####################################################
MUKTABODHA INDOLOGICAL RESEARCH INSTITUTE
Use of this material (e-texts) is covered by Creative Commons license BY-NC 4.0
Catalog number: M00514
Uniform title: liṅgārcanatantra
Manuscript : IFP transcript T00937 pages 1-60.

Description: 
Deals with the worship of the Lingam.


Notes: 
Data-entered by the staff of Muktabodha under the supervision of Mark S.G. Dyczkowski.

Revision 0: August 14 2021.

Internet publisher : Muktabodha Indological Research Institute
Publication year : 
Publication city : 
Publication country : India
####################################################



|| श्रीः ||

ओं नमो गणेशाय |

देव्युवाच-

कामरूपं समासीनं शङ्करं प्रियशङ्करम् |
पप्रच्छु सादरं देवी योगमाया जगन्मयी ||

त्रिलोचन महादेव सर्वेषामीश्वर प्रभो |
पूर्वं या सूचितं देव शिवलिङ्गार्चनं प्रभो ||

हृदये चिन्त्यते देव मम प्राणोपमं सदा |
इदानीं परमेशान कृपया सम्यगुच्चर ||

शिवलिङ्गार्चनन्तत्त्वं विचार्य कथय प्रभो |
साङ्गोपाङ्गेन सहितं रहस्यं यच्च विद्यते ||

देवगन्धर्वमनुजा असुरा राक्षक्षाश्च ये |
ते सर्वे सिद्धिमायान्ति शिवलिङ्गार्चनात्प्रभो ||

पूर्वं हि सूचितं देव चान्यदेवैर्महेश्वर |
सर्वं हि कथयेशान यद्यहं तव वल्लभा ||

ईश्वर उवाच-

शृणु नगात्मजे प्रौढे मेनका नगनन्दिनि |
एतत् ज्ञानं महेशानि वक्ष्येतेहं सदा प्रिये ||

पदन्ते परमेशानि * * * * क्षते तथा |
मया दत्तं महेशानि स्थिति संहारकारिणे ||

यत्कृत्वा परमेशानि विष्णुस्तु स्थितिकारकः |
सृष्टिकर्ता भवेद् ब्रह्मा एतज्ज्ञानप्रभावतः ||

प्. २)

एतज्ज्ञानप्रभावेण मृत्युं जित्वा वरानने |
मृत्युञ्जयोऽहं देवेशि सदासुन्दरि योगिनि ||

सर्वपूजासु देवेशि लिङ्गपूजां परं पदम् |
लिङ्गपूजां विना देवि अन्यपूजां करोति यः ||

विकृता तस्य सा पूजा अन्ते नरकमाप्नुयात् |
तस्माल्लिङ्गं महेशानि प्रथमं परिपूजयेत् ||

यद्राज्यं लिङ्गपूजायां रहितं सततं प्रिये |
तद्राज्यं पतितं मन्ये चिताभूमिसमं स्मृतम् ||

ब्रह्मविच्चापि देवेशि यदि लिङ्गं न पूजयेत् |
तत्क्षणात् परमेशानि चाण्डालतां व्रजेत् ||

शूद्रश्च परमेशानि सदा सुरवर प्रिये |
पूजयेत् शिवलिङ्गन्तु चत्वारो ब्राह्मणादयः ||

शिवपूजासु चार्वङ्गि यद्गृहं वर्जितं सदा |
विष्ठागर्तसमं तस्य तद्गृहं विद्धि पार्वति ||

अन्नं विष्ठा पयो मूत्रं तस्य वेश्मनि कामिनि |
शिवपूजां विना देवि अन्यपूजां करोति यः ||

सर्वं विष्ठासमं तस्य पूजानैवेद्यमेव च |
अन्नं विष्ठासमं तस्य पयोमूत्रं वरानने ||

कान्तो वा चेश्वरो वापि * चो वा परमेश्वरि |
आदौ नित्यं प्रपूज्याथ बिल्वपत्रे वरानने ||

प्. ३)

पश्चादन्यं महेशानि शिवं प्रार्थ्य प्रपूजयेत् |
अन्यथा मूत्रवत् सर्वं शिवपूजां विना प्रिये ||

यत्कृतं गन्धनैवेद्यं धूपं दीपं तथा प्रिये |
पाद्यं चार्घ्यमाचमनीयं घृतं मधु सशर्करम् ||

दधिदुग्धं महेशानि नानापुष्पं मनोहरम् |
फलं सर्वविधं भद्रे आम्रं द्राक्षाफलं तथा ||

पनसन्तु तथा सर्वं विष्ठासमं भवेत् प्रिये |
तस्मात् सर्वासु पूजासु प्रथमं लिङ्गपूजनम् ||

सर्ववेदेषु तन्त्रेषु पुराणेषु वरानने |
गीयते परमेशानि प्रथमं लिङ्गपूजनम् ||

शिवपूजां विना देवि नास्ति पूजा कदाचन |
स्वर्गे मर्त्ये च पाताले शिवपूजा गरीयसी ||

ब्रह्माण्डवासिनां देवि शिवपूजा सदा धनम् |
शिवपूजां विना देवि अन्यपूजां करोति यः ||

स एव रसनाहीनः कुम्भीरो जायते प्रिये |
शिवपूजा महेशानि सर्वधर्मसु शस्यते ||

सर्वधर्मसु यद्धर्म सर्वदानेषु यद्धनम् |
तद्धनं समवाप्नोति शिवपूजाक्रियादिभिः ||

तस्मात्सर्व प्रयत्नेन शिवपूजां सदा प्रिये |
निर्माय पार्थिवं लिङ्गं रुद्रं संहाररूपिणम् ||


प्. ४)

आशुतोषं महादेवं शाश्वतं वृषभध्वजम् |
निर्माय विधिवल्लिङ्गं विधिवत् पूजयेत् शिवम् ||

रहस्यं विधिवद्देवि कृत्वा मोक्षमवाप्नुयात् |
अर्चयेद्विविधैः पुष्पैर्गन्धैश्च सुमनोहरैः ||

पुष्पैरनेक जातीयैः फलैर्बहुविधैस्ततः ||

|| इति लिङ्गार्चनतन्त्रे हरपर्वातीसंवादे प्रथमः पटलः || १ ||



श्रीदेव्युवाच-

इन्द्रियरहितो देव शून्यरूपः शिवः स्मृतः |
शिवस्य कारणं नास्ति किं तस्य पूजनं ततः ||

ईश्वर उवाच-

साधु पृष्ठं महेशानि शृणु वक्ष्यामि पार्वति |
प्रेत पूजा महेशानि कदाचिनास्ति भामिनि ||

रुद्रस्य परमेशानि रौद्रीशक्तिरिति स्मृता |
ज्येष्ठा च वैष्णवी शक्तिर्यथा विष्णोः प्रकीर्तिता ||

वामा तद्ब्रह्मणः शक्तिर्यथा भवति कामिनि |
रुद्रस्य परमेशानि रौद्री शक्तिस्तथा स्मृता ||

रुद्रं हि परमेशानि महाकुण्डलिनीयुतम् |
वर्तते सततं देवि ब्रह्मविष्णुशिवेषु च ||

सार्द्धत्रिवलयाकारैः शिवं वेष्ट्य सदास्थितम् |
शक्तिं विना महेशानि प्रेतत्वं तस्य निश्चयम् ||

शक्तिसंयोगमात्रेण कर्ता हर्ता महेश्वरः |
अत एव महेशानि पूजयेत् शिवलिङ्गकम् ||

प्. ५)

शिवशक्त्योर्महेशानि एकदा यदि जायते |
तदैव परमं ज्ञानं सर्ववेदेषु सम्मतम् ||

सर्ववेदेषु तन्त्रेषु पुराणेषु वरानने |
एकदा शिवशक्त्योस्तु परमं ज्ञानमुच्यते ||

अत एव महेशानि शिवं नित्यं प्रपूजयेत् |
पूजयेत् परमेशानि चत्वारो ब्राह्मणादयः ||

संपूज्य परया भक्त्या निर्वाणं याति पूजकः |
शिवपूजा महेशानि यद्गृहे सततं प्रिये ||

काशीपुरं महेशानि तद्गृहं विद्धि पार्वति |
शिवलिङ्गं प्रपूज्याथ सर्वपूजाफलं लभेत् ||

श्रीदेव्युवाच-

शिवलिङ्गं महादेव परमज्ञानसंयुतम् |
साक्षाद्ब्रह्म महादेव कृपया कथय प्रभो ||

शिवलिङ्गार्चनं देव साक्षादुक्तं न संशयः |

ईश्वर उवाच-

शृणु देवि प्रवक्ष्यामि तव भक्त्या वरानने |
पूजयेत् परमेशानि सर्व ब्रह्माण्डवासिनः ||

मृत्युञ्जयपुरं गत्वा ब्रह्माद्यास्त्रिदिवौकसः |
शिवशक्तिमये गेहे तिष्ठन्ति त्रिदशादयः ||

सर्वं ज्ञानमयं द्रष्ट्वा तावद्दृष्ट्यादिभिः प्रिये |
चतुर्युगं नाभसस्तु एवं हि गतवान् प्रिये ||

तदन्ते प्रलयस्तावान् द्राक्षीरात्रिः प्रगीयते |
एवमेव प्रकाशेन प्रलयं नाभसो गतः ||

ब्रह्माद्या परमेशानि प्रेतत्यं गतवान् प्रिये |
ततस्तु शतवर्षान्ते रौद्री रुद्रमुखात् प्रिये ||

भावितः परमेशानि अग्निपर्वत सन्निभः |
जलादिकं महेशानि तत्क्षणात् भस्मसात्कृतः ||

दृष्ट्वाश्चर्यं महेशानि कौतुकं मम जायते |
भस्मञ्च परमेशानि गृहीत्वा परमं पदम् ||

विलिप्य देहे देवेशि भस्म श्रीमन्त्रसन्निभम् |
क्षणमात्रं महेशानि ध्यानस्थोऽहं नगात्मजे ||

भस्मराशिगते लोके सदेवासुरमानुषे |
विभाव्य परमेशानि हृदये परमेश्वरि ||

भावनात् परमेशानि लक्षवर्षं गतं मम |
ध्यानभावं महेशानि यदा मम शुचिस्मिते ||

तदैव परमेशानि कामिनी वृषरूपधृक् |
संमुखे दर्शनं दत्वा किञ्चिद्वाक्यं च मां प्रति ||

उवाच शुभया वाचा सुन्दरं कमलेक्षणे |
मृत्युञ्जय महाबाहो वाक्यं मे शृणु सत्वरम् ||

यद्दृष्टं हृदये देव साहं शान्तिस्वरूपिणी |
कामिनी वृषरूपेण साक्षाद्धर्मो न संशयः ||

आकर्ण्य मम पूर्वोक्तं पार्थिवं शिवमर्चय |
शक्तिरूपी महादेव कामिनी सततं सदा ||

प्. ७)

नाम्ना नन्दी महादेव वाहनं तव सुन्दरः |
धर्मराजेति लोकेऽस्मिन् गीयते मां महेश्वर ||

उल्लूकोऽहं महादेव गीयते सततं जनाः |
शक्तिरूपी अहं देव किञ्चिन्नास्त्यत्र संशयः ||

शक्तिपुञ्जं महादेवं सर्वं त्वयि प्रतिष्ठितम् |
अत एव महादेव धर्मराट् शक्तिरूपिणी ||

वृषरूपं समास्थाय उल्मुकोऽहं महेश्वरः |
सर्वं प्रेतमयं दृष्ट्वा शक्तिराविर्भूता प्रभो ||

अत एव महादेव नम्ना निरञ्जन संज्ञकः |
उकारश्च उमादेवि ऊकारं कामिनी प्रभो ||

नकारं पृथिवी देवी विद्धित्वं गुणसागर |
ककारञ्च महादेव सदा ते उ * * ते जिनं ||

अत एव महादेव नाम्ना उल्लूक योगधृक् |
सर्वयोगेश्वरस्त्वं हि सततं मृत्युनाशकः ||

सर्वदेवाः सगन्धर्वा हरिर्वृक्षादयस्तथा |
प्रेतत्वं गतवान् सर्वं देववृक्षान्तवासिनः ||

प्रेतत्वरहितं देव त्वं हि वृक्षः सनातनः |
अनन्ताः शक्त्यो देव त्वययंशे विद्यते विभो ||

यकारस्यान्तिमो विन्दुः त्वं हि देव निरञ्जनः |
यद्बीजं सप्तमं देव यकारस्य तपोधन ||

प्. ८)

शक्तिपुञ्जं महादेव स एव सर्गवान् विभो |
भृगुस्तु परमेशान त्वं गतिभिर्यदा प्रभो ||

तदैव परमेशान स्थिति सृष्टिं भवेद् ध्रुवम् |
त्वं देवा परमेशान भृगुबीजं हि गच्छति ||

प्रलयं परमेशान तत्क्षणात् जायते ध्रुवम् |
मृत्युञ्जयपदात्त्वं हि सदाशक्त्या प्रसादतः ||

आरुह्य मम पृष्ठे तु पार्थिवं शिवमर्चय |

ईश्वर उवाच-

उल्मुकस्य वचः श्रुत्वा वृषमारुह्य पार्वति |
यत्कृत परमेशानि सत्वरं तच्छृणु प्रिये ||

यत्कृतं पार्थिवं लिङ्गमर्चनम् अवधारय |
आरुह्य वृषभेऽन्तस्थे उल्मुके शक्तिरूपिणी ||

