####################################################
MUKTABODHA INDOLOGICAL RESEARCH INSTITUTE
Use of this material (e-texts) is covered by Creative Commons license BY-NC 4.0
Catalog number: M00621
Uniform title: prabhuliṅgalila

Description: 



Notes: 
Text selected by Dr. Elaine Fisher and funded by a fellowship awarded to Dr. Fisher by Stanford University.

Data entered by the staff of Muktabodha under the direction of Anirban Dash.

Revision 0: March 27, 2022

Publisher : vīraśaivaliṅgibrahmaṇagranthamala
Publication year : 1903
Publication city : Solapur
Publication country : India
####################################################



ओं
वीरशैवलिंगिब्राह्मणधर्मग्रंथमाला | 
ग्रंथ ६ वा. 
(भविष्यत्पुराणांतर्गत) 
प्रभुलिंगलीला 
भाग १ ला.  
वेदमूर्ति, मणूर मठाध्यक्ष मल्लिकार्जुनशास्त्री 
शके १८२५, सन् १९०३ 

पृ० १) श्रीगणेशाय नमः | श्रीनंदिकेश्वराय नमः | अविघ्नमस्तु | 
शुभमस्तु | 
|| भविष्यत्पुराणे प्रभुलिंगलीलाप्रारंभः || 

श्रीमद्वेदशिखैकमत्यघटनासिद्धान्तसूत्रावली-
तात्पर्यार्थमपार्थमायिकजगन्मिथ्यात्वबोधप्रदम् | 
सत्यं ज्ञानमनंतमाद्यमजरं सर्वेश्वरं शंकरं 
वंदेऽहं प्रभुलिंगमूर्तिमनिशं वाऽऽन्मानसागोचरम् || १ || 
कदाचिन्नैमिषारण्ये पुण्ये मुनिगणावृते | 
भागीरथीमहोदारप्रवाहपरिपोषितैः || २ || 
भूषितैरतुलस्निग्धपत्रपुष्पफलव्रजैः | 
निरंतरवसंताढ्यैर्नितान्तसुखशीतलैः || ३ || 
चंपकाशोकपुन्नागचंदनागरुतिंदुकैः | 
कपित्थाश्वत्थखर्जूरनारिकेलमधुद्रुमैः || ४ || 
पनसप्लक्षकदलीरसालबकुलासनैः | 
पलाशोदुंबरवटैर्जंबूजम्बीरपाटलैः || ५ || 
द्राक्षेक्षुदाडिमीकुंदबन्धुजीवकवेणुभिः | 
महेश्वरपदाम्भोजपूजार्हदलकोमलैः || ६ || 

पृ० २) असंख्यातैरनुस्यूतैर्बिल्वद्रुमकदंबकैः | 
मल्लिकामाधवीजाजीकरवीरकुरुंटकैः || ७ || 
श्यामन्तिकारुद्रजपानंद्यावर्तशमिद्रुमैः | 
अन्यैरनन्यसामान्यैर्मान्यैर्मुनिभिरन्वहम् || ८ || 
अभ्रंकषैरदभ्रैस्तैर्विभ्राजितदिगन्तरैः | 
परिपक्वफलस्यन्दिरसपूरितसारणैः || ९ || 
अच्छाच्छगुच्छविसरन्मकरन्दरसालसैः | 
भृंगैर्झंकारमुखरैर्नटद्विटपकोटिभिः || १० || 
शारिकाकीरकिर्म्मीरमयूरपिकनादितैः | 
दिव्यैरपि च मन्दारैः पारिजातैश्च कल्पकैः || ११ || 
सन्तानवृक्षप्रमुखसन्तानैरुपशोभिते | 
राजहंसकृतक्रीडैराजहंसोपशोभितैः || १२ || 
भ्राजद्भिरप्सरोवृन्दैराजीवकुमुदाकरैः | 
राजते राजताद्रींद्रधवलैर्भूतिभूषितैः || १३ || 
रुद्राक्षमंडपोदग्रशिखरैर्लिखितांबरैः |

पृ० ३) नैमिषारण्यवर्णनम् | 

पर्णशालांगणप्रांशुवंशनर्तितवल्कलैः || १४ || 
काषायपंक्तिकलिततरुशाखाभिरुज्ज्वले | 
कोटिकोटिमहालिंगमंगलायतनोन्नते || १५ || 
सदाशिवाराधनोद्यद्धूपवासितदिक्तटे | 
हठाभ्यासिमहायोगिकृतयोगमठावृते || १६ || 
लयानन्दघनाक्रांतमहागह्वरबृंहिते | 
मंत्रोपास्तिरतोदंचद्गंगाशीकरसैकते || १७ || 
शिवराजमहायोगिसेविताश्रममंडपे | 
सर्वदातिथिपूजार्थसमाह्वानरवाकुले || १८ || 
अध्वरीयहविर्भागागतदैवतसंकुले | 
वेदवेदान्तसिद्धान्तपाठकध्वनिनादिते || १९ || 
सदा हरहरध्वानप्रतिध्वनितपुष्करे || 
नीवारकंदमूलादिसंपूर्णबहुशाद्बले || २० || 
स्फाटिकाच्छशिलासीनशिवपूजापरायणे | 
पंचाग्निमध्यविभ्राजत्तपस्विशतसंकुले || २१ || 
परमार्थपदध्यातृपरहंसगणावृते |

पृ० ४) पारमेश्वरविज्ञानपरतत्वैकचिंतकैः || २२ || 
महापाशुपताघोरशैवशांभवदीक्षितैः || 
षट्स्थलज्ञानसंपन्नैः शिवजीवैक्यतत्परैः || २३ || 
श्वेताश्वतरशाखोक्तसमयाचारनिष्ठितैः || 
भक्तैर्माहेश्वरैश्चैव प्रसादिप्राणलिंगिभिः || २४ || 
शरणैरैक्यसंपन्नैर्वीरमाहेश्वरोत्तमैः || 
शिवार्पितानि भुंजानैरनर्पितपराऽऽन्मुखैः || २५ || 
जगच्छिवमयं सर्वमिति विज्ञाननिश्चितैः | 
प्राणलिंगांगसंबंधपदार्थपरिशोधकैः || २६ || 
परमानंदभरितैर्निराभारैर्निरंकुशे | 
परस्परपरित्यक्तजातिवैरैरनाकुलैः || २७ || 
गोव्याघ्रादिभिरेकत्र तृणांबुग्रहणोत्सुकैः | 
संवीते सकलानंदसंधानकरबंधुरे || २८ || 
कामधुक् कल्पिताकल्पहेमभाजनसज्जितैः | 
षड्रसायनसारान्नपानीयैः परितोषितैः || २९ || 
नानादिगंतादायातैरसंख्यैरतिथिव्रजैः | 
समाश्रितगृहद्वारवेदिकालक्षलक्षिते || ३० || 

पृ० ५) सूतागमनवर्णनम् | 

नित्योत्सवसमाराध्यगणाकीर्णशिवालये | 
एवंविधाश्रमे तत्वज्ञानदूरीकृतश्रमे || ३१ || 
शौनकाद्या महात्मानो मुनयः शंसितव्रताः | 
शिवज्ञानरता नित्यं शिवभक्तिरसाप्लुताः || ३२ || 
शिवध्यानैकनिष्ठास्ते शिवव्रतपरायणाः | 
शिवाराधनसर्वस्वशिवमाहात्म्यदर्शिनः || ३३ || 
शिवलीलानुसंधानशेमुषीमुषितांहसः | 
दैवादभ्यागतं सूतं सत्रयागदिदृक्षया || ३४ || 
व्यासप्रसादसंप्राप्तत्रिकालज्ञानशालिनं | 
हस्तामलकवत्सर्वपुराणार्थानुभाविनं || ३५ || 
शिवैकतानहृदयं शिवदीक्षापरायणम् | 
शिवाद्वैतानुसंधानचित्कलाकलितांतरम् || ३६ || 
सदा शिवशिवेत्येव जपन्तं द्व्यक्षरं मुहुः | 
दर्शनस्पर्शनालापैर्बहिर्जनपराऽऽन्मुखम् || ३७ || 
कृतेष्टप्राणभावैक्यं गुरुलिंगचरार्चकम् | 
भस्मोद्धूलितसर्वांगं फालभास्वत्त्रिपुंड्रकम् || ३८ ||

पृ० ६) रुद्राक्षहारवलयमुकुटांगदकुंडलम् | 
शिवदीक्षाक्षणक्षीणपूर्वजातीयलक्षणम् || ३९ || 
अक्षीणशिवयोगाढ्यमर्चनीयं द्विजातिभिः | 
कामहर्षिणमालोक्य ते महामुनिसत्तमाः || ४० || 
दूरादेव समुत्थाय प्रणम्याभ्यर्च्य तं गुरुम् | 
तद्दत्तभस्मरुद्राक्षप्रसादाशीर्भिरादृताः || ४१ || 
उपवेश्य सभामध्ये समुन्नतकुशासने || 
रांकवालंकृतानल्पव्याघ्रचर्मोत्तरच्छदे || ४२ || 
पृथक्पृथक् च ते सर्वे तदंघ्रिद्वयसन्निधौ | 
समर्प्य फलपुष्पादीनुपहारानतंद्रिताः || ४३ || 
भक्त्या भूयः समन्तात्ते दंडवत्प्रणिपत्य च | 
तदंघ्रिन्यस्तनिटिलदूरीकृतदुरक्षराः || ४४ || 
कृतांजलिपुटाः सर्वे स्थित्वा सूतं व्यजिज्ञपन् || ४५ || 

ऋषय ऊचुः | 
भगवन्सर्वशास्त्रज्ञ पुराणार्थविशारद | 
वेदप्रकाशकान्येव पुराणानि महामते || ४६ || 
कथितानि समस्तानि त्वयाऽस्माकं कृपानिधे || 
तत्र शैवं भविष्यच्च लैंगं वाराहमेव च || ४७ || 
स्कांदं मात्स्यं तथा कौर्मं मार्कंडेयं च वामनं | 
ब्रह्मांडं च दशैतानि त्रिलक्षग्रंथसंख्यया || ४८ || 

पृ० ७) ऋषिप्रश्नवर्णनम् | 

शैवानि सात्विकानीति श्रुतानि त्वन्मुखांबुजात् | 
भविष्यन्नामके तत्र पुराणे शिवसंमते || ४९ || 
कथितं शिवभक्तानां चरितं शिवयोरपि | 
यदा तिष्ये युगे पापे धर्मनिर्मूलनोद्यतैः || ५० || 
पाषंडैर्बहुभिः पापैर्बौद्धचार्वाककौलिकैः || 
देवतान्तरभक्तैश्च शिवनिंदापरायणैः || ५१ || 
दधीचिना गौतमेन शप्तैर्ब्राह्मणवंशजैः || 
दैत्यप्रकृतिभिः क्रूरैर्वैष्णवादि प्रभेदतः || ५२ || 
मार्गांतरप्रविष्टैस्तैः शिवभक्तिः खिलीकृता | 
तदा प्रमथनाथानामवताराञ्च्छिवाज्ञया || ५३ || 
तत्कृतप्रत्ययांस्तद्वद्दुष्टनिग्रहणानि च | 
वीरशैवशुभाचारसम्यगुद्धरणानि च || ५४ || 
युगावृत्तिक्रमेणैव भविष्यदपि भूतवत् | 
कृपया परयाऽस्माकं सर्वं कथितवानसि || ५५ || 
नंदीश्वरावतारेऽत्र तच्चरित्रप्रशंसने | 
प्रभुमूर्तेर्महेशस्य कल्याणाख्यमहापुरे || ५६ || 
समागमनमाख्यातं नंदीशस्य सभांप्रति | 
तदाराधनतुष्टस्य प्रभोरमिततेजसः || ५७ || 
शिवज्ञानोपदेशश्च वर्णितो भवता मुने | 
इदानीं श्रोतुमिच्छामः सर्वज्ञस्य महागुरोः || ५८ || 

