####################################################
MUKTABODHA INDOLOGICAL RESEARCH INSTITUTE
Use of this material (e-texts) is covered by Creative Commons license BY-NC 4.0
Catalog number: M00424
Uniform title: mukuṭāgama
Secondary title: makuṭāgama
Manuscript : IFP?EFEO paper transcript T00274

Description: 



Notes: 
Data entered by the staff of Muktabodha under the direction of Mark S. G. Dyczkowski.

Internet publisher : Muktabodha Indological Research Institute
Publication year : 
Publication city : 
Publication country : India
####################################################



मकुटागमः 

तन्त्रावतार पटलः ६४८-६५८

स्नानाद्याचमनविधि पटलः ६५९-६६७

अर्चनाविधि पटलः ६६८-७४६

दीक्षाविधिः ७४७-७६५

उत्सवविधिः ७६६-७९०

प्रायश्चित्तविधिः ७९१-८०७

फलपाकाविधिः ८०८-८१०

कृत्तिकादीपविधिः ८११-८१२

स्नपनविधिः ८१३-८२२

प्रतिमालक्षणम् ८२२-८२५

पवित्रारोहणविधिः ८२६-८२९

प्राणायामविधिः ८३०-८३३

अचार्यलक्षणविधिः ८३४

प्रायश्चित्तविधिः ८३५-८३९

कानिकार्चनविधिः ८४०-८४८

भैरवपूजाविधिः ८४९-८५१

अन्त्येष्टिविधिः ८५२-८५६

ऊर्ध्वचक्रविधिः ८५७-८६६

अम्बाचक्रविधिः ८६७-८६९

प्द्f ४, प्. ६४८)

मकुटागमः 

तन्त्रावतारपटलः ||

श्रीमन्महेन्द्रेजगतां नयनानन्दकानके |
कल्पवृक्षशमीवृक्षेवटचंपकपिप्पलैः || १ ||

प्लक्षपुन्नागसहितैः चन्दनैः परिवासिते |
महासदसिसौवर्णे सर्ववर्णपरिष्कृते || २ ||

सिंहासनं महारण्ये मण्डितैर्मङ्गलाश्रये |
आसीनं परमेशानं अवाङ्मनसगोचरम् || ३ ||

अनादिमलनिर्मुक्तं देवदेवं महानिधिम् |
सर्वविद्याविधातारं वामे गौरिसमायुतम् || ४ ||

ब्रह्मानारायणार्केन्दु मुनिगन्धर्वसेवितम् |
सस्तूयमानं देवाद्यैः स्तोत्रमङ्गलवाचकैः || ५ ||

चन्द्रार्धशेखरेशानं प्रसन्नं परमेश्वरम् |
महेश्वर प्रसन्नात्मा शिवज्ञानं जिघृल्लया || ६ ||

प्रणम्यसादरं भक्त्या प्राक्लोकहितं वचः |

महेश्वर उवाच - 

देवदेव जगन्नाथ भक्तानामार्लिनाशनः || ७ ||

सृष्टिरक्षणसंहारविधानानुग्रहेश्वर |
शैवान्तमार्णवान्तज्ञ ज्ञानरक्तप्रदर्शकः || ८ ||

अशूनां पाशविश्लेषविशारद कृपानन |
भक्त्या च परयायुक्तपरसंवित्स्वरूपया || ९ ||

सर्वज्ञ सर्वकृत् शंभो सर्वात्मन् सर्वतोमुख |
साधकानं हितं पुण्यं योगिनां मोक्षसाधनम् || १० ||

शिवज्ञानं परं शुद्धं वद मे परमेश्वर |
एवं पृष्ठोमहेशेन भगवान् परमेश्वरः || ११ ||

प्द्f ५, प्. ६४९)

सर्वलोकहितैषिण्यां प्राह गंभीरयागिरा |

परमेश्वरः - 

वक्ष्ये संक्षेपमार्गेण यथाप्रश्नं तथेप्सितम् || १२ ||

महेश्वर महाभाग समाहितमनाः शृणु |
शिवज्ञानं परं गुह्यं भोगमोक्षप्रदं शुभम् || १३ ||

सर्वपापहरं पुण्यं तन्त्रसादार्थबोधकम् |
युक्तं शतसहस्रेण ग्रन्थे सर्वार्थसाधकम् || १४ ||

ऊर्ध्वशैवं महातन्त्रं मकुटाख्यं महेऽऽव्सर |
तत् तु संक्षेपतस्तुभ्यं अधुना संप्रवक्ष्यते || १५ ||

अथ शैवं नवविधं संक्षेपेण क्रमाच्छृणु |
ऊर्ध्वशैवं तु प्रथमं आदिशैवं द्वितीयकम् || १६ ||

अनादिशैवं तृतीयं अनुशैवं चतुर्थकम् |
अवान्तरं पञ्चमं च मिश्रं चैव तु षष्ठकम् || १७ ||

सप्तमं भेदशैवं स्यात् अष्टमं गुणशैवकम् | 
आज्ञाशैवं तु नवमं शैवभेदक्रमं शृणु || १८ ||

शैवं पाशुपतं सोमं लाकुलं च चतुर्विधम् |
तेषु श्रेष्ठतमं शैव मूर्ध्वस्रोतस्समुद्भवम् || १९ ||

ततस्तु द्विविधं शैवं सौम्यं रौद्रसिनिस्मृतम् |
सौम्यं च द्विविधं प्रोक्तं दक्षिणं चैव मिश्रकम् || २० ||

आचारो वेदविदितो दक्षिणाचार उच्यते |
विपरीतं तु वामं स्यात् द्वयोर्मिश्रं तु सङ्गमम् || २१ ||

वेदसारमिदं तन्त्रं तस्मात् वैदिकमाचरेत् |
वेदान्तार्थमयं ज्ञानं सिद्धान्तं परमं शुभम् || २२ ||

प्द्f ६, प्. ६५०)

ऊर्ध्वस्रोतोद्भवं श्रेष्ठं अष्टाविंशतितन्त्रकम् |
वेदसारार्थदं ज्ञेयं अन्यत्वन्यार्थसाधनम् || २३ ||

तन्त्रादौ तन्त्रसद्भावो मूलभेदोपभेदयुक् |
नामभिः कामिकादिस्तु वक्ष्यते क्रमशः शृणु || २४ ||

तनोति विपुलानर्थान् तत्वमन्त्रसमाश्रितान् |
त्राणं च कुरुते पुंसां तेन तन्त्रमिति स्मृतम् || २५ ||

कामिकं योगजं चिन्त्यं कारणं त्वजितं तथा | 
दीप्तं सूक्ष्मं सहस्रं च अंशुमान् सु प्रभेदकम् || २६ ||

विजयं चैव निश्वासं स्वायंभुवमयानलम् |
वीरं च रौरवं चैव मकुटं विमलं तथा || २७ ||

चन्द्रज्ञानं च बिम्बं च प्रोद्गीतं ललितं तथा |
सिद्धं सन्तानसंज्ञं च शर्वोक्तं पारमेश्वरम् || २८ ||

किरणं वातुलं चैव त्वष्टाविंशति संहिताः |
एतेषु पूर्वदशकं शिवभेदं प्रकीर्तितम् || २९ ||

तथा पराष्टादशकं रुद्रभेदन्तु नामतः |
शिवरुद्रात्मकं तन्त्रं अष्टाविंशतिसंख्यकम् || ३० ||

यद्यप्येकोद्भवो वक्ता श्रोतृभेदादनेकधा |
अथ सिद्धान्ततन्त्राणां श्रोतारं तु विशेषतः || ३१ ||

प्रणवाद्या प्रकीर्त्यन्ते शृणुष्वेवं महेश्वर |
श्रोतारश्शिवभेदानां पारंपर्यास्त्रयस्त्रयः || ३२ ||

द्वौ द्वौ तु रुद्रभेदानां प्रोक्ताःष्षष्टिषडुत्तराः |
प्रणवस्त्रिकलास्त्र्यक्षः सुधाख्यो भस्मको विभुः || ३३ ||

प्द्f ७, प्. ६५१)

सुदीप्तो गोपतिः पश्चात् अंबिका चैव कारणः |
शर्वरुद्रः प्रजेशश्च सुभुः शिवशिवोऽच्युतः || ३४ ||

ईशस्त्रिमूर्तिनामा च हुताचं सूक्ष्मसंज्ञकः |
ततो वै श्रवणश्चैव प्रभं च ज्ञाभिधायकः || ३५ ||

कालोभीमश्च धर्मश्च ततोग्रश्चाम्बुसंज्ञकः |
रविर्विघ्नेश्वश्चैव दधीशः शिवनामकः || ३६ ||

त्रिंशत्संख्याक्रमाप्रोक्ताः शिवभेदाधिदेवताः |
अनादिः परमेशश्च दशार्णो गिरिजा ततः || ३७ ||

निधनः पद्मसंभूतो व्योमनामाग्निसंज्ञकः |
तेजः प्रजापतिश्चैव प्रमेणश्चेन नघ्नकः || ३८ ||

शिवश्चैव महादेवः सर्वात्मा वीरभद्रकः |
अनन्तो बृहस्पतिश्चैव प्रशान्तश्चदधीचकः || ३९ ||

शूली च कवचः पश्चात् आलयो रुद्रभैरवः |
बिन्दुः चण्डेश्वरश्चैव शिवनिष्ठो सवोप्लवः || ४० ||

सोमदेवो नृसिंहश्च श्रीदेवीचोशनस्तथा |
देवपीता च संवर्त्नः शिवो महाकालस्तथा || ४१ ||

राते वै तत्वसंख्या च रुद्रभेदाधिदेवता |
मूलतन्त्रोपभेदाश्च वक्ष्यते नामभिः क्रमात् || ४२ ||

त्रिभेदं कामिकं प्रोक्तं पञ्चभेदं च योगजम् |
षड्भेदं चिन्त्य तन्त्रं च सप्तभेदं तु कारणम् || ४३ ||

अजिताख्यं चतुर्भेदं दीप्तं नवभेदकम् |
सूक्ष्ममेकविधं प्रोक्तं दशभेदं सहस्रकम् || ४४ ||

प्द्f ८, प्. ६५२)

अंशुमान् सूर्यभेदं स्यात् सुप्रभेदंत्वभेदकम् |
अष्टभेदं तु विजयं निश्वासं चाष्टभेदकम् || ४५ ||

स्वायंभुवं द्विभेदं स्यात् आग्नेयं तु द्विभेदकम् |
वीरतन्त्रं विशेषेण भेदाश्चैव त्रयोदश || ४६ ||

षड्भेदं रौरवं प्रोक्तं मकुटं तु द्विभेदकम् |
विमलं तु कलाभेदं चन्द्रज्ञाने चतुर्दश || ४७ ||

तिथिभेदं बिम्बतन्त्रं प्रोद्गीते षोडश स्मृताः |
ललितं गुणभेदं स्यात् सिद्धं च युगभेदकम् || ४८ ||

सन्ताने सप्तभेदं स्यात् शर्वोक्तं पञ्चधा भवेत् |
परमेशं सप्तभेदं किरणं नवभेदकम् || ४९ ||

वातुलं रविभेदं स्यात् वक्ष्यते तु पृथक् पृथक् |
नारसिंहं च वक्तारं भैरवोत्तरमेव च || ५० ||

कामिकस्य त्रयोभेदाः सारं वीणाशिखोत्तरम् |
आत्मयोगं सृतारं च दितिं योगन्तु पञ्चमम् || ५१ ||

सुचिन्त्यं सुभगं वामं अमृतं पापनाशनम् |
परोद्भवयय चिन्त्यस्य भेदाषट्कीर्तिताः क्रमात् || ५२ ||

महेन्द्रं कारणं योगं पावनं हिमसंहितम् |
विद्वेषं मारणं चैव सप्तभेदास्तु कारणे || ५३ ||

प्रभूतं च स्वरोद्भूतं पार्वतीपतिसंहिता |
अजितस्य चतुर्भेदाः पश्चादब्जमसंख्यकम् || ५४ ||

क्षायमानं चमश्चेद्याममेतिमतितौजसम् |
अद्भुतं माधवोद्भूतं दीप्त तन्त्रेण विस्मृताः || ५५ ||

प्द्f ९, प्. ६५३)

सूक्ष्म तन्त्रेषु सूक्ष्माख्यं राकमेव प्रकीर्तितम् |
अतीतं मङ्गलं शुद्धं अप्रमेयन्तु जातिभाक् || ५६ ||

प्रबुद्धं विबुधं हस्तमलंकार सुबोधकम् |
राते सहस्र तन्त्रस्य दशभेदा उदाहृताः || ५७ ||

काश्यपं वासवं चैन्द्रं वासिष्ठं गौतमं तथा |
भूततन्त्रं प्रकरणं विद्यापुराणमेव च || ५८ ||

ईशानोत्तर संज्ञश्च नीललोहितमेव च |
आत्मालंकारकं ब्रह्म दशांशुमतो हितः || ५९ ||

सुप्रभेदस्त्वभेदं स्यात् भव कौबेरमुद्भवम् |
महाघोरमघोरं च विमलं मृत्युनाशनम् || ६० ||

इजयं चाष्टभेदाः स्युः विजयाख्यस्य कीर्तिता |
निश्वासं मन्त्रनिश्वासं निश्वासोत्तरसंज्ञिकाः || ६१ ||

निश्वास योनिरश्वायो घोटनिश्वासकारिका |
निश्वासनयनं चैव स्यान्निश्वासमुखोदयम् || ६२ ||

निश्वासस्याष्ट भेदाश्च महातन्त्रस्य कीर्तिताः |
प्राजापत्यं च पद्मं च द्वयं स्वायंभुवे स्मृतम् || ६३ ||

आग्नेयस्य द्विधा प्रोक्तं आग्नेयं व्योम तन्त्रकम् |
बोधं प्रबोधं शकटं बोधकं प्रस्तरं हलम् || ६४ ||

भद्रं विलेखनं वीरं मोहनं शाकटायिकम् |
तथैव फुल्लनयनं मोहसंभवमेव च || ६५ ||

भेदाः त्रयोदश प्रोक्ता वीरतन्त्रे महेश्वर |
कालदाहं कलातीतं रौरवं रौरवोत्तरम् || ६६ ||

प्द्f १०, प्. ६५४)

महाकालमतं चान्द्रं रौरवस्यापिषड्भिदा |
द्वौ भेदौ मकुटे प्रोक्तौ माकुटं माकुटोत्तरम् || ६७ ||

वृषभं वृषपिङ्गाख्यं मात्रान्तं वृषभोत्तरम् |
सुदन्तमतिभूतं च रौद्रं भद्रवितं तथा || ६८ ||

आरेवनं सुभद्राख्यं अतिक्रान्तमलङ्कृतम् |
अनन्तमट्टहासाख्यं अच्चितं मारणं तथा || ६९ ||

भेदा विमलतन्त्रस्य षोडशैवं प्रकीर्तिताः |
राकपादपुराणं च स्थाण्वाख्यं नन्दिकेश्वरम् || ७० ||

स्थिराख्यं शङ्करप्रोक्तं श्रीमुखं शिवभद्रकम् |
कल्पभेदमितिव्याप्तं महावारुणमेव च || ७१ ||

देव्यामतं च वायव्यं शिवशासनसंज्ञकम् |
शिवशेखरमित्युक्तं चन्द्रज्ञानेचतुर्दश || ७२ ||

चतुर्वक्त्रमियोगं च संस्तोभं प्रतिबिंबकम् |
अर्थालङ्कारमैशानं तौटिकन्तु निटीरकम् || ७३ ||

कुट्टिमाख्यं तुलायोगं तुलाप्रत्ययमेव च |
महाविद्यामहासौरं नैऋतं पट्टशेखरम् || ७४ ||

मुखबिम्बस्य तन्त्रस्य भेदाः पञ्चदशोदिताः |
वराहं पाशबन्धं च पिङ्गलामनमेव च || ७५ ||

धनुर्धरं दण्डधरं शिवज्ञानं तथाङ्कुशम् |
विज्ञानमायुर्वेदं च श्रीकालज्ञानसंज्ञकम् || ७६ ||

धनुर्वेदं च कवचं सर्वदंष्ट्रविभेदकम् |
भरतं गीतवातोद्यं प्रोद्गीते षोडशस्मृताः || ७७ ||

प्द्f ११, प्. ६५५)

ललितस्य त्रयो भेदाः ललितं ललितोत्तरम् |
कौमारं ततः शालभेदं सारोत्तराह्वयम् || ७८ ||

औशानोत्तरसंज्ञं च शशिमण्डलमेव च |
सिद्धतन्त्रस्य चत्वारो भेदास्तु परिकीर्तिताः || ७९ ||

लिङ्गाध्यक्षं सुराध्यक्षं शङ्करं चामरेश्वरम् |
असङ्ख्यमनिलद्वन्द्वं सन्ताने सप्तभेदकः || ८० ||

शिवधर्मोत्तरं दिव्यं प्रोक्तमीशानमेव च |
वायुप्रोक्तं कुबेराख्यं शर्वोक्ते पञ्चधा स्मृताः || ८१ ||

हंसं पद्मं च मातङ्गं सामान्यं यक्षिणी तथा |
पुष्करं सुप्रयोगं च सप्तधा परमेश्वरे || ८२ ||

गारुढं नैऋतं रौक्षं मान्यं बुद्धं च भानुकम् |
प्रबुद्धं हेनुकं कालं किरणे नवकीर्तिताः || ८३ ||

वातुलोत्तरसंज्ञं च वातुलं च प्ररोहितम् |
सर्वं च कालज्ञानं च नित्यं सर्वार्थकं तथा || ८४ ||

श्रेष्ठं महाननं शुद्धं विश्वं विश्वात्मकं तथा |
वातुलाख्ये महातन्त्रे भेदाः द्वादशकीर्तिताः || ८५ ||

उपभेदात् क्रमात् प्रोक्तः सप्तोत्तर शतद्वयम् |
कामिकाद्यजितान्तास्तु सद्योजात मुखोद्भवाः || ८६ ||

दीप्ताद्यास्सुप्रभेदान्ता वामदेव मुखोद्भवाः |
विजयाद्यास्तु वीरान्ताः संहिता घोरवक्त्रजाः || ८७ ||

रौरवान्मुखबिम्बान्ताः पूरुषानन संभवाः |
ईशानवक्त्रसंजाताः प्रोद्गीताद्याष्टसंहिताः || ८८ ||

प्द्f १२, प्. ६५६)

ग्रन्थसंख्यां प्रवक्ष्यामि क्रमाच्छृणु महेश्वर |
परार्धं कामिकं प्रोक्तं योगजं लक्षमुच्यते || ८९ ||

चिन्त्यं तु शतसाहस्रं कारणं कोटिसंमितम् |
अजितं त्वयुतं प्रोक्तं नियुतं दीप्तमुच्यते || ९० ||

सूक्ष्मं च पद्मसंख्यातं सहस्रं शङ्खसंमितम् |
अंशुमान् पञ्चलक्षं तु सुप्रभेदं त्रिकोटिकम् || ९१ ||

विजयञ्च त्रिकोटि स्यात् कोटिनिश्वासमुच्यते |
स्वायम्भुवं त्रिकोट्यर्धं अनलंत्वयुतत्रयम् || ९२ ||

वीरं च नियुतं प्रोक्तं रौरवं चार्बुदाष्टकम् |
मकुटं शतसाहस्रं विमलं च त्रिलक्षकम् || ९३ ||

चन्द्रज्ञानं त्रिको स्यात् मुखबिम्बं सहस्रकम् |
प्रोद्गीतं त्रिलक्षं स्यात् ललितं चाष्टसहस्रकम् || ९४ ||

सार्धकोस्तु सिद्धं च सन्तानं षट्सहस्रकम् |
शर्वोद्गीतं द्विलक्षं स्यात् पारमेश द्विलक्षकम् || ९५ ||

किरणं पञ्चकोटि स्यात् शतसस्रन्तु वातुलम् |
तन्त्रमूर्तिञ्च संक्षेपात् प्रवक्ष्यामि महेश्वर || ९६ ||

कामिकं पादयुग्मं स्यात् योगजं गुल्फमेव च |
चिन्त्यं पादाङ्गुलं प्रोक्तं जंघा युग्मं तु कारणम् || ९७ ||

अजितं जानुदेशं स्यात् दीप्तमूलप्रदेशकम् |
सूक्ष्मं च गुह्यबीजं स्यात् सहस्रं तु कटीतलम् || ९८ ||

अंशुकान् पृष्ठभागं स्यात् नाभि स्यात् सुप्रभेदकम् |
विजयं कुक्षदेशं स्यात् निश्वासं हृदयं भवेत् || ९९ ||

प्द्f १३, प्. ६५७)

स्वायम्भुवं स्तनद्वन्द्वं अनलन्नेत्र मुच्यते |
वीरं च कर्णदेशं तु रौरवं श्रवणद्वयम् || १०० ||

मकुटे मकुटं तन्त्रं अङ्गप्रत्यङ्गमेव च |
बह्न तु विमलं प्रोक्तं चन्द्रज्ञान मुटस्थलम् || १०१ ||

मुखबिम्बं तु वदनं जिह्वाप्रोद्गीत मुच्यते |
कपोलं ललितं प्रोक्तं सिद्धं चैव ललाटकम् || १०२ ||

सन्तानं कुण्डलं विद्यात् शर्वोक्तमुपवीतकम् |
पारमेशं च हारस्तु किरणं रत्नभूषणम् || १०३ ||

कालोत्तरं तथा नाभ्यो वायुर्द्वाविंशतिर्भवेत् |
वातुलं वसनं प्रोक्तं शिव धर्मोनुलेपनम् || १०४ ||

बिम्ब पुष्पं च माल्यं च सिद्धान्तं च निवेदितम् |
तन्त्रात्मकेन कायेन देवं दक्षिणतोमुखम् || १०५ ||

आनन्दरूपममलं नृत्यन्तं निष्कलं शिवम् |
ध्यायेत् सिध्यै गुरुर्नित्यं सन्ध्याकाले विशेषतः || १०६ ||

रावं सिद्धान्त तन्त्राणां अवतारमदाहृतः |
अन्येषां प्रोच्यते नात्र ग्रन्थविस्तारशंकया || १०७ ||

कर्षणादि प्रतिष्ठान्तं मूले नैव समाचरेत् | 
कृतं चेदुपभेदेन कर्ता भर्ता विनश्यति || १०८ ||

केवलं यजनं प्रोक्तं उपभेदैर्विशेषतः |
प्रतिष्ठाद्यैस्तु मूलैश्च षट्षष्ठकथितैर्वनम् || १०९ ||

आरब्धं येन तन्त्रेण कर्षणाद्यर्चनान्तकम् |
तेन सर्वं प्रकर्तव्यं न कुर्यादन्यतन्त्रतः || ११० ||

प्द्f १४, प्. ६५८)

अनुक्तं अन्यत्रन्त्रेण सङ्ग्राह्यं देशिको भवेत् |
शिवसिद्धान्त तन्त्रेण प्रारब्धं कर्षणादिकम् || १११ ||

न कुर्यादन्यशास्त्रेण कुयाच्चेत् तन्त्रसङ्करः |
तन्त्र सङ्करदोषेण राजराष्टं च नश्यति || ११२ ||

शैवः सर्वाधिकारि स्यात् स्वकीये च परत्र च |
अन्येषां स्वस्वतन्त्रेण विद्या तत्वेधिकारिता || ११३ ||

इति मकुटतन्त्रे तन्त्रावतारः प्रथमः पटलः ||
प्द्f १५, प्. ६५९)

स्नानाद्याचमनविधिः ||

शिवार्चनाविधिश्च 

वक्ष्ये शिवार्चनं पुण्यं सर्वसिद्धिकरं शुभम् |
महापादकदोषघ्नं सर्वैश्वर्यप्रदायकम् || १ ||

आत्मार्थं च परार्थं च पूजा द्विविधमुच्यते |
गुरुदेहे शुभेलिङ्गे स्थण्डिले च निजात्मनि || २ ||

क्षणिके मण्डले तोये चात्मार्थं यजनं स्मृतम् |
निर्मितं विधिना लिङ्गं सुरैर्वा मुनिभिर्वरैः || ३ ||

स्वयमुद्भूतलिङ्गं च प्रतिमाचेश्वरात्मिका |
परार्थे तु समाख्याताः सर्वेषामात्मनां फलम् || ४ ||

चातुर्वर्ण्यस्य दीक्षायां विशेषाद्ब्राह्मणो गुरुः |
विप्र क्षत्रिय विट्च्छूद्रा दीक्षिताश्च प्रवेशकाः || ५ ||

आत्मार्थ यजनं कुर्यात् न कुर्यास्ते परार्थकम् |
ऊर्ध्वशैवेन कर्तव्यं आत्मार्थं च परार्थकम् || ६ ||

ऊर्ध्वशैव इति प्रोक्ताः स शैवो ब्राह्मणो गुरुः |
निर्वाणदीक्षितानां तु आत्मार्थं च परार्थकम् || ७ ||

शैवागमेषु परमं यस्माच्चैवाभिषेचनम् |
मकुटं तु परं नाम परताण्डवकीर्तनम् || ८ ||

नाम मन्त्राधिकं तत्र नादातीतात्मकं शुभम् |
अन्त्यजातेसु दीक्षायां अभिचाराय कल्पते || ९ ||

प्रातःकाले शिवं ध्यात्वा सर्वकर्म शिवाय च |
ग्रामस्यैशान्यदिग्भागे मलादीनि विसर्जयेत् || १० ||

गोस्थानाद्देवता वासाद्वल्मीकाच्च जलाशयात् |
ब्राह्मणानां गवां नॄणां स्त्रीणां चान्यत्र सन्निधेः || ११ ||

प्द्f १६, प्. ६६०)

शिरसो वेष्टनं कृत्वा मौनीचोत्तरतोमुखः |
रावं मल विसर्गे तु शेफो हस्तं प्रवेशयेत् || १२ ||

दक्षिणं हस्तमाद्धृत्य प्रविशेत् सलिलाशयम् |
नद्यां तटाके कूपे वा शौचं कृत्वा यथाविधि || १३ ||

प्लक्षोदुम्बरनिंबाद्यैः कुर्याद्वैदन्तधावनम् |
अस्त्रमन्त्रेण नासास्य दन्तशुद्धिं समाचरेत् || १४ ||

त्रियट्टारं सकृज्जप्त्वा जिह्वाशुद्धिमनन्तरम् |
मलस्नानं पुरा कृत्वा मन्त्रस्नानविधिं शृणु || १५ ||

स्नानानि पञ्चप्रोक्तानि दीक्षितानां विशुद्धये |
वारुणं तैजसं दिव्यं वायव्यं मानसं तथा || १६ ||

वारुणं वारिणां स्नानं आग्नेयं भस्मनाभवेत् |
वृष्ट्या सादप्या दिन्यां वायव्यं रजसां गवाम् || १७ ||

मन्त्रैर्मानसमित्युक्तं रावं स्नानानि पञ्चधा |
नद्यां वापि तटाकां वा कूपे वा तीर्थवारि च || १८ ||

तोयं शुद्धमशुद्धं वा शिवालयसमीपगम् |
शिवलिङ्गेति ते विद्याच्छिवपादप्रसेचनात् || १९ ||

तेषामेकतमं नत्वा स्नानं कुर्याद्विशेषतः |
कुर्याद्धस्तप्रमाणेन मण्डलं चतुरश्रकम् || २० ||

अस्त्रेण हुंफडन्तेन मृदं गृह्णीत साधकः |
सद्येन स्थापयेत् तत्र वाममन्त्रेण शोधयेत् || २१ ||

अघोरेण मृदं स्पृष्ट्वा त्रिधा कुर्यान्नरेण तु |
पूर्वेण दक्षिणेनैवा तथा वै चोत्तरेण तु || २२ ||

प्द्f १७, प्. ६६१)

ईशानेन तु मन्त्रेण राकैकमभिमन्त्रयेत् |
षडङ्गं ब्रह्म जप्त्वा तु पूर्वादिभ्यो न्यसेत् क्रमात् || २३ ||

अस्त्रजप्तं मृदोभागं दंशदिक्षु विनिक्षिपेत् |
सद्योजात मृदाभोगं स्तीर्थमध्ये विनिक्षिपेत् || २४ ||

हुंफट्कारेण मन्त्रेण मूलमन्त्रेण योजयेत् |
षोडशाक्षरकं न्यस्त्वा स्वनामाद्येन लेखयेत् || २५ ||

अस्त्रं जप्त्वा तु बध्नीयात् मुद्रां संसारतारकाम् |
जले सूक्ष्माश्च ये दोषाः तेषामुच्चाटनं भवेत् || २६ ||

शिरोवक्त्रं च हृदयं गुह्यं पादौ च दक्षिणे |
पूर्ववत् स्थाप्यमृत्पिण्डं सर्वाङ्गञ्च विलेपयेत् || २७ ||

उत्तरे स्थाप्यमृत्पिण्डं तीर्थमध्ये विनिक्षिपेत् |
ब्रह्माग्निं पितृदेवर्षितीर्थानि क्रमशः शृणु || २८ ||

अङ्गुष्ठमूले बाह्यं स्यात् अङ्गुलीनान्तु मध्यमे |
आग्नेयं पैतृकं पश्चात् तर्जन्यङ्गुष्ठ मध्यतः || २९ ||

अङ्गुलीनान्तु मूलेषु देवतीर्थमुदाहृतम् | 
अङ्गुल्यग्रे तीर्थमार्षं पञ्चदेवांस्तु विन्यसेत् || ३० ||

प्राशनं ब्रह्मतीर्थेन प्रोक्षणं वह्नितीर्थतः |
स्पर्शनं पितृतीर्थेन दैवतीर्थेन मार्जनम् || ३१ ||

ग्रहणं त्वार्षतीर्थेन विदध्यात् पञ्चधाबुधः |
राजोपचारसहितं सुगन्धामलकादिभिः || ३२ ||

हरिद्राकुङ्कुमाद्यैश्च कुर्याद्दर्भानुलेपनम् |
जलावगहनान्ते तु दिव्यस्त्रीपरिसेवितम् || ३३ ||

प्द्f १८, प्. ६६२)

शिवमन्त्रेणशतधा जप्तेन ब्रह्मभिस्तथा |
अङ्गैर्व्योमव्यापिना च त्यम्बकाख्यादिमन्त्रतः || ३४ ||

उदुत्यं चित्रं देवानां मन्त्रेण च शिवक्षणः |
अभिषेकं शनैर्मूर्ध्नि विदध्याद्वक्त्रमुद्रया || ३५ ||

प्राणायामं सकृत्कुर्यात् मन्त्रैराचमनं शृणु |
दक्षपादस्थले कृत्वा वामपादं जलेपि च || ३६ ||

हस्तं संकुचितं कृत्वा पवित्रे च विभूषितम् |
माषमात्र प्रमाणेन जलानां प्राशनं भवेत् || ३७ ||

रावं त्रिवारं पीत्वास्यं अङ्गुष्ठेन द्विधा स्पृशेत् |
मुख हस्तेन संस्पृश्य पादावभ्युक्षयेत् पुनः || ३८ ||

अङ्गुष्ठानामिकाभ्यां तु चक्षुषीसंस्पृशेत् बुधः |
अङ्गुष्ठ तर्जन्यग्राह्या स्पर्शेन्नासापुटद्वयम् || ३९ ||

पश्चात्कनिष्ठोङ्गुष्ठाभ्यां संस्पृशेशोत्रयोर्द्वयम् |
अङ्गुष्ठमध्यमाग्राभ्यां बाह्योयुग्मं पुनस्पृशेत् || ४० ||

स्पृशेत् सर्वाऽऽगुलीभिस्तु नाभिश्च हृदयं शिरः |
एवं कृत्वा तु मन्त्रज्ञ प्रत्यङ्गमुपसंस्पृशेत् || ४१ ||

ऋग्यजुस्साममन्त्रैस्तु पिबेद्वारत्रयं पुनः |
अथर्वेणेतिहासेन वक्त्रसंस्पर्शनं द्विधा || ४२ ||

अभ्युक्षयेच्छिरः पादावृषिसत्रस्यतृप्तये |
मूर्धानं चाक्षुषी श्रोत्रे सर्वादित्येन्द्र तृप्तये || ४३ ||

बाहूनाभिं च हृदयं इन्द्रविष्ण्वग्नि तृप्तये |
पुनराचमनं चापि तन्मन्त्रैरेवमाचरेत् || ४४ ||

प्. ६६३)

Pअगे ंइस्सिन्ग् 

प्द्f १९, प्. ६६४)

आनन्दरूपममलं नृत्यन्तं निष्कलेशिवम् |
शिवमन्त्राभिषेकं तु पादमुद्रात्वनन्तरम् || ५६ ||

आचामं विधिवत् कृत्वा नाममन्त्रं समुच्चरेत् |
पुरुषाणां च सावित्री मृष्टोत्तरशतं जपेत् || ५७ ||

सौरं च सूर्यहृदयं उपस्थानमथाचरेत् |
पञ्चब्रह्मषडङ्गैश्च व्योमव्यापि त्रियंबकम् || ५८ ||

उदुत्यं चित्रं देवानां हंसच्छुचिषमिदं जपेत् |
सन्ध्यां चैवा तु सावित्रीं गायत्रीं सर्वदेवताम् || ५ ||

ससंप्रदाननत्यन्ताः प्रोक्ताकामस्वकारिणीम् |
साष्टाङ्गं प्रणमेद्भूमौ नमोनम इति ब्रुवन् || ६० ||

पञ्चप्रदक्षिणं कुर्यात् अथाचम्यविधानतः |
देवानृषीन्पितॄंश्चैव वामघोराजशम्बरैः || ६१ ||

देवतीर्थेन देवानां ऋषीणां ऋषितीर्थतः |
पितॄणामपितीर्थेन विदध्यात् तर्पणं क्रमात् || ६२ ||

आचम्य विधिवत् स्थित्वा जातवेदं त्र्यम्बकम् |
श्रीरुद्रं पुरुषसूक्तं च पञ्चब्रह्म षडङ्गकम् || ६३ ||

उत्तराभिमुखो मौनि जपित्वा तु सकृत् सकृत् |
तीर्थं संहरणं कुर्यात् अस्त्रपञ्जरमध्यगम् || ६४ ||

पवित्रपाणीमौनी तु सर्वकर्म समाचरेत् |
दर्भद्वयेन वा दर्भैस्त्रिभिर्वा पञ्चभिस्तु वा || ६५ ||

अथवा सप्तभिः कुर्यात् पवित्रं मङ्गलं शुभम् |
अग्रं वै चतुरङ्गुल्यं ग्रन्धिश्चन्द्राङ्गुलिस्मृतः || ६६ ||

प्द्f २०, प्. ६६५)

द्व्यङ्गुलं रज्जुवलयं अनलायान्नियोजयेत् |
ग्रन्थिब्रह्माधिदैवत्यो रज्जुर्विष्ण्वधिदैवतः || ६७ ||

अग्ररुद्राधिदैवत्यो रज्जुर्विष्ण्वधिदैवतः |
अग्रं रुद्राधिदैवत्यं पवित्रस्याधिदेवताः || ६८ ||

कुशं पुष्पं च सङ्ग्राह्य प्रविशेद्यागमन्दिरम् |
प्रक्षाल्यपादावाचम्य भस्मस्नानमथाचरेत् || ६९ ||

भस्मस्नानं प्रवक्ष्यामि सर्वदुःखनिवारणम् |
अपमृत्युप्रशमनं शिवमारोग्यवर्धनम् || ७० ||

गोमातरस्थिताभूमौ स्नानार्थं च शिवाय च |
सर्वदेवात्मकौ शुद्धं पवित्रं पापनाशनम् || ७१ ||

दत्तं चैव हुतं भुक्तं गोषु सर्वं चराचरम् |
यथा गोषु विशेषेण तदुत्पत्तिविधिं शृणु || ७२ ||

गोसावित्रीं सकृज्जप्त्वा गन्धं पुष्पं च धूपकम् |
दीपं च सद्गोपादेषु प्रणम्य प्रतिपादयेत् || ७३ ||

गोरोचना कृतालेपं क्षीरान्नं च प्रदापयेत् |
ताम्बूलं दापयित्वा तु गोसावित्रीं शतं जपेत् || ७४ ||

तीक्ष्णशृङ्गाय विद्महे वेदपादाय धीमहि |
* * * * * * * * (?) तन्नोगावः प्रचोदयात् || ७५ ||

गां सतीमित्थमाराध्य गृह्णीयाद्गोमयं ततः |
कराभ्यां पद्मपत्रं च बिल्वपत्रं च धारयेत् || ७६ ||

गृहीत्वा सद्यमन्त्रेण भूमावपतितं गुरुः |
पिण्डी कुर्याच्च वामेन घोरमन्त्रेण शोषयेत् || ७७ ||

प्द्f २१, प्. ६६६)

दग्ध्वा पुरुषमन्त्रेण ईशानेन परिग्रहेत् |
केतकीमल्लिकानां च चंपकं पाटलं तथा || ७८ ||

पद्मं पलाशं तुलसीं अपामार्गं कुशाग्रकम् |
जातिञ्च तत्र निक्षिप्य सद्भाण्डेषु परिग्रहेत् || ७९ ||

शुद्धो वा भस्मगृह्णीयात् अग्निहोत्र समुद्भवम् |
तद्भस्मं परिगृह्णीत शिवमन्त्रमनुस्मरन् || ८० ||

निबद्ध ब्रह्ममुद्राभ्यां कराभ्यां भस्मधारयेत् |
दक्षजानुनि संस्थाप्य शिवमन्त्रं शतं जपेत् || ८१ ||

ईशमन्त्रेण मूर्धानं वक्त्रं तु पूरुषेण च |
हृदयं घोरमन्त्रेण गुह्यं वै वाममन्त्रतः || ८२ ||

सर्वाङ्गं सद्यमन्त्रेण गुरुरुद्धूलयेत् क्रमात् |
जलस्नानं परं श्रेष्ठं मन्त्रैरेतैस्तु वलितम् || ८३ ||

पूर्ववास परित्यज्य शुद्धं वस्त्रं परिग्रहेत् |
पाणिपादौ च संशोध्य कुर्यादाचमनं पुनः || ८४ ||

संधारयेत् त्रिपुण्ड्रं च शुद्धयेत् सर्वकर्मणाम् |
देहेवलांछनं कुर्यात् भस्मभिर्मिश्रचन्दनैः || ८५ ||

दीक्षितानां द्विजानीनां त्रिपुण्ड्रं तु षडङ्गुलम् |
अदीक्षितं त्रिपुण्ड्रस्य लक्षणं वक्ष्यते शृणु || ८६ ||

ब्राह्मणानां षडङ्गुल्यं नृपाणां चतुरङ्गुलम् |
वैश्यानां द्व्यङ्गुलं प्रोक्तं शूद्राणामेकमङ्गुलम् || ८७ ||

अन्येषामपि सर्वेषां त्रिपुण्ड्रं शूद्रवद्भवेत् |
नृपाणामीश्वराणां च भस्ममिश्रितचन्दनम् || ८८ ||

प्द्f २२, प्. ६६७)

त्रिपुण्ड्रं विधिवत् कुर्यात् स्थानमानं क्रमाच्छृणु |
ललाटे बाहुयुग्मे च हृदये च त्रिपुण्ड्रकम् || ८९ ||

चतुरङ्गुलमन्येषु स्थानेष्वेकाङ्गुलं भवेत् |
संधार्य करयुग्मे च विशुद्धं भस्मदेशिकः || ९० ||

तर्जनी मध्यमानामात्रिपुण्ड्रस्य प्रकल्पयेत् |
ब्रह्माविष्णुश्चरुद्रश्च त्रिपुण्ड्रस्याधिदेवताः || ९१ ||

मस्तके च ललाटे च ग्रीवायां कर्णयोस्तथा |
उरस्थले च बाहौ तु नाभौ पृष्ठे तथैव च || ९२ ||

ऊर्वोश्च जानुनोश्चैव पादयोश्च क्रमान्यसेत् |
ब्रह्मरन्ध्रे स्वयं ब्रह्मा सुब्रह्मण्यो ललाटके || ९३ ||

कर्णे विनाशको देवो नेत्रयोस्सूर्यसोमकौ |
बाह्वोरिन्द्रश्च विष्णुश्च हृदये च तथेश्वरः || ९४ ||

नाभौ च दुर्गादेवी स्यात् पृष्ठे च पितरस्तथा |
ऊरुद्वये तु नाभैश्च नागकन्यास्तथैव च || ९५ ||

ऋषयश्चर्षिपत्न्यश्च जानुयुग्मे तथा पुनः |
पादयोरर्णवास्सप्त सर्वतीर्थानि च स्थिताः || ९६ ||

स्थानानि च त्रिपुण्ड्रस्य देवाश्च परिकीर्तिताः |
षोडशाक्षर मन्त्रन्तु तत्तत्स्थानेषु विन्यसेत् || ९७ ||

भस्मस्नानविधि प्रोक्तो योगिनां साधनं शृणु | 
आसनं संप्रवक्ष्यामि द्वितीयं चाक्षमालिका || ९८ ||

प्द्f २३, प्. ६६८)

तृतीयं वेणुदण्डं च चतुर्थं योगपट्टिका |
कमण्डलुः पञ्चमं स्यात् षष्ठं स्यादुत्तरीयकम् || ९९ ||

उष्णीषं सप्तमं प्रोक्तं उपवीतं तथाष्टकम् |
पवित्रं नवमं चैव दशमं भस्मकीर्तितम् || १०० ||

एकादशं तु कौपीनं द्वादशं दन्तकाष्ठकम् |
त्रयोदशं मृद्ग्रहणं वक्ष्यते तु पृथक् पृथक् || १०१ ||

आसनं कूर्मवत् कुर्यात् लोहैर्वा दारुणाऽथवा |
खादिरं चम्पकं चैव चन्दनं विल्वमेव च || १०२ ||

वृक्षाश्च आगमे प्रोक्तादिसतत्वा न विधौमताः |
द्वितालस्तस्य विस्तारं समुत्सेधः षडङ्गुलम् || १०३ ||

पादाश्च द्व्यङ्गुलोत्सेधा दण्डश्च चतुरङ्गुलम् |
दर्पणोदरसङ्काशं पृष्ठभाग समाः पदाः || १०४ ||

इत्थं कूर्मासनं प्रोक्तं योगिनां पूर्वसाधनम् |
जपमालाभुरोमालां शिरोमालां तथा पुनः || १०५ ||

बाहुमालां हस्तमालां कण्ठमालां क्रमाच्छृणु |
पञ्चविंशति रुद्राक्षैः मुमुक्षूणां जपस्मृतः || १०६ ||

षड्विंशति शिवार्थं च ज्ञानार्थं शत्रुनाशनम् |
सप्तविंशति भुक्त्यर्थं पुष्ट्यर्थमष्टाविंशतिः || १०७ ||

त्रिंशत् जापार्थिनां पञ्चदशकं चाबिचारकम् |
इत्थं तु जपमालास्या दन्यानां लक्षणं शृणु || १०८ ||

कण्ठामारभ्य नाभ्यन्तं उरोमाल्यस्य लक्षणम् |
शिरोमाला तु तन्नाभा बाहुमाला च तत्समा || १०९ ||

प्द्f २४, प्. ६६९)

हस्तमाला हस्तमाना कण्ठमाला च तत्समा |
दर्शनं पापशमनं स्पर्शनं सर्वसिद्धिदम् || ११० ||

प्रागुक्त धारणान् पुण्यं रुद्राक्षान् धारयेत् सदा |
शुचिर्वाप्य शुचिर्वापि रुद्राक्षं धारयेत् सदा || १११ ||

श्वापि कण्ठेन रुद्राक्षं कण्ठद्धारयते यदि |
स रुद्रपदमाप्नोति किं पुनुर्मानुषादयः || ११२ ||

तस्मात् सर्वप्रयत्नेन रुद्राक्षं धारयेत् सदा |
धारणात् स्वर्गमाप्नोति पुनर्जन्म न विद्यते || ११३ ||

रुद्राक्षाणां अथोत्पत्तिः रूपं शृणु महेश्वर |
दिव्यवर्ष सहस्रं तु चक्षुरुन्मीलितं मया || ११४ ||

एकवक्त्रं शिवं साक्षात् अनन्तं धारणात् फलम् |
धारयं म्रियते यस्तु स याति परमांगतिम् || ११५ ||

द्विवक्त्रं शक्तिरित्युक्तं त्रिवक्त्रं नादमुच्यते |
चतुर्वक्त्रं तु बिन्दु स्यात् पञ्चवक्त्रं सदाशिवः || ११६ ||

षड्वक्त्रं ईश्वरं प्रोक्तो रुद्रस्सप्तमुख स्मृतः |
विष्णुश्चैवाष्टवक्त्रं तु नववक्त्रं चतुर्मुखः || ११७ ||

नववक्त्रैकवक्त्रान्तं फलं शतगुणोत्तरम् |
हस्तकण्ठ शिखाकर्ण यज्ञसूत्रेषु सर्वदा || ११८ ||

सर्वपापप्रशान्त्यर्थं भस्मनासहधारयेत् |
राजावार्ता वणिग्वार्ता लोकवार्ता विशेषतः || ११९ ||

रुद्राक्ष चलनादेव मन्त्रवत् फलदा भवेत् |
रुद्राक्षाणां सहस्रेण कल्पितां शिवरूपिणाम् || १२० ||

प्द्f २६, प्. ६७०)

धारयन्त्यस्सदां मालां सयाति परमां गतिम् |
तस्मात् सर्वप्रयत्नेन रुद्राक्षैस्तु सदा जपेत् || १२१ ||

वेणुदण्डं ऋजुस्निग्धं व्रणकोटरवर्जितम् |
विप्राणां मस्तकोत्सेधं नृपाणां वक्षसस्समम् || १२२ ||

वैश्यानां बाहुमात्रं स्यात् शूद्राणां नाभिमात्रकम् |
दण्डमेव विधिं प्रोक्तं योगपट्टमिदं शृणु || १२३ ||

व्याघ्राजिनमयं श्रेष्ठं मध्यं कृष्णाजिनात्मकम् |
विस्तारं त्र्यङ्गुलस्तस्यमानं स्यादुपवीतवत् || १२४ ||

योगपट्टविधिः प्रोक्तः कमण्डलुविधिं शृणु |
आढका पूरितं श्रेष्ठं मध्यं त्रिप्रस्थपूरितम् || १२५ ||

द्विप्रस्थं पूर्णमधमं मानमेवं कमण्डलोः |
सौवर्णं राजतं ताम्रं अथवा मृण्मयं तु वा || १२६ ||

यथोक्तं शिल्पशास्त्रेषु तथा कुर्यात् कमण्डलुः |
उत्तरीयं तथोष्णीषं शुद्धवस्त्रेण कारयेत् || १२७ ||

यज्ञोपवीतं हैमं स्यात् अथवा तान्तवं सितम् |
उपवीतं चोत्तरीयं हृन्मन्त्रेणैव धारयेत् || १२८ ||

पवित्रं पूर्वमेवोक्तं अर्चनाङ्ग शृणु |
आसनं वसनं चार्घ्य गन्धं पुष्पं च धूपकम् || १२९ ||

दीपञ्चैव निवेद्यं च अष्टाङ्गं संप्रकीर्तितम् |
अष्टाङ्गसहितं नित्यं पूजयेद्दक्षिणेश्वरम् || १३० ||

अर्चनान्ते तु पूजायां यथोक्तं हविरन्तिकम् |
शाल्यन्तं चैव वल्यन्तं पूजा त्रिविधमुच्यते || १३१ ||

प्द्f २७, प्. ६७१)

उशीरं चन्दनं चैव दूर्वासिद्धार्थमेव च |
चतुर्भिरङ्गैस्सिध्यर्थं पाद्यमेवमुदाहृतम् || १३२ ||

चन्दनागरुकर्पूरमुतं जातिफलं तथा |
तक्कोलं चैव कुण्डं च चन्दनं चैव पाटलम् || १३३ ||

इत्थं नवाङ्गसहितं प्रोक्तमाचमनीयकम् |
कुशाग्रं जीरमापश्च यवं सिद्धार्थमेव च || १३४ ||

बिल्वपत्रं तिलं व्रीहिस्तुलसी चैव तण्डुलम् |
अर्घ्यं दशांशमित्युक्तं गन्धद्रव्यविधिं शृणु || १३५ ||

अगरुं चन्दनं चैव कुङ्कुमं कुष्ठमेव च |
तदर्धं पादमात्रं वा कर्पूरेण समन्वितम् || १३६ ||

गन्धद्रव्यमिति प्रोक्तं पुष्पानां लक्षणं शृणु |
धवलारुण कृष्णानि सात्विकादि गुणत्रये || १३७ ||

पीतवर्णानि पुष्पाणि नीलोत्पलमुखानि च |
तानि सर्वाणि कथ्यन्ते तामसानि महेश्वर || १३८ ||

सात्विकं श्वेतपुष्पं तु रक्तपुष्पं च राजसम् |
तामसं कृष्णपुष्पं तु पीतपुष्पं तु शोभनम् || १३९ ||

विशेषाद्राजसं पुष्पं स पत्राणां च धारयेत् |
नन्द्यावर्तं च पुन्नागंश्वेतार्कमुदये ददेत् || १४० ||

करवीरं च पद्मं च धुर्धूरं बृहती तथा |
द्रोणपुष्पं तु मध्याह्ने विशेषेण निवेदयेत् || १४१ ||

सायाह्ने चम्पकं मल्लीधुर्धूरं च नियोजयेत् |
जातीकेन कदं बाह्यो नियोज्यावर्धरात्रके || १४२ ||

प्द्f २८, प्. ६७२)

सङ्गृहेत् सर्वपुष्पाणि कुमुदानि विवर्जयेत् |
अपक्व मतिपक्वं च मुकुलीकुत्सितं तथा || १४३ ||

केश कीटोपविद्धानि धूतसूत्रावृतानि च |
स्वयंपतित पुष्पाणि पर्युषितानि वर्जयेत् || १४४ ||

यत्र जातिषु सर्वेषु बिल्वपत्रं प्रशस्यते |
पुष्पजातिषु सर्वेषु गिरिपुष्पं विशेषतः || १४५ ||

तुलसी बिल्वपत्रं च पलाशं च सुवर्णकम् |
प्रक्षाल्य परमेशानं अर्चयेच्च पुनः पुनः || १४६ ||

तुलसी कृष्णतुलसी सहदेवी च मायुली |
अपामार्गश्शमी चैव दलताचामलीकरी || १४७ ||

लक्ष्मीदूर्वाजतीं चैव विशेषात् हस्तिलक्षणी |
एवं पत्राणि मुख्यानि कीर्तितानि विशेषतः || १४८ ||

सर्वपत्रेषु सङ्ग्राह्यं बिल्वं च तुलसीद्वयम् |
पत्रं ब्रह्मप्रियं प्रोक्तं पुष्पं विष्णुप्रियं तथा || १४९ ||

फलं रुद्रप्रियं प्रोक्तं सर्वहिंसा विवर्जयेत् |
सङ्गृहेत् शिवपूजार्थं पत्रपुष्पफलादिकम् || १५० ||

ओषधीनां न हिंसा द्यात् न भवेत् स तु हिंसकः |
इत्थं पुष्पविधि प्रोक्तो दीपस्यविधिरुच्यते || १५१ ||

सुवास वर्तिकायुक्तं गोघृतं तैलमेव च |
चतुस्त्रिद्व्यङ्गुलायामं दीपज्वालाविशिष्यते || १५२ ||

दीपोपयोगि भगवान् दक्षिणामूर्तिनायकः |
**(?) च कृत्यं तु तद्वक्ष्ये शृणुष्वेकं महेश्वर || १५३ ||

प्द्f २९, प्. ६७३)

प्रथमं चात्मसंशुद्धि द्वितीयं स्थानशेधनम् |
तृतीयं द्रव्यशुद्धिःस्यात् चतुर्थं लिङ्गशोधनम् || १५४ ||

पञ्चमं मन्त्रशुद्धिं च वक्ष्यते तु पृथक् पृथक् |
उत्तराभिमुखो मौनी बद्धयोगासनस्थिरः || १५५ ||

दशदिग्बन्धनं कृत्वा शस्त्रमन्त्रं समुच्चरन् |
प्राणायामत्रयं कुर्यात् प्रत्येकं दशमात्रिकम् || १५६ ||

प्राणायामक्रमं वक्ष्ये शृणुष्वेवं महेश्वर |
रेचकं पूरकं चैव कुम्भकं च त्रिधा मतम् || १५७ ||

रेचकं ब्रह्मदैवत्यं पूरकं विष्णुदैवतम् |
चन्द्रार्कचरितं यस्य मृतकं सूतकाश्रितम् || १५८ ||

इडा चन्द्रकला ज्ञेया पिङ्गला भास्करांशकम् |
द्वये ***(?) ये द्वायुं नासिका मण्डलद्वयम् || १५९ ||

रेचकं सूतकोपेतं पूरकं मृतकाश्रितम् |
सूतकं प्रेतकं श्रुत्वा पूजाहोमं न कारयेत् || १६० ||

निष्फलं न तु सान्निध्यं यथोक्तविधिनाधुना |
तस्मात् सर्वप्रयत्नेन कुरु चन्द्रार्कनाशनम् || १६१ ||

चन्द्रार्कनाशनं वक्ष्ये शृणुष्वेवं महेश्वर |
ऊर्ध्ववक्त्रं तु जिह्वाग्रं सुषुंनाद्वारबन्धनम् || १६२ ||

साधकस्य तु तद्दृष्टिमात्मानं हस्तकामिकम् |
कुम्भकं प्राणनिरतं मौनकर्मनिरन्तरम् || १६३ ||