साक्षाद्वक्षमयं देवि आरुह्य यत् कृतं मम |
शिवलिङ्गं विनिर्माय अन्तस्थानं शुचिस्मिते ||

भूतशुद्धिं महेशानि प्राणायामं तथा प्रिये |
अन्तर्न्यासं बहिर्न्यासं मातृकाद्या शुचिस्मिते ||

यानि यानि महेशानि श्रीकण्ठादीनि पार्वति |
बहूनि परमेशानि न्यासानि कथितं मया ||

पूर्वतन्त्रे महेशानि यदुक्तं परमेश्वरि |
कृत्वा तु सर्वं कृत्स्नेन बहुधा परमेश्वरि ||

भूतशुद्धौ महेशानि लक्षवर्षं गतं मम |
दृष्ट्वानन्दमयीं देवीं हृत्पद्मे परमेश्वरि ||

प्. ९)

शक्तिपुञ्जं महेशानि दृष्ट्वा देविञ्चराचरम् |
सुषुम्नान्तर्गता देवि तत्रस्थां परमेश्वरीम् ||

सूक्ष्माति सूक्ष्मा परमां यवासिन्दूर आकृतिं |
वर्तन्ते देवतास्तत्र वृक्षाद्याश्च तदा शिव ||

तां दृष्ट्वा परमेशानि अन्तरात्मनि पार्वति |
लक्षवर्षं गते देवि उमुकोपरि पार्वति ||

सम्पूज्य प्रथमं धर्मं वाहनं मम पार्वति |
उल्मुकं वृषभं देवि नाम्ना नन्दी प्रकीर्तितं ||

कामिनी या तु सा देव सा तु धर्मादयः प्रिये |
शक्तिं विना महेशानि स्वां धर्तुं कथमुत्सहे ||

अनन्ताः शक्तयो देवि सर्वं मयि शुचिस्मिते |
शक्तित्वात् परमेशानि मां हि धर्तुं समुत्सहे ||

शक्तिः स्वयं महेशानि धर्मश्चापि वृषः स्वयं |
प्रथमं परमेशानि धर्म्मं संपूज्य सत्वरम् ||

ततस्तु परमेशानि पार्थिवं लिङ्गपूजनम् |
कृत्वा क्रमेण पश्चाद्धि दृष्ट्वा तु पत्रकं सदा ||

श्री देव्युवाच-

देव देव महादेव सृष्टिस्थित्यन्तकारकः |
पूजनं धर्मराजस्य यथार्थं वद शङ्कर ||

ईश्वर उवाच-

आसनं मम चार्वङ्गि स्वयं धर्मस्वरूपिणि |
आसनं प्रथमं पूज्य धर्मपूजां यथा कृतिम् ||

प्. १०)

निगदामि महेशानि सावधानावधारय |
पूर्वोक्ततन्त्रवत्सर्वं स्नानमाचमनं प्रिये ||

शक्तिक्रमेण देवेशि कृत्वा सर्वं वरानने |
धर्मबीजेन देवेशि यदुक्तं परमेश्वरि ||

कृत्वा तु बहुयत्नेन मातृकान्यासपूर्वकम् |
पूर्वोक्त तन्त्रवद्देवि प्रथमं परमेश्वरि ||

कृत्वा तु भूतशुद्धिं वै मातृकान्यासमाचरेत् |
प्राणायामं ततः कृत्वा अर्घ्यस्थापनमाचरेत् ||

पूर्वोक्ततन्त्रवद्देवि अर्घ्यं परमदुर्ल्लभं |
वर्ममन्त्रं वरारोहे तत्रस्थो जपमाचरेत् ||

सर्वं हि पूर्ववत्कृत्वा कामिनीं धर्मरूपिणीं |
ध्यात्वा तु परमेशानि हृत्पद्मे परमेश्वरीं ||

ध्यानं शृणु वरारोहे साक्षादानन्दरूपिणं |
कोटिचन्द्रप्रभाकारं श्वेतसिंहासनस्थितम् ||

चतुर्भुजं महाबाहुं पद्मनेत्रं मनोहरं |
आजानुलम्बिनी माला हृदि यत्परिशोभिता ||

गङ्गातरङ्गकर्पूरं शुभ्राम्बरविभूषितं |
हास्ययुक्तं कटाक्षञ्च भुवनत्रयमोहनम् ||

उल्मुकं भावयेद्देवं साक्षाद्धर्मं त्वकारणम् |
ध्यात्वैवं मनसा देवि हृत्पद्मे परमेश्वरि ||

प्. ११)

संपूज्य परमेशानि मानसैः परमेश्वरि |
जपञ्च मानसं कृत्वा धर्ममन्त्रं शुचिस्मिते ||

धर्ममन्त्रं महादेवि शृणु वक्ष्यामि कामिनि |
यन्नोक्तं सर्वतन्त्रेषु इदानीं कथयामि ते ||

प्रणवं पूर्वमुद्धृत्य दन्तिबीजं ततः प्रिये |
वर्णबीजयुतं कृत्वा मुद्रा?युक्तं ततः कुरु ||

धर्मशब्दं चतुर्थ्यन्तं वह्निजाया ततः |
एषा सप्ताक्षरी विद्या चतुर्वर्गफलप्रदा ||

लक्षं जप्त्वा महेशानि समर्प्य दक्षिणे त्यजेत् |
आरुह्य धर्मरूपे च वृषे उल्लूकसंज्ञके ||

संपूज्य पार्थिवं लिङ्गं विधिना येन पार्वति ||

|| इति लिङ्गार्चन तन्त्रे हरपार्वतीसंवादे द्वितीयः पटलः ||


ईश्वर उवाच-

स्वगात्रे भस्म आदाय लिङ्गं निर्माय कामिनि |
भस्माभावे महेशानि लिङ्गं कुर्याच्च मृण्मयम् ||

दृष्ट्वा तु विस्मयाविष्टो सततं नगनन्दिनि |
किं करोमि क्व पृच्छामि इति चिन्ताकुलाम्यहम् ||

शरीरस्थं महेशानि भस्म आदाय यत्नतः |
स्वगात्र स्पर्शनाद्भस्म साक्षात्तु चन्द्रचन्दनम् ||

|| ओं विं धर्माय स्वाहा ||


प्. १२)

हस्ते गृहीत्वा देवेशि भस्मस्थं चन्दनप्रभं |
मातृकामन्त्रमुच्चार्य अनुलोम विलोमतः ||

गङ्गाजलैः श्लथं कृत्वा निर्माय पार्थिवं शिवम् |
जटासु च स्थिता गङ्गा सततं परमेश्वरि ||

गङ्गा त्रिजगतां माता सर्वदा पापहारिणी |
आदिभूता जगन्माता साक्षात् शक्तिस्वरूपिणी ||

अत्रेहान्यं प्रवक्ष्यामि गुरूं परमदुर्लभम् |
भारनाशाय विष्णुश्च स्थितो यदा अभूत्प्रिये ||

कृष्णनाम्ना महेशानि कारणं तस्य संशृणु |
ब्रह्मशापभवात् कृष्ण पिप्पलस्थो यमाश्रितः ||

तत्र व्याधोदुराधर्षो कृष्णस्य चरणश्रिये |
विव्याध कृष्णं सव्याधः शापं संनम्य निर्मितम् ||

लोहनिर्मितवाणेन कृष्णस्य चरणे रुषा |
व्यधिते परमेशानि कृष्ण * * करः सदा ||

स्वधामं गतवान् देवि वृक्षदण्डहतः प्रिये |
जाज्वल्यमानं तत् शापं कृष्णस्य चरणे सदा ||

दाहयामास सर्वं हि कृष्णस्य चरणं तदा |
वृक्षशापं स्वचाधर्मं चरणे सततं स्थितं ||

ददाह परमेशानि कृष्णस्य वपुरुत्तमं |
सत्वरं प्रययौ विष्णुः कृष्णलोकं वरानने ||

प्. १३)

सर्वं हि पूर्वं विज्ञातं कृष्णशापं वरानने |
वृक्षञ्च कथयामास प्रणिपत्य वरानने ||

विष्णोर्वाक्यं महेशानि श्रुत्वा कृष्णः प्रजापतिः |
उवाच मधुरं वाक्यं विष्णवे प्रभविष्णवे ||

शृणु वाक्यं महाविष्णो औषधं परमौषधं |
औषधं जाह्नवीतोयं मम कमण्डलौ स्थितं ||

पादौ प्रक्षाल्य देवेश निष्पापो भव सुन्दर |
त्रिलोकजननीगङ्गा आदिशक्तिर्जगन्मयी ||

हरिस्तु पादौ प्रक्षाल्य कमण्डलुजलात् प्रिये |
आदौ शिवमिमं वन्द्य पादं पंचाननं ततः ||

विन्यस्य परमेशानि तत्पापं मज्जनात् प्रिये |
वैकुण्ठं प्रययौ शीघ्रं स हरिः परमेश्वरि ||

ततः पादावनीयात् सा गत्वा त्रिपथगामिनी |
भूमौ भागीरथी नाम तले भोगवती तथा ||

स्वर्गे मन्द्रा महामाया विष्णोर्यशः प्रकाशिनी |
सा गत्वा परमेशानि पुण्यरूपावधारणे ||

जटाजूटे महेशानि सततं मम संस्थिता |
पृथ्व्यप्तेजो महेशानि वायवाकाशं वरानने ||

इदं तत्त्वं महाद्वारं सप्तावरणसंयुतं |
प्रज्ञावेष्टितं सर्वं प्रलये मयि पार्वति ||

प्. १४)

विभूति भूषणां देवि पृथिवीं विद्धि पार्वति |
अपस्तु परमेशानि गत्वाश्नीयाज्जटातटे ||

यत्तेजः परमेशानि तदग्निं विद्धि पार्वति |
नासिकायां वहेद्वायु तद्वायुं विद्धि पार्वति ||

आकाशं कण्ठदेशन्तु शिवस्य सततं प्रिये |
महत्तत्त्वमहङ्कारं प्रकृतिः शक्तिरूपिणी ||

शिवस्य परमेशानि शरीरे संस्थिता सदा |
शरीरस्य महेशानि कारणं परमं पदम् ||

अत एव महेशानि श्लथं कृत्वा तु चन्दनम् |
निर्माय पार्थिवं देवि यथा पूजित वाहनम् ||

तत्शृणुस्व च चार्वङ्गि गुह्यं परमदुर्लभम् |
उत्तराभिमुखोभूत्वा उल्मुकोपरि पार्वति ||

पद्मासनेनोपविश्य यत्कृतं परमेश्वरि |
तत्सर्वं परमेशानि निगदामि शृनु प्रिये ||

हस्तप्रमाणं लिङ्गां हि निर्माय परमेश्वरि |
सर्वाङ्गसुन्दरं लिङ्गं सर्वावयव सुन्दरम् ||

दिव्याकृतिं महेशानि साक्षात् रुद्रं सुरेश्वरि |
वेष्टिता अञ्जली लिङ्ग प्रकृतिः परमेश्वरि ||

द्वयोरेकतमाद्देवि परं ब्रह्म परं पदम् |
तत्क्षणाज्जायते देवि किञ्चिन्नास्त्यत्र संशयः ||

प्. १५)

उक्तञ्च पार्थिवं लिङ्गं मृत्स्नाभेदेन पार्वति |
शुक्लं रक्तं तथा पीतं कृष्णञ्च परमेश्वरि ||

शुक्लं तु ब्राह्मणे शस्तं क्षत्रिये रक्तमिष्यते |
हरितं वैश्यजातौ तु कृष्णं शूद्रे प्रकीर्तितम् ||

चन्दनञ्च महेशानि सर्वाजातिषु शस्यते |
चन्दनं हि म्हेशानि विभूतिभूषणो मम ||

तस्माद्धि चन्दनं भद्रे सर्वजातिषु शस्यते |
ब्रह्माण्डमोहनं देवि चन्दनं मम लेपनम् ||

दाहनात् परमेशानि शुक्लरूपञ्च भूषणं |
ब्रह्माण्डबीजं देवेशि सर्वशक्तिमयं सदा ||

शुक्लरूपं महेशानि तद्भस्म कमलानने |
ब्रह्माण्डबीजं तद्भस्म ममाङ्गे सततं स्थितं ||

चन्दनस्य तु लिङ्गं हि निर्माय यस्तु पूजयेत् |
ब्रह्माण्डं पूजयेत्तेन महामोक्षप्रदायकम् ||

शुक्लं हि पार्थिवं लिङ्गं निर्माय यस्तु पूजयेत् |
स च विप्रो महेशानि त्रिवर्गकुलभाग्भवेत् ||

क्षत्रियश्च वरारोहे रक्तं निर्माय पार्थिवं |
पूजयेत् सततं यस्तु त्रिवर्गं कुलभाग्भवेत् ||

हरितं पार्थिवं देवि निर्माय यस्तु पूजयेत् |
स च वैश्यो महेशानि त्रिवर्गकुलभाग्भवेत् ||

प्. १६)

कृष्णं हि पार्थिवं लिङ्गं निर्माय यस्तु पूजयेत् |
स शूद्रः परमेशानि त्रिवर्गकुलभाग्भवेत् ||

मृत्सूक्ते परमेशानि वर्णभेदेन सुन्दरि |
संगृह्य मातृकामन्त्रैरनुलोमविलोमतः ||

जप्त्वान्ते परमेशानि दशधा परमेश्वरि |
इति मन्त्रं जप्त्वा वै मृत्सु प्राप्य वरानने ||