पृ० ८) प्रभुमूर्तेर्महेशस्य लीलामानंददायिनीम् | 
कलिकल्मषनिर्मग्नसमुद्धरणकौशलाम् || ५९ || 
कथमेष महादेवः प्रभुमूर्त्या निरंजनः | 
भूमाववततारैतन्माहात्म्यं वक्तुमर्हसि || ६० || 
तत्कथामृतधाराभिरस्मानानन्दयाधुना | 
यदि श्रीगुरुकारुण्यपात्रताऽस्मासु विद्यते || ६१ || 
इति संप्रार्थितः सूतः प्रीतः संजातसंस्मृतिः | 
शिवावेशवशोत्पन्नपरानन्दलयोदयः || ६२ || 
चिरं समाहितस्वान्तश्चरणध्याननिर्वृतः | 
करस्थलिंगप्रसरत्किंचिदुन्मीलितेक्षणः || ६३ || 
बाह्याभ्यन्तरतौल्येन सर्वं शिवमयं स्मरन् | 
त्रैकालिकज्ञाननिधिः साक्षात्कृतजगत्त्रयः || ६४ || 
तत्कृतश्रीगुरुकथाप्रश्नसंजातसंभ्रमः | 
सर्वांगसंगतोदारपुलकांकुरनिर्भरः || ६५ || 
आनंदाश्रुपरिक्लिन्ननेत्रांचलसमंचितः | 
अवलोक्य मुनीन्सर्वान् स्मयमानमुखांबुजः || ६६ || 
विवक्षुरपि संकोच्य हर्षगद्गदितं वचः | 
तूष्णीं मुहूर्तमास्थाय पुनः स्फुरितवाग्झरः || ६७ || 

पृ० ९) सूतकृतगुरुध्यानं गुरुमहिमानुवर्णनं च | 

स्मरन् व्यासमुनिं भक्त्या गुरुं च गणनायकम् | 
मेघगंभीरया वाचा प्रोवाच वचनं शुभं || ६८ || 

सूत उवाच | 
साधु साधु महात्मानो मुनयः शंसितव्रताः | 
यत्कृतार्थतमो लोके युष्माभिर्भावितोऽस्म्यहं || ६९ || 
प्रश्नोऽयं भवतां सर्वजगदानन्ददायकः || 
क्रियते येन सुदृढा गुरौ भक्तिः परात्मनि || ७० || 
येषां देवे परा भक्तिर्यथा देवे तथा गुरौ | 
तैरेव क्रियते सोऽयं प्रश्नो वेदान्तगोचरः || ७१ || 
अहो सत्संगमहिमा वर्ण्यते केन वा भुवि || 
येन श्रीगुरुमाहात्म्यकथायां चोदितोऽस्म्यहं || ७२ || 
सत्संगश्च विवेकश्च निश्चलं नयनद्वयम् | 
एकेन विकलः काणो द्वाभ्यामंधः प्रकीर्तितः || ७३ || 
ये शिवे श्रीगुरौ भक्ताः सत्यवाचो जितेंद्रियाः | 
लिंगांगसंगिनः शुद्धास्ते वै सन्तः प्रकीर्तिताः || ७४ || 
भस्मरुद्राक्षनियताः पंचाक्षरपरायणाः | 
विश्वाधिकशिवज्ञाननिष्ठाः सन्तः प्रकीर्तिताः || ७५ || 

पृ० १०) वेदे शिवे गुरौ ब्राह्मे ये भक्तास्तत्कथामृते | 
सक्ता विरक्तास्ते सन्तस्तेषां संगो हि दुर्लभः || ७६ || 
अद्य मे सुदिनं जातं प्रेरितो यत्कथामृते | 
प्रभोर्भवद्भिर्मुनयः सत्यज्ञानचिदात्मनः || ७७ || 
यः प्रभुः स्रष्ट्टसृष्टानां जंतूनां शिष्टवर्त्मनाम् | 
इष्टलिंगांगसाहित्यमुपदेष्टा स्वयं गुरुः || ७८ || 
यः शिष्यजनरक्षार्थं स्वयं मानुष्यमास्थितः | 
प्राणं पश्चिममार्गेण धृत्वा चोद्बोध्य कुंडलीम् || ७९ || 
सदा केवलकुंभेन भावं लिंगे समर्पयन् || 
चरति स्वेच्छया भूमौ योगीव निरुपाधिकः || ८० || 
तस्य माहात्म्यमतुलं शृणुध्वं कथयामि वः || 
प्रभोर्माहात्म्यमखिलं भूतं भव्यं भवच्च यत् || ८१ || 
न शक्यते मया विप्रा वक्तुं वर्षशतैरपि || 
गुहास्थितो महादेवो यथोच्चारयतेऽत्र मां || ८२ || 
तथा कथा प्रतिध्वानसदृक्षेयं समीक्ष्यतां | 
नाहं वच्मि शिवो वक्ता श्रोताऽपि स महेश्वरः || ८३ ||

पृ० ११) प्रभुलीलावतारमाहात्म्यवर्णनम् | 

न यूयं मानवा विप्रा न कथेयं च लौकिकी | 
गुहेश्वरमहालिंगप्रभुमूर्तेर्गुरोरिदम् || ८४ || 
लीलावतारमाहात्म्यं शृणुत श्रद्धयाऽस्तिकाः | 
कालक्षेपार्थमेतन्न वार्ताश्रवणमात्रकं || ८५ || 
विशुद्धचित्ता ये भक्त्या शृण्वन्ति सततं नरः || 
शिवस्ताननुगृह्णाति तनुचित्तार्थबंधहृत् || ८६ || 
नेयं ज्ञातिजनद्वेषकृतयुद्धकथा कथा | 
न स्त्रीविषयभोगेच्छालंपटाभिकका कथा || ८७ || 
नानुश्रविकसौख्यार्थकर्मकांडकथाऽपि च | 
किन्तु कुंडलिनीयोगजनितानन्दनिर्भरा || ८८ || 
चिदाकाशमयात्मैक्यतृप्तिदेयं कथा शुभा | 
जन्ममृत्युजराक्रान्तजनकीटकथा नहि || ८९ || 
कर्मांधकारसंगत्या शैवं धर्ममजानताम् | 
कथेयं दुर्मदांधानां न स्वेच्छाचारिणां नृणाम् || ९० || 
अपि तु स्वेच्छयाऽऽरब्धलीलाविग्रहशालिनाम् || 
चिदाकाशमयांगानां सच्चरित्रवतां कथा || ९१ || 

पृ० १२) ततः शिवगुरुज्ञानभक्तिनिःश्रेणिकोपमा | 
भुक्तिमुक्तिप्रदा पुण्या कथेयं श्रूयतां द्विजाः || ९२ || 
ग्रसित्वेक्षुपलाशानि छागो रोमंथमाचरन् || 
तावन्मात्रेण संतुष्टो यथा भवति तुच्छधीः || ९३ || 
तथा नीचजनो लोके स्वर्गादिसुखमुत्तमम् | 
मत्वा कर्माणि कुर्वाणो जन्म मृत्युं च विंदति || ९४ || 
यथेक्षुरसमास्वाद्य सुखी भवति वारणः | 
तथा भक्तिरसं विद्वानास्वाद्यामृतमश्नुते || ९५ || 
यूयं शिवपदांभोजभक्तिभाजो मुनीश्वराः | 
प्रभुलिंगमहालीलामाकर्णयत सादरम् || ९६ || 
स्पर्शवेधिमये देहे यथायसविभूषणम् | 
तप्तजांबूनदमयं जायते समलंकृतम् || ९७ || 
तथा वचनमत्यल्पप्रयुक्तं शोभते तराम् | 
अप्राज्ञेनापि सर्वज्ञे कल्याणगुणभाजने || ९८ || 
अभिनीय नभः स्प्रष्टुमुन्नमयय भुजावुभौ | 
किमर्थमूर्ध्वमुतिष्ठेद्व्यापकं तत्समंततः || ९९ || 
तथा सगुणभावेन नैर्गुण्येनापि लीलया | 
व्यापकस्य प्रभोः कीर्तिमप्राप्य मम वागियम् || १०० || 

पृ० १३) किमन्यदाश्रयेत्तेन विना किंचिन्न विद्यते | 
गोवत्सो गां परित्यज्य भल्लूकीं नानुधावति || १०१ || 
तथा शिवं परित्यज्य मद्वागन्यं न संश्रयेत् | 
प्रभोरीशस्य माहात्म्यं पुरा प्रमथभाषितम् || १०२ || 
पुनः पुनर्युगावृत्त्या भविष्यदपि भूतवत् | 
संस्मृत्य कथयाम्यद्य शृणुध्वं यूयमास्तिकाः || १०३ || 
कालो ह्यनादिरेषोऽत्र भूयो भूयः कलौ युगे | 
प्रभोः प्रमथनाथानामवताराश्च तत्क्रियाः || १०४ || 
धर्मसंस्थापनार्थाय विज्ञेया आस्तिकोत्तमाः | 
यंत्रधारः प्रभुर्ज्ञेयः सर्वे यंत्राणि वै वयम् || १०५ || 
यथा प्रेरयते सोऽयं तथा कुर्मो न चान्यथा | 
सिद्धवीरेश्वरस्वामी श्रीगुरुः शिवयोगिनाम् || १०६ || 
बुद्धिं त्रैकालिकीं दद्यात् प्रभोर्लीलानुवर्णने | 
वाचो यतो निवर्तंते वेदाद्या मनसा सह || १०७ || 
आदिमध्यान्तशून्यो यो नादबिन्दुकलातिगः | 
एषोऽयमत्यनिर्देश्यः प्राज्ञैरपि च योगिभिः || १०८ || 

पृ० १४) श्रीशिवः सच्चिदानन्दो नामरूपविवर्जितः | 
निर्गुणः परमं तत्वं निर्विकल्पो निरंजनः || १०९ || 
सर्गसंहारसंसर्गवर्जितो भर्ग ईश्वरः | 
वशीकृतमहामायः स्वतंत्रः परमेश्वरः || ११० || 
नंदीश्वरादिप्रमथान्ब्रह्मादीन्सुरपुंगवान् | 
देवर्षीन् सनकादींश्च हृत्वाऽज्ञानतमश्च्छटाः || १११ || 
अनुग्रहीतुं सुज्ञानमुद्रया पुस्तकेन च | 
घंटामृतघटाभ्यां च कमनीयाकृतिं वहन् || ११२ || 
अर्धचंद्रजटाजूट आकर्णायतलोचनः | 
लंबमानलसत्कर्णः किंचिदुन्नतनासिकः || ११३ || 
कंबुग्रीवः पृथूरस्को धृतनागेंद्रकुंडलः | 
नागयज्ञोपवीताढ्यो योगपट्टाभिरंजितः || ११४ || 
समुन्नतभुजः श्रीमान्दीर्घरोमावलीयुतः | 
आवर्तनाभिरुचिरनितंबोरुद्वयांचितः || ११५ || 
पद्मरागप्रभाजालरंजितांघ्रिद्वयांचितः | 
दक्षिणामूर्तिरूपेण साक्षात्कृत्य विराजते || ११६ || 
तस्य श्रीदक्षिणामूर्तेर्वटमूलं हि मन्दिरं | 
तस्य न्यग्रोधवृक्षस्य जलं शान्तरसः स्मृतः || ११७ || 

पृ० १५) परमात्मस्वरूपनिरूपणम् | 

आलवालं च सद्गोष्ठी मुलमोंकार एव च | 
वेदः प्रकाण्डो विद्याश्च जटास्ताः परिकीर्तिताः || ११८ || 
तथोपनिषदः शाखा भक्तिः फलमितीर्यते | 
आनंदः फलसारः स्यादन्तर्ध्यानं प्रसाधनम् || ११९ || 
चिंतात्यागो महामार्ग इति ज्ञेयं महात्मभिः | 
तस्य न्यग्रोधवृक्षस्य मूले मुनिगणावृते || १२० || 
विद्यासिंहासनासीनो ज्ञानं मौनेन सद्गुरुः | 
बालोऽपि वृद्धशिष्येभ्यो य उपादिशदास्तिकाः || १२१ || 
तस्य देवस्य माहात्म्यं को वा वर्णयितुं क्षमः |
स एव देवदेवेशो भूमौ भक्तानुकंपया || १२२ || 
परित्यज्य करे शूलं फणिभूषणसंहतिम् | 
भूतसंघाननेकांश्च कपालकृतभाजनः || १२३ || 
कंठे विषं ललाटेऽक्षि तिरोधाय गुरुः स्वयम् | 
कृपारसार्द्रनयनः सुधामधुरभाषणः || १२४ || 
मूर्तः शान्तरसः साक्षात्कान्त्या दान्त्या समुज्ज्वलः | 
मन्दस्मितमुखांभोजः कंदर्प इव सुंदरः || १२५ || 