दृढचित्तं सदाध्यानं तस्यचन्द्रार्कनाशनम् |
मृतकं सूतकं त्यक्त्वा यावन्निर्णयमुच्यते || १६४ ||

प्द्f ३०, प्. ६७४)

चन्द्रार्कनाशनं यावत् तावत् संपूजयेत् शिवम् |
आवाहनासनन्तस्य मात्राद्वादशकं भवेत् || १६५ ||

पाद्यं तु पञ्चमात्रं स्यात् आचमनं त्रिमात्रकम् |
एकमात्रं भवेदर्घ्यं षण्मात्रं गन्धदापनम् || १६६ ||

पुष्पं द्वादशमात्रं तु धूपं पञ्चदशक्षणम् |
दीपदानं तु षण्मात्रं बलिष्षोडशमात्रिकः || १६७ ||

विदध्याद्दशकर्माणि चन्द्रसूर्यप्रणाशने |
स्नानं वस्त्रं चोपवीतं त्रयं दद्याद्यथाविधि || १६८ ||

मात्रा द्वादशकोपेतं होमकर्म प्रकीर्तितम् |
मात्राभिरष्टाधिक्येन शतेन सहतो जपः || १६९ ||

आयुष्यं धनधान्यादि रिपुनाशकरं शुभम् |
देवप्रीतिकरं तेन सर्वं साधनमुच्यते || १७० ||

शुचिर्वाप्यशुचिर्वापि स्वस्थो वा दुस्थितोऽपि वा |
पूजयेत् सर्वकालेषु दिने रात्रौ न सा क्रिया || १७१ ||

चन्द्रार्कनाशनं कृत्वा सर्वकालेषु पूजयेत् |
चन्द्रार्कनाशनादेव पूजासिद्धं महेश्वर || १७२ ||

गुरुर्देवौ नमस्कृत्य बध्नीयात् पादमुद्रिकाम् |
जान्वादि पादपर्यन्तं पृथिवीस्थानमुच्यते || १७३ ||

स्थानं पञ्चविधं प्रोक्तं मण्डलानि क्रमाच्छृणु |
चतुरश्रं च चन्द्रार्धं त्रिकोणं च षडश्रकम् || १७४ ||

वर्तुलं च पृथिव्यादि भूतानां मण्डलं क्रमात् |
पीतं श्वेतं तथा रक्तं कृष्णं धूम्रं यथा क्रमात् || १७५ ||

प्द्f ३१, प्. ६७५)

बीजानि च यथान्यायं लवरयहकारकम् |
शिखाग्रे द्वादशाङ्गुल्ये शुद्धश्पटिकसन्निभे || १७६ ||

शिवज्ञाने जटेशाख्ये शिववस्तुस्वरूपिणी |
शिवतत्वे महासूक्ष्मे योजयित्वादहेत्तनुम् || १७७ ||

जान्वोस्तु प्रथमग्रन्थिं द्वितीयोनाभिसंस्थितः |
तृतीयस्तु गुलग्रन्थिः चतुर्थस्तु ललटके || १७८ ||

पञ्चमस्तु शिरोग्रन्थिः अस्त्रमन्त्रेण भेदनम् |
देहं वै शुष्ककाष्ठं च ध्यात्वा चाग्नेयबीजकम् || १७९ ||

अग्निबीजमनुस्मृत्य ज्वालामालाभिरावृतम् |
भस्मराशिमिव ध्यात्वा ध्यायेन्मूर्तिं महेश्वरीम् || १८० ||

चन्द्रमण्डलसङ्काशं श्वेतपद्मोपरिस्थितम् |
भस्मकूटाकृतिं ध्यात्वा पादमुद्रां प्रकल्पयेत् || १८१ ||

ब्रह्मा विष्णुश्च रुद्रश्च ईश्वरश्च सदाशिवः |
पृथिव्यादीनि भेदानि ब्रह्ममध्ये यथा स्मरेत् || १८२ ||

मृणालतन्तुवत्तन्वीं मध्ये तु ब्रह्मनाशिका |
शिवतत्वानि यत्स्थाने ध्यात्वा सोमस्य मण्डलम् || १८३ ||

चन्द्रबीजमनुस्मृत्य सुधयाप्लावयेत् ततः |
क्षीरवत्वमृताकारं पादाङ्गुल्यग्रपूर्णकम् || १८४ ||

ओङ्कारबीजंकलं योगाभ्यासादथोमुखम् |
तेनाप्लावितमात्मानं अतिपुण्यं विचिन्तयेत् || १८५ ||

सम्यज्ञानमयं देहं सर्वभूतालयं शुभम् |
आत्मानं आनयेत्पूवं पश्चाद्देहं विचिन्तयेत् || १८६ ||

प्द्f ३२, प्. ६७६)

आचार्यमूर्तिग्रहणं साधकानां भवेत् ततः |
तद्भावं भावयित्वा तु ज्ञानमुद्रां प्रकल्पयेत् || १८७ ||

आधाराधेययोर्वार्णं शृणुष्वेव महेश्वर |
त्र्यश्रं तदूर्ध्व षट्कोणं तदूर्ध्वे वर्तुलत्रयम् || १८८ ||

परित्रिकोण मूर्ध्वे च प्रोक्तमाधारलक्षणम् |
चतुर्वर्णं तु पूर्वं स्यात् तत्परं तु षडक्षरम् || १८९ ||

दशाक्षरं परं प्रोक्तं तत्परं द्वादशाक्षरम् |
तदूर्ध्वं षोडशार्णं तु तत्परं त्वक्षरत्रयम् || १९० ||

अक्षरं सर्ववर्णाख्यं आम्नायार्थमयं शुभम् |
मृणालतन्तु सदृशं जगद्रक्षादिकारणम् || १९१ ||

परवस्तु षडाधारं आधारमधिनिष्ठितम् |
मृणालतन्तुवद्रूपं वृत्तं ज्योतिस्वरूपकम् || १९२ ||

अकारादि क्षकारान्तं आदिरूपं सुनिश्चितम् |
अम्बानामात्ममध्यस्थं अविकारस्वरूपकम् || १९३ ||

आद्यन्तशून्यममलं नागाभरणभूषितम् |
अनादि सिद्धमाधारं वर्तुलं बीजरूपकम् || १९४ ||

वकारादि सकारान्तं सद्यान्तं चतुरक्षरम् |
त्रिकोणे त्र्यक्षरं न्यस्त्वा मध्ये सकारवर्णकम् || १९५ ||

गन्धयेत् पूर्वबीजेन न्यसेदुक्तविधानतः |
षट्कोणेलदिन्यस्त्वा षडक्षरं च क्रमान्यसेत् || १९६ ||

सम्भाद्यादिषु यद्बीजं फणाद्यान्तं दशाक्षरम् |
वृत्तमण्डलमेवं च पुनर्वृत्तं क्रमान्यसेत् || १९७ ||

प्द्f ३३, प्. ६७७)

वृत्तमध्यादिबीजेन चक्रबीजेन संयुतम् | 
एकादशाक्षरं न्यस्त्वा वृत्तमध्ये तु तेजसम् || १९८ ||

वृत्तमध्ये विशेषं तु मनोवाक्कायबीजकम् |
आकाराक्षरमारभ्य प्रान्ते त्वत्कारमालिखेत् || १९९ ||

वृत्तेवृत्तं क्रमान्यस्य षोडशाक्षरमेव च |
हकारादीनिबीजानि क्षकारान्तानि देशिकः || २०० ||

त्रिकोणे त्र्यक्षरं पश्चात् ऊर्ध्वश्रादि क्रमान्यसेत् |
इत्थमक्षररूपेण ध्यात्वा दक्षिणतोमुखम् || २०१ ||

तदन्ते पादमुद्राञ्च ज्ञानमुद्राञ्च कल्पयेत् |
ध्यायेद्देवं तु मनसा करपूजाविधिं शृणु || २०२ ||

करन्यासं पुरा कृत्वा सर्वकर्माणि कारयेत् |
ब्रह्ममुद्रां पुरा कृत्वा वह्निबीजेन शोधयेत् || २०३ ||

तले पृष्ठे च करयोः अस्त्रमन्त्रेण शोधयेत् |
अङ्गुष्ठादि कनिष्ठान्तं ईशानादीन्क्रमान्यसेत् || २०४ ||

कनिष्ठादि प्रधानान्तं षडङ्गानि क्रमान्यसेत् |
कराभ्यां मन्त्रमुद्रां च महानादं तु बन्धयेत् || २०५ ||

सद्यादिकं कनिष्ठादि संहारन्यास उच्यते |
अङ्गुष्ठादि कनिष्ठान्तं षडङ्गन्यास उच्यते || २०६ ||

ब्रह्मचारी गृहस्थानां सृष्टिन्यास उदाहृतः |
वानप्रस्थ यतीनां च संहारन्यास उच्यते || २०७ ||

मध्यादि तर्जन्यान्तं तु शिवाङ्गानि क्रमान्यसेत् |
न्यसोचं वानप्रस्थस्य पूर्वोक्तविधिना ततः || २०८ ||

प्द्f ३४, प्. ६७८)

अष्टविद्येश्वरान्पश्चात् अङ्गुष्ठादि क्रमान्यसेत् |
अकारादि क्षकारान्तं अङ्गुष्ठादि क्रमान्यसेत् || २०९ ||

प्रासादं विन्यसेत् पश्चात् करशाखासु पर्वसु |
मूलप्रकृतिकान्न्यस्त्वा यथापूर्वन्यसेत् ततः || २१० ||

चन्दनालेपनं कृत्वा गन्धपुष्पैरलङ्कृतम् |
शिवमन्त्रं सकृज्जप्त्वा वध्नीयाद्ब्रह्ममुद्रिकाम् || २११ ||

संस्पृशेन्मन्त्र हस्ताभ्यां सर्वाङ्गं मस्तकादिकम् |
मूलबीजमनुस्मृत्य लिखित्वा वर्णमाकृतम् || २१२ ||

वर्णमन्त्रं कलामन्त्रं पिण्डमन्त्रं च विन्यसेत् |
वर्णमन्त्रं विशेषं तु शृणुष्वेवं महेश्वर || २१३ ||

शकाराद्यादि सान्तं पृथ्व्यन्तं बान्तमादितः |
चवर्गान्तं तृतीयादि वपूर्वान्तं समुच्चरन् || २१४ ||

षोडशान्तादि चन्द्रान्तं वर्गादि प्रथमादिकम् |
हान्तं कान्तं सकारान्तं क्रमादेव समुच्चरेत् || २१५ ||

ब्रह्मबीजा विसर्गान्ताः पञ्चम ब्रह्मबीजकम् |
बिन्दुनाद समायुक्तं वर्णमन्त्रमिदं शुभम् || २१६ ||

इत्थं वै वर्णमन्त्रं तु वर्णन्यासक्रमं शृणु |
अकारं मूर्ध्नि विन्यस्ये आकारं तु ललाटके || २१७ ||

ईकारं दक्षिणेनेत्रे ईकारं वामलोचने |
उकारं दक्षनासायां ऊकारं वामके पुटे || २१८ ||

ऋकारं दक्षिणे कर्णे ऋकारं वामकर्णके |
ऌकारं दक्षिणे गण्डे ॡकारं वामगण्डके || २१९ ||

प्द्f ३५, प्. ६७९)

एकारं उत्तरोष्ठे स्यात् ऐकारमधरे तथा |
ओङ्कार मूर्ध्वदन्ते तु औकारं दशनेष्वधः || २२० ||

अंकारं तालुमध्ये तु अःकारं तालुमस्तके |
कवर्गं दक्षिणे हस्ते चवर्गं वामहस्तके || २२१ ||

टवर्गं दक्षिणे पादे तवर्गं वामपादके |
षष्ठौ च दक्षिणे पार्श्वे बभौ वै वामपार्श्वके || २२२ ||

मकारं नाभिदेशे तु यकारं त्वचि विन्यसेत् |
रेफं रक्तप्रदेशे तु लकारं मांसदेशके || २२३ ||

वकारं मेदसे देशे शकारं स्नायुदेशके |
मज्जादेशे क्षकारं तु सकारं शुक्लदेशके || २२४ ||

हकारं प्राणमित्युक्तं भ्रूमध्येषु च विन्यसेत् |
ककारं मेढ्रदेशे तु क्षकारं वृषणे न्यसेत् || २२५ ||

अथ शास्त्रक्रमाद्युक्तं कलान्यासक्रमं शृणु |
द्वादशं बीजमुच्चार्य मूलमन्त्रं समुच्चरेत् || २२६ ||

कलामन्त्राः क्रमेणैव पञ्चब्रह्ममनुस्मरन् |
पञ्चब्रह्माकृतिं वक्ष्ये शृणुष्वेवं महेश्वर || २२७ ||

शुद्धस्फटिकसङ्काशं चतुर्वक्त्रं चतुर्भुजम् |
हारके पूरकटकं कुण्डलाभरणोज्वलम् || २२८ ||

गोमेतककिरीटं च श्वेतयज्ञोपवीतकम् |
खेटटंक समायुक्तं वरदाभयपाणिकम् || २२९ ||

भास्वरप्रभवालेन्दु सद्योजातस्वरूपकम् |
वामदेवोद्भवं रक्तं चतुर्वक्त्रं चतुर्भुजम् || २३० ||

प्द्f ३६, प्. ६८०)

मज्जीरकङ्कणोद्भासि कटिसूत्रोदरं तथा |
प्रवालमकुटं चैव हेमयज्ञोपवीतकम् || २३१ ||

वराभय समायुक्तं पाशाङ्गुश कराम्बुजम् |
त्रिणेत्रं त्रिविलासं च कर्णकुण्डलमण्डितम् || २३२ ||

एतद्वै वामदेवस्य मन्त्रमूर्ति स्वरूपकम् |
अघोरं दंष्ट्रिणां भीमं भिन्नाञ्जन समप्रभम् || २३३ ||

अष्टबाहुं त्रिणेत्रं च चतुर्वक्त्रं जटाधरम् |
रक्ताम्बरधरं चैव रक्तवस्त्रोत्तरीयकम् || २३४ ||

रक्तचन्दनलिप्ताङ्गं रक्तमालाविभूषितम् |
शूलवेताल खड्गांश्च चक्रं दक्षधरोदधत् || २३५ ||

नागं खेटं च घण्टा च विस्मयं वामपाणिभिः |
नीलाङ्गुलीयकं चैव नागयज्ञोपवीतकम् || २३६ ||

एवं चाघोरमन्त्रयय मन्त्रमूर्तिस्वरूपकम् |
पूरुषं कुङ्कुमाकारं चतुर्वक्त्रं चतुर्भुजम् || २३७ ||

सव्ये वामे दधट्टङ्कं शूलं डमरुकं गदाम् |
त्रिकोणं सौम्यवक्त्रं तु किञ्चित्प्रहसिताननम् || २३८ ||

हेमाङ्गुलीयकं चैव हेमवस्त्रोत्तरीयकम् |
मुक्ताफलकिरीटं च माणिक्कादङ्गुलीयकम् || २३९ ||

एतत्पूरुषमन्त्रस्य मन्त्रमूर्तिस्वरूपकम् |
दशबाहुं त्रिणेत्रं च पञ्चवक्त्रं जटाधरम् || २४० ||

वज्रशूला दण्डखड्गावभयं दक्षिणेदधत् |
पाशाङ्कुशं डमरुकं दधानं वामपाणिभिः || २४१ ||

प्द्f ३७, प्. ६८१)

माणिक्कं मकुटं चैव माणिक्काङ्गुलिभूषणम् |
सौम्यं स्फटिकवर्णाभं ईशमूर्तिस्वरूपकम् || २४२ ||

अघोरमूर्ति रौद्रं तु शेषास्सौम्या उदाहृताः |
तं ब्रह्मरूपसौम्यं तत् परमं सृष्टिकारणम् || २४३ ||

ईश्वराङ्गं तु पुरुषं ऐश्वरस्य प्रदायिकम् |
वामं तु वैष्णवं श्रेष्ठं स्थितिकारणमेव च || २४४ ||

अघोरं रुद्ररूपं तु प्रोक्तं संहारकारणम् |
सदाशिवं तथैशानं महामोक्षप्रदायकम् || २४५ ||

इत्थं ब्रह्माधिदैवत्यं कलान्यासविधिं शृणु |
कला देवमया श्रेष्ठाः कलामन्त्रश्च तान्त्रिकम् || २४६ ||

कलाभिस्तु कलाशक्ति न्यसेद्दक्षिणमिश्रितम् |
कलाब्रह्मवदाकारा कन्याकारास्तु शक्तयः || २४७ ||

सृणि पाशवराभीति विभूषित कराम्बुजाः |
सर्वाभरण संपूर्णा मकुटैरुपशोभिता || २४८ ||

ईशानस्य कलाः पञ्च पुरुषस्य चतुष्कलाः |
अघोरस्य कलाश्चाष्टौ वामदेव त्रयोदश || २४९ ||

अजातेष्ठ कलाश्चैव अष्टत्रिंशत्कलामताः |
कलाभिस्तु कलाशक्ति न्यासं वक्ष्ये क्रमाच्छृणु || २५० ||

शशिनी त्वङ्गदा चैव तथेष्टा च मरीचिका |
ज्वालिनीति कलाः पञ्चक्रमादेताः प्रविन्यसेत् || २५१ ||

पूर्वं तु दक्षिणं पश्चात् उत्तरं पश्चिमं तथा |
ऊर्ध्वं च मूर्ध्वसीशानं स्थानं पञ्चसु विन्यसेत् || २५२ ||

प्द्f ३८, प्. ६८२)

शान्ति विद्या प्रतिष्ठा च प्रधानस्य चतुष्कलाः |
एताः पूरुषशक्तिश्च चतुर्वक्त्रेषु विन्यसेत् || २५३ ||

पूर्वं च दक्षिणं चैव सौम्यं चैव तु पश्चिमम् |
दितिर्घटा क्षयानिष्ठा कर्मायादि ज्वरातथा || २५४ ||

एताः कलास्त्वघोरस्य हृदयादिषु विन्यसेत् |
हृदये चैव कण्ठे च स्कन्धयुग्मे तथैव च || २५५ ||

उदरे चैव नाभौ च पश्चाद्भागे तथैव च |
उरसीत्यष्टभिस्थानैर्वक्ष्यते च यथाक्रमम् || २५६ ||

रजारक्षा रतीश्चैव पालिकामा च संयमा |
कार्या वृद्धिः क्रियाधात्री भ्रामणी च तथा पुनः || २५७ ||

मोहिनी च भया वामे त्रयोदश कला इमाः |
मेढ्रे गुदे च ऊर्वोश्च जानुनोश्चैव जङ्घयोः || २५८ ||

पश्चाज्जघनयोः कट्यां पार्श्वयोश्च क्रमान्यसेत् |
सिद्धि ऋद्धिद्वितिश्चैव लक्ष्मीमेधा तथैव च || २५९ ||

कान्ति स्वधा धृतिश्चाभा सद्योजात कला इमाः |
पादयोः करयोश्चैव हस्तयोः कक्षयो न्यसेत् || २६० ||

ध्यात्वा शिवमयं रूपं अष्टत्रिंशत् कलात्मकम् |
तदन्ते पिण्डमन्त्राणि तत्तत्स्थानेषु विन्यसेत् || २६१ ||

ईशानमूर्ध्नि विन्यस्य मुखे तत्पुरुषं न्यसेत् |
अघोरं हृदयेन्यस्य गुह्ये वामं प्रकल्पयेत् || २६२ ||

अजातं पादयोन्यस्य पुनरङ्गानि विन्यसेत् |
हृदयं हृदयेन्यस्य शिखाश्शिरसि विन्यसेत् || २६३ ||

प्द्f ३९, प्. ६८३)

शिवायान्तु शिखां न्यस्य कवचं स्तनयोर्न्यसेत् |
नेत्रेषु नेत्रमन्त्रेण दशदिग्बन्धनं स्मृतम् || २६४ ||

पञ्चब्रह्म षडङ्गानां क्रमाद्बीजाक्षरं न्यसेत् |
आकाश बीजवर्गे तु षडाक्षर विवर्जिते || २६५ ||

अजातं प्रथमं प्रोक्तं तृतीयं वाममुच्यते |
अघोरं पञ्चमं प्रोक्तं नरमेकादशं भवेत् || २६६ ||

त्रयोदशार्णमीशानं ब्रह्मबीजमुदाहृतम् |
द्वितीयं हृदयं प्रोक्तं चतुर्थं तु शिरो भवेत् || २६७ ||

षष्ठाक्षरं शिखामन्त्रं द्वादशं कवचं विदुः |
नेत्रं पञ्चदशं प्रोक्तं अस्त्रं षोडशकं तथा || २६८ ||

नमः स्वाहा वषट् वौषट् हुंफट् कारसमन्वितम् |
इदमप्यङ्गरक्षार्थं विन्यसे**(?)षंगकम् || २६९ ||

षडङ्गदेवता वर्णं शृणुष्वेवं महेश्वर |
श्वेतपीतं च रक्तं च कृष्णं विद्युत् च कुङ्कुमम् || २७० ||

चतुर्बाहुं त्रिणेत्रं च वराभ्य समायुतम् |
कपालं शूलवरदं परशुं पाणिभिर्घृतम् || २७१ ||

अस्त्रं नेत्रं च रौद्रं तु शेषास्सौम्या इति स्मृताः |
गन्धं पुष्पं च धूपं च वर्णमन्त्रेण दापयेत् || २७२ ||

स्वरूपं पूजयेद्ध्यात्वा ज्ञानमुद्रात्वनन्तरे |
पिण्डमन्त्रं जपेत् पश्चात् बीजानां कारणं शृणु || २७३ ||

वीरबीजान्त अन्तस्था नादं षोडशमात्रकम् |
सर्वमन्त्रात्मकं मन्त्रं पिण्डमन्त्रमिदं शुभम् || २७४ ||

प्द्f ४०, प्. ६८४)

सकृज्जप्त्वा शिवं ध्यात्वा बध्नीयाज्ज्ञानमुद्रिकाम् |
लिङ्गभेदक्रमं वक्ष्ये विशेषं तु यथाक्रमम् || २७५ ||

लिङ्गद्वयमिति प्रोक्तं चल**(?)लमेव च |
चललिङ्गे सदावासं पूजयेत् परमेश्वरम् || २७६ ||

अचलं लिङ्गदेवं तु मन्त्रसंस्कारपूर्वकम् |
मन्त्रसंस्कारहीने तु लिङ्गमाकृति मात्रकम् || २७७ ||

चरलिङ्गं विशेषं तु गुरुदेवो महेश्वरः |
तस्मात् सर्वप्रयत्नेन स्वामिरूपं सदार्चयेत् || २७८ ||

कर्मस्य चोभयार्थी च सादाख्यं तत्वभावयेत् |
सत्यवस्तु स्वरूपं तु परं सादाख्य तत् **(?) || २७९ ||

सर्वदेवाकृतिं शुद्धं सदाशिवं महेश्वर | 
पूर्वाकृतिं परित्यज्य सादाख्याकृतिरेव च || २८० ||

सादाख्यस्य तदूर्ध्वे तु विन्यसेन्नृत्तरूपकम् |
नृत्तरूपं सदा ध्यात्वा दक्षिणालयमादिकः || २८१ ||

ज्योतिरूपं नटन्नित्यं सृष्टिस्थित्यन्तकारणम् |
नवतत्वमयं स्थानं सर्वसंपत्करं परम् || २८२ ||

चतुर्बाहुं सदानृलं नादान्नान्त सकारणम् |
शुभं परमनिर्वाणं सर्वदेह सदाशिवम् || २८३ ||

तस्य सादाख्यस्वरूपं तु ध्यात्वा मध्ये नटेश्वरम् |
हृत्पद्ममध्ये संस्थाप्य नादतन्त्रं कलामयम् || २८४ ||

एकवक्त्रं चतुर्बाहुं द्विपादं वृत्तमध्यमम् |
आसीनं वा सुनृत्तं वा ध्यायेन्नित्यं महेश्वर || २८५ ||

प्द्f ४१, प्. ६८५)

पञ्चवक्त्रं दशभुजं द्विपादं वृत्तमध्यमम् |
अङ्गुष्ठमात्रमचलं शुद्धतत्वं नवात्मकम् || २८६ ||

* * * * * * * * (?) सादाख्याकृतिं चिन्तयेत् |
आत्मानं तु सकारस्यं अन्तरात्मा तु बिन्दुकः || २८७ ||

परमात्मा खबीजस्थो नादष्षोडश तन्त्रिकः |
सर्वं हृदयमन्त्रेण पूजयित्वा यथाक्रमम् || २८८ ||

अष्टत्रिंशत्कलान्यासं अष्टत्रिंशात्मकंमतम् |
अष्टत्रिंशत्परं नृत्तं न्यासकालक्रमं शृणु || २८९ ||

सर्वं हृदयमन्त्रेण पू* * * * *(?)क्रमम् |
अष्टत्रिं* * * * * * (?)ष्टत्रिंशात्ममन्त्रकम् || २९० ||

अष्टत्रिंशत्परं नृत्तन्यासकालक्रमं शृणु |
देहशुद्धिं कलान्यासं अष्टत्रिंशात्ममन्त्रकम् || २९१ ||

योगञ्च नृत्तमन्त्रञ्च पूर्वस्थाने क्रमान्यसेत् |
आत्मशुद्धिक्रमं प्रोक्तं स्थानशुद्धिक्रमं शृणु || २९२ ||

हस्तमात्रं खनेद्भूमिं तन्मृद्भिः पूरयेत् क्रमात् |
****(?)क्ष्य बहुधा लोष्टास्थ्यादीनि वर्जयेत् || २९३ ||

समं भूमितलं कृत्वा प्रोक्षयेत् पञ्चगव्यतः |
वितान ध्वजसंयुक्तं कदलीक्रमुकान्वितम् || २९४ ||

दर्भमाला समायुक्तं मुक्तादामविभूषितम् |
पुष्पमाला समाकीर्णं दीपमाला परिष्कृतम् || २९५ ||

पालिकाभिरनेकाभिः दशदिक्षुनिषेवितम् |

प्. ६८६)

पगे मिस्सिन्ग् 

प्द्f ४२, प्. ६८७)

शुद्धोदकेन संपूर्य सौरन्यासं समाचरेत् || ३०७ ||

वह्निबीजं विसर्गान्तं अस्त्राय फडिति ब्रुवन् |
स्थले पृष्ठे च संशोध्य करयोर्दक्षवामयोः || ३०८ ||

मूलमन्त्रं षडङ्गं च क्रमाद्वक्ष्ये महेश्वर |
प्रणवं वह्नि संयुक्तं *(?) कारान्तान्तमक्षरम् || ३०९ ||

स बिन्दुं मूलदीर्घं च पुनस्तच्छिरसायुतम् |
व्योमपूर्वं विसर्गान्तं सूर्यमन्त्रं नमोन्तकम् || ३१० ||

सान्तं बिन्दु समायुक्तं हृदयं हृदयेन्यसेत् |
अर्काय शिरसे न्यस्य भूर्भुवस्व शिखान्यसेत् || ३११ ||

भुविकारं कवचं न्यस्त्वा त्रिवेदिनेति मन्त्रतः |
अग्निबीजं विसर्गान्तं सौरास्त्रं दिक् च संयुतम् || ३१२ ||

कान्तं बिन्दु समायुक्तं अर्चयेत् शिवमव्ययम् |
अबिन्दुमेकमुच्चार्य पोल्कसूर्यान्तमुच्चरन् || ३१३ ||

मन्त्रेणानेन गन्धं च पुष्पं चैव प्रदापयेत् |
कुशाक्षतेनयूपान्तं अर्चयेद्रक्तचन्दनम् || ३१४ ||

अर्घ्यमेकं प्रतिष्ठाप्य सौरध्यानक्रमं शृणु |
एकवक्त्रं द्विबाहुं च द्विनेत्रं घृतपङ्कजम् || ३१५ ||

तेजोमण्डलमध्यस्थं रक्तवास समुज्वलम् |
सर्वलक्षणसंपन्नं सर्वाभरणभूषितम् || ३१६ ||

रक्तवर्णं महात्मानं मम रूपं महेश्वर |
चतुर्वक्त्रमष्टबाहुं ध्यायेद्दिवसनायकम् || ३१७ ||

त्रिणेत्रं च चतुर्बाहुं अकृतघ्ननिवारकम् |
सप्ताश्वरथमारूढं प्रभाकरविभाकरम् || ३१८ ||

प्द्f ४३, प्. ६८८)

उषा वरुणसंयुक्तं प्रभासन्ध्यासमन्वितम् |
मेधा प्रज्ञा समायुक्तं सोमादिग्रहसंयुतम् || ३१९ ||

सोमाङ्गारबुधाश्चैव जीवशुक्रशनैश्चराः |
राहुः केतुं क्रमादेते ग्रहा मृत्युविनाशनाः || ३२० ||

गोक्षीरवर्णं सोमस्यादङ्गारो रक्तवर्णकम् |
श्यामवर्णो बुधप्रोक्तो नीलवर्णोबृहस्पतिः || ३२१ ||

शुक्रः कुन्देन्दु वर्णस्तु कृऽणवर्णश्शनैश्चरः |
काकमेघनिभोराहुः केतु धूम्राभ उच्यते || ३२२ ||

पद्मासनस्थितास्सर्वे सर्वलक्षणसंयुताः |
सर्वाभरणसंपूर्णा द्विभुजाश्च प्रकीर्तिताः || ३२३ ||

सोममुत्तरदिग्भागे पूर्वास्यां दिशिभार्गवः |
अङ्कारकं याम्यभागे पश्चिमे तु बृहस्पतिम् || ३२४ ||

शनैश्चरं तथैशान्यां आग्नेयां राहुमेव च |
केतुं च नैऋते भागे विन्यसेद्बुधमानिले || ३२५ ||

पुरस्ताद्रथमश्वांश्च त्वरुणं पुरतोन्यसेत् |
प्रभामुषां च सन्ध्यां च प्रज्ञां चैव तु विन्यसेत् || ३२६ ||

रोधश्च सूर्यचण्डेशं ऐशान्यां दिशि पूजयेत् |
अथाष्ठौ लोकपालांश्च तत्तत्स्थानेषु पूजयेत् || ३२७ ||

गन्धपुष्पादिकं सर्वं स्वनाम्ना प्रतिपादयेत् |
षडङ्गन्यासमंभस्य अर्घ्यं चैव प्रदापयेत् || ३२८ ||

सूर्यार्चनविधि प्रोक्तः शृणु प्राकारलक्षणम् |
पञ्चप्राकारनामानि शृणुष्वेवं महेश्वर || ३२९ ||

प्द्f ४४, प्. ६८९)

अन्तर्मण्डलमाद्यं स्यात् अन्तर्हाराद्वितीयकम् |
मध्यहारं तृतीयं स्यात् मध्यादि च चतुर्थकम् || ३३० ||

महामर्यादिकं चैव पञ्चमं परिकीर्तितम् |
एतेषामायमानं च प्राकाराणां शृणु क्रमात् || ३३१ ||

अन्तर्मणुलमानं स्यात् अर्धदण्डप्रमाणतः |
अन्तर्हारकमेकं तु मध्यहारं द्विदण्डिका || ३३२ ||

चतुर्दण्डश्च मध्यादि सप्तदण्डश्च पंचमम् |
कूपस्थानं तृतीयस्य प्राकारस्यदिकीशितुः || ३३३ ||

अन्तरेणेन्द्रमग्निं च धनस्थानं प्रकीर्तितम् |
आग्नेय याम्ययोर्मध्ये वस्त्रशालासमीरिता || ३३४ ||

वायव्य सौम्ययोर्मध्ये शयनस्थानमुच्यते |
महामर्यादिकैशान्यं महामण्टपमुच्यते || ३३५ ||

यजमानेच्छया देशे क्वापि मण्टप कल्पना |
प्राकारमण्टपं प्रोक्तं द्वारपूजाविधिं शृणु || ३३६ ||

अथ संपूजयेच्छंखं निशिमध्यस्थितं जयम् |
सोपानं दक्षिणे पार्श्वे कुन्देन्दु च समप्रभम् || ३३७ ||

पश्चात् पद्मनिधिर्मध्ये स्थिरमुत्तरपार्श्वगम् |
कम्बुग्रीवं वरप्रदं हस्तिवक्त्रमनन्तरम् || ३३८ ||

क्षिप्रप्रासादनामानं विघ्नकर्तृविनायकौ |
वर्णश्च दशविघ्नानां वक्ष्यते तु पृथक् पृथक् || ३३९ ||

श्वेतं रक्तं तथा कृष्णं प्रवालं नीलमेव च |
धूम्रं स्वर्णं बालसूर्यं मौक्तिकं पुष्परागकम् || ३४० ||

प्द्f ४५, प्. ६९०)

दक्षिणे तु कपाटस्य ब्रह्मा तत्राधिदेवता |
उत्तरे च कपाटस्य देवता विष्णुरुच्यते || ३४१ ||

मध्यस्था फलकायातु रुद्रस्तत्राधिदेवताः |
दक्षिणे तु कपाटस्य शिखा भृङ्गीश देवता || ३४२ ||

कपाटोद्घाटने देवौ ध्वनिकेतन देवता |
पट्टिकानां च सर्वासां सुब्रह्मण्यो महेश्वरः || ३४३ ||

फलकानां च देवानां वायुस्तत्राधिदेवता |
अस्त्रमन्त्रेण संप्रोक्ष्य सुषिरं बन्धयेत् ततः || ३४४ ||

वलयौ सूर्यसोमेशौ नेत्रमन्त्रं समुच्चरन् |
गन्धं पुष्पं च धूपं च दीपं च हविराददेत् || ३४५ ||

कपाट वलयौ प्रोक्तौ सूर्यचन्द्राधिदैवतौ |
कपाटं दण्डमध्यस्थौ अष्टपर्वतदेवताः || ३४६ ||

कपाटभूषणानान्तु अष्टनागाः प्रकीर्तिताः |
कपाटवासि देवांश्च पूजयेत् स्वस्वनामभिः || ३४७ ||

कपाटे दक्षिणे पार्श्वे वामहस्तं प्रवेशयेत् |
वायुमन्त्रेण यन्त्राणां चलनं कारयेत् ततः || ३४८ ||

सर्वर्द्वार कपाटानां देवानित्थं प्रपूजयेत् |
दक्षिणे द्वारदेवानां गन्धर्वायक्षराक्षसाः || ३४९ ||

पश्चिमद्वारदेवानां देवदेवस्त्रियस्तथा |
उत्तरद्वारदेवानां षट्कारोंकारव्याहृतिः || ३५० ||

चतुर्थप्राकृतिद्वारे त्वग्रेशवायते नमः |
पार्श्वे तु दक्षिणे देवो शिवज्योतिषनामकः || ३५१ ||

प्द्f ४६, प्. ६९१)

उत्तरेद्वारपार्श्वे तु देवस्तु विजयाह्वयः |
दक्षिणद्वारदेवानां ज्ञानद्रुतगुणाय च || ३५२ ||

पश्चिमद्वारदेवानां भूतरुद्राम्बिकाय च |
उत्तरद्वारदेवानां अभयाय गुणाय च || ३५३ ||

तृतीय प्राकृतिद्वारे अग्रे कल्याणदेवता |
पार्श्वे तु दक्षिणे देवीं वीरभद्रं प्रपूजयेत् || ३५४ ||

उत्तरे चैव पार्श्वे तु शिवज्योतिषिनामकम् |
दक्षिणद्वारदेवानां मारुतोदैत्यदानवाः || ३५५ ||

पश्चिमद्वारदेवानां सुयशादेवविक्रमाः |
उत्तरद्वारदेवानां मद्भूतानलरुद्रकाः || ३५६ ||

द्वितीयप्राकृतिद्वारे अग्रे सुन्दरदेवता |
दक्षिणे पार्श्वदेवानां नीललोहितदेवता || ३५७ ||

उत्तरे पार्श्वदेवानां कालभैरवदेवताः |
दक्षिणेद्वारदेवानां शिवानन्दावृताय च || ३५८ ||

पश्चिमेद्वारदेवानां साक्षिसत्यप्रियाय च |
उत्तरद्वारदेवानां ईशानां देवतापुराः || ३५९ ||

प्रथमं प्राकृतिद्वारदेवार्चनविधिं शृणु |
सरस्वती तु द्वाराग्रे तदग्रे च वृषस्तथा || ३६० ||

तदग्रे दशविघ्नेशान् त्रिशूलं च प्रपूजयेत् |
नन्दीशं दक्षिणे पार्श्वे महाकालं च वामके || ३६१ ||

मध्ये दन्तेश्वरायेति अथः कमलवासिनीम् |
दक्षिणद्वारदेवानां दण्डिमुण्डी तु शोभने || ३६२ ||

प्द्f ४७, प्. ६९२)

पश्चिमद्वारदेवानां अन्तं पशुपतिर्भवेत् |
उत्तरद्वारदेवानां भ्रुकुटी विजयभैरवाः || ३६३ ||

श्रीदेवी मूर्ध्वभागे तु भूमिदेवीं यजेदथः |
ज्ञानशक्ति क्रियाशक्तिं गर्भद्वारे प्रपूजयेत् || ३६४ ||

एवं द्वारार्चनं कृत्वा पश्चान्मण्टपमर्चयेत् |
वास्तोष्पतीति मन्त्रेण त्वैशान्यां वास्तु देवताम् || ३६५ ||

सुपूज्यगन्धपुष्पाद्यैः महाघण्टां प्रताडयेत् |
मणीनां वसवोदेवा सूचयेत् सोमदेवताः || ३६६ ||

विदध्यादर्चनां काले घण्टानां तु महाध्वनिम् |
तेन शब्देन महता राक्षसानां विनाशनम् || ३६७ ||

लिङ्गं चतुर्विधं ज्ञेयं स्थावरं शास्त्रचोदितम् |
दैविकं चार्षकं चैव गाणवं मानुषं तथा || ३६८ ||

एतेषु देविकानान्तु लिङ्गानां लक्षणं शृणु |
दीर्घाकारं भवेल्लिङ्गं निम्नोन्नत समुद्भवम् || ३६९ ||

रेखादोटरसंयुक्तं मुखैधारा *(?)वोन्नतम् |
पर्वताग्राकृतिं रन्ध्रं बह्वग्रं शिखयायुतम् || ३७० ||

कराभ्यां संपुटाकारं ब्रह्मसूत्र विवर्जितम् |
इत्येतैर्ल्लक्षणैर्युक्तं देविकं लिङ्गमुच्यते || ३७१ ||

मूलस्थूलं भवेल्लिङ्गं अग्रस्थूलं तथैव च |
मध्यस्थूलं च लिङ्गानां नालिकेरफलाकृतिः || ३७२ ||

कदलीफलसङ्काशं बिल्ववृक्षफलाकृतिः |
विकटद्विनिसोय अङ्गं च कुंभास्थं च **(?) || ३७३ ||

प्. ६९३)

पगे मिस्सिन्ग् 

प्द्f ४८, प्. ६९४)

स्थूलं च सुमध्यमस्थूलम् ||
मुखनिष्कलं सकलं निष्कलार्थं विकटमाकुटं च स्निग्धम् | 
प्रकीर्णं चण्डविक्रान्तं सुभद्रलिङ्गं च परशिवाय ||

कोमकं वीरविपुलशाश्वतद्रोणभद्र चसुरेश च पावनम् |
निम्नोन्नतं चैव निस्सर्गभेषजं व्याख्यातवीरंश्च सुभद्रलिङ्गम् || ३८५ ||

विकृतसितं च शूलबन्धनं स्तम्भं च आशी सु सूर्यवं च |
अमलीकृतं अशेकरं च विविलवैक्रान्तकुशेकरं प्रभुः || ३८६ ||

प्रतिलाभतप्तं च यवेसु मध्यमं पिपीलिका मध्यमं पञ्च पञ्च |
पार्श्वग्र मूलाग्र सुमध्यमाग्र मूर्ध्वाग्रलिङ्गं चतुरश्रलिङ्गम् || ३८७ ||

अवादताग्रमायतवृत्तलिङ्गं अरविन्दमयं चैव शिवपञ्चकुष्ठम् |
मन्दं च कैडंचकरं सुभ्रुल्लविलंवितं सुवर्णसुवर्णलिङ्गम् || ३८८ ||

प्द्f ५०, प्. ६९७)

लिङ्गपीठं स्थलं चैव शोधयेत् तु हृदांभसा || ४०९ ||

गन्धपुष्पादिनाभ्यर्च्य लिङ्गं सर्वाङ्गमुच्चरन् |
लिङ्गस्य मूर्ध्ना देशन्तु स्पृशेदीशानमन्त्रतः || ४१० ||

लिङ्गस्य मुखदेशं तु तत्पुरुषेण च संस्पृशेत् |
लिङ्गस्य पार्श्वौ बाहुभ्यां अघोरेणानुसंस्पृशेत् || ४११ ||

लिङ्गस्य पृष्ठदेशे तु वामदेवेन संस्पृशेत् |
पीठान्तं संस्पृशेत् पादौ बाहुभ्यां सद्यमन्त्रतः || ४१२ ||

महापट्टिकादुपानान्तं देव्यङ्गानि प्रपूजयेत् |
देव्यं स्वङ्गानि भवनं वक्ष्ये तल्लिङ्गमुच्यते || ४१३ ||

प्रासादं सदनं सद्म गृहंधामनिकेतनम् |
विमानं सदनं हर्म्यं वासो मन्दिरमालयम् || ४१४ ||

निलयश्चेति विख्याताः तस्याः पर्यायवाचकाः |
विमानलक्षणं वक्ष्ये शृणुष्वेवं महेश्वर || ४१५ ||

अधिष्ठानं तु प्रथमं उपानं तु द्वितीयकम् |
तृतीयं जगती चैव पद्मं चैव चतुर्थकम् || ४१६ ||

कुमुदं पञ्चमं चैव तथा षष्ठं तु पट्टिका |
भिन्नश्च सप्तमं प्रोक्तं स्तम्भमष्टममेव च || ४१७ ||

नवमं पालिका चैव दशमं कम्पमेव च |
एकादशं कपोतं च द्वादशं भूतमालिका || ४१८ ||

त्रयोदशं तु कण्ठश्च नासिका तु चतुर्दशम् |
पञ्चदशं तु शिखरं स्थूप्यग्रं षोडशं भवेत् || ४१९ ||

षोडशांशश्च शक्तीनां नामानि च शृणु क्रमात् |
आधारशक्ति प्रथमाद्वितीयात्वातु शक्तिका || ४२० ||

प्द्f ४९, प्. ४९८)

तृतीया च क्रियाशक्तिः ज्योतिश्चक्रश्चतुर्थिका |
गुणशक्तिः पञ्चमी तु षष्ठी च स्थानशक्तिका || ४२१ ||

त्रयोदशी ज्ञानशक्तिः चतुर्दश्यर्भवीयकाः |
पञ्चदशी तु कल्याणी स्थूप्यग्रे तु महेश्वरी || ४२२ ||

अधिष्ठानादि स्थूप्यन्तं शक्तिरेताः क्रमान्यसेत् |
इत्थं शक्त्या कृतेर्धाम्नो लक्षणं वक्ष्यते शृणु || ४२३ ||

सञ्चितं चासंचितं च उपसञ्चितमुच्यते |
सञ्चितं प्रस्तरैर्युक्तं स्थलहीनमसञ्चितम् || ४२४ ||

अङ्गोपाङ्ग समायुक्तं उपसञ्चितमुच्यते |
विमानं लिङ्गशक्तीनां नामानि च शृणु क्रमात् || ४२५ ||

नालिकाख्यं विमानं स्यात् समखण्डन्तु लिङ्गकम् |
क्षान्ति शक्तिश्च प्रलीकमास्थापन जयात्मिका || ४२६ ||

स्वस्तितं स्थापितं लिङ्गं प्रजाशक्तिऽऽचतुर्मुखम् |
प्रतिष्ठालिङ्गं वाराही सर्वतोभद्रकं शुभम् || ४२७ ||

योनिलिङ्गं क्रियाशक्ति हस्तपृष्ठं गणाधिपम् |
धूम्रशक्तिस्समुज्वल्यं फणोद्घटसुलिङ्गकम् || ४२८ ||

फलिनीशक्तिरित्युक्तं श्रीच्छन्दं विंशदंगुरुम् |
गुणशक्तिवृत्तभद्रं फललिङ्गं अनीयकम् || ४२९ ||

श्रीकान्तं स्थापितं लिङ्गं भ्रामणी शक्तिसंयुतम् |
श्रीप्रतिष्ठाख्यसदनं मूलस्थूलं तु लिङ्गकम् || ४३० ||

आत्मशक्तिश्च क्षीरं मध्यस्थूलं तु लिङ्गकम् |
मन्त्रशक्ति शिरच्छेद मुखनिष्कललिङ्गकम् || ४३१ ||

प्द्f ५१, प्. ६९९)

रक्षारङ्गोपुटं चैव लिङ्गं सकलनामकः |
अङ्गदाशक्तिरित्युक्तं सर्वदं निष्कनार्थकम् || ४३२ ||

रक्षारं गोपुरं चैव लिङ्गं सकलनामकम् |
अङ्गारशक्तिरित्युक्तं सर्वदन्निष्कलार्थकम् || 

करणाशक्तिरित्युक्तं विष्णुच्छदन हर्म्यकम् |
क्रियाशक्तिश्चयौ भद्रा टंकं लिंकं स्वधामयी || ४३३ ||

कैलास विकटं लिङ्गं पार्वतीशक्ति संयुतम् |
चन्द्रं मकुटलिङ्गं च शक्तिशक्ति समायुतम् || ४३४ ||

रुद्रच्छन्दन्तु सदनंस्थकलिङ्गं च भैरवी |
वृकितं प्रकीर्णलिङ्गं च त्वयारामेरछन्दकम् || ४३५ ||

चण्डिलिङ्गं विटां छक्तिं श्रीकूटं कान्तलिङ्गकम् |
नादशक्तिश्च कुम्भं च भद्रलिङ्गरजायिनी || ४३६ ||

जयाङ्ग परलिङ्गं च क्रीडाशक्ति समन्वितम् |
विमानं शिवलिङ्गस्य क्षमाशक्त्यमलकृति || ४३७ ||

कोमलं लिङ्गमित्याहुरादिशक्ति समायुतम् |
हंसच्छन्दं तु निलयं वीरं विपुललिङ्गकम् || ४३८ ||

मोहशक्ति वृषच्छन्दं शालिङ्ग भ्रमणीयकम् |
गरकश्चन्दनिलयं क्रोणभद्रहसीयकम् || ४३९ ||

पद्माङ्गसदनं चैव स्थिरलिङ्गं मनोन्मनी |
पद्मभद्रविमानस्य पावनं लिङ्गमुच्यते || ४४० ||

ऋद्विशययन्तु सवनं निम्नोन्नत सुलिङ्गकम् |
रुद्रशक्तिश्च सदनं कुक्कुटं मारलिङ्गकम् || ४४१ ||

प्द्f ५२, प्. ७००)

परशक्तिं निकान्तं च विख्यातं लिङ्गपालिनी |
रुद्रकान्तं तु सदनं रविलिङ्गन्तु ग्रामणी || ४४२ ||

योगभद्र विमानस्य भद्रलिङ्गं सकान्तिकम् |
भोगच्छन्दस्य सदनं चक्रलिङ्गस्य शोषणी || ४४३ ||

विन्ध्यचक्रं विमानं तु शृङ्गलिङ्ग सुभैरवम् |
मेरुकूटविमानस्य बन्धलिङ्गांग शक्तिकम् || ४४४ ||

श्रीमहेन्द्रन्तु सदनं स्तंभलिङ्गं तु दक्षिणम् |
कल्याणशक्तिरित्युक्तं बुद्बुदं राशिलिङ्गकम् || ४४५ ||

कामाधिशक्तिरित्युक्तं श्रीमण्डलमार्थलिङ्गकम् |
चिन्त्येशक्तिस्तु सौम्याख्यं मण्डलं लिक्तलिङ्गकम् || ४४६ ||

पैशाच शक्तिरित्युक्तं जयं चालोकटं शुभम् |
पालिनीशक्तिरित्युक्तं मङ्गलाभियलिङ्गकम् || ४४७ ||

विष्णुशक्तिस्तु सदनं नीलपर्वतकान्तिकम् |
ज्योतिशक्तिमिनिलितमतुशेधुसुलिङ्गकम् || ४४८ ||

श्रेष्ठशक्तिसिसूकारं प्रभुलिङ्गं प्रतिष्ठतम् |
विजयं प्रतिलिङ्गं च विद्याशक्ति समायुतम् || ४४९ ||

ललितं कान्ततप्तश्च ध्वनिशक्तिसमन्वितम् |
अद्वयं यममध्यस्थं लिङ्गं ताण्डवशक्तिकम् || ४५० ||

श्रीविलासाख्यसदनं पिपीलिकसुलिङ्गकम् |
अतिप्रतिष्ठशक्तिश्च सोमच्छन्दं तु हर्म्यकम् || ४५१ ||

पल्लवेति सुलिङ्गस्यमयं शक्तिसमायुतम् |
नागं च दन्तपार्श्वस्थदिति कुर्यासु वृत्तकम् || ४५२ ||

प्द्f ५३, प्. ७०१)

मूलाग्रलिङ्गशान्तिस्यादिन्द्रमध्यममाश्रकम् |
सन्नधीशक्तिश्रीवत्सर्तमूर्ध्वाङ्गस्तृतिशक्तिकम् || ४५३ ||

पद्मग्रहं तु सदनं चतुरश्रं सुलिङ्गकम् |
विद्रुमाशक्तिरित्युक्तं प्रोक्ष्यदायाश्रलिङ्गकम् || ४५४ ||

दशशक्तिः क्रियावर्तयातालिङ्गं प्रतीतथा |
तन्निकामन्तु हृल्लिङ्गं महाशक्तिर्ज्जयांगकम् || ४५५ ||

विलम्बित सुलिङ्गयय वासं विशालभद्रकम् |
वैणवंसेति लिङ्गस्य कामारं भद्रलिङ्गकम् || ४५६ ||

सुवर्णलिङ्गमित्याहुः तृष्णाशक्ति समायुतम् |
गाणवाशालसदनं ताम्राभं वर्णलिङ्गकम् || ४५७ ||

कामशक्तीति कण्ठस्य महेशं लिङ्गरौद्रकम् |
भद्रलिङ्गविमास्त्री शिवलिङ्गन्तु कार्यकम् || ४५८ ||

रुद्रशक्तीतिशालायां चन्द्रलिङ्गाङ्गशक्तिकम् |
पद्मावसानसदनं चरलिङ्गादिशक्तिकम् || ४५९ ||

धैर्यशाश्वतलिङ्गस्य भूतशक्तिश्च विष्णुकम् |
षट्कारं लिङ्गकाली तु विद्रुमालयगोपुरः || ४६० ||

सप्तधारासु लिङ्गस्य रविशक्तिस्तु सर्वकम् |
नवंधारा सुलिङ्गस्यदाधारी ललितालयम् || ४६१ ||

षोडशाधारलिङ्गस्य लक्ष्मीन्द्रंत्रन्नहर्म्यकम् |
सहस्र शुभ्रलिङ्गस्य कामशक्तिर्विशालकम् || ४६२ ||

शिखराग्र सुलिङ्गस्य सिद्धीनुप्लायशत्रकम् |
माणिक्यलिङ्गमित्याहुक्षान्तीहाराजवह्निकम् || ४६३ ||

प्द्f ५४, प्. ७०२)

कृष्णाशक्तीति सदनं चन्द्रमालीकरं शुभम् |
शैललिङ्गस्य द्वितिनं द्विशाशालाग्रगोपुरम् || ४६४ ||

शिखाग्र लिङ्गज्वालीतु पृथिव्यादनकाममुम् |
सहस्रधारालिङ्गस्य वाक्शक्तिर्विजयालयम् || ४६५ ||

शताष्ठधारालिङ्गस्य निवृत्तिं सर्वदालयम् |
अन्यर्थं सर्वनिष्ठाथीदंगजालयमाषकम् || ४६६ ||

मोहशक्तिनिसौन्दर्यमालयं यवलिङ्गकम् |
धृतिशक्तिसदच्छाया **(?) स्फटिकलिङ्गकम् || ४६७ ||

क्षेत्रशक्तीति सदनं नागरं लिङ्गमानसम् |
नागशक्तीति सदनं द्राविडं वर्धमानकम् || ४६८ ||

क्षान्ति शक्तीति सदनं वेसरं शयनं धृतिः |
सदनं लिङ्गशक्तीनां जीवप्राणव्यवस्थितम् || ४६९ ||

स्वरूपं जीवशरणं मध्यनृत्तस्वरूपकम् |
तस्मात् सर्वात्ममध्यस्थं ज्योतिरूपं नटं गुरुम् || ४७० ||

गुणागुण स्वरूपस्य कृत्स्नं दक्षिणमीश्वरम् |
शङ्खकाहलवल्लर्यैः घण्टाघोषैः सुनूपुरः || ४७१ ||

महानाद नरैः पूज्य दक्षिणेश मनुस्मरन् |
सदनं लिङ्गमध्यस्थं अर्चयेत्तु नटेश्वरम् || ४७२ ||

तस्मात् सर्वप्रयत्नेन संध्यात्वा अस्य मध्यमम् |
लिङ्गमन्त्रं समुच्चार्य तन्मन्त्रोद्धारणं शृणु || ४७३ ||

प्द्f ५५, प्. ७०३)