सर्वशक्तिमये देवि मूर्तिके त्रिदशेश्वरि |
निर्माय पार्थिवं लिङ्गं शिवपूजां करोम्यहम् ||

द्वारं धर्मश्च कामश्च अर्थञ्चोक्तं त्वयीश्वरि |
चतुर्वर्गप्रदे देवि नानारत्नविभूषिते ||

त्वां विना परमेशानि ज्ञात्वा प्रोक्तं कुतः सुखं |
अर्थकामौ च देवेशि त्वां विना न हि जायते ||

ओं ह्रीं मूर्तिके दुष्कृति हरे ह्रीं ओं इति मन्त्र समुच्चार्य गृह्णीयात् भृत्तिकां 
प्रिये |

द्वादशाक्षरमन्त्रं च यदा मम हृदि स्थितं |
अति गोप्यं महत्पूण्यं चतुर्वर्गप्रदायकम् ||

अज्ञात्वा परमेशानि गृह्णीयाद्यस्तु मृतिकाम् |
निष्फला तस्य सा पूजा पार्थिवस्य शिवस्य च ||

ओं हराय इति मन्त्रेण गृह्णीयाद्वा शुचिस्मिते |
निर्माणं मातृकामन्त्रैः ओं महेश्वराय इति प्रिये ||

प्. १७)

उच्चार्य मातृकामन्त्रं शूलपाणे ततः परम् |
सुप्रतिष्ठो भव इत्युच्चार्य मातृकां ततः ||

प्राणं नियोजयेद्देवि पार्थिवे शिवलिङ्गके |
प्राणपतिष्ठामन्त्रेण प्राणं नियोजयेत् ततः ||

भूतशुद्धिं महेशानि प्रथमं परिकीर्तयेत् |
पूर्वोक्तमन्त्रवत् कुर्यात् भूतशुद्ध्यादिकं च यत् ||

ततस्तु मातृकान्यासं कुर्यात्परमयत्नतः |
प्राणायामं ततः कुर्यात् शिवं ध्यात्वा शुचिस्मिते ||

ध्यात्वा शिवं महादेवं सर्वदेवादिकारणम् |
ध्यात्वा षोडशधा देवि वामनाड्यां वरानने ||

वायुमापूर्य चार्वङ्गि ध्यानमार्गेण कामिनि |
वायुधारणमाचर्य रेचकं कारयेत् सुधीः ||

पूरकं धारकं देवि रेचकं परमेश्वरि |
प्राणस्य सततं देवि प्राणायाममिदं स्मृतम् ||

द्वादशाकुलमानेन प्राणं हि परिकीर्तितं |
प्राणश्च परमेशानि आत्मज्ञानं शुचिस्मिते ||

यस्तु प्राणं महेशानि सर्वाङ्गं परिकीर्तितम् |
प्रदीपकलिकाकारं हृदये विद्यते प्रिये ||

परं ब्रह्म महेशानि प्रदीपकलिका कृति |
अन्तरात्मा महेशानि सर्वेषां हृदि विद्यते ||

प्. १८)

अन्तरात्मा परब्रह्म शरीरं व्याप्य तिष्ठति |
द्वयोस्तेजो वरारोहे शक्तिः प्रकृति रूपिणी ||

प्राणायामस्य काले तु दृष्ट्वाश्चर्यं वरानने |
यद्युक्तं परमं गुह्यं तन्निशामय योगिनि ||

|| इति लिङ्गार्चनतन्त्रे हरपार्वति संवादे तृतीयः पटलः || ३ ||


ईश्वर उवाच-

आत्मा ब्रह्ममयो भूत्वा यदुक्तं परमेश्वरि |
तत्क्षणं परमेशानि दृष्टमानन्दमद्भुतम् || १ ||

मनोमयं महेशानि कृत्वा तत्रैव पार्वति |
सुधान्तरे महेशानि मनोभूत्वा वरानने || २ ||

लक्षवर्षं महेशानि गतवान् परमेश्वरि |
प्राणायामक्षणे देवि लक्षवर्षं गतं मम || ३ ||

यद्दृष्टं परमेशानि निर्दिष्टं तत् शृणु प्रिये |
नातः परतरं किंचिद् वर्तते मम गोचरे || ४ ||

पर्यङ्कं परमेशानि आश्चर्यं रूपमद्भुतं |
तत्र फेननिभां शययां नानावस्त्र विभूषिताम् || ५ ||

सा शयया परमेशानि महावस्त्रा सदाशिवः |
तस्योपरि महेशानि सुप्तां त्रिपुरसुन्दरीम् || ६ ||

यवायावक सिन्दूरसदृशाकृति कामिनीम् |
चतुर्भुजां त्रिनेत्राञ्च पञ्चबाणधनुर्धराम् || ७ ||

प्. १९)

वरदाभयमुद्रां च धारिणीं परमेश्वरीम् |
दृष्ट्वानन्दमयीं लोलां लक्षवर्षं गतं मम || ८ ||

यदा च परमेशानि मम दृग्गोचरं गता |
तदैव सहसा तु सूक्ष्मरूपमुपागता || ९ ||

ध्यानभङ्गो महेशानि तदैव मम सुन्दरि |
तत्रैव दृष्टं ब्रह्माण्डं ब्रह्माद्यास्त्रि दिवौकसः || १० ||

शक्तिं विना महेशानि नास्ति किञ्चिन्मयि प्रिये |
शक्तिर्हि ब्रह्मणो रूपं शक्ति पुञ्जं वरानने || ११ ||

शक्तिं विना महेशानि न किंचिन्मम गोचरे |
एवं हि क्रमशो देवि प्राणायाममनुत्तमम् || १२ ||

प्राणायामे कृते देवि मातृकान्यासमुत्तमम् |
कृत्वा न्यासं महेशानि मातृकां विश्वमोहिनीं || १३ ||

अतः परं वरारोहे श्रीकण्ठन्यासमाचरेत् |
श्रीकण्ठन्यासमात्रेण शिवोऽहं कमलानने || १४ ||

श्रीकण्ठं परमेशानि त्रैलोक्ये चापि वन्दितं |
पूर्वोक्त तन्त्रवत्सर्वं विशेषार्ह्यं च कामिनि || १५ ||

सर्वं कुर्यान्महेशानि यत्नतः परमेश्वरि |
ध्यायेत् शिवं महेशानि हृत्पद्मे कमलेक्षणे || १६ ||

हृत्पद्मे परमेशानि ब्रह्मज्ञानं मनोहरम् |
जीवस्य स्थानमत्रोक्तं हृदयं परमं पदम् || १७ ||

प्. २०)

हृत्पद्मं द्वादशदलं सहस्रादित्यवर्चसम् |
तन्मध्ये भावयेद्देवं शिवं मृत्युञ्जयं प्रिये || १८ ||

शुद्धस्फटिकसंकाशं पञ्चवक्त्रं महाप्रभम् |
आजानुबाहु देवेशि रक्तपद्मच्छवीक्षणम् || १९ ||

किरीटिनं कुण्डलिनं केशराङ्क सुशोभितम् |
सततं हास्ययुक्तञ्च दन्तपंक्तिविराजितं || २० ||

रुद्राक्षशोभितं वक्षः जटाशोभितमस्तकम् |
व्याघ्रचर्मपरीधानं दशबाहुविराजितं || २१ ||

एवं ध्यात्वा महादेवं सदा मृत्युञ्जयं प्रिये |
शक्तियुक्तं महादेवं सर्वज्ञं सर्वमोहनम् || २२ ||

सर्वज्ञ चिन्तनं कृत्वा एकाङ्गं चिन्तयेत्ततः |
एकाङ्गञ्च परित्यज्य समाधिर्जायते ततः || २३ ||

समाधिकाले देवेशि यत् तेजस्तूपजायते |
तन्निशामय देवेशि ज्ञानं परमशोभनम् || २४ ||

सर्वज्ञञ्च परित्यज्य यत् तेजस्तूपजायते |
स एव परमेशानि शिवो मृत्युञ्जयः प्रिये || २५ ||

प्रदीपकलिकाकारां प्रकृतिं विद्धि पार्वति |
तत्र तेजसि देवेशि अद्भुतात्मा सदा स्थितः || २६ ||

अद्भुतात्मा महेशानि कार्यकारणवर्जितम् |
भ्रमरं भ्रमरी बद्ध्वा हृत्पद्मे परमेश्वरि || २७ ||

योगस्थोऽहं महेशानि लक्षवर्षं गजो मम |
एतस्मिन् समये देवि भ्रमरीं गतवान् प्रिये || २८ ||

आज्ञापुरं महेशानि तद्दृष्ट्वा भ्रमर प्रिये |
तत्पश्चात् प्रद्ययौ शीघ्रं लोलत्वं कमलानने || २९ ||

कार्यञ्च कारणञ्चैव प्रकृतिं विद्धि पार्वति |
एवं ध्यानपरो भूत्वा यत् कृतं तत् शृणु प्रिये || ३० ||

भ्रमरश्च महेशानि भ्रमर्या सह सुन्दरि |
ज्ञानपाशेन विज्ञातो अन्योन्यं च शुचिस्मिते || ३१ ||

षट्पद्मसंस्थितो भूत्वा मधुपानयुतः सदा |
भ्रमरी परमेशानि साक्षान्मोक्ष प्रदायिनी || ३२ ||

यत्र यत्र महेशानि भ्रमरी याति सुन्दरी |
तत्र तत्र महेशानि भ्रमरः प्रययौ द्रुतम् || ३३ ||

भ्रमरीं तु गते देवि योगभङ्गमभून्मया |
योगस्थे सति चार्वङ्गि षट्पुरं परमाद्भुतम् || ३४ ||

षट्पुरीपरमेशानि सदा ज्योतिर्मयी प्रिये |
पूरीं ज्योतिर्मयीं दिव्यां परमामृतपूरिताम् || ३५ ||

दृष्ट्वा पद्मवनं भद्रे कदाचिन्न निवर्तते |
भ्रमरी मम देवेशि नहि याति वनात् प्रिये || ३६ ||

श्रीदेव्युवाच-

तत्कथं परमेशान भ्रमरस्तत्र जायते |
ज्ञानपाशं महेशान चिद्व्योम प्रययौ कथम् || ३७ ||

प्. २२)

ईश्वर उवाच-

भ्रमरी चाङ्गना देवि पक्षि यस्यानुगामिनी |
अत एव महेशानि योगमङ्गममून् मम || ३८ ||

अत एव महेशानि बाह्यपूजां समाचरेत् |
भेत्तुरभिमुखो भूत्वा उल्मुकोपरि पार्वति || ३९ ||

उपविश्य महेशानि  यथा पूजितवाहनः |
निगदामि शृणु प्रोक्तं तत्सर्वं वरवर्णिनी || ४० ||

अन्तःपूजां विधायैवं बाह्यपूजां यथा कृतम् ||

|| इति लिङ्गार्चनतन्त्रे हरपार्वतीसंवादे चतुर्थः पटलः || ४ ||


ईश्वर उवाच-

पूर्वोक्तं तन्त्रवत् सर्वप्रथमं परमेश्वरि |
कृत्वा तु बहुयत्नेन बाह्यध्यानं समाचरेत् ||

पूर्वोक्त ध्यानं देवेशि कृत्वा पुष्पं विनिक्षिपेत् |
मण्डपं रक्तवर्णं हि चतुर्द्वारसमन्वितम् ||

सुवेशं सुन्दरं रम्यं प्रस्तूय परमेश्वरि |
नन्दिपृष्ठे महेशानि कृत्वा तु चन्दनोपरि ||

चतुरस्रं चतुर्द्वारं परमज्ञानसंयुतं |
आत्मदक्षिणवेद्यां हि पूर्ववेद्यां शृणु प्रिये ||

पूर्वस्यां दिशि या वेदी अन्तरात्मा तु गीयते |
या वेदी उत्तरे देवि परमात्मा सा च गीयते ||

या वेदी पश्चिमे देवि ज्ञानात्मा सा च गीयते |
चतुरस्रे चतुष्कोणे अणिमाद्यष्ट सिद्ध्यः ||

प्. २३)

वर्तन्ते सततं देवि नात्र कार्या विचारणा |
अणिमा पूर्ववेद्यां च महिमा वह्नि कोणके ||

व्याप्तिस्तु याम्यवेद्यां वै नैर्-ऋते प्राकाम्य पार्वति |
महिमा पश्चिमे देवि ईशिता वायुकोणके ||

वशिता ऊर्ध्वे देवेशि ऐशाने कामसुन्दरी |
तन्मध्ये परमेशानि बिन्दुं निर्माय सुन्दरम् ||

तन्मध्ये परमेशानि कामबीजं वरानने |
विलिख्य बीजं देवेशि सर्वशक्तिमयं प्रिये ||

चतुरस्रं हि संवेष्ट्य कुण्डली द्वितयं प्रिये |
संलिख्य परमेशानि कुण्डलीं विश्वमोहिनीम् ||

चतुरस्रे महेशानि चतुरस्रं प्रणवं लिखेत् |
ततस्तु परमेशानि अष्टबीजं क्रमाल्लिखेत् ||

तद्बीजं परमेशानि क्रमाद् वक्ष्यामि संशृणु |
बिन्दूर्ध्वसंयुतं देवि संलिख्य अभयं प्रिये ||