पृ० १६) किंचित्काषायललितधौतांबरविभूषितः | 
साक्षान्मोक्षप्रदातेति जनतानंददायकः || १२६ || 
सर्वलोकप्रसिद्धोऽयं भक्ताभीष्टार्थसिद्धिदः | 
सिद्धवीरेश्वरो नाम्ना क्षितौ प्रत्यक्षतां गतः || १२७ || 
महायोगेश्वरस्यास्य महिमानं प्रशंसितुं | 
शक्तो नंदीश्वरः साक्षान्मादृशाः शक्नुयुः कथम् || १२८ || 
स एष सिद्धवीरेशः सदाचार्यशिखामणिः | 
संप्रदायद्वयं चक्रे सकलं निष्कलं च यत् || १२९ || 
सर्वेषां शांभवं धर्ममुपदिश्य दयानिधिः | 
रक्षति स्म जगत् कृत्स्नमक्षयज्ञानसागरः || १३० || 
जन्मभूमिरसौ सर्वकल्याणगुणसन्ततेः | 
स्वयं हि सर्वभूतात्मा चरलिंगवपुर्धरः || १३१ || 
शिवभक्तजनोदारजीवरत्नसमाकृतिः | 
कविर्मायांधतमसविध्वंसनविचक्षणः || १३२ || 
बौद्धचार्वाकजैनादिपरवादिनराधमैः | 
कीटैरगम्यसौलभ्यमहीरुहफलोपमः || १३३ || 
परमार्थशिवाचारपट्टबंधविराजितः | 

पृ० १७) गोशालाबद्धसुरभिर्भक्तानां स्वनिकेतने || १३४ || 
जैनमस्तकविन्यस्तशूलाख्यविरुदांकितः | 
दुर्मानबीजलक्ष्माभृन्मानमर्दनसाहसः || १३५ || 
मृदुलस्वपदन्यासविलासैः पावयन्महीम | 
लसन् गमनचातुर्यैर्नटलिंगतनुः शिवः || १३६ || 
दीयते दीक्षिते यत्तत् क्षीयते नेति वा वदन् | 
शिष्यसंरक्षणार्थाय स्वयं पर्यटति क्षितौ || १३७ || 
निजपादोदकं पुण्यं प्रसादं मुक्तिसाधनम् | 
प्रयच्छति गुरुर्योऽयं भक्तेभ्यः प्रणतार्तिहा || १३८ || 
आराध्यलक्षणाकार आराधकसुरद्रुमः | 
आराद्दूरी च सर्वत्र वर्तमानो जगत्त्रये || १३९ || 
पादार्चकजनस्वान्तरंधकारनिरोधकम् | 
गुरुशब्दाक्षरद्वंद्वं भजन्विजयते स्वयम् || १४० || 
शुद्धसत्वकलोपेतो निर्गुणोऽपि गुणाश्रयः | 
एकोऽपि जलकुंभस्थशशीवानेकतां गतः || १४१ || 
उपाधिभेदैः श्रुत्या च युक्त्या च न हि वस्तुतः | 
प्रत्यक्षतारकब्रह्म परात्परतरो गुरुः || १४२ || 

पृ० १८) मंत्रमूलं गुरोर्वाक्यं पूजामूलं गुरोः पदम् | 
ध्यानमूलं गुरोर्मूर्तिर्मुक्तिमूलं गुरोः कृपा || १४३ || 
अणोरणीयान्महतो महीयानपि सद्गुरुः | 
प्रणवप्राणपदवी प्रणवार्थप्रदर्शकः || १४४ || 
तृणीकृताणिमाद्यष्टसिद्धिर्यच्छिष्यसंततिः | 
स योगी कृतकृत्यानां स्वगृहांगणशेवधिः || १४५ || 
पुण्यैकनिरतानां च स्वर्णाहितमधूपमः | 
जागरः स्वप्नसौषुप्तभ्रमावस्थाविवर्जितः || १४६ || 
अवस्थात्रयसाक्षी च सहजानंदसुंदरः | 
प्राणलिंगांगसंबंधपदार्थज्ञानमादरात् || १४७ || 
उपदिश्य सुशिष्येभ्यः सुखलीलानुभावनैः | 
प्रसाद्य भोगमोक्षौ द्वौ यो रक्षति महागुरुः || १४८ || 
तस्मै श्रीगुरवे सुधींद्रतरवे सत्यात्मने स्वात्मने 
पुण्याय श्रुतिसंमताय यतये भूम्ने परब्रह्मणे | 
भक्तव्रातसदावनैकरतये श्रीसिद्धवीरेश्वर-
स्वामींद्राय समस्तदेशिकमनःसांद्राय तुभ्यं नमः || १४९ ||  

पृ० १९) इति शिवगुरुवर्यस्तोत्रसंजातहर्षस्तदनु 
तदनुकंपाजातसर्वार्थबोधः | 
मुनिगणमवलोक्य श्रोतुकामं समंतात्प्रभुगुरुशिवलीलां प्राह सूतो 
महात्मा || १५० || 
शृणुध्वमृषयः सर्वे सावधानेन चेतसा | 
वेदान्तसारसर्वस्वं न कस्याऽपि प्रकाशितम् || १५१ || 
अनादिमध्यनिधनमादेराद्यं निरंजनम् | 
सर्ववेदशिखालक्ष्यमसादृश्यमनामयम् || १५२ || 
एतत्तदित्यनिर्देश्यमवाऽऽन्मानसगोचरम् | 
सत्यं ज्ञानमनंतं यत्सदानंदघनं परम् || १५३ || 
निर्विकल्पं निराख्यातं निरालंबं निराकुलम् | 
परं ब्रह्म परं धाम परमात्मा परायणम् || १५४ || 
परात्परं परंज्योतिः परात्परपथातिगम् | 
स्वप्रकाशचिदाकाशं सर्वव्यापि सदातनम् || १५५ || 
न तत्र भानुराभाति न चेदं चंद्रतारकम् | 
नेमाश्च विद्युतो भान्ति कुतोऽग्निस्तत्र भासते || १५६ || 

पृ० २०) तमेव भान्तमनुभात्येतत्सर्वं विभाति च | 
तस्य भासा यतो वाचो निवर्तंते हृदा सह || १५७ || 
येनेदं निखिलं व्याप्तं यद्वै वाचोऽपि वाचकम् | 
न मन्यते यन्मनसा यन्मतं न मतं भवेत् || १५८ || 
अमतं यन्मतं तत्स्यादविज्ञातं विजानताम् | 
विज्ञातमविजानानामेकमेवाद्वितीयकम् || १५९ || 
केवलं ब्रह्म यल्लिंगं निर्विकाराख्यमिष्यते | 
तदेव परमं तत्वं सर्वाधिष्ठानमद्भुतम् || १६० || 
त्रिपाद्ब्रह्मामृतं पूर्णं निष्कलं सर्वकारणम् | 
अलिंगं लिंगमध्यस्थमद्वैतं प्रकृतेः परम् || १६१ || 
निर्विकाराख्यतत्वं तदनुत्तरपराक्षरम् | 
सिसृक्षया मायामनुगृह्णाति सात्विकीम् || १६२ || 
उदयं प्राप्तवांस्तस्माद्देवः सोऽयं सदाशिवः | 
महाकैलासमारूढः स एव परमः शिवः || १६३ || 
सर्वानुग्राहकः सोऽयं सर्वतत्वोत्तरोत्तरः | 
अदृश्यविग्रहो देवो भावग्राह्यो मनोमयः || १६४ ||  

पृ० २१) पंचकारणसृष्टिक्रमोपन्यासनिरूपणम् | 

अरूपोऽयं सरूपोऽपि सकलोऽपि च निष्कलः | 
अवाऽऽन्मानसगम्योऽपि भक्त्या गम्यः परेश्वरः || १६५ || 
सदाशिवात्समुत्पन्ना चिच्छक्तिः सांबिका शिवा | 
शिवानन्या परानंदा सैवोमा चित्कला मता || १६६ || 
सदाशिवश्च चिच्छक्तिर्दांपत्यं स्वेच्छया गतौ | 
ताभ्यां शिवः समुत्पन्नः स एवेश्वर उच्यते || १६७ || 
सोऽपि कारणकैलासवर्ती सर्वपिधायकः | 
मिश्रतत्वमयो यस्माद्देवः सकलनिष्कलः || १६८ || 
शिवात्तस्मात्समुत्पन्ना स्वेच्छाशक्तिस्तयोर्द्वयोः | 
मिथुनीभूतयोर्जातः श्रीरुद्रो जगतांपतिः || १६९ || 
पंचवक्त्रधरः सोऽयं पंचब्रह्मात्मको यतः | 
अष्टमूर्तिर्जगद्रक्षासृष्टिसंहारकारकः || १७० || 
कार्यकैलासवर्ती यः श्रीकंठाख्यो महागणैः | 
असंख्यातैर्विहरति स्वेच्छया परमेश्वरः || १७१ || 
क्रियाशक्तिः समुत्पन्ना रुद्रात्तस्मान्मुनीश्वराः | 
सैव गौरी गिरिसुता वैष्णवी दक्षकन्यका || १७२ || 
गुणत्रयात्मिका देवी दुर्गा कालीति गीयते | 

पृ० २२) क्रियाशक्तेश्च रुद्रस्य मिथुनीभूतयोस्तयोः || १७३ || 
प्राप्तवान्विष्णुर्जगत्पालनतत्परः | 
निद्रालस्यप्रमादादितमोगुणयुतोप्ययम् || १७४ || 
रुद्रानुग्रहसंप्राप्तसत्वः सत्यसुखात्मकः | 
वैकुंठाख्यपुरे मेरौ वसन् रक्षति वै जगत् || १७५ || 
विष्णोस्तस्मात्समुत्पन्ना महालक्ष्मीरिति श्रुता | 
आदिशक्तिस्तयोर्जाता मिथुनीभूतयोर्द्वयोः || १७६ || 
ब्रह्मा सर्वजगत्स्रष्टा चतुरास्यो रजोन्वितः | 
जातः सत्याधिराजोऽयं परा शक्तिस्ततो ह्यभूत् || १७७ || 
पश्यन्ती मध्यमा वैखर्यवस्थाभिः परा च सा | 
स्वरूपेण च वाण्याख्या जाता शक्तिश्चतुर्विधा || १७८ || 
तया व्याप्तमिदं सर्वं चराचरमयं जगत् | 
ब्रह्माणी ब्रह्मणोर्जातं मिथुनीभूतयोर्द्वयोः || १७९ || 
चराचरमिदं सर्वं पिंडब्रह्मांडसंज्ञितम् | 
समष्टिव्यष्टिरूपेण सर्वं शिवमयं यतः || १८० || 
सदाशिवोऽपि सर्वज्ञः सर्वकर्ता जगत्पतिः | 
महेश्वरादिरूपेण स्वेच्छाशक्तिविजृंभणात् || १८१ || 
सृष्ट्वा जगदिदं सर्वं तदेवानुप्रविश्य च | 

पृ० २३) समष्टिव्यष्टिरूपेण सदसच्चाभवत्प्रभुः || १८२ || 
विश्वाभूतानि पादोऽस्य त्रिपाद्ब्रह्मामृतं दिवि | 
गुह्येश्वरः स एवायं महादेवो मुनीश्वराः || १८३ || 
उपादानोपकरणप्रयोजनविवर्जितः | 
स्वेच्छामात्रेण सकलं सृजत्यवति हन्ति च || १८४ || 
पिदधात्यनुगृह्णाति तथाप्यानंदलीलया | 
ज्ञानशक्त्योमया साकं रन्तुकामो निरुद्यमः || १८५ || 
सृष्टिक्रियायां ब्रह्माणं सृष्टिस्थित्योश्च माधवम् | 
सृष्टिस्थितिलयेष्वेकं रुद्रं पशुपतिं प्रभुम् || १८६ || 
अभिषिच्याकरोदीशः स्वाज्ञया तदधीश्वरान् | 
तस्माद्रुद्रोऽधिकस्ताभ्यां पशूनां पतिरीश्वरः || १८७ || 
प्रत्यासत्त्या शिवस्यायं नामधामादिभिः समः | 
सूत्रधारेण महता गुहेशेनाभिनंदितः || १८८ || 

पृ० २४) अध्यास्ते कार्यकैलासे शृंगे मेरोः समुन्नते | 
गुहेश्वरस्तु सर्वज्ञः सच्चिदानंदसुंदरः || १८९ || 
अनेककोटिब्रह्मांडमहाभांडातिगे पथि | 
निरंजनचिदाकाशे नित्यमुक्तैः समन्वितः || १९० || 
महाकैलासशिखरे प्रभुरास्ते चिदंबया || 

ऋषय ऊचुः | 
सूत पौराणिकश्रेष्ठ ब्रूह्यस्माकमशेषतः | 
महाकैलासमाहात्म्यं यज्ज्ञात्वा मोक्षमाप्नुयात् || १९१ || 