तृतीयस्य चतुर्थं तु बिन्दुनाद समन्वितम् |
लिङ्गमन्त्रमिति प्रोक्तं शक्तीनां स्थानमुच्यते || ४७४ ||

आराधाराख्यात्वधिष्ठानमादिशक्तिरूपादिनम् |
जगतीभूतशक्तिस्तु कुमुदं गुणशक्तिकम् || ४७५ ||

पट्टिकापालिनी शक्तिः कण्ठं कल्याणशक्तिकम् |
अधःपट्टी तु कामाधी महापट्टीमनोन्मनी || ४७६ ||

ऊर्ध्वपट्टी महाशक्तिरधिष्ठानं दशात्मकम् |
स्तम्भं तु नादशक्तिश्च पद्मं भैरवशक्तिकम् || ४७७ ||

उन्मीमूलाङ्गशक्तिस्तु पद्मावासवशक्तिकम् |
कर्णिकामयिनी शक्तिः वबिण्यो उशोषणीयकम् || ४७८ ||

कण्ठं तु कालशक्तिश्च महानासी जयात्मिका |
महानासी तदुत्सेधं शिखरं नवशक्तिकम् || ४७९ ||

तस्य मध्ये तु स्थूप्याधः पद्मं पार्वति शक्तिकम् |
कर्णं च करुणाशक्तिः कुम्भाक्षीरामनीयकम् || ४८० ||

ऊर्ध्वं कुम्भं शिखाशक्तिः श्रीवत्सध्वनिशक्तिकम् |
कम्बुकानादशक्तिश्च मलकं मन्त्रशक्तिकम् || ४८१ ||

मुकुलं कुवलयासी तु अग्रताणुवशक्तिकम् |
इत्थं शक्त्यात्मकं धाम प्रोक्तं सकलरूपकम् || ४८२ ||

सकलं निष्कलं लिङ्गं ज्योतिरूपं तु निष्कलम् |
ज्योतिप्रभासु मध्यस्थं नटं दक्षिणमद्भुतम् || ४८३ ||

निर्गुणं निर्मलं नित्यं मध्यमं परमं पदम् |
पराशक्तिपरं नृत्तं वैदिकं दक्षिणेश्वरम् || ४८४ ||

प्द्f ५६, प्. ७०४)

कूठस्थं वरदं सत्यं हेतुदृष्टान्तवर्जितम् |
प्रासादं दक्षिणेशानं पवित्रं प्रभुमादिकम् || ४८५ ||

मध्यस्थं मूलरूपस्थं व्योमकं व्योमकध्वनिम् |
सदानन्दमयं साम्बं साक्षिसादाशिवं गुरुम् || ४८६ ||

सङ्कल्पातीतकं सर्वं सभावासं सदोदयम् |
समं समरसीभावं विश्वतोमुखमूर्ध्वकम् || ४८७ ||

दक्षिणेशं महागुह्यं सदाताण्डवमद्भुतम् |
कण्ठात् प्रभृतिवस्वश्रं प्रासादं द्राविकं भवेत् || ४८८ ||

कण्ठात् प्रभृति वृत्तं यत् वेसरं तत्प्रशस्यते |
त्रिवर्गष्षण्णवतीनानां नामवक्ष्ये महेश्वर || ४८९ ||

नलिकं प्रलिकं चैव स्वस्तिकं च चतुर्मुखम् |
सर्वतो भद्रं चैव हस्ति पृष्ठं समुज्वलम् || ४९० ||

श्रीच्छन्दं वृत्तभद्रं च श्रीकान्तं श्रीप्रतिष्ठितम् |
श्रीभद्रं च शिरच्छन्दं गोपुरं सर्वदा कृतिः || ४९१ ||

विष्णुच्छन्दं च सौभद्रं कैलासं चन्द्रमेव च |
रुद्रच्छन्दं च ललितं इत्येते दैविकामताः || ४९२ ||

सुमेरुच्छन्दकं चैव श्रीकूटं कुम्भमेव च |
जयाङ्गं विमलाङ्गं च विमलाकृतिमेव च || ४९३ ||

हंसच्छन्दंच्छन्दं गरुडच्छन्दमेव च |
पद्माङ्गं पद्मभद्रं च शर्यं कुक्कुटकान्तकम् || ४९४ ||

रुद्रकान्तं योगभद्रं भोटिच्छन्दं सुदर्शनम् |
स्कन्दकान्दं विन्ध्यचक्रं मेरुकूटं महेन्द्रकम् || ४९५ ||

प्. ७०५)

पगे मिस्सिन्ग् 

प्द्f ५७, प्. ७०६)

जगद्रष्टात्मकं वृत्तं सूर्यमण्डलरूपकम् |
आकाशधात्रि यद्रूपं पीठं सम्यत्र वासिनम् || ५०७ ||

तस्मात् सर्वं महापीठं दक्षिणद्वारमध्यमम् |
आधारं सर्वदेवानां पद्मकण्ठकयान्वितम् || ५०८ ||

पादप्रतिष्ठितं शुद्धं ज्ञानमुद्रास्वरूपकम् |
ममरूपं सदा ध्यात्वा ममसर्वात्ममध्यमम् || ५०९ ||

ममरूपाकृतिं सर्वं मध्यस्थं बिन्दुरूपकम् |
मम वा *(?) परं श्रेष्ठं दक्षिनद्वारमालयम् || ५१० ||

दक्षिणद्वारमाश्रित्य सदातारस्वरूपकम् |
सर्वदेवालयस्थानि सृष्टिरूपं सुमध्यमम् || ५११ ||

पीठाकारस्य मध्यस्थं नादं ताण्डरूपिणम् |
हृदग्रामं च मध्यस्थं नादरूपं सुशोभनम् || ५१२ ||

वेदताण्डवनादाय बिन्दुरूपं सुमण्डलम् |
सभावासं सदाज्योतिः सदानृत्तं परं गुरुम् || ५१३ ||

वित्ताकृतं सुनैवेद्यं पञ्चधारस्वरूपकम् |
विमानोत्कृष्टकं शुद्धं दक्षिणद्वारमालयम् || ५१४ ||

सुमन्त्रकं सुमन्त्रस्थं पूजयेत् परमेश्वरम् |
लिङ्गं नादमयं प्रोक्तं पीठं बिन्दुस्वरूपकम् || ५१५ ||

लिङ्गाभावे तथापीठे तन्मूर्तिं तासु चिन्तयेत् |
लिङ्गशुद्धि क्रमं प्रोक्तं मन्त्रशुद्धिक्रमं शृणु || ५१६ ||

मन्त्राः सर्वे भ्रुवाद्यास्तु नमस्कारादिमा स्मृताः |
क्रियाकाले प्रयोक्तव्या स्तेषां शुद्धि समाचरेत् || ५१७ ||

प्द्f ५८, प्. ७०७)

प्रकर्षणं चैव प्रणवं तु **(?) समाख्यया |
अखिलं प्रणवं मन्त्रमादिनाम सुनिश्चतम् || ५१८ ||

सत्यं सत्यं ममध्यानं प्रणवं तु सदा जपेत् |
सवं च ममरूपं स्यात् ओङ्कारं शुद्धमव्ययम् || ५१९ ||

अकारं च उकारं च मकारो बिन्दुनादकौ |
योगेन प्रणवं ज्ञेयं पञ्चदेवात्मकं परम् || ५२० ||

अकारो हृदयस्थ स्यात् उकारः कण्ठ संज्ञितः |
मकारस्तालुमध्यस्थो बिन्दु भ्रूमध्य निष्ठितः || ५२१ ||

नादो ललाटकश्चैव योगपञ्चाक्षरं परम् |
अकारस्सद्यवक्त्रं स्यात् उकारो वामवक्त्रकम् || ५२२ ||

मकारघोरवक्त्रं स्यात् बिन्दुस्तत्पुरुषाननम् |
नादस्त्वीशानवक्त्रं स्यात् नदातीतं नटेश्वरम् || ५२३ ||

सूक्ष्म पञ्चाक्षरं प्रोक्तं स्थूलपञ्चाक्षरं शृणु |
नकारस्सद्यवक्त्रं तु मकारो घोरवक्त्रकम् || ५२४ ||

ईशवक्त्रं शिकारस्तु वकारो वामवक्त्रकम् |
यकारः पौरुषं वक्त्रं श्रीमत्पञ्चाक्षरो भवेत् || ५२५ ||

सकारो वामदेवस्तु त्रितत्वात्म व्यवस्थितः |
आकाश बीजवर्गे तु मन्त्रं स्याद्वादशाक्षरम् || ५२६ ||

ह्रस्वं ब्रह्मषडङ्गं तु दीर्घनेत्रं सबिन्दुकम् |
सर्वं विद्वन्तमस्त्रं तु विसर्गान्तमबिन्दुकम् || ५२७ ||

षष्ठं त्रयोदशाहं च पञ्चमे योजयेत् शुभम् |
आदिलोपै नत्यलोपैर्मध्यलोपैश्च संयुतम् || ५२८ ||

प्द्f ५९, प्. ७०८)

विभक्तिः स्वरवर्णानां मन्त्रमेतत्प्रकीर्तितम् |
हकारश्शिवरूपं तु सकारश्शक्तिरूपकम् || ५२९ ||

हकारं बिन्दुनादास्यं सकारं सर्गसंयुतम् |
शिवं स संप्रदानं च योजयेच्छिवं मन्त्रकम् || ५३० ||

नादश्चतुर्दशं चैव प्राकयाग्नि समायुतम् |
षोडशाक्षरवर्णे तु बिन्दुनादसमन्वितम् || ५३१ ||

अम्बामन्त्रमिदं प्रोक्तं नवाक्षरविधिं शृणु |
सान्तं हान्तं च संयुक्तं खतृतीयाक्षरं ततः || ५३२ ||

षष्ठस्य पञ्चमार्णं च यान्तान्तं वारुणानलौ |
मान्तं षष्ठस्वरोपेतं बिन्दुनादसमन्वितम् || ५३३ ||

नवाक्षरमिदं प्रोक्तं अष्ठाक्षरविधिं शृणु |
अष्टमस्य चतुर्थार्णं तत्पूर्वाक्षरमेव च || ५३४ ||

नागं कूटाक्षरं कान्तं षष्ठवर्गस्य पञ्चमम् |
षट्चतुर्दशसंयुक्तं अष्टाक्षरमिदं शुभम् || ५३५ ||

ततः शारभमन्त्रं च रौद्रं शृणु महेश्वर |
पञ्चमं पञ्चमं नादं सप्तवर्गद्वितीयकम् || ५३६ ||

षट्चतुर्दशस्य त्रयोदशं भूतं मध्यं तद्वर्ग षष्ठकम् |
कूटदीर्घं च सप्तादि कूटदीर्घं वषडन्तकम् || ५३७ ||

पूर्वोक्तः पूजयेत् कृत्वा आज्यं हुत्वा सहस्रकम् |
द्वादशाक्ष * * * * *(?) युतं होममाचरेत् || ५३८ ||

ऐन्द्रे तु पौष्टिकं कुर्यात् विद्वेषणमथानले |
आकर्षणं याम्यभागे नैऋत्यां मोहनं तथा || ५३९ ||

प्द्f ६०, प्. ७०९)

वारुण्यां शान्तिकर्माणि उच्चाटनमथाऽनिले |
सौम्ये वश्यं प्रयोक्तव्यं ईशाने मारणं तथा || ५४० ||

वसन्तं विद्धिपूर्वाह्ने ग्रीष्मं मध्यन्दिनं तथा |
प्रावृट्कालमपराह्नं सन्ध्या शिशिरमेव च || ५४१ ||

मध्यरात्रं शरत्कालं हेमन्तं स्यात् प्रभातकम् |
आकर्षणं वसन्ते तु ग्रीष्मे विद्वेषणं कुरु || ५४२ ||

प्रावृदुच्चाटनं कर्म शिशिरोमारणं तथा |
शान्तिकं तु शरत्काले हेमन्ते पौष्टिकं तथा || ५४३ ||

धर्मक्रमं फलं प्राप्य परनृत्तं विचिन्तयेत् |
दक्षिणालयदैशान्ये होमकर्म समाचरेत् || ५४४ ||

चतुर्दिक्षु चतुर्वेदैस्तोत्रमङ्गलवाचकैः |
षण्मास मध्यमासं वा नित्यं हुत्वा हुतार्थकम् || ५४५ ||

त्रियक्षरं सकृज्जप्त्वा नाममन्त्रक्रमं शृणु |
नादं सनादं नादाद्यं षष्ठवर्गस्य पञ्चमम् || ५४६ ||

एकादश स्वरोपेतं चतुर्थस्याद्यमक्षरम् |
अष्टमस्यादि बीजन्तु मूलदीर्घ समन्वितम् || ५४७ ||

सप्तमस्यादि बीजं च प्रणवादि नमोन्तकम् |
नाममन्त्रमिदं गुह्यं परं ज्योतिर्व्यवस्थितम् || ५४८ ||

अतिगुऽयं अदेयं च मन्त्रातीतेशनाम तत् |
ऊर्ध्व शैवात्मकं मन्त्रं मद्भक्तानां प्रदेयकम् || ५४९ ||

नाममन्त्रक्रमं प्रोक्तं वीरतन्त्रविधिं शृणु |
द्वितीयस्य तृतीयं तु बिन्दुनादसमन्वितम् || ५५० ||

प्द्f ६१, प्. ७१०)

वीरतन्त्रमिदं प्रोक्तं रक्षामन्त्रक्रमं शृणु |
पञ्चमस्वान्तिमं बीजं षष्ठपञ्चमबीजकम् || ५५१ ||

अष्ठमस्य तृतीयं च चतुर्थं सप्तमस्य च |
मद्वितीयार्ण संयुक्तं सप्तमस्यादि बीजकम् || ५५२ ||

रक्षामन्त्रक्रमं प्रोक्तं ब्रह्ममन्त्रक्रमं शृणु |
षष्ठवर्गतृतीयं तु प्रलयाग्नि समन्वितम् || ५५३ ||

बिन्दुनाद समायुक्तं विष्णुमन्त्रविधिं शृणु |
वाग्भवं विष्णुबीजं तु बिन्दुशेखरभूषितम् || ५५४ ||

प्रणवादि नमोन्तं तु चतुर्थ्यन्तं प्रयोजयेत् |
विष्णुमन्त्रमिदं प्रोक्तं धनमन्त्रक्रमं शृणु || ५५५ ||

पञ्चमस्य चतुर्थं तु बिन्दनादसमन्वितम् |
धनमन्त्रमिदं लक्ष्मी लक्ष्मीमन्त्रक्रमं शृणु || ५५६ ||

अष्टमस्यादिबीजन्तु प्रलयाग्नि समन्वितम् |
चतुर्थस्वरसंयुक्तं बिन्दुनादसमन्वितम् || ५५७ ||

लक्ष्मीमन्त्रमिदं प्रोक्तं स्कन्दमन्त्रक्रमं शृणु |
यवर्ग सप्तमंबीजं पञ्चमस्वरसंयुतम् || ५५८ ||

सप्तमस्य द्वितीयं तु बिन्दुनादसमन्वितम् |
सर्वं शिवमयं मन्त्रं स्वनामादि नमोन्तकम् || ५५९ ||

मन्त्रशुद्धिक्रमं प्रोक्तं शृणुष्वासनलक्षणम् |
खबीजस्यादिपं मन्त्रं मूलकाराणि सृष्टिकम् || ५६० ||

तस्य देवोद्भवं सर्वमथ इच्चासु शक्तिकम् |
आधान शक्तिमनास्थानमज्न्यं धर्मादिरुद्भवम् || ५६१ ||

प्द्f ६२, प्. ७११)

ध्यानपूजानिमित्तार्थं आसनस्यादिकं शृणु |
लोकाध्यायं च यो देवी मुक्तादामयय मूलवत् || ५६२ ||

चतुर्मुखाष्टबाहु तप्तकाञ्चन सप्रभम् |
द्वादशाक्षरं च कृन्नासा मूर्ध्वबन्धशिरोरुहाम् || ५६३ ||

पद्मासनस्थितां शक्तिं पाशाङ्कुशवराभयाम् |
वज्रटङ्कं तोमरं च ज्ञानमुद्रां च विभ्रतीम् || ५६४ ||

सर्वाभरण संयुक्तां सर्वलोकैकसंश्रयाम् |
भावयेद्देशिकोधीमान् शक्तिमाधाररूपिणीम् || ५६५ ||

शक्तिबीजं चाङ्कुरं च नालं धर्मादि गर्हितम् |
शक्तिं कुङ्कुम वर्णां च बीजं विद्रुम सन्निभम् || ५६६ ||

अङ्कुरं रजताभं च नालं वैदूर्य सन्निभम् |
धर्मादि चरणैर्युक्तं अधश्चोर्ध्वं च संस्थितम् || ५६७ ||

आधारशक्ति हस्तस्थं समपञ्चासनगरितम् |
अनन्ताख्यासनं पूर्वं सिंहासनमतः परम् || ५६८ ||

योगासनं तृतीयं तु पद्मासनमतः परम् |
पञ्चमं विमलं प्रोक्तं कल्पयेदुपरिक्रमात् || ५६९ ||

अनन्ताख्यासनं वृत्तं उपर्युपरिसंस्थितम् |
अष्टनागसमायुक्तं अनन्तासनमुच्यते || ५७० ||

अनन्ताख्यासनं प्रोक्तं शृणु सिंहासनक्रमम् |
धर्मज्ञानं च वैराग्यं ऐश्वर्यं च चतुष्टयम् || ५७१ ||

धर्मं भूतस्वरूपं च ज्ञानं वै गजरूपकम् |
वैराग्यं सिंहरूपं स्यात् ऐश्वर्यं चाश्वरूपकम् || ५७२ ||

प्द्f ६३, प्. ७१२)

कोटिभिः कोटिभिः सिंहैः प्रत्येकं परिवारितम् |
राजावर्तस्वरूपेण सर्वेषां सिंहमेव च || ५७३ ||

अव्यक्तो नियतिः कालः कला*(?)ति चतुष्टयम् |
चतुर्भागे तु फलके महादिक्षु क्रमान्न्यसेत् || ५७४ ||

केशवो मध्यपादस्यादित्थं सिंहासनं शुभम् |
सिंहासनक्रमं प्रोक्तं योगासनविधिं शृणु || ५७५ ||

शुद्धं कूर्मवदाकौरं अग्निवर्णं तदासनम् |
प्रणवं पूर्वतोन्यस्येदकारं चानले तथा || ५७६ ||

आकारं याम्यभागे तु इकारं नैऋते तथा |
ईकारं पश्चिमेभागे उकारं वायुदेशके || ५७७ ||

ऊकारं सोमदिग्भागे ऋलारं त्वीशदेशके |
ऋकारं मध्यभागे च न्यसेद्योगासनं भवेत् || ५७८ ||

इत्थं योगासनं प्रोक्तं पद्मासनविधिं शृणु |
वामा ज्येष्ठा च रौद्री च कालीकलविकरणी || ५७९ ||

 बलविकरणी चैव बलप्रमथनीत्यपि |
सर्वभूतदमनी नवमी च मनोन्मनी || ५८० ||

विन्यसेत् केसराग्रेषु कर्णिकायां यथाक्रमम् |
इत्थं पद्मासनं प्रोक्तं शृणुष्व विमलासनम् || ५८१ ||

गणाम्बिकामुत्तरे तु महादेवीं च पूर्वतः |
तन्नो गौरी तु याम्ये च वारुणे च प्रचोदयात् || ५८२ ||

एताभिः शक्तिभिः क्रान्तं कल्पयेद्विमलासनम् |
अग्निमध्ये रविस्थानं रविमध्ये तु चन्द्रमाः || ५८३ ||

प्द्f ६४, प्. ७१३)

तमो मध्ये रजोन्यस्य तन्मध्ये सत्वमेव च |
आत्मानं अन्तरात्मानं परमात्मानमेव च || ५८४ ||

आत्मतत्वत्रयं प्रोक्तं विद्यातत्वक्रमं शृणु |
ब्रह्मविद्यां शिवं विद्यां गुरुविद्यां क्रमान्न्यसेत् || ५८५ ||

ब्रह्मतत्वमयोन्यस्य विष्णुतत्वं तदूर्ध्वतः |
तत्परं रुद्रतत्वं च तत ऊर्ध्वं महेश्वर || ५८६ ||

सादाख्यतत्वं तन्मूर्ध्नि बिन्दुतत्वं ततः परम् |
तदूर्ध्वे नादतत्वं च शक्तितत्वमतःपरम् || ५८७ ||

तत्परं शिवतत्वं च पूजयेज्ज्ञानमुक्तिकम् |
तन्मध्ये नेत्रवासं च तन्मध्ये कुसुमासनम् || ५८८ ||

तदाधिकांशत्यविमलमासनं स्फटिकप्रभम् |
वृत्तं सदाशिवं रूपं व्योमरूपं परात्परम् || ५८९ ||

बिन्दुमात्र स्वरूपेण शिवसृष्टिक्रमं शृणु |
बिन्दुमध्यगतो नादो नादमध्यगतो ध्वनिः || ५९० ||

ध्वनिमध्यगतश्चात्मानन्त्यतीतं परात्परम् |
शिवं परापरं ब्रह्ममप्रमेयमनिन्दितम् || ५९१ ||

अनौपम्यं च सूक्ष्मं च नित्यं सर्वगतं प्रभुम् |
शुद्धत्वात् शिवमित्युक्तं परादूर्ध्वं परात्परम् || ५९२ ||

ब्रह्मत्वात् ब्रह्मणत्वाच्च ब्रह्ममित्यभिधीयते |
प्रमाणव्यतिरिक्तत्वात् अप्रमेयं नटेश्वरम् || ५९३ ||

मलत्वान्निन्दितं ज्ञेयं मलत्वादतिनिन्दितम् |
अनौपम्यं असादृश्यं दक्षिणामुखमाश्रितम् || ५९४ ||

प्द्f ६५ , प्. ७१४)

व्योमातीतात्परं सूक्ष्मं नित्यं कारणशून्यतः |
व्यापित्वात् सर्वगतं प्रोक्तं स्वामित्वात् प्रभुरुच्यते || ५९५ ||

सृष्ट्यन्तं लोकरक्षार्थं लोकस्योत्पत्तिकारणम् |
साधकानां हितार्थं च सग्रहेत् स्वेच्चयातनुम् || ५९६ ||

पालनार्थं सभावासं दक्षिणेश्वरमद्भुतम् |
सदावृत्तं महाज्योतिरम्बयाल्लभमीश्वरम् || ५९७ ||

आनन्दरूपमध्यस्थं शिवं परमकारणम् |
ततस्तच्चत्रिधाप्रोक्तं निष्कलन्तु तथा पुनः || ५९८ ||

सकलं निष्कलं चैव सकलं च यथाक्रमम् |
निष्कलं तु चतुर्भेदं सकलं च यथाक्रमम् || ५९९ ||

सकलं निष्कलं त्वैकं नवधाकीर्तिताः क्रमात् |
शिवतत्वात् सहस्रांशात् शान्तिनाम समुद्भवा || ६०० ||

शक्तिः शक्तिकरं प्राहुः तस्य पर्याय वाचकाः |
तस्मात् चैवं सहस्रांशात् शक्तिनाम समुद्भवा || ६०१ ||

शक्तिश्चैव तु विद्याय पर्यायात्तदुदाहृताः |
तस्माच्चैव सहस्रांशात् नादमूर्ति समुद्भवः || ६०२ ||

नादस्तस्य प्रतिष्ठा च पर्याय इति कीर्तितः |
तस्मात् चैव सहस्रांशात् बिन्दुतत्व समुद्भवः || ६०३ ||

बिन्दुश्चैव निवृत्तिश्च पर्यायस्तस्य वाचकाः |
परं भावं समालम्ब्य सदा ताण्डव सद्गुणैः || ६०४ ||

अव्यक्तानि स्वरूपाणि तल्लक्षान्निष्क्रियास्तथा |
चतुर्थं निष्कलं ह्येवं शिवतत्व समुच्यते || ६०५ ||

प्द्f ६६, प्. ७१५)

ध्यानपूजा निरूपस्थं निष्कलन्तु महेश्वर |
इत्येवं निष्कलं प्रोक्तं परंभावमिति स्मृतम् || ६०६ ||

तस्मादंशैकभागेन सादाख्यस्य समुद्भवः |
लिङ्गं वीरं प्रकारेण सादाख्यं तत्वलक्षणम् || ६०७ ||

लिङ्गे शिवसमुद्भूतो नादात्मा च सदाशिवः |
पीठे शक्तिस्समुद्भूता नाम्ना चैव मनोन्मनी || ६०८ ||

लिङ्गे च पीठिकायां च शिवशक्ति समुद्भवौ |
लिङ्गं तु पुंस्त्वमेवं स्यात् पीठं स्त्रीतत्वमेव च || ६०९ ||

निष्कलौ लिङ्गपीठौ च सकलौ शक्तिशाम्भवौ |
निष्कला तु कलाहीना सकला तु कलान्विता || ६१० ||

यतीनाम मन्त्रिणां चैव ज्ञानिनां चैव योगिनाम् |
ध्यानपूजानिमित्तार्थं स्मृतं सकलनिष्कलम् || ६११ ||

लिङ्गपीठं प्रकारेणा देवेशं पूजयेत् सदा |
वर्णाध्वा च पदाध्वा च तत्वाध्वा भुवनाध्वकः || ६१२ ||

मन्त्राध्वा च कलाध्वा च सादाख्यस्य स्वरूपकम् |
अध्वस्थानक्रमं वक्ष्ये विशेषं तु महेश्वर || ६१३ ||

वर्णाध्वा तु तत्वगाथाः पदार्ध्वोक्तं शिरस्तथा |
तत्वाध्वा हृदयं चैव भुवनाध्वा तु रोमकम् || ६१४ ||

मन्त्राध्वा रुधिराधार शुक्लमज्जास्थिरूपकम् |
कलाध्वा चैव सर्वाङ्गं इत्थं सादाख्यरूपकम् || ६१५ ||

अष्टत्रिंशत् कलायुक्तं सकलं चैव विद्यते |
अथेशानादि सद्यान्तं कल्पयेत्तु सदाशिवम् || ६१६ ||

प्द्f ६७, प्. ७१६)

ईशानेन तु मन्त्रेण पञ्चमूर्ध्नः प्रकल्पयेत् |
पुरुषेण तु चत्वारि वक्त्राणि परिकल्पयेत् || ६१७ ||

 अघोरेण तु मन्त्रेण हृदयानि प्रकल्पयेत् |
वामदेवेन मन्त्रेण गुह्याद्यङ्गानि कल्पयेत् || ६१८ ||

सद्योजातादि मन्त्रेण पादाद्यङ्गानि कल्पयेत् |
अष्टत्रयोदशाष्टौ च चत्वारश्चैव पञ्च च || ६१९ ||

अजात वामघोराख्य पूरुषेश कलास्मृताः |
एवं तु सकलं प्रोक्तं निष्कलं ताण्डवं शुभम् || ६२० ||

करपादोदरादीनां कल्पनात् सकलं विदुः |
सादाक्यं सर्वदेवेशं प्रत्यक्षं सर्वतोमुखम् || ६२१ ||

सहस्रदलपद्मस्थं कर्णिकामध्यवासिनम् |
युवानं पञ्चमूर्धानं दशबाहुं चतुर्मुखम् || ६२२ ||

द्वादशाक्षं चतुर्बाउं चतुर्गकसमायुतम् |
द्विपादं स्फटिकाकारं श्वेतयज्ञोपवीतिकम् || ६२३ ||

सूर्यकोटिप्रतीकाशम् ज्ञानचन्द्रकलान्वितम् |
अभयं शूलपरशुं वज्रं खड्गं च दक्षिणे || ६२४ ||

खेटकाङ्गुश पाशांश्च दण्डं वरदमन्यतः |
बिभ्रच्चन्द्रांशु शिशिरं सौम्यं शुक्लाम्वरान्वितम् || ६२५ ||

सोष्णीषं सोत्तरीयं च सर्वाभरणभूषितम् |
सर्वावयवसंयुक्तं सर्वगन्धानुलेपनम् || ६२६ ||

सर्वभूतान्तरात्मानं सदाद्वस्तु विचिन्तितम् |
पञ्चभूताधिदैवत्यं पञ्चब्रह्मस्वरूपकम् || ६२७ ||

प्द्f ६८, प्. ७१७)

पञ्चाक्षरादिभिर्द्देशं पार्वती वल्लभं परम् |
इत्येतैर्लक्षणैर्युक्तं सादाख्यं तु स्वरूपकम् || ६२८ ||

तस्यैव वामपार्श्वे तु आदिशक्तिर्मनोन्मनी |
वह्निरुष्णत्ववच्छक्तिरपिनाहाविनीविभोः || ६२९ ||

शक्तिहीनः शिवोनास्ति शिवहीना * * * * (?) |
* * (?) न शक्तिकोपेतात्वाख्यया तु मनोन्मनी || ६३० ||

ब्रह्माण्डाङ्गानि विद्याश्च विद्येशाना गणेशकाः |
लोकपालास्सशस्त्राश्च क्रमशस्तस्समुद्भवाः || ६३१ ||

तत्तद्गुणावृतास्सर्वे तत्तच्चिह्न समायुताः |
सर्वावयव संपूर्णास्त्वनन्तादित्य स प्रभा || ६३२ ||

इत्थं सदाशिवं रूपं लिङ्गपीठ समन्वितम् |
तत्सादाख्य प्रभावस्तु वर्णितं नैव शक्यते || ६३३ ||

सकलं निष्कलं प्रोक्तं सकलं च ततः शृणु |
मूर्तयस्त्वीश्वराद्याश्च सकलं इति कीर्तिताः || ६३४ ||

यद्यत् सदाशिव प्रोक्तः स्तद्वदीश्वर उच्यते |
ब्रह्माद्यावरणं चैव पूर्ववत् परिकल्पयेत् || ६३५ ||

काष्ठलोह शिला मुक्तिः प्रतिमास्तु प्रकल्पयेत् |
विद्यातत्व स्थितं शंभुं सर्वलक्षण संयुतम् || ६३६ ||

लिङ्गस्तु गोलकं विद्यात् सकलं तु महेश्वर |
लिङ्गपूजावसाने तु पूजयेदीश्वरं क्रमात् || ६३७ ||

ईश्वरस्य सहस्रांशात् रुद्रस्योद्भव उच्यते |
चतुर्भुज त्रिणेत्रस्तु चन्द्रार्धकृतशेखरः || ६३८ ||

प्द्f ६९, प्. ७१८)

विद्युत्प्रभासितो देवाः परश्वथमृगायुधाः |
सर्वावयवसंपूर्णाः सर्वाभरणभूषिताः || ६३९ ||

उमादेन्युत्तरे पार्श्वे सर्वलक्षण संयुताः |
ईश्वरस्य तु कोट्यंशात् ब्रह्मतत्व समुद्भवः || ६४० ||

चतुर्भुजश्चतुर्वक्त्रे जटामकुटधारकः |
कमण्डल्वक्षमालासृक् पीतवर्ण सुलोचनः || ६४१ ||

सावित्री भारती पार्श्व सृष्टिमूर्तिरिति स्मृताः |
रुद्रः संहारमूर्तीनां विष्णुश्च स्थितिमूर्तिकः || ६४२ ||

सृष्टिमूर्तिश्च विख्यातो ब्रह्मा च त्रिविधामताः |
मूर्तित्रयस्तु संप्रोक्तं ब्रह्माण्डे संव्यवस्थितम् || ६४३ ||

निष्कलं तु लयस्थानं अकारं सकलनिष्कलम् |
भोगस्थानं तु सकलं लयाधिकारभोगवान् || ६४४ ||

परनिष्कलमित्युक्तं दक्षिणेश्वरमद्भुतम् |
सकलं निष्कलं चैव त्वपरं परिपठ्यते || ६४५ ||

परनृत्तं सदाभ्यातुं यस्समर्थस्सपाशहा |
तिसृस्तु देवताः पश्चात् त्रयस्त्रिंशत् समुद्भवाः || ६४६ ||

रुद्रैकादशकं पूर्वं द्वादशादित्यसंयुतम् |
वसवोष्टाश्विनौ द्वौ तु त्रयस्त्रिंशच्चदेवताः || ६४७ ||

सहस्र त्रिंशत्कोटी च दैवस्तत्र त्रिमूर्तिषु |
शरीरं भूतसारेण देवानां तु सृजन्ति वै || ६४८ ||

ऐश्वर्यं मलसम्बन्धात् हृत्प्रबोधं तु नाश्येत् |
सर्वकारण देवेश ध्यात्वा ताण्डवमीश्वरम् || ६४९ ||

प्द्f ७०, प्. ७१९)

आवाहयेत् ततो देवं पुष्पहस्तं सुखासनम् |
मूलं स्मृत्वा परं ध्यात्वा सर्वव्यापि सदाशिवः || ६५० ||

सदाशिव परं ध्यात्वा वाहयेत् सद्यमन्त्रतः |
स्थापनं वाममन्त्रेण त्वघोरेण निरोधयेत् || ६५१ ||

नरेण सन्निधानं स्यादीशानेन तु पूजनम् |
यथा कुण्डगतश्चाग्निर्वायुना परिदीप्यते || ६५२ ||

 तथैव नाममन्त्रेण जायते भगवान् शिवः |
आवाह्यानाख्ययावाह्यस्थापिन्या स्थाप्यमुद्रया || ६५३ ||

पञ्चमुखीं धेनुमुद्रां शक्तिमुद्रां ततः परम् |
निष्ठुना लिङ्गमाद्रां च पद्मनेत्रास्त्रमुद्रिका || ६५४ ||

पंचब्रह्म षडङ्गैश्च पूर्ववन्यासमेव च |
गन्धं पुष्पं च धूपं च दीपं चैव प्रदापयेत् || ६५५ ||

लिङ्गद्वारं विशेषं तु शृणुष्वेवं महेश्वर |
लिङ्गमूलं तु चरणौ लिङ्गाग्रं मुखमुच्यते || ६५६ ||

 सूत्रपार्श्वौ चतुर्बाहु सूत्रान्तं पृष्ठमुच्यते |
ईश्वराद्दक्षिणांशे तु ब्रह्मा सृष्ठ्यर्थमुद्यतः || ६५७ ||

ईश्वराद्वाभागे तु विष्णुश्च स्थितिकारणम् |
नासायां वायुरुत्पन्न श्रोत्रयोस्तु दिशोदश || ६५८ ||

करपद्मसमुद्भूतो गणेश इति कीर्तितः |
हृदयेषां मुखो जातो भास्करो नाभिसंभवः || ६५९ ||

इन्द्रस्तु पृष्ठ संभूतो वह्निनेत्रसमुद्भवः |
वामनेत्रसुद्भूतो देवस्सोम इति स्मृतः || ६६० ||

प्द्f ७१, प्. ७२०) 

स्तनयोर्यक्षदेवास्तु रुद्रा दक्षिणलोचने |
हस्ताग्रादायुधोद्भूति रत्याश्चैव नखोद्भवाः || ६६१ ||

ऊर्षोस्तु जाता ऋषयो जानुसम्भवाः | 
पादयोस्सर्वदेवानां शिवज्ञानस्य चोद्भवः || ६६२ ||

संहारकाले यत्सर्वं लिङ्गं ताण्डवमादिमम् |
लिङ्गमूर्ति स्वरूपस्य मध्ये सादाख्यमर्चयेत् || ६६३ ||

महासदाशिवं ध्यान क्रमं वक्ष्ये महेश्वर |
पञ्चास्य पञ्चमूर्धानं प्रतिवक्त्रं त्रिलोचनम् || ६६४ ||

प्रसन्नं षोडशभुजं त्वैकदेहं चतुर्गुलम् |
अष्टश्रोत्र द्विपादं च किञ्चित् प्रहसिताननम् || ६६५ ||

त्रिशूलं र*(?) वज्रं च खड्गं चैव परश्वथम् |
चक्रं च ज्ञानमुद्रां च सव्यभागे भयं क्रमात् || ६६६ ||

चण्टानागं च पाशं च धनुरङ्कुश खेटकौ |
वरदं विस्मयं चैव विभ्राणं वामपाणिभिः || ६६७ ||

आदिशक्ति समोपेतं कृष्णनागोपवीतकम् |
सद्यवामादि मन्त्रेण स्थापयेत् पूर्ववत् शुभम् || ६६८ ||

सद्यमन्त्रं समुच्चार्य दद्यात् पाद्यं तु पादयोः |
वक्त्रेषु वक्त्रमन्त्रेण दद्यादाचमनीयकम् || ६६९ ||

ईशानेन तु मन्त्रेण दद्यादर्घ्यं च मूर्धसु |
मुखेषु गन्धं वामेन पुष्पमीशेन मूर्धसु || ६७० ||

धूपं सद्येन मन्त्रेण दीपं घोराणु नादतः |
नैवेद्यं वक्त्रमन्त्रेण क्रमाद्दद्यान्महेश्वर || ६७० ||

प्द्f ७२, प्. ७२१)

एला कर्पूर सुमनश्चन्दनैर्मिश्रितं पयः |
पञ्चब्रह्म षडङ्गैश्च कल्पयेद्धेनुमुद्रय || ६७२ ||

मूलप्रकृति बीजन्तु वर्णमन्त्रं समुच्चरन् |
वारुणं बीजमुच्चार्य जलभाण्डे तु पूजयेत् || ६७३ ||

मन्त्रैरीशादिभिः पश्चात् अभिषेकं शनैश्शनैः |
चतुर्दिक्षु चतुष्कोणेष्वाचमार्घ्यं प्रदापयेत् || ६७४ ||

गोमूत्रं ब्रह्मदैवत्यं गोमयं विष्णुदैवतम् |
क्षीरं तु रुद्रदैवत्यं महेशों दधि चोच्यते || ६७५ ||

सर्पिस्सादाख्य दैवत्यं गन्धपुष्पादि पादयेत् |
पञ्चसारे तु नैवेद्यं दर्शयेद्ज्ञानमुद्रिकाम् || ६७६ ||

सदसस्यति शञ्चेले आवोराजा त्रियम्बकम् |
पञ्चगव्यं क्रमं प्रोक्तं फलोदक विधिं शृणु || ६७७ ||

बिल्वश्च कदलीं चैव नारङ्गद्वयमेव च |
आम्र केलीफलं फलं चैव तिन्त्रिणीवफलोदकम् || ६७८ ||

नाममन्त्रं समुच्चार्य गन्धपुष्पादिभिर्यजेत् |
फलोदक विधिं प्रोक्तो बीजोदकविधिं शृणु || ६७९ ||

यवनीवारमुद्गं च व्रीहि सिद्धार्थकङ्गुलम् |
सौगन्धिकं हेमशाली बीजोदकमिदं शुभम् || ६८० ||

अभ्यर्च्य गन्धपुष्पाद्यैर्मूलबीजं समुच्चरन् |
बीजोदकविधि प्रोक्तं रत्नोदकविधिं शृणु || ६८१ ||

माणिक्यं चैव गोमेदं पुष्परागं च गारुडम् |
प्रवालं स्फटिकं नीलं मुक्ता रत्नोदकं शुभम् || ६८२ ||

प्द्f ७३, प्. ७२२)

गन्धैः पुष्पैश्च धूपाद्यैर्वर्णमन्त्रेण पूजयेत् |
इत्थं रत्नोदकं प्रोक्तं गन्धोदकविधिं शृणु || ६८३ ||

चन्दनं चैव कुष्ठं च तक्कोलं चैव कुङ्कुमम् |
कर्पूरं पिछिला चैव कस्तूरी चागरुस्तथा || ६८४ ||

उशीरं च लवङ्गं च तथा चंपक कुड्मलम् |
गन्धादिकं तु नैवेद्यं नाममन्त्रेण दापयेत् || ६८५ ||

इत्थं गन्धोदकं प्रोक्तं पुष्पोदकविधिं शृणु |
चंपक प्रसवं चैव मल्लिका चैव पाटली || ६८६ ||

केतकी गिरिपुष्पं च पुन्नागं कुन्दमेव च |
नन्द्यावर्तं श्रियावर्तं मन्दारं करवीरकम् || ६८७ ||

जातीनीलोत्पलं पद्मं हिरिबेर्यादिमिश्रितम् |
गन्धं पुष्पं च धूपं च शिवमन्त्रेण दापयेत् || ६८८ ||

इत्थं पुष्पोदकं प्रोक्तं अन्नपूजाविधिं शृणु |
अथान्नैरभिषेकं तु आयुरारोग्यवर्धनम् || ६८९ ||

अन्नं प्राणात्मकं श्रेष्ठं सर्वजन्तु प्रतिष्ठितम् |
तस्मादन्नाभिषेकं तु ममप्रीतिकरं शुभम् || ६९० ||

अन्नरूपं विशेषं तु ममरूपं द्विधा स्मृतम् |
अन्नपूजाविधिं श्रेष्ठं नभूतन्न भविष्यति || ६९१ ||

तस्मात् सर्वप्रयत्नेन त्वन्नेनैवाभिषेचयेत् |
अन्नलिङ्गाकृतिं दत्वा गन्धपुष्पं च धूपकम् || ६९२ ||

दीपं च पायसान्नं च दद्यात् ताम्रबूलमेव च |
अन्नपूजाविधिं नित्यं शुभग्त्सर्वर्थकारणम् || ६९३ ||

प्द्f ७४, प्. ७२३)

अपमृत्युजयःप्रीतो राजराष्ट्राभिवृद्धिदम् |
अन्नपुष्पं महावाश्यं दक्षिणाराधनोत्तमम् || ६९४ ||

सर्वशान्तिकरं शुद्धं जयमन्नार्चनं गुरुः |
अम्बात्मबीज परमं तस्मादन्नमुदाहृतम् || ६९५ ||

अन्नपूजान्तु यः कुर्यात् सयाति परमांगतिम् |
तस्मात् सर्वप्रयत्नेन अन्ने नैव प्रपूजयेत् || ६९६ ||

अन्नं प्रक्षालनं कृत्वा मूलबीजं न्यसेत् क्रमात् |
गन्धं पुष्पं च धूपं च दीपं चैव प्रदापयेत् || ६९७ ||

पञ्चब्रह्मभिरालभ्य बन्धीयान्धेनुमुद्रिकाम् |
समुच्चरन्नाममन्त्रमभिषिञ्चेच्छनैःशनैः || ६९८ ||

अन्नलिङ्गाकृति पूज्य तस्याग्रे दक्षिणेश्वरम् |
ध्यात्वा समुच्चरन्नाम गन्धपुष्पं च दापयेत् || ६९९ ||

धूपदीपान्त नैवेद्यं दद्यान्नाम समुच्चरन् |
पूषेति मन्त्रौ द्वौ सर्वं सर्वत्रापि समुच्चरेत् || ७०० ||

अन्नपूजाविधि प्रोक्तो जलार्चनविधिं शृणु |
पूर्ववत् संस्कृतं तोयं हेमपात्रे प्रपूरितम् || ७०१ ||

अथवा राजते वापि ताम्रे वा यज्ञ वृक्षजे |
तज्जलस्य तु मध्यस्थं स्थापयेद् दक्षिणेश्वरम् || ७०२ ||

दूर्वातिलक्षतं पुष्पं जापयित्वा महेश्वर |
गन्धं पुष्पं च धूपं च दीपं चैव प्रदापयेत् || ७०३ ||

जलार्चनं महागुह्यं स्थितिकारं सुशोभनम् |
सर्वसिद्धिकरं शुद्धं सर्वरोग विनाशनम् || ७०४ ||

प्द्f ७५, प्. ७२४)

त्रियम्बकमिमारुद्रमापोहिष्ठेतिशंचमे |
ईलेशन्नश्च कद्रुद्रन्नमस्ते सदसस्यतिः || ७०५ ||

जातवेदस ईशानो हंस आतेवषेपि च |
अघोर तत्पूरुषो वाम सद्यस्वादिष्टया ततः || ७०६ ||

सहस्रशीर्षा अन्नपते पूषेमा अग्निमीलके |
येदेवान्न आमानो गौरीं देवाह वैपि च || ७०७ ||

त्वमग्न आवोराजानं मृतन्तत्सवितुस्तथा |
ओमित्येतद्बृहत्सामं बिबेताप्रणवादिकम् || ७०८ ||

प्रयुक्तमभिषेकाय मन्त्रान् षट्त्रिंशतः क्रमात् |
पृथक् पृथक् सकृज्जप्त्वाभिषिञ्चेच्छनैश्शनैः || ७०९ ||

जलार्चनविधिः प्रोक्तं पात्रलक्षणमुच्यते |
सौवर्णं राजतं वापि तथा ताम्र समुद्भवम् || ७१० ||

शङ्खं वा शुक्तिकं वापि गवाशृङ्गमथापि वा |
अथवा मृण्मयं वापि स्नानपात्रं प्रशस्यते || ७११ ||

उक्तमन्त्रेण संपूर्णं मध्यमं शिवपूरितम् |
आढकापूर्णमधमं सर्वमेवाढकं भवेत् || ७१२ ||

शङ्खशुक्तिकशृङ्गाणि स्वप्रमाणेन पूरयेत् |
सूत्रेण वेष्टयेत् सर्वं गवाक्ष सदृशान्तरः || ७१३ ||

स्थण्डिलं विधिवत् कृत्वा शाल्यक्षततिलैरपि |
आढकं तदर्धं वा कलशानां पृथक् पृथक् || ७१४ ||

शाल्यर्ध तण्डुलं ग्राह्यं तदर्धं च तिलं तथा |
सकूर्चान्वस्त्रसंयुक्तान् सरत्नान् स्थण्डिले स्थितान् || ७१५ ||

प्द्f ७६, प्. ७२५)

अलङ्कृतान्विशेषेण कलशान्पूजयेद्गुरुः |
कलशस्य मुखे रौद्रं मध्ये माधवदैवतम् || ७१६ ||

प्राजापत्यं तु पृष्ठं स्यात् कलशस्याधिदेवताः |
गन्धं पुष्पं च धूपं च हृदयेन प्रदापयेत् || ७१७ ||

महादर्पं च मद्ये वा लिङ्गाग्रे वा नटेश्वरम् |
अरूपमपि रूपस्थं दक्षिणद्वारमीश्वरम् || ७१८ ||

दर्पणे वा सुलिङ्गेवा अभिषिञ्चेत् सुलेपनम् |
पूजास्थान द्वयंगुह्यं दक्षिणालयमद्भुतम् || ७१९ ||

अभिषेकक्रमं वक्ष्ये विशेषं तु महेश्वर |
नाममन्त्रं समुच्चार्य त्रियक्षरमनुस्मरन् || ७२० ||

गोशृङ्गाग्र प्रमाणेन स्रापितेन कराग्रतः |
शुद्धतोयेन संपूज्य **(?) द्रालेपनं तथा || ७२१ ||

सुगन्धामलं चैव धूपं चैव प्रदापयेत् |
गन्धोदकैस्ततश्शुद्धैरभिषिञ्चेच्छनैश्शनैः || ७२२ ||

नाममन्त्रं सकृज्जप्त्वा दद्यात्पुष्पं च मूर्धनी |
पाद्यमाचमनं चार्घ्यं तत्काले तु प्रदापयेत् || ७२३ ||

शुद्धवस्त्रं समादायत्वस्त्रमुद्रां तु कल्पयेत् |
लिङ्गपीठं स्थलं चैव वसनं तत्प्रवेशयेत् || ७२४ ||

प्रवेशमस्त्रमादाय चण्डेशाय प्रदापयेत् |
वास्तोष्पतीति मन्त्रेण वास्तुनाथं समर्चयेत् || ७२५ ||

एतोन्विन्द्रस्तु वामेति आपोहिष्ठेति प्रोक्षणम् |
सूक्ष्मवस्त्रं तु सङ्ग्राह्य बन्धीयाद्धृतयाणुना || ७२६ ||

प्द्f ७७, प्. ७२६)

आवेष्ट्य लिङ्गं वस्त्रेण चतुर्भागैकभागतः |
ईशानादि च सद्यान्तं त्रिपुण्ड्रं विन्यसेत् क्रमात् || ७२७ ||

मनोन्मन्याश्च पीठान्तं अङ्गादीनां त्रिपुण्ड्रकम् |
तदन्ते दर्पणं दद्यात् शक्तिमन्त्रं समुच्चरन् || ७२८ ||

अघोरं मन्त्रमुच्चार्य यजनं तु प्रदापयेत् |
ततश्छत्रं चामरं च हृदयेन प्रदापयेत् || ७२९ ||

वायुमन्त्रं जपित्वा तु पादुकौ च प्रदापयेत् |
पुष्पाञ्जलिं ददेत् पश्चात् नमस्काराख्यमुद्रया || ७३० ||

आलिङ्गनं ततः कृत्वा ज्ञानमुद्रां प्रदापयेत् |
ज्वालापात्राणि शिरसा हस्ताभ्यां च निवेदयेत् || ७३१ ||

उत्तमा रुद्रगणिका ब्रह्मचारी च धारयेत् |
हेमकुम्भस्थितजले दीपं पूर्वे तु निक्षिपेत् || ७३२ ||

सर्ववाद्य समायुक्तं बलिपीठे प्रदपयेत् |
पुष्पाञ्जलिं ततः कृत्वा जपलक्षणमुच्यते || ७३३ ||

जपं च द्विविधं प्रोक्तं सर्वेषां जपकांक्षिणाम् |
मानसं चैव कण्ठोष्ठ्मुपांशुं व्यक्तमेव च || ७३४ ||

नवधामार्गमुद्दिश्य नैवेद्यं तत्र कल्पयेत् |
प्रातरुसाग्ये तथाभ्यर्च्य मध्याह्ने च निवेदयेत् || ७३५ ||

प्रस्थद्वयं तु तत्काले पाचयित्वा निवेदयेत् |
एकदीपं द्विकाले च रात्रौ दीपद्वयं भवेत् || ७३६ ||

प्रातःकाले च मध्याह्ने द्विप्रस्थं तण्डुलं हविः |
सायेचास्यांतमभ्यर्च्य दीपं च द्विगुणं भवेत् || ७३७ ||

प्द्f ७८, प्. ७२७)

प्रस्थद्वयं द्विकालेषु प्रत्येकं च निवेदयेत् |
दीपं चैव चतुःप्रोक्तास्साये तु द्विगुणं भवेत् || ७३८ ||

मध्यमस्याधमे प्रोक्तं मध्याह्नेत्वाढकं हविः |
प्रस्थद्वयं द्विकाले च दीपं विंशतिकं भवेत् || ७३९ ||

मध्यत्रये तु मतिमान् वाद्यध्वनिसमायुतम् |
त्रिकालं बलिलिङ्गेन बलिदानं नयेद्बुधाः || ७४० ||

मध्यमामध्यमं विद्यात् त्रिकालेष्वादकं हविः |
अर्धयामे तदर्धं च चतुर्विंशतिदीपकम् || ७४१ ||

अर्धरात्रे तु या पूजा सार्धयाममिहोच्यते |
त्रिकाले वलिसंयुक्तं पुष्पान्नाक्षत वै क्रमात् || ७४२ ||

वाद्यध्वनि समायुक्तं नृत्तगेय समन्वितम् |
मध्याह्ने नित्यहोमस्याद्धूपदीप समन्वितम् || ७४३ ||

मध्यमादुत्तमं वक्ष्ये त्रिकालञ्चाढकद्वयम् |
त्रिकालञ्च निवेद्यं च पञ्चांशं दीपसंयुतम् || ७४४ ||

द्विकालं वाद्यसंयुक्तं विंशतिर्गणिकायुतम् |
उत्तमादधमं तत्र त्रिकालन्द्रोणमाहरेत् || ७४५ ||

द्रोणार्ध ***(?) यामे दीपं चाष्टोत्तरंशतम् |
त्रिकालमन्नलिङ्गं स्यात् त्रिकालं होमसंयुतम् || ७४६ ||

सर्ववाद्य समायुक्तं नृत्तगेयासमन्वितम् |
अष्टोत्तरसहस्रं वा शतं वा रुद्रकन्यकाः || ७४७ ||

रूपयौवनसंपन्नाः सर्वाभरणभूषिताः |
मध्यमा मध्यमं तत्र त्रिकाले तु चतुर्हविः || ७४८ ||

प्द्f ७९, प्. ७२८)

पायसादीन् पचित्वा तु द्रोणतण्डुलसंयुतम् |
द्रोणेन शुद्धमन्नं च पचित्वा तु पृथक् पृथक् || ७४९ ||

द्रोणं सद्यार्धयामेपि दीपाश्चैव शतद्वयम् |
त्रिकाले बलिहोमं स्यात् शीतारी धूपमादिशेत् || ७५० ||

सर्ववाद्य समायुक्तं सर्वमङ्गलवाचकम् |
गणिकाष्ट शतोपेतं स्तोत्र ध्वनिसमाकुलम् || ७५१ ||

कालं वा द्वितयं प्रोक्तं नृत्तं कुर्यात्रिसन्धिषु |
उत्तमोत्तममुद्दिश्य हविष्यं क्रममुच्यते || ७५२ ||

पायसान्नं पचित्वा तु षड्द्रोणं नैव तण्डुलैः |
तदर्धमर्धरात्रं तु दीपाः पञ्चशतं शुभम् || ७५३ ||

द्वारद्वयत्रिकालेषु शुद्धान्नं चैव तण्डुलम् |
त्रिकालं बलिहोमं स्यात् सर्ववाद्य समन्वितम् || ७५४ ||

द्विशतं षोडशैर्युक्तं नृत्तं कुर्याद्विशेषतः |
एवं नवविधं प्रोक्तं पायसादि शृणु क्रमात् || ७५५ ||

पायसं कृसरं गोल्यं शुद्धान्नं तु चतुष्टयम् |
तण्डुलाद्विगुणं क्षीरं कदलीफलसंयुतम् || ७५६ ||