बिन्दूर्ध्वसंयुतं कृत्वा पृथिवीबीजं ततः परम् |
शक्तिबीजं महेशानि बिन्दुर्ध्वसंयुतं प्रिये ||

पुनः शक्तिं महेशानि संलिख्य पूर्ववत् सदा |
पपञ्चमं महेशानि कृत्वा बिन्दूर्ध्वसंयुतं ||

वामाक्षिसंयुतं बिन्दुं कृत्वा परमयत्नतः |
वलबीजयुतं कृत्वा संलिख्य परमेश्वरि ||

प्. २४)

अष्टबीजं महेशानि अष्टैश्वर्य प्रदायकम् |
सर्वं वेष्ट्य महेशानि महाकुण्डलिनी प्रिये ||

संलिख्य चञ्चलापाङ्गि मन्त्रं ब्रह्माण्डरूपिणम् |
द्वारस्य बाह्यकोणे तु अष्टपद्मं शुचिस्मिते ||

संलिख्य बहुयत्नेन सुन्दरं सुमनोहरं |
एतन्मात्रं वरारोहे सदा मम हृदि स्थितम् ||

एतन्मन्त्रप्रभावेण सिद्धोऽहं च नगात्मजे |
एतन्मन्त्रं महेशानि सुरासुरसुदुर्लभम् ||
 
अतः परं महेशानि निर्माणं शृणु पार्वति |
हस्तमात्रप्रमाणेन चन्दनस्य महेश्वरि ||

निर्माय विधिवल्लिङ्गं घटितं चन्दनेन च |
आत्मनो हस्तमात्रं हि निर्माय सुरपूजिते ||

संस्थाप्यमन्त्रमध्ये तु कामबीजोपरि प्रिये |
सम्पूज्य ध्यानमाचर्य तस्योपरि विनिक्षिपेत् ||

बिल्वपत्रं महेशानि ब्रह्मविष्णु शिवात्मकम् |
गुणत्रयात्मकं देवि त्रिपत्रं सर्वदायकम् ||

ततस्तु परमेशानि कृत्वा सङ्कल्पमानसम् |
यथा पूर्वं महादेवं ब्रह्माण्डं स्थितवानसौ ||

तथा भवतु ब्रह्माण्डं इति संकल्पमेव च |
त गोप्यं मम देवेशि ननाम परमेश्वरि ||

प्. २५)

न माता परमेशानि न पिता मम कामिनि |
तस्मिन् काले महेशानि मम सर्वं न हि प्रिये ||

न वारं न तिथिं देवि तस्मिन्काले शुचिस्मिते |
न काष्ठां न कलां देवि तस्मिन्काले वरानने ||

न दिवा परमेशानि न रात्रिं परमेश्वरि |
अत एव महेशानि संकल्पं मानसं स्मृतम् ||

मानसं यदि आयाति तदा स्थूलेन किं प्रिये |
संकल्पं मानसं देवि चतुर्वर्ग प्रदायकम् ||

स्थूलं हि परमेशानि सङ्कल्पं व्यर्थमुच्यते |
सङ्कल्पेन विना देवि यत्किंचित् कृतवान् सुधीः ||

यदुक्तं परमेशानि तत्सर्वं मानसं परम् |
यदुक्तं परमेशानि मुनिना क्षुद्रबुद्धिना ||

तत्सर्वं परमेशानि व्यर्थं भवति पार्वति |
इति सङ्कल्पमाचर्य जीवन्यासं समाचरेत् ||

जीवन्यासं महेशानि सावधानावधारय |
प्राणापानसमानश्च उदानव्यान एव च ||

पञ्चप्राणा इमे देवि हृदये मम विद्यते |
हृदि प्राणो महेशानि अपानन्तु गुदे प्रिये ||

नाभिदेशे समानन्तु उदानं कण्ठदेशतः |
व्यानन्तु परमेशानि शरीरं व्याप्य तिष्ठति ||

प्. २६)

एतान् वायून् महेशानि प्रणवेन समाचरेत् |
प्रतिपद्मं महेशानि तेजः पुञ्जं प्रजायते ||

वामनासापुटे नीत्वा तत्तेजः प्रणवे प्रिये |
वामनासापुटे देवि लक्षं विश्राम्य पार्वति ||

तदोजः परमेशानि जवाकुसुमसन्निभम् |
शिवलिङ्गे विनिक्षिप्य तदोजः कमलानने ||

इति कृत्वा महेशानि वायोर्मन्त्रं शृणुष्व मे |
पञ्चमन्त्रं वरारोहे सावधानावधारय ||

ओं प्राणाय इति देवेशि अन्ते स्वाहां समुच्चरेत् |
ओं अपानाय स्वाहा इत्यन्तं सुरपूजिते ||

ओं समानाय इति स्वाहान्तं सुरवन्दिते |
ओं उदानाय स्वाहा इत्यन्तं मीनलोचने ||

ओं व्यानाय इति स्वाहान्तं सर्वदा सदा |

पञ्चमन्त्रं  जपित्वा वै प्राणं न्यस्य शिवोपरि |
धृत्वा शिवं महेशानि सततं ज्ञानमुद्रया ||

प्राणप्रतिष्ठां देवेशि विशेषं शृणु पार्वति |

ओं ह्रां ह्रीं यं रं लं वं शं षं सं हं क्षं सौं नमः शिवायेति उच्चार्य यत् 
कृतं मया अस्य शूलपाणेः प्राणाः इह प्राणाः | पूर्वमन्त्रं 
समुच्चार्य अस्य शूलपाणेः सर्वेन्द्रियाणि पुनः पूर्वमुच्चार्य अस्य 
शूलपाणेः वाङ्मनः चक्षुः श्रोत्रं प्राण प्राणा इहागत्य चिरं 
तिष्ठन्तु स्वाहा | इति |

ततः पुनः समुच्चार्य ओं नमः शिवाय षडक्षरम् |
इति मन्त्रं महेशानि उच्चार्य सप्तवा प्रिये ||

प्. २७)


धृत्वान्ते परमेशानि लिङ्गं श्रीकण्ठनिर्मितं |
अतः परं महेशानि पाद्यं दत्त्वा वरानने ||

अर्घ्यञ्चाम्चमनीयञ्च दत्त्वा तु शिवालिङ्गके |
पूर्वोक्तध्यानं देवेशि कृत्वाहं वरवर्णिनि ||

कलकण्ठप्रिये देवि बिल्वपत्रैः शुचिस्मिते |
ध्यानञ्च हृदयायान्तं कृत्वा पुष्पं शुचिस्मिते ||

लिङ्गे निक्षिप्य देवेशि बिल्वपत्रं मनोहरं |
ततस्तु परमेशानि आवाह्य परमेश्वरम् ||

पूर्वोक्ततन्त्रवत्सर्वं कृत्वाहं जगदीश्वरि |
तर्पणं त्रिविधं दत्त्वा आत्माभेदेन सुन्दरि ||

ततस्तु प्रार्थनं मन्त्रं पठित्वा परमेश्वरि |
आगच्छ देवदेवेश लिङ्गेऽत्र सुस्थिरो भव ||

स्थितो भूत्वा महादेव पूजां गृहण नमोऽस्तुते |
तव प्रसादाद्देवेश ब्रह्माण्डं रचयाम्यहम् ||

ततस्तु षोडशैर्देवि उपचारैः पृथक् पृथक् |
सम्पूज्य देवदेवेशं लिङ्गं श्रीकण्ठसम्भवम् ||

ततस्तु अञ्जलिं देवि दत्तं भक्त्या शिवाय वै |
सर्वं दद्यान्महेशानि लिङ्गे श्रीकण्ठसम्भवे ||

एतस्मिन् समये देवि उल्मुकं सव्यविक्रमः |
यदुक्तं मयि चार्वङ्गि निगदामि शृणु प्रिये ||

|| इति लिङ्गार्चनतन्त्रे हरपार्वतीसंवादे पञ्चमः पटलः || ५ ||


ईश्वर उवाच-

मृत्युञ्जय महाबाहो वचनं प्रथमे प्रभो |
न शक्नोमि महादेव धर्तुं लिङ्गं कदाचन ||

मम पृष्ठे महादेव द्वितीयं शिवमेव हि |
स्थित्वान्तरिक्षे देवेशि धारयामि कथं प्रभो ||

क्षमस्व देवदेवेश कृपां कुरुमयि प्रभो |
नमस्ते देवदेवेश परमेशः पुरातनः ||

नमस्ते जगतां नाथ मृत्युञ्जय नमोऽस्तु ते |
उल्मुकस्य वचः श्रुत्वा किं करोमि इति प्रिये ||

चिन्ताकुलोऽहं देवेशि तत्क्षणादपि पार्वति |
ध्यानस्थोऽहं महादेवि तत्क्षणादपि पार्वति ||

विभाव्य हृदये देवीं तडिन्मे * तनीमयीं |
हृत्पद्मान्त स्थितां देवीं सुन्दरीं सूक्ष्मरूपिणीं ||

साक्षान्मन्त्रमयीं दिव्यां षोडशीं मोक्षदायिनीं |
इति रूपं महेशानि दृष्ट्वाश्चर्यं वरानने ||

शीविद्यां परमां सूक्ष्मां मयाराध्यां शुचिस्मिते |
सुषुम्नान्तर्गतां विद्यां धर्मकामार्थमोक्षदाम् ||

परं ब्रह्ममयीं नित्यां शब्दब्रह्मस्वरूपिणीं |
सिन्दूरसदृशाकारां यवायावकसन्निभां ||

तरुणादित्य सङ्काशां प्रणम्य परमेश्वरीं |
प्रजप्य परमेशानि श्रीविद्यां परमेश्वरीं ||

प्. २९)

जपित्वा मानसे देवि दशधा परमेश्वरि |
अन्तरात्मनि सा देवी यदुक्तं मयि पार्वति ||

शृणु तत्साम्प्रतं गुह्यं ज्ञानसारं वदामि ते |
माभैर्माभैर्महादेव मृत्युञ्जय सदाशिव ||

मां विना परमेशान नास्ति किञ्चित्तपोधन |
एतद्विश्वं महादेव सप्तावरणसंयुतम् ||

सर्वमेतन्महादेव ब्रह्माण्डं मयि वर्तते |
शक्तिं विना महादेव न किञ्चिद्विद्यते प्रभो ||

शक्तिं विना महादेव जगत् शवमयं सदा |
प्रलये सति देवेश मयि सर्वमुपस्थितम् ||

कथिते सति चार्वङ्गि तदित् शक्तिपुरीं ययौ |

ईश्वर उवाच-

यदुक्तं परमेशानि सा तडित् परमेश्वरि |
शृणु गुह्यं महेशानि ज्ञानसारं वदामिते ||

मृत्युञ्जय महाबाहो भ्रमश्च उपजायते |
एतद्धिपूजनं देव भ्रमजन्यं सदाशिव ||

श्रीविद्या परमाराध्या सर्वदा तव सुव्रत |
तत्कथं परमेशान इष्ट विद्यां त्यजेत् प्रभो ||

इष्टविद्यां प्रथमतो जप्त्वा देवि समर्चयेत् |
एतद्धि केवलाद्देव बलहीनश्च उल्मुकं ||

इदानीं स्मर देवेन्द्र मृत्युञ्जय सदाशिव |
तस्या वाक्यं ततः श्रुत्वा प्रणम्य मोक्षरूपिणीम् ||

प्. ३०)

तत उल्मुकमाश्वास्य कथितं यत् शृणु प्रिये |
भो विश्व उल्मुकस्त्वं हि वदामि वरमुत्तमम् ||

कलौ तु भारतेवर्षे प्रादुर्भावो भविष्यति |
तव देव महाभाग उल्मुकं सत्यविक्रमः ||

कामिनी त्वं महाभाग धर्मस्त्वं श्वेतरूपधृक् |
कलौ तु तवपूजायां योऽन्यच्च मनसायुतं ||

ब्राह्मणः क्षत्रियो वापि वैश्यो वा शूद्रजातयः |
तत्क्षणात् परमेशानि तेषां व्याधिः प्रजायते ||

योगभङ्गं महेशानि तत्क्षणात् मम जायते |
इष्ट विद्यां न जप्त्वा वै विघ्नं तस्मात्प्रजायते ||

जगत्शक्तिमयं सर्वं यो न वेत्ति स नारकी |
योगभङ्गं महेशानि कृत्वा सुन्दरि यत्कृतम् ||

तत्सर्वं शृणु चार्वङ्गि पार्थिवस्य मखं प्रिये |
विभाव्य मुखपद्मं हि शिवस्य वरवर्णिनि ||

सद्योजातं वामदेवं अघोरञ्च ततः परम् |
तत्पुरुषं तथेशानं पञ्चवक्त्रं प्रकीर्तितम् ||

सद्योजातञ्च वै शुक्लं शुक्लेन तेजसान्वितं |
पीतवर्णं तथा सौम्यं वामदेवं मनोहरम् ||

कृष्णवर्णमघोरञ्च समं भीम विवर्धनम् |
रक्तं तत्पुरुषं देवं दिव्यमूर्तिं मनोहरम् ||

प्. ३१)

श्यामलञ्च तथेशानं सर्वदेवशिवात्मकं |
चिन्तयेत्पश्चिमेनाद्यं द्वितीयन्तु तथोत्तरे ||

अघोरं दक्षिणे देवं पूर्वे तत्पुरुषं तथा |
ईशानं मध्यतो ज्ञेयं चिन्तयेद् भक्तितत्परः ||