सूत उवाच | 
शृणुध्वमृषयः सर्वे सावधानेन चेतसा | 
किमस्ति शिवभक्तेषु रहस्यं भुवि मादृशाम् || १९२ || 
अयं मोक्षकरः प्रश्नो भवतां योगिसंमतः | 
महाकैलासमहिमा शक्यते केन वर्णितुं || १९३ || 
ध्यानस्थानेषु सर्वेषु महाकैलासवैभवं | 
ध्यात्वा तदूर्ध्वशिखरे ध्येयो देवः सदाशिवः || १९४ || 
अनेककोटिब्रह्मांडान्यसंख्यातैर्महागणैः | 
रक्षितानि महेशस्य महिम्नावहितानि हि || १९५ || 
तेषामनंतकोटीनां ब्रह्मांडानामथोपरि | 
निरंजनमहाकाशे निर्विकल्पे निरामये || १९६ || 

पृ० २५) महाकैलासवर्णनम् | 

देशकालापरिच्छेद्ये वेद्ये वेदान्तवेदिभिः | 
महाकैलासशैलोऽयं वर्तते शंकराज्ञया || १९७ || 
समुन्नतो योजनानां षष्टिकोटिभिरायतः | 
त्रिंशत्कोटिभिरानंदनिलयस्तेजसां निधिः || १९८ || 
शिखरं नवरत्नाढ्यं तस्योर्ध्वं भाति सुव्रताः || 
सदाशिवस्य नगरी वर्तते तत्र मुक्तिदा || १९९ || 
विचित्ररत्नप्राकारगोपुराट्टालकावृता | 
तन्मध्ये दिव्यभवनमवाऽऽन्मानसगोचरं || २०० || 
रत्नस्तंभसहस्राढ्यं राजते तस्य मध्यमे | 
रत्नपांचालिकारूपसर्वावरणशक्तिभिः || २०१ || 
समुज्ज्वले महाचक्रराजसिंहासनोत्तमे | 
चिदंबरमहायंत्रलसद्बैंदवमंडले || २०२ || 
वीरासने समासीनो महाशंभुः सदाशिवः | 
पंचविंशतितत्वोद्यत्पंचविंशतिसन्मुखः || २०३ || 
पंचाशन्मातृकास्त्रोद्यत्पंचाशत्करमंडितः || 
वामांकपीठिकासीनज्ञानांबालिंगनोत्सुकः || २०४ || 
किरीटहारवलयकेयूरांगदकुंडलैः | 
माणिक्यखचितैरन्यैर्भूषणैरभिभूषितः || २०५ ||  

पृ० २६) सत्यज्ञानानंदघनः सहस्रांशुसहस्रभाः | 
लक्ष्यलक्षणशून्यश्रीरप्राकृततनुर्महान् || २०६ || 
यतो वाचो निवर्तंते अप्राप्य मनसा सह | 
स एष सर्वशक्तीनामाश्रयो बहुभिर्वृतः || २०७ || 
रुद्रैः सिद्धैश्च मुनिभिः सर्वैश्वर्यसमन्वितः | 
नित्यमुक्तैर्निराभासैरैक्यविज्ञानतत्परैः || २०८ || 
उपास्यमानः सततं सर्वव्यापी सनातनः | 
भक्तानुग्रहणार्थाय परमात्मा विराजते || २०९ || 
रत्नश्रृंगस्य परितस्तस्यान्यानि द्विजोत्तमाः | 
भान्त्येकादशश्रृंगाणि सूर्यकांतमयान्यहो || २१० || 
मूर्तयस्तेषु पंचान्याः शंभोः षडपि मूर्तयः | 
पंचविंशतिसंख्याका मूर्तयोऽन्याश्च सुव्रताः || २११ || 
निवसंत्येकपंचाशत्संख्याका मातृकास्तथा | 
तेषां च परितः शृंगाण्यग्निकान्तमयानि हि || २१२ || 
एकोत्तरसहस्रं स्युस्तेषु ध्यायन्त ईश्वरम् | 
वसन्त्यष्टोत्तरशतं तांडवेशस्य मूर्तयः || २१३ || 
सप्तकोटिमहामंत्रदेवताश्च वसन्ति हि || 
शृंगाण्येकाधिकदशसहस्राण्यभितस्ततः || २१४ || 

पृ० २७) भान्त्यच्छस्फटिकाभानि महान्ति गिरिशाज्ञया | 
तेषु विघ्नेश्वरस्कंदौ महाशास्ता च भैरवः || २१५ || 
नंदिभृंगिमहाकालप्रमुखाश्च गणाधिपाः | 
धर्मश्चतुष्पाद् वृषभः कामधेनुरभीष्टदा || २१६ || 
दुर्गाद्याः शक्तयो भक्ताश्चंडीशाद्यास्तथाऽनिशम् | 
पंचास्त्रमूर्तयः शैव्यो निवसंति शिवाज्ञया || २१७ || 
तेषां शृंगाणि परितो रत्नकांतानि संततम् | 
लक्षमेकोत्तरं विप्रा मनोज्ञानि विभांति हि || २१८ || 
प्रत्यक्शृंगगताः शिवार्चनपरास्तेषां स्थिता विष्णवो 
ब्रह्माणः शिवलिंगपूजनपरास्तेषामुदीचीनगाः | 
प्राच्या शृंगगताः पुरंदरमुखा ध्यायन्ति तं लोकपा 
याम्येषु प्रवसन्ति सन्मुनिगणाः श्रीदक्षिणामूर्तिगाः || २१९ || 
एकोत्तरदशलक्षाण्यभितः शृंगाणि तेषां स्युः | 
सौवर्णानि मुनींद्रास्तेषु च भूताधिपाः सन्ति || २२० || 
पुनरपि दशायुधानि श्रीरुद्रास्सिद्धगरुडगंधर्वाः | 
विद्याधराश्च सुरभिर्मणिकल्पकशंखपद्मनिधयश्च || २२१ || 
रमणीयरुद्र- 


पृ० २८ व पृ० २९ उपलब्ध नही है |

पृ० ३०) * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 
* * * * * * * * * * * * कैलासशैलोत्तमः | 
एषोऽन्तःप्रलयेषु सत्यमहिमा संवर्धतेंऽडोपरिद्राक् 
पश्यन्ति न पापलेशसहिता रक्षःप्रकृत्याश्रिताः || २३५ || 
महाकैलासशैलेऽस्मिन् सच्चिदानंदनिर्भरे | 
सर्वानुग्राहको देवः सर्वव्यापी सदाशिवः || २३६ || 
महेश्वरादिब्रह्मान्तसृष्टिस्थित्यंतकारकः | 
उपासकानुग्रहार्थं चिच्छक्त्या क्रीडति प्रभुः || २३७ || 
स एष रुद्रं सर्वेषां सृष्टिस्थित्यंतलक्षणे | 
आधिपत्येऽभिषच्यैनं कैलासेऽस्थापयत्प्रभुः || २३८ || 
सोऽपि मेरोरुदक्शृंगे ब्रह्माच्युतपुरोपरि | 
राजताद्रिरिति ख्यातो रुद्रावासः सतां गतिः || २३९ || 
सदाशिवाज्ञया सोऽपि सत्यज्ञानघनात्मकः | 
महाकैलासवत् पुण्यः पुण्यात्मभिरुपास्यते || २४० || 
तावन्मानोच्छ्रयायामस्तावच्छृंगसमन्वितः | 
सदाशिवस्य ये पुत्रा ये भक्ता ये महाजनाः || २४१ || 
ते सर्वे रुद्रदेवस्य स्वांशैरेव तथाविधाः | 
तद्वत्प्रभुत्वं रुद्रस्य तत्प्रसादादभूद्द्विजाः || २४२ ||  

पृ० ३१) पंचवक्त्रधरो रुद्रः सद्योजातादिनामभिः |  
दशबाहुः शिवाख्याभिः सर्वाभिः समलंकृतः || २४३ || 
तच्छक्त्याधिष्ठितः शश्वत्तच्चिह्नैरपि चिह्नितः || 
मायामयोऽयं सकलो निष्कलः केवलः पुमान् || २४४ || 
ब्रह्मविष्ण्वोरधिष्ठाता जगतः कारणं परं | 
गुणत्रयमयी माया शक्तिर्यस्य प्रशस्यते || २४५ || 
वास्तवेन चिदात्मैषा गौरी गिरिवरात्मजा | 
रुद्रस्य भार्या कल्याणी शिवोमा पार्वती द्विजाः || २४६ || 
तया क्रीडन्महेशोऽयं महेशस्य कृपाबलात् | 
विष्णुब्रह्मादिभिः सेव्यः श्रीकंठाख्यो जगत्पतिः || २४७ || 
अध्यास्ते कार्यकैलासं जंबूद्वीपस्थमात्मना || २४८ || 
इति किल कथितं वः सर्वशास्त्रार्थसारं प्रभुचरितमिदानीं 
सृष्टिपूर्वं मुनींद्राः | 
पठति परमभक्त्या यः शृणोति त्रिलोक्यां स गुरुकरुणयैव 
प्राप्नुयादीप्सितार्थान् || २४९ || 

पृ० ३२) इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां 
प्रमथगणवचनानुकूलायां कलिकल्मषनिमग्नजनसमुद्धरणशीलायां 
प्रभुलिंगलीलायां 
नैमिषारण्यवर्णनसूतागमनृषिकृतप्रश्नसूतकृतगुरुध्यानतदीयमहि
मानुवर्णनपरमात्मस्वरूपनिरूपणपंचकारणसृष्टिक्रमोपन्यासमहाक
इलासवर्णनप्रारंभगतिर्नाम प्रथमोऽध्यायः || 

पृ० ३३) श्रीकैलासवर्णनम् |

अथ द्वितीयोऽध्यायः || 

ऋषय ऊचुः | 
कथितं भवता सर्वं माहात्म्यं परमेशितुः | 
महाकैलासशैलस्य प्रभुलीलां वदाऽधुना || १ || 

सूत उवाच | 
श्रीसिद्धवीरगुरुपादसरोजभक्त्या निर्धूतसंसृतिभयाः 
परमानुभावाः | 
शृण्वन्तु सर्वमुनयः श्रुतिसौख्यशीलां भक्ताः पदार्थविमलां 
प्रभुलिंगलीलां || २ || 
तया सरस्वतीशक्त्या सह शंभोरनुज्ञया | 
ब्रह्मांडसृष्टिमकरोद्ब्रह्मा लोकपितामहः || ३ || 
क्षित्यादिसत्यलोकान्तं पातालाद्यतलान्तकम् | 
प्रासादन्यायतो लोकान्ससर्ज स पितामहः || ४ || 
भूतसृष्टिक्रमेणैव पंचीकरणपूर्वकम् | 
सृष्ट्वा ब्रह्मांडपिंडांडे संस्थाप्य गिरिशाज्ञया || ५ || 
प्रकृतौ विलयं याता ये जीवास्त्रिविधाः स्मृताः | 
गरुडाः किन्नरा यक्षा गंधर्वा मुनयः सुराः || ६ || 
मनुष्या उरगा दैत्याः सोमसूर्याग्नयस्तथा | 
स्त्रीपुंनपुंसकाख्या ये जीवसंघास्तथा परे || ७ || 
तेषां भोक्तृपदार्थानां भोग्यानि विविधानि च | 
भोगायतनसंघांश्च सृष्ट्वा तत्र चतुर्मुखः || ८ || 
नामरूपाध्वभेदेन षट्प्रकारमिदं जगत् | 

पृ० ३४) यत्ससर्ज तदाधारो महामेरुरभूद्द्विजाः || ९ || 
तदूर्ध्वशिखरे यस्तु कैलासाख्यो महागिरिः | 
महिमा वर्ण्यते केन तस्याद्भुतनिधेर्महान् || १० || 
सर्वस्य सृष्टिकार्यस्य कर्तैको यः सदाशिवः | 
स एव रुद्रो भगवान्भूत्वाऽध्यास्ते गिरिं यतः || ११ || 
मादृशाश्चर्मचक्षुष्काः शक्नुयुर्वर्णितुं कथम् || १२ || 
शुद्धसत्वगुणः सोऽयं रजताकारतां गतः | 
देदीप्यमानः प्रभया नयनानन्दकारकः || १३ || 
मूर्तः कैलासशैलोऽभूदमूर्तोऽपि शिवाज्ञया | 
तत्र भोगपुरं रम्यमानंदरसनिर्मितम् || १४ || 
वेदैरलभ्यमौन्नत्यं प्राकारस्यास्य भूसुराः | 
शास्त्रैरनवगाह्यं तत्खेयगांभीर्यमीर्यते || १५ || 
आगमैरनभिष्वंग्या महाट्टालसमुन्नतिः | 
अहर्निशमभेदेन प्रकाशोऽस्याप्यलौकिकः || १६ || 
शुद्धभक्तिर्महाराजवीथी तस्यां विराजते | 
सोऽहंतैवमणिप्रोतदिव्यतोरणबंधनम् || १७ || 
सादाख्यसूक्ष्मतत्वानि रम्यहर्म्याणि तत्पुरे | 