मुद्गद्विन्नं चतुर्थांशं यथाशक्ति गुलान्वितम् |
पायसान्नमिदं प्रोक्तं कृसरान्नं ततः शृणु || ७५७ ||

तण्डुलस्य चतुर्थांशं प्रक्षिप्य तिलचूर्णकम् |
तच्चतुर्थांशमाज्यं तु पाचयित्वा यथाविधि || ७५८ ||

कृसरान्नमिदं प्रोक्तं गुलान्नं च ततः शृणु |
अर्धभारं गुलं कृत्वा भारार्धं वाथ तण्डुलम् || ७५९ ||

प्द्f ८०, प्. ७२९)

गुलार्धमुद्गभिन्नं च क्षीरं प्रस्थं तु निक्षिपेत् |
घृतद्रोणार्धमर्धं वा शृणु पाचकलक्षणम् || ७६० ||

विधिस्नानं पुरा कृत्वा ब्रह्मचर्य व्रतात्मकाः |
श्वेतयज्ञोपवीतश्च शुक्लवस्त्रधरश्शुभः || ७६१ ||

पादप्रक्षालनं कृत्वा जलैष्वड्भिस्तु तण्डुलैः |
बीजमुख्येन मन्त्रेण शोधयित्वा विचक्ष्णः || ७६२ ||

पूरयेद्वारिभिश्शुद्धैः तण्डुलार्धाधिकै पुनः |
शिखया ज्वालयेदग्निं अस्त्रेणैतान् प्रतापयेत् || ७६३ ||

पूरुषेण तु मन्त्रेण मौली चैव तु पश्चिमे |
निरीक्ष्यनेत्रमन्त्रेण पक्वं चैव चरुं ततः || ७६४ ||

घृतेन पूजयेत् पश्चात् वाममन्त्रमनुस्मरन् |
तत्पूरुषेण मन्त्रेण सुपक्वं तु परीक्षयेत् || ७६५ ||

सुभाण्डभित्तिवातं च अघोरेणैव शोधयेत् |
एकाङ्गुलं त्रिपुण्ड्रं च पात्राणां भस्मना न्यसेत् || ७६६ ||

गन्धैः पुष्पैश्च धूपैश्च दीपैश्चैव प्रपूजयेत् |
पात्राणि च तथा सर्वमिन्धं चैव सुपूजयेत् || ७६७ ||

हुंकारेण तु मन्त्रेण सर्वमुत्थापयेत् क्रमात् |
मण्टपे पश्चिमे भागे न्यसेन्मन्त्री यथाक्रमम् || ७६८ ||

आभिश्चैवापदंशेन अन्यैश्चैवादि कारयेत् |
सौवर्णं राजतं ताम्रं अथवा कदलीदलम् || ७६९ ||

आहरेच्छुद्धिकांस्यं वा पात्रं पालाशमेव वा |
स्थूली पादत्रयं कृत्वा त्रिपादी मध्यमस्थितम् || ७७० ||

प्द्f ८१, प्. ७३०)

षडोत्सेधं महाभद्रं शुद्धकार्पासपूरितम् |
सौवर्णं पात्रमादाय सर्वलक्षणसंयुतम् || ७७१ ||

तमाज्येनाभिघार्यादौ पात्रमन्नेन पूरयेत् |
हविषाद्रिं समुद्गं च नैवेद्यं स्यात् शिवस्य तु || ७७२ ||

पूर्णचन्द्रनिभाकारं मुद्गभिन्नं गुलान्वितम् |
फलैस्सर्वोपदंशैश्च गव्येनाज्येन संयुतम् || ७७३ ||

निरीक्षणादिकं कुर्यात् हृदयेनावकुण्ठनम् |
बध्नीयात् सौरभीं मुद्रां हृदयार्णं समुच्चरन् || ७७४ ||

शिवमन्त्रं सकृज्जप्त्वा हृन्मन्त्रेण निवेदयेत् |
चतुर्भागैकभागेन परिवार बलिर्भवेत् || ७७५ ||

चतुर्भागैकभागेन होमं कुर्याद्विचक्षणः |
चतुर्भागैकभागेन पात्रशेषमिहोच्यते || ७७६ ||

अर्धं निवेदयेत् शक्त्यै पात्रशेषं तदर्धकम् |
पुनराचमनं दत्वा सुगन्धेन जलेन च || ७७७ ||

ताम्बूलं दापयेत् पश्चात् सर्वालङ्कार्संयुतम् |
फलेभ्य स्त्रिगुणं पत्रं दापयेत् तैलसंयुतम् || ७७८ ||

फलोपहार पुष्पैश्च हृदयेन प्रदापयेत् |
सर्वद्रव्यविशेषं तु दद्यात् चण्डेश्वराय च || ७७९ ||

सदाशिवस्य निर्माल्यं नभोज्यं सर्वजन्तुभिः |
पशुभिश्च गजैर्भोज्यं प्रक्षिपेत् सलिलेषु वा || ७८० ||

सकलानां निवेद्यं तु परिचारः परिग्रहेत् |
यथा स्वस्य गुरोच्छिष्टं भोज्यं तत् पुत्रशिष्ययोः || ७८१ ||

प्द्f ८२, प्. ७३२)

वामीनीलिनीचक्री शङ्खी खड्गीत्वसी तथा |
एते एकादशाः प्रोक्ताः गर्भावरण शक्तयः || ७९३ ||

विद्येशावरणे देवाः शक्तिश्चैव क्रमाच्छृणु |
अनन्तादि शिखण्ड्यन्तं प्राग्दलादि क्रमान्न्यसेत् || ७९४ ||

अनन्तसूक्ष्मसंज्ञश्च शिवोक्तमेकनेत्रकौ |
एकरुद्रस्त्रिमूर्तिश्च श्रीकण्ठश्च शिखण्डिनः || ७९५ ||

अष्टविद्येश्वराह्येते त्रिणेत्राश्च चतुर्भुजाः |
टङ्कत्रिशूलमभयं वहन्तोवरमेव च || ७९६ ||

रक्तं श्वेतं तथानीलं पीतं कृष्णं च कुङ्कुमम् |
अरुणं चाञ्जन प्रख्यं क्रमाद्विद्येश वर्णकम् || ७९७ ||

भूश्रीर्मेधा तथा कान्तिः प्रभा तुष्टिस्तथैव च |
श्रुतिर्मेधा तथोष्टौ च विद्येशानां तु शक्तयः || ७९८ ||

विद्येशावरणं प्रोक्तं गणेशावरणं शृणु |
उत्तरे तु यजेद्गौरीं वृषभं पूर्वतो यजेत् || ७९९ ||

याम्ये गणेशं संपूज्य नन्दीशं वारुणे यजेत् |
महाकालं तु नैऋत्यां भृङ्गीशं वायुगोचरे || ८०० ||

ऐशान्यां दिशि चण्डेशमाग्नेययां षण्मुखं यजेत् |
द्विनेत्रा द्विभुजा श्यामा गौरीकरधृतोत्पला || ८०१ ||

वृषभेश्वरवर्णस्तु तीक्ष्णशृङ्गोमहाबलः |
गजानन त्रिणेत्रस्तु कुङ्कुमाभश्चतुर्भुजः || ८०२ ||

पाशदन्तदधत् ****(?) त्वं कुशलड्डुकौ |
चतुर्भुज त्रिणेत्रस्तु जपाकुसुमसन्निभः || ८०३ ||

प्द्f ८३, प्. ७३३)

सर्वद्वाराधिदेवानां श्रीनन्दीदेवनायकः |
कृताञ्जलिपुटश्रीमान्वज्रचारे च धारकम् || ८०४ ||

चतुर्भुज त्रिणेत्रस्तु कालमेधसमप्रभम् |
खड्गं सवज्रमभयं वहंतोमरमेव च || ८०५ ||

द्विभुजं च द्विनेत्रं च ध्वजाभयसमन्वितम् |
धूम्रवर्णं तु भृङ्गी **(?) येद्दुस्स्वप्ननाशनम् || ८०६ ||

चतुर्भुजस्त्रिणेत्रस्तु चण्डेशऽऽष्चण्डनायकः |
नीलवर्णो भयवरो विभ्रच्छूलं परश्वथम् || ८०७ ||

रक्तवर्णो महासेनष्षण्मुश्शिखिवाहनः |
नेत्रद्वादशकोपेतो विभ्रद्वादशबाहुभिः || ८०८ ||

शूलं वज्रमसिं बाणं अभयं परशुं पुरा |
घण्टां च शिखिनं खेटं घण्टं नागं तथाङ्कुशम् || ८०९ ||

देवसेनापतिं पूज्य गुलान्नं तु निवेदयेत् |
भद्रा च वेदधाना च कुन्तिकापी च मन्तिका || ८१० ||

मालिनी च विरूपी च मन्दी चण्डाष्टशक्तयः |
गणेशावरणं प्रोक्तं लोकेऽऽषावरणं शृणु || ८११ ||

इन्द्रं वज्रायुधं पूर्वे वह्नौ वह्निं सशक्तिकम् |
यमं दण्डधरं याम्ये खड्गं निऋतिं संयजेत् || ८१२ ||

वरुणं पश्चिमेभागे पाशहस्तं जलाधिपम् |
वायुमंशलहस्तं च वायव्यान्दिशि पूजयेत् || ८१३ ||

सोमं च सौम्यदेशे न गदाहस्तं प्रपूजयेत् |
ईशानमीशदिग्भागे शूलहस्तं प्रपूजयेत् || ८१४ ||

प्द्f ८४, प्. ७३४)

श्यामं रक्तं च कृष्णं च नीलं पीतं च धूम्रकम् |
श्वेतवर्णं च धूम्रं च लोकेशानां क्रमात् प्रभाः || ८१५ ||

गजोजामहिषस्सिंहो मकरश्च मृगाश्वकौ |
वृषभश्च क्रमादष्टौ वाहनानि च दिग्भृताम् || ८१६ ||

शची स्वाहा स देवी च विलोभित्यात्वया तथा |
कालकण्ठी च नीली च जितकानिस्तु देविका || ८१७ ||

शक्तयोष्ठौ क्रमादेता लोकेशानां प्रकीर्तिताः |
लोकेशावरणं प्रोक्तं सौरावरणमुच्यते || ८१८ ||

सूर्यदेवो महाशास्ता ब्रह्मविघ्नेश्वरस्तथा |
सरस्वती च ज्येष्ठा च विष्णुश्च क्षेत्रपालकः || ८१९ ||

रक्तं प्रवालवर्णं तु हेमवर्णातिरिक्तकम् |
स्फटिकं धूम्रवर्णं तु श्यामं कृष्णप्रभाः क्रमात् || ८२० ||

उषा च प्रत्युषा चैव सिंहिकी तु सरस्वती |
सावित्री चैव कल्याणी ज्ञानी चानाददायिनी || ८२१ ||

पुंश्री तु श्रियाभ्रमि देवी चैव सुपालिनी |
सौरमावरणं प्रोक्तं मयास्त्रावरणं शृणु || ८२२ ||

वज्रं शक्तिं च दण्डं च खड्गं पाशं तथाङ्कुशम् |
गदात्रिशूलंचक्रं च पद्मं चैवद दशायुधम् || ८२३ ||

शक्तिर्गदा च स्त्रीरूपा पाशं पद्मं नपुंसकम् |
शेषाश्च पुरुषाकारा एकवक्त्रद्विबाहुकाः || ८२४ ||

पीतं विद्युज्जहामूर्तिविद्रुमाकाञ्चनप्रभम् |
पद्मरागं प्रवालं च कृष्णं श्वेतं च रक्तकम् || ८२५ ||

प्द्f ८५, प्. ७३५)

कालिनी च विरूपी च वारुणी विमुखी तथा |
नीलिनी सुमुखी चैव मर्द्दनी भृङ्गमालिनी || ८२६ ||

एवा शक्तिरायुधानां स्वनामाद्येन पूजयेत् |
अस्त्रावरणमित्युक्तं दलाधस्तात् प्रपूजयेत् || ८२७ ||

गणलोकेशयोर्मध्ये सप्तमातृश्च पूजयेत् |
ब्राह्मीमाहेश्वरी चैव कौमारी वैष्णवी तथा || ८२८ ||

वाराही चैव माहेन्द्री चामुण्डी सप्तमातराः |
वीरभद्रं च विघ्नेशं पूर्वस्यां दिशि पूजयेत् || ८२९ ||

यक्षेश्वरं च विधिवत् सौम्यायां दिशि पूजयेत् |
सर्वभूतपिशाचेभ्यो बलिपीठे बलिं क्षिपेत् || ८३० ||

बाह्याचारस्य बाह्ये तु बलिपीठं प्रतिष्ठतम् |
अन्तर्हारासु मध्ये तु वाहनं पीठमुच्यते || ८३१ ||

अन्ते तु मध्यहारायाः पुष्पपीठं प्रकल्पयेत् |
मध्यादिषु प्रतिष्ठेसु गणपीठं प्रकल्पयेत् || ८३२ ||

महामर्यादि बाह्ये तु बलिपीठं प्रतिष्ठितम् |
गन्धपुष्पोदनैर्युक्तं धूपदीपसमन्वितम् || ८३३ ||

वृषाय यक्षेशानाय महाकाल गणाय च |
महापीठेर्चनं कृत्वा सर्वदेवगणान्वितम् || ८३४ ||

देवाश्च ऋषयश्चैव पितरो दैत्यदानवाः |
यक्षाश्च राषसाश्चैव नागभूताः पिशाचकाः || ८३५ ||

किन्नराप्सरसाश्चैव मरुता मातृकास्तथा |
अनावष्टिर्गणाश्चैव रोहिणी गणराव च || ८३६ ||

प्द्f ८६, प्. ७३६)

कुमार कूश्माण्डगणा अष्टादशगणास्तथा |
देवदानवगन्धर्व पीठमध्ये प्रजापतिः || ८३७ ||

सर्वभूतपिशाचेभ्यः पीठबाह्ये तु पूजयेत् |
वृषं तु पूर्वदिग्भागे दक्षिणेशं तु दक्षिणे || ८३८ ||

पश्चिमे तु महाकालं देवानां गणमुत्तरे |
गजाद्यैरर्चयित्वा तु बलिं सर्वत्र दापयेत् || ८३९ ||

मध्ययाम्योत्तरे देशे कर्णिकायां बलित्रयम् |
प्रजापतेस्तु देवानां ऋषीणां च यथाक्रमम् || ८४० ||

नागादीशानपर्यन्तं पित्रादीनां प्रदापयेत् |
मार्जनं प्रोक्षणं कृत्वा पुनरभ्यर्चनं शुभम् || ८४१ ||

गन्धं पुष्पं च धूपं च प्रोक्षणं च पृथक् पृथक् |
मुष्टिमात्रं तदर्धं वा बलिं सर्वत्र दापयेत् || ८४२ ||

स्वनामाद्येन मन्त्रेण गन्धं पुष्पं च दापयेत् |
अग्निकार्यविधिं वक्ष्ये सर्वसिद्धिफलप्रदम् || ८४३ ||

कुण्डेवा स्थण्डिले वापि होमकर्म विधीयते |
तिस्रोरेता पूर्वमुख्यो ब्रह्मविष्णुहराधिपाः || ८४४ ||

पूर्ववत् स्थण्डिलं कृत्वा शिवाग्नि जननं शृणु |
सूर्यकान्तोद्भवं श्रेष्ठं अरण्युद्भवमेव च || ८४५ ||

वैदिकाग्नेर्विशेषेण जातवेदसमानयेत् |
सौवर्णे राजने ताम्रे सत्पात्रे मृण्मयेथवा || ८४६ ||

तमग्निं तत्र निक्षिप्य शिवमन्त्रं समुच्चरन् |
शोधयेदस्त्रमन्त्रेण कवचेनावकुण्ठयोत् || ८४७ ||

प्द्f ८७, प्. ७३७)

बीजमुख्येन मन्त्रेण भावयेदमृतीकृतम् |
कुण्डेवा स्थण्डिलेवापि सपुष्पं विष्टरं न्यसेत् || ८४८ ||

पद्ममष्टदकोपेतं लिखित्वा कर्णिकान्वितम् |
तस्य मध्ये समावाह्य वागीशीयागकारिणीम् || ८४९ ||

मातां सर्वत्र भूतानां ऋतुस्नातां तु भावयेत् |
पश्चान्महेश्वरं देवं त्रिणेत्रं च चतुर्भुजम् || ८०० ||

सर्वलक्षण संयुक्तं सर्वमङ्गलशोभितम् |
संहृष्टं सहवागीशीं देव्या तत्रापि भावयेत् || ८५१ ||

तत्कुण्डं त्रिःपरिस्तीर्य हृन्मन्त्रं सकृदुच्चरेत् |
अग्निस्थाभिमुखं योनौ देवास्सद्यास्समुच्चरन् || ८५२ ||

प्रक्षेपयेत्तु हृन्मन्त्रं उच्चार्यैकत्र सङ्गृहेत् |
पश्चात् सप्ताहुतिं कुर्यात् हृन्मन्त्रं सम्यगुच्चरन् || ८५३ ||

गर्भाधानविधौ कुर्यात् पुरुषाहुति सप्तकम् |
पुंसवने तु शिरसा सप्तधा होममाचरेत् || ८५४ ||

जातकर्माणि वामेन कुर्यादाहुति सप्तकम् |
नामकर्मविधाने च हृदा सप्ताहुतिर्यजेत् || ८५५ ||

शिरसा जुहुयादेवं अन्नप्राशनकर्मणि |
चौलकर्मव्रतविधौ हृन्मन्त्रेण च सप्तधा || ८५६ ||

शिरोमन्त्रं शतं हुत्वा समावर्तनमाचरेत् |
विवाहाय च हृन्मन्त्रं सप्तधा होमयेद्गुरुः || ८५७ ||

धूपदीपप्रदानं तु हृन्मन्त्रेण पृथक् पृथक् |
एवं क्रमात्तु होमेन शिवाग्नेर्जातकं शुभम् || ८५८ ||

प्द्f ८८, प्. ७३८)

स्रुक्स्रुवौ वामहस्तस्थौ कुशैर्दक्षकरस्थितैः |
अग्रमग्रेण संस्पृश्य मध्यं मध्येन संस्पृशेत् || ८५९ ||

मूलैर्मूलैस्पृशेदेवं भवेत् स्रुक्स्रुवशोधनम् |
अज्यस्थालीं चरुस्थालीं प्रणीतापात्रमेव च || ८६० ||

क्षालयेच्छुद्धतोयेन शस्त्रमन्त्रं समुच्चरन् |
प्रणीतां पूरयेत्तोयैः तत्र कूर्चं च निक्षिपेत् || ८६१ ||

तज्जलैः प्रोक्षयेत् सर्वं होमद्रव्यसमुच्चयम् |
आज्येन पात्रमाज्यस पूरयित्वा सकूर्चकम् || ८६२ ||

त्रिधा प्रदक्षिणं वह्नेः परिभ्राम्य तथा पुनः |
पश्चिमे उत्तरे चैव आज्यस्थापनमाचरेत् || ८६३ ||

परिषेचनन्तु हृदयास्सद्यमन्त्रेणतर्पणम् |
निरीक्षणं च नेत्रेण परिधि स्थापनं कुरु || ८६४ ||

पूर्वाग्रमुत्तराग्रं च परिधिस्थापनं शुभम् |
इन्द्रादीशानपर्यन्तान् परिधिस्थान् प्रपूजयेत् || ८६५ ||

ध्यानं शिवाग्नि रूपस्य शृणुष्वेवं महेश्वर |
एकरूपं द्विवक्त्रं च चतुशृङ्गं द्विनासिकम् || ८६६ ||

त्रिमेखलं त्रिपादं च त्रिणेत्रं च त्रिकोणकम् |
सोपवीतं जटमौलिं सप्तजिह्वाभिरावृतम् || ८६७ ||

हिरण्या कनका रक्ता कृष्णाख्या सुप्रभाह्वया |
अतिरिक्ता बहुरूपा जिह्वा सप्तप्रकीर्तिताः || ८६८ ||

हिरण्या वारुणे भागे मध्ये तु कनकाह्वया |
रक्ता तथोत्तरे भागे कृष्णायाम्यदिशिस्थिता || ८६९ ||

प्द्f ८९, प्. ७३९)

सुप्रभा पूर्वदिग्भागे वह्निस्थानेतिरिक्तिका |
ऐशान्ये बहुरूपा च जिह्वास्थानं प्रकीर्तितम् || ८७० ||

ध्यायेद्देवं शिवाग्निं तु सर्वं शान्तिकरं शुभम् |
अग्निदेवस्य मध्ये तु सादाख्यं सुप्रतिष्ठितम् || ८७१ ||

सादाख्यस्य तदूर्ध्वे तु दक्षिणामुखमर्चयेत् |
पाद्यमाचमनं चार्घ्यं गन्धपुष्पं च धूपकम् || ८७२ ||

दीपं नैवेद्य ताम्बूलं दापयेत्तु नटेश्वरम् |
समिधा हृदये नैव अघोरेण चरुं हुनेत् || ८७३ ||

घृतं पुरुषमन्त्रेण लाजंघोरास्त्रमन्त्रतः |
वाममन्त्रेण सक्तुं च क्षीरं **(?)द्यमन्त्रतः || ८७४ ||

* * * * * * * * * * * * * * * * (?) |
तिलमीशानमन्त्रेण मुद्गं माषं हृदं तथा || ८७५ ||

द्रव्यान्तेष्वेक होमं तु कुर्यात्त्र्यम्बकमुच्चरन् |
जप्त्वं शतं वर्णमन्त्रं ओदनेन तु होमयेत् || ८७६ ||

अपमृत्यु जयं नित्यं अज्याहुति सहस्रकम् |
पञ्चावर्ण देवानां एकहोमं पृथक् पृथक् || ८७७ ||

स्वनाम्नैकाहुतिर्हुत्वा घण्टाधूपाद्यलङ्कृतम् |
ताम्बूलं दापयेत् पश्चात् गन्धं पुष्पं प्रदापयेत् || ८७८ ||

त्र्यक्षरं तु सकृज्जप्त्वा तिष्ठ मध्ये च होमयेत् |
अग्नेरालिङ्गनं नित्यं विदध्याच्छिवरूपिणम् || ८७९ ||

बध्नीयाज्ज्ञानमुद्रां च तद्भस्म तु परिग्रहेत् |
ललाटे बाहुहृदये वेकाङ्गुलं त्रिपुण्ड्रकम् || ८८० ||

प्द्f ९०, प्. ७४०)

शेषेषु द्वादशाङ्गेषु तदर्धार्ध प्रमाणकम् |
मूलं त्रिकोण मध्ये तु स्थापयेदग्निदेवताम् || ८८१ ||

हृन्मन्त्रै स्थापयेदग्निं ज्वालामालाभिरावृतम् |
कोटिसूर्यप्रतीकाशं ध्यायेन्नादात्मकं नटम् || ८८२ ||

ध्यात्वा ज्योतिस्वरूपस्थं शिवमन्त्रं सकृज्जपेत् |
अग्निकार्यक्रमम् प्रोक्तं नित्योत्सवविधिं शृणु || ८८३ ||

अर्चनान्ते त्रिकालेषु नित्योत्सवमथाचरेत् |
सर्वसिद्धिकरं शुद्धं सर्वपापविशोधनम् || ८८४ ||

सर्वमङ्गलमाङ्गल्यं सर्वशत्रुविनाशनम् |
यक्षराक्षसपैशाचभूतानागास्तथैव च || ८८५ ||

श्रुत्वा तु तद्बलैश्शब्दं गच्छन्तु न तु बाह्यतः |
दक्षिणे मण्टपाद्भागे चतुरश्रं तु मण्डलम् || ८८६ ||

सर्वलक्षणसंयुक्तं सर्वमङ्गलशोभितम् |
सौवर्णं राजतं ताम्रं कांस्यं वा पात्रमुच्यते || ८८७ ||

एकहस्तं द्विहस्तं वा पात्रविस्तारमुच्यते |
तत्राष्टदलपद्मं च कारयेद्व्यङ्गुलोन्नतम् || ८८८ ||

त्रिभागं कर्णिकं तत्र तदुत्सेधाङ्गुलिद्वयम् |
एवं कृत्वा विशेषेण पात्रं तु मण्डलं न्यसेत् || ८८९ ||

अन्नलिङ्गन्तु मध्याह्ने त्वधमाधममाचरेत् |
पुष्पलिङ्गं तु पूर्वाह्ने सायाह्नेः तण्डुलात्मकम् || ८९० ||

उत्तमं मध्यमं पश्चात् अधमं च त्रिधा भवेत् |
उत्तमं चाढकं प्रोक्तं मध्यमं तु तदर्धकम् || ८९१ ||

प्द्f ९१, प्. ७४१)

अधमं पञ्चपादं स्यात् तण्डुलं पालयेच्छुभम् |
नापक्वं नातिपक्वं च नात्युष्णं नातिशीतलम् || ८९२ ||

सर्पिर्दधिफलैर्युक्तं अन्नलिङ्गं प्रकल्पयेत् |
उत्सेधं द्वादशाङ्गुल्यं मूलं तद्विगुणं भवेत् || ८९३ ||

ऊर्ध्वण् तु द्व्यङ्गुलं प्रोक्तं द्व्यङ्गुलं नाहमुच्यते |
मध्यमं द्वादशाङ्गुल्यं ऊर्ध्वं तु त्र्यङ्गुलं भवेत् || ८९४ ||

अधमं द्व्यङ्गुलं प्रोक्तं ऊर्ध्वमेकाङ्गुलं भवेत् |
संपूज्य विद्यावरणं देवध्यानक्रमं शृणु || ८९५ ||

रौद्रं त्र्यक्षं चतुर्बाहुं शिखाकोटि समुज्वलम् |
अक्षसूत्रं त्रिशूलं च बिभ्राणामभयं वरम् || ८९६ ||

ध्यात्वा पशुपतिं देवं बलिलिङ्गे प्रपूजयेत् |
पद्ममुद्रां नमस्कारं शान्तिमुद्रां प्रकल्पयेत् || ८९७ ||

तल्लिङ्गं प्रतिमां ध्यात्वा गन्धपुष्पादिभिर्यजेत् |
दशायुधानि परितः कल्पयेत् कल्पवित्तमः || ८९८ ||

पद्मपीठं तु यद्धार्य पादुकां धारयेच्छिखा |
त्रिशूलं पूर्वतो गच्छेत् शिवदण्डात्वनन्तरे || ८९९ ||

रक्तोष्णी ***(?) यं च रक्तमाला विभूषितम् |
पवित्रपाणि मौनी तु हस्तमात्रेण दण्डधृक् || ९०० ||

शिरसा धारयेल्लिङ्गं प्रतिमादि निषेवितम् |
पूर्वाह्ने ब्रह्मप्रीतिं च मध्याह्ने तु शिवप्रियः || ९०१ ||

विष्णुप्रीतिस्तु सायाह्ने तध्यानं च क्रमाच्छृणु |
पूर्वोक्तं ब्रह्मवर्णम् तु रुद्रवर्णं तु कथ्यते || ९०२ ||

प्द्f ९२, प्. ७४२)

शुक्लोष्णीषोत्तरीयं च * * * * (?) विभूषितः |
मध्याह्ने धारयेल्लिङ्गं मम प्रीतिकरं शुभम् || ९०३ ||

पीतोष्णीषोत्तरीयं च पीतमाल्या विभूषितः |
सायाह्ने धारयेल्लिङ्गं विष्णुप्रीतिकरं शुभम् || ९०४ ||

दक्षिणाभिमुखं शिष्यं प्रोक्षयेद्धृतयेन तु |
तन्मूर्ध्निं देयं संस्थाप्य गन्धपुष्पादिभिर्यजेत् || ९०५ ||

शिबिकायां गजेवापि रथेवारूढयन्त्रके |
अथवा पादगमनं प्रदक्षिणं तु कारयेत् || ९०६ ||

पटहैर्मर्दलैश्चैव झल्लकैर्जपघण्टकैः |
काहलैस्तालजंघैश्च वीणावेणुरवैस्तथा || ९०७ ||

पिञ्छचामरसंयुक्तं चित्रध्वज समायुतम् |
गणिकानृत्त संयुक्तं दिव्यगेय समन्वितम् || ९०८ ||

स्तोत्रध्वनि समायुक्तं जयमङ्गलवाचकम् |
वेदध्वनिसमायुक्तं दिव्यनृत्तसमन्वितम् || ९०९ ||

त्रिधा प्रदक्षिणं कुर्यात् प्रा**(?)न्तु महेश्वर |
आद्यं प्रदक्षिणं कुर्यात् भृङ्ग तालसमन्वितम् || ९१० ||

गोपुरेवाद्यनिश्शब्दं शङ्खध्वनिसमायुतम् |
तालद्वयसमायुक्तं वेदध्वनिनिषेवितम् || ९११ ||

प्रदक्षिणे द्वितीये तु नृत्तवाद्य समन्वितम् |
समस्तं भृङ्गिणी तालं कर्तृवाद्यं तु टङ्करी || ९१२ ||

पुगुलं कुञ्चितान्तं च त्वटमं विषमं तथा |
बाह्यपीठे क्रमावृत्य प्रासादं त्रिःप्रदक्षिणम् || ९१३ ||

प्द्f ९३, प् ७४३)

बलितालद्धाकर्णन्तु भिन्नाभिन्दिञ्च तालकम् |
नवताकं नागतालं कोटिकांसं करिष्य च || ९१४ ||

इन्द्रादीशानपर्यन्तं बलितालान्यथाक्रमम् |
इत्येते कल्पिताश्चैव प्रासादं त्रिःप्रदक्षिणम् || ९१५ ||

**(?)प्रक्षालनं कृत्वा पादुकार्चनमारभेत् |
हृदयं मन्त्रमुच्चार्य गन्धपुष्पादिनार्चयेत् || ९१६ ||

पाद्यमाचनं चार्घ्यं धूपदीपं च दापयेत् |
प्रतिमं प्रतिलिङ्गन्तु पूजयेत् पूर्ववच्छुभम् || ९१७ ||

पूर्ववत् शस्त्रमन्त्रेण पूर्वस्थाने तु विन्यसेत् |
पूजयेद्देवदेवेशं नमस्कुर्याच्चमुद्रया || ९१८ ||

सव्यापसव्यमार्गेण त्रिःकृत्वा तु प्रदक्षिणम् |
प्रदक्षिणं दुःखहरं सोमसूत्रं न लङ्घयेत् || ९१९ ||

तीर्थं च दानं पुण्यं च तपोयज्ञास्तथैव च |
प्रदक्षिणसमं नास्ति प्रत्यक्षफलसिद्धिदम् || ९२० ||

प्रदक्षिणं च द्विविधं शान्तिकं पौष्टिकं शुभम् |
द्विभेदलक्षणं वक्ष्ये शृणुष्वेवं महेश्वर || ९२१ ||

मौनव्रताचरैर्नीन्य चिन्तनैः शिवचिन्तकैः |
छायाधस्तात् प्रकर्तव्यं विमाने तु प्रदक्षिणम् || ९२२ ||

बलिकाले विशेषं तु आचार्यं शिष्यसेवितुम् |
न दोषमन्यकालेषु छायासूत्रं न लङ्घयेत् || ९२३ ||

गो ब्राह्मण नृपच्छायां ज्येष्ठच्छायां न लङ्घयेत् |
शिवं प्रदक्षिणं शंभोः जगद्रक्षार्थकारणम् || ९२४ ||

प्द्f ९४, प्. ७४४)

विमान दण्डविस्तारं सोमसूत्रं न लङ्घयेत् |
आयुर्बलं तथारोग्यं अपमृत्यु जयो भवेत् || ९२५ ||

संपन्नं चैहिकैर्भोगैः रुद्रलोकं सगच्छति |
प्रदक्षिणे विमानानां दक्षिणं श्रेष्ठमुच्यते || ९२६ ||

तस्मात् सर्वप्रयत्नेन त्रिधा कुर्यात् प्रदक्षिणम् |
ज्ञानार्थं च जयार्थं च वश्यार्थं च धनार्थकम् || ९२७ ||

पावनं रोगशान्त्यर्थं रक्षार्थं भोजनार्थकम् |
अणिमा गुणिमार्थं च प्रदक्षिणमिहोच्यते || ९२८ ||

तस्मात् प्रदक्षिणं कुर्यात् दक्षिणद्वारमालयम् |
दक्षिणे द्वारदेवं तु नटेश्वर मनुस्मरेत् || ९२९ ||

प्रणम्य दण्डवद्भूमौ व्रष्टाङ्गं सन्निवेशयेत् |
शिरोहस्तौ च कर्णौ च चिबुकं बाहुयुग्मकम् || ९३० ||

अष्टाङ्गं च नमस्कारं पञ्चाङ्गं च ततः शृणु |
शिरो हस्तौ द्विबाहू च कृत्वा जानु च संस्थितौ || ९३१ ||

इदं पञ्चाङ्गमेकं तु नमस्कारद्वयं स्मृतम् | 
तदन्ते ताण्डवं कृत्वा ममप्रीतिकरं शुभम् || ९३२ ||

तत्काले गानमुच्चार्य स्तोत्रं वेदं जयं तथा |
लिङ्गमालिङ्गनं कुर्यात् ज्ञानमुद्रामनन्तरम् || ९३३ ||

अथोपहार पुष्पाणि दापयेद्दक्षिणेश्वरे |
बलिलिङ्गं ततोभ्यर्च्य बाह्यपीठे तु निक्षिपेत् || ९३४ ||

प्रातःकाले तु गान्धारं मध्याह्ने तर्करागि च |
कौशिकं च ततः कृत्वा सायाह्ने चेन्दुलं शुभम् || ९३५ ||

प्द्f ९५, प्. ७४७)

|| दीक्षाविधिः ||

अथ दीक्षाविधिं वक्ष्ये सर्वसिद्धिफलप्रदम् |
अपमृत्यु प्रशमनम् आयुरारोग्यवर्धनम् || १ ||

दीयते यच्छिवत्वं हि क्षीयते पापपञ्जरम् |
दानक्षपणयोगेन दीक्षाचेत्यभिधीयते || २ ||

महेन्द्रे मलये विन्ध्ये परिपात्रे हिमालये |
गङ्गातीरे सरित्पुण्ये समुद्रे चाश्रमेपि च || ३ ||

पुष्पोद्यानेथवा शुद्धे जप्येश्वर समीपके |
पर्वताग्रे वने गोष्ठे श्रीपुरेक्षीरवृक्षके || ४ ||

ब्रह्मकुण्ण्दे कदम्बे च गुरोः सद्मनिशोभने |
देवालये विशेषेण दक्षिणद्वारवेश्मनि || ५ ||

कुन्दवृक्षस्य मूले च दीक्षास्थानं प्रकल्पयेत् |
दीक्षास्थान क्रमं प्रोक्तं दीक्षाकालविधिं शृणु || ६ ||

उत्तरायणकाले तु शुक्लपक्षे शुभेदिने |
अयने विषुवे चैव ग्रह्णे सोमसूर्ययोः || ७ ||

सर्वमासेषु कर्तव्यं आचार्येच्छायुते दिने |
सुमुहूर्ते सुलग्ने च दीक्षाकर्म समाचरेत् || ८ ||

परीक्ष्यवत्सरं पूर्वं शिष्याणान्तु गुणान् |
गुणयुक्तांस्तु सङ्ग्राह्य गुणहीनान्विवर्जयेत् || ९ ||

शिष्यानुग्रहणे पूर्वं दन्तकाष्ठं प्रदापयेत् |
पूर्ववद्विधिसंयुक्तं स्नानं कृत्वा विचक्षणः || १० ||

सर्वदेवात्मकं शुद्धं मण्टपं सर्वकामिकम् |
पूर्ववद्भूमि संशुद्धिं कृत्वा मण्डपमण्डनम् || ११ ||

प्द्f ९६, प्. ७४८)

वर्णं गन्धं रसं चैव चातुर्वर्णक्रमाच्छृणु |
श्वेतवर्णं ब्राह्मणानां रक्तवर्णं तु भूभृताः || १२ ||

पीतवर्णं तु वैश्यानां शूद्राणां कृष्णवर्णकम् |
आज्यगन्धं तु विप्राणां नृपाणां रक्तगन्धकम् || १३ ||

वैश्यानां पद्मगन्धं च शूद्राणां क्षारगन्धकम् |
मधुरं च कषायं च तिक्तं च कटुकं क्रमात् || १४ ||

ब्राह्मणात् शूद्रपर्यन्तं यागभूमिरसा इमे |
वर्णगन्धरसैरेवं संयुक्तं यागभूतलम् || १५ ||

चतुर्द्वार समायुक्तं चतुस्तोरणभूषितम् |
वितानध्वजसंयुक्तं दर्भमाला विभूषितम् || १६ ||

ध्वजमाला समायुक्तं पुष्पमाला परिष्कृतम् |
क्रमुकैः कदलीभिश्च मुक्तादामाभिरावृतम् || १७ ||

पालिकाभिरनेकाभिर्दिशि दिक्षु परिष्कृतम् |
सुधया भस्मनावापि कृतमेखात्रयावृतम् || १८ ||

पुष्पोपहारसहितैः लाजदूर्वाक्षतैः शुभम् |
सुमितं च सुसूत्रं च कृत्वा शङ्कुं च सर्वतः || १९ ||

शंखवः खादिराः पश्चात् अपामार्गं च चंपकम् |
उत्सेधा द्वादशाङ्गुल्यास्तदर्धं नाहसंयुताः || २० ||

मण्डलं त्रिगुणायां द्वात्रिंशत्सूत्रसंयुतम् |
पूर्वाग्राह्युत्तराग्राणि सूत्राण्यास्फालयेत् क्रमात् || २१ ||

नैऋतादीशपर्यन्ता माग्नेयाद्वायुकोणकम् |
सूत्रं प्रसार्य कृत्वा तु वर्तले मण्डले शुभे || २२ ||

प्द्f ९७, प्. ७४९)

वितेन रजसा चैव अष्टपत्रं लिखेत् पुनः |
कर्णिकां पीतवर्णेन केसरं चरुणेन च || २३ ||

तन्मूलमग्रं शुक्लेन दलानिश्वेतवर्णितः |
पद्महस्तप्रमाणं तु कर्णिका चतुरङ्गुलम् || २४ ||

पद्ममानं विपेद्वारं विधिना विस्तरं तथा |
प्रतिद्वारेण रेखासु पद्मबाह्ये त्रयं भवेत् || २५ ||

पद्मबाह्यत्रयं मानं पद्मार्धार्धं तु मानकम् |
पद्मान्ते प्रतिवारे तु मध्ये वर्णक्रमं शृणु || २६ ||

पुरस्ताद्रक्तवर्णं तु कृष्णवर्णं तु दक्षिणे |
पश्चिमेश्वेतवर्णं स्यात् उत्तरे काञ्चनप्रभम् || २७ ||

आग्नेययामग्निवर्णं च नीलवर्णं च नैऋते |
वायव्यां धूम्रवर्णं स्यात् ऐशान्यां श्वेतवर्णकम् || २८ ||

नववृक्षं नवद्वर्णं पद्मबाह्ये तु लेखयेत् |
चतुर्द्वारादिवर्णं तु क्रमाद्वक्ष्ये महेश्वर || २९ ||

रत्नेन रजसा लेख्यद्वारादिपदवर्णकम् |
हरितेन तु बाह्येन त्रिवर्णं च क्रमान्यसेत् || ३० ||

शोभामभ्युपशोभां च श्वेतवर्णेन लेखयेत् |
शालिगोधूमपिष्टैश्च मुक्ताचूर्णसुमिश्रितम् || ३१ ||

पद्मरागस्य चूर्णं च मध्ये नीलं च वर्णकम् |
आग्नेये पीतचूर्णैश्च नीलचूर्णयमेतथा || ३२ ||

नैऋत्यां चैव गोमेदचूर्णं कृत्वा विशेषतः |
मुक्ताचूर्णं पश्चिमे च वैदूर्यं चूर्णमानिले || ३३ ||

प्द्f ९८, प्. ७५०)

सौम्ये प्रवालवर्णं स्यात् ऐशे माणिक्यचूर्णकम् |
धातुश्च पुष्पयोनिश्च ब्रह्मपुष्पं च उत्पलैः || ३४ ||

धुर्धूरैर्बृहतीपुष्पैर्नन्द्यावर्तस्यपत्रकैः |
हरिद्राशालिवर्णं च मध्यादीशानवर्णकैः || ३५ ||

एतद्वर्णैश्च बाह्ये तु नववृक्षान्विलेखयेत् |
कल्पं बिल्वं शमीं चैव वटवृक्षं च चंपकम् || ३६ ||

अश्वत्थ प्लक्ष पुन्नागं चन्दनं नवविन्यसेत् |
षोडशं चैव द्वात्रिंशत् चतुष्षष्ट्युत्तरंशतम् || ३७ ||

एतद्दल क्रमाद्याश्च महामण्डलमेव च |
सहस्रं वा तदर्धं वा षोडश द्वादशाष्टवा || ३८ ||

इत्थं दलक्रमान्न्यस्त्वा शिवमण्डलमुच्यते |
पञ्चविंशति द्वात्रिंशत् सहस्रं वा शताष्टकम् || ३९ ||

इत्थं दलक्रमन्न्यस्त्वा ज्ञानमण्डलमुच्यते |
मण्डलं त्रिविधं प्रोक्तं ततो हस्तविधिं शृणु || ४० ||

रेण्वष्टकं तथाष्टं च केशाख्यालिख्य अष्टकः |
यूकाष्टकयवाष्टं च अङ्गुल्यष्ट द्वितालकम् || ४१ ||

तालद्वयं तु हस्तं स्यात् मानं वक्ष्ये महेश्वर |
एकहस्तं द्विहस्तं वा चतुर्हस्तमथापि वा || ४२ ||

पंचाष्ट दशहस्तं वा तथा षोडशहस्तकम् |
हस्तानां विंशतिं चैव पञ्चविंशति हस्तकम् || ४३ ||

द्वात्रिंशत् हस्तमेवं स्यात् तत ऊर्ध्वं न कारयेत् |
मण्डलं तु कृतं पूज्य तस्य मध्ये शिवार्चनम् || ४४ ||

प्द्f ९९, प्. ७५१)

सर्वदेवात्ममध्यस्थं दक्षिणामुखमव्ययम् |
गन्धं पुष्पं च दीपं च धूपं चैव प्रदापयेत् || ४५ ||

त्रियम्बकं मन्त्रमुच्चार्य ध्यात्वा मध्ये नटेश्वरम् |
अपूपं तु फलं क्षीरं अस्त्रमन्त्रेण दापयेत् || ४६ ||

तण्डुलैराडकेनैव चरुकं पूर्ववत् पचेत् |
निवेदयेत् चरुं सम्यक् तदर्धन्तु निवेदयेत् || ४७ ||

परिचारे तदर्धं तु तदर्धं शिष्यदापयेत् |
दन्तैरस्पृश्य विधिवत् पञ्चब्रह्म मनुस्मरन् || ४८ ||

आचामं विधिवत् कृत्वा वीरेशं ध्यानमुच्चरन् |
तदन्ते मन्त्रमुच्चार्य शिष्यकर्णे तु दक्षिणे || ४९ ||

तन्मन्त्रं च शतं जप्त्वा पुण्याहं तत्र वाचयेत् |
त्रियम्बकं शतं जप्त्वा बध्नीयात् कौतुकं पुरः || ५० ||

विश्वेक्तातेति मन्त्रेण बध्नीयाद्दक्षिणकरे |
स्त्रीणामपि च शूद्राणां अमन्त्रं वामहस्तके || ५१ ||

बृहत्सामेति मन्त्रेण भस्मं चैव प्रदापयेत् |
भस्मशयया समारूढं शिवदक्षिणपार्श्वके || ५२ ||

ओं नमश्शंभो त्रिणेत्राय पिङ्गलाय महात्मने |
वामाय विश्वरूपाय स्वप्नाधिपतये नमः || ५३ |

इमं मन्त्रं शतं जप्त्वा वसेद्रात्रौ शिवाग्रतः |
तत्काले गुरुरूपं तु ध्यात्वा दक्षिणनायकम् || ५४ ||

प्रशमार्थं तु विघ्नानां कलशान्पञ्चकल्पयेत् |
ससूत्रं च सवस्त्रं च सरत्नं पूर्ववत् कृतम् || ५५ ||

प्द्f १००, प्. ७५२)

प्रासादं मध्य कृतो ईशानेनाभिमन्त्रयेत् |
पुरुषादि च वामान्त पूर्वाद्युत्तरतो न्यसेत् || ५६ ||

गन्धाद्यैरर्चयित्वा तु ध्यात्वा ब्रह्मस्वरूपकम् |
हृदयं मन्त्रमुच्चार्य नैवेद्यादिं च दापयेत् || ५७ ||

इत्थं सङ्कल्प्य विधिवत् प्रभाते स्नानमाचरेत् |
शुभं वाप्यशुभं वापि दुष्टस्वप्ननिवेदयेत् || ५८ ||

शुभेषु सङ्गृहं चैव अशुभे होममाचरेत् |
प्रक्षाल्य पादौ हस्तौ च समाचम्य विधानतः || ५९ ||

दुकूलपट्टवस्त्रेण चित्रपट्टेन वाससा |
अथवा नववस्त्रेण कार्पासविहितेन वा || ६० ||

नेत्रमन्त्रेण दशधा जपन् शिष्यस्य लोचने |
उत्तराभिमुखो **(?) बध्नीयात्तु समाहितः || ६१ ||

पूरुषं मन्त्रमुच्चार्य पुष्पं चैव परिग्रहेत् |
ईशानेन तु मन्त्रेण पुष्पाञ्जलिमुपाहरेत् || ६२ ||

प्रदक्षिणत्रयं कृत्वा वाममन्त्रेण दापयेत् |
यस्मिन्वस्त्रे पतेत्पुष्पं नामात्मं तु तदात्मकम् || ६३ ||

नामगोत्रं च सूत्रं च गोचरं रत्नवृक्षकम् |
शैवतत्वं च कालं च मूर्ती शक्तिक्रमाच्छृणु || ६४ ||

ईशानं वक्त्रद्येवघोर ब्रह्मस्य सद्यकम् |
रुद्रं वाममहंकारो नवधानाम कथ्यते || ६५ ||

ब्राह्मणानां शिवान्तं च रुद्राणां च गणान्तकम् |
सद्यादिरनुलोमस्य ऽऽषक्त्यन्तं नाम भाषयेत् || ६६ ||

प्द्f १०१, प्. ७५३)

कौशिकः काश्यपश्चैव भारद्वाजोथजैमिनि |
अगस्त्यगौतमो वसिष्ठाः पराशरश्चैवरोमशः || ६७ ||

शिवसूत्रं नदसूत्रं शक्तिं च ब्रह्मसूत्रकम् |
बिन्दुसूत्रं विष्णुसूत्रं पश्चाद्वायव्यसूत्रकम् || ६८ ||

सोमसूत्रं महासूत्रं नवसूत्राण्यमुनि वै |
शिवः शिखानन्दज्योत्स्ना सावित्रिसद्गुणः || ६९ ||

व्योमं च व्यापकश्चैषो गोचरा नवधाः स्मृताः |
कल्पो बिल्व शमी चैव वटवृक्षश्च चम्पकम् || ७० ||

अश्वत्थ प्लक्षपुन्नागाश्चन्दनो नवपादपाः |
माणिक्यं मौक्तिकं चैव पुष्परागं च नीलकम् || ७१ ||

वैडूर्यं चैव गोमेदं गारुडं प्रवालकम् |
स्फाटिकं चैव रत्नानि नवधा कीर्तितानि च || ७२ ||

ऊर्ध्वं शैवं तु प्रथमं आदि शैवं द्वितीयकम् |
अनादि शैवं तृतीयं अनुशैवं चतुर्थकम् || ७३ ||

अवान्तरं पञ्चमं च मिश्रशैवं तु षष्ठकम् |
सप्तमं भेदशैवं स्यात् अष्टमं गुणशैवकम् || ७४ ||

आज्ञाशैवं तु नवमं शैवानि नवधा क्रमात् |
शिवतत्वं वह्नितत्वं शक्तिज्ञानमयं ततः || ७५ ||

निर्गुणाभेद तत्वं च आत्मविद्याशिवात्मकम् |
प्रोक्तानि नवतत्वानि कालन्नव शृणु क्रमात् || ७६ ||

विधात सृष्टिकाले तु स्थितिकाले तु केशवः |
संहारकाले रुद्रस्तु भोगकाले महेश्वरः || ७७ ||

प्द्f १०२, प्. ७५४)

योगकाले तु सादाख्यो ज्ञानकाले तु बिन्दुकः |
ध्वनिकाले तु नादात्मा आज्ञाकालेस्तु शक्तयः || ७८ ||

शिवकाले विशेषं तु ईशानोन्नं ततः क्रमात् |
शिवमूश्शक्तिमूर्तिं नादात्मा बिन्दुमूर्तिकः || ७९ ||

सदाशिव महेशान रुद्रकेशववेधसाम् |
मर्तयो नवधा प्रोक्ताः शक्तीरपि ततः शृणु || ८० ||

आदिशक्तिः क्रियाशक्तिः ज्योतिश्शक्तिर्गुणात्मिका |
ज्ञानशक्तिर्जयाशक्ति योगानन्दाख्यशक्तिकाः || ८१ ||

भेदाधारात्मशक्ती च शक्तयो नवधा स्मृताः |
नामादि भेदास्संप्रोक्ताद्वारवर्णक्रमं शृणु || ८२ ||

द्वारं तु दक्षिणं श्रेष्ठं चातुर्वर्ण्यमनुक्रमात् |
पूर्वद्वारं प्रशस्तं तु ब्राह्मणानां महेश्वर || ८३ ||

क्षात्रं तु दक्षिणद्वारं वैश्यानामुत्तरं शुभम् |
शूद्राणां पश्चिमद्वारं विशेषं तु महेश्वर || ८४ ||

सर्वेषामपि वर्णानां दक्षिणद्वारमुत्तमम् |
पञ्चब्रह्मषडङ्गैश्च पूर्ववन्न्यासमाचरेत् || ८५ ||

पञ्चकेशस्थितं तं तु संहारं हृदयेन तु |
मूलमन्त्रं सकृज्जप्त्वा शिष्यमूर्ध्नि निरीक्षयेत् || ८६ ||

निरीक्ष्यं च द्वैतस्थाने शिवहस्तं प्रदापयेत् |
संश्राव्य समयं सम्यक् देवदेवस्य चाग्रतः || ८७ ||

सर्वशास्त्रमनिन्द्यं तु शिवपादसुन्निस्सदा |
आचार्य ज्येष्ठलिङ्गानां छायामपि न लङ्घयेत् || ८८ ||

प्द्f १०३, प्. ७५५)

अदीक्षिता च या नारी तत्सङ्ग परिवर्जयेत् |
निर्माल्यं तु न भुञ्जीत भस्मयुक्तान्न निन्दयेत् || ८९ ||

शिष्यं सबान्धवं चैव सपत्नीकं च दीक्षयेत् |
एवं सङ्ग्राह्य समयान् पश्चाद्धोम समाचरेत् || ९० ||

पीठाय सर्वद्वाराणि निरुद्धेन्द्रिय एव च |
शब्दसंरोधन स्थानं कर्णेन्द्रियमिति स्मृतम् || ९१ ||

अनलेन तु बीजेन चक्षरिन्द्रिय रोधनम् |
नीर***(?) कर्णं तु चक्षु प्राणे सुजिह्वके || ९२ ||

त्वगिन्द्रियं च पादं च वागिन्द्रिय निरोधनम् |
समयेन्द्रियमानेन अहंकारेनलेन्द्रियम् || ९३ ||

नवद्वारं शब्दबीजं अनलं शब्दबीजकम् |
पञ्चबीजकरं न्यस्त्वा पूर्वेन्द्रिय न्यसेत् क्रमात् || ९४ ||

सत्वं रजस्तमश्चैव स्वनामाद्येन घट्टयेत् |
एवं निरुध्य विधिवत् कर्षयेच्छिवशक्तिभिः || ९५ ||

यदा सीत्पशुपतिः तावत् तावत् सर्वं निरोधयेत् |
सुधया प्लावयेत् तत्र वारुण्येन शिवेन च || ९६ ||

सर्वदेवमयं देहं सर्वज्ञान समुच्चयम् |
सूर्यमण्डलसङ्काशं मध्यबीजं प्रतिष्ठितम् || ९७ ||

आत्मतत्वं कुरुं चैव विद्यातत्वं सुनादकम् |
शिवतत्वमितिप्रख्यं मन्त्रराजानमव्ययम् || ९८ ||

ओमिति प्रणवं शुद्धं योगपद्ममधोमुखम् |
पूर्वमेवं सकुम्भित्वात् पश्चाच्छिष्ये नियोजयेत् || ९९ ||

प्द्f १०४, प्. ७५६)

हृत्पुण्डरीक मध्यस्थं गुणत्रय समन्वितम् |
इन्द्रनीलमणिप्रख्यं पञ्चविंशात्मरूपकम् || १०० ||

हंसमन्त्रमरूपस्थं शिवं सर्वे प्रतिष्ठितम् |
आद्यन्त शून्यमध्यस्थं आनन्दममृतात्मकम् || १०१ ||

ऊर्ध्व शैवमिदं मन्त्रं बीजं गुरुशुभं परम् |
परवस्तु स्वरूपं च परमानन्दरूपिणम् || १०२ ||