पञ्चमन्त्रं महेशानि निगदामि वरानने |
मृत्युञ्जयोऽहं देवेशि यज्जप्त्वा परमेश्वरि ||

समस्तानां स्वराणान्तु दीर्घाः शेषाः सबिन्दुकाः |
ऋ-ऌशून्याः सार्धचन्द्र प्रणवैः सहिता सदा ||

पञ्चवक्त्रं महेशानि पञ्चभूतात्मकं सदा |
पृथिवीं वायुबीजञ्च आप आकाशमेव च ||

इति तत्त्वं महेशानि पञ्चभूतं परम्पदम् |
सद्योजातक्रमेणैव भावयेत्परमेश्वरि ||

क्रमात् सन्मद सन्मोह नाद गौरवसंज्ञकाः |
प्रसादस्तु भवेत् पुष्टः पञ्चमन्त्राः प्रकीर्तिताः ||

आमोदकारकः शम्भोर्मन्त्रः सन्मद् उच्यते |
मनः प्रपूरं गत्वा च सन्मोहः परिकीर्तितः ||

आकर्षणं महेशानि नादमन्त्रं प्रकीर्तितं |
श्रेष्ठं हि गोरवं मन्त्रं धर्मार्थकाममोक्षदं ||

प्रासादं परमेशानि विभवप्रदमुच्यते |
एकैकेन तथैकैकं वक्त्रं मन्त्रेण पूजयेत् ||

प्. ३२)

एकं समुदितं कृत्वा पञ्चभिर्वै प्रपूजयेत् |
एतत्तत्त्वं महेशानि ज्ञानसारं शिवस्य हि ||

सर्वेषां स्थावरादीनां ज्ञानसारं सुदुर्लभम् |
तवभक्त्या मयाख्यातं ज्ञानसारं सुदुर्लभम् ||

|| इति लिङ्गार्चनतन्त्रे हरपर्वती संवादे षष्ठः पटलः || ६ ||


अपरञ्च महेशानि ज्ञानसारं शृणु प्रिये |
यस्य स्मरणमात्रेण आपदः प्रलयं गताः ||

ध्यायेन्नित्यं महादेवं रजताद्रिसमप्रभम् |
हास्ययुक्तं प्रसन्नासां श्रवणे चन्द्रमण्डनम् ||

आरक्तनयनं देवं पञ्चवक्त्रं मनोहरं |
जटाजूटसमायुक्तं प्रतिवक्त्रत्रिलोचनम् ||

योगपद्मसमासीनं मुण्डमाला विभूषणम् |
विभूतिभूषणं देवं व्याघ्रचर्मपरिच्छदम् ||

चतुर्भुजं महाकायं अक्षमालाधरं सदा |
एवं हि चिन्तयेद्देवं देवदेवं सनातनम् ||

एवं हि चिन्तयित्वा तु सर्वदेवेश्वरेश्वरम् |
अणिमाद्यष्टसिद्धिवत्पूजां कृत्वा वरानने ||

स्वस्वमन्त्रैः प्रपूज्याथ बिल्वपत्रैर्वरानने |
चतुर्थ्यन्तं महेशानि कृत्वा सिद्धिन् शुचिस्मिते ||

आदौ प्रणवमुच्चार्यं

यद्बीजं पुनरुद्धृत्य चतुर्थ्यन्तं शुचिस्मिते |
बीजं हि पुनरुद्धृत्य प्रणवान्तं ततः परः ||

अनेनैव विधानेन अष्टविद्या शुचिस्मिते |
अष्टविद्यां महेशानि संपूज्य सुरवन्दिते ||

प्रतिकोणे महेशानि चतुर्दिक्षु च सुन्दरि |
सम्पूज्य विधिवद्भक्त्या जप्त्वा स्तुत्वा शुचिस्मिते ||

कृत्वा पूजां महादेवि अष्टमूर्तिशिवस्य च |
यथां परमेशानि तत् शृणुष्व वरानने ||

द्वारदेशे महेशानि अष्टमूर्तिं प्रपूज्य वै |
सिद्धोऽहं परमेशानि सम्पूज्य विधिवत्सदा ||

अष्टमूर्तेर्महेशानि नामानि शृणु सुन्दरि |
सम्पूज्य परया भक्त्या संमुखादिक्रमेण हि ||

प्रयोगं शृणु चार्वङ्गि हृदयस्यं सदा मम |

ओं शर्वाय क्षितिमूर्तये नमः |
ओं भवाय जलमूर्तये नमः |
ओं रुद्राय अग्निमूर्तये नमः |
ओं उग्राय वायुमूर्तये नमः |
ओं भीमाय आकाशमूर्तये नमः |
ओं पशुपतये यजमानमूर्तये नमः |
ओं महादेवाय सोममूर्तये नमः |
ओं ईशानाय सूर्यमूर्तये नमः |

कृत्वा पूजां महेशानि अनेन विधिना प्रिये |
अपरैकं महेशानि ज्ञानसार वदामि ते ||

अष्टविष्णुं महेशानि सम्पूज्य तदनन्तरम् |
सम्पूज्य परमेशानि कुण्डल्या बाह्यवेष्टनि ||

अष्टविष्णोर्महेशानि नामानि निगदामि ते |
उग्रं विष्णुं महाविष्णु ह्यनन्तं संप्रतापनम् ||


प्. ३४)

नृसिंहं भीषणं भीमं मृत्युमृत्युं प्रकीर्तितम् |
एतान् विष्णु महेशानि यथा संपूज्य तत् शृणु ||

संमायादिक्रमाद्देवि पूजितं विष्णुमव्ययम् |
तन्मन्त्रं शृणु चार्वङ्गि ज्ञानसारं वरानने ||

ओं उग्राय विष्णवे नम इति महाविष्णवे नमस्ततः |
ओं अनन्ताय विष्णवे नम इति संप्रतापनाय विष्णवे नमः ||

ओं नृसिंहाय विष्णवे नम इति भीषणाय विष्णवे नमः |
ओं भीमाय विष्णवे नमः |
ओं मृत्युमृत्यवे विष्णवे नमः ||

इति पूजां महेशानि कृत्वाहं परमेश्वरि |
विष्णुज्ञानं मया प्राप्तं सर्वशक्ति समन्वितम् ||

षोडशैरुपचारैश्च पूजितं विष्णुमव्ययम् |
ततः परं वरारोहे मन्त्रवाह्यं शुचिस्मिते ||

सर्वेषां मातृणां माता पूजिता सुरवन्दिते |
यदुक्तं पूर्वतन्त्रेषु मातृकामन्त्रमुत्तमम् ||

एतैर्मन्त्रैर्महेशानि मातृकां पूजितां मया |
अकारादि क्षकारान्तां मातृकां ब्रह्मरूपिणीम् ||

सर्वेषां मातृभूता सा ऐश्वरी मातृरूपिणी |
यां विना परमेशानि वाणी च जडतामियात् ||

तां देवीं परमेशानि कलारूपेण साक्षिणीम् |
पूजयित्वा यथान्यायं विधिवत्सुरवन्दिते ||

रक्षार्थमात्मनो देवि ब्रह्माण्डस्य च सुन्दरि |
या नारी परमेशानि मातृका सा शुचिस्मिते ||

प्. ३५)

तस्मादादौ च मध्ये च अन्त्ये च नगनन्दिनि |
संपूज्य मातृकां देवीम् अन्यथा विघ्नता भवेत् ||

पूर्वोक्तमन्त्रवत्सर्वं मातृकामन्त्रमेव हि |
पूजयित्वा यथा न्यायं गणेशं तदनन्तरम् ||

संपूज्य परयाभक्त्या गन्धपुष्पादिभिः प्रिये |
अतः परं वरारोहे दक्षिणे विष्णुमर्चयेत् ||

वामे गौरीं महामायां संपूज्य परमेश्वरि |
दक्षिणे ओं विष्णवे नम इति वामे गौर्यै नमस्ततः ||

अनेन विधिना देवि संपूज्य लिङ्गमद्भुतम् |
आम्तादि मन्त्रभेदेन त्रिवारं तर्पयेत् शिवम् ||

अतः परं वरारोहे जपं कुर्याद्यथा प्रिये |
तन्निशामय चार्वङ्गि ज्ञानसारं परात्परम् ||

ततश्च हृत्पद्मान्ते ध्यात्वा लिङ्गं मनोहरं |
पञ्चमन्त्रं महेशानि प्रजप्य वरवर्णिनि ||

अकारादिक्षकारान्ता वर्तमाना प्रकीर्तिता |
अनुलोमविलोमेन जप्त्वा लिङ्गं शुचिस्मिते ||

सुषुम्नान्तर्गतां चित्रां जपमालां वरानने |
मालां सूक्ष्मां महेशानि नानाचित्रविचित्रिताम् ||

सुषुम्नान्तर्गता या तु सा नाभि मुच्यते |
शिवशक्तिमयी सा तु सततं कमलानने ||

प्. ३६)

जपमालां गृहीत्वा तु जप्त्वा लक्षं शुचिस्मिते |
सहस्रारे महापद्मे दृष्ट्वा चानन्दमद्भुतम् ||

आनन्दं ब्रह्मणो रूपं इयं प्रकृति रूपिणी |
सदाशिव महाप्रेत दृष्टा शक्तिपुरी प्रिये ||

मालां नित्यनतां देवि कृत्वा तत्रैव लीयते |
तदक्षरं महेशानि लक्षं जप शुचिस्मिते ||

एतस्मिन् समये देवि मनोब्रह्मणि लीयते |
सदाशिवपुरो देवि दृष्ट्वा शक्तिं सुधामयीम् ||

यद्वा षडक्षरं जाप्यं यदुक्तं तत् शृणु प्रिये ||

|| इति लिङ्गार्चनतन्त्रे हरपार्वती संवादे सप्तमः पटलः || ७ ||


ईश्वर उवाच-

सूक्ष्माति सूक्ष्मां परमां यवा सिन्दूरसन्निभाम् |
चतुर्भूजां त्रिनेत्रां च पञ्चबाण धनुर्धराम् ||

रक्तवस्त्रपरीधानां किङ्किणी कटिशोभिताम् |
नूपुरादिरणत्कारैः शोभितां परमेश्वरीम् ||

शङ्खकङ्कणकेयूर वलयादि विभूषिताम् |
स्तनद्वययुतां देवीं तारहार विराजिताम् ||

सर्वदेवमयीं देवीं सर्वदेवमयीं शिवां |
ब्रह्मविष्णुशिरोरत्न निधृष्टचरणाम्बुजाम् ||

अभयं वरदं चैव मुद्राद्वय विधारिणीम् |
गङ्गाञ्च यमुनाञ्चैव शोणञ्च नयनस्थिताम् ||

सिन्दूरमसृणं यस्याः प्रातरारुणसन्निभाम् |
एवं दृष्ट्वा महेशानि आनन्दं मम जायते ||

प्. ३७)

विस्मृतोऽहं महेशानि सडक्षरजपं प्रिये |
श्रीविद्यां परमेशानि मुक्ंहे तस्याः शुचिस्मिते ||

श्रीविद्यां परमेशानि सदा मम हृदि स्थिताम् |
तथा च कालिकां विद्यां तस्याः कण्ठे विराजते ||

अथ दशमहाविद्याया उत्पत्तिः

भुवनेशीं महाविद्यां तस्या दक्षिणबाहुषु |
वामबाहौ महेशानि तस्यास्तु भैरवी प्रिये ||

हृदये छिन्नमस्ता च तस्यास्तु परमेश्वरि |
मातङ्गी वगलादेवी तस्याः पादद्वये तथा ||

तस्या नाभौ महेशानि लक्ष्मीञ्च कमलानने |
तस्याः मौलौ महेशानि स्वयं महिषमर्दिनी ||

पञ्चाशन्मातृकां देवीं पञ्चाशत् स्थानसन्धिषु |
तिष्ठन्ति परमेशानि स्वस्वरूपादिभिः प्रिये ||

सर्वागममयीं देवीं सुन्दरीं मोक्षरूपिणीं |
तस्या मुखे महेशानि दृष्ट्वा विद्यां पराक्षराम् ||

तां विद्यां परमेशानि दृष्ट्वा हृदयपद्मसु |
निर्वच्य परमं ज्ञानं श्रीविद्यामन्त्रमुत्तमम् ||

जपित्वा परमेशानि लक्षं मानससंभवम् |
आत्मना मनसो देवि कृत्वा संयोगमुत्तमम् ||

एवं जप्त्वा महेशानि लक्षवर्षं गतो मम |
स्वाहागमो महेशानि अजपाद्व्यक्षरात्मकम् ||

स्वयमात्मा महेशानि तस्याः शिरसि वर्तते |
अतः परं वरारोहे भ्रमरीं गतवान् प्रिये ||

प्. ३८)

भ्रमरेण सह शीघ्रं भ्रमरी नागनन्दिनि |
मूलाधारं ययौ देवि मधुपानाय कामिनी ||

बद्ध्वा तु भ्रमरी देवि मुखन्तूर्ध्वं शुचिस्मिते |
सदाशिवपुरे रम्ये यत्रास्ते मोक्षरूपिणी ||

लक्षं हि मानसं जप्त्वा श्रीविद्यां परमेश्वरीम् |
योगं मम महेशानि तत्क्षणात् भङ्गतामियात् ||