पृ० ३५) श्रीरुद्रसभावर्णनम् | 

ज्ञानवैराग्यसंपत्तिसांद्राणि सदनानि च || १८ || 
गणनातीतमहिमा कैलासोऽयं हरालयः | 
निजानंदमयं तत्र महेशस्यास्ति मंदिरम् || १९ || 
तन्मध्ये वृत्तिनिर्मुक्तचित्ताख्यद्वारशोभितम् | 
नादबिंदुकलातीतं भाति चास्थानमंडपम् || २० || 
अष्टैश्वर्यकलाजुष्टरत्नकुट्टिमघट्टितं | 
अतिरोहितसुच्छायमस्ति तत्रोन्नतं सवः || २१ || 
तत्राष्टमातृविलसत्प्रणवाग्रवेद्यां सुज्ञानयोगसमलंकृतदिव्यपीठे 
| 
भद्रासनैकरसिकः परमः सदाश्ते रुद्रो निजानुभवयोगसमाधिलीलः || 
२२ || 
नित्यसत्यनिरुपाधिनिरंशः शुद्धबुद्धपरिपूर्णचिदात्मा | 
निर्मलो निरुपमो निरवद्यो निर्गुणो निगमगोचर एकः || २३ || 
तद्द्वारदेशमधितिष्ठति धर्मलक्ष्मीस्तद्वाजिगेहमधितिष्ठति 
वेदलक्ष्मीः | 
तन्मूर्तिभावमधितिष्ठति शान्तिलक्ष्मीस्तन्मूलकोशमधितिष्ठति 
मोक्षलक्ष्मीः || २४ || 
प्राणापानौ तस्य बाहू निरीहौ तस्यांघ्री द्वावाद्यनादी प्रसिद्धौ | 
मूर्तिस्तस्य श्रीमदोंकारनादप्रादुर्भूतानंकशुभ्रांशुरेखा || २५ || 

पृ० ३६) रुद्रस्य तस्य त्रिगुणांकवामा वामांकपीठीमधिरुह्य माया | 
वशीकृता तेन तथाऽपि साऽभूज्जगत्सिसृक्षोरभिमानहेतुः || २६ || 
या संकल्पविकल्पपादयुगला लीलावती स्नेहमोहो-
द्यद्बाहुलता मदोद्धतकटिः स्यात्कामलोभस्तनी || 
ज्ञानाज्ञानविलोचना च ममतावक्त्रा सतां मोहिनी-
मंगीकृत्य विराजते त्रिभुवनीसृष्टिस्थितिध्वंसकृत् || २७ || 
समस्तसौंदर्यनिधेरमुष्याः कनद्विभूषामणिकांतयस्ताः | 
तदुल्लसद्भोगिफणामणिश्रीव्रजैर्मिलंति स्म समं समंतात् || २८ || 
महेश्वरापांगविलोकनानि नितंबिनीलज्जितदृग्विलासाः | 
परैरदृश्येन पथा मिलित्वा व्रजन्ति तादात्म्यमहो मुनींद्राः || २९ || 
पुरारिचारुस्मितदत्तलज्जा स्मितैः पुरंध्री स्मरमुद्गिरन्ती | 
तनोति तेनाशु मनोविकारं विकारशून्यस्य च तस्य चित्रम् || ३० || 
कलंकशून्यस्य सुधाकरस्य कर्पूरसंवासितचंद्रिकेव | 
सुवर्णरेखेव सुगंधिसार्दा मूर्तिद्वयी तत्र विराजते सा || ३१ ||  

पृ० ३७) किंचापादतलावलंबितजटामूलालवालोल्लस-
द्गंगातुरंगतरंगसंगतमहापीठाख्यकंदांचितः | 
रत्नस्यूतविभूषणावलिदलोदन्तप्रसूनस्तया 
वल्ल्येवाखिलमूलकारणवटः शंभुः स्वयं राजते || ३२ || 
कैलासे कमनीयकंकणझणत्कारोल्लसच्चामरै-
रन्यैर्बीजनसाधनैरपि पतद्ग्राहैः कराभ्यां धृतैः | 
तांबूलाढ्यदुकूलयंत्रनिचयैर्भृंगारुभिश्चारुभिः 
सेवंते शिवकन्यकाः पशुपतिं देवं मृडानीधवं || ३३ || 
अन्याश्च रुद्रकन्याः शिवयोः समयोक्तसेवया धन्याः | 
सौंदर्यदर्शनोचितदर्पणघटनैश्च तालवृंतैस्तैः || ३४ || 
नवरत्नभद्रपीठे स्थितयोः शिवयोश्च पार्श्वयोरुभयोः | 
रुद्राश्च रुद्रकन्या गणनातीता भजन्ति सर्वत्र || ३५ || 
सा शक्तिरात्मदयितं त्रिभिरात्मगुणैश्च सेवितुं सततं | 
जनयांबभूव तनयान्विनयावनतानसंख्यातान् || ३६ || 
तेष्वेषु त्रिविधेषु मातुरधिकप्रीत्या महत्वं गता 
रुद्राः शुभ्रतनूभृतो हरिजटालालाटनेत्रान्विताः |  

पृ० ३८) अर्धांगाकलितांगना धृतवियद्गंगाः कलामौलयो 
रौद्रोद्रिक्तरसा भजंत्यगणिताः सांबं सभामंटपे || ३७ || 
किंचोरःस्थितकौस्तुभाः शिवपदध्यानावधानोत्सुका 
लक्ष्मीशाः कुसुमासनास्त्रजनकाः पद्मायताक्षाः परे | 
सेवंतेऽच्युतकोटयोऽनवरतं सत्वोत्तमाः पुत्रकाः 
सांबं सद्गुरुमादिमादिमगिरां तद्वामभागस्थिताः || ३८ || 
वेदानां सदनानि चारुवदनान्युद्यन्ति मंदस्मितै-
र्बिभ्राणाः कनकोपमानतनवो वक्त्रेषु वामाभृतः | 
श्रित्वा दक्षिणभागमंबुजभुवः कुर्वंति सेवां विभो-
रीशस्यागणिता रजोगुणयुताः पुत्रास्तृतीयाः परे || ३९ || 
तत्पश्चिमे गरुडकिन्नरयक्षसिद्धगंधर्वसाध्यविबुधैः 
सुरनाथसंघाः | 
स्थित्वा भजन्ति परितः परिपूर्णभावाः श्रीरुद्रमाद्यमधिपं 
जगतामसंख्याः || ४० || 
पुरतः परितः पुटपाकपरिस्फुरदिंदुरमंदहरस्मितरुक् | 
भववाहनभावमगाधिवसन् वृषभः शुशुभेऽभिमुखं शिवयोः || ४१ || 

पृ० ३९) तत्र दक्षशिरोगंडशैलायितभुजाबलः | 
भद्रकालीपतिर्वीरभद्रो रुद्रं निषेवते || ४२ || 
शिवानंदस्योपमानं शंकराभ्युदयाश्रयः | 
गिरिजेशसुखः स्थित्या आलवालो मृडस्य च || ४३ || 
लावण्यपूर्णवदनमुकुरः परमेशितुः | 
सत्प्रभावनिधिः साक्षात्सभिकानभिनंदयन् || ४४ || 
भृंगीशोऽप्यंगजारातेर्हृदये मुदमर्पयन् | 
प्रागुदग्दिशि देवस्य तनुते नाट्यचातुरीम् || ४५ || 
यां दिशं पश्यति शिवस्तत्रत्या नमिताननाः | 
यानाह किंचित्ते सर्वे वदंत्योमोममोमिति || ४६ || 
स्वामिन्महाप्रसादोऽयं प्रसादोऽयमनुग्रहः | 
इत्युक्त्वा तानि तान्याशु कार्याणि घटयन्ति च || ४७ || 
महादेवो यथा वक्ति वहन्ति शिरसा तथा | 
गोपतिश्रीपतिब्राह्मीपतिगीष्पतयोऽनिशम् || ४८ || 
समुद्रान्सप्त चाचान्तुं न्यंचितुं कांचनाचलं | 
ब्रह्मांडभांडकुहरं करेणैव विलोडितुम् || ४९ || 
यमदंष्ट्राः समुद्धर्तुं समर्था ये महाबलाः | 
पिशाचभूतवेतालास्ते कृतांजलयोऽनिशम् || ५० || 

पृ० ४०) शिवाज्ञां शिरसा धृत्वा सेवमाना वसन्ति हि | 
दुर्गाविनायकौ सप्त मातृकाः कालभैरवः || ५१ || 
परिवृत्य तथाहेलिप्रमुखास्तमुपासते | 
स्थिरभक्तिसमायुक्ताः समेत्योभयपार्श्वयोः || ५२ || 
आदित्या वसवो रुद्रा विश्वेदेवास्तथाऽश्विनौ | 
गौतमात्रिभरद्वाजकण्वगालवकौशिकाः || ५३ || 
मार्कंडेयवसिष्ठाद्यास्तत्र तत्र शिवाज्ञया | 
तद्दर्शनोत्सुका आसन्नानतांगाः समंततः || ५४ || 
गौरीभूषणकान्तयः शिवफणाभृत्कुंडलादित्विष-
स्तन्मंदस्मितचंद्रिकारदरुचो भृंगीश्वरस्योज्ज्वलाः | 
रंभाद्यप्सरसां रसार्द्रमनसां हारच्छटाच्छप्रभाः 
शक्रादिद्युसदां किरीटरुचयो दीव्यद्दिवादीपभाः || ५५ || 
किंचोद्यत्करदीपिका शतशतच्छायाः समस्ता अमूः 
केशाकेशिकथां मिथो विदधति प्रायः सभायां विभोः | 
यस्यां साभ्यधिकप्रभासमुदये संलीनसामाजिका 
राजद्राजतशैलराजशिखरे ज्योतिर्मयी राजते || ५६ || 
तदा गौरीमंदस्मितवदनसौंदर्यलहरी 
विहारित्रैगुण्यस्फुटकलितनेत्रांबुजयुगा | 
स्वयं माया सर्वेश्वरमपि वशीकृत्य महिता प्रणम्याह प्रेम्णा 
हरमभयदं स्वप्रियतमम् || ५७ || 

पृ० ४१) श्रीगौरीशंकरसंवादः | 

गौर्युवाच | 
देव सभायां भवतो भावजसंहारसेवमानास्त्वां | 
येऽवस्थितास्त एते किं सर्वे चिन्मयास्त्वदात्मानः || ५८ || 
किंवा जन्मविनाशौ भूयो भूयो महेश गच्छन्ति | 
उपदिश ममेति कृपया स तया पृष्टः पुनः स्मयन्प्राह || ५९ || 

शिव उवाच | 
शृणु देवि प्रवक्ष्यामि गुह्याद्गुह्यमिदं वचः || 
यच्छ्रुत्वा मुच्यते जन्तुर्जन्मसंसारबंधनात् || ६० || 
मयि भक्तिर्द्विधा नृर्णां मुख्यगौणविभेदतः | 
निष्कामभक्तिर्मुख्या तु गौणी स्यात्कामसंयुता || ६१ || 
नामरूपक्रियास्त्यक्त्वा ये भक्ताः कामवर्जिताः | 
मामाश्रयन्ति सततं मामेव प्राप्नुवन्ति ते || ६२ || 
मंदप्रज्ञास्तु ये भक्ता अयुक्ताः फलकांक्षिणः | 
उपर्यधश्च ते देवि यातायातं प्रयान्ति हि || ६३ || 
इत्युक्त्वा विररामाशु भगवांश्चंद्रशेखरः |  