परतत्व प्रकाशार्थं पार्वतीवल्लभं शिवम् |
अष्टमाद्या ममध्वं स्यात् मुद्गस्य प्रतिष्ठितम् || १०३ ||

दक्षिणामुखमाश्रित्य ज्ञानमुद्रा स्वरूपिणम् |
सदाशिव शिवात्मानम् षडध्वात्मा सुलक्षितम् || १०४ ||

पुनरुत्थाप्य विधिवत् अध्वषट्कं तु विन्यसेत् |
मन्त्राध्वा च पदाध्वा च तत्वाध्वा भुवनाध्वकम् || १०५ ||

वर्णाध्वा च कलाध्वा च पूर्वतत्वं सुयोजयेत् |
पृथिव्यापस्तथा तेजो वायुराकाशमेव च || १०६ ||

कालानलाग्नि तद्वायु पञ्चतत्वा व्यवस्थितम् |
पार्थिवं तु निवृत्तावै ब्राह्मणाञ्चैव कथ्यते || १०७ ||

आपः प्रतिष्ठायां विद्याद्या विष्णुस्वरूपकम् |
तेजो विद्या च तेजो वै यावद्रुद्रस्वरूपकम् || १०८ ||

वायुशान्त्यादि रूपन्तु महेशात्म व्यवस्थितां |
शान्त्यातीतं खकारात्मा सादाख्यं तत्वमव्ययम् || १०९ ||

जान्वधस्तान्निवृत्ति स्यात् प्रतिष्ठानाभ्य संस्थिता |
विद्यास्थानं तु कर्णान्तं मुखान्तं शान्तिगोचरम् || ११० ||

प्द्f १०५, प्. ७५७)

रन्ध्रान्तं शान्त्यतीतं तु पराप्र शिवान्तकम् |
निवृत्तौ सद्यमन्त्रं स्यात् प्रतिष्ठायां तु वामकम् || १११ ||

अघोरमन्त्रे विद्याया शान्तौ पुरुषमन्त्रकम् |
ईशानमन्त्रोतीतायां तन्मन्त्रैर्जुहुयात् ततः || ११२ ||

प्रत्येकं तु शतं हुत्वा तदर्धं वा तदर्धकम् |
पञ्चत्रिंशच्छतं हुत्वा पञ्चहोममं प्रशस्यते || ११३ ||

आचार्यं तु शतं हुत्वा एते होमं विशेषतः |
अन्ये वन्धविनाशाय हृदयेन शतं हुनेत् || ११४ ||

अष्टत्रिंशत्कलामन्त्रं अष्टत्रिंशस्तु होमयेत् |
वर्णमन्त्रं समुच्चार्य एकहोमं प्रशस्यते || ११५ ||

शिष्याकृतिं त्रिधा ध्यात्वा शिष्यदेहं च बन्धयेत् |
आकर्षयेत्तु तत्सर्वं पाशबन्धविनाशनम् || ११६ ||

अघोरमन्त्रमुच्चार्य अघोरास्त्रं च होमयेत् |
छिन्नं भिन्नं च तन्यूनां पाशबन्धनमुच्यते || ११७ ||

शिष्यदेहं तु सङ्ग्राह्य मन्त्रहस्तं प्रदापयेत् |
प्रदापयेत्तु यत्काले शिवमन्त्रमनुस्मरन् || ११८ ||

मन्त्रदेहमनुस्मृत्य देहमूर्ध्नि विशेषतः |
विद्येश्वराणां प्रत्येकं आहुत्यष्टकमिष्यते || ११९ ||

गणेश्वरान्ततो देव योजयेच्छिष्य देहके |
लोकपालं च सर्वेषां मन्त्राणां चैव होमयेत् || १२० ||

एवं पदाध्वकं न्यस्य तत्वाध्वन्यास उच्यते |
पृथिव्यापस्तथा तेजो वायुराकाशमेव च || १२१ ||

प्द्f १०६, प्. ७५८)

शब्दं स्पर्शं च रूपं च रसोगन्धं च पञ्चकम् |
वाक्पाणि च पादौ च पायूपस्थौ च पञ्चकम् || १२२ ||

श्रोत्रं च त्वक् च चक्षुश्च घ्राणं चैव तु पञ्चकम् |
मनोबुद्धिरहंकारः प्रकृतिः पुरुषस्तथा || १२३ ||

रागो नियति विद्ये च कला कालश्चमोहिनी |
शुद्धविद्या शुद्धकला तथा पश्चात् सदाशिवः || १२४ ||

शक्तिश्च शिवतत्वं च शुद्धमायास्वरूपकम् |
एवं तत्वानि षट्त्रिंशत् स्वस्वस्थाने नियोजयेत् || १२५ ||

विन्यसेद्भुवनाध्वानः कालाग्न्यादि शिवान्तकम् |
कालाग्नि रुद्रं प्रथमं पादाङ्गुष्ठे नियोजयेत् || १२६ ||

अन्धकारं च प्रथमं जङ्घस्यार्धे नियोजयेत् |
अष्टाविंशति कोट्यं तु नरकादितिदारुणः || १२७ ||

राजानो नरकाणां तु द्वात्रिंशत्परिकीर्तिताः |
रौरवं कुभिघोरं च महाघोरं च रौरवम् || १२८ ||

कूटं च बलिपूजां च महापूतिश्च दारुणः |
कन्तुपूतश्च तप्तश्च अस्थितालवशं तथा || १२९ ||

क्षुरिका क्षुरिधारा च धनुर्धारा शरस्तथा |
श्वानसूकरव्याघ्रं च सिंह चैव गजेन्द्रकाः || १३० ||

महावैधारिणी चैव अस्त्रिभङ्गस्तथैव च |
कृकमश्चञ्च कामाश्च कुक्कुटश्चैव गर्दभः || १३१ ||

कर्णिकाकीर्णवज्रं च सर्वपांसुश्च लोहका |
नीलयन्त्रा च यन्त्राश्च चक्रयन्त्राः सुभीरुकाः || १३२ ||

प्द्f १०७, प्. ७५९)

अर्धजङ्घोर्ध्व जङ्घश्च जानुश्च नरकाः क्रमात् |
तलं च वितलं चैव तलं वसुतलं तथा || १३३ ||

रसातलं तलमहातलं तथा पुनः |
ऊरुमध्ये न्यसेत् पश्चात् क्रमात् पातालसप्तकम् || १३४ ||

भूलोकश्च भुवर्लोकं स्ववर्लोकश्चमेव च |
जनलोकं तपोलोकं सत्यलोकं यथाक्रमम् || १३५ ||

इत्थं वै सप्तलोकाश्च मेढ्रोर्ध्वे परिकल्पयेत् |
ऐन्द्रं ब्राह्मं च भुवनं वैष्णवं रौद्रमेव च || १३६ ||

मेढ्रं मूर्ध्वगलाधस्तात् क्रमेणैव च विन्यसेत् |
भूलोकं शिवलोकं च गलादूर्ध्वं प्रकल्पयेत् || १३७ ||

अकारादि क्षकारान्तं पूजां स्थानेषु विन्यसेत् |
मूलप्रकृति बीजं तु मुखं मध्ये प्रविन्यसेत् || १३८ ||

महामाया शक्तिबीजे शिवमन्त्रं च विन्यसेत् |
नासाग्रे हृदये गुह्ये देहमध्ये तु विन्यसेत् || १३९ ||

इत्थं वर्णाध्वकं न्यस्य कलाध्वानस्ततो न्यसेत् |
निवृत्ति हृत्प्रदेशे च प्रतिष्ठा कर्णगोचरे || १४० ||

विद्यां तालुनि शान्तिं च मुखे तीतां च विन्यसेत् |
इत्थं कला च ध्वानं शिवतत्वं ततः परम् || १४१ ||

इत्थं कला स आचार्यः यत्पापानपि दीक्षयेत् |
रसबन्धं तथा ताम्रं न भूयस्ता भृतां व्रजेत् || १४२ ||

आज्ञा सिद्धास्तथाह्येष न संसारमनुस्मरेत् |
एवं सम्यक् ततः कृत्वा दीक्षा नानादिवर्जिता || १४३ ||

प्द्f १०८, प्. ७६०)

हुते नैवेद्य मुच्यन्ते साधका जन्मबन्धनात् |
हृदयेन चरुत्सङ्घं अघोरेण चरुं ततः || १४४ ||

पुरुषेण घृतं पश्चात् अघोरास्त्रेण लाजकम् |
हृदयेन गुलं पश्चात् फलं च शिवमन्त्रतः || १४५ ||

सक्तुं वै वाममन्त्रेण क्षीरं सद्याख्य मन्त्रतः |
यवा हृदयमन्त्रेण सिद्धार्थं सद्यमन्त्रतः || १४६ ||

तिलमीशानमन्त्रेण मुद्गं माषं हृदा हुनेत् |
द्रव्याभाषे तु सर्वेषां आज्यहोमः प्रशस्यते || १४७ ||

आज्यहोमेन सर्वेषां द्रव्याणां फलमाप्नुयात् |
होमान्तेरभिषेकं च वक्ष्यते तु शृणु क्रमात् || १४८ ||

सहस्र कलशैर्वापि तदर्धकलशैरपि |
शताष्ट कल्शैर्वापि सर्वद्रव्य समन्वितैः || १४९ ||

दरिद्राणां यथा लाभं कलशैरभिषेचयेत् |
पञ्चविंशतितः कृत्वा अथवा नवपञ्चवा || १५० ||

द्वौ कुम्भैकमथवा गुरुहस्तमथापि वा |
पूर्ववत् स्थाप्य कलशं शिवं पूर्ववदाचरेत् || १५१ ||

पद्मं दक्षिणतोन्यस्य वसुपत्र सकर्णिकाम् |
तत्पद्ममध्ये शिष्यं तु स्थापयेदुत्तराननम् || १५२ ||

पुण्याहं वाचयित्वा तु ब्राह्मणैर्वेदपारगैः |
ऋग्वेदं पूर्वदिग्भागे यजुर्वेदं तु दक्षिणे || १५३ ||

पश्चिमे सामवेदं तु चतुर्थं वेदमुत्तरे |
विन्यसेद्घोषयेत् पश्चात् शङ्खकाहकनिस्वनैः || १५४ ||

प्द्f १०९, प्. ७६१)

तथा वाद्यनिनादैश्च जयमङ्गलवाचकैः |
वीणावेणुरवैश्चैव नृत्तगान समन्वितैः || १५५ ||

विशेषाद्ब्राह्मणानां तु स्तोत्रमङ्गलवाचकैः |
शैवैः पाशुपतैश्चैव महाव्रततरैरपि || १५६ ||

बौद्धैरार्हतैश्चैव सर्वपाषण्डिनांगणैः |
वसनासनदण्डाद्यै भोजने **(?)तोषितैः || १५७ ||

सेवितं पद्मपीठस्य स्नानं शिष्य दृढव्रतः |
अभ्यर्च्य पूर्ववत् कृत्वा न्यासं तस्य यथाक्रमम् || १५८ ||

अभ्यर्च्य गन्धपुष्पाद्यैः धूपदीप समन्वितैः |
निष्कलन्तु यथाचार्यस्सकलं च तथा भवेत् || १५९ ||

अभिषेकं ततः कुर्यात् आचार्यो देशिकोत्तमः |
आचामं विधिवत् कृत्वा गन्धपुष्पैरलङ्कृतम् || १६० ||

पूर्ववासः परित्यज्य दुकूलादिभिभूषितः |
हारकेयूरकटककुण्डलाभरणोज्वलम् || १६१ ||

हेम यज्ञोपवीतं च नवरत्नाङ्गुलीयकम् |
चन्दनालिप्तसर्वाङ्गं पुष्पमालाद्यलङ्कृतम् || १६२ ||

श्वेतयज्ञोपवीतं च सोष्णीषं चोत्तरीयकम् |
सपवित्र कराभ्यां तु धारयेत्तोय पुष्पकम् || १६३ ||

शरीरमर्थं प्राण प्राणश्च सद्गुरुभ्यो निवेदयेत् |
प्रणम्य दण्डवद्भूमौ शिरसा भक्तिसंयुतम् || १६४ ||

अनुगृह्य ततः शिष्य **(?)त्य परभावनात् |
शङ्खकाहल संयुक्तं पुष्पवृष्टि समन्वितम् || १६५ ||

प्द्f ११०, प्. ७६२)

पादप्रतापयेन्मूर्ध्नि तस्य पाऽऽषविभेदनम् |
पश्चात् प्रासादमुच्चार्यवरदं दक्षिणात्मकम् || १६६ ||

आदाय शिवहस्तं च पादमुद्रां प्रकल्पयेत् |
शिष्यस्य दक्षिणे कर्णे शिवमन्त्रं समुच्चरेत् || १६७ ||

सोपि मन्त्रं समुच्चार्य तिष्ठन् शिष्य कृताञ्जलिः |
पूजापादमिदं ज्ञानं प्रज्ञापादं पदं वदे || १६८ ||

यदवाप्ये नरास्सर्वे दुःखभेदमिदं कथम् |
कर्मात्मकं च शैवं च ममा प्राक्षि कथं प्रभो || १६९ ||

ईश्वर उवाच - 

साधु साधु हि मच्छिष्य तत्सर्वं वक्ष्यते शृणु |
आचार्य ज्येष्ठलिङ्गानां छायामपि न लङ्घयेत् || १७० ||

अदीक्षिता च या नारी तत्सङ्गं परिवर्जयेत् |
अदीक्षिताकृतिं स्पृष्ट्वा शिवमन्त्र मनुस्मरेत् || १७१ ||

अदीक्षितान्नं यो भुंक्ते चण्डालान्नं न संशयः |
मम रूपं सदा ध्यात्वा शिवमन्त्रं सदा जपेत् || १७२ ||

उपवीतं चोत्तरीयं स्त्रीशूद्राणां विवर्जयेत् |
शिवार्चनं तथा धर्मं जपं ध्यानं च कारयेत् || १७३ ||

निर्वाण दीक्षिताये तु सर्ववर्णेषु धारयेत् |
त्रैवर्णिको विशेषेण सर्वकालं तु धारयेत् || १७४ ||

प्रणवादीनि स्वाहान्तं विप्रमन्त्रं प्रकीर्तितम् |
नमस्कारादि स्वाहान्तं क्षत्रियं मन्त्रमुच्यते || १७५ ||

नमस्कारात्म संयुक्तं मन्त्रवैश्यं प्रकीर्तितम् |
नमो वषट् शूद्रास्य प्रणवादि विवर्जयेत् || १७६ ||

प्द्f १११, प्. ७६३)

निर्वाणदीक्षिते ये तु प्रणवेन तु योजयेत् |
न जातिभेद वर्णाश्च न्निर्वाणं परमं पदम् || १७७ ||

सर्वजातिषु दीक्षायां विशेषद्ब्राह्मणो गुरो |
निर्वाणदीक्षा वक्ष्ये तव स्नेहाच्छृणु क्रमात् || १७८ ||

एककुम्भ प्रतिष्ठाप्य पूर्ववत् परिशोभितम् |
अष्टादलं पद्माख्यस्त्वा मध्ये कुंभं प्रतिष्ठयेत् || १७९ ||

हेमपद्मो कृतान्यस्य सकूर्च्चं तु सवस्त्रकम् |
अङ्कुरार्पण पूर्वे तु सर्वलक्षण संयुतम् || १८० ||

तत्कुम्भे चासनं न्यस्त्वा शिवमावाह्य पूजयेत् |
गन्धैः पुष्पैश्च धूपैश्च पूर्ववत् पूजयेत् क्रमात् || १८१ ||

मूलप्रकृतिबीजं तु तत्कुम्भे मध्यमे न्यसेत् |
अथ वारादि तीरे वा कराभ्यामभिषेचयेत् || १८२ ||

अक्षरस्तोद्गत दृष्ट्वा छन्दौ चात्मा प्रतिष्ठितम् |
दक्षिणामुखमाश्रित्य सासनं चैव पूजयेत् || १८३ ||

अधमं योगभावं तु द्वितीयं ज्ञानमुद्रिकम् |
तृतीयं दृंहणं कृत्वा चतुर्थं तु वदाभयम् || १८४ ||

पञ्चमं पञ्चवक्त्रं स्यात् ध्यात्वा मध्ये सुचिन्तयेत् |
दक्षिणं मुखमाश्रित्य सन्मार्गं चैकथ्यते || १८५ ||

त्वमभां दक्षिणं वक्ष्ये विशेषं तु महेश्वर |
पुत्रवत् स्वीकृतं पूर्वं तदन्ते शिवसंयुतम् || १८६ ||

अथवा हरिद्रजलं पीत्वा च पुत्रसंभवम् |
दासमार्गं विशेषं तु मम रूपं तु तत्समम् || १८७ ||

प्द्f ११२, प्. ७६४)

मम रूपं सदा ध्यात्वा तत्कृतं मम कर्मकम् |
सन्मार्गं सखमार्गं च पुत्रमार्गं च साधकम् || ८८ ||

दासमार्गसमं मार्गं न भूतो न भविष्यति |
तस्माद्वेदासमार्गं तु निर्वाणं परमं पदम् || १८९ ||

आचार्यस्यार्चनं कृत्वा आचार्यमात्ममानयेत् |
तस्मादाचार्य रूपं तु महं देवात्मरूपकम् || १९० ||

गुरुर्देवो महादेवो गुरुदेवस्सदा शिवम् |
तस्माद्देवमिदं गुह्यं ध्याययेत् परमां गतिम् || १९१ ||

एकाक्षरप्रदातारं गुरोरन्यन्नमानयेत् |
श्वानयोनिशतं प्राप्य चण्डालेष्वपि जायते || १९२ ||

चरलिङ्ग द्वयं चैव ज्येष्ठाऽऽचार्य स्वरूपकम् |
आचारं लिङ्गमूर्तिं च गुरुरात्म प्रपूजयेत् || १९३ ||

नयन दीक्षाविधिं वक्ष्ये शृणुष्वेव महेश्वर |
केचिद्यदि च नित्यान्त नृत्ता केचित्तु यन्ति च || १९४ ||

केचिद्वै वर्गभानं तु मम दृष्टिनिपातनम् |
नयन दीक्षां तु संप्रोक्तं स्पर्शदीक्षां ततः शृणु || १९५ ||

मम देहौ तु संस्पृ*(?) तरेव परिद्वारयेत् |
तत्काले मृतरूपं तु शिवलोकं स गच्छति || १९६ ||

तस्मात् सर्वप्रयत्नेन दीक्षयेत् परमांगतिम् |
स्पर्शदीक्षाविधिं प्रोक्तं वाचकं च ततः शृणु || १९७ ||

मम यन्त्रं समुच्चार्य दक्षिणश्रोत्रकं तथा |
यस्याक्षरस्वरूपं तु दीक्षा ध्यानक्रमं क्रमात् || १९८ ||

प्द्f ११३, प्. ७६५)

दीक्षावाचमिदं प्रोक्तं मानुषी च ततः शृणु |
अग्निकार्येति सर्वं च मनसा कल्पयेच्छुभम् || १९९ ||

मानसं च तथा प्रोक्तं शास्त्रदीक्षाविधिं शृणु |
मम दत्तमिदं सर्वं कामं मम वनं विधिः || २०० ||

एकाध्यानसमात्रेण शिवलोकं सगच्छति |
दीक्षामार्गक्रमं प्रोक्तं उत्सवं वक्ष्यते शृणु || २०१ ||

इति मकुटतन्त्रेदीक्षाविधिपटलः ||
प्द्f ११४, प्. ७६६)

|| उत्सवविधिपटलः ||

शिवोत्सवादि पूर्वे तु चाङ्कुरार्पणमुत्तमम् |
दीक्षिते स्थापने चैव स्नपने प्रोक्षणे तथा || १ ||

बन्धने शोभने कार्ये युद्धारं मे पवित्रके |
कर्षणे प्रतिमाकारे शिलासङ्ग्रहणे तथा || २ ||

नवभोजन कल्याणे कृत्तिकादीपरोहणे |
अभिषेकदिनात्पूर्वे नवमे सप्तमेऽथवा || ३ ||

पञ्चमे त्रिदिने चैव तद्दिने चाङ्कुरार्पणम् |
पालिका घटिका चैव शरावं च त्रिधा भवेत् || ४ ||

सुवर्णं रजतं वापि ताम्रं वा मृण्मयं तु वा |
पालिकाष्टदशांगुल्यमुच्चमात्राङ्गुलेन तु || ५ ||

पालिका च मुखविस्तारं षोडशाङ्गुलमुच्यते |
तदर्धं पादविस्तारं तत् षड्भागैकमोष्टकम् || ६ ||

पालिकोच्चं त्रिधा कृत्वा पदं दण्डं मुखं क्रमात् |
विस्तारस्य त्रिभागैकं वर्त्तितं बिलमुच्यते || ७ ||

एवं पादक्रमं प्रोक्तं शेषं दण्डमिहोच्यते |
विस्तार स त्रिभागैकं दण्डविस्तारमुच्यते || ८ ||

पालिका लक्षणं प्रोक्तं शृणुष्वेव महेश्वर |
घटिका घटविस्तार मन्वङ्ग्ल सुविस्तरम् || ९ ||

तदर्धं पादविस्तारं पालिकोक्त प्रकारतः |
पञ्चवक्त्र समायुक्तं घटिकां कारयेत् ततः || १० ||

शरावमुखविस्तारं रव्यङ्गुल मुदाहृतम् |
पादविस्तारमर्धं तु उत्सेधं बिलसंयुतम् || ११ ||

प्द्f ११५, प्. ७६७)

पालिकोक्त प्रकारेण कारयेत् तु महेश्वर |
भिन्नं च सुषिरं कालं भेदकोणं च नीलकम् || १२ ||

अपूर्णं ईश्वरीं चैव वर्जयेत् साधकोत्तमः |
शूली मुकुन्दधाराश्च पालिकाऽऽष्चाधिदेवताः || १३ ||

इत्येवं पालिकां ग्राह्य दशदिक् स्थाप्यमेव च |
प्रासाद पूर्वे ऐशान्ये दक्षिणे उत्तरे तथा || १४ ||

गोमया लेपिते शुद्धे मण्टपं वसुसूत्रकम् |
मध्ये व्योमपदं ग्राह्य लेपयेदभिनेष्टकृत् || १५ ||

त्रीणि चाभ्यन्तरे त्यक्त्वा चतुर्दिक्षु क्रमाच्छृणु |
स्थण्डिलं कारयेद्धीमान् अष्टद्रोणैस्तुशालिभिः || १६ ||

तस्य मध्ये लिखेत् पद्मं साष्टपत्रं सकर्णिकम् |
स्थापयेत् कर्णिकामध्ये चन्द्रकुम्भमलङ्कृतम् || १७ ||

स सूत्रं च स वस्त्रं च सरत्नं पूर्ववत्कृतम् |
पूजयित्वा यथान्यायं ध्यानमार्गेण पूजयेत् || १८ ||

कृत्तिकारोहणं पूज्य कुम्भस्य पार्श्वयोर्द्वयोः |
पायसान्नं ददेत् पश्चात् ताम्बूलं च निवेदयेत् || १९ ||

पालिकाद्वौ न्यसेत्पूर्वं द्वाराणां पार्श्वयोर्द्वयोः |
विन्यसेद्गुटिका द्वौ तु कोणेषु च पदद्वयोः || २० ||

शेषेषु वै शरावाणि स्थापयेत् हृदयेन तु |
कुशाग्रेश्चैव दर्भैश्च निच्छिद्रं सुषिरं कुरु || २१ ||

बालुकैर्गोमयैर्मृद्भिः पालिकादीन्प्रपूरयेत् |
ततो मेन्यस्तु ताम्बूलं दापयेत् तु विशेषतः || २२ ||

प्द्f ११६, प्. ७६८)

पयसा मूलसंबीजं हेमपात्रे सु पूरयेत् |
तिलसर्षपमुद्गं च माषं शिम्बं तु बृंहिणा || २३ ||

कुलस्थं सप्तबीजानां सप्तधान्यधि दैवताम् |
आचार्यो वापयेद्बीजान् प्राङ्मुखोदङ्मुखोपि वा || २४ ||

सोमस्थान स्थिताश्चैव पालिकादीनि सेचयेत् |
आचार्यं पूजयेत् तत्र वस्त्रहेमाङ्गुलीयकैः || २५ ||

उत्सवं त्रिविधं प्रोक्तं नवाहं सप्तपञ्चकम् |
उत्तमं तु नवांभस्यात् सप्तमं मध्यमेव च || २६ ||

पञ्चाहमधमं ज्ञेयं उत्सवं त्रिविधं स्मृतम् |
त्रियहं चैवमेकाहं आचार्यो स्वेच्छयादिने || २७ ||

प्रातःकाले चावमृतं साङ्काले च साधयेत् |
उत्सवारम्भ पूर्वे तु कुण्डलक्षण मुच्यते || २८ ||

हस्तमात्रं खनेत् तत्र मेखलोपि समायुतम् |
होमकुण्डदृशं रूपं तादृशं मेखलान्वितम् || २९ ||

मेखलापि रलङ्कृत्य एकमेखलयान्वितम् |
उत्सेधं तु नवाङ्गुल्यं विस्तारस्य प्रमाणतः || ३० ||

चतुरङ्गुल मूर्ध्वे तु एकमेखलयायुतम् |
त्रिमेखलाङ्गुलं वक्ष्ये विशेषेण महेश्वर || ३१ ||

चतुरङ्गुअमूर्ध्वे तु अङ्गुलं मध्यमं भवेत् |
अपराच्छैवद्व्यङ्गुल्यं विस्तारोत्सेधमेव च || ३२ ||

अश्वत्थ पत्रवद्योनि मेखलोपरिविन्यसेत् |
एकाङ्गुलं तदुत्सेधं विस्तारं चतुरङ्गुलम् || ३३ ||

प्द्f ११७, प्. ७६९)

सप्ताङ्गुलं तदूर्ध्वे तु दिनानि च ततः शृणु |
कृत्तिकाद्यादि मासे तु कृत्तिके कृत्तिकान्तकम् || ३४ ||

मार्गमासे तु चन्द्रान्तं पुष्पमे तु पुष्पकम् |
माघमासे तु माघान्तं फाल्गुने चोत्तरान्तकम् || ३५ ||

चैत्रे चित्रान्तमेवं स्यात् विशाखे तु विशाखरम् |
ज्येष्ठमासे तु मूलान्तं उत्सवान्ते दिने शुभे || ३६ ||

आषाढे चोत्तराषाढे श्रावणे श्रावणान्तके |
पूर्वभाद्रे महामासे स पुष्यभाद्रान्तमुच्यते || ३७ ||

अश्वयुज्ये तथाश्विन्ये चोत्सवान्त दिनं शुभम् |
सर्वमासेषु कर्तव्यं आद्राभं स्यात् शिवोत्सवम् || ३८ ||

यजमानदिने चैव राजजन्मदिने तथा |
दिनानां लक्षणं प्रोक्तं चण्डस्य लक्षणं शृणु || ३९ ||

उत्तमं मध्यमं चैव अधमं च त्रिधा भवेत् |
प्रासादान्त समं दण्डं प्रासाद शिरसान्तकम् || ४० ||

सभानास समं दण्डं त्रिविधं चोत्तमं क्रमम् |
उक्षस्थलान्तं कूटान्तं गोपुरान्तं तथैव च || ४१ ||

मध्यमं तु त्रिभेदं च अधमं च क्रमाच्छृणु |
कर्णनाभिसु मध्ये वा भूतमालामथापि वा || ४२ ||

पञ्चहस्त विमानेन समदण्डं ततः कुरु |
त्रिहस्तेन विमानेन द्विगुणं दण्डमुच्यते || ४३ ||

चतुर्हस्त द्विहस्तार्धं दण्डार्धं चैव योजयेत् |
पञ्चहस्तं तदूर्ध्वे तु मध्यमादि च दण्डकम् || ४४ ||

प्द्f ११८, प्. ७७०)

निर्वाणं च ऋजुं चैव कृमिकोटरवर्जितम् |
चन्दनं चैव दारुं च बिल्वं चम्पकमेव च || ४५ ||

क्रमुकं वेणुकं चैव पनसंयुल वृक्षकम् |
कुन्दपुन्नागखदिरं अर्जुनं केतकी तथा || ४६ ||

षड्विंशाङ्गुलनाहं च उत्तमन्तु विधीयते |
चतुर्विंशाङ्गुलं नाहं मध्यमं तु विधीयते || ४७ ||

द्वादशाङ्गुलनाहं च त्वयसा तत्र कारयेत् |
चतुर्विंशाङ्गुलं नाहं अग्रमेतत्प्रकीर्तितम् || ४८ ||

दशाङ्गुलं तु अष्टादशाङ्गुलान्तकम् |
उत्तमं मध्यमं चैव त्वधमं नाहमुच्यते || ४९ ||

अधमाङ्गुलेन कर्तव्यं मानाङ्गुलेन कारयेत् |
उत्तमं हस्तमात्रं तु फलकापञ्चसंयुतम् || ५० ||

स विंशाङ्गुलयाममुत्तमं च विधीयते |
अष्टादशाङ्गुलायामं दशाङ्गुल सुविस्तृतम् || ५१ ||

मध्यमं तु विधिः कृत्वा त्वधमं तु प्रकल्पयेत् |
हस्तमात्र प्रमाणेन विस्तारं चतुरङ्गुलम् || ५२ ||

दण्डायामं ततः कृत्वा त्रिभागं पञ्चभागिकम् |
सप्तभागं ततः कृत्वा * * * * * (?) कल्पयेत् || ५३ ||

आवाहनाधिवासेन उत्तमं नवहस्तकम् |
मध्यमं अप्तहस्तं च त्वधं षडहस्तकम् || ५४ ||

इत्येवं विधिवत् कृत्वा पट्टाया**(?) यन्तथा |
पञ्चतालोत्तम * * * * * * * * * * (?) || ५५ ||

प्द्f ११९, प्. ७७१)

**(?)मञ्च त्रितालं च कदलीदल संयुतम् |
त्रिकोणमायतं कृत्वा पुच्छद्वयसम**(?) || ५६ ||

* * * * * * * * * * * * (?)र संयुतम् |
पुच्छं च विस्तारार्धं वा द्विपुच्छं वा त्रिपुच्छकम् || ५७ ||

इत्येतैर्लक्षणैर्युक्तं ध्वजरूपं प्रकीर्तितम् |
वृषभस्योत्तरे भागे गोमयालेपिते शुभे || ५८ ||

अष्टद्रोणमयंशालि पादानां स्थण्डिलं तथा |
तस्योपरि पदन्यस्य विलिखेद्वृषभादिकम् || ५९ ||

परशुं चैव खड्वाङ्गं पाशं शूलं तथैव च |
छत्रं दीपद्वयं चैव पार्श्वयोश्चामरे तथा || ६० ||

पद्मासनस्थं वृषभं सर्वाभरणभूषितम् |
श्वेतं वृषभरूपं तु शृङ्गे रक्ते प्रकीर्तितम् || ६१ ||

खुरस्सर्वे तथैवोद्यत् बालादित्यनिभाःप्रभाः |
असितं वासितं वापि शुभमालेखयेद्वृषम् || ६२ ||

अष्टानां लोकपालानां वाहनास्वस्वदिक्षु च |
नवध्वजसमायुक्तं ऐन्द्रकूटगजाकृतिः || ६३ ||

अजं चैवाग्नि देशेषु महिषं याम्यदेशके |
सिंहं नैऋतदेशे तु मकरं वारुणे तथा || ६४ ||

मृगं वायव्यदेशे तु सोम्ये चाश्वं प्रकीर्तितम् |
ऐशान्यां वृषभं चैव मेतद्दक्षिणपार्श्वके || ६५ ||

लिखित्वा पूर्ववत् कृत्वा स्नानमाप्रतिपूजयेत् |
विशेषात् पञ्चगव्येन मूलदेवार्चनं शुभम् || ६६ ||

प्द्f १२०, प्. ७७२)

विशेषादर्चयेद्देवं दक्षिणेश्वरमद्भुतम् |
यथाविभवविस्तारं अर्चयेद्देशिकोत्तमः || ६७ ||

अष्टद्रोणमयंशाली स्थण्डिलं चतुरश्रकम् |
द्विहस्तस्य तु विस्तारं शालिभिश्चतुरङ्गुलम् || ६८ ||

अष्टपत्रं समालिख्य श्वेततण्डुलरेखया |
अदकेन तिलैः पश्चात् चतुष्कोणादि लेखयेत् || ६९ ||

कूर्चासनं प्रतिष्ठाप्य स्थण्डिलं चार्चयेच्छुभम् |
कूर्चोपरिन्यसेत् कुम्भं वर्णं राजत ताम्रकम् || ७० ||

अथवा ताम्रजं वापि सुदृढं शुभविग्रहम् |
सौवर्णेनाथ रौप्येण कार्पास विहितेन वा || ७१ ||

सूत्रेणावेष्ट्य विधिवत् स्थण्डिलो परिविन्यसेत् |
गन्धोदकेन संपूर्णं पञ्चरत्नसमन्वितम् || ७२ ||

माणिक्यं मौक्तिकं चैव वैदूर्यं नीलविद्रुमे |
एतानि पञ्चरत्नानि वृषकुम्भे विनिक्षिपेत् || ७३ ||

मूलप्रकृतिबीजेन ईशमन्त्रं विनिक्षिपेत् |
वस्त्रेण वेष्टयित्वा च गन्धं पुष्पं प्रदापयेत् || ७४ ||

घटे वृषभमभ्यर्च्य मूलमन्त्रेण मन्त्रवित् |
ध्वजं दक्षिणतोन्यस्य ध्वजयष्टि तथोत्तरम् || ७५ ||

अष्टदिक् लोकपालानां पूर्वोक्तं तु प्रदापयेत् |
शनैः प्रदक्षिणं कृत्वा आलयं तु समाश्रयेत् || ७६ ||

पूर्ववन्मण्टपे स्थाप्य गन्धपुष्पं प्रदापयेत् |
ध्वजस्थानक्रमं वक्ष्ये शृणुष्वेवं महेश्वर || ७७ ||

प्द्f १२१, प्. ७७३)

द्वारस्य बलिपीठस्य मध्ये स्थानं द्वजस्य तु |
द्विहस्तं वा त्रिहस्तं वा हस्तमानमथापि वा || ७८ ||

कर्षयेदस्त्रमन्त्रेण स्थापयेत् कुम्भमेव वा |
तत्र मूर्तिं तु दण्डेन स्थापयेत् तत्र दण्डकम् || ७९ ||

स्निग्धं तु वेदिकां कुर्यात् त्रिहस्तं वेदिकस्मृतम् |
तदुत्सेधं त्रितालस्यां मेखलोपरिविन्यसेत् || ८० ||

उपर्युपरि सङ्कल्प्य तालमानं तु हीनकम् |
उत्सेधस्य तु विस्तारं तदर्धं वा विशेषतः || ८१ ||

सर्वास्तु मेखला प्रोक्ता चतुरश्रास्समन्ततः |
इत्थं विलक्षणं कुर्यात् उत्तमोत्तम वेदिकाम् || ८२ ||

तदूर्ध्वे पत्रसंयुक्तं तालमात्र समुच्छ्रयम् |
वृत्तं वा चतुरश्रं वा पद्माकारं प्रकल्पयेत् || ८३ ||

गोमयालेपितं शुद्धं पिष्टचूर्ण विभूषितम् |
भस्मरेखा त्रयोपेतं श्वेतपुष्पैरलङ्कृतम् || ८४ ||

पुण्याहं वाचयेत् तत्र ब्राह्मणान्धोषयेत् ततः |
ध्वज अष्टचाग्रं संयुक्तं घण्टामालाविभूषितम् || ८५ ||

अष्टदिक् लोकपालानां अष्टपुष्पं प्रदापयेत् |
दशाक्षरेण मन्त्रेण रज्जुबन्धं क्रमेण तु || ८६ ||

पञ्चाक्षरं समुच्चार्य ध्वजस्थापनकर्मणि |
स्वरमाद्यादिबीजेन पूजयेत् तत्र वाहनम् || ८७ ||

वृषकुम्भं समुद्धृत्य पश्चाद्दक्षेश्वराणुना |
आलयन्तु तथा ग्रामं नगरं पत्तनं च वै || ८८ ||

प्द्f १२२, प्. ७७४)

अथवा राजधानीं च शनैः कुर्यात् प्रदक्षिणम् |
ध्वजस्थानं समाश्रित्य यष्टस्थापनसंयुतम् || ८९ ||

पाशं तु बन्धयेत् स्निग्धं ओङ्कारेणैव मन्त्रतः |
प्रासादाभिमुखं कुर्यात् ध्वजानां तु निबन्धनम् || ९० ||

ध्वजानां तत्र पूर्वे तु कथितं सुन्दरं तथा |
सर्वलक्षण संयुक्तं सर्वाभरणभूषितम् || ९१ ||

श्वेताम्बर समायुक्तं श्वेतचन्दनलेपितम् |
शुक्लमाला गुणोपेते शुक्लयज्ञोपवीतलम् || ९२ ||

नववस्त्र शिरोबन्धं कटिसूत्रसमन्वितम् |
प्रोक्षयेदस्त्रमन्त्रेण पूजयित्वा यथाक्रमम् || ९३ ||

समुद्गभिन्नं गौलान्नं क्षीरान्नं च निवेदयेत् |
तदन्नं जपपुत्रार्थं भोगर्थं च महेश्वर || ९४ ||

ध्वजमूले तथाराध्य वृषकुम्भं तु विन्यसेत् |
वस्त्रेण वेष्टयेद्दण्डं दर्मैस्साग्रैश्च सुन्दरैः || ९५ ||

गन्धपुष्पादिनाभ्यर्च्य धूपदीपादि दापयेत् |
त्रिसन्ध्यां पूजयेत् पश्चात् पायसं ददेत् || ९६ ||

ध्वजानां देवतां वक्ष्ये भृङ्गीशोनन्दिकेश्वरः |
महाकालं तु चण्डेशो वेदिकादिषु पूजयेत् || ९७ ||

दण्डस्तु शैवदैवत्यो यष्टिर्देवी सरस्वती |
फालका पञ्चदैवत्यं सुषिरं पार्वतीमयम् || ९८ ||

रज्जुश्च तक्षकाधीशो पादोमारुतदैवतम् |
वृषभस्त्वीश दैवत्यं शूलो ज्योत्स्नाधि दैवतम् || ९९ ||

प्द्f १२३, प्. ७७५)

परशुश्चण्डदैवत्यो दीपौ च शिवदैवतौ |
चामरे चन्द्रसूर्येशे घण्टावृषभदैवता || १०० ||

भृङ्गीश प्रभृतीं देवान् पूजयेत् स्वस्वनामभिः |
दिक्ष्वष्टासु च संस्थाप्य ध्वनान् संपूजयेत् सुधीः || १०१ ||

ध्वजारोहणकाले तु पूजयेद्दक्षिणेश्वरम् |
अर्चयेत् सर्वदेवांश्च गन्धपुष्पादिभिः क्रमात् || १०२ ||

सायंकाले शुभे लग्ने भेरीताडनमारभेत् |
मण्डपस्याग्रतः कुर्यात् मण्डलं चतुरश्रकम् || १०३ ||

स्थण्डिलं पूर्ववत् कुर्यात् तत्राष्टद्रोणशालिभिः |
दलैष्वष्टस्य संपूज्य नवशक्तिं यथाक्रमम् || १०४ ||

पाद्यमाचमनं चार्घ्यं स्वस्वनाम्ना समर्च्चयेत् |
मूलमन्त्रं समुच्चार्य प्रणवेन च संयुतम् || १०५ ||

तत स्थण्डिल मध्ये तु भेरीं विन्यस्य पूजयेत् |
भेरिका स्कन्ददैवत्या स्पर्शनी वायुदेवता || १०६ ||

शब्दस्तु पार्वतीयुक्त तद्रव्यश्शंभु दैवतम् |
चर्मसूत्रं वासुकीशं वलयौ चन्द्रभास्करौ || १०७ ||

मातरस्सप्त कीलास्तु प्रहारस्कन्ददैवतः |
अर्चयित्वा सुगन्धाद्यैः हृदयेन विचक्षणः || १०८ ||

नन्दिमन्त्रं समुच्चार्य ताडयेद्भेरिकां गुरुः |
तत्पूरुषेति मन्त्रेण वाद्यकानां तु ताडयेत् || १०९ ||

शिवतालं धात्रितालं मुरारीतालसंयुतम् |
वृषतालं शूलतालं कटतालं वितालकम् || ११० ||

प्द्f १२४, प्. ७७६)

शङ्खकाहलसंयुक्तैः गीतवाद्यनटान्वितैः |
ग्रामसीम्नि बलं चैव ब्रह्मादीशानमेव च || १११ ||

तिलं हरिद्राचूर्णं च राजासक्तुदधिप्लुतम् |
एतैद्रव्यैर्बलिं कुर्यात् देवानां च स्वनामतः || ११२ ||

शनैः प्रदक्षिणं कृत्वा पश्चादालयमाश्रयेत् |
आवाहनादि तीर्थान्तं त्रिसन्ध्यां तत्र पूजयेत् || ११३ ||

सर्वाभरणसंयुक्तं पूजयेद्ध्वजदैवतम् |
उत्सवतीर्थमुद्दिश्याप्यङ्गं प्रत्यङ्गसान्तकम् || ११४ ||

सप्ताङ्गं च चतुस्साङ्गं सप्तप्रत्यङ्गकीर्तिता |
ध्वजदण्डादिकं वृक्षं बलिं सर्वप्रतिष्ठितम् || ११५ ||

रक्षादण्डन्तु स्नपनं उत्सवाङ्गं प्रकीर्तितम् |
यत्र डोकारथां चैव यन्त्रं रङ्गास्तथैव च || ११६ ||

यंत्रं देवालयाश्चैव यन्त्रमण्टपिकास्तथा |
यन्त्रवृक्षा यन्त्रनटा यन्त्रगोप्तुरकाणि च || ११७ ||

अश्वचन्द्रास्सिंह यन्त्रो गजयन्त्रास्तथैव च |
वृषयन्त्रा भूतयन्त्रा देवयन्त्रास्तथैव च || ११८ ||

नानापिञ्छा विचित्राश्च नानाव्यञ्जनमेव च |
छत्राणि नानारूपाणि चामराणि च कारयेत् || ११९ ||

देवालयमलकुर्यात् उपरिष्टादधस्तथा |
आलयस्यैश दिग्भागे प्रपां कृत्वाति सुन्दराम् || १२० ||

विदानमुक्तदामाद्यैः यथाशोभविभूषयेत् |
यागशालां ततः कुर्यात् ऐशान्ये पावकेऽथवा || १२१ ||

प्द्f १२५, प्. ७७७)

मण्टपं कारयेत् तत्र षोडशस्तम्भसंयुतम् |
दशहस्तं नवहस्तं सप्तहस्तमथापि वा || १२२ ||

चतुर्द्वारसमायुक्तं चतुस्तोरण भूषितम् |
दर्भमाला समायुक्तं वितान ध्वजशोभितम् || १२३ ||

नवभागैकभागेन मध्ये वेदिं प्रकल्पयेत् |
हस्तमात्रोच्छ्रितं सौम्यं दर्पणोदरसन्निभम् || १२४ ||

वेदिमध्ये ततः कुर्यात् स्थण्डिलंशालिभिः शुभैः |
षड्भिद्रोणैः पञ्चभिर्वा चतुद्रोणैर्यथाविधि || १२५ ||

पुण्याहं वाचयित्वा तु ब्राह्मणानपि घोषयेत् |
उत्सवस्याति रात्रे तु दक्षिणेशं महार्चनम् || १२६ ||

महाहविर्निवेद्यं च विदध्यात् प्रतिमार्चनम् |
विदध्यादुत्सवारंभे पूर्ववच्चाङ्कुरार्पणम् || १२७ ||

वेदिमध्ये प्रतिष्ठाप्य पञ्चरत्नसमन्वितम् |
कुम्भलक्षण संयुक्तं सकूर्चं वस्त्रवेष्टितम् || १२८ ||

चन्दनोदकसंयुक्तं तन्मध्ये पद्मसंस्थितम् |
चतुर्भुजं त्रिणेत्रं च शूलपाणिं जटाधरम् || १२९ ||

अर्धचन्द्रधरं देवं नागाभरणभूषितम् |
हेमयज्ञोपवीतं च नवरत्नाङ्गुलीयकम् || १३० ||

उत्सवे दीक्षितं शंभुं देवं यागेश्वरं यजेत् |
वर्धनीं कूर्चं संयुक्तां वामपार्श्वे प्रतिष्ठितम् || १३१ ||

चतुर्भुजां त्रिणेत्रां च सर्वाभरणभूषिताम् |
अभयं ज्ञानमुद्रां च दधानं पद्ममङ्कुशम् || १३२ ||

प्द्f १२६, प्. ७७८)

परितोष्टौ न्यसेत् तत्र विद्येश्वर समायुतम् |
पाद्यमाचमनं चार्घ्यं रत्नोदकमतः परम् || १३३ ||

पुष्पोदकं तिलोदं च यवोदं गन्धवारि च |
इन्द्रादीशानपर्यन्तं कुम्भानष्टौ च विन्यसेत् || १३४ ||

सर्वलक्षणं संयुक्तं स्तेष्विन्द्राद्याश्च पूजयेत् |
लोहेन दारुणावापि दशायुधानि कल्पयेत् || १३५ ||

सर्वाणि देवतारूपाण्यस्त्रोपेतशिरांसि च |
अर्चयेत्तानि सर्वाणि कलशानां बहिः क्रमात् || १३६ ||

पूर्वादि दिक्षु वज्राद्यान्यायुधानि प्रदक्षिणम् |
उत्तरे चक्रदेवं तु दक्षिणे पद्मदैवतम् || १३७ ||

अष्टमङ्गलरूपाणि वेदिबाह्ये तु पूजयेत् |
त्रिशूलं वायुदिग्भागे त्रिसन्ध्यां पूजयेच्छुभम् || १३८ ||

शिवाग्नि जनयेत् पूर्वे पूर्ववत् पूजयेच्छुभम् |
त्रियक्षं चतुर्भुजं देवं चन्द्रार्धकृतशेखरम् || १३९ ||

यज्ञमूर्तिं हुताहव्यं सप्तजिह्वासु होमयेत् |
हृन्मन्त्रेण समित्सङ्घं घृतं पूरुषमन्त्रतः || १४० ||

अघोरेण चरुं लाजान् अघोरास्त्रेण होमयेत् |
सक्तुं वामेन मन्त्रेण क्षीरं वै सद्यमन्त्रतः || १४१ ||

यवान् हृदयमन्त्रेण सिद्धार्थं सद्यमन्त्रतः |
शिवगायत्रिमन्त्रेण गुलं हुत्वा महेश्वर || १४२ ||

तिलमीशानमन्त्रेण माषमुद्बणमन्त्रतः |
द्रव्यान्ते व्याहृतिं जुहुयाद्रुद्राणां नामयक्ष्यते || १४३ ||

प्द्f १२७, प्. ७७९)

चतुर्दश्याष्टरुद्राणां नामान्येवं क्रमाच्छृणु |
धूमयानं च भूतं च वसुधा च तरुः कलाः || १४४ ||

रक्षोनेत्रमविच्छेदसामं नैव तथादिनम् |
ज्ञानपुष्पादि गीत्यादि सप्तरुद्राश्चतुर्दश || १४५ ||

प्रत्येकमष्टधान्ते च द्वादशोत्तरकशतम् |
धूमावरणम् ||
धूमरुद्र भूतनीलरुद्रपाशरुद्रनाशरुद्राजस्थिररुद्रयानावरणम् ||

यानरुद्र घोररुद्र वीररुद्र सोमरुद्र वासरुद्र केशरुद्र श्रीरुद्र महारुद्र 
वररुद्र |
भूतावरणम् || 

भूतरुद्र वासरुद्र वायुरुद्र स्पर्शरुद्र त्वक्ररुद्र ईशरुद्र नागरुद्र गलरुद्राग्नि 
रुद्र वस्वधावरणम् ||

वसुधारुद्र श्रीरुद्र चक्षुरुद्रात्मरुद्र रसरुद्रजिह्वारुद्र शब्दरुद्र अति अतिष्ठ 
रुद्रतरुणावरणम् 
तरुणरुद्र शिखारुद्र ज्योत्स्नारुद्र खररुद्र सत्यरुद्र मनोरुद्र शुभरुद्र 
अण्डरुद्र कालावरणम् ||

कालरुद्र महारुद्र शिवं त्रिदिनमुत्सवकं शुभम् || १४६ ||

प्द्f १२८, प्. ७८०)

एकाहं शैवमेवोक्तं कारयेद्भक्तिमान्नरः |
शुद्धान्नं दधिमिश्रं लड्डुकापूपसंयुतम् || १४७ ||

फलं च गुलसंमिश्रं गणानां तुष्टिदं शुभम् |
फलं च रजनीचूर्णं हरिद्रान्नं स सक्तुकम् || १४८ ||

दधिमिश्रं स पुष्पादयं भूतसंप्रीतिकारकम् |
बिल्वपत्र कुशाग्रैश्च शाल्यन्नं सहमिश्रितम् || १४९ ||

कदलीफलसंयुक्तं मृगीणां बलिरुच्यते |
इन्द्रवल्ली हरिद्राश्च प्रियङ्गुघृतसंयुतम् || १५० ||

चतुर्थेऽहनि दातव्यं शक्रस्य बलिरुच्यते |
पद्मपुष्पं च रजनी लाजयुक्तं च पायसम् || १५१ ||

पंचमेऽहनि दातव्यं ब्रह्मप्रीतिकरं शुभम् |
गुलोदनं घृतोपेतं बृहतीफलसंयुतम् || १५२ ||

षष्ठमेऽहनि दातव्यं वैष्णवं बलिरुच्यते |
साज्यं तु कृसरान्नं वै नालिकेरफलैर्युतम् || १५३ ||

नालिकेरफलैर्युक्तं रुद्रप्रीतिकरं शुभम् |
क्षीरान्नं दधिसंयुक्तं कदलीफलसंयुतम् || १५४ ||

अष्टमेऽहनि दातव्यं ईशप्रीतिकरं शुभम् |
पंचान्नापूपसंयुक्तं अज्येनपरिपूरितम् || १५५ ||

नवमेऽहनि दातव्यं सादाख्यं प्रीतिदं शुभम् |
गुलान्नं पायसान्नं च शुद्धान्नं घृतपूरितम् || १५६ ||

दशमेऽहनि दातव्यं बिन्दुप्रीतिकरं शुभम् |
शुद्धान्नं गुलसंमिश्रं क्षीरेणैव तु पूरितम् || १५७ ||

प्द्f १२९, प्. ७८१)

एकादशेऽह्नि दातव्यं गौरीप्रीतिकरं शुभम् |
द्वादशेऽहनि दातव्यं शिवप्रीतिकरं शुभम् || १५८ ||

अथवा गुलदध्वाज्यं संमिश्रं शुद्धमोदनम् |
सर्वेषामेव देवानां महाप्रीतिकरं शुभम् || १५९ ||

पूजयित्वा विशेषेण तत्तन्मन्त्रेण दापयेत् |
द्रोणं वापि तदर्धं वा तदर्धं वा तदर्धकम् || १६० ||

कुक्कुटाण्ड प्रमाणेन बलिं दद्यात् पृथक् पृथक् |
अलङ्कुर्याद्विशेषेण ग्रामं नगरमेव च || १६१ ||

वीथी रुद्घृतशष्यादि निम्नोन्नत विवर्जिताः |
कृत संमार्जनाः शुद्धाः सेविताजलबिन्दुभिः || १६२ ||

वर्णमन्त्रं समुच्चार्य प्रोक्षयेच्छुद्धवारिभिः |
पताकाभिरनेकाभि तथाकाशध्वजैरपि || १६३ ||

क्रमुकैः कदलीभिश्च प्रदीप्तैः पालिकागणैः |
पूर्णकुम्भैरनेकैश्च चित्रवस्त्रादिभूषितैः || १६४ ||

वस्त्रैः सुगन्धमाल्यैश्च गृहान्सर्वान्विभूषयेत् |
ततोऽङ्कुरार्पणं कुर्यात् उत्सवार्थं यथा पुरा || १६५ ||

तालकाहलझल्लर्यैः धूपदीपसमाकुलैः |
ध्वपिञ्छ समायुक्तैः स्तोत्रमङ्गकवाचकैः || १६६ ||

स्वर्णरङ्गस्य मध्ये तु त्रिशूलं लिङ्गमेव च |
***(?)धानि परितः स्थापयेत् काञ्चनालयम् || १६७ ||

यन्त्रभावे तथास्सर्वे व्रजेयुश्शिरसातले |
सर्वालङ्कारसंयुक्तः सोष्णीषः सोत्तरीयकः || १६८ ||

प्द्f १३०, प्. ७८२)

आचार्यः शिष्यसंयुक्ते ब्राह्मणैः परिवारितः |
ब्रह्मादीशानपर्यन्तं बलिं दद्याद्विशेषतः || १६९ ||

शूलस्याग्रं कलारूपं तन्मूलं रुद्ररूपकम् |
सकलं निष्कलं चैव न्यासमाराधनं क्रमात् || १७० ||

बलिद्रव्यं च सहितं वज्राद्याः पद्मकान्तकम् |
गन्धपुष्पैरथाह्यर्च्य रुद्ररूपं तु धारयेत् || १७१ ||

*(?)स्तका दृढमध्ये तु स्थाप्य पुष्पोपशोभितम् |
व्रजेदुत्सवमन्ते तु सर्वालङ्कारसंयुतम् || १७२ ||