भ्रमरः परमेशानि सृष्ट्यादीनां शुचिस्मिते |
भ्रमरीं सिद्धिहस्ताञ्च बध्वायाति पुरीं पुरीम् ||

बद्ध्वा तु भ्रमरं देवि ब्रह्मरूपं निरञ्जनम् |
सर्वेषां परमेशानि सृष्ट्यादीनां शुचिस्मिते ||

भ्रमरः कारणं देवि मोक्षादीनां न संशयः |
भ्रमरी तु महेशानि भ्रमरस्य च कारणम् ||

कार्यञ्च कारणं देवि भ्रमरी कमलानने |
भ्रमरानुगः सदात्मा च भ्रमर्या अनुगतौ च तौ ||

सर्वेषां कारणं देवि भ्रमरी सिद्धिधारिणी |
या सिद्धीः सिद्धिसूत्राणां सर्वमावृत्य तिष्ठति ||

भ्रमरः परमेशानि साक्षाद्ब्रह्मयः सदा |
भ्रमरी उन्मनी देवि साक्षान्मोक्षस्वरूपिणी ||

स्थित्वा पद्मवते देवि मधुपानं करोति हि |
दृष्ट्वा मोक्षप्रदां नित्यां साक्षान्मोक्षस्वरूपिणीम् ||

तदैव सहसा जातं ज्ञानसारं मम प्रिये |

ईश्वर उवाच-

अपरैकं शृणुज्ञानं परमं पद्ममुत्तमम् |
त्रिगुणैर्धारितां देवि दृष्टाश्चर्यं मम प्रिये ||

त्रिगुणं परमेशानि रुद्रविष्णुपितामहाः |
सर्वे ते परमेशानि स्त्रीरूपा परमेश्वरि ||

या वामा परमेशानि ब्रह्मा साक्षाच्चतुर्मुखः |
रजोगुणान्विता वामा सिन्दूराकृति रूपिणी ||

या विष्णु परमेशानि सदा सत्त्वगुणात्मकः |
शुक्लाकारा महेशानि सदा पालनकारिणी ||

चतुर्भुजा महेशानि शङ्खचक्रगदाधरा |
सनकाद्यैः स्तुता दृष्टा आश्चर्यमपरं शृणु ||

या रौद्री परमेशानि सा कृष्णा परमेश्वरि |
जित्वा मां परमेशानि लेलिहाना जगत्त्रयम् ||

अत एव महेशानि निर्धूय मम मानसि |
ब्रह्मा विष्णुश्च रुद्रश्च स्त्रीरूपा सर्वदास्थिताः ||

चतुर्वेदं शिरेधृत्वा वामा तिष्ठति सन्निधौ |
अन्यच्चतुर्दशं शास्त्रं धृत्वा विष्णुः शुचिस्मिते ||

सूर्यशास्त्रमितीहास धृत्वा रुद्रः शुचिस्मिते |
अस्यामन्ते महेशानि पादेलग्ना स्थितिः प्रिये ||

वामा ब्रह्मामहेशानि ज्येष्ठा विष्णुरितीरिता |
रुद्रस्तु रौद्री विज्ञेया त्रिगुणं परमेश्वरि ||

प्. ४०)

कोटिलक्षं आगमं हि सुन्दर्या हस्तसंस्थितम् |
जपनविद्यां मयाराध्यां श्रीविद्यां ब्रह्मविग्रहाम् ||

सदाशिवपुरे दृष्ट्वा आश्चर्यं मम जायते |
परं रूपं समास्थाय सदाशिवपुरे सदा ||

सा देवी सुन्दरी देवि जगन्मोहनरूपिणी |
सर्वेषां स्थावरादीनाभादिभूता सनातनी ||

अतः परं वरारोहे लक्षं जप्त्वा शुचिस्मिते |
आदौ तन्त्रं महेशानि पठित्वा देवदुर्ल्लभम् ||

निगदामि शृणु प्रौढे तन्त्रं गुह्यं परात्परम् |

अस्य श्री पञ्चाक्षरमन्त्रस्य ब्रह्मविष्णुरुद्रा ऋषयः ऋग्यजुः 
सामाथर्वच्छन्दांसि श्रीमृत्युञ्जया सर्वे देवता चतुर्वर्गसिद्ध्यर्थं 
जपे विनियोग |

बाह्य जापं महेशानि कृत्वा लक्षं प्रयत्नतः |
अर्पणीयं ततो दृष्ट्वा बिल्वपत्रं प्रयत्नतः ||

नमस्कृत्य पार्थिवं लिङ्गं परब्रह्ममयं प्रिये |
ततस्तु लिङ्गं कवचं पठित्वा कमलानने ||

अथ मुखवाद्य प्रशंसा

मुखवाद्यं सनित्यं हि कृत्वा तु परमेश्वरि |
मातृकामन्त्र सहितं मुखवाद्यं सुदुर्लभम् ||

अकारादिक्षकारान्तं अनुलोमविलोमतः |
उच्चार्य परमेशानि मुखवाद्यं प्रयत्नतः ||

सबिन्दुं वर्णमुच्चार्य पञ्चाशन्मातृकां प्रिये |
अनुलोम विलोमेन शब्देन च वरानने ||

प्. ४१)

अनेनैव विधानेन मुखवाद्यं करोति यः |
स सिद्धः स शिवः सोऽपि सगुणो नात्र संशयः ||

मृत्युञ्जयोऽहं देवेशि मुखवाद्यप्रसादतः |
यस्मिन् काले महेशानि असुरो बलवद्भवेत् ||

तस्मिन्काले महेशानि मुखवाद्यं करोम्यहम् |
तत् श्रुत्वा परमेशानि असुरा वाह्ययाश्रिताः ||

पलायन्ते महेशानि तत् श्रुत्वा परमेश्वरि |
ये नवा भुवि तिष्ठन्ति मुखवाद्यं विना प्रिये ||

स सर्व यातनाभोगी अन्ते कुम्भीरतां व्रजेत् ||

|| इति लिङ्गार्चनतन्त्रे हरपार्वती संवादे अष्टमः पटलः || ८ ||


श्रीदेव्युवाच-

भगवन् देवदेवेश शूलपाणे पिनाकधृक् |
योगेन्द्रेन्द महाबाहो मृत्युञ्जय नमोऽस्तुते ||

षोडशैरुपचारैस्तु कुतो लब्धं तपोधन |
प्रलये सति देवेश नष्टे स्थावरजङ्गमे ||

प्राणायामस्य काले च भूतशुद्धौ तथा प्रभो |
यदा तत्र महादेव मनोबुद्ध्यादि लीयते ||

क्षणमात्रेण देवेश लक्षवर्षं गतो मम |
चन्द्रार्कौ गगने नष्टे कुतो रात्रिः कुतो दिवा ||

कारणं परमेशान कुतो सङ्ख्या तपोनिधे |

ईश्वर उवाच-

साधुपृष्ठं त्वया भद्रे वाक्यं पीयुषसम्भवं |
तव वाक्यं महेशानि सदा पीयुषसम्भवम् ||

प्. ४२)

पीयूषसम्भवं वाक्यं हास्ययुक्तं तव प्रिये |
ब्रह्मानन्दमयं वाक्यं मम योगसमं प्रिये ||

योगेन परमेशानि भावयामि दिवानिशं |
शरीरं तव देवेशि बहुभाव्येन भामिनि ||

योगकाले महेशानि पश्यामि बहुभाग्यतः |
बाह्यज्ञानं महेशानि पश्यामि सकलं तव ||

अन्तर्ज्ञानं बहिर्ज्ञानं तव माया वरानने |
तव माया दुराधर्षा तव हस्तस्थिता यदा ||

भ्रमरी या तु देवेशि सिद्धसूत्रविधारिणी |
स्थावरं जङ्गमं देवि त्वयि सर्वं प्रतिष्ठितम् ||

मृत्युञ्जयोऽहं देवेशि तवाङ्गस्पर्शनात् प्रिये |
शृणु पार्वति वक्ष्यामि यत्त्वया गदितं प्रिये ||

प्रलये परमेशानि नष्टे स्थावर जङ्गमे |
सर्वं मयि महेशानि स्थावरा जङ्गमाश्च ये ||

तानि सर्वाणि देवेशि तिष्ठन्ति सततं प्रिये |
मम तेजसि चार्वङ्गि सर्वं तिष्ठति कामिनि ||

तेजस्तु परमेशानि सदा प्रकृतिरूपिणि |
निर्गुणोऽहं महेशानि सततं परमेश्वरिं ||

सगुणा सर्वदात्वं हि सगुणास्त्वं शुचिस्मिते |
विशेषं शृणु वक्ष्यामि रहस्यमति गोपनम् ||

ये ये भक्त्या महेशानि ब्रह्माद्यास्त्रिदिवौकसः |
ये ये मर्त्या महेशानि क्षालाद्याः परमेश्वरि ||

प्. ४३)

मातृका प्रभृताश्चान्ये नराः गन्धर्वयोनयः |
ब्रह्माण्डवासिनां देवि भक्तानां कमलानने ||

गन्धपुष्पादिभिर्देवि दत्त्वा पूजितवान् मयि |
सर्वं तदक्षयं भूत्वा तिष्ठते परमेश्वरि ||

जटाजूटेषु देवेशि सततं मम कामिनि |
षोडशैरुपचारैश्च कृत्वा पूजामयि स्थिता ||

मम मध्यमुखं देवि ईशानं ब्रह्म सम्मितं |
तत्र दत्तं महेशानि सर्वं ब्रह्ममयं भवेत् ||

षोडशैरुपचारैश्च यदत्तं भक्तिभावतः |
सर्वं हि अक्षयो भूत्वा जटाजूटे स्थितो मम ||

यत् किञ्चित् परमेशानि जलंदत्त्वा शुचिस्मिते |
तज्जलं देवदेवेशि जटाजूटे स्थितं मम ||

सा गङ्गा परमेशानि ब्रह्माण्डव्यापिनी परा |
श्वेत मूर्तिधरा देवि श्वेतपद्मासनस्थिता ||

श्वेताम्बरपरीधाना श्वेतमाल्योपशोभिता |
युक्तामाणिक्य जटिता कुण्डलं सततं धृता ||

चतुर्भुजा महामाया अभयं वरदं धृता |
सुधाकुण्डञ्च देवेशि धृता सा परमेश्वरि ||

धृता रुद्राक्षमालाञ्च सततं जपकामिनी |
धृता तु जपमाला वै जपकारणमुत्तमम् ||

तन्मन्त्रं शृणु चार्वङ्गि कालिकायाः सुदुर्लभं |
अष्टाक्षरीं महेशानि शृणु वक्ष्यामि कामिनि ||

प्. ४४)

कामबीजं समुद्धृत्य दक्षिणे कालिके ततः |
पुनः कामं समुद्धृत्य अष्टाक्षरमिदं प्रिये ||

एवं भूत्वा तु सा गङ्गा सदा जटातटे स्थिता |
स्थावरं जङ्गमं चैव जटाजूटे स्थितो मम ||

ब्रह्माण्ड व्यापिनी यस्याः सा गङ्गा इति गीयते |
सा गङ्गा परमेशानि ईश्वरी अद्यनाशिनी ||

जलरूपेण सा देवी सदा मम शिरः स्थिता |
एतद्द्रव्यैः षोडशैश्च उपचारैः पृथक् पृथक् ||

सम्पूज्य पार्थिवं लिङ्गं बाह्ययोगं मम प्रिये |
बाह्ययोगं विना देवि अन्तर्योगं न सिद्ध्यति ||

अन्तर्योगं विना देवि बाह्ययोगं न सिद्ध्यति |
अत एव महेशानि लिङ्गपूजा कृता मया ||

बाह्यपूजां विना देवि न हि सृष्टिः प्रजायते |
सृष्टिं विना महेशानि सर्वं हि गुप्ततामियात् ||

इति तत्त्वं महेशानि गङ्गा जन्मसमुद्भवम् |
योगकाले महेशानि कतिलक्षं गतो मम ||

सर्वं तेजसि तद्दृष्टं प्रकृतौ सर्वसंस्थितं |
इति ज्ञानं न जानामि यदि कामिनी तच्छृणु ||

तदा योगेन देवेशि किं करोमि वरानने |
एतत्सर्वं महेशानि योगमार्गस्थितं सदा ||

योगमार्गं वरारोहे पञ्चाशत्तत्त्वं संयुतम् |
तत्त्वं हि परमं ज्ञानं प्रकृतीरूपमव्ययम् ||

प्. ४५)

प्रकृतिर्ब्रह्मणो रूपं त्रैलोक्यमोहिनि प्रिये |
लोमेयादि वर्ष पर्यन्तं सर्वं तिष्ठति पार्वति ||

इति दृष्ट्वा महेशानि लक्षसंख्यं करोम्यहम् |
गङ्गा हि कारण जलं जटाजूटे स्थितं सदा ||

गङ्गायाः परमेशानि उत्पत्ति स्थानमुत्तमं |
जटाजूटं महेशानि सदा मम शुचिस्मिते ||

प्रलये परमेशानि नष्टे स्थावरजङ्गमे |
तस्मिन् काले महेशानि कारणं द्रुतमागतं ||

समीपं मम देवेशि सा गङ्गा सत्वरं वचः |
उवाच सूक्ष्मया वाचा तस्मिन् पूर्वेण पार्वति ||

भो देव तपसां श्रेष्ठ परमात्मन् नमोस्तुते |
गौरीनाथ महादेव प्रसन्नो भव मे प्रभो ||