पृ० ४२) देवी निशम्य मुदिता पुनश्चिंतां चकार सा || ६४ || 
मदात्मकमिदं सर्वं जगत्स्थावरजंगमं | 
जाग्रत्यां मयि सर्वत्र ममाज्ञां कोऽनुलंघयेत् || ६५ || 
निष्कामो मोक्षमाप्नोतीत्यक्तं यच्छंभुना वचः | 
तत्खपुष्पसमं कामो मत्पुत्रोऽसौ यतोऽधिकः || ६६ || 
शिवोऽपि कामवशगो यतोऽर्धांगं हराम्यहम् | 
अहमेव परा शक्तिः सर्वस्याप्यादिकारणम् || ६७ || 
सच्चिदानंदरूपस्य शिवस्य परमात्मनः | 
अनादी नामरूपे द्वे संपाद्याहं जयाम्यहो || ६८ || 
सदाशिवादिब्रह्मान्तास्सेंद्राश्चामरपुंगवाः | 
मन्मायावशगाः सत्यं सर्वे विग्रहधारिणः || ६९ || 
योषिन्मुखासवासक्तास्तन्मूर्तिध्यानतत्पराः | 
तदंगालिंगनासक्ता जीवंत्येव न संशयः || ७० || 
स्त्रीपुंमयमिदं सर्वं मद्रूपं सचराचरम् | 
ममाभिमानः स्त्रीरूपे तत्राप्यतिशयेन यत् || ७१ || 
अतोऽहमेव सर्वस्मादधिका सर्वतोमुखी | 
इत्यहंकारदुर्वारा सा माया प्रोद्धताऽभवत् || ७२ || 

पृ० ४३) अल्लमशब्दनिर्वचनम् | 

अथ तस्या मतिं ज्ञात्वा सस्मारेशोऽल्लमप्रभुम् | 
सर्वव्यापिनमीशानं योगेशं सत्यचिद्घनम् || ७३ || 

ऋषय ऊचुः | 
सूत सर्वार्थतत्वज्ञ शिवभक्तिसुधांबुधे | 
अल्लमप्रभुरित्युक्तः कोऽयं रुद्रेण संस्मृतः || ७४ || 
प्रभुरल्लम इत्येष वाचकोऽयं महामुने | 
रूढ्या योगेन वोभाभ्यां व्युत्पत्तिस्तस्य कीदृशी || ७५ || 
अव्युत्पन्नोऽथवा शब्दः श्रौतो वा लौकिकोऽथवा | 
श्रोतुमिच्छामहे सर्वे वयं कथय सुव्रत || ७६ || 

सूत उवाच | 
शृणुध्वमृषयः सर्वे सावधानेन चेतसा | 
प्रभावल्लमशब्दस्य प्रवृत्तिं शास्त्रसंमताम् || ७७ || 
अकारः सर्ववर्णानामादिभूतः सनातनः | 
समस्तमंत्रबीजस्य प्रणवस्यादिमोऽप्ययम् || ७८ || 
अमृतत्वादमूर्तत्वादभयत्वादजत्वतः | 
अकारः प्रोच्यते ह्यात्मा श्रुतियुक्त्यनुभूतिभिः || ७९ || 
यच्छब्दसंस्कृता बुद्धिर्भवेद्यच्छब्दरूपिणी || ८० || 
तदादिवर्णश्रवणात्तच्छब्दार्थं स्मरेद्ध्रुवम् | 
अतोऽकारश्रुतेर्बुद्धिरजाद्यात्मकमीश्वरम् || ८१ ||  

पृ० ४४) अव्यक्तं भावयेदर्थमनाद्यंतं परं शिवम् | 
अकारः सर्ववाक्सैषा व्यक्ता स्पर्शोष्मभिः परा || ८२ || 
नानारूपा बहुतरा भवतीति श्रुतिर्जगौ | 
अक्षराणामकारोऽसौ शिव इत्याह च स्मृतिः || ८३ || 
अनुत्तरस्तथाम्नायो विश्राम्यति पराक्षरे | 
प्रणवप्रकृतिः सोऽयमकारो गीयते बुधैः || ८४ || 
सर्वाऽपि मातृका तद्वदकारे जायते पुनः | 
लीयते वर्तते तस्मादकारः सर्वकारणम् || ८५ || 
नामरूपप्रपंचस्य ह्यधिष्ठानं चिदात्मकम् | 
तद्ब्रह्म लक्ष्यते तस्मादकारेण मुनीश्वराः || ८६ || 
अभिधानं चाभिधेयमेकं हि परमार्थतः | 
संविन्मात्रं यतः सत्तालक्षणं ब्रह्म शाश्वतम् || ८७ || 
तस्माच्छब्दार्थयोरैक्यं लाघवात्पंडितोत्तमाः | 
एवं सति हि शब्दानामर्थाभिव्यंजका न च || ८८ || 
अपूर्वा कल्प्यते शक्तिः प्रकाशत्वात्परात्मनः | 
एकैव सत्तासंबंधिभेदाद्भिन्ना गवादिषु || ८९ || 
जातिः सैव हि शब्दार्थस्तस्यां शब्दा व्यवस्थिताः | 
एक एव हि शब्दोऽयमकाराख्यश्चिदात्मकः || ९० ||  

पृ० ४५) वाच्यभेदानुसारेण भिद्यते बहुधा स्वयम् | 
उपाधिविलये यद्वत्सुवर्णं कुंडलादिकम् || ९१ || 
तथाखिलं शब्दजालमकारात्मकमास्तिकाः | 
तदेवैकाक्षरं ब्रह्म वेदान्तेषु विनिश्चितम् || ९२ || 
श्रवणात्तस्य मननाद्ध्यानात्संदर्शनादपि | 
ये तदाकारतां प्राप्तास्त एतेंतः प्रकीर्तिताः || ९३ || 
आचरंत्य इवेत्यर्थे क्विबाचारार्थ इष्यते | 
तुगागमे च तल्लोपे नुमि रूपं प्रचक्षते || ९४ || 
ते च सिद्धा महाभागा वियन्मात्रशरीरिणः | 
तान् लातीत्यनुगृह्णाति या मा साऽस्यास्ति सोऽल्लमः || ९५ || 
मीयते हि यया सा मा ज्ञानशक्तिः प्रशस्यते | 
सैव विद्या परानंदा मायानिर्मूलनक्षमा || ९६ || 
विद्यायां रमते नित्यं मायां हेयां श्ववद्रहेत् | 
अनेनैव निरुक्तेन वीरमाहेश्वरः स्मृतः || ९७ || 
प्रभुर्विश्वाधिको यस्मात्सोऽल्लमप्रभुरुच्यते | 
योगेन रूढ्या चोभाभ्यामल्लमोऽयं सनातनः || ९८ || 
किंचाक्काल्लांबांबिकाद्या अंबार्थाः परिकीर्तिताः | 

पृ० ४६) सा माया रुद्रमहिषी सर्वस्याल्ला प्रकीर्त्यते || ९९ || 
सभायां गर्वितां तां प्रत्युक्त्वा तत्राल्लमाल्लमा | 
इत्यल्लमाप्रभुरिति प्रोच्यते प्रमथोत्तमैः || १०० || 
प्रोक्ता प्रभोर्दिव्यनाम्नः प्रवृत्तिर्मुनिपुंगवाः | 
व्युत्पत्तिश्चाधुना तस्य लीलां शृणुत सादरं || १०१ || 
स्मृतोऽथ रुद्रदेवेन प्रभुर्विश्वाधिको गुरुः | 
सुज्ञानसिद्धैः सर्वज्ञैः प्रसिद्धैः सिद्धपुंगवैः || १०२ || 
सेव्यमानो ललाटोद्यत्सितभस्मत्रिपुंड्रवान् | 
बहिःप्रसरदंतस्थतेजोराजिलसत्तनुः || १०३ || 
आजानुबाहुः सुशिरा आनंदरसनिर्भरः | 
करांघ्रिनखरेखाभिर्ज्ञापयन्तीभिरुज्वलः || १०४ || 
राजयोगैकसाम्राज्यसौभाग्यं सर्वसुंदरः | 
मायाकोलाहलमहामायामदविभंजनः || १०५ || 
अविद्यातूलवातूलस्तमःसागरवाडवः | 
अज्ञानध्वांतचंडांशुः प्रधानोद्यद्गजांकुशः || १०६ || 
अव्याकृतसमुन्मूलः प्रकृतिप्राणहारकः | 
अव्यक्तमूर्धपाषाणस्त्रिगुणारण्यपावकः || १०७ ||  

पृ० ४७) शिवसभायाःप्रभुसमागमनम् | 
 
इत्यादिबिरुदांकैः स्वैः संस्तुतो योगिपुंगवैः | 
मुनिभिर्मौलिघटितकृतांजलिपुटैःस्तुतः || १०८ || 
सिद्धविद्याधरमरुद्यक्षगंधर्वकिन्नरैः | 
कृतपुष्पांजलिकरैस्तत्र तत्र नमस्कृतः || १०९ || 
पल्यंकिकां समारुह्य माल्यैर्मंदारसंभवैः | 
अल्लमप्रभुदेवोऽसावाजगामांबराध्वना || ११० || 
स द्रुतं प्रकृतिमुद्रितात्मनश्चिद्रसामृतपदैर्विनिद्रयन् | 
भद्रभद्र इव भासयन्दिशो रुद्रसन्निधिमवाप्तवान्प्रभुः || १११ || 
प्रभुमागतं समधिगम्य शंकरः सभया सहैव निजसिंहपीठतः | 
अवरुह्य वागमृतधारया स्वयं बहुमानयन्स्वसभिकैरपूजयत् || ११२ || 
इदमर्घ्यमर्घ्यमिदमंघ्रिसेचनं मधुपर्क एष इति शांभवोदितम् | 
वचनं निशम्य परिपालयन्दृशा शिवमाससाद तरसा कृपानिधिः || ११३ 
|| 
मदनांतकोऽपि हृदये तमर्चयन् गुरुमात्मनोऽपि परमात्मभावितम् | 
निजपीठिकार्ध उपविश्य सादरं स्वयमप्यधास वदनेन भावितः || ११४ 
|| 

पृ० ४८) अथ तन्महत्वपिहितात्मशांबरीं निजभामिनीमविगणयय 
शंकरः | 
परिपूर्णतत्वपरमार्थतत्कथाकथनैर्निनाय घटिकार्धमात्रकम् || ११५ 
|| 
विहितेष्टगोष्ठिरथ तेन शंभुना प्रभुरन्यगोचरतनुः स्वयंप्रभः | 
निरवद्यनिर्मलनिरंजनाद्वयो निरगात्क्षणेन निजयेच्छयैव सः || ११६ || 
महतां निरंजनपदानुषंगिनां महिमा तथैव खलु मौनिसत्तमाः | 
भुवनावनाय पुरमाश्रयन्ति ते स्वयमंबरांगणनिरंगसंगिनः || ११७ 
|| 
अथ तं महात्मभिरमात्रमात्रकैर्वरयोगिभिः सह तिरोहितं प्रभुम् || 
अवधार्य गौर्यहह कोऽयमित्यसौ हृदि शंकयैव पतिमाह सस्मिता || ११८ || 
हर देवदेव वरचिन्महोदधे गुरुरेक एव भगवान्भवान् स्मृतः | 
परिपूर्णसत्यसुखचिद्घनो महान् महतोऽप्यणोरणुतरोऽसि सर्वगः || ११९ || 
मम सर्वतत्वकलिताकृतेः पतिस्त्वमखंडचिद्रसघनो विभावितः | 
इतरांस्तु वामचरणांबुजादधः पतितान्करोमि विबुधान्मुनीनपि || १२० || 
अतिचित्रमेतदवगत्य कोऽप्ययं कृतपूजनो मुनिसुरासुरादिभिः | 

पृ० ४९) श्रीगौरीशंकरसंवादः | 

बिरुदांकनैरविगणयय मां स्तुतः पतिदिव्यपीठमधिरुह्य निर्भयः || 
१२१ || 
भवता किमर्थकलंकवर्त्मना परिपूजितो मधुरवाग्भिरादृतः | 
भयभक्तिभागसि तदा तदर्चने वद मे महेश मदमस्य वारये || १२२ || 
वसति क्व वैष जटिलोऽकुतोभयः क्व च वा गमिष्यति पुनः क्व वर्तते | 
तव तेन किं किमिदमस्य सेवनं कथमिष्टतेह तव भो विभो वद || १२३ || 
इति पृष्ट एष निजभार्ययार्यया स्मयमानवक्त्रसरसीरुहः शिवः | 
निजदन्तकान्तिपरिपूर्णदिक्तटो दयितामुवाच स चमत्क्रियं वचः || १२४ || 
अयि बालिके शृणु मुनिः पुरा पुराविदबोधदूरनिरहंक्रियाभयः | 
निजबोधसंपदभिधात्मभार्यया सुचिरं चचार परमाद्भुतं तपः || 
१२५ || 
परमात्मरूपसुतकांक्षया मयि स्थिरभक्तिभाजि सुचिरं तपस्यति | 
निरुपाधिकोज्ज्वलतनुर्ममाव्ययो तनयो बभूव दयितेऽल्लमस्तयोः || १२६ || 
महिमानमस्य न हि वेद्मि बालिके मुकुरं विनैव मुखमस्य सत्कृपाम् | 