नानाप्रहरणोपेताः सत्****(?) तागमन् |
तदन्ते गजमारूढाः तदन्ते वाजिवाहना || १७३ ||

यन्त्ररूढास्तदन्ते तु दिव्यस्त्रीपरिसेविताः |
अश्वयन्त्राः तदन्ते तु तदन्ते गजयन्त्रिताः || १७४ ||

तदन्ते मण्टपायन्त्रं तदन्ते उक्षयन्त्रकाः |
यन्त्रदेवालया मध्ये नृत्तगेयसमन्विताः || १७५ ||

सुखासनस्तु प्रथमा द्वितीयो वृषवाहनः |
तृतीयस्त्रिपुरघ्नं तु चतुर्थश्चन्द्रशेखरः || १७६ ||

पञ्चमं चार्धनारीशः षष्ठो हरिहरर्धतः |
सप्तमोभैक्षमूर्ति स्यात् अष्टमः कालनाशनः || १७७ ||

नवमः कालदहनः परः कल्याण सुन्दरः |
एकादशस्तु लिङ्गस्थः द्वादशस्तु सदाशिवः || १७८ ||

त्रयोदशस्तु नृत्तेशः सर्वालङ्कारसंयुतः |
राङ्गे वा शिबिकायां वा रथेवा द्विरदेऽथवा || १७९ ||

प्द्f १३१, प्. ७८३)

तदन्ते पाशुपतास्तु तदन्ते त महाव्रताः |
महाशैवास्तदन्ते तु तदन्ते ब्राह्मणाः क्रमात् || १८० ||

तदन्ते ब्राह्मणाः सर्वे तदन्ते सिद्धसेवकाः |
तदन्ते गायकाः सर्वे तदन्ते नृत्तकाः स्त्रियः || १८१ ||

ईश्वराः शक्तिसहितः तदन्ते तु शतैर्व्रजेत् |
योषिद्गणैश्चपरितः सर्वालङ्कारसंयुतैः || १८२ ||

नानापुष्पैर्ध्वजैश्छत्रैः नानाचामरसंयुतैः |
नानाभूत समायुक्तैः नानाकाहलधारकैः || १८३ ||

त्रिवली दीपिकाभिश्च यन्त्रदीपैर्विशेषतः |
हस्तदीपैर्यष्टिदीपैः सर्वत्रपरिशोभितैः || १८४ ||

सर्वतः पृष्ठतो गच्छेत् चण्डनायकदेवता |
तदन्ते घोषयेत्तत्र सर्ववाद्य समायुतम् || १८५ ||

पटहैर्मर्दलैस्तालैः भेरिदुन्दुभिझल्लकैः |
पणवैः झल्लरैश्चैव वीणाकिन्नरवेणुभिः || १८६ ||

अग्रतः पृष्ठतःश्चैव घोषयेत्तु विशेषतः |
तदन्ते वैश्य शूद्राश्च गच्छेयुर्जपसंयुताः || १८७ ||

सर्वेवर्णास्तदन्ते तु तदन्ते गजरूपकाः |
वृद्धाबालायुवानश्च क्लीवाभोगभुजस्ततः || १८८ ||

तदन्ते भक्तदासास्तु व्रजेयुः क्रमशः शनैः |
ये देवमनुगच्छन्ति तद्गतेनान्तरात्मना || १८९ ||

पदे पदेश्वमेधस्य प्राप्नुवन्ति फलं नराः |
सर्वपापैः प्रमुच्यन्ते शैवं पदमवाप्नुयुः || १९० ||

प्द्f १३२, प्. ७८४)

एवं प्रदक्षिणं कुर्यात् ग्रामं वा नगरं तु वा |
इन्द्रादीशानपर्यन्तं पीठं कल्प्यविशेषतः || १९१ ||

धान्यशाले सरस्वत्यां क्षेत्रपाल बलिं ददेत् |
मण्टपे तु प्रजापत्यं गोपुरे नन्दिदेवता || १९२ ||

प्राकारे वासुकीं चैव वक्ष्यतेन्द्रादि देवताः |
राजद्वारे च श्रीदेवी सभास्थाने नटेश्वरी || १९३ ||

आदित्यस्य महेन्द्रस्य एते पूर्वाधिदेवताः |
उद्याने तु महादेवी गोष्ठे चैव तु गोमुखी || १९४ ||

दुर्गास्थाने विशेषं तु अनाद्यस्त्वण्डदेवता |
रुद्ररूपा शिवस्थाने विष्णुस्थाने तु वैष्णवी || १९५ ||

ब्रह्मस्थाने च वाग्देवी गुरुस्थाने मनोन्मनी |
तटाके चन्द्रदेवास्तु कूपे चैव शिवस्तथा || १९६ ||

वल्मीके नागराजश्च पर्वतो परमेश्वरी |
चित्रस्थाने तु गन्धर्वान् नदीनां करुणालयी || १९७ ||

गजस्थाने तु विघ्नेशोत्वश्वस्थाने तु चाश्विनी |
गोस्थाने पार्वतीं चैव श्मशाने तु पिशाचिका || १९८ ||

इत्येतेषां तु देवानां स्वनाम्ना दापयेत् बलिम् |
मुत पुष्पोदनौ पुष्पं सक्तु लाजतिलैरपि || १९९ ||

सर्वेषां सहितद्रव्यं स्वनाम्ना विनिवेदयेत् |
आम्रः केलीफलं चैव कदलीफलमेव च || २०० ||

लाजापूप गुलान्नं च ताम्बूलं च प्रदापयेत् |
दारिद्र्य दुःखशमनं सर्वकामसमृद्धिदम् || २०१ ||

प्द्f १३३, प्. ७८५)

बलिमात्रप्रदानेन शिवलोके महीपते |
शनैर्देवालयं गत्वा बलिपीठे बलिं क्षिपेत् || २०२ ||

पादप्रक्षालनं कृत्वा प्रविशेदालयं प्रति |
मण्टपे तु स्थितो देवा सर्वदेवगणैस्सह || २०३ ||

मृदङ्गादि महाशब्दाः पूर्वस्यांदिशि संस्थिताः |
नर्त्तको मर्दकश्चैव दक्षिणे तु व्यवस्थिताः || २०४ ||

गायको वंशकश्चैव उत्तरे तु व्यवस्थिताः |
आचार्यं पूर्वदिग्भागे नृपश्चैव तु पश्चिमे || २०५ ||

पार्श्वयोरुभयोश्चैव देवस्यगणिकास्थिता |
देवस्याग्रे विशेषेण नृत्तगेयं स तालकम् || २०६ ||

नीराजनं प्रकुर्वीत दिव्यस्त्रीणां तु धारयेत् |
भस्मं पुष्पं च दीपं च त्वद्भुतच्छत्रचामरैः || २०७ ||

दर्पणं हेमकुम्भं च त्रिपाद्युपरिविन्यसेत् |
पाद्यमाचमनं चार्घ्यं दद्यात् पुष्पं च मूर्ध्नि च || २०८ ||

अक्षतं शिरसिन्यस्य गन्धं दद्याद्विशेषतः |
आचामन्तु ततो दद्यात् धूपदीपं प्रदापयेत् || २०९ ||

दद्यात् प्रदीपं वेष्यं च मस्तकोर्ध्व प्रदक्षिणम् |
तदन्ते दापयेद्भस्मं दर्पणं दर्शयेत् ततः || २१० ||

गणिकाभिर्धारयित्वा प्रदीपान्वाद्यसंयुतम् |
पीठाग्रे वा विनिक्षिप्य प्राकाराणां बहिक्षिपेत् || २११ ||

उत्सवस्यादि रात्रादौ सर्वेषां कौतुकं न्यसेत् |
उत्सवस्यादि रात्रौ तु पूजयेत् परमेश्वरम् || २१२ ||

प्द्f १३४, प्. ७८६)

पञ्चवर्ण हविः पश्चात् पञ्चवक्त्रेषु दापयेत् |
पूर्वे तु पायसं दद्यात् दक्षिणे तु घृतोदनम् || २१३ ||

पश्चिमे च गुलान्नं च हरिद्रान्नं तथोत्तरे |
शुद्धान्न मूर्ध्ववक्त्रे तु नैवेद्यं पञ्चवर्णकम् || २१४ ||

त्रिसन्ध्यामर्चनं कुर्यात् परिवार समन्वितम् |
प्रतिमां गोलकं चैव त्रिशूलं यागदैवतम् || २१५ ||

त्रिसन्ध्यामर्चयेद्धीमान् राजाराष्ट्राभिवृद्धये |
पूजा होमं तदन्ते तु बलिं चैव प्रदक्षिणम् || २१६ ||

पाद्यमाचमनं चार्घ्यं गन्धं पुष्पं च धूपकम् |
दीपं चैव निवेद्यं च त्रिसन्ध्यां विनिवेदयेत् || २१७ ||

क्रियां सर्वासु चेवं तु एवमेव दिने दिने |
अवमृतस्य पूर्वे तु मृगयात्रा समाचरेत् || २१८ ||

युद्धारंभ प्रभावेन ग्रामं कुर्यात् प्रदक्षिणम् |
बध्नीयात् कौतुकं सीमान्तस्यां रात्रौ विशेषतः || २१९ ||

सौवर्णं राजतं सूत्रं अथकार्पासजं तु वा |
हृदयं मन्त्रमुच्चार्य पुण्याहं तत्र वाचयेत् || २२० ||

चूर्णोत्सवक्रमं वक्ष्ये शृणुष्वेवं महेश्वर |
प्रासाद पश्चिमेभागे शालिभिश्चतुरश्रकम् || २२१ ||

स्थण्डिलं कारयेत् तत्र तन्मध्येष्टदलान्वितम् |
लूखलं मुसलं चैव क्षालयेदस्त्रमन्त्रतः || २२२ ||

स्थण्डिलस्य तु मध्ये तु लूखलं प्रणवासने |
विन्यस्य वस्त्रेण वेष्ट्य गन्धपुष्पादिनार्चयेत् || २२३ ||

प्द्f १३५, प्. ७८७)

अङ्कुरैः शोभितं कुर्यात् अर्चयित्वा यथाक्रमम् |
हरिद्रोशीर कुष्ठाश्च कर्पूरं च सपिंछलम् || २२४ ||

उलूखलस्य मध्ये तु सर्वं निक्षिप्य चूर्णितम् |
सद्यमन्त्रं समुच्चार्य पूजयेत् तु महेश्वरम् || २२५ ||

आचार्यः प्रथमं कुर्यात् चूर्णकर्मा ततो नृपः |
तदन्ते ब्राह्मणाश्शिष्टाः तदन्ते भक्तिमज्जनाः || २२६ ||

रुद्राद्यस्यास्तु गणिका नववस्त्राद्यलङ्कृताः |
अङ्कुरैश्शोभितं कुर्यात् गन्धपुष्पसमन्वितम् || २२७ ||

नृत्तगेयं च वाद्यं च चूर्णकर्म मुहुर्मुहुः |
लिङ्गं दर्पणशूलेषु प्रतिमा परिवारके || २२८ ||

तैलेन लेपनं कृत्वा दक्षिणेश्वरमर्चयेत् |
आचार्यो नृपतेश्चूर्णं भक्तानां च प्रदापयेत् || २२९ ||

ततस्तु सर्वजातिभ्य चूर्णं तैलेन दापयेत् |
शङ्खकाहलनाश्चैव भेर्यादि ध्वनिसंयुतैः || २३० ||

ब्राह्मणान्घोषयित्वा तु स्वस्तिमङ्गलवाचकैः |
स्थण्डिलं तत्र सङ्कल्प्य वसुपत्राम्बुजान्वितम् || २३१ ||

त्रिशूलं तत्र संस्थाप्य तदग्रे कलशान्यसेत् |
शूलादुत्तरत स्थाप्य यागदेवं महेश्वरम् || २३२ ||

गन्धपुष्पादिनाभ्यर्च्य ताम्बूलं तु निवेदयेत् |
प्रतिमाभिमुखं कुर्यात् स्थण्डिलं वालुकामयम् || २३३ ||

नवपात्राणि संस्थाप्य सुदृढानि सुखानि च |
स्थण्डिलस्योत्तरे देशे पात्राणां शुद्धिदं पुनः || २३४ ||

प्द्f १३६, प्. ७८८)

पुण्याहं वाचयित्वा तु ब्राह्मणान्प्रोक्षयेत् ततः |
वज्रं मरकतं चैव पद्मरागं च नीलकम् || २३५ ||

मौक्तिकं चैव तन्मध्ये पञ्चरत्नानि विन्यसेत् |
पाद्यं तु पूर्वदिग्भागे दक्षेत्वाचमनीयकम् || २३६ ||

अर्घ्यं तु पश्चिमे पश्चादुत्तरेणाच्युत न्यसेत् |
आग्नेययान्तीर्थपात्रं तु नैऋत्यां गन्धतोयकम् || २३७ ||

वायव्यां लेपनद्रव्यं ऐशान्यां पुष्पवानि च |
गङ्गां च यमुनां चैव नर्मदा च सरस्वती || २३८ ||

सिन्धुर्गोदावरीं चैव कावेरीतीर्थसप्तकम् |
बिन्दुमध्यात् समाकृत्य स्थापयेद्गन्धवारिषु || २३९ ||

अन्तादिशिखण्ड्यन्तान् कलशेष्वर्चयेत् क्रमात् |
कूर्चन्तु निक्षिपेत् तत्र अङ्गप्रत्यङ्गमेव च || २४० ||

समावेष्य च वस्त्रेण तुलसीं तत्र निक्षिपेत् |
गन्धपुष्पादिभिर्धूपैः अर्चयित्वा यथाक्रमम् || २४१ ||

स्नपनान्ते प्रकुर्वीत पाद्यं सद्येन दापयेत् |
आचामं पुरुषेणैव अर्घ्यमीशानमन्त्रतः || २४२ ||

ब्रह्मभिः पञ्चभिः पश्चात् पञ्चगव्यं प्रदापयेत् |
घृतभिक्षु घृतस्नानं दधिक्राविण्णो दधिस्तथा || २४३ ||

क्षीरं पयस्वमन्त्रेण मधुवाता मधूनि च |
इत्थं तत्र नदीमध्ये प्रतिमास्नानमाचरेत् || २४४ ||

शूलस्नानं ततः कुर्यात् कौतुकं तीर्थकद्वयम् |
महातीर्थं महावश्यं पालनं शत्रुनाशनम् || २४५ ||

प्द्f १३७, प्. ७८८)

ऋएपेअत् पगे 

प्. ७८९)

पगे मिस्सिन्ग् 

प्द्f १३८, प्. ७९०)

ग्राम प्रदक्षिणं कृत्वा प्रविशेदालयं ततः |
पश्चाद्भागे स्थिता देवगृहे वित्ताननु क्रमात् || २५७ ||

वस्त्राभरण पुष्पाद्यैः अर्चयेत् पूर्ववद्गुरुः |
प्रदक्षिणं ततः कृत्वा शुद्धदेवान् समर्चयेत् || २५८ ||

एवं परमया भक्त्या यः कुर्याच्छिवोत्सवम् |
कुलैकविंशसंयुक्त शिवलोके समोदते || २५९ ||

तस्मात् सर्वप्रयत्नेन शिवस्यैवं महोत्सवम् |
राजराष्ट्राभिवृद्ध्यर्थं कारयेद्विधिपूर्वकम् || २६० ||

शिवोत्सवविधिप्रोक्तं प्रायश्चित्तविधिं शृणु || 

इति मकुटतन्त्रे त्रिसहस्रिकायां संहितायां क्रियापादे शिवोत्सवविधिपटलः ||
प्द्f १३९, प्. ७९१)

प्रायश्चित्तविधिः 

प्रायोविनाश इत्युक्तं चित्तं सन्धानमुच्यते |
विनाशस्य तु सन्धानं प्रायश्चित्तमिति स्मृतम् || १ ||

कर्षणाद्यर्चनान्तं च प्रायश्चित्तं वदाम्यहम् |
पूजाकाल परिभ्रंशे तत्सन्ध्या द्विगुणा भवेत् || २ ||

एकसन्ध्यार्चनाहीने ब्रह्ममन्त्र शताहुतिः |
निवेद्य पायसान्नं तु पुनः कुर्याच्छिवार्चनम् || ३ ||

एकाहेत्वर्चनाहीने स्नपनं नवकुम्भम् |
द्व्यहेत्र्यहेर्चनाहीने पञ्चविंशति कुम्भकम् || ४ ||

निवेद्य च गुलान्नं तु पूर्ववत् पूजयेच्छुभम् |
विशेषादर्चनं कुर्यात् शिवमन्त्र शताहुतिम् || ५ ||

चतुर्थाहेतु पञ्चाहे पूजाहानि समन्विते |
पञ्चाशत् सङ्ख्यया चैव कलशस्नपनं क्रमात् || ६ ||

षड्दिनादि दशाहान्तं कृत्वैकाशीति कुम्भकम् |
एकादशादि पञ्चान्तं पूजाहानिस्तु संभवेत् || ७ ||

कृत्वा तत्र शिवाग्निं तु स्नपनं च शताष्टकैः |
पूर्ववत् पूजनं कुर्यात् नैवेद्यं द्विगुणं भवेत् || ८ ||

षड्दिनादि दशाहान्तं कृत्वैकाशीति कुम्भकम् |
एकादशादि पञ्चान्तं पूजाहानिस्तु संभवेत् || ७ ||

कृत्वा तत्र शिवाग्निं तु स्नपनं च शताष्टकैः |
पूर्ववत् पूजनं कुर्यात् नैवेद्यं द्विगुणं भवेत् || ८ ||

शिखामन्त्रं शतं हुत्वा पायसान्नं निवेदयेत् |
पूजाहानौ तु मासान्तं कलशानां शतत्रयम् || ९ ||

हृन्मन्त्रं च शतं हुत्वा * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * * * (?) संप्रोक्षणं चरेत् || १० ||

बलिहानौ तु संध्याया मन्यत्र द्विगुणं चरेत् |
द्विसन्ध्यं बलिहानौ तु द्विगुणं चान्यसन्धिके || ११ ||

प्द्f १४०, प्. ७९२)

त्रिसन्ध्यं बलिहानौ तु तत्र स्नपनमाचरेत् |
द्वहादारभ्यमासान्तं बलिविच्छदनं यदि || १२ ||

शिवाग्निं पूर्ववत् कृत्वा स्नपनं तु शताष्टकम् |
सहस्राज्याहुतिं हुत्वा शिवमन्त्रेण देशिकः || १३ ||

अष्टोत्तरशतेनैव कलशैस्नपनं चरेत् |
 भारद्वयं तु नैवेद्यं एकाहोत्सवमाचरेत् || १४ |

स्त्रीशूद्रस्पर्शने चैव चण्डालस्पर्शनेऽपिवा |
स्नपनं पञ्चविंशात्तु शिवमन्त्रं शतं हु*(?) || १५ ||

* * * * * * * * * * * * * * (?) जयेत् |
बलिभ्रमणकाले तु प्रतिमालिङ्गमेव वा || १६ ||

स्फुटितं चलितं भिन्नं नाशं छिन्नं भवेद्यदि |
तत्रैव कल्पयेद्धोमं अथवालयमध्यमे || १७ ||

पूर्ववद्बलि लिङ्गं तु कृत्वा तत्र प्रदक्षिणम् |
अथवा पूर्ववत् कृत्वा शिवमन्त्रं शतं हुनेत् || १८ ||

अष्टोत्तरशतं पश्चात् * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * (?)न्त्रं शतं हुनेत् || १९ ||

पुण्याहं वाचयेत् तत्र मूलेनैव शतं हुनेत् |
अष्टोत्तरशतं पश्चात् मूलमन्त्रं जपेद्गुरुः || २० ||

तत्काले दीपहीने तु स्थित्वा बलिं ततः कुरु |
पुनर्दीपं समादाय कृत्वा शेषप्रदक्षिणम् || २१ ||

नैवेद्यं च विहीने तु द्विगुणं च * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * * * (?) हीन तु || २२ ||

प्द्f १४१, प्. ७९३)

नित्याग्नि कार्यहीने तु हृन्मन्त्रेण शताहुतिम् |
उत्सवे तु विशेषेण प्रायश्चित्तविधिं शृणु || २३ ||

वृषयाग विहीने च ध्वजारोहणहीनकम् |
ध्वजयष्टि विहीने तु दण्डवेदिविहीनके || २४ ||

ध्वजघण्टाविहीने तु पतितेङ्गविहीनके |
दर्भमालाविहीने तु * * * * * * * * || २५ ||

* * * * * * * * * * * (?) धविहीनके |
अङ्कुरार्पणहीने तु अस्त्रयागविहीनके || २६ ||

मन्त्रहीने क्रियाहीने दर्भापरिधिहीनके |
कलशस्थापनेहीने कुम्भहीने च निर्जले || २७ ||

रत्नहेम विहीने तु कूर्चसूत्रविहीनके |
विष्टरं परिधिहीने तु वस्त्रहीने तथैव च || २८ ||

नैवेद्यादि * * * * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * (?) तु तत्काले कलहेपि च || २९ ||

पूजापर्युषितद्रव्यैः सङ्करे लिङ्गबिम्बयोः |
प्रतिमं यात्रकाले तु पतितेयाङ्गहीनके || ३० ||

उत्सवे चैव तद्गामे मृते चैव तु मन्यके |
परिवेष रजनी मग्निदग्धौ भयङ्करौ || ३१ ||

रक्षासूत्रविहीने * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * (?) गे कृतेमसि || ३२ ||

मन्त्राणां संकरं चैव हीनावाचार्य दक्षिणा |
एवमादि समुत्पन्ने ग्रामादीनान्तु दोषकृत् || ३३ ||

प्द्f १४२, प्. ७९४)

वृषयाग विहीने तु गावोनश्यन्नशंयः |
वृषभस्नपनं कृत्वा गन्धपुष्पेन योजयेत् || ३४ ||

निवेदयेत् तु मुद्गा * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * (?) तु राजा दुर्जयमाप्नुयात् || ३५ ||

शान्तिहोमं ततः कृत्वा विधिनारोपयेद्बुधः |
ध्वजवेदिविहीने तु मन्त्रीणां तु भयङ्करम् || ३६ ||

शान्तिहोमं ततः कृत्वा पुनःसन्धानमाचरेत् |
रज्जुहीने ध्वजच्छिन्ने नष्टे च पतितेऽथवा || ३७ ||

ध्वजयष्टि * * * * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * (?) च्चैव पुण्याहं तत्र वाचरेत् || ३८ ||

शान्तिहोमं ततः कृत्वा भक्तानां चैव पूजयेत् |
घण्टाहीने तु पतिते बालानां तु क्षयं भवेत् || ३९ ||

पुण्याहं वाचयित्वा तु मूलमन्त्रं शतं जपेत् |
घण्टामस्त्रेण संप्रोक्ष्य पुनस्सन्धा* * * * (?) || ४० ||

* * * * * * * * * * * * (?) भयं भवेत् |
स्नपनं कारयेच्छंभो भेरीमपि च ताडयेत् || ४१ ||

सोषकाले तु पटहोच्छिन्ने च पतितेपि च |
चर्मणो भेदने चैव सस्यनाशं विनिर्दिशेत् || ४२ ||

वर्णमन्त्रमनुस्मृत्य हुत्वा तच्चशतं जपेत् |
पश्चादन्यं परिग्राह्य विधिना ताडये * *(?) || ४३ ||

* * * * * * * * * * * * * * (?)र्जिते |
एतैचालक्षणैर्युक्तं तद्ग्रामस्य क्षयं भवेत् || ४४ ||

प्द्f १४३, प्. ७९५)

प्रमाणहीनं यः कुर्यात् प्रमाणस्य प्रवेशयेत् |
शान्तिहोमं ततः कृत्वा तत्तत्कर्म समाचरेत् || ४५ ||

वेद्यास्थण्डिलहीने तु सस्यनाशं न संशयः |
पञ्चगव्येन संशोध्य मूलमन्त्रं शतं ज*(?) || ४६ ||

* * * * * * * * * * * * (?) पयेत् क्रमात् |
मध्ये तु यागशालायां स्थापितान घटायदि || ४७ ||

परचक्राद्भयं राज्ये राजादुर्जयमाप्नुयात् |
पूर्ववद्यागशालायां यथाविधि घटान्तरैः || ४८ ||

तद्दिनन्तु समारभ्य पुनरुत्सवमाचरेत् |
प्रमादादग्निदग्धे च पूर्ववत् कल्पयेत् क्रमात् || ४९ ||

पु * * * * * * * * * * * * * * * (?) |
सृक्सृवस्य विहीने तु जनं च ज्वरमारितम् || ५० ||

प्रवर्तते महाव्याधिं नित्यं ग्रामनिवासिनाम् |
त्रियम्बकेन मन्त्रेण शतमष्टोत्तरं हुनेत् || ५१ ||

दर्भमालाविहीने च त्वनावृष्टि प्रवर्त्तके |
मूलमन्त्रं शतं जप्त्वा दर्भमालां च योजयेत् || ५२ ||

होमद्रव्यविहीने च त्वनावृष्टि * * * * (?) |
* * * * * * * * * * (?) व्याहृतिमेव च || ५३ ||

तद्रव्यहोमयेद्धीमान् पूर्वोक्तविधिनासह |
आयुधानां विनाशे तु तस्करेण भयङ्करम् || ५४ ||

त्र्यक्षरेण मन्त्रेण होमयेच्छत सङ्ख्यया |
कृत्वा सलक्षणेनैव प्रोक्षयेत्तु शिवांभसा || ५५ ||

प्द्f १४४, प्. ७९६)

अष्टमङ्गलहीने तु जनानां चैव नाशनम् |
ईश * * * * * * * * * * * * * * (?) || ५६ ||

अङ्कुरार्पणहीने तु पालिकादिविवर्जिते |
महाव्याधिसमुत्पन्नः सस्यनाशो न संशयः || ५७ ||

सहस्र मूलमन्त्रे तु हुत्वा भक्तांस्तु पूजयेत् |
ततोङ्कुरार्पणं कुर्यात् पालिकादि सलक्षणम् || ५८ ||

अस्त्रयागविहीने च महामारी प्रवर्तते |
मूर्तिहोमं ततः * * * * * * * * * * (?) || ५९ ||

* * * (?) वासनं तत्र कुर्यात् पूर्वोक्तमार्गतः |
कुम्भस्थापनहीने च दुर्भिक्षं जायते ध्रुवम् || ६० ||

मूर्तिहोमं ततः कृत्वा मूलमन्त्रं शतं हुनेत् |
यागप्रदीपहीने च प्रमादे च विशेषतः || ६१ ||

सस्यानां नाशनं चैव उन्मादो जायते ध्रुवम् |
घोरमन्त्रं शतं हुत्वा * * * * * * * * (?) || ६२ ||

* * * * * * * * (?) दीपमारोपयेत् ततः |
दुर्भिक्षं जायते कुण्डे वह्निविच्छेदनेपि च || ६३ ||

अद्वास्य भस्मान्यङ्गारमग्निमाधाय पूर्ववत् |
समिधं चरुलाजेन जुहुयान्मूलमन्त्रतः || ६४ ||

प्रत्येकं च शतं हुत्वा द्रव्यान्ते व्याहृतिं हुनेत् |
यागप्रदीपहीने च प्रमादे च विशेषतः || ६५ ||

सस्यानां नाशनं चैव उन्मादो जायते ध्रुवम् |
घोरमन्त्रं शतं हुत्वा दीपमारोपयेत् ततः || ६६ ||

प्द्f १४५, प्. ७९८)

शूलास्त्रन्तु पुनः कृत्वा स्थापयेद्विधिपूर्वकम् |
इतराङ्गविभेदे च पुनः सन्धानमाचरेत् || ७८ ||

जलाधिवासनं चैव प्रतिष्ठाकालभेदनम् |
आयुधानां प्रणाशे तु विभेदे पतनेऽपि च || ७९ ||

प्रव * * * * * * * * * * * * * * (?) |
* * * (?)पेण मन्त्रेण जपमष्ट शतं हुनेत् || ८० ||

नष्टेभिन्ने च कर्तव्यं तत्पूर्वं लक्षणान्वितम् |
बलिपात्रे विहीने च धनधान्यं विनश्यति || ८१ ||

घोरमन्त्रं शतं हुत्वा नवं पात्रं परिग्रहेत् |
बलिताल विहीने च सर्वधाविप्रियं भवेत् || ८२ ||

मूर्तिमन्त्रं च मूलं च * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * (?) लक्ष्मीनाशो भवेध्रुवम् || ८३ ||

पञ्चब्रह्म षडङ्गानि प्रत्येकं तु शतं जपेत् |
द्विगुणं दीपमारोप्य बलिशेषं समाचरेत् || ८४ ||

कालाति क्रमणे प्राप्ते बलिदाने च यानके |
तद्ग्रामस्यक्षयं प्रोक्तो वर्णमन्त्रं शतं हुनेत् || ८५ ||

* * * * * * * * * * * * * * (?)र्ववत् |
उत्सवे यानहीने च राजामरणमाप्नुयात् || ८६ ||

वर्णमन्त्रं शतं हुत्वा कौतुकं स्नापनं शुभम् |
पुनः प्रक्रमणे नैव कुर्याद्ग्राम प्रदक्षिणम् || ८७ ||

तत्काले कलहो यत्र तस्करैश्च भयं यदि |
मूलबीजं शतं हुत्वा * * * * * * * * (?) || ८८ ||

प्द्f १४६, प्. ७९९)

* * * * * * * * (?) प्रविशेदालयं प्रति |
पूजापर्युषितद्रव्यैः सङ्करैर्ल्लिङ्गमर्चयेत् || ८९ ||

परचक्राद्भयं चैव राज्ञां व्याधि प्रवर्तते |
अघोरास्त्रं शतं हुत्वा स्नापनं पञ्चविंशतिः || ९० ||

पुण्याहं वाचयित्वा तु जपेत् पा * * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * * (?) गहीनके || ९१ ||

वास्तु राजाधिदेवानां नाशनं संभवेत्क्षणात् |
स्नपनं तत्र कुवीत पुण्याहं वाचयेत् ततः || ९२ ||

शान्तिहोमं ततः कृत्वा पुनःसन्धानमाचरेत् |
शिरोबाहु च पादौ च भिन्नानियतितं त्यजेत् || ९३ ||

नखानामङ्गुलीनां च भूषणां च निभेदिने |
* * * * (?)नकं कृत्वा तत्र संप्रोक्षणं कुरु || ९४ ||

दीक्षान्तरे तथाशूद्रे गुरुवाक्यस्यलङ्घने |
तद्ग्रामवासिनां चैव स्थानभ्रंशं न संशयः || ९५ ||

पंचगव्येन संप्रोक्ष्य पुण्याहं वाचयेत् ततः |
स्नपनं कारयेद्बिम्बं शिवमन्त्रं शतं हुनेत् || ९६ ||

उत्सव * * * * * * * * * * * * * (?) |
* * * (?)दूषणोत्पत्तिः शीघ्रं संत्यज्यतच्छ्रयम् || ९७ ||

वर्णमन्त्रं तथास्त्रं च होमयेत् तु शतं शतम् |
परिवेष तु तत्काले लोकस्यैशानमादिशेत् || ९८ ||

शिवमन्त्रं शतं हुत्वा व्योमव्यापि शतं जपेत् |
नीराजनविहीने तु पावकेन भयं भवेत् || ९९ ||

प्द्f १४७, प्. ८००)

मूलप्रकृतिबीजं तु शत ****** (?) |
* * * * * * * * * (?) र्वाक्त विधिनाबुधः || १०० ||

प्रासादे वह्निदग्धे च क्षुद्भयं ग्रामवासिनाम् |
यद्यमन्त्रं शतं हुत्वा बीजं तु स्नापयेच्छभम् || १०१ ||

युद्धारम्भविहीने च सस्यनाशो न संशयः |
ऊर्ध्वचक्रं शतं हुत्वा युद्धारंभं समाचरेत् || १०२ ||

रक्षासूत्रविहीने च सर्वस्त्रीणां विनाशनम् |
मू * * * * * * * * * * * * * * * (?) || १०३ ||

* * * * * (?)न्त्रं शतं कुर्यात् चूर्णोत्सवं ततः |
स्नपनं कारयेत् पश्चात् प्रकुर्यादभिषेचनम् || १०४ ||

ध्वजावरोहहीने तु तन्महापाकोपनम् |
प्रणवं तु शतं हुत्वा पश्चादारोहयेध्वजम् || १०५ ||

शुद्धस्नानविहीनस्यात् अनावृष्टिर्नसंशयः |
पुरुषं तु शतं * * * * * * * * * * (?) || १०६ ||

* * * * * * * * * (?)खं कर्ता च नश्यति |
वर्णमन्त्रं शतं हुत्वा स्नपनं कारयेत् ततः || १०७ ||

अपरे दिवसे चैव पूर्वतीर्थं समाचरेत् |
न्यूनं चैव तथा राष्ट्रे ग्रामयोर्नाशनं भवेत् || १०८ ||

दिशाहोमं ततः कृत्वा शान्तिहोमं तु कारयेत् |
पूर्वोक्तं * * * * * * * * * * * * * (?) || १०९ ||

**(?)द्वासनहीने च त्वप्रीतास्सन्धिदेवताः |
मूलमन्त्रार्च्चितं हुत्वा पश्चादुद्वासनं स्मरेत् || ११० ||

प्द्f १४८, प्. ८०१)

चण्डयागविहीने च परचक्रद्भयं भवेत् |
स्नपनं कारयेच्छंभोश्चण्डयागं समाचरेत् || १११ ||

तन्त्रासाङ्कर्यदोषेण मारिव्याधिस्तु जायते |
समिद * * * * * * * * * * * * * (?) || ११२ ||

*(?)र्ण मन्त्रार्च्चितं हुत्वा तत्सङ्ख्या जपमाचरेत् |
सर्वशान्तिकरं चैव दक्षिणेश्वरमर्चयेत् || ११३ ||

अतत्वे प्रतिपत्तिस्तु प्रायश्चित्तविधिं शृणु |
स्वजात्यदीक्षितं स्पृष्ट्वा भस्मस्नानं समाचरेत् || ११४ ||

अवान्तरेषु जातीषु स्पर्शयेत् स्नानकं द्वयम् |
चण्डा * * * * * * * * * * * * * * (?) || ११५ ||

* * * * (?) जने काले शेषमन्नं त्यजेद्बुधाः |
स्नानद्वयं तथा प्रोक्तं मूलमन्त्रं शतं जपेत् || ११६ ||

दुर्गन्धं वायुना गच्छेत् नासाग्रेऽपि विवर्तयेत् |
गोमयं तु तथा स्पृष्ट्वा शीघ्रपञ्चाक्षरं जपेत् || ११७ ||

स्वजात्य दीक्षितानं च कृत्वा कामेन वै बुधः |
व्योमन्यापि * * * * * * * * * (?) || ११८ ||

नृपान्नं भोजयेद्विद्वान् शिवमन्त्रं शतं जपेत् |
भुक्त्वा वैश्यान्नमेवं तु सहस्रं तु जपेत् क्रमात् || ११९ ||

भुक्त्वा तु कामाच्छूद्रान्नं कृच्छ्रं चान्द्रायणं चरेत् |
मासन्निरन्तरे भुङ्क्ते तच्छूद्रे उपजायते || १२० ||

शूद्रेणैव तु संयुक्ते नित्यं शूद्रवदाचरेत् |
शूद्रस्त्रीसंग * * * * * * (?)न्त्रं शतं हुनेत् || १२१ ||

प्द्f १४९, प्. ८०२)

रजस्व लाङ्गना स्पर्शेत् हुत्वा स्नात्वा शतं जपेत् |
वर्णमन्त्रं शतं जप्त्वा पूजयेद्दक्षिणेश्वरम् | १२२ ||

अदीपभोजने काले शिवमन्त्रं शतं जपेत् |
भुक्त्वा तु दर्शनेकाले शक्त्या हृन्मन्त्रमुच्चरन् || १२३ ||

संस्मरेद्देवदेवेशं भस्मस्नानाद्विशुध्यक्ष्यति |
लशुनं मत्स्यमांसं च चान्योच्छिष्टं तु वर्जयेत् || १२४ ||

प्रमादाद्भक्षयित्वा तु वर्णमन्त्रं शतं जपेत् |
ज्येष्ठाचार्यस्य चोच्छिष्टं भोजयेत् सर्वसिद्धिदम् || १२५ ||

प्रत्यक्षलवणं मध्ये जलवाने वशन्तके |
जपित्वा हृदयं मन्त्रं सर्वदोषं विनश्यति || १२६ ||

पुच्छब्दं भोजयेत्यक्त्वा हृन्मन्त्रं च समुच्चरन् |
अदीक्षिता च भक्तिं च श्रुत्वा हृन्मन्त्रमुच्चरन् || १२७ ||

अपातकादि महापाप प्रायश्चित्तविधिं शृणु |
ब्रह्महत्या सुरापानं सुवर्णस्तेयमेव च || १२८ ||

लङ्घनं गुरुवाक्यस्य गोवधं पंचपातकम् |
तदाचार्य गृहेदेशे ध्यात्वा दक्षिणमीश्वरम् || १२९ ||

चारुभुङ्मासमर्धं वा मौनव्रतमथाचरेत् |
परमेशजलं पीत्वा त्रिसन्ध्यां स्नानमाचरेत् || १३० ||

वर्णमन्त्रं शतं जप्त्वा सर्वस्वं दानमाचरेत् |
त्रियक्षरं जपेन्नित्यं कण्ठमात्रोदकेस्थितः || १३१ ||

त्रिवारं वासये ध्यात्वा गुरुदेवं समर्चयेत् |
नाममन्त्रं सदा जप्त्वा भाषयेब्ज्ञानमुद्रिकाम् || १३२ ||

प्द्f १५०, प्. ८०३)

मुच्यते सर्वपापेभ्यो दक्षिणापदमाप्नुयात् |
सूतक प्रेतकाशौच क्रमाद्वक्ष्ये महेश्वर || १३३ ||

विप्र शुद्धिर्दशाहस्य द्वादशस्य नृपस्य तु |
वैश्यस्य पक्षतः शुद्धिः शूद्रश्शुद्धिस्तुमासकम् || १३४ ||

सम्यज्ञानि स्वधर्मस्थः त्यजेदशानिनां तमः |
शुध्यते तत्क्षणाज्ज्ञानी अज्ञानी शोकहादिने || १३५ ||

ऊर्ध्वतन्त्रेषु संस्कारसूतकं प्रेतकं नहि |
तस्मात् सर्वप्रयत्नेन ऊर्ध्व शैवे तु दीक्षयेत् || १३६ ||

दीक्षितानां नृपाणां च सूतकं प्रेतकं न हि | 
सर्वदोषा च कृत्या च मुच्यते ज्ञानमुद्रिकाम् || १३७ ||

ध्यात्वा जप्त्वा तु पूजा च नाममन्त्रं सदा जपेत् |
नाममन्त्रं सदा जप्त्वा सर्वदोषांस्तु नाशयेत् || १३८ ||

लिङ्गे दोषादिजं वक्ष्ये प्रायश्चित्तं क्रमाच्छृणु |
लिङ्गं तु स्फुटिते छिन्ने भग्नं भिन्ने तथैव च || १३९ ||

दण्डं च पतितं वाऽपि नदी स्रोतो विभेदितः |
गजेनोत्थापितं वाऽपि चोरैरुन्मत्तकैरपि || १४० ||

तल्लिङ्गं तत्र संस्थाप्य पूर्ववत् पूजयेच्छुभम् |
सहस्रकलशं स्थाप्य संप्रोक्षण मथाचरेत् || १४१ ||

गर्भच्छिन्नं नदीस्रोतश्चतुर्दण्डानु योजयेत् |
मूललिङ्गमदृश्यं च नवलिङ्गं तु पूजयेत् || १४२ ||

तद्देशे स्थापयेच्छीघ्रं सर्व्संपत्करं शुभम् |
हृन्मन्त्रेण शतं जप्त्वा पंचगव्येन प्रोक्षणम् || १४३ ||

प्द्f १५१, प्. ८०४)

परिवारविनाशे तु पालयंत च पूर्ववत् |
प्रमादाच्चलिते लिङ्गे स्थापयेत् पूर्ववच्छुभम् || १४४ ||

शिवमन्त्रं शतं जप्त्वा पायसान्नं निवेदयेत् |
पूर्वमेव कृतं लिङ्गं तस्यप्राकारलिङ्गकम् || १४५ ||

अलिङ्गमति विज्ञेयं राजादुर्जयवर्धनम् |
खण्डस्तुण्डमिति प्रोक्तं न चोत्पाटन दोषकम् || १४६ ||

महामर्यादि पार्श्वे तु स्थापयेत् पूर्ववत्कृतः |
वर्णमन्त्रं शतं हुत्वा शिखमन्त्रं शतं जपेत् || १४७ ||

अदेशे स्थापिते लिङ्गे राजादुर्जयमाप्नुयात् |
तस्मात् सर्वप्रयत्नेन न पार्श्वस्थं लिङ्गपूर्वकम् || १४८ ||

प्राकारे चैव मध्यस्थं लिङ्गं शत्रुप्रतिष्ठितम् |
राजराष्ट्रभयं दुःखं राजानं तु वर्धनम् || १४९ ||

तत्पार्श्वै तु स्थितं लिङ्गं यजमानेच्छयान्वितः |
दुस्थितं सुस्थितं वाऽपि शिवलिङ्गं न चालयेत् || १५० ||

मूललिङ्गस्य यद्वाक्यं अन्यस्य चानं भवेत् |
अन्यलिङ्गस्य चलनं राजराष्ट्राभिवृद्धिदम् || १५१ ||

तत्काले स्थापयेल्लिङ्गं पूर्वोक्तं तु महेश्वर |
भक्तानां परिवाराणां वस्त्रादीनि प्रदापयेत् || १५२ ||

अथाद्भुताख्यां शान्तिं तु वक्ष्ये दोषनिवृत्तये |
लिङ्गे विवर्णं संप्राप्ते प्रतिमारोदनेऽपि वा || १५३ ||

स्नपनं पञ्चविंशं तु पश्चिमे होममाचरेत् |
अपामार्ग समिद्भिश्च वर्णमन्त्रं शतं जपेत् || १५४ ||

प्द्f १५२, प्. ८०५)

उत्सवं च त्र्यहं कुर्यात् वर्णदोषं विनश्यति |
प्रतिमारोदने चैव तत्पूर्वे होममाचरेत् || १५५ ||

समिद्भिरौदुम्बरीभिश्च जुहुयात् त्रिसहस्रकम् |
शंचमे इति मन्त्रेण एकाहोत्सवमाचरेत् || १५६ ||

सहस्रकलशं स्नानं प्रकुर्याद्विगुणं हविः |
प्रासादे पतिते भिन्ने चैत्य वृक्षफलीकृते || १५७ ||

दीपमाला तु विवशो मृगं धाम्नि प्रवेशने |
एवमादौ समुत्पन्ने राजा राष्ट्रभयं भवेत् || १५८ ||

तद्दोष शमनार्थं च ऐशान्ये होममाचरेत् |
अश्वत्थ समिधा चैव वर्णमन्त्रं शतं हुनेत् || १५९ ||

उत्सवं त्र्यहं कुर्यात् भक्तानां चैव पूजनम् |
भूमिकम्पे दिशां दाहे प्रतिभास्करदर्शने || १६० ||

दिवानक्षत्रमुत्पन्ने रात्राविन्द्रशरासने |
पुश्चमत्स्यसमायोगे जनानां नाशनं भवेत् || १६१ ||

तद्दोष शमनार्थाय आग्नेययां मण्टपे कृते |
गुरुस्त्र्यम्बकमन्त्रेण अयुतं होममाचरेत् || १६२ ||

होमद्रव्यं तु पूर्वोक्तं समिधाप्लक्षसंभवाः |
मासपूर्णं क्रमाच्छान्ति कुर्याद्दोष निवृत्तये || १६३ ||

प्रासुमण्टपाद्येषु वल्मीकं दृश्यते यदि |
रत्नकान्यायमुत्पन्ने प्रासादे मधुसंश्रिते || १६४ ||

पविष्टे पिङ्गली पुत्कौ प्रासादाभ्यन्तरे तथा |
तत्प्रदेशाद्बहिर्नीत्वा पूरयेच्छुद्धपांसुभिः || १६५ ||

प्द्f १५३, प्. ८०६)

पंचगव्येन संप्रोक्ष्य शान्तिहोमं तु कारयेत् |
देवस्याग्रत ऐशान्ये मण्टपं कल्पयेच्छुभम् || १६६ ||

तत्रायामार्ग समिधा सहस्रं प्रतिवासरः |
सप्ताहं वा त्र्याहं वा त्रिसन्ध्यं होममाचरेत् || १६७ ||

नमो नमो यदस्येति दक्षिणामन्त्रमुच्चरन् |
सर्वदोषप्रशमनं शिवमन्त्रं शतं हुनेत् || १६८ ||

हविभिर्द्विगुणं कृत्वा पूजयेद्दक्षिणेश्वरम् |
शीतकुम्भं च विधिना शिरसोर्ध्वनि दापयेत् || १६९ ||

घृतक्षीराभिषेकं च यथाशक्तिर्विशेषतः |
पञ्चगव्याभिषेकं च कुर्यात् पूर्वोक्तवर्त्मना || १७० ||

ईशमन्त्रं शतं जप्त्वा मूलमन्त्रं शतं जपेत् |
दर्पणं चलितं वापि जीर्णं वा पतितं तु वा || १७१ ||

भग्नं वा दीप्तिशून्यं वा जले भूमौ विनिक्षिपेत् |
स्थापयेद्वर्णमन्त्रेण गृहीत्वा दर्पणं नवम् || १७२ ||

पूर्ववत् पूजयेच्छंभुं राजराष्ट्राभिवृद्धये |
पूर्वादिक्षु चतुर्दिक्षु चतुर्वेदैर्निषेवितः || १७३ ||

यथाविभवविस्तारं स्नपनं परिकल्पयेत् |
पञ्चगव्येन सिद्धेन तथा पञ्चामृतेन च || १७४ ||

सलिलैर्नालिकेराणां पनसादि फलैरपि |
हरिद्रामलकाद्यैश्च शुद्धान्नं चाभिषेचयेत् || १७५ ||

संशोध्य भस्मना पश्चात् शुचौदेर्दक्षिणेश्वरम् |
प्रभूत हविषं दत्वा तदन्ते द्विगुणं स्मृतम् || १७६ ||

प्द्f १५४, प्. ८०७)

एवं शान्तिकरं प्रोक्तं सर्वारिष्ट विनाशनम् |
यत्र शान्तिकृता तत्र धनधान्यं च वर्धते || १७७ ||

आयुरारोग्य सौभाग्यं जयं संपत्प्रवृद्धये |
राजराष्ट्राभिवृध्यर्थं प्रायश्चित्तं मयोदितम् || १७८ ||

प्रायश्चित्तमितिप्रोक्तं फलयागविधिं शृणु | 

इति प्रायश्चित्तपटलः ||
प्द्f १५५, प्. ८०८)

रुद्रं च सदृशं दृष्ट्वा नमस्कारेण योऽर्चयेत् |
समुक्तः सर्वपापेभ्यः शिवलोके महीयते || १ ||

दूराद्ध्वश्रमविक्रान्तं प्रदक्षिणं शिवालयम् |
तत् क्लेशं तु कृतार्थाय सयाति परमां गतिम् || २ ||

यथादेवं नमस्कारं तथा लोकेषु पूज्यवान् |
उत्सवे बलिकाले तु यः कुर्यात् तु प्रदक्षिणम् || ३ ||

पदे पदेश्वमेधस्य फलप्राप्तिर्नसंशयः |
स्थलेपुष्पं जलेपुष्पं पुष्पपाद्यस्यमोदते || ४ ||

आरामं देवमुद्दिश्य यो नरः कर्तुमिच्छति |
स एव धनवान् श्रीमान् इहलोके सुपूजितः || ५ ||

अयुतं योगवान् दंद्यात् श्रोत्रियायाहिताग्नये |
मम पादजले स्नात्वा तत्फलं समवाप्नुयात् || ६ ||

कपिला पञ्चगव्येन कुशवारियुतेन च |
स्नापयेद्देवदेवेशं गवां कोटिफलं भवेत् || ७ ||

त्रिरात्रं गुरुदेशे तु वसेत् तद्देव सन्निधौ |
नानाभोग समोपेता शिवलोके महीयते || ८ ||

धूपघण्टां तु योदद्यात् ख्याति भूमौ प्रवर्तते |
वस्त्रमाभरणादीनि यो दद्यात् तु विशेषतः || ९ ||

नानावस्त्राणि संयुक्तो नानात्वाभरणानि च |
पूज्यवानिहलोकेषु शैवं पदमवाप्नुयात् || १० ||

भूमिं गोकर्णमात्रेण यो दद्यात् ज्येष्ठ दैवतम् |
ग्रामाणामन्तपः सोपि वृद्धिव्यामेकराड्भवेत् || ११ ||

प्द्f १५६, प्. ८०९)

आचार्यस्य गृहेदीमे सकृत्काले तु यो ददेत् |
इहलोके दीपवद्दिव्यः सारूप्यं च स गच्छति || १२ ||

अस्यारंभं शिवोद्दिश्ययोजितार्च्चनमस्तथा |
सर्वदानं तपो यज्ञफलं प्राप्नोत्यसंशयः || १३ ||

इष्टकाभिश्च लोहैश्च प्रासादं कारयेत् ततः |
काञ्चनेन विमानेन शिवलोके महीयते || १४ |\/

संसिद्धे गुरुदेशे तु विधिनो विधिमार्गतः |
शिवलोकमवाप्नोति पूज्यमानस्सदासुरैः || १५ ||

देवालय समीपस्थं शिवसारूप्यमाप्नुयात् |
शिवलोकं ततो विद्यात् सामीप्यं पदमाप्नुयात् || १६ ||

आगमोक्तं तु संपूज्य देवेशं दक्षिणेश्वरम् |
रूपयौवनसंपन्नस्सर्वभोगसमन्वितः || १७ ||

भुक्त्वा शिवपुरे भोगान् पृथिव्यामेकराड्भवेत् |
माषमात्रं तु यो दद्यात् स्वर्णं रजतमेव वा || १८ ||

त्रिसप्तकुलमुद्धृत्य शिवलोके महीयते |
शुश्रूष गुरुभक्तां च आचार्यं परवासिनम् || १९ ||

भुक्त्वा तु विपुलान् भोगान् सर्वकाम समन्विताः |
पुण्यक्षयादिहागत्य पृथिव्यामेकराड्भवेत् || २० ||

प्रतिमेकनकं दद्यात् दक्षिणं पदमाप्नुयात् |
यतो वाचि न मन्त्रेण जप्त्वा स्मृत्वा सदाशिवम् || २१ ||

भुक्त्वा शिवपुरे भोगान् पृथिव्या भागमेकराट् |
मालिका मण्डपां शालां कृत्वा गोस्थानमालयम् || २२ ||

प्द्f १५७, प्. ८१०)

बहुपुत्र समाकीर्णो भोगान्भुक्ते स्वकामितान् |
आसनासनिसद्भावं ध्यात्वा दक्षिणमीश्वरम् || २३ ||

पूजयेत् सर्वसिध्यर्थं ममलोके सदा वसेत् |
यस्तु प्राणपरित्यागं कुर्याच्छिव निमित्तकम् || २४ ||

सालोक्यं चैव सामीप्यं सारूप्यं चैव सिध्यति |
दक्षिणे च परे पार्श्वे शिवक्षेत्र समीपके || २५ ||

तत्रैव म्रियते मर्त्यः शिवलोके स गच्छति |
दक्षिणाराधनं कृत्वा सयाति परमां गतिम् || २६ ||

तस्मात् सर्वप्रयत्नेन शिवमाराधयेत् सदा |
फलपाकविधिः प्रोक्तं कृत्तिकादीपकं शृणु || २७ ||

इति मकुटाख्ये महातन्त्रे फलपाकविधिपटलः ||
प्. ८११)

पगे मिस्सिन्ग् 

प्द्f १५८, प्. ८१२)

आलयं प्रविशेत् पश्चात् सर्वालङ्कारसंयुतम् |
प्रभूत हविषं दद्यात् अपूपं च प्रदापयेत् || १२ ||

फलोपहार पुष्पैश्च भक्तानां च प्रपूजयेत् |
रात्रौ होमं प्रकुर्वीत बलिं तत्रैव निक्षिपेत् || १३ ||

रात्रौ प्रतिसरं बध्वा भक्तानां चैव पूजयेत् |
प्रभाते पूजयेद्विद्वान् देवं दक्षिणमव्ययम् || १४ ||

महादर्पणमध्यस्थं अर्चयेत् पूर्ववच्छुभम् |
त्रियक्षरं सकृज्जप्त्वा नृत्तगेयान् सुपूजयेत् || १५ ||

ब्रह्माद्यैशानपर्यन्तं ग्रामस्थाने बलिं क्षिपेत् |
हृदयेन तु मन्त्रेण चूर्णकर्मसमाचरेत् || १६ ||

नद्यां वापि तटाके वा समुद्रेत्वा विशेषतः |
तस्य पार्श्वस्थितं देवं गेयनृत्तादि संयुतम् || १७ ||

लाजचूर्ण समायुक्तं गुलैः शाक फलैर्युतम् |
मातुलङ्ग फलैर्युक्तं भक्त्यादि विनिवेदयेत् || १८ ||

सर्ववर्णं समुच्चार्य लाजचूर्णं विसर्जयेत् |
नवोदकेन तन्मध्ये त्रिशूलं स्नानमाचरेत् || १९ ||

