा मुस्रा (?) विडंगं वि ****** ? || समभागानि चेतानि पथ्या च तृगुणाविषो | पंचतृंशतगुडे भागा वक्वाथयेत मृदु वह्निना || चूर्णं कृत्वा तु द्रव्याणां प्रक्षिपेन्न प्रमध्यमंतः | प्. १४१अ) उत्तरायेन दाग्नौ तु दा *? प्रदा पुनः पुनः | गुडिकां रचयेत्तां तु दरिद्रास्थि प्रमाणतः || णोत् च्लेअर् प्. १४१ब्) णोत् च्लेअर् Eन्द् ########### END OF FILE #######