पृ० ५०) अहमप्यनार्यगुणभावितः स्वयं निजकंठरत्नमिव विस्मृतिं 
गतः || १२७ || 
स गुरुः समस्तजगतामगोचरो निगमागमार्थनिरवद्यविग्रहः | 
मम चात्मबोधजनकोऽल्लमप्रभुः किमुतात्मनामसदृशप्रबोधवान् || १२८ || 
इति शंकरे वदति सातिगर्विता पुनराह देवमहहा किमात्थ भोः | 
मम जागरे सति कुतोऽल्लमप्रभुस्त्वनुबोधशब्दजननं जगत्त्रये || १२९ || 
तमहं न वेद्मि किमु सर्वतः स्थिता मम मायया जगदिदं सदावृतम् | 
मदनुग्रहो यदि जनेऽप्यकिंचने स तु वेत्ति निर्मलनिजात्मनिश्चयम् || १३० || 
अथवाखिलोऽपि भवतः प्रसादतो मदधीश्वरस्य निजतत्वविद्भवेत् | 
किमिदं ममेश पुरतोऽद्य वंचनं क्व नु वाल्लमः क्व नु चिदात्मवेदनं || 
१३१ || 
अमतं मतं ह्यविदितं विदितं श्रुतिवाक्यमेतदहहा बिरुदैः | 
कथमात्ववेदनमुदेति यशः किमिहाल्लमस्य कथयस्यधिकं || १३२ || 

पृ० ५१) यदि सर्व एव परतत्वविदः प्रभवंति हंत भुवनेषु तदा | 
परितः करीषकृतराशितलेष्वहहा पतेयुरिह वेदशिखाः || १३३ || 
इति पर्वतेंद्रतनयावचनं गिरिशो निशम्य दरहासमुखः | 
प्रभुमूर्तिकीर्तिमभितः प्रभया भुवि भानयन्निदमभाषत तां || १३४ 
|| 
ऋतमेव वच्मि सति मययधुना तव निष्ठुरोक्तिरथ तावदलं | 
यदि सम्यगेव न विचार्य वदेस्तव सन्निधौ न निवसत्ययमाः || १३५ || 
अपि नो बिभेति स मृषालपितान्न वृथारटद्भिरपि संवदति | 
दृढबोधनैष्ठिकतयात्मपरो न हि माययैष परिभूयत आः || १३६ || 
भुवि मध्यमोत्तमकनिष्ठजनैर्हृदयेषु तद्वदयमाद्रियते | 
सरसीषु यावदुदकं कमलं परिदृश्यते हि परिमाणविदाम् || १३७ || 
परिपूर्णभावमनुभूय चिता कवलीकृताखिलजगद्विभवैः | 
अखिलात्मतामनुगतैः शरणैः क्रियते न कुत्र गमनागमनम् || १३८ || 

पृ० ५२) शरणोत्तमस्य हृदयान्तरिदं सकलं विभाति पुरवन् मुकुरे | 
स तु नैंद्रजालिकमिदं कलयत्यृतमित्यवाप्तपरमार्थपदः || १३९ || 
शरणः समस्तजगतां शरणं शरणार्थिना हि शरणो वरणः | 
शरणो ममापि मुकुटाभरणं शरणं विनाऽस्ति न हि मे शरणम् || १४० 
|| 
न हि नामरूपकृतभेदकथा गिरिजेऽल्लमस्य परमार्थविदः | 
गगनायमानतनुरेष महान्प्रभुरव्ययः सकलवेदमयः || १४१ || 
इति शंकरे वदति सा गिरिजा विदिताल्लमप्रभुमहामहिमा | 
हृदयं तथाऽपि परिशीलयितुं स्मितपूर्वमाह विनयेन पतिं || १४२ || 
जगदीश तावकवचो न मृषा हृदयं तथाऽपि न हि निश्चिनुते | 
मम मायया न चलितो यदि स प्रभुरित्यवैमि परमार्थमिदम् || १४३ || 
तरुणीजनेषु तरलेषु धनेष्वभिलाषदूषितमना हि पशुः | 
यदि तेषु तेषु च विरागघनः स तु संमतः पशुपतिः सुतराम् || १४४ ||  

पृ० ५३) त्रिगुणा वसन्ति मम योगिमनस्तव चालनाय तव नो विदिताः | 
यदि तद्विलासवशगं हृदयं भवेत्तमेव गुरुमाकलये || १४५ || 
वचनं निशम्य युवतेर्गिरिशो दरहासचंद्रकलया कलितः | 
पुनराह भामिनि न वेत्ति भवत्यहहाल्लमस्य महिमातिशयम् || १४६ || 
सदसि प्रगल्भवचनानि बहून्यवमत्य बोधरहिता त्वमिह | 
किमु वक्षि साक्षिणि परात्मनि ते दुरहंक्रियाल्लमविभौ न भवेत् || १४७ || 
त्यज दुष्प्रतिज्ञमुदितं यदि ते विजिगीषया स्य हृदयं वलते | 
परिभूतिमेष्यसि विरागकशादलिता लतेव करितुंडहता || १४८ || 
महिषी निशम्य गिरिशस्य वचो मुहुराह देव निटिलाक्ष विभो | 
अलमेतदद्य शपथं कलये कलया तमेककलया विजये || १४९ || 
अथ शांबरीं निजतमोविलसत्तनुमाकलयय पुरतोवनतां | 

पृ० ५४) असमानकांतिविजिताप्सरसं सरसं विलोक्य वचनं जगृहे || १५० 
|| 
ललितांगि देवसदसि त्वरया कथितं मया सशपथं गदितं | 
विदितं त्वयानुभवती महती मुनिमानसानि मथितुं प्रथिता || १५१ || 
ममतावदत्र महिमोद्धरणे निपुणा त्वमेव नितरां जयसि | 
त्वयि दत्तकार्यभरया हि मया सुखमास्यते पुरहरांकतले || १५२ || 
तव हावभावसविलासकलाकलगीतनृत्तसुचमत्कारणैः | 
कुसुमास्त्रसायकशरव्यतया वशयाल्लमप्रभुममोघगते || १५३ || 
इति लालिता मृदुमधूक्तिसुधारसनिर्भरेण मनसांबिकया | 
अथ शांबरी कृतललाटतटांजलिरंजसाह बहुसाहसिका || १५४ || 
जगदंब देवि तव दासिकया न मयास्त्यसाध्यमवनौ किमपि | 
परमात्मनोऽपि भवकल्पिकया कृपया तवाप्यघटनं घटये || १५५ || 
विधिविष्णुरुद्रविबुधेंद्रमुखान्मदनालयैकशरणान् सततम् |  

पृ० ५५) मायाविजृंभणं तामसशांबरीभूलोकसमागमनं च | 

मम संविधाय महनीयधृतैः कियदल्लमस्य हृदयोद्दलनम् || १५६ || 
परिचारिकां प्रति मृदुप्रियवाक्परिपाटिका किमयि तेऽभिनवा | 
भवदाज्ञयैव कृतकृत्यतमाऽस्म्यहमंब मामनुग्रहाण ततः || १५७ || 
भुवि सागरेषु दिवि मेरुगुहास्वथया रसातलबिलेषु सताम् | 
हृदि वाल्लमोऽस्ति यदि तं सहसा वशमानयेंऽव तव सत्कृपया || १५८ || 
यदि यत्र कुत्र विलयं कलयेदणिमादिसिद्धिमहिमातिशयात् | 
तदहं स्वरूपमनुभूय झडित्यवकृष्य चाल्लममथो वशये || १५९ || 
इति माययोक्तमवधार्य वचो गिरिजानुगृह्य गमनाय भुवम् | 
क्रमुकच्छटानुगतनागलतादलपट्टिकामपि ददौ सदया || १६० || 
तदनु गिरिसुताज्ञां तामसी सैव माया | 
निजशिरसि वहन्ती निश्चितात्मप्रतिज्ञा | 
रजतशिखरिश्रृंगाद्वर्त्मना खेचराणामवनितलमथागादल्लमं 
जेतुकामा || १६१ || 
इति निगमशिखोक्तामीप्सितार्थप्रदात्रीं प्रभुशुभगुणलीलां 
श्रावयेद्यः शृणोति |  

पृ० ५६) स पुनरखिलभोगानैहिकानत्र भुक्त्वा शिवपदमथ लब्ध्वा 
जन्ममृत्यु न याति || १६३ || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां प्रभुलिंगलीलायां 
कैलासवर्णनश्रीरुद्रसभानुभावविभावनगौरीशंकरसंवादप्रयुक्ता
ल्लमशब्दनिर्वचनप्रभुसमागमनमायाविजृंभणतामसशांबरीभूलोकस्
अमागमनप्रतिपादनगतिर्नाम द्वितीयोऽध्यायः ||

पृ० ५७) बि?व?इदेशवर्णनम् | 

श्रीनंदिकेश्वरायनमः || 

अथ तृतीयोऽध्यायः || 

सूत उवाच- 
श्रीसिद्धेश्वरवीरदेशिकमहासम्राट्पदांभोरुह-
ध्यानानंदविधूतचित्तकलुषा ये सत्यशौचान्विताः | 
भक्ता निर्मलनित्यकृत्यनिरता मुक्तिद्रुमूलाश्रिता-
स्ते शृण्वन्तु सदाल्लमप्रभुमणेर्लीलां सुशीलादृताम् || १ || 
हरेण यस्मिन् किल कार्मुकीकृते सुरोरगाः शान्तिमनूंस्तदा पठन् | 
विराजते संप्रति तस्य दक्षिणे गिरेः स कर्नाटकदेश आस्तिकाः || २ || 
बि?व?इरिति तत्र प्राकृतैरुक्तनामजनपद इह भाति क्षोणिसीमंतसीमा 
| 
सकलजनसमूहैः सत्यभाषाभिरामैः शिवगुरुपदभक्तैः सेव्यते 
धर्ममार्गैः || ३ || 
आर्यैरनार्यदूरैर्निर्मलशीलैश्च निखिलभूपालैः | 
धर्मः पदैश्चतुर्भिर्दुर्मददूरेऽत्र वर्तते देशे || ४ ||

पृ० ५८) तद्देशमध्ये शशिनः कलानां विभाति केलीसदनं विचित्रम् | 
महीपुरंध्रीवदनं पुरं तदालेख्यलेख्यं बनवस्यभिख्यम् || ५ || 
तदीयसर्वार्थविशेषवर्णने समर्थ एकः सरसीरुहोद्भवः | 
महेशमायागुणचित्रनिर्मितौ रहस्यमेतन्नगरं मुनीश्वराः || ६ || 
घनानि तत्रत्यवनानि भूरुहैः समंततोंऽकूरितपल्लवांकितैः || 
सकुड्मलैः पुष्पशलाटुशोभितैः फलान्वितैर्नित्यवसन्तसेवितैः || ७ || 
जंबीरजंबूफलपूरपूगैः खर्जूरमालूरकपित्थचूतैः | 
अशोकरंभापनसैश्च भोज्यैः पुन्नागचांपेयकनारिकेलैः || ८ || 
पुनःपुनः कोकिलशारिकाशुकद्विरेफकेकिध्वनिराजकूजितैः | 
सदा स्फुटैः पाटलजाजिमल्लिकाकुरुंटकैः कोरकितैश्च केतकैः || ९ 
|| 
स्यामन्तिकाभिः करवीरनन्द्यावर्तैः स्थलाब्जैर्गिरिमल्लिकाभिः | 
वासन्तिकाकांचनकेसराद्यैः सर्वेषु कालेषु च पुष्पसांद्रैः || १० || 
सुगंधिपूर्णैर्युतपुष्पवाटीसहस्त्रसंख्यासमलंकृतं तत् | 
पुरं महामायिपुरारिभक्तैः सदामहाभोगपरैर्विभाति || ११ || 