तदासनं पुनर्गत्वा पश्चात् स्नपनमाचरेत् |
प्रभूतं च हविर्द्दद्यात् प्रतिमादीन् प्रपूजयेत् || २० ||

भक्तानां परिचाराणां वस्त्रादीनि प्रदापयेत् |
एवं समासतः प्रोक्ता स्नपनं च ततः शृणु || २१ ||

पटलस्य अन्त्यभागो न विद्यते 

प्द्f १५९, प्. ८१३)

|| स्नपनविधिः ||

अष्टम्यां पञ्चदश्यां तु चतुर्दश्यां तु पर्वसु |
सङ्क्रान्तौ विषुवे चैव ग्रहणे चायने तथा || १ ||

दीक्षादिके प्रतिष्ठान्ते प्रोक्षणे चोत्सवे तथा |
यागान्ते च सुनक्षत्रे मङ्गलेमन्त्रसाधके || २ ||

राजाभिषेककाले तु राजजन्मदिनत्रये |
अतिवृष्ट्यात्वनावृष्ट्या दुर्भिक्षे दुर्निमित्तके || ३ ||

भूमिकम्पे महारोगे शत्रुभिः पीडितेपि वा |
आद्रे सौरदिने काले राजपुत्र विशेषतः || ४ ||

राजपत्या स्त्रिजन्मर्क्षे राजामरणकालके |
एवमादिषु कालेषु स्नपनं कारयेच्छुभम् || ५ ||

पञ्चमं नवमं चैव पञ्चविंशतिरेव वा |
अथ त्रयविधिप्रोक्तं मध्यम त्रयविधिं शृणु || ६ ||

पञ्चाशत्यूनमेकं तु मध्यमत्रयमुच्यते |
षोडशं विंशकं चैव त्रिंशदष्टा सहस्रकम् || ७ ||

उत्तमत्रयविख्यातं सर्वेषां स्थाप्य पूर्वकम् |
मध्यमेकपदं कृत्वा पद्माकारं सुकर्णिकम् || ८ ||

चतुस्सूत्रेण मार्गेण कर्षयेत् तु फलप्रदम् |
षट्सूत्रं च लिखित्वा तु प्राङ्मुखोदङ्मुखं क्रमात् || ९ ||

पञ्चविंशत्पदं कृत्वा स्थापयेदथ मन्त्रकम् |
विस्तारं तालमात्रं स्यात् सूत्रं द्वादश कल्पितम् || १० ||

उदक्सूत्रं तदारभ्य अष्टद्वाराणि पूजयेत् |
मध्यमं पञ्चविंशन्तु द्विपादं मात्पृतन्यसेत् || ११ ||

प्द्f १६०, प्. ८१४)

पीठकेनथवा पञ्चपादात् सङ्गृह्य यत्नतः |
इदमेकं तु पञ्चांशमेकाशीतिपदं शृणु || १२ ||

पदमेकं समावृत्यै एकाशीति पदं भवेत् |
प्रागग्रं षोडशं सूत्रं उदगग्रं तथैव च || १३ ||

पूर्ववत् स्थापयेद्द्वारं ततो गोमयवारिणा |
मध्यमे पञ्चविंशं तु दशद्वादशकेपि वा || १४ ||

कोणे नवपदं कृत्वा शिवालिख्यं शिवाष्टकम् |
दिशश्च विदिशश्चैव पञ्चविंशत्पदं क्रमात् || १५ ||

मध्यमे व्यूहमध्ये तु नवपदं पद्ममालिखेत् |
एवं कुर्याद्विधानज्ञ ष्डश द्विशतं भवेत् || १६ ||

सप्तधा स्थापकं प्रोक्तं तेषां दिव्यं ततः शृणु |
पूर्वोक्तं पंचगव्यं तु पादार्घ्यं पूर्ववत् क्रमात् || १७ ||

क्षीरं दधि घृतं चैव फलं चात्र फलं तथा |
कदली नालिकेरं च सर्षपं च तिलं तथा || १८ ||

बिल्वं च मारुतं चैव नारङ्गद्वयमेव च |
यवनीवार लाजा च लाजचूर्णं तु भस्मकम् || १९ ||

चन्दनं लवगोष्ठं च कच्चोलं पत्रपुष्पकम् |
कर्पूरं हिरिवेरी च दान्तं मंची मुरनृणाम् || २० ||

शमीदुर्वाचश्वेतार्कं बिल्वपत्रं च चम्पकम् |
शङ्खपुष्पं मपामार्गं विष्णुक्रान्तिं च धुर्तुकम् || २१ ||

नन्द्यावर्तं श्वेतपद्मं पुन्नागं स्नानपाटली |
सहदेवी शतापत्री लक्ष्मीस्थावरबिन्दुकम् || २२ ||

प्द्f १६१, प्. ८१५)

धातकी तुलसी चैव करवीरं च मल्लिका |
व्याघ्रनखी च मांजिष्टि सरलं भद्रकाष्ठकम् || २३ ||

नवनीतं द्राविलं, चैव तक्कोलं च सुपिप्पला |
अम्बिका च बला चैव संहिप्रियं वा घृतम् || २४ ||

नागकेसरि संपूकं कपित्थं चैव गुग्गुलम् |
एलावाजिनकं चैव कृष्णजीरकमेव च || २५ ||

स तिलं कुङ्कुमं चैव अङ्गं कृष्णं च रोचना |
श्रीवेष्टिकं गन्धरसं पिप्पली हस्तिपिप्पली || २६ ||

अगरुं चागरुं चैव मनोशिला रक्तचन्दनम् |
लवङ्गं रजनीचूर्णं क्षामार्जानन्तुनान्तकम् || २७ ||

फलचूर्णौषधात्यादीन् स्नानद्रव्यं तु मार्जनम् |
रसपूर्णं तथा चान्यं तोये पूर्वं तु कारयेत् || २८ ||

नक्तादि पञ्चगव्यान्तं पञ्चानां कलशैस्थितम् |
पूज्यान्तं नवकलशं पञ्चविंशद्गुणान्तकम् || २९ ||

चन्दनादि तृणानां च द्वे द्वे कलशं न्यसेत् |
द्वात्रिंशत्प्रस्थसंयुक्तं नवं वा षोडशं तु वा || ३० ||

शिवकुम्भमिति प्रोक्तं तस्योर्ध्वे वर्धनीं भवेत् |
पञ्चरत्नसमायुक्तं सकूर्चं स्वस्तिवेष्टितम् || ३१ ||

शिवकुम्भाद्युत्तरे पार्श्वे वर्धनीं विन्यसेत् क्रमात् |
कूर्चयन्त्र समायुक्तं वर्धनीं हेमसंयुतम् || ३२ ||

शान्तमुद्रा च संस्थाप्य ज्ञानमुद्रां च योजयेत् |
गन्धपुष्पादिनाराध्य वर्णमन्त्रं समुच्चरन् || ३३ ||

प्द्f १६२, प्. ८१६)

पाद्यादीनि प्रतिष्ठाप्य अष्टविद्येश्वरान्तकम् |
मध्यादि मार्जनान्तस्य योग्यतन्त्रे तु पूजयेत् || ३४ ||

एकैकमर्चयेत् सर्वं एकैकं वस्त्रवेष्टितम् |
स्वनामादीन् समुच्चार्य गन्धपुष्पादिनार्चयेत् || ३५ ||

षोडशद्विशतं स्थाप्य पूर्ववत् स्थापयेत् क्रमात् |
पूर्वोक्तानि च द्रव्याणि स्थापनं पूर्ववत् कृतम् || ३६ ||

तत्सङ्ख्येवोपस्थानं **(?)प्ततीर्थमिति स्मृतम् | 
अयमं राध्यवक्तं मानि समन्त्रकम् || ३७ ||

उक्तव्यं च सहैवोक्तं उक्तदैव सहैव तु |
षोडश द्विशतं प्रोक्तं उत्तमं मध्यमं शृणु || ३८ ||

उत्तमं मध्यमं चैव उत्तमोत्तममेव च |
स्थापयन्नी च द्रव्याणि किञ्चिद्भेदं महेश्वर || ३९ ||

षट्सूत्रं दक्षिणे भूत्वा प्राङ्मुखं च क्रमं भवेत् |
पञ्चताल प्रमाणेन पादविस्तार विस्मृतम् || ४० ||

ततः पदं समाहृत्य पादमष्टौ च संहरेत् |
चत्वारी विधयः प्रोक्तो चत्वारीश्च चतुष्पदा || ४१ ||

दशानि दशपदं कृत्वा एकैकं पंचविंति |
मध्ये नवपदं कृत्वा स्थपयेत् पूर्ववत् क्रमात् || ४२ ||

पञ्चपङ्क्तिक्रमं वक्ष्ये पञ्चचापरेषु च |
प्रथमे चैव तु बीजानि लोहाद्यैव द्वितीयकम् || ४३ ||

तृतीयं चैव रत्नानि धातुश्चैव चतुर्थके |
पञ्चगव्यानि त्रिंशदष्टशतंशुभम् || ४४ ||

प्द्f १६३, प्. ८१७)

यवनीवारमुद्गं च तिलसर्षपमेव च |
श्वेतशाली महाशाली रक्तशाली तथैव च || ४५ ||

सौगन्धी हेमशाली च दशबीजमिदं शुभम् |
द्वात्रिंशत्कलशैः कुर्यात् प्रथमावरणे न्यसेत् || ४६ ||

यावत् सङ्ख्या भवेत्तानि उपस्थानं समाचरेत् |
चत्वारिंशच्च चत्वारि कलशादीन् प्रपूजयेत् || ४७ ||

आपः प्रदापयेश्चैव मूलमन्त्रमनुस्मरन् |
प्रथमावरणं प्रोक्तं द्वितीयावरणं शृणु || ४८ ||

श्यामीकरं तथा होमं स्वर्णकुम्भं ततः परम् |
जाम्बूनदं च सप्तं च जाति तप्ता च मिश्रितम् || ४९ ||

षण्मूर्तिमुदकेनैव विन्यसेत् * * * * * (?) |
धापत्सङ्ख्या भवेत्तानि कलशेष्वन्तरोदकम् || ५० ||

पञ्चाशत् कलशान्याहुः तेषां वैचोत्तरद्वयोः |
द्वितीयावरणं ध्यात्वा वर्णमन्त्रेणदेशिकः || ५१ ||

द्वितीयावरणं प्रोक्तं तृतीयावरणं शुभम् |
पूर्वोक्त नवरत्नं तु त्रिंशत्कलशमेव च || ५२ ||

यावत्सङ्ख्या च रत्नानि कलशेष्वन्तरोदकम् |
कलशानि भवेत् षष्ठीवार्चयेद्ब्रह्मतन्त्रकान् || ५३ ||

तृतीयावरणं प्रोक्तं चतुर्थावरणं शृणु |
हरितालं तथामार्जमञ्जनं च मनश्शिला || ५४ ||

सौराष्ट्रं सिक्तवं चैव गौरीकं तु तथैव च |
चतुस्त्रिंशत् कलशैस्तु सप्तधात्वं पुनासहः || ५५ ||

प्द्f १६४, प्. ८१८)

यावत्सङ्ख्या भवेत्तानि कलशेत् पञ्चरोमकः |
अष्टोत्तरं तथा षष्ठी कलशानि प्रपूजयेत् || ५६ ||

प्रत्येकमर्चयेत्तानि प्रणवादि नमोन्तकम् |
पञ्चगव्यं कुशाग्रं च पञ्चावरणक्रमं शृणु || ५७ ||

पूर्वोक्तं पञ्चगव्यं तु कुशाम्भः पदपञ्चकम् |
पञ्चगव्यादिभिर्युक्तं चाष्टत्रिंशद्भवेदिह || ५८ ||

विन्यसेत् पञ्चगव्यानां ब्रह्माङ्गं च तलैः क्रमात् |
यावत्सङ्ख्या भवेत्तानि प्रत्येकन्नोत्तरोदकम् || ५९ ||

द्रव्येषु स्थापितं योग्यं शान्तमुद्रां विशेषतः |
हृन्मन्त्रान् कलशान् सर्वान् पूजयेत्तु विशेषतः || ६० ||

त्रिंशदाख्यमिदं प्रोक्तं उत्तमोत्तमिदं शृणु |
प्रागग्रं दशसूत्रं स्यात् उदगग्रं तथैव च || ६१ ||

एवं विंशतिकं कृत्वा पादं तत्र महेश्वर |
षट्त्रिंशत् सूत्रसंयुक्तं सूत्रास्समावृतं न्यसेत् || ६२ ||

चतुर्द्वारं न्यसेद्धीमान् चत्वारिसंपदंसितम् |
मध्ये शिवपदं ग्राह्य नवं तत्रैव चारयेत् || ६३ ||

एकैकं पादमध्ये तु पञ्चविंशति सङ्ख्यया |
कलशानि तथोक्तानि सहस्राणि दशांशते || ६४ ||

शिवाधिकं चाष्टसहस्रं क्रमाद्वक्ष्ये महेश्वर |
प्रथमे चैव बीजानि लोहिन्यैव द्वितीयकम् || ६५ ||

तृतीयं चैव रत्नानि निधानं च चतुर्थके |
पञ्चमे पञ्चगव्यानि षष्ठे चैव फलोदके || ६६ ||

प्द्f १६५, प्. ८१९)

गन्धाद्यैद्यौषधं सर्वे सप्तमे च तथा भवेत् |
मृदाम्भश्चाष्टमेवैच अक्षताम्भस्ततःपरम् || ६७ ||

दशमे चैव पुष्पाम्भः एकैकं तु शृणु क्रमात् |
रत्नादि पञ्चगव्यान्तं पूर्ववत् स्थापयेच्छुभम् || ६८ ||

पञ्चावरणक्रमं प्रोक्तं अष्टावरणक्रमं शृणु |
कदलीबिल्वचूतं च मातुलङ्गं च डाडिमम् || ६९ ||

नालिकेरं च नारंगा गामरं पनसं तथा |
रालोदकानि एतानि भिनचेष्टाभिधीयते || ७० ||

प्रत्येकं विन्यसेत्तानि कलशेषु करोदकम् |
कलशानि तथा दीपं चतुर्विंशाच्चतोरणम् || ७१ ||

प्रत्येकमर्चयेत्तानि पवमाने त्रिमन्त्रतः |
गन्धाद्यौषधयश्चैव सप्तावरणकं शुभम् || ७२ ||

उशीरं चन्दनं चैव कर्पूरं जातिरेव वा |
सदाभद्रं च श्रीदेवी विष्णुक्रान्त शतारिकम् || ७३ ||

गन्धाद्यैद्यौषधान्यष्टौ चाष्टोत्तरशतानि च |
तावत् सङ्ख्यासु विज्ञेया उपस्थानं विशेषतः || ७४ ||

द्वात्रिंशत् कलशं प्रोक्तं शतमेकं समाचरेत् |
ओषधीनां लतायां च वृक्षाणां च फलानि च || ७५ ||

उक्तं चैव तु सर्वेषां मूलं वापि प्रगृह्यताम् |
सप्तमावरणं प्रोक्तं अष्टमावरणं शृणु || ७६ ||

दर्भमूलेन दन्ताग्रे सूकरस्य तु दक्षिणे |
वल्मीके वृषशृङ्गाग्रे नद्यां वापि व्रजेन च || ७७ ||

प्द्f १६६, प्. ८२०)

समुद्रं चैव मेधावी मुद्रं वाह्यविचक्षणः |
प्रत्येकं कलशेष्वेव आसप्तत्रिपरिसङ्ख्यया || ७८ ||

उदकेन समापूर्य तत्सङ्ख्या चान्तरोदकम् |
चत्वारिंशत् समायुक्तं शतमेकं प्रकीर्तितम् || ७९ ||

अर्चयेत् पंचमन्त्रेण नवमावरणं शृणु |
चूतो वटं च पनसं न्यग्रोधोदुम्बरस्तथा || ८० ||

अश्वत्थं चित्रकं चैव पलाशो मधुकं तथा |
अष्टवृक्षस्य चूर्णं तु विन्यसेद्वारिणा सह || ८१ ||

प्रत्येकं पूरयित्वा तु सप्तत्रिश्चतुरश्रमम् |
यावत्सङ्ख्या भवेत्तानि स्नानं वै चोत्तमोदकम् || ८२ ||

चत्वारिंशं भवेच्चाष्टौ पदमेकं समासतः |
अर्चयेत् पूर्वरत्नानि गन्धपुष्पादिभिः क्रमात् || ८३ ||

दशमे चैव पूर्वाणि पुष्पोदकविधिं शृणु |
अर्कपङ्कजबिल्वं च नन्द्यावर्तं च पाटली || ८४ ||

करवीतं चम्पकं चैव नीलोत्पलं तथाष्टकम् |
कलशेषु विनिक्षिप्य अष्टोत्तरं सप्ततः || ८५ ||

पुष्पाणि कलशेष्वेव निक्षिप्यांभः प्रपूजयेत् |
यावत् सङ्ख्या भवेत्तानि उपस्थानं समाचरेत् || ८६ ||

एवं दशविधास्थाप्य गन्धपुष्पादिनार्चयेत् |
एकैकं कलशान् सर्वान् नववस्त्रेण वेष्टयेत् || ८७ ||

द्रव्येषु शतरुद्राश्च जलेतीर्थानि कल्पयेत् |
नवविधं संस्थापयेत् तत्र मुद्रां प्रकल्पयेत् || ८८ ||

प्द्f १६७, प्. ८२१)

आद्यन्ते च नमस्कारं मनोन्मनि जपमध्यमम् |
एवं नवविधं ज्ञानं अभिषेकं समाचरेत् || ८९ ||

आपोक्तं दर्पणं चैव लिङ्गेचावाहनादिकम् |
कुम्भस्थे दक्षिणेशानं स्थापयेत् तु त्रिधा भवेत् || ९० ||

कुम्भमुद्वास्य शिरसा स्कन्धे नैव तु धारयेत् |
पुनस्ततोहिं गर्भाग्रे उत्तराभिमुखस्थितः || ९१ ||

स्नापयेद्देवदेवेशं मूलमन्त्रेण मन्त्रितम् |
गणाम्बिकायेति मन्त्रेण वर्धनीं पीठकेन्यसेत् || ९२ ||

तत्तत्स्थाने प्रतिष्ठाप्य पूर्ववच्च यथाक्रमम् |
स्वाप्यद्रव्यैर्यथान्यायमुपस्थानं तथैव च || ९३ ||

स्थाप्यमन्त्रेण संस्थाप्य देवं दक्षिणमव्ययम् |
कलशं वामहस्तेन द्रव्यं तु दक्षिणे करे || ९४ ||

गोशृङ्गाग्र प्रमाणेन वारिधारां निधापयेत् |
कलशादभिषेकं च पृथक् पुष्पं प्रदापयेत् || ९५ ||

स्नानमानं तु सर्वेषां अन्ते हारीद्र चूर्णकम् |
पूर्ववच्चार्चयेद्देवं शुद्धतोयाभिषेचनम् || ९६ ||

कलशैस्नापयेद्देवान् स्वस्वस्थानेषु विन्यसेत् |
बीजानां लभ्यलाभे तु यवनीवारसङ्ग्रहम् || ९७ ||

उक्तलोभा नभावे तु तप्तकाञ्चनकैर्युतम् |
रत्नानामप्यलाभे तु मौक्तिकं ग्राह्यमेव च || ९८ ||

यातिनामप्यलाभे तु हरितालं विशेषतः |
त्रिणानामप्य लाभे तु दर्भमूलं परिग्रहेत् || ९९ ||

प्द्f १६८, प्. ८२२)

वृक्षाणामप्यलाभे तु अश्वत्थं चर्मसङ्ग्रहेत् |
पुष्पाणामप्यलाभे तु गिरिपुष्पं तु सङ्ग्रहेत् || १०० ||

एवं यः कुरुते देवं भक्तियुक्तस्सदेवहि |
स ऽऽषिवक्रमते नित्यं शिवलोके महीयते || १०१ ||

नवधा स्नपनं प्रोक्तं प्रतिष्ठा लक्षणं शृणु |

इति मकुटाख्ये महातन्त्रेस्नपनविधिपटलः || 
प्द्f १६८, प्. ८२२)

|| प्रतिमालक्षणम् ||

नवतालं तथायामं सप्ततालं समाश्रयः |
पञ्चतालं तथा यामं त्रितालं वा महेश्वर || १ ||

नवतालं तु ब्रह्मण्यं सप्ततालं नृपस्तथा |
वैश्यस्तु पञ्चतालं स्यात् त्रितालं शूद्रमेव च || २ ||

लिङ्गं वा प्रतिमानां वा भित्ति चित्रमथापि वा |
शिलाया प्रतिमां कृत्वा चायुश्री पुष्टिवर्धनम् || ३ ||

लोहजा सर्वकामार्थं इष्टकास्तेज संभवेत् |
सर्वदेव प्रतिष्ठा तु क्रमाद्वक्ष्ये महेश्वर || ४ ||

अङ्कुरार्पण पूर्वोक्तं मण्टपं पूर्ववत् कृतम् |
चतुस्तोरण संयुक्तं तन्मूलकलशं न्यसेत् || ५ ||

पूर्वं तु तोरणे स्थाप्य रत्नत्रय सुपूजिते |
राजतं दिशि संस्थाप्य पश्चिमे मौक्तिकं तथा || ६ ||

प्रवालमुत्तरे स्थाप्य तोरणेषु प्रपूजयेत् |
पुरुषाद्येव वामान्त मर्चयेत् तु विशेषतः || ७ ||

प्द्f १६९, प्. ८२३)

पूर्वमेव तु यत्कुण्डं तस्य मध्ये तु यच्छिवम् |
अर्चनात् पूर्ववत् कृत्वा पूर्वोक्तेन तु होमयेत् || ८ ||

सर्वद्रव्याणि होतव्यं प्रत्येकं हृदयेन तु |
पूर्णाहुतिं तदन्ते तु यदस्यैव सु मन्त्रकम् || ९ ||

नवदग्नि विदासम्यक् संपूर्णं होममाचरेत् |
पलाशं च शमी चैव प्लक्षोदुम्बरमेव च || १० ||

अश्वत्थं चैवापामार्गं बिल्वमर्कं च कुन्दकम् |
इन्द्रादि मध्यपर्यन्तं नृत्तदेवेशमर्चयेत् || ११ ||

होमान्ते पूजयेत् सम्यक् आचार्यस्य यथा गुरुम् | 
प्रभाते स्नपनं कुर्यात् स्नानं कुर्यात् तु देशिकः || १२ ||

महाजालस्य मध्ये तु प्रतिष्ठामूर्तिमर्चयेत् |
जलाधिवासकाले तु वर्णमन्त्रं समुच्चरन् || १३ ||

आचार्यो ब्रह्मकाले तु पूजयेत् तु विशेषतः |
पुण्याहं स्वस्ति वाक्यं च सर्वमङ्गलवाचकम् || १४ ||

वीणावेणु मृदङ्गैश्च शङ्खकाहलवाद्यकैः |
गन्धधूपविधिश्चैव मयूरं छत्रचामरम् || १५ ||

सुमूहूर्ते सुनक्षत्रे आचार्येच्छायकालके |
वर्णमन्त्रं समुच्चार्य ध्यात्वा दक्षिणमव्ययम् || १६ ||

प्रभाते स्नपनं कुर्यात् नवांशं च शनैः शनैः |
तदन्ते स्थापनं कुर्यात् तद्देवान् सम्यगर्चयेत् || १७ ||

शयनं चासनं यानं त्रिविधं कारयेत् पुनः |
तत्काले ज्ञानमुद्रेण सर्वदेवं समर्चयेत् || १८ ||

प्द्f १७०, प्. ८२४)

तत्तदेवाकृतिं ध्यानं तत्तन्मन्त्रं समुच्चरेत् |
मन्त्रन्यासं ततः कुर्यात् पूर्ववत् पूजयेच्छिवम् || १९ ||

प्रासादाप्यर्धभागे तु सप्तधा परिकल्पयेत् |
मध्यमं ब्रह्मभागे तु दैविकं तु द्वितीयकम् || २० ||

तदन्ते मानुषं ज्ञेयं पैशाच महिमाश्रितम् |
तत्र मध्ये स्थितं सद्भिः पादशैला न्यसेत् ततः || २१ ||

रत्नन्यास क्रमेणैव स्थापयेन्नवकोष्ठकम् |
नवबीजन्तु प्रथमं नवरत्नं द्वितीयकम् || २२ ||

धातु धान्यं तृतीयं तु लोहमेव चतुर्थकम् |
सर्वद्रव्याणि संशोध्य ब्रह्मस्थाने निधापयेत् || २३ ||

पूर्वोक्तबीजान् सङ्ग्राह्य सर्वदेवान् सुमध्यमे |
पूर्वोक्त नवरत्नं तु मध्यस्थाने निधापयेत् || २४ ||

अञ्जनं चैव माक्षिप्यत्यात पञ्चमनोशिला |
हरितालं च लिङ्गं च श्यामं गैरिकवासरम् || २५ ||

ब्रह्माद्यैशानपर्यन्तं न्यसेत् सम्यग्यथाविधि |
सौवर्णं राजतं ताम्रं आयसं त्रिपुसीसकम् || २६ ||

कांस्यं तु पित्तलापिष्टं लोहानां मध्यमे न्यसेत् |
बीजानां अप्यलाभे तु व्रीहिं तत्र प्रशस्यते || २७ ||

ताम्रमालभ्यलाभे तु हरितालं प्रशस्यते |
लोहानामप्यलाभे तु स्वर्णं तत्र प्रशस्यते || २८ ||

तत्तदेवान् सुमन्त्रेण स्थापयेन्नवकोष्ठकम् |
गन्धं पुष्पं च धूपं च दीपं चैव प्रदापयेत् || २९ ||

प्द्f १७१, प्. ८२५)

पुण्याहं तत्र कुवीत प्रोक्षयेत् तत्र मन्त्रकैः |
वज्रं चक्रं च पूर्वैश्च ऊर्ध्ववक्त्रं च दक्षिणे || ३० ||

पश्चिमे कालचक्रं तु उत्तरे चक्रमूर्तिकम् |
आग्नेययां वह्निचक्रं च वायव्यां विद्युचक्रकम् || ३१ ||

ऐशान्यां शूलचक्रं तु नैऋत्यां हुतचक्रकम् |
देवान् पृथक् पृथक् चक्रावरणमाचरेत् || ३२ ||

सकलं चितले ध्यातुः शशक्तीति सर्वदः |
निष्कलं सकलं चैव समुद्रमेवं प्रकीर्तितम् || ३३ ||

प्रतिष्ठा कालदेवानां तत्तद्देव्य प्रतिष्ठयेत् |
प्रतिष्ठालक्षणं प्रोक्तं पवित्रारोहणं शृणु || ३४ ||

इति मकुटाख्ये महातन्त्रे प्रतिष्ठाविधिपटलः ||
प्द्f १७२, प्. ८२६)

|| पवित्रारोहणम् || 

सर्वपूजा समृध्यर्थं पूर्णार्थं चैवमेव च |
सर्वकर्मेषु हीनेषु पूर्णार्थं कारयेद्बुधः || १ ||

वने देवान् समावाह्य सर्वस.पत्कराय च |
शिवपूजां ततः कुर्यात् पवित्रारोपणक्रियाम् || २ ||

आषाढे शुक्लपक्षे तु श्रावणे वा विशेषतः |
प्रोष्ठमासेश्वयग्मासे कार्तिक्यामथवा पुनः || ३ ||

द्वितीयादि चतुर्थान्तं षष्ठादिर्वा विशेषतः |
अष्टम्यां वा प्रकर्तव्यं पवित्रं सर्वसिद्धिदम् || ४ ||

अष्टम्यादि दशम्यान्तं द्वादश्यान्तमतः परम् |
चतुर्दश्यान्तकं कुर्यात् पवित्रारोहणक्रियाम् || ५ ||

सप्ततोयेन पूतेन पूरयेन्नवकं घटम् |
द्वात्रिंशत् सर्वपूर्णां तु तदर्धार्धं तु मेव वा || ६ ||

सूत्रैस्संवेष्टयित्वा तु वस्त्रेणावेष्टयेत् ततः |
पञ्चरत्नानि निक्षिप्य रत्नाभावे हिरण्मयम् || ७ ||

सूत्रं प्रागेव सङ्ग्राह्य निर्मितं द्विजकंपो *(?) |
अथवा शोध्यतोयेन भस्मेन क्षालयेत् ततः || ८ ||

त्रिसूत्रं ग्राहयेत् पूर्वं देवं च द्विगुणं भवेत् |
नवसङ्ख्या तु यत्सूत्रं पवित्रं कारयेच्छुभम् || ९ ||

वामी च शक्तयस्तत्र नवसूत्राधिदेवता |
पिङ्गोशोध्यस्य आयामं प्रासादे तत्पवित्रकम् || १० ||

हस्तमात्र समायामं पवित्रमिहशोभनम् |
सूत्रैर्विवर्धयेद्विद्वान् नवधातुपवित्रकम् || ११ ||

प्द्f १७३, प्. ८२७)

नवषोडशविंशश्च अधमत्रयमेव च |
पञ्चविंशत् द्वात्रिंशत् * * * * * * * * * (?) || १२ ||

* * * * * (?)तिश्चैव नवतिश्चोत्तमत्रयम् |
एतेशक्त्यं तथा कुर्यात् पवित्रं तन्महेश्वरः || १३ ||

वा दिसा वा दिलद्वादिषाकादीलादिषोडश |
इति मन्त्रेण गायेन कारयेत् तु पवित्रकम् || १४ ||

तेषां तं मध्यमं ग्रन्थी बद्धसूत्रेणते शिवम् |
नवसप्ताष्ट पूर्वोक्तं ग्रन्थिं कुर्याद्विचक्षणः || १५ ||

इन्द्रादि लोकपालाश्च गन्थीनामधिदेवताः |
तत्पवित्रं तु शुध्यर्थं तन्मात्रौ चापि वासयेत् || १६ ||

शालि तण्डुल पुष्पद्यैः स्थण्डिलं चतुरश्रकम् |
संस्त्रयो परिवस्त्रेण गन्धपुष्पादिभिस्सह || १७ ||

वस्त्रोपरिपवित्राणि संस्थाप्य शिवमन्त्रकम् |
वस्त्रमाच्छाद्यशिरसा धूपयेद्धृतयेन तु || १८ ||

पवित्रं स्थापयेन्मध्ये सर्वगन्धानु लेपयेत् |
भस्मचन्दनमृच्चूर्णं पश्चिमे तु दिशिन्यसेत् || १९ ||

उदकं चोत्तरे स्थाप्य दन्तकाष्ठादि पूर्वके |
एतानि गन्धपुष्पाद्यैरर्चयेद्धृतयेन तु || २० ||

उत्तराच्छादनं कृत्वा दर्भैरुपरिदेशिकः |
तत्र संपूज्य देवेशं ध्यात्वा ताण्डव दैवतम् || २१ ||

गन्धैरच्छाद्य विधिवत् पुष्पैराच्छाद्य यत्नतः |
दर्भैराच्छाद्य देवाश्च सूत्रैर्वावेष्ट्य बुद्धिमान् || २२ ||

प्द्f १७४, प्. ८२८)

शिवमाराधयेन्द्रादौ पवित्रं पण्डितान्वितम् |
धूपदीपैस्समायुक्तं पूजयेद्वर्णमन्त्रकान् || २३ ||

मुक्त्वान्तेऽग्निं समारोप्य पवित्रं लिङ्गमन्त्रतः |
प्रभूतं चैव नैवेद्यं पञ्चवर्णैर्विशेषतः || २४ ||

शिवाग्नौ वर्णमन्त्रेण शतं हुत्वा विचक्षणः |
द्रव्यस्तु हृदये नैव होतव्यं व्याहृतं ततः || २५ ||

नृत्तगेय समायुक्तं रात्रौ निद्रा विवर्जयेत् |
प्रभाते विधिवत् स्नात्वा सकलीकृतविग्रहः || २६ ||

पर्यूषितानि पुष्पाणि * * * * * (?) मार्जयेत् | 
पूजनं पूर्ववत् कृत्वा देवेशं *(?)ण्डितान्वितम् || २७ ||

त्रियम्बकादिमन्त्रेण हुत्वान्तेग्निं समर्चयेत् |
पवित्रं वह्निमारोप्य परिषेचनमथाचरेत् || २८ ||

सर्वाभरणं देवानां पवित्रं हृदयेन तु |
अन्येषां चैव लिङ्गानां दापयेत् तु पवित्रकम् || २९ ||

* * * (?) देशिकेप्येवं पद्भ्यां प्रक्षालनं भवेत् |
पवित्रं दापयेत् सश्चात् पूजयेत् तु विशेषतः || ३० ||

शिष्टानां परिचाराणां दत्वा चैव पवित्रकम् |
गन्धाद्यैस्तु संपूज्य धूपदीपैर्विशेषतः || ३१ ||

प्रभुत हविषं पञ्चवाद्यादीनि च दापयेत् |
होमान्ते चैव कर्तव्यं आद्यन्त मम *(?) जनम् || ३२ ||

जनानां सर्वदा सन्तु * * * * * * (?) विधिम् |
वस्त्रैराभरणाद्यैश्च आचार्यं संप्रपूजयेत् || ३३ ||

प्. ८२९)

पगे मिस्सिन्ग्

प्द्f १७५, प्. ८३०)

|| प्राणायामविधिः ||

यमनीमासनं चैव प्राणायाममतः परम् |
प्रत्याहारं च ध्यानं च धारणान समाधिकम् || १ ||

अष्टाङ्गमिति विज्ञेयं योगीनां योगसाधनम् |
अहिंसा सत्यमस्तेयं ब्रह्मचर्याऽपरिग्रहम् || २ ||

यमं च पञ्चधा प्रोक्तं नियमं च ततः शृणु |
शौचं सन्तोषकं तत्र तपस्वाध्यायमेव च || ३ ||

ईश्वर प्रणिधानं च नियमं पञ्चधा स्मृतम् |
गोमुखं स्वस्तिकं चैव पद्मं चैवार्ध चन्द्रकम् || ४ ||

वीरं योगासनं प्रोक्तं षड्विधं चासनक्रमम् |
प्राणायामं च पूर्वोक्तं प्रत्याहारक्रमं शृणु || ५ ||

इन्द्रियार्थेषु यत्कर्मं प्रतिस्थानं व्यवस्थितम् |
यावत् तावत् स्वरीभूतं प्रत्याहारस्स उच्यते || ६ ||

आधारधारणात् प्रोक्तो आधेयंस्तु समाधिकम् |
धारणाद्विविधं प्रोक्तो ध्यानमेव क्रमं शृणु || ७ ||

आधाराधेय सङ्कल्पंधाराध्यानस्वरूपकम् |
ऊर्ध्वाधमधमं शून्यं मध्यशून्यं निरामयम् || ८ ||

सर्वशून्यं निराकारं समाधिश्चित्तकारणम् |
योगासनक्रमं वक्ष्ये विशेषेण महेश्वर || ९ ||

नाभेस्तु चतुरङ्गुल्यमधस्तादग्निमण्डलम् |
कदम्बपुष्पवद्वर्णं चाष्टपत्रं त्रिकोणकम् || १० ||

मूलाधारमिदं प्रोक्तं द्वितीयं नाभिमूलकम् |
भुजङ्गवलयाकारं अष्टवर्तुलमेव च || ११ ||

प्द्f १७६, प्. ८३१)

कुण्डलाख्या महानाडी भानुमण्डलमुच्यते |
ना भेरूर्ध्वं तु यत्पद्मं चन्द्रमण्डलमुच्यते || १२ ||

हृदयं कण्ठमूलं तु तालुमूले ललाटके |
मूर्ध्वस्थाने तु संस्थाप्य ध्यायेत् पद्मानि पुष्पवत् || १३ ||

हृत्पद्मलक्षणं वक्ष्ये विशेषं तु महेश्वर |
नाभौ तदूर्ध्वमेवं स्यात् दुमूलं यो मुखम् || १४ ||

कदम्बपुष्पवत्पद्मं अष्टपत्रं सकर्णिकम् |
आधारलक्षणं प्रोक्तं आधेयं च ततः शृणु || १५ ||

आधेयं यत्प्रसंयुक्तं अधेयी लक्षणं शृणु |
इडा च पिङ्गला चैव वीणादण्डस्य पार्श्वके || १६ ||

सुषुम्ना मध्यगा तत्र मध्ये तु सुषिरं तथा |
जीवप्राण समायुक्तं तेषु मध्ये तु सञ्चरेत् || १७ ||

सञ्चरन्ति हि तत्काले आधारेषु च संस्थिते |
संयुक्तं योगमाख्यातं संयोगं च समाश्रयेत् || १८ ||

मूलाधारेऽग्नि संयुक्तं संयुक्तं योगमभ्यसेत् |
योगाभ्यास *(?) तद्योगं अग्निलोकमवाप्नुयात् || १९ ||

हृत्पद्ममध्यमे ध्यात्वा बिन्दुनाद मनुस्मरन् |
चतुरङ्गुलमात्रेण दीपाकारं तु चिन्तयेत् || २० ||

शिरस्योपरि स्मरेन्नित्यं ध्यात्वा मध्ये महेश्वरम् |
अणिमा लघिमा चैव महिमा प्राप्तिरेव च || २१ ||

प्राकारं च त * * * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * (?) स्थूलरणुमात्र शरीरतः || २२ ||

प्द्f १७७, प्. ८३२)

अणुमात्रं लभेद्यस्मात् अणिमेत्यभिधीयते |
सहस्रैव तथा गत्वा मूलवर्ण प्रभेदकम् || २३ ||

स्वच्छाया लभते स्मार्त समाल्लम्बु समाश्रिता |
भूमौ मनोजनं कृत्वा पूज्यतेस्था सहामिभिः || २४ ||

सर्वत्र पूज्यते यस्मात् सकाम * * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * * * (?) दाहृता || २५ ||

प्राकाम्यं च शरीरेषु प्राकाम्यं च विशेषतः |
सूर्यादिपवनं प्राप्तं तत्र तत्वमुदाहृतम् || २६ ||

यद्वच्छिवेन तत्रैव शिवतत्वं विधीयते |
शिवसायुज्य सामर्थ्यात् शिवतत्वमिति स्मृतम् || २७ ||

अणिमादिरष्टसिद्धिर्लभेद्योगी विशेषतः |
सालोकादि चतुर्थं च क्रमाद्वक्ष्ये महेश्वर || २८ ||

सालोकेन च संप्राप्तं सालोक्यं तु विधीयते |
तद्देवस्य समीपस्थं सामीप्यमिति चोदितम् || २९ ||

तत्तद्रूपन्तु लब्धातु सारूप्यमिति विश्रुतम् |
ज्ञानात् सायुज्यमेवं तु तोयेतोयं यथा तथा || ३ ||

एते गुणाप्रवर्तन्ते योगाभ्यासकृतश्रमैः |
* * * * * (?)मादाय सर्वदुःखबहिष्कृतः || ३१ ||

योगाज्ज्ञानं सदास्मृत्य ज्ञानात् सन्मयमादिशेत् |
ज्ञानस्वरूपभेदं च हंसमन्त्र समुच्चरन् || ३२ ||

प्राणिनां मध्यदेहे तु स्थितो हंसः सदाशिवः |
हंस एवं पुरानृत्तं हंस एवं तु शक्तिकम् || ३३ ||

प्द्f १७८, प्. ८३३)

हंस एवं परीवाक्यं हंस एवं तु वैदिकम् |
हंस एवं परंमुद्रां हंस एवं परात्परम् || ३४ ||

सर्वदेवस्य मध्यस्थं हंसा इति महेश्वर |
पृथिव्यादि शिवान्तं च अकारादिश्चवर्णकान् || ३५ ||

ग्रढान्तं हंस एवं तु मात्रकैति व्यवस्थितम् |
पृथिव्यादि शिवान्तं च अकारादिश्च वर्णकान् || ३६ ||

मात्रागर्भं ततो मन्त्र नभ्रदृश्यं तदृश्यवत् |
हंस मध्येति नौपम्ये मध्यदेह व्यवस्थितः || ३७ ||

दक्षिणामुखमाश्रित्य ज्ञानमुद्रां प्रकल्पयेत् |
सदासमाधि कुर्वीत हंसमन्त्र मनुस्मरन् || ३८ ||

निर्मल स्फटिकाकारं दिव्यरूपं मनोपमम् |
मध्यदेहे परं हंसं ज्ञानमुद्रास्वरूपकम् || ३९ ||

इति मकुटाख्ये महातन्त्रे प्राणायामविधिपटलः ||
प्द्f १७९, प्. ८३४)

|| आचार्यलक्षणविधिपटलः ||

आचार्यलक्षणं वक्ष्ये शृणुष्वेव महेश्वर |
ऊर्ध्व शैव कुलेजातो न च गो गुरु संस्थितः || १ ||

शिवशास्त्रार्थ तत्वज्ञः शिवज्ञान विशारदः |
सर्वावयवसंपूर्णः सर्वलक्षण संयुतः || २ ||

शिखि वा मुण्डकेशीवाश्मश्रुरोमादिवर्जितः |
गृहस्थश्चोत्तमो विद्यात् भौतिकं ब्रह्मचारिणः || ३ ||

क्रियादि ज्ञानपर्यन्तं एकतन्त्ररधश्शुचिः |
क्रियायानि पुरा कृत्वा सर्वदाय समन्विताः || ४ ||

आचार्यो महाशास्त्रानि निपुणोऽत्र न संशयः |
तदभिप्राय तत्वज्ञः आचार्यं च प्रकल्पयेत् || ५ ||

अशास्त्राणां अयोगीनां अङ्गहीनां च प्रच्युताम् |
नास्तिको मन्दस्वारङ्गविशाक्षज्ञानहीनकाः || ६ ||

विषमातुरकर्माणो बालाश्च परदारणः |
सन्यासिनस्तथा तच्चित्ताश्चान्न व्रतेस्थितान् || ७ ||

परापवादापश्शीला निन्दकाश्चाति तर्ककाः |
अतिदीर्घा अतिह्रस्वा अतिस्थूला कृशास्तथा || ८ ||

विकटदन्तश्चात्रनखा विकटपादश्चचापलः |
विशिष्टा बहुभूयात् कर्णिलेहात्रव्येकच्य कुकजरडा || ९ ||

बलहीनात्मका दृष्टा वैदिकाचारदुष्टका |
अत्याचारा अङ्गहीना वर्जनीयस्तुते सदा || १० ||

अतिमोहेन कुर्वन् तीर्थान्निध्यं च कदाचन |
आचार्यलक्षणं प्रोक्तं ऊर्ध्वचक्रं ततः शृणु || ११ ||

इति मकुटतन्त्रे आचार्यलक्षणविधिपटलः ||
प्द्f १८०, प्. ८३५)

द्विगुणं रोपयेदन्ये पञ्चाहे शान्तिहोमकम् |
दशाहे स्नपनं कुर्यात् मूलमन्त्रं शतं जपेत् || १ ||

मूर्तिहोमं ततः कृत्वा मध्यमासविहीनके |
मासैक स्नपनं कुर्यात् मूर्तिहोमं तु कारयेत् || २ ||

मासादर्धे दिशाहोमं कारयेत्तु विचक्षणः |
निवेद्यादि विहीनेषु क्षुब्दाधाजायते नृणाम् || ३ ||

सन्ध्यैकेतद्विहीने तु बन्धेशनशतं जपेत् |
द्विगुणां दापयेदन्ये देवयत्त्रेतिमन्त्रतः || ४ ||

सन्धि द्वयविहीने च शिवेनाष्टोत्तरं शतम् |
हुत्वा जप्त्वा क्रमेणैव स्नपनं कारयेत् ततः || ५ ||

पञ्चाहे स्नपनं शान्तिहोमं विशेषतः |
दशाग्रेह विहीने तु स्नपनं मूर्तिहोमकम् || ६ ||

अर्धमासविहीने तु स्नपनं कारयेत् ततः |
शान्तिहोमं तु विधिना प्रभूत हविषं कुरु || ७ ||

एकमासे दिशाहोमं स्नपनं तत्र कारयेत् |
मासादूर्ध्व विहीने तु संप्रोक्षणमथाचरेत् || ८ ||

प्रागेवा *(?)श्चितं द्रव्यं यत्काले तु विहीनकम् |
ततस्त त्रिगुणीकृत्य शिवाय विनिवेदयेत् || ९ ||

अदृष्टन्त तथाऽर्घोष्ठान्नस्वरोमादि दृश्यते |
तराष्टं च दूषणोत्पत्ति तदुव्यन्तुव्ययोह्य च || १० ||

पञ्चगव्येन संस्थाप्य पञ्चब्रह्ममनुस्मरन् |
शान्तिहोमं ततः कुर्यात् पूर्ववत् पाचयेच्छुभम् || ११ ||

प्द्f १८१, प्. ८३६)

पूजयेत् तु विशेषेण हृदयेन निवेदयेत् |
सन्धाति क्रमणे प्राप्ते शत्रुभिर्भयमादिशेत् || १२ ||

शान्तिहोमं ततः कृत्वा जपेत्पाशुपदादिकम् |
व्यतिक्रमेण मन्त्राणां तत्सर्व*(?) प्रभावयेत् || १३ ||

त**(?)न्त्र मनुस्मृत्य हुत्वा जप्त्वा शतं शतम् |
नैवेद्य स्थापने काले लङ्घनेपि नरैस्तथा || १४ ||

दुर्भिक्षं जायते भूमौ शेषं निर्मलमुच्यते |
तद्रव्यं वर्जयित्वा तु पश्चात् पक्वं निवेदयेत् || १५ ||

लिङ्गप्रतिमयोर्मूर्ति पृष*(?)ते तु संभवेत् |
जायाज**(?)न प्रो******(?)तं जपेत् || १६ ||

तत्तद*(?)र्क मन्त्रेण पुष्पं शिरसि वर्जयेत् |
स्नपनाङ्गविहीने च महामारी प्रवर्तते || १७ ||

अस्त्रेणैव शतं जप्त्वा प्रतनिसग्रहत् |
स्थापितैः कलशैर्भिन्नैः स्फुटिते पतिते तथा || १८ ||

नवपरिग्राह्य स्थापयेत् पूर्ववत् सुधीः |
* * * * * * * * (?) सुप्रसन्नेन रत्नका || १९ ||

दुकूल वसनादेवी करण्डमकुटोज्वला |
वरदाभयसंयुक्ता पाशाङ्गुश धरान्विता || २० ||

द्विभुजा वा द्विनेत्रा व प्रलम्बित करान्विता |
पद्महस्तादि शान्ता च देवी च कनकप्रभा || २१ ||

शुक्रोफलकरा धारा शूलपाशकराऽपि वा |
***(?)ञ्चापि वा शङ्खं चक्र ह*(?)तु षड्भुजा || २२ ||

प्द्f १८२, प्. ८३७)

दंष्ट्रा करालवदना पञ्चास्या दशदोर्युता |
तेजोर्चास्त्र समायुक्ता देवालिङ्गन तत्परा || २३ ||

देवोत्र संस्थिता वाऽपि स्नानकासन संयुता |
प्रलम्बा ल*(?)पा*(?)बालम्बिता परिवादका || २४ ||

दे**(?)वनुसविता वा ***(?) प्रकल्पिता | 
श्यामाश्वेनाथवक्ता च साधके च न पातत || २५ ||

रक्तवस्त्रधरं देवं भिन्नांजनसमन्ततः |
अष्टबाहु समायुक्तं ऊर्ध्वकेशं स्वदंष्ट्रकम् || २६ ||

स्वष्टदष्टा धरोष्टं च दीप्ताऽग्नि समलोचनम् |
किङ्किणी मालयेवेष्टा पादनूपुर संयुतम् || २७ ||

स* *(?)प* *(?)द्वायु * * * * * * * * (?) |
* * * (?) ज्ञोपवीतं च रक्तपुष्पोपशोभितम् || २८ ||

मेखलोदरबद्धं च कण्ठे शिरसि बन्धनम् |
कर्णयोरुभयोश्चैव हस्तयोरुभयोरपि || २९ ||

वामपादौ च पार्श्वौ च नागभूपाश्चतुर्दश |
लूतवृश्चिकसंयुक्तं कर्णमाला विभूषितम् || ३० ||

पङ्काजन मध्य**(?) त्रिणेत्रं रुद्ररूपिणम् |
शूलं च वेतालं खड्गं चैव तु दक्षिणे || ३१ ||

डमरुकं दक्षिणे हस्ते वामे वै शूलमध्यकम् |
घण्टा खेटकपाशं च पादनूपुरसंस्थितम् || ३२ ||

सर्वशत्रु क्षयकरं सर्वोग्रहयरूपिणम् |
एवं रूपधरं देवं अघोरास्त्राधि दैवतम् || ३३ ||

प्द्f १८३, प्. ८३८)

सर्वलक्षण संयुक्तं सर्वाभरणभूषितम् |
चतुर्भुजं त्रिणेत्रं च जटामकुटमण्डितम् || ३४ ||

स्थितमुद्वायतं चैव चन्द्रार्धकृतशेखरम् |
व्याघ्रचर्माम्बरं चैव कृष्णा परशुधारिणम् || ३५ ||

पादागमभयं चैव सर्वाभरणभूषितम् |
भस्मव्यापाण्डुरङ्गः 
शशिधरमकुटोज्ञानमुद्राक्षमालाहव्यावृस्तैर्विरात्म कमलधो 
योगपट्टाभिरामः | 
व्याख्यापीठे निषण्णां मुनिभिरपि परिस्सेवितं सुप्रसन्नं ध्यातः 
कृत्तिवासास्सततमवतुवोदक्षिणामूर्तिरीशः || ३६ ||

कृतयुगेश्वेतवर्णं च त्रेतायां रक्तमेव च |
द्वापरे पीतवर्णं च श्यामवर्णं कलौ युगे || ३७ ||

पौष्टिकं सितवर्णं च सुरक्तं चाभिवृद्धिषु |
पीताभं श्रीकरं प्रोक्तं श्यामाभं सर्वसिद्धिदम् || ३८ ||

स्त्री नपुंसककारादि तीक्ष्णदंष्ट्रोत्कटानना |
पादादिनाभिपर्यन्तं नपुंसकमिति स्मृतम् || ३९ ||

नाभ्यादि कण्ठपर्यन्तं स्त्रीरूपन्तु प्रवक्ष्यते |
कर्णादुष्णीषपर्यन्तं पुल्लिङ्गं तु प्रकीर्तितम् || ४० ||

नपुंसकं तु ब्रह्मांशं विष्ण्वंशं स्त्रीतिरुच्यते |
पुमान् रुद्रांशरूपं स्यात् एवं सङ्कल्पये त्रिधा || ४१ ||

स्थानमुद्गं गतं श्रेष्ठं श्वेतपद्मोपरिस्थितम् |
चतुर्भुजं त्रिणेत्रं च शङ्खचक्रपदान्वितम् || ४२ ||

प्द्f १८४, प्. ८३९)

श्वेताभं रक्तवर्णं च रक्तोष्ठं च सहेहनम् |
एतद्रूपं स्मरेन्नित्यं सिद्धि मुक्तिप्रदं भवेत् || ४३ ||

पञ्चमुखतुल्यं शशिवक्त्रगुणनेत्रं अष्टपदे वेतददरं पिङ्गल स्यात् | 
पन्नयुत वक्षहरिताङ्गुलि रतोर्ध्वं टङ्कमपि दक्षिणमृगं दहनवामे || ४४ ||

दुष्टारक नखाभासं बालरूपं द्विनेत्रकम् |
मूर्ध्नित्वलकबृन्दं च द्विभुजं शान्तलोचनम् || ४५ ||

कपालं वामहस्ते तु इक्षुदण्डं च दक्षिणे |
पादनूपुरसंयुक्तं छन्नवीरं च भूषितम् || ४६ ||

एवं ध्यात्वार्चयेद्देवं सदा मृत्युंजयो भवेत् |
प्द्f १८५, प्. ८४०)

|| कालिकार्चनविधिः ||

कालिकायर्चनं चैव वक्ष्येहं सुखसाधनम् |
शैविकं शान्तिकं प्रोक्तं अर्चनं द्विविधं तथा || १ ||

शैविकं सप्तमात्रारः शान्तिकं कालिकार्चनम् |
प्राकारं चैव प्रासादं प्रासादाश्रेष्ठपार्श्वयोः || २ ||

गर्भगेहे विशेषेण पञ्चावरणमुच्यते |
आलयस्योत्तरे द्वारे दक्षिणे पश्चिमे तथा || ३ ||

शुद्धशैवस्तु संपूज्य शिवालयसमीपके |
बहिर्ग्रामस्य कर्तव्यं स्थापनं तु प्रकल्पयेत् || ४ ||

स्प्रष्टिकार कृतद्देशं पूर्वानुष्ठानमाचरेत् |
पूर्वाधासनवाक्यं च दाक्षिण्यं पुत्रवर्धनम् || ५ ||

पश्चिमे इष्टकाम्य स्यात् उत्तरे शत्रुनाशनम् |
सर्वशान्तिकरं पुण्यं सर्वपाप विनाशनम् || ६ ||

आलयस्य च रक्षाणां अमलं शुद्धशैवकम् |
ग्रामशान्तिं विशेषेण सर्वभीति विनाशनम् || ७ ||

चोरस्य कलहस्यैव राष्ट्रदुर्भिक्षनाशनम् |
विप्राणां नृपविट्च्छूद्रमायुः श्रीपुष्टिवर्धनम् || ८ ||

ज्वररोग प्र**(?) सप्तमा **(?) प्रपूजनम् |
ब्रह्माणीचेश्वरी चैव कौमारी विष्णुशक्तिका || ९ ||