चन्द्रार्कौ गगने देव अदृश्ये सति शूलभृत |
स्थावरे जङ्गमे देव अदृश्ये परमेश्वर ||

किं करोमि क्वगच्छामि सत्यं वद दयानिधे |
स्थानं देवि महाबाहो मृत्युञ्जय नमोस्तु ते ||

ईश्वर उवाच-

तस्यास्तु कारणं वाक्यं श्रुत्वा यत् प्रव्रुवं शृणु |
आगच्छ मृगशावाक्षि कारणे परमेश्वरि ||

जटाजूटे महेशानि स्थिताभव नमोस्तु ते |
प्रकृतिस्त्वं महाभागे सर्वपापप्रणाशिनि ||

त्राहि मां चञ्चलापाङ्गि श्वेतमूर्तिधरे शुभे |
जटाजूटं महेशानि गङ्गास्थानमनुत्तमम् ||

प्. ४६)

तत्र गङ्गा सदाव्याप्ता प्रकृतिः परमेश्वरी |
या या च मम देवेशि साक्षात् प्रकृतिरूपिणी ||

जलैः पिङ्गलवर्णाभा सहस्रादित्यसन्निभा |
तेजोमयीं जटां दिव्यां साक्षान्मोक्षं वरानने ||

जटायां क्राणे देवि सर्वपापपहारिणि |
तस्या नाम महागङ्गा वेदोक्ता परमेश्वरि ||

महागङ्गा तु सा देवि जटाजूटतटे स्थिता |
आनन्द प्रलयीभूता आनन्दलहरी सदा ||

या सा गङ्गा महादेवि स्वयं शक्ति स्वरूपिणी |
बिल्वपत्रयुता सा तु जटाजूटे स्थिता सदा ||

मृत्युं जित्वामथा देवि तिष्ठामि तव हेतुना |
यथा गङ्गा प्रिया देवि अजरामरता मम ||

अजरामरतां देवि महागङ्गाप्रभावतः |
सा या तु महतीगङ्गा अष्टैश्वर्य प्रदायिनी ||

तस्मात्तु कारणजले निर्मले पापहारिणि |
जटायां तिष्ठ चार्वङ्गि महादेव प्रिये सदा ||

अतः परं तु सा गङ्गा स्थिरीभूता जटातटे |
दृष्ट्वा जतातटे रम्यां नानापुष्प समन्विताम् ||

नानागन्ध समायुक्तां नानारत्नपरिष्कृतां |
यद्यद् दृष्टं जटाजूटे मम सुन्दरि कामिनि ||

दृष्टा तु कारणी गङ्गा तत्क्षणात् च स्वयं गता |
जटाजूटेषु यद्दृष्टं वर्णितुं नैव शक्यते ||

प्. ४७)

जटाजूटेषु या गङ्गा आदिगङ्गेति विश्रुता |
श्वेत गङ्गेति देवेशि जीवभूता सनातनी ||

ईश्वर उवाच-

गङ्गाद्वयं महेशानि सदा मम शिरः स्थितम् |
यत् किञ्चिद् दृश्यते स्थूलं सूक्ष्मं वा परमेश्वरि ||

जटाजूटेऽसि देवेशि सर्वं मम शुचिस्मिते |
जटा तु परमेशानि शुक्लरूपा मनोहरा ||

कर्पूरसदृशाकारा शुभ्रमेघ समप्रभा |
जटा मम महेशानि अष्टधा वरवर्णिनि ||

अष्टस्वङ्गे वरारोहे सदा जटातटे स्थिता |
सम्पूज्य पार्थिवं लिङ्गं गन्धपुष्पादिभिः प्रिये ||

यावच्च उपचाराणि तत्सर्वं प्रकृतिः प्रिये |
ततः पश्चान्महादेवि सुखदं पुष्पचन्दनं ||

नैवेद्यं विविधं देवि सुगन्धं गन्धवर्जितम् |
बिल्वपत्रं च कल्हारं तगरं मल्लिकां तथा ||

मालतीं यूथिकां देवि करवीरं मनोहरम् |
पद्मञ्च केतकीं कुन्दं तथा आमलकीं प्रिये ||

कुमुदं कोकनदं चैव चतुर्वर्णञ्च सुन्दरम् |
दूर्वाञ्च तुलसीं चैव दत्त्वा संपूज्य पार्थिवम् ||

अन्यानि यानि पुष्पाणि धुस्तूरादीनि पार्वति |
धुस्तूरसदृशं पुष्पं मम ज्ञानेन दृश्यते ||

धुस्तूरं परमेशानि साक्षान्मोक्षस्वरूपकम् |
गोकोटिदाने देवेशि यत्फलं परमेश्वरि ||

प्. ४८)

धुस्तूरस्य प्रदानेन समतां यानि पार्वति |
यानि यानि च पुष्पाणि ब्रह्माण्ड भरितानि च ||

तानि सर्वाणि संन्यस्य देवेशि पार्थिवोपरि |
यानि यानि च धूपानि दीपानि विविधानि च ||

अन्यानि उपचाराणि यथोक्त विधिना प्रिये ||

|| इति श्रीलिङ्गार्चन तन्त्रे हरपार्वती संवादे नवमः पटलः || ९ ||


ईश्वर उवाच-

यथोक्तविधिना देवि शिवं सम्पूज्य पार्थिवम् |
कृतार्थोऽहं महेशानि सर्वं त्वयि शुचिस्मिते ||

पूजाकाले महेशानि बहुकालं गतो मम |
तथा तु विजयापत्रं संन्यस्य पार्थिवोपरि ||

दत्त्वा तु विजया पत्रं अश्वमेधफलं भवेत् |
मुखवाद्यं हि सम्यक् कृत्वा लक्षं गतो मम ||

ताण्डवं मम देवेशि मुखवाद्यं वरानने |
दृष्ट्वा तु परमेशानि लिङ्गं भित्त्वा तदा प्रिये ||

आविरासीत्ततो भद्रे स्वयं प्रकृतिः कामिनि |
आविर्भूता महामाया जगतां रक्षणाय च ||

दृष्ट्वा देवीं महेशानि साक्षान्मोक्षस्वरूपिणी |
पार्श्वभूता महामाया दशवाद्यसमन्विता ||

सिद्धस्था परमेशानि पूजनात्तव सुव्रते |
तस्या वाक्य ततः श्रुत्वा निपत्यचरणोपरि ||

प्. ४९)

पाद्यार्घ्यादीनि देवेशि यद्दत्तं भक्तिभावतः |
यद्दत्तं परमेशानि जलगङ्गाशिरः स्थितम् ||

सा गङ्गा परमेशानि तस्याः पद्मे व्यवस्थिता |
त्रैलोक्य जननी भूत्वा त्रैलोक्यस्यापि संस्थिता ||

यद्दत्तं परमेशानि तस्यै देव्यै शुचिस्मिते |
तच्छृणुष्व महेशानि निगदामि तवानघे ||

ईश्वर उवाच-

परमानन्दविभवे नमोऽस्तु परमेश्वरि |
साक्षात्तु धर्मदे सत्ये कामदेऽर्थदे सदा ||

नमस्ते जगतां मातः पापहन्त्रि नमोऽस्तुते |
नष्टे तु परमेशानि ब्रह्माण्डे मणि पूजिते ||

किं करोमि च्छगच्छामि चिन्ता व्याकुलमानसः |
सम्पूज्य पार्थिवं लिङ्गं बहुयानेन सुन्दरि ||

अद्यैव सफला पूजा श्रीपाददर्शनात्तव |
कृतार्थोऽहं महेशानि तव श्रीपाददर्शनात् ||

यद्दत्तं तु महेशानि उपचारं मनोहरं |
तत्सर्वं परमेशानि पश्यामि तव पादयोः ||

वरं देहि महामाये सृष्टिसंहारकारिणि |
विश्वं पूर्वं स्थितं देवि स्थावरं जङ्गमं च यत् ||

ते नैव विधिना देवि ब्रह्माण्डपतनं कुरु |
अतः परं महामाया श्रुत्वा मम शिवं प्रिये ||

चन्दनैर्मिलितं लिङ्गं आदाय वामकेऽङ्गुले |
पूतनीं परमां रम्यां निर्माय सा जगन्मयं ||

प्. ५०)

वामा ज्येष्ठा तथा रौद्री पूतनीयमिदं स्मृतम् |
वामा ब्रह्मा महेशानि ज्येष्ठा विष्णुस्तु गीयते ||

ततो रौद्रीं विनिर्माय प्राणमन्त्रेण पार्वति |
प्राणप्रतिष्ठां देवेशि तत्र कृत्वा शुचिस्मिते ||

प्राणप्रतिष्ठाकाले तु यद्दृष्टं योगवर्धिनि |
ब्रह्माविष्णुश्च रुद्रश्च रजः सत्त्व तमोगुणः ||

पूतन्यां परमेशानि ते देवास्तत्क्षणात् प्रिये |
आविर्भूता महेशानि सत्यं सत्यं शुचिस्मिते ||

मूर्तित्रयं विनिर्माय तत्रैवान्तरधीयते |
अन्तर्धानं गते सा तु चिन्मयोऽहं वरानने ||

तस्मिन् काले महेशानि योगस्थोऽहं वरानने |
योगमार्गे महेशानि स्थित्वा च लक्षवत्सरम् ||

योनिकुण्डे महेशानि सुन्दर्याः परमेश्वरि |
बहुयत्नेन तां देवीं दृष्ट्वा महिषमर्दिनीम् ||

यो योनिरर्धमात्रा सा तारं ब्रह्मादिभिः सदा |
मुखं तस्या विजानंति बिन्द्वर्कं कमलानने ||

दृष्टमात्रेण देवेशि भ्रमरो भ्रमरीसह |
प्रययौ परमेशानि अन्तस्थानं शुचिस्मिते ||

तस्या डिम्भे महेशानि त्वं मया सहिता प्रिये |
सर्वं दृष्टं महेशानि यथा पूर्वं शुचिस्मिते ||

प्. ५१)

श्रीदेव्युवाच-

योनिकुण्डे महेशान यद्दृष्टं परमेश्वर |
तन्मे कथय देवेश ज्ञानसारं तपोधन ||

ईश्वर उवाच-

दृष्टं मया महेशानि त्रिगुणं सिंहवाहिनि |
तस्याः पादाम्बुजे देवि दृष्टं त्रिगुणविग्रहं ||

रजः सत्त्वं महेशानि तथा तमोगुणं प्रिये |
रजो ब्रह्मा महेशानि विष्णुश्च सत्त्वरूपधृक् ||

रुद्रस्तमात्मकं देवि दृष्टं तस्याः पदद्वये |
पदे लग्ना महेशानि तिष्ठन्ति सततं प्रिये ||

वाग्भवं कामबीजं च श्रीबीजं च शुचिस्मिते |
वाग्भवं रजोगुणं देवि श्रीबीजं सत्त्वमद्भुतम् ||

कामबीजं महेशानि तमोरूपञ्च मूर्तिमान् |
बीजत्रयं वरारोहे स्त्रीरूपी नात्र संशयः ||

वामा तु वाग्भवं बीजं ज्येष्ठा श्रीबीजमुच्यते |
कामं रौद्री महेशानि दृष्ट्वा तस्याः पदद्वये ||

बाह्यज्ञाने महेशानि मम कामिनि सुन्दरि |
योगमार्गे च यद्दृष्टं बाह्यज्ञाने च यत् प्रिये ||

|| इति श्रीलिङ्गार्चनतन्त्रे हरपार्वतीसंवादे दशमः पटलः || १० ||

ईश्वर उवाच-

निगदामि वरारोहे बाह्यज्ञानं शृणु प्रिये |
यत्पृष्टं परमेशानि विष्णुं रुद्रं पितामहम् ||

या ब्रह्मा सृष्टिकर्ता सा विष्णुः पालनतत्परः |
रुद्रस्तु परमेशानि सदा संहारकारकः ||

प्. ५२)

उद्ग्राह्य विश्वं ब्रह्माण्डं वामाशक्त्याः प्रसादतः |
ब्रह्मणे किमधिष्ठानं यः सुमेरुश्च पार्वति ||

अन्ते ब्रह्मा महेशानि सदारजोगुणात्मिका |
विष्णुः प्रविश्य ब्रह्माण्डं पालयत्यति सुन्दरि ||

वष्णवीं शक्तिमास्थाय विष्णुस्तु पालकः सदा |
रुद्रः संहारको देवि रौद्रीशक्त्याः प्रसादतः ||

अतः परं महेशानि ज्ञानसारं वदामि ते |
विष्णोः सत्त्वगुणे देवि यद्दृष्टं परमेश्वरि ||

निगदामि शृणु प्राज्ञे खञ्जनाक्षि नमोस्तु ते |
खञ्जनं तव नेत्रं हि यथाभवति पार्वति ||

तव तत्परमेशानि निगदामि शृणु प्रिये |
अवतारा महेशानि व्यासेन गीयन्ते सदा ||

व्यासस्तु परमेशानि मम देहो वरानने |
स च व्यासो महेशानि मम मूर्तिमुपासय ||

मत्स्यः कूर्मो वराहश्च नृसिंहो वामनस्तथा |
रामः कृष्णश्च देवश्च जामदग्न्यस्तथा परे ||

बुद्धश्च कल्किरूपश्च अन्ये च बहवः प्रिये |
विष्णौ सत्त्वमये देवि मया दृष्टाः शुचिस्मिते ||