पृ० ५९) बनवसीनगरवर्णनम् | 

कस्तूरिकालिप्तवितर्दिकाभिर्वीथीषु वीथीषु विशालरम्यम् | 
मालासहस्रैर्मणितोरणानां सदोल्लसत्पल्लवतोरणश्च || १२ || 
किंच गंधोदकक्लिन्नशीतलस्थलसंचराः | 
लसन्मलयजामोदमेदुराः पुष्पमंजरीः || १३ || 
संताड्य तद्गतास्वादं स्वीकुर्वन्तः समंततः | 
फुल्लपद्माकरश्रेणीमार्गेणागत्य निर्गताः || १४ || 
मंदं मंदं मधुस्फूर्त्या समागत्य वधूजनान् || 
परिगृह्य तदीयानि हृदयानि विदार्य च || १५ || 
चालयित्वोत्तरीयाणि कृत्वा परवशात्मनः || 
तदीयप्रणयोत्पन्नकलहान्परिहाप्य च || १६ || 
कलास्थानानि संस्पृश्य चोत्पाद्योत्कलिकां प्रियैः | 
पल्लवा इव तत्पुर्यां मलयानिलशावकाः || १७ || 
महेशमायासर्वस्वाः संचरन्ति पदे पदे || 
वेदशास्त्रागमाद्यासु विद्यास्वत्र द्विजोत्तमाः || १८ || 

पृ० ६०) भवन्ति प्रज्ञयांभोजभवव्यासजिगीषवः || 
अबाधयित्वा स्वजनान् परान्साधितुमुद्यताः || १९ || 
विजयं प्राप्य तत्रत्या विस्फुरन्ति महीभुजः | 
नवैव संख्यया यस्य निधानानि स किंप्रभुः || २० || 
असंख्यातधनैरेवमुद्धता व्यवहारिणः | 
भट्टास्तु विक्रमार्केऽपि प्रेषिता आक्रमन्ति तम् || २१ || 
बलभद्रं हलभृतो ह्रिया धवलयन्ति ते || 
वशीकुर्वन्ति मदनमपि तत्रांगनाः क्षणात् || २२ || 
गजाश्वास्तत्र शक्रस्य ह्रिया पांडुरयन्ति तौ | 
दातारमपि याचन्ते तत्रत्या नार्थिनोऽधमम् || २३ || 
दृष्ट्वार्थिनं न दातारस्तूष्णीं गच्छन्ति तद्गताः | 
पतिभक्तिविहीना स्त्री नाप्येका तत्र मार्गितुं || २४ || 
सतीसंरक्षणादक्षो नास्ति जाल्मोऽपि तत्पुरे | 
तत्प्राकारस्य चौन्नत्यं तत्खेयस्य च निम्नताम || २५ || 

पृ० ६१) मयकारराजवर्णनम् | 

विना न केऽपि जानन्ति नाकिनः कूर्मपन्नगान् || 
सौधावलीसमुत्सेधं चर्चितुं तु न केचन || २६ || 
सक्ता गृहाणां सौंदर्यं स्वर्गेऽपि न हि भूसुराः | 
मत्तेभबृंहितारावा मणिघंटाकलस्वनाः || २७ || 
बंदिमागधवृंदानां वाग्विलासपरंपराः | 
गंधर्वहेषितारावा हृद्यवाद्योदितस्वराः || २८ || 
कोलाहला प्रजानां च व्याप्नुवंति दिशो दश | 
रमणीये पुरे तस्मिन् ममकाराख्यभूपतिः || २९ || 
मंडलाधीश्वरस्सोऽयं महाहंकारगर्वितः | 
धीरोद्धतपरीवारः कामतंत्रपरायणः || ३० || 
वर्णितुं शक्यते तस्य सौभाग्यं कियदित्यहो | 
रतिराड्रूपसौन्दर्ये सुरराड्भोगसंपदि || ३१ || 
ऐश्वर्ये राजराजोऽयं माने स्यात्कुरुराट् स्वयं || 
त्यागेंऽगराजः कः स्तोतुं समर्थस्तं महीपतिम् || ३२ || 
महामायाविलासानामुत्पत्तिस्थानमेव सः || 
खड्गनिर्दलितारातिराजभिन्नार्कमंडलः || ३३ ||  

पृ० ६२) स्वमातुलसुतां चारुगात्रीमंबुजलोचनां || 
त्रिजगन्मोहिनीं नाम्ना मोहिनीमप्युवाह सः || ३४ || 
तौ दंपती मदोद्रिक्तौ सन्नद्धौ मदनाहवे | 
चिक्रीडतुश्चिरं कालं श्रृंगाररसपोषकौ || ३५ || 
शचींद्राविव तौ नित्यं रमाशार्ऽऽन्गधराविव | 
रोहिणींदू इव रतिस्मराविव रराजतुः || ३६ || 
मोहिनीममकारौ तावभिधानोचितक्रियौ || 
मिथुनीभूय सुस्निग्धौ कामपाशेन संयुतौ || ३७ || 
चित्तैकरस्यसंपन्नौ ममतालतिकावृतौ | 
दिनानि कामतंत्रेण यौवनस्थौ विनिन्यतुः || ३८ || 
संतानलाभमप्राप्य चिंतापरवशावुभौ || 
रहस्युपरतक्रीडौ विचारं चक्रतुस्तदा || ३९ || 
किं राज्येन सुखेन किं रतिकथाचातुर्यशौर्येण किं 
किं वा नूत्नविचित्ररत्नविलसद्भूषाविशेषैः शुभैः | 
किं मातंगरथांगतुंगतुरगैरांदोलिकाक्रीडनैः 
स्वाद्वन्नैरतुलांबरैरपि तथा संतानहीनो यदि || ४० || 

पृ० ६३) मोहिनीमयकारयोःपुत्रविषयकोपासनादिवर्णनम् | 

अपुत्रस्य गतिर्नास्तीत्याहुः शास्त्रविदो बुधाः | 
ब्रूते वेदोऽपि नापुत्रस्य लोकोऽस्तीति हि स्फुटम् || ४१ || 
विचार्यैवं ज्योतिषिकान्पृच्छतःस्म मुहुर्मुहुः | 
शुश्रूषतस्तथा तद्ज्ञैः शाकुनानि वचांसि च || ४२ || 
अर्कादिवासरेषूक्ततत्तज्जातिग्रहोपरि | 
उपश्रुतीः शुश्रुवतुर्विकीर्याप्यक्षतादिकम् || ४३ || 
सामुद्रिकाणां हस्तेषु हस्तं दत्वा सुताप्तये | 
रेखास्ति वा नवा ब्रूतेत्यनुयोगं च चक्रतुः || ४४ || 
विप्रश्निकायाः पुरतः स्थित्वा मुक्ताक्षतादिकम् || 
दत्वा शूर्पेऽथ तद्दंडं गृहीत्वा पृच्छतां शुभम् || ४५ || 
आर्योक्तेन प्रकारेण व्रतानि सकलान्यपि | 
उपायनप्रदानाद्यैराचरेतुरिमौ द्विजाः || ४६ || 
बहुधार्थव्ययं कृत्वा दंपती पुत्रकाम्यया | 

पृ० ६४) मोहिनीममकारौ तौ मोहेन महतावृतौ || ४७ || 
पिण्याकलशुनद्रव्यैर्मातंगीकृतनर्तनैः | 
पूजयामासतुर्मद्यमांसाद्यैः क्षुद्रदेवताः || ४८ || 
न शिवं शिवपत्नीं तौ मूढात्मानौ जगत्पती | 
शुद्धसत्वकलापूर्णावुपासामासतुः किल || ४९ || 
एवं दिनेषु गच्छत्सु मोहिनी केषुचित्स्वयं | 
तामसक्षुद्रशक्तीनां सेवया गर्भमादधे || ५० || 
या तामसी महामाया संदिष्टा शिवभार्यया | 
सर्वज्ञयाऽपि देवस्य प्रभोस्तत्वं प्रकाशितुं || ५१ || 
साशाद्य सद्यस्तद्गर्भमभ्रान्तभ्रान्तिभाविका || 
प्रीतिं संपादयांचक्रे तयोरात्मानुरूपयोः || ५२ || 
मायासौन्दर्यसर्वस्वमाकृष्य जनमोहिनी | 
मोहिन्याः पुत्रिका भूत्वा जज्ञे विज्ञाननाशिनी || ५३ || 
तदा विविधवाद्यानां हृद्यध्वनिपरंपराः | 
शुभदंभोदगंभीराः पुरे तत्र जजृंभिरे || ५४ || 
ममकारो द्विजातिभ्यः सर्वेभ्यो भूरिदक्षिणाः | 
प्रसारितकराग्रेभ्यो ददौ संभूय सस्पृहम् || ५५ || 

पृ० ६५) मायोत्पत्त्या मुनीश्वरादीनां मनोविकारादिवर्णनम् | 

आशया क्षेत्रवित्ताश्वगजगोरथगोधनम् || 
यद्यत्प्रार्थयते योयस्तस्मै तस्मै ददौ च तत् || ५६ || 
गृहेषु मिथुनीभूय स्थितेभ्यो विषयेच्छया || 
इष्टार्थानर्थिसंघेभ्यः प्रददौ मोहिनीपतिः || ५७ || 
चित्रं समस्तजंतूनां मायोत्पत्तिमहोत्सवे | 
रेतांसि सुस्रुवुः सद्यः स्त्रीपुंसानां क्षणे क्षणे || ५८ || 
निर्लज्जया पुमान्नारीं पुमांसं च तलोदरी || 
आलिंग्यौष्ठं समास्वाद्य रहस्यस्थानमस्पृशत् || ५९ || 
ये तु निर्वाणमार्गस्था ग्रामक्षेत्रगृहादिकम् | 
त्यक्त्वा घोराटवीः प्राप्य निराहारास्तपस्विनः || ६० || 
गंगादितटिनीतीरेष्वद्रीणां गह्वरेषु च | 
सिद्धस्थलविशेषेषु तथा बिल्ववनेषु च || ६१ || 
पंचाग्निमध्यभागेषु हिमान्यां जलमध्यमे | 
फलांबुपत्रैः क्षुद्बाधां वारयन्तस्तथान्वहम् || ६२ || 
निरुद्धवृत्तयः स्वान्तर्ध्यायन्तः परमेश्वरम् | 
तपः कुर्वंति सततमपरित्याज्यनिष्ठया || ६३ || 

पृ० ६६) तेषां शिवैकतानानि चित्तान्युत्थाय लक्ष्यतः | 
संप्राप्य वृत्तिसारूप्यं विषयौन्मुख्यमाप्नुवन् || ६४ || 
वेपमानोत्तमांगानां वृद्धानां च तपस्विनां | 
निष्कलानां पलिक्नीनामप्यन्योन्यं रतिर्बभौ || ६५ || 
तरूणां च गिरीणां च लतानां च तृणाश्मनां || 
स्त्रीपुंमयानामन्योन्यप्रीत्या द्रावोऽभवत्तदा || ६६ || 
मृगपक्षिपशुव्रातास्त्यक्त्वापि तृणभक्षणं | 
दिवारात्रौ च सततं मिथुनीभूय रेमिरे || ६७ || 
स्थाणुभूतशरीराणां दीर्घकालसमाधिना | 
तिरोहितानां वल्मीकैर्युगावृत्तादपीदृशां || ६८ || 
ऋषीणामग्निकल्पानामपि ध्यानोदितस्त्रियां | 
अधः स्खलितवीर्याणां चित्तान्युत्कंठितां ययुः || ६९ || 
व्युत्थाय सर्वे मुनयः किमेतदिति विस्मिताः | 
चिंताक्रांताश्चिरं ध्यात्वा पुनरासन्बहिर्मुखाः || ७० || 
अहो कष्टमहोकष्टमस्माकं किमियं दशा || 
ययात्मज्ञानमुसृज्य विषयौन्मुख्यमाप्नुमः || ७१ || 
इति चिंतापरवशाः संभूय मुनयोऽखिलाः | 

पृ० ६७) श्रीदुर्वाससंप्रति मुनीनां मनोविकारकारणजिज्ञासा | 

अमंत्रयन्त तच्छान्त्यै शान्त्यै दान्त्यै च भूसुराः || ७२ || 
तदा दुर्वारसंसारदुःखाद्रिबलभेदनः | 
शैवमौनी शिवाचार्यः शिवदीक्षापरायणः || ७३ || 
निराभारमहावीरशैवलिंगैक्यनिश्चयः | 
दुर्वासास्तपतां श्रेष्ठ आजगाम शिवेच्छया || ७४ || 
आगतं मुनिमालोक्य मुनयो विगतज्वराः | 
पाद्यार्घ्याचमनीयाद्यैर्मधुपर्कैस्तथार्चयन् || ७५ || 
उपवेश्यासने रम्ये महार्हे प्रणिपत्य तं | 
कृतांजलिपुटाः