वाराहिनी च इन्द्राणी चामुण्डी सप्तमातरः |
वीरभद्रं तथापूर्वे विघ्नेशं चैव पश्चिमे || १० ||

ब्रह्माणी पीतवर्णा स्यात् हंसवाहनकं तथा |
चतुर्भुजां चतुर्वर्णां प्रतिवक्त्रं त्रिलोचनाम् || ११ ||

प्द्f १८६, प्. ८४१)

वरदाऽभयमेवोक्तं अक्षमालावकुण्ठिका |
जटामकुटसंयुक्तां सर्वाभरणभूषिताम् || १२ ||

ब्रह्माणी लक्षणं प्रोक्तं ईश्वरी लक्षणं शृणु |
शुक्लवर्णं तथोक्तं स्यात् चतुर्भुजं त्रिणेत्रकम् || १३ ||

एकवक्त्रं तथा चैव जटामकुट***(?) | 
*(?)वराभयमेवोक्तं हारिणी टङ्कधारिणम् || १४ ||

वृषवाहनकं कृत्वा रत्नाभरणभूषितम् |
* * * * (?) समोपेतां सिंहवाहन्मेव च || १५ ||

हलम् तु मुसलं चैव अभयं वरदान्विता |
वाराहीलक्षणं प्रोक्तं इन्द्राणीलक्षणं शृणु || १६ ||

द्विनेत्रां चतुर्भुजां चैव अभ* * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * * * * * * (?) || १७ ||

सस्त्नमकुटोपेतां वाहनं गजमेव च |
इन्द्राणी रूपमाख्यातं चामुण्डालक्षणं शृणु || १८ ||

चतुर्भुजां त्रिणेत्रां च कालमेघस्य वर्णकम् |
दंष्ट्रा करालवदनां व्याघ्रचर्माम्बरैर्युतम् || १९ ||

टंकं त्रिशूलहस्ता च कपालहस्तमृगान्वि |
* * * * * * * * * * * * * * * * (?) || २० ||

शिरोमाला समायुक्तां प्रेतवाहनमेव च |
सप्तानां चैव * * * (?) स्तनोन्नत सुयौवनाम् || २१ ||

चामुण्ड्याकृतिराख्याता वीरभद्रं तथा शृणु |
चतुर्भुजं त्रिणेत्रं च शिखाकोटि समुज्वलाम् || २२ ||

रक्तवर्ण समायुक्तं वीणाहस्त समन्वितम् |
दिव्यवस्त्र समा* * * * * * * * * * (?) || २३ ||

प्द्f १८७, प्. ८४२)

* * * * * * * * * * * * * * (?) वच |
मातॄणां सव्य पार्श्वे तु वीरभद्रं प्रपूजयेत् || २४ ||

वीरभद्रं तथा पूज्य पश्चिमे गणपतिं तथा |
त्रिणेत्रं चतुर्भुजं चैव महाक्रोधं तथैव च || २५ ||

पीतवर्णांशु कालेवमाला भ* * * * * (?) |
**(?)नं देवदेवं च ध्यायेद्देवं च नान्यधी || २६ ||

हरिद्रागणरूपं तु ध्यात्वा सम्यक् प्रपूजयेत् |
विशेषात् सप्तमातॄणां द्विविधं चैव पूजनम् || २७ ||

अथवान्य प्रकारेण विशेषे * * * * * (?) |
*(?) अम्बिका तथा चैव मात्रकासंत एव च || २८ ||

सप्तमात्र द्विपार्श्वे तु वीरभद्रो विनायकम् |
दक्षिणे वीरभद्रं च विघ्नेशं वामपार्श्वके || २९ ||

सर्वे चतुर्भुजण्म् कृत्वा अथवा द्विभुजं तु वा |
सर्वेष * * * * * * * * * * * * * (?) || ३० ||

* * * * * * * * * * * * * (?) लान्वितम् |
चामुण्डी तथा कृष्णं उग्ररूपसमन्वितम् || ३१ ||

शङ्खघोष महा चैव शङ्खमुद्रां तु धारयेत् |
सर्वे तु ऊर्ध्वहस्तं स्यात् वमहस्तं तथोत्तरे || ३२ ||

ऊर्ध्वहस्तस्य वर्गन्तु ऊरुहस्तेक * * * (?) |
* * * * (?) शिरोमालस्य * * * * * * * (?) || ३३ ||

* * * * * (?) सर्वेषां नन्द्यानां उत्तरानन् |
दक्षिणे नागमेवोक्तं सर्ववक्त्रेषु भावयेत् || ३४ ||

प्द्f १८८, प्. ८४३)

पीतं शुक्लं तथानीलं रक्तं श्यामं तथैव च |
मेघवर्णं तथा कृष्णं मातृणां वर्णमेव च || ३५ ||

पूर्वस्याभिमुखं कृत्वा ***(?) दक्षिणे यजेत् |
शा * * * * * * * * * * * * * * * (?) || ३६ ||

* * * * * * * * * * * (?) ज समन्वितम् |
द्विहस्तमूर्ध्वहस्तं च अपरं चोरुहस्तकम् || ३७ ||

अथवाभयं वरदं मृगटङ्कस्य धारयेत् |
जटामकुट संयुक्तं सर्वाभरणभूषितम् || ३८ ||

एवं ध्यानं समादाय दक्षिणेन तु समर्चयेत् |
गणेशं स्फटिकवर्णं च चतुर्भुज समन्वितम् || ३९ ||

* * * * * * * * * * * * * (?) धारयेत् |
वामे ऊरुतलं हस्ते केतकी पुष्प धारयेत् || ४० ||

वीरासनं तथा कृत्वा वामपार्वे तु चार्चयेत् |
इष्टिकं वामरोलं * * * * * * * * * (?) || ४१ ||

अथ क्रमेण संयुक्तं शास्त्रदृष्टेन कर्मणा |
गन्धपुष्पादिभिश्चैव स्वना * * * * * * (?) || ४२ ||

* * * * * * * * (?) पूजयेत् पञ्चगव्यकम् |
मातॄणां पूजनं प्रोक्तं सर्वशान्तिकरं शुभम् || ४३ ||

पञ्चपातकनाशं तु पञ्चामृतैश्च पूजयेत् |
स्नाप्यगन्धाम्बुना चैव सर्वगन्धैः सुपूजयेत् || ४४ ||

क्षीरं फलगुलं चैव मिश्रयेद्भूत * * * (?) | 
* * * * * * * (?) रं द्वादशाक्षं तथैव च || ४५ ||

प्द्f १८९, प्. ८४४)

अभयं खड्गकं चैव शूलं चैव तु चक्रकम् |
दक्षिणे तत्कृतं प्रोक्तं कर्मणा वायुनिर्भवेत् || ४६ ||

घृतडाडिम खेटं च तालं पाशं च वेत्रकम् |
वरं शक्तिं च दण्डं च मयूरप्रष्ठ सु * * (?) || ४७ ||

पीतं शक्तिं च घण्टाभयमथकमलं कुक्कुटं प्रासदण्डं |
विभ्राणां वामभागे वरमभयधनुर्बाण टङ्कांश्च हस्तैः || ४८ ||

षड्वक्त्रं द्वादशाक्षं शखणभवं पाणिभिर्वा चतुर्भिः |
वक्त्रैक्ये शक्त्यभीम्यां भजतवरयु * * * (?) || ४८ ||

रक्तपानं तथा प्रोक्तं शान्तिकं पूजयेच्छृणु |
चामुण्डाकृतरूपायलक्षणं वक्ष्यतेऽधुना || ४९ ||

ग्रहग्रहपिण्डा च * * * * * * * * * (?) |
सर्वशत्रुक्षयकरं सर्वक्लेऽऽष विनाशनम् || ५० ||

कौटस्तम्भकरं * * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * * * * * (?) रः || ५१ ||

अपमृत्युहरं चैव आयुरारोग्यवर्धनम् |
धनदान्य समृद्धि स्यात् पुत्रश्रीकीर्तिव्र्धनम् || ५२ ||

पाद्यमाचमनं चार्घ्यं युक्तं च व्यञ्च साधयेत् |
गन्धपुष्पं च माल्या च धूपं च मुखशोभनम् || ५३ ||

ताम्बूलं * * * * * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * (?) गन्धपुष्पं च धूपयेत् || ५४ ||

स्थण्डिले मण्डले पीठे पटे वा हृदयेऽपि वा |
परशासनं पद्मं षोडशैव दलन्तथा || ५५ ||

प्द्f १९०, प्. ८४५)

तन्मध्ये चाष्टपद्मायां वृत्तं चैव दलाय च |
षट्कोणं चैव तन्मध्ये प्रस्तामण्डलक **(?) || ५६ ||

***** (?) मायुक्तं भद्रकालीं न नन्दिका |
कालीभेदीस्वरूपं तु षड्भुजं च विशेषतः || ५७ ||

काली चतुर्भुजं कृत्वा कराली द्विभुजन्तु वा |
चामुण्डा सर्वरूपाय उग्ररूपं तु धारयेत् || ५८ ||

चामुण्डी कालिभद्री च कालि चैव ****(?) |
श्यामवर्णं च सार्धेन्दु मकुटोज्वलम् || ५९ ||

नूपुरं छन्नवीरं च रोममाला विभूषितम् |
भुजाष्टक समायुक्तं पीनस्तनमनाय च || ६० ||

पादद्वयं तु विस्तीर्णां दंष्ट्राकरालवक्त्रकाम् |
शूलं डमरुकं खड्गं चापं चैव तु धारयेत् || ६१ ||

* * * * * * (?) ख्यातं काली भद्रीं च वक्ष्यते |
कालमेघस्य वर्णं तु षड्भुजं चैव कथ्यते || ६२ ||

शूलं डमरुकं खड्गं बाणं वामस्य पार्श्वयोः |
महाकाली समाख्यातं काली भद्रीं च वक्ष्यते || ६३ ||

कालमेघस्यवर्णं तु षड्भु * * * * * * (?) |
कालीभद्री समाख्यातं काली चैवायुनाय च || ६४ ||

काली चतुर्भुजं चैव नीलवर्णं प्रशस्यते |
शूलं डमरुकं सव्ये कपालं पाशटङ्करे || ६५ ||

काली चैव समाख्यातं कालिन्दी च ततः शृणु |
दु * * * (?) कर्णिकाभासां भीम * * * * * (?) || ६६ ||

प्द्f १९१, प्. ८४६)

द्विभुजं चैव कपालं शूल धारयेत् * * * (?) | 
कालरात्रि स्वरूपायां श्मशानं देवमर्चयेत् || ६७ ||

पादादिमध्यपर्यन्तं ब्रह्माणं तस्य पूजयेत् |
मध्यादि गलपर्यन्तं विष्णुनान्तं सुपूजयेत् || ६८ ||

गलादि मस्तकपर्यन्तं * * * * * * * (?) |
शक्तिरुत्पत्यशैवार्थं शक्त्यैरुत्पद्यते शिवः || ६९ ||

शक्तिश्शिव कुले जातः शिवशक्तिस्समूर्तिते |
ब्रह्माविष्णुश्चरुद्रश्च ईश्वरश्च सदाशिवः || ७० ||

पञ्चमूर्ति स्वरूपायां चामुण्डाकृतिरुच्यते |
इच्छाशक्तिः क्रिया * * * * * * * * * * (?) || ७१ ||

* * * * * * * * * * * * * * (?) भवेत् | 
ब्राह्मी मूर्ध्नि तु विन्यस्य ललाटे तु महेश्वरीम् || ७२ ||

गौरी च कर्णकेन्यस्य बाहुद्वये तु वैष्णवीम् |
वाराही हृदये चैव इन्द्राणी लिङ्गमूलके || ७३ ||

पादद्व्ये च चामुण्डीं सर्वाङ्गं लक्ष्मिमि विन्यसेत् |
* * * * * * * * (?) पूजां पूर्ववदाचरेत् || ७४ ||

प्द्f १९२, प्. ८४७)

ब्राह्मी माहेश्वरी चैव कौमारी वैष्णवी तथा |
वाराही च तथेन्द्राणी देव्याग्रादिष्ट कोणषट् || ७५ ||

सर्वादीनां तु संपूज्य चामुण्डीमयमे यजेत् |
जम्भीतिस्तम्भिनी चैव शा* * * * * * * (?) || ७६ ||

* * * * * (?)शक्तीनामष्टपत्रं दलाग्रकम् |
तद्बहिष्षोडशांशैव पत्रं षोडशाक्षरम् || ७७ ||

ग्रे*(?)मलीमली चैव कालदूतिकरांगि च |
पाशा च मासि संयुक्तं विपुशाच्छेदिकं तथा || ७८ ||

कोटि राक्षि विशालाक्षि प्रष्ट* * * * * * (?) |
*(?)भोद्भवन्तु संयुक्तं उद्भवं चैव कारयेत् || ७९ ||

सुमुखी विमुखे चैव षोडशे दलसंयजेत् |
विजायीचाविजायी च विजयीत्येव जृम्भिणी || ८० ||

अरजी च पराजी च नदीभद्रवसुस्तथा |
देव्याग्रादिषु संपूज्य * * * * * * * * (?) || ८१ ||

द्यमनाच मनुं चार्घ्यं गन्धपुष्पं च धूपकम् |
मधुमांसफलानां तु नैवेद्यं चैव पूजयेत् || ८२ ||

प्द्f १९३, प्. ८४८)

दर्पणं मुखवासं च चित्रचामरकं तथा |
गीतवाद्यं च नृत्तं च सर्वोपचार पूजयेत् || ८३ ||

श्वेतं कुङ्कुमवर्णाभं द्विभुज * * * * * (?) |
* * * * * * * * (?) द्वारारे बलिपीठके || ८४ ||

आकाशमातरीं चैव भूतमातमातरमेव च |
देवमातरकं चैव पैशाचमातरस्तथा || ८५ ||

अनुक्तमातरं चैव बलिपीठे बलिन्ददेत् |
अज कुक्कुटमहिषां च अश्वगजमानुषा च मु *(?) || ८६ ||

* * * * * * * * * * * (?) रोग्यवर्धनम् |
प्रेतवाहनकं चैव उपास्यार्चनकं तथ *(?) || ८७ ||

वेतालध्वजसंयुक्ता स्वभूतं च पिशाचयेत् |
सर्वेषां सेवितं चैव चामुण्डान्यं समर्चयेत् || ८८ ||

सर्ववश्यकरं पुण्यं सर्व * * * * * * (?) |
* * * * * * * * * (?) शक्त्यादि पूजाविधिपटलः || 
प्द्f १९४, प्. ८४९)

अघोरवक्त्रामूर्ध्वे च पीतवक्त्र चतुष्टयम् |
कोलद्वीपाभगकूडं महिषाडपकामतः || १ ||

प्रतिवक्त्रान्ति ***(?)मर्धचन्द्राङ्गमालिनीम् |
उद्वीक्षणां रक्तदं ********* (?) || २ ||

************* (?) वा शिवाम् |
सहस्रदर्पाभरणां रक्तपुष्पानुलेपनाम् || ३ ||

अतिरक्तां केशत्रां जिह्वामा***(?) कासनाम् |
ज्वलत् संहारकालाग्निमूर्ति भैरवरूपिणीम् || ४ ||

सिंहताक्षाभि महिषाशालादि ***** (?) |
** (?) स्यात् खेटकटकं कुशोपाश कपालकम् || ५ ||

गानारा परशु नयनस्तां वामहयेवराः |
सदामेनरैर्वामेरुद्वतैः करपङ्कजैः || ६ ||

ऊर्ध्वन्नग्नभिन्न *****(?) न्दधधि क्रमात् |
संहारचक्रस्थाम्याजाधातु प्र***** (?) || ७ ||

*** (?)क कोटि कोटि भैरवी भैरवादृतैः |
सदावस्वासव्यापूर्णं कपालधरपाणिभिः || ८ ||

पञ्चवक्त्रै प्रतिमुखं त्र्यक्षं दंष्ट्ट समन्वितम् |
रसासृक्रमणादास्तिजन्यप्राणरतोन्विषाम् || ९ ||

दशायुधैरावरणै द******* (?) |
आपदुद्धारणी भक्तान् कालरुद्रादि भैरवीम् || १० ||

नन्दरुद्राक्षरीं रुद्रां नेत्रदशाक्षरीम् |
सद्भुक्तस्य सदाशीघ्रं सर्वकाम फलप्रदम् || ११ ||

प्द्f १९५, प्. ८५०)

द्वेषणानां शिरोमज्जनिकृत्व च ****(?) |
एकद्वष्ट सहस्रान्तं वर्ण****** (?) || १२ ||

**** (?) पादसन्ध्यान् वदन्ती मनुजं भजे |
लेपन्त विरजं स्त्वं जगच्चोगद्रोनुखिलेदन्नरा |
सर्परू*(?)पुमनुभ्रसर्पप्रोत जपोपवीत मुक्ता || १३ ||

कग्रै कगैरंभायस्वय स्वाहान्यकालरुद्राग्निभै भैर्वमहाज्वरसर्वसंहार 
भैः | प्रचण्डभैरवि आनन्दचण्डभैरवोग्र चण्डभैरव क्रूरचण्डभैरव 
सर्ववाहनस्य स्वाहा || 
सर्वायुधेभ स्वाहा | देविपुत्र कोटि कोटि वटुक ********** (?) |
लिगुष्णीगुष्णी स्वाहा | चण्डिकान्नमः कसुपिशाचे सर्वप्रियाय सर्वजनमोहाय 
ज्वलज्वल प्रज्वलप्रज्वल सज्जनस्य हृदयाय मम वशं कुरु कुरु स्वाहा | ईषै 
ईरक्षे ओं नमो भवतीं वार्तालीं रुद्राग्निं भैरवीं सर्वसंहाररूपरीं 
भृत्यं सर्वशत्रु क्षयकरीं रंभ्रों सभूतपिशाचिनीरिन्द्रो ज्वालामालिनीं 
रंधं ईं ठ ठ रं ठ ठ धु ******** (?) 
********* (?) मन्त्रां जरन् |
स्योमात्रं रंत्रों रं हौं रं त्रों रं हौरवमंन्त्रौरं कौं गन्धरं 
आं त्वषिरं आरूषिरं 

प्द्f १९६, प्. ८५१)

विद्वेषि रं क्षौं ग्रों क्लीं भ्ररं क्षौं रं हृहैं सर्वदुष्टानां सर्पश्च 
**(?)त् चित्त च क्षुमु ***************** (?) कुरुकुरु षं टल्यं रं सप्तां ई ठं 
रं व ठ क्षं रं हौं रिन्नो रं क्षो रं क्षौ रं स्रोरं स्वाहा रस्त्रें रं 
रिं रं श्रों नमः |

अष्टत्रिंशत्कलान्यासं वक्तृमूर्ध्निनिपञ्चसु | पञ्चवक्त्र हृदये कर्णे स यो 
नाभि कुक्षौ ***(?) धेस्थि चौकटि तटे पार्ऽऽष्वद्वयो हस्तौ नाडिकलकबाहुकौशि 
कलान्वष्टत्रिंशकाः || 

इति मकुटाख्ये महातन्त्रे भैरवपूजाविधिपटलः ||
प्द्f १९७, प्. ८५२)

प्राक्सूत्रं वेदसूत्रं स्यात् उदक्सूत्रं तथैव च |
***(?) शिवगोष्ठं च प्राचीकोष्ठं सदाशिवम् || १ ||

दक्षिणेपि सगोष्ठं च उत्तरे पुरुषकोष्ठकम् |
पश्चिमेकालकोष्ठं च कोष्ठपूजां समाचरेत् || २ ||

सुप्रतिष्ठं सुशान्तं तेजोमृत पात्रकम् |
रत्नेन पात्रमि * * * * * * * * * * (?) || ३ ||

प्रस्थपादघृतं प्रोक्तं प्रस्थार्धं दधिरुच्यते |
त्रिपादं क्षीरमित्युक्तं चतुष्पन्दञ्चगोमयम् || ४ ||

षट्पादं चैव गोमूत्रं पञ्चगव्यायमं स्मृतम् |
क्षीरकुम्ंभं च मध्ये तु दधिपूर्वे तु विन्यसेत् || ५ ||

दक्षिणेघृतविन्यासं गोमूत्र * * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * * * (?) संयुतम् || ६ ||

नैऋत्यामलकं स्थाप्य वायव्यां रजनी तथा |
प्रस्थं प्रस्थद्वयं चैव कुडुबं कुडुबद्वयम् || ७ ||

अथवा कुडुबार्धं वा स्वर्णपात्रैर्विशेषतः |
मधुम्ध्येति संस्थाप्य क्षीरमाग्नेय विन्यसेत् || ८ ||

नैऋते दधिविन्यस्य वा * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * * * * * (?) यत् || ९ ||

मधुना ब्रह्मदैवत्यं श्रीदेवीत्विक्षुसारकम् |
क्षीरं तु स्कन्द दैवत्यं दधिं गणपतिं तथा || १० ||

घृतमन्त्रस्य दैवत्यं अधिदेवं प्रकीर्तितम् |
स्थण्डिलं कारयेच्छालिं प्रत्येकं प्रस्थमाचरेत् || ११ ||

प्द्f १९७, प्. ८५३)

तदर्धै स्थण्डिलै * * * * * * * * * * (?) |

|| ***(?)मृतविधिपटलः || 
प्द्f १९८, प्. ८५३)

|| अन्त्येष्टिविधिः ||

एकमासे द्विपक्षे तु रात्रावधिकं परम् |
तद्रात्रौ तु शिवं पूज्यं तत्फलं मग्नि मे निशि || १ ||

द्विपक्षेमेवमेवस्यात् पूर्वरात्रौ शिवं यजेत् |
प्रमादादत्वपक्षे तु राजराष्ट्रं विनश्यति || २ ||

गुरुसा * * * * * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * (?) सकला शुद्धिवर्जिता || ३ ||

कृते याज्ञीय वृक्षेण तदवस्त्रादि वेष्टयेत् |
याने भेर्यादिनिर्घोषै समारोप्य शवं यजेत् || ४ ||

दीक्षितौ स्तुल्यजातीयैः अपसव्योपवीतकैः |
जपग्निश्चास्त्रमन्त्रैर्वा बहि * * * * * * (?) || ५ ||

* * * * * * * * * * * * * * (?) न्तिके |
कुर्यादेककरं कुण्डं चतुरश्रवमेखलम् || ६ ||

षडङ्गुलोच्चतं वायौ तम्मूला स्थण्डिलादिशी |
आग्नेययां कुण्डितं कुर्यात् चिताखातं च दुष्करम् || ७ ||

हस्तं द्वितीयविस्तीर्णं अष्टाङ्गुलभीरकम् |
कुर्यादि तृतीया * * * * * * * * * * (?) || ८ ||

***** (?) तोयाम्ये उपविश्योत्तरानर |
अजातादि क्रमेणैव विदध्यात् सकलीकृतम् || ९ ||

प्द्f १९९, प्. ८५४)

कृतान्त्रर्यजनो त्राणां या कुरुक्ष्वा प्रदक्षिणम् |
अस्त्रवर्धनकां कृत्वा सिचेंदुर्व्यं तदंभसा || १० ||

सद्यादिभिर्विशेषार्घ्यं शिवहस्ता * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * * (?) हरेत् || ११ ||

षड्भिस्सूत्रैश्चितं वास्तु पञ्चविंशति कोष्ठकम् |
कृत्वाधि व्याधिरूपेण रजसाचनबिभ्रतीम् || १२ ||

शिवं व्योम्ना तथैशान्याचादीन् दिक्षु कोष्ठके |
बलिं दत्वास्त्र वर्धन्यां पाशुपतं यजेत् || १३ ||

दशदिक्षु विलोमे * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * (?) दियुक्तेन्वस्यदिनं वि || १४ ||

ऐश्वर्यादि क्रमेणैव मनोन्मन्यादिना तथा |
शिवमावाह्य सद्याद्यैः सकलीकृत्य पूजयेत् || १५ ||

अथोग्र नरा जप्त्वा नग्न्यादिक्षु प्रदक्षिणम् |
शुक्लकाष्ठान्न तु क्रूरे रक्तवस्त्रेण वेष्टयेत् || १६ ||

याज्ञि * * * * * * * * * * * * * * (?) |
*(?)ष्पदर्भैस्तिलोपेता वस्त्रमाजेन पूजयेत् || १७ ||

मृद्गोमयांबुयेतन्नं उद्धूल्यपि*(?)विष्टरेत् |
धृत्वा कौपीन वस्त्रादि दत्वा कृत्वादि संस्कृते || १८ ||

धरानाशोगते तस्मिन् आदिवाहीति संश्रिता |
महाजालप्रयोगेण जीवं हृदयं वं**(?) || १९ ||

देहं ततोन्यस्या शक्त्यादितादिकालिका |
पूर्वोक्तेषु शवं स्वाहादि पूर्ववत् || २० ||

प्द्f २००, प्. ८५५)

**** (?) न्निधानाय मूलेन जुहुयाच्छतम् |
नासिसन्ध्याय दीक्षोर्ध्वा चाव्यो वैकल्यशुद्धये || २१ ||

निवृत्यादि कलायोगं वह्निमध्ये निवेशनम् | 
* * * * * * * * * * * * * * * (?) नम् || २२ ||

आसनं जन्मयोज्यत्वं भोगं च लयमेव च |
निष्कृती पाशविश्लेषं चैव दाहौ यथाविदि || २३ ||

प्रायश्चित्तं ततोत्क्षेपं कर्मास्यान्यानिधानि च |
देशकालादि संपक्तौ दीक्षावत् सर्वमाचरेत् || २४ ||

उपस्थाप्य कला यद्वा * * * * * * * * (?) |
* * * * * * (?) हुत्वा कृत्वा दुष्कृत शुद्धयेत् || २५ ||

पूर्णां दत्वा च मूलेन शिवं विज्ञापयेदिदम् |
आदिश्यवापि शुद्धोऽयं उत्क्रामाच्छिवतां व्रजेत् || २६ ||

वहोरात्मनमादाय योजयेत् परमे पदे |
नासि सन्धानपर्यन्तं कृत्वा समधिनस्त *(?) || २७ ||

* * * * * * * * * * * * * * * (?) जेत् |
स्थण्डिलादि लयेरीशं विसृज्यारोप्यसञ्चतौ || २८ ||

देहेत् स दिग्धनैच्छन्न कुण्डमध्यजनाग्निना |
जमितेनौ शिरोदेशे पूर्णां सौम्या न योजयेत् || २९ ||

त्वमग्ने दक्षिणं कालं काले पपादितान् |
ग्रहा * * * * * * * * * * * * * * (?) || ३० ||

पूर्णां दत्वा नले क्षिप्त्वा स्रुक्स्रुवौ या वधोमुखौ |
वामासेस्थालिमादायधारं ब्रह्मे विमोचयेत् || ३१ ||

प्द्f २०१, प्. ८५६)

अप्रदक्षिणमाभृत्य स्वस्थाने कालदीक्षयेत् |
पश्चिमाशोधगत्वास्तायाद्व****(?)द्वितम् || ३२ ||

सकायमस्व * * * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * * (?) कोणेषु कोणेषुकम् || ३३ ||

मध्ये नैमत वह्निवायु शिवके भूतप्रभालङ्कृत दिक्षु स्तत्पति वर्णभादधिपा 
पूज्या तथा बाधते | 
बीजं च ताशयो स्थान दोषाणामपनुत्तये || ३४ ||

आहुती च त्रयं दिव्यं रुद्रां * * * * * * (?) |
**(?)त्वं चात्र शास्त्रेषु वागीशी गर्भयोग्यता || ३५ ||

|| अन्त्येष्टिविधिपटलः ||
प्द्f २०२, प्. ८५७)

रुद्राक्षं उपवीतं च उष्णीषं चोत्तरीयकम् |
भस्मं चैवादि शैवानां पञ्चमुद्रा प्रकीर्तिता || १ ||

ऊर्ध्व चक्रं महारौद्रं शूलचक्रे तु संस्थितम् |
***** (?) वृध्यर्थं रहस्यं मम चात्मकम् || २ ||

मम विद्यात्मकं गुह्यं नयनं नटनकारणम् |
त्र्यक्षरात्मातीतं च त्रिमूर्त्यादिलयात्मकम् || ३ ||

स च देवस्य बीजेषु वज्रिणच्छक्रमाच्छृणु |
चतुष्षष्ठादि बीजेषु षट्त्रिंशत् सस्यबीजकम् || ४ ||

उक्तबीजोद्भवं पूर्वं * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * * * * (?) पिवा || ५ ||

सहस्रं वा तदर्धं वा शङ्खं वा गुह्यतीश्रिवा |
इत्थं पद्मदलं न्यस्त्वा तन्मध्ये मण्डल *(?)यम् || ६ ||

त्रिकोणमध्ये तु बाह्ये तु षट्कोणं मण्डलत्रयम् |
मण्डलत्रय वाह्ये तु त्रिकोणमेकमण्डलम् || ७ ||

तस्य मण्डल बाह्ये तु पञ्चत्रिंशत् सहस्रकम् |
*(?)र्वषामूर्वजालञ्च न्यसेन्नव सुवक्त्रकम् || ८ ||

ज्वालादिगन्थिकोणेषु बीजां च प्रणवं न्यसेत् |
ज्वालामालैकमूलं तु तृतीयन्त्रेण लेखयेत् || ९ ||

औकार मूर्तिरन्यस्त्वा अङ्कारं दक्षिणे न्यसेत् |
अःकारं पूर्वदिन्यस्त्वा * * * * * * * * (?) || १० ||

* * * * * * * * * * * * * (?) दिन्यसेत् |
इकारं मध्यमे न्यस्त्वा ईकारं चोत्तरे न्यसेत् || ११ ||

प्द्f २०३, प्. ८५८)

उकारं मध्येमे न्यस्त्वा ऊकारं चैव दिङ्न्यसेत् |
ऋकारं पूर्वदिन्यस्त्वा ऋकारं चाग्नि विन्यसेत् || १२ ||

ऌकारं मध्यमे न्यस्त्वा ॡकारं दक्षिणे न्यसेत् |
अकारे ***(?)न्ते तु त्रिषु त्रिषु च लेखयेत् || १३ ||

ककारं पश्चिमे न्यस्त्वा खकारं वायुदिङ्न्यसेत् |
गकारं मध्यमे न्यस्त्वा घकारं चोत्तरे न्यसेत् || १४ ||

ङकारं मध्यमे न्यस्त्वा चकारं चैव दिङ्न्यसेत् |
छकारं पूर्वदिङ्न्यस्त्वा * * * * * * * * (?) || १५ ||

* * * * * * * * * * (?) रं दक्षिणे न्यसेत् |
टकारं मध्यमे न्यस्त्वा ठकारं नैऋतं न्यसेत् || १६ ||

वृत्तं बाह्यत्रयं प्रोक्तं वृत्तमध्येक्रमं शृणु |
डकारं पश्चिमे न्यस्त्वा ढकारं वायु दिङ्न्यसेत् || १७ ||

णकारं पश्चिमे न्यस्त्वा तकारं चोत्त*** (?) |
* * * * * * * * * * * * * * * (?) सेत् || १८ ||

थकारं पश्चिमे न्यस्त्वा नकारं दक्षिणे न्यसेत् |
पकारं दक्षिणे न्यस्त्वा फकारं शक्ति विन्यसेत् || १९ ||

षट्कोणस्य तु किणादि लकारं पश्चिमे न्यसेत् |
हकारं पश्चिमे न्यस्त्वा मकारं मध्यमे न्यसेत् || २० ||

**(?)न्त्रिकोणमध्ये तु चकारं मध्यमे न्यसेत् |
त्रिकोणे मध्यशूले तु न्यवीके हरमाजयम् || २१ ||

स शूलावरणमाग्नेयं पञ्चत्रिंशत्कलार्णवम् |
सर्वबाह्येन वरद न्यसेच्छूल सुबीजकम् || २२ ||

प्द्f २०४, प्. ८५९)

ऐशान्या मन्तराद्यादि स्व****** (?) |
जयार्थं दक्षिणामुखं बन्धनार्थं चोत्तरामुखम् || २३ ||

वश्यार्थं पश्चिमं चैव सृष्टिकर्ता सुपूर्वकम् |
ब्राह्मं पूर्वमुखं शुद्धं क्षत्रियं दक्षिणामुखम् || २४ ||

वैश्यं चैवोत्तरमुखं शूद्रं पश्चिमदर्शनम् |
अन्यजातिं च कोणेषु न्यसे * * * * * * (?) || २५ ||

तत्तदासनरूपं च स्थानं वक्ष्ये महेश्वर |
क्षीरकुम्भं तु पैशाचं नारसिंहं तु पद्मकम् || २६ ||

चतुर्भुजं त्रिणेत्रं च चन्द्रार्धकृतशेखरम् |
व्याघ्रचर्माम्बरधरं कराभ्यां शूलधारिणम् || २७ ||

अ**(?)वह***(?)दक्षिणेऽभयहस्तकम् |
मौक्तिकाभरण * * * * * * * * * * (?) || २८ ||

*************** (?) सेत् |
ऊर्ध्वकेशं त्रिणेत्रं च दंष्ट्रा स्वष्टा धरोष्टकम् || २९ ||

चतुर्बाहुं शूलहस्तं कपालवरदाभयम् |
नागयज्ञोपवीतं च नागाभरणभूषितम् || ३० ||

रक्तवस्त्रधरं भीमं जनानांन्त समप्रभम् |
एतद्वै वीरभद्रन्तु तच्चक्रे पश्चिमे न्यसेत् || ३१ ||

व्याल * * * * * * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * * (?) णेत्रं काञ्चनप्रभम् || ३२ ||

चतुर्हस्तं चतुष्पादं पक्षे तीक्ष्णकराग्रकम् |
एतद्वै शरभं देवं तच्चक्रे दक्षिणे न्यसेत् || ३३ ||

प्द्f २०५, प्. ८६०)

अष्टबाहुं त्रिणेत्रं च ऊर्ध्वकेशं स्वदंष्ट्रकम् |
वष्टदष्टाधरं रौद्रं सर्पकुण्डलशोभितम् || ३४ ||

रक्तवस्त्रधरं भीमं अंजनप्रभ*** (?) |
* * * * * * * * * * (?) विस्त्रयवामके || ३५ ||

एद्यन्ते घोरदैवन्तु तच्चक्रे उत्तरे न्यसेत् |
बाहून् कृत्वाञ्जलिपुटं तच्चक्रे नैऋत न्यसेत् || ३६ ||

वायुस्थाने सरस्वती च श्रीदेवीं च विन्यसेत् |
नस्य प्रभास भा****(?) देवाकृतिं शृणु || ३७ ||

चतुर्भुजं कृष्णवर्णं च चतुर्वक्त्रं *** (?) |
**(?) परापरं गुह्यं नवतत्वादिकारणम् || ३८ ||

चक्रशूलमयं दण्डं कराभ्यांद्ध्यधारिणम् |
वामहस्ततलं चैव अभयं दक्षिणे करे || ३९ ||

द्वादशाक्षं महारौद्रं स्वष्टादष्टाधरोष्टकम् |
तीक्ष्णं नागोपवीतं च कण्ठमालैरलङ्कृतम् || ४० ||

शिरोमाला समा* * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * * * * (?) पिणम् || ४१ ||

शरच्चन्द्रार्धनागं च ऊर्ध्वकेशं हिमालुकम् |
ऊर्ध्वशैवं शुभकरं ऊर्ध्वचन्द्राय दैवतम् || ४२ ||

सर्वाभरण संयुक्तं रक्तपुष्पेरहंकृतम् |
बद्धं देवं सुचक्रे च ध्यात्वा मृत्युविनाशनम् || ४३ ||

राजराष्ट्राभि सौवर्णे चक्रम***** (?) |
नित्यार्चनक्रमं चातु शृणुष्वेवं महेश्वर || ४४ ||

प्द्f २०६, प्. ८६१)

शैलोभीनदिरूपं तु भित्तिचित्रमथापि वा |
पटे वा दारुके वाऽपि पूजयेच्चक्रदैवतम् || ४५ ||

ऋतं सत्येति मन्त्रेण हुत्वा पुष्पार्घ्यमेव च |
वर्णमन्त्रं समुच्चार्य हृदयं मन्त्रमुच्चरन् || ४६ ||

* * * * * * * * (?) शिवमन्त्रमनुस्मरन् |
अङ्गन्यास करन्यासं पूर्ववत् कारयेच्छुभम् || ४७ ||

नमो हिरण्यमन्त्रं च पवमानं समुच्चरन् |
सहस्रशीर्षमन्त्रं च श्रीरुद्रं शिवमन्त्रकम् || ४८ ||

पूर्वोक्त शिवकुम्भं तु स्नापयेत् दक्षिणामुखम् |
त्रियक्षरं सकृज्ज * * * * * * * * * (?) || ४९ ||

* * * * * * * * * * * (?) मध्यमे न्यसेत् |
श्रीकुम्भे तु शिवं पूज्यदेवं दक्षिणमव्ययम् || ५० ||

गन्धपुष्पं च धूपं च वर्णमन्त्रेण दापयेत् |
पायसान्नं ददेत् पश्चात् ताम्बूलं च प्रदापयेत् || ५१ ||

तत्कुंभे ****(?)द्धं राज्ञामूर्धेन प्रोक्षयेत् |
राजापत्या गज * * * * * * * * * * (?) || ५२ ||

प्द्f २०७, प्. ८६२)

क्षयेत् तु जलेन तु * * * * * * * * * (?) |
स्वयेना रक्षकरं परसेना विनाशनम् || ५३ ||

पीत्वा तु तज्जलं सद्य सर्वरोग विनश्यति |
दीर्घायुजबलं धैर्यं सदाविजयवर्धनम् || ५४ ||

मृत्युनाशं महावश्यं अर्धरात्रौ प्रपूजयेत् |
सर्वरोग मनुप्राप्त त * * * * * * * (?) || ५५ ||

* * * * * * * * * (?) द्धान्नं मध्यमे दिने |
गुलान्नं सायङ्काले तु पायसं चार्धरात्रिके || ५६ ||

प्रातःकाले तु समिधा अन्नेन चरु होमयेत् |
द्विजाना मस्तमे होमे अज्येनैवार्धरात्रके || ५७ ||

पृथक् पृथक् सकृज्जप्त्वा वर्णमन्त्र मनुस्मर |
*** (?) न्नंगुलं क्षीरं समिधा बिल्वमेव च || ५८ ||

पृथक् पृथक् शतं हुत्वा महाप्रकीकरं जपेत् |
गुग्गुलुं घृत संयुक्तं धूपं दत्वा महेश्वर || ५९ ||

मुद्गान्नं पायसान्नं च गुलान्नं च निवेदयेत् |
ताम्बूलं दापयित्वा तु अ * * * * * * * (?) || ६० ||

प्द्f २०८, प्. ८६३)

* * * * * * * * * * * * * * * (?) काम् |
द्विमासे समासें वा मौनकर्मव्रतं चरेत् || ६१ ||

शिवमन्त्रं सदा जप्त्वा महाप्रीतिकरं हुनेत् |
सर्वदुःखप्रशमनं अर्चयेच्च क्रमेवयम् || ६२ ||

कृष्णवर्णं सदा यद्वा पूजयेद्दक्षिणेश्वरम् |
अधारकृतिवत्कुण्डं अष्टत्रिंशद्दलान्वितम् || ६३ ||

ऐन्द्रे * * * * * * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * (?) र्यात् नैऋत्यां मोहनं स्मृतम् || ६४ ||

वारुण्यां शान्ति कर्माणि वायव्योच्चाटनं कुरु |
सौम्यं वश्य प्रयोक्तव्यं ईशानेमरणं तथा || ६५ ||

वसन्ते मूर्ध्नि पूर्वाहे ग्रीष्मे विद्वेषणं कुरु |
प्रावृक्षोच्चाटनं कर्म शशिरोकारणं तथा || ६६ ||

शर * * * * * * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * (?) मनृतं सुविचिन्तयेत् || ६७ ||

दक्षिणाग्ने तु ऐशान्ये होमकर्म समाचरेत् |
चतुर्दिक्षु चतुर्वेदैस्स्तोत्रमङ्गलवाचकैः || ६८ ||

प्द्f २०९, प्. ८६४)

षण्मासे वर्धमासे वा नित्यं हुत्वा यथार्थकम् |
मण्डले वा जलेवापि भावयेच्चक्र* * * (?) || ६९ ||

द्ध्यानं त्रधाणवत् सर्वं फलं लस्व महेश्वर |
वर्णमन्त्रात्मिकं चक्रं महामृत्युञ्जयं कुरु || ७० ||

दैवरूपं महाचक्रं घोरवर्णं शतं शतम् |
सहस्रशीर्षमन्त्रेण शतं सामेन पूजयेत् || ७१ ||

त्रियंबके * * * * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * * * * (?) पयेत् || ७२ ||

वर्णमन्त्रेण नैवेद्यं शारदं चात्रचामरः |
सहस्रशीर्षमन्त्रेण अञ्जनं दर्पणं ददेत् || ७३ ||

एत्वानि काले तु गूढप्रासादमुच्चरन् |
वर्णमन्त्रं सदा जप्त्वा दक्षिणेश्वरमर्चयेत् || ७४ ||

सप्ताह त्रियहं वा * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * * (?) मुरेन्यसेत् || ७५ ||

सर्वमासेषु सङ्कल्प्य यजमानेच्च मासके |
समुद्रतीरे आरण्ये प्रह्यते सप्ततीर्थके || ७६ ||

प्द्f २१०, प्. ८६५)

दक्षिणेशपुरत्रंदे श्रीशैले श्रीपुरे गृहे |
श्मशाने मन्त्रदेशे तु नदीमध्ये शिवालये || ७७ ||

पुष्पोद्याने * * * * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * (?) रराजस्थानेस्मदालयेत् || ७८ ||

राजपौरोहितस्थाने सौरदेवालयेपि वा |
यजमानेच्छयादेशे मण्टपं पूर्ववद्गृहम् || ७९ ||

नवभागैकभागे तु मध्ये कुम्भं प्रकल्पयेत् |
कुण्डस्योत्तरदेशे तु स्थापयेच्चक्र दै* * (?) || ८० ||

***(?) कोणकुण्डे च चतुर्थं घोरमाचरेत् |
दक्षिणाराधनं नित्यासाधकानां तु पूर्ववत् || ८१ ||

ऋग्वेदं पूर्वदिग्योज्य यजुर्वेदं तु दक्षिणे |
पश्चिमे सामवेदं तु अथर्वञ्चोत्तमेखले || ८२ ||

पूजयेद्गन्धपुष्पाद्यै * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * (?) वर्णमन्त्रमनुस्मरन् || ८३ ||

शैवं पाशुपतं चैव महाव्रतधरा अपि |
बौद्धा आर्हताश्चैव सर्वं पापासिनामपि || ८४ ||

प्द्f २११, प्. ८६६)

दीनान्ध कृपणानां तु दिनान्ध कृपणानां तु अन्येन परिदोषयेत् |
शिवमन्त्रं समुच्चार्य शिवतत्वे सुचिन्तयेत् || ८५ ||

यदस्येति सुमन्त्राश्च * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * * * (?) पूर्वकम् || ८६ ||

वर्णमन्त्रात्मकं चक्रं महामृत्युंजयं गुरुम् |
सर्वशुद्धिकरं शुद्धिं सर्वपाप विनाशनम् || ८७ ||

सर्वरोग प्रशमनं श्रीकरं शत्रुनाशनम् |
सहस्रनिष्कनिधिं चैव दद्यात् साधकमेवता || ८८ ||

भक्तानां परिचाराणां वस्त्रादीनि प्रदाप **(?) |

इति मकुटाख्ये महातन्त्रे ऊर्ध्वचक्रविधिपटलः ||
प्द्f २१२, प्. ८६७)

|| अम्बाचक्रविधिः ||

अथातः संप्रवक्ष्यामि अम्बाचक्रं महेश्वर |
मृतसञ्जीविनी गुह्यं सर्ववश्यात्मकं शुभम् || १ ||

नटेश्वर मनुस्मृत्य पूर्वोक्तं वर्णलेखयेत् |
चन्द्रबीजं तु प्रथमं तन्मध्ये चान्ति बीजकम् || २ ||

बिन्दुनाद स * * * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * * (?) स्करादिषु || ३ ||

तस्य बाह्ये महावृत्तं बाह्ये आकाशगुह्यकम् |
पार्श्वे बिन्दु समायुक्तं य वर्गात् सप्तबीजकम् || ४ ||

न्यसेन्मूलात्मनीबीजं पञ्चविंशदलान्वितम् |
तस्य बाह्ये महापद्मं वर्णमन्त्रं न्यसेत् क्रमात् || ५ ||

वर्णमन्त्रस्य बाह्ये तु त्रयमन्त्रन्नव **(?) |
* * * * * * (?) हेतु अष्टपञ्चाक्षरं न्यसेत् || ६ ||

सप्तसप्तपदैकन्तु न्यसेत् प्रासाद मन्त्रकम् |
चतुष्षष्ठि कलाचैव त्रिंशतं होममन्त्रकम् || ७ ||

चतुश्शतमिदं हुत्वा एकान्ये सोममन्त्रकम् |
अष्टत्रिंशात्मकं मन्त्रं तद्दलेषु क्रमान्यसेत् || ८ ||

प्द्f २१३, प्. ८६८)

एक सप्ततिभिर्वा * * * * * * * * * (?) |
*(?)तानि गुणिकानील द्विगुणानि गुणानि चेत् || ९ ||

द्विसप्तत्याधिका न्यस्ता द्विंशत्य द्विशतानपि |
एतत् द्विगुणितं पीत्वा जपेत् पञ्चशताधिकम् || १० ||

चतुष्टयं सहस्राणां चत्वारिंशच्चतुश्शिवाम् |
तपस्वीठं बीजं **(?) योग्यं विध**** (?) || ११ ||

***(?) क्षर बाह्ये कन्यसेन्मूलात्मवृत्तकम् |
आदिदं मूलबीजेन न शक्तिं तु सुपूजयेत् || १२ ||

अम्बाचक्रक्रमं प्रोक्तं देवीध्यानक्रमं शृणु |
चतुर्बाहुं त्रिणेत्रं च नागयज्ञोपवीतिनम् || १३ ||

तनुरेक द्विपादं च ताम्रा भु* * * * * (?) |
* * * * * (?)णं सौम्यं चन्द्रार्धकृतशेखरम् || १४ ||

श्वेतपद्मासनां देवीं ध्यात्वा बीजमनुस्मरन् |
नटेश्वर मनुस्मृत्य ऐन्द्रस्थाने प्रपूजयेत् || १५ ||

गन्धादि फलताम्बूलं मन्त्रं च क्रममाद्यजेत् |
शिवमन्त्रं शतं जप्त्वा आज्यं हुत्वा सहस्रकम् || १६ ||

प्द्f २१४, प्. ८६९)

अश्वत्थं च पलाश * * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * * (?) शमीतथा || १७ ||

लवणं कुमुदं चैव क्षीरसर्पि धिंगुलं |
ओदनं च अपामार्गं च क्षीरं च घृतं तथा || १८ ||

पृथक् पृथक् शतं जप्त्वा राजराष्ट्राभिवृद्धिदम् |
शिवमन्त्रमनुस्मृत्य मूलमन्त्रं शतं जपेत् || १९ ||

गौर्यास्मिन् कनक सभोजातवेदं समुच्चरन् |
* * * * * * (?) पूज्य जयं स्त्रीत्वा महेश्वरीम् || २० ||

वेदसारमिदं तन्त्रं अर्क्कं देवतात्मकम् |
अष्टत्रिंशत्कलान्यासं षट्त्रिंशात्ममन्त्रकम् || २१ ||

अष्टत्रिंशत्परं नित्यं न्यासस्थानं तु पूर्वकम् |
य इदं पठते नित्यं शृणुयाद्व समाहितः || २२ ||

कुलैकविंशमुद्धृत्य * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * * * * (?) वा न दापयेत् || २३ ||

यं इदं पुस्तकं पुण्यं यो निरीक्ष्य समाहितः |
अम्बाचक्रक्रमं प्रोक्तं दक्षिणाराधनं शृणु || २४ ||

इति मकुटाख्ये महातन्त्रे अम्बाचक्रविधिपटलः ||
प्द्f २१५, प्. ८७०)

सु संवेद्यं अवेद्यन्तं वेद्यावेद्यमहं गुरु |
नृत्तं पर * * * * * * * * * * * * (?) || १ ||

* * * * * * * * * * (?) मानन्दरात्मकम् |
शिवानन्दसुखानन्दात्मनाय च * * * * (?) || २ ||

सत्यानन्द गुणानन्द नादानन्दात्मनाय च |
अचिन्त्यानन्दा क्षरानन्दा नित्यानन्दात्मनाय च || ३ ||

नृत्तानन्द सदानन्द विद्यानन्दात्मनाय च |
मृतानन्दाऽमृतानन्द स्वस्यानन्दा तु नाय च || ४ ||

ज्ञेया * * * * * * * * * * * * * * (?) |
स्वयंप्रकाश मध्यस्थं परनृत्त मनुस्मरन् || ५ ||

अष्टत्रिंशत्परानन्द आत्ममन्त्रान्नमोन्तकम् |
पृथक् पृथक् सकृज्जप्त्वा पूजयेद्दक्षिणेश्वरम् || ६ ||

आत्मबोधाकृतिं वक्ष्ये रहस्यं तु महेश्वर |
शिवरूपं प्रभुं नित्यं आनन्द* * * * * (?) || ७ ||

* * * * * * * * * * * * * * (?) परम् |
नाथं दक्षिणमीशानं निर्विकल्पं निरामयम् || ८ ||

प्द्f २१६, प्. ८७१)

ज्योतिरूपं परं कृत्स्नं स्वात्मबोधेयवस्थितम् |
निष्कलं शिवभावं तु निष्कलं साम्बभावकम् || ९ ||

सकलं निष्कलं सोहं व्योमाष्टाभास्वरूपकम् |
तस्मा * * * * * * * * * * * * * * (?) || १० ||

* * * * * * * * (?) शिवमाराधयेत् सदा | 
प्रथमं योगभावं तु द्वितीयं ज्ञानमुद्रिका || ११ ||

तृतीयमालिङ्गनं कृत्वा चतुर्थं चरदाऽभयम् |
पञ्चमं पञ्चवक्त्रं तु ध्यात्वा सादाख्यरूपकम् || १२ ||

षष्ठं वीरासनं कृत्वा सप्तमं लोकमुद्रिका |
अष्टमं * * * * * * * * * * * * * (?) || १३ ||

********* (?) त्वा मध्ये तु भावयेत् |
दक्षिणामुखमाश्रित्य सदानृत्तं सुचिन्तयेत् || १४ ||

गन्धानि तु सुनैवेद्यं दिशं सर्वं समुच्चरन् |
सभास्थाने सदा ध्यात्वा अम्बा चैन्द्रे तु पूजयेत् || १५ ||

सभा मध्ये परं नृत्तं शिवमन्त्रेण भावयेत् |
* * * * * (?) भक्तानां सुपुत्राणां तु सङ्ग्रहेत् || १६ ||

प्द्f २१७, प्. ८७२)

अन्यजातिषु सङ्ग्राह्यात् सादाख्यं पदमाप्नुयात् |
तस्मात् देवगुरोच्छिष्टं भोज्यं तत्पुत्र शिष्ययोः || १७ ||

स्वयमेव गुणोत्पन्नां गुणात् स्वसं समुद्भवम् |
समस्तगुण संप्राप्तिं कृत्वा कामक्षयं **(?) || १८ ||

**(?) ते परमस्थानं जरामरणवर्जितम् |
आशेणमनकां वा वाचिकां वापिना द्वयम् || १९ ||

केशादिवर्जितं चोत्तमात् ज्ञात्रसमुद्भवाः |
सूक्ष्मं सर्वगन्ध ज्ञानमखण्डित मनोदयम् || २० ||

गच्छतस्ति **(?) वापि स्वप्नतो जाग्रतोपि वा |
यतोदयं * * * * * * * * * * * * (?) || २१ ||

* * * * * * * * * * * (?) त्रष्टनापि वा |
* * * * * * * * * * (?) रूपं च कल्पनात् || २२ ||

रूप *** (?) प तथा * * * * * * * * (?) |
* * * * * * * * * * (?) रं दक्षिणेश्वरम् || २३ ||

दक्षिणाराधनं श्रुत्वा स याति परमां गतिम् |
तस्मात् सर्वप्रयत्नेन शिवमाराधयेत् सदा || २४ ||

प्द्f २१८, प्. ८७३)

शिवाराधन दीक्षा च मुत्सवं प्रायश्चित्तकम् |
अतोक्तं फलभागं च दीप्त*(?)न्तु स्नपनं त*(?) || २५ ||

* * * * * * (?) र्द्ध्वजक्रमं वाचं तथैव च |
आत्माराधनमीशस्य दक्षिणाराधनं शृणु || २६ ||

वेदसारमिदं तन्त्रं तस्माद्वैदिकमाचरेत् |
शैवधारमिदं तन्त्रं मधमे दैवमिश्रितम् || २७ ||

अष्टत्रिंशत्परानन्दामृतमध्ये सुनृत्तकम् |
यथा चिदम्बरं नित्यं शृणु याद्वा * * * * (?) || २८ ||

* * * * * * * * * * * (?) पदमाप्नुयात् || २८ � ||

इति मकुटसंहितायां सारसङ्ग्रहे त्रिसहस्रस्समाप्तः || 

|| हरिः ओं ||
 
|| शिवकामसुन्दरीसमेत चित्सभेश्वराय नमः || 

देवी सहायम् 

|| शुभमस्तु || 



###########   END OF FILE  #######