विष्णुवेशा महेशानि मत्स्याद्याः परमेश्वरि |
एतत्सर्वं मया दृष्टं विष्णोः सत्त्वनिकेतने ||

ब्रह्मा रुद्रस्तथा विष्णुः सदा दृष्टो महेश्वरि |
तदा तु परमेशानि अभिषेकं मया कृतम् ||

अभिषिक्ते महेशानि देवान् त्रिगुणधारिणः |
ततस्तु परमेशानि देवत्वं परमेश्वरि ||

ततो ब्रह्मा महेशानि तज्जलं परमेश्वरि |
कमण्डलुं पूरयित्वा ब्रह्मलोकं ययौ द्रुतम् ||

इति तत्त्वं महेशानि सदा मम हृदि स्थितम् |
ततो ब्रह्मादयः सर्वे मां नमस्कृत्य पार्वति ||

स्वस्थानं परमेशानि या तुं बद्धादराः सदा |
अहन्तु परमेशानि देवानाश्वास्य सत्वरम् ||

कैलासं पर्वतश्रेष्ठं निर्वाणसदृशं प्रिये |
कैलासं परमेशानि स्थानं मम सुदुर्लभम् ||

अलका पूश्च देवेशि सर्वशक्तिमयि प्रिये |
विमानं पुष्पकं देवि सर्वगं परमेश्वरि ||

मम कोषं महेशानि सर्वरत्नविभूषितम् |
कोषाध्यक्षो महेशानि कुबेरः कमलेक्षणे ||

वासार्थं परमेशानि योगधारणसक्षमम् |
उल्मुकं पृष्ठमारुह्य धर्मस्य वृषरूपिणः ||

नाम्ना नन्दी महेशानि सीयन्ते सकला जनाः |
सा नन्दी परमेशानि कामिनी सा वरानने ||

कैलासमाश्रितं देवि कृतं यत्नेन सुन्दरि |
एतस्मिन् समये देवि शरीरग्रहणं कृतम् ||

शक्तित्वात्परमेशानि शान्तोऽहं वरवर्णिनि |

प्. ५४)

श्रीदेव्युवाच-

भो देव करुणानाथ सदात्वं भक्तवत्सलः |
दीनत्राणपरो देव नीलकण्ठ तपोधन ||

अपरैकं महादेव सन्देहं ज्ञानयोगहृत् |
ब्रह्माण्डं नाशमायाति जायते तत्कथं पुनः ||

जीवे गते महेशान पुनर्याति कथं प्रभो |
नष्टे सति महादेव स्थूलं भस्ममवाप्नुयात् ||

सूक्ष्मं हि परमेशान निर्वाणं पदमाप्नुयात् |
स्थूलं सूक्ष्मं महादेव शरीरद्वयमुच्यते ||

स्थूलेनष्टे महेशानि कृमिविड्भस्मसाद्भवेत् |
सूक्ष्मं हि परमं ज्ञानं निर्वाणं पदमाप्नुयात् ||

निर्वाणं ब्रह्मणो रूपं प्रकृतिर्मोक्षरूपिणी |
स्थूलं हि परमेशान सामान्यं प्रकृतेर्वपुः ||

तत्कथं परमेशान पुनः सृष्टिं व्रजत्यसौ |

ईश्वर उवाच-

सन्देहं त्यज चार्वङ्गि ज्ञानसारं वदामि ते |
ब्रह्माण्डे परमेशानि गते नष्टे शुचिस्मिते ||

स्थावरं जङ्गमं चैव सर्वमेव चराचरम् |
पुनरायान्महेशानि यथापूर्वं यथामति ||

सर्वं दृष्टं मया देवि सर्वशक्तिस्वरूपिणि |
स्थूलं वा प्रमेशानि सूक्ष्मं सर्वञ्च अद्भूतम् ||

मया दृष्टं ब्रह्ममार्गे योगेन्द्रत्वं मयि प्रिये |
ब्रह्माद्यास्तृणपर्यन्तं सर्वशक्तिपुरे मया ||

प्. ५५)

यथा दृष्टं शक्तिपुरे तत्सर्वं परमेश्वरि |
अपरं ज्ञानसारं हि सारात्सारं परात्परम् ||

निगदामि शृणु प्रौढे सावधानावधारय |
ब्रह्ममार्गे शक्तिपुरे परमानन्दरूपिणि ||

मयादृष्टं महेशानि आश्चर्यं परमाद्भुतम् |
आयान्ति यान्ति बहुशो गणना तस्य का प्रिये ||

लोमकूपात् महेशानि आमोक्षात् प्रकरोति हि |
तत्सर्वं परमेशानि ब्रह्माण्डोपमयं प्रिये ||

एतत्तथ्यं वरारोहे न हि मिथ्या शुचिस्मिते |
जन्मवन्मरणञ्चैव गमनागमनं प्रिये ||

सर्वं दृष्टं मया देवि सदा शक्तिपुरे प्रिये |
तस्मात्तु परमेशानि मरणं जननं तथा ||

एतद् द्वयं महेशानि गमनागमनं स्मृतम् |
गमनं द्विविधं भद्रे जननं मरणं प्रिये ||

तस्मात्तु जननं देवि मरणं वा वरानने |
कस्य स्याच्चञ्जलापाङ्गि मिथ्यावदसि कामिनि ||

सर्वं शक्तिमयं देवि ब्रह्माण्डं सचराचरम् |
यथापूर्वं शरीरं हि पुनरायात् वरानने ||

यन्नष्टं परमेशानि शरीरं स्थूलरूपकम् |
यदाकारं महेशानि दृष्टं शक्तिपुरे मया ||

सन्देहं त्यज चार्वङ्गि आत्मनो मरणे प्रिये |
आत्मा हि ब्रह्मणो रूपं प्रकृतिः परमेश्वरी ||

प्. ५६)

शुद्धजम्बूनदाकारं आत्मानं विद्धि सुन्दरि |
तत्कथं परमेशानि मरणं तस्य सुन्दरि ||

श्रीदेव्युवाच-

नमस्ते पुण्डरीकाक्ष योगेन्द्र परमेश्वर |
अतिगुह्यं रहस्यं हि कृपया वद शङ्कर ||

यद्यस्ति परमेशान कोटिशो ह्यचराशय |
कस्मिन् पिण्डे महादेव स्थितिस्तु तव योगमृत् ||

ईश्वर उवाच-

प्रति पिण्डे महेशानि स्थितोऽहं सर्वदा मम |
प्रतिपिण्डं महेशानि एतद्विश्वोपमं सदा ||

पिण्डे पिण्डे महेशानि तिष्ठामि सततं सदा |
त्वां विना परमेशानि न हि तिष्ठामि कुत्रचित् ||

तव योगबलाद्देवि शरीरं बहुधा मम |
महति प्रलये देवि सर्वदेवमवाप्नुयात् ||

महति प्रलयं देवि एकदैव भवेत्प्रिये ||

|| इति श्रीलिङ्गार्चनतन्त्रे हरपार्वती संवादे एकादशः पटलः || ११ ||


श्रीदेव्युवाच-

देवदेव महादेव यत्त्वया पूर्वसूचितम् |
रहस्यं शिवलिङ्गस्य कृपया वद शङ्कर ||

ईश्वर उवाच-

रहस्यं परमेशानि सामान्यं तव सम्मतम् |
पूर्वोक्त विधिना देवि सम्पूज्य पार्थिवं शिवम् ||

सम्पूज्य आत्मनो गेहे यथा शक्त्या विनिर्मितम् |
षोडशैरुपचारैश्च सम्पूज्य पार्थिवं सिवम् ||

प्. ५७)

एवं वत्सरपर्यन्तं सद्भक्त्या पूजयेच्छिवं |
रहस्यं वाह यत्पश्चात् मासि मासि शुचिस्मिते ||

सम्पूज्य दिवसे लिङ्गं यावत्सङ्ख्यं वरानने |
तद्रात्रौ परमेशानि तल्लिङ्गं परमेश्वरि ||

आदाय निशितल्लिङ्गं गत्वा बिल्वतरुं प्रिये |
अमावस्यां चतुर्दश्यां पौर्णमास्यां विशेषतः ||

कुण्डे च शनिवारे च सोमवारे विशेषतः |
पूजितव्यं प्रयत्नेन नग्नो भूत्वा वरानने ||

बिल्वपत्रैः प्रपूज्याथ सहस्रैः परमेश्वरि |
बिल्वपत्रं महेशानि कीटादिदोष वर्जितम् ||

कोमलं मधुरं पत्रं पत्रत्रययुतं प्रिये |
बिल्वपत्रं विना देवि न हि पूजां समाचरेत् ||

एतद्धि वचनं देवि सृष्टिवत्परमेश्वरि |
संहारं परमेशानि एकदैव वरानने ||

न कस्मैचित्प्रवक्तव्यं पशवे परमेश्वरि |
ब्रह्माण्डं प्रकृते रूपं सर्वशक्तिमयं यतः ||

अत एव महेशानि स्त्रीमयं सकलं जगत् |
प्रलये परमेशानि मातृकां ब्रह्मरूपिणीम् ||

एतद्धि वचनं देवि रहस्यं प्रति पार्वति |
पूजयेत्सर्वथा देवि यथानुष्ठान पूर्वकम् ||

अतः परं महेशानि मन्त्रमुच्चार्य यत्नतः |
बिल्वपत्रं प्रददयात्तु एकैकेन पृथक् पृथक् ||

प्. ५८)

संशोध्य विधिवद्देवि बिल्वपत्रं वरानने |
एवं वत्सरपर्यन्तं यः करोति प्रसन्नधीः ||

मनसा कार्यमुद्दिश्य एवं यस्तु प्रपूजयेत् |
शीघ्रं काममवाप्नोति गणेशदृशो भवेत् ||

अतः परं महेशानि गर्तं कृत्वा तु तत्स्थले |
निक्षिप्य लिङ्गं तत्रैव मन्त्रं जप्त्वा तु तत्र वै ||

नमस्कृत्य महेशानि क्षमस्वेति विसर्जनम् |
* * * हवनं कृत्वा रहस्यं परमेश्वरि ||

यः करोति प्रसन्नात्मा स एव श्रीसदाशिवः |
अनेन च क्रमेणैव लक्षं यस्तु प्रपूजयेत् ||

सर्वपूजा कृता देवि च तेनात्र संशयः |
अन्यथा त्रिफला पूजा अन्ते नरकमाप्नुयात् ||

अष्टोत्तरशतं देवि सहस्रं वा शुचिस्मिते |
अयुतं वा महेशानि लक्षवद्वरवर्णिनि ||

पूजयेद्यस्तु देवेशं पार्थिवं वरवर्णिनि |
स एव परमेशानि साक्षात् श्रीपरमेश्वरः ||

श्रीयुक्तः परमेशानि साक्षात् श्रीपरमेश्वरः |
श्रीशक्ति युक्तो देवेशि साक्षात् श्रीपरमेश्वरः ||

कार्यं च कारणं देवि तत्र श्रीपरमेश्वरी |
परमेश्वरो यस्तु देवि न कार्यं कारणं न च ||

कार्यवत्कारणं देवि प्रकृतिमोक्षिरूपिणी ||

प्. ५९)

ईश्वर उवाच-

निगदामि शृणु प्रौढे श्रीशिवस्य च पूजनम् |
नरलोकं महेशानि निर्माय पार्थिवं शिवम् ||

अङ्गुष्ठमात्रं निर्माय शर्करारहितं प्रिये |
पूर्ववद्विधिना देवि सम्पूज्य पार्थिवं शिवम् ||

बिल्वपत्रैः समम्यर्च्य कल्हारैः परमेश्वरि |
यद्यद्दत्तं महेशानि शिवाय परमात्मने ||

तत्सर्वं परमेशानि तत्क्षणात्तन्मयो भवेत् |
प्रत्यहं परमेशानि यावज्जीवं वरानने ||

पूजयेत् परयाभक्त्या लिङ्गं ब्रह्ममयं प्रिये |
एकं वा पूजयेल्लिङ्गं युगलं न तु पूजयेत् ||

एकीकृत्य महेशानि दशपञ्चशतानि वै |
प्रत्येकेवाथवा देवि उपचारैः प्रपूजयेत् ||

यत्किञ्चिदुपचारं हि तस्य किञ्चित् शुचिस्मिते |
गृहीत्वा परमेशानि लिङ्गोपरि निवेदयेत् ||

तन्निर्माल्यं महेशानि अग्राह्यं परमेश्वरि |
तन्निर्माल्य महादेवि कालकूटयुतं सदा ||

|| इति लिङ्गार्चनतन्त्रे हरपार्वती संवादे द्वादशः पटलः || १२ ||


श्रीदेव्युवाच-

दुर्लभं तव निर्माल्यं ब्रह्मादीनां कृपानिधे |
तत्कथं परमेशान निर्माल्यं तव दूषितम् ||

कृपया कथयेशान यद्यहं तव वल्लभा |
यदिनो कथ्यते देव विमुञ्चामि तदा तनूम् ||

कृपया परमेशान हृदयाच्छल्यमुद्धर |
तव वाक्यं महादेव ब्रह्मतुल्यं सुदारुणम् ||

हृदयान्मम देवेश शल्यमुद्धर साम्प्रतम् |
अग्राह्यं तव निर्माल्यं कथं वदसि योगभृत् ||




###########   END OF FILE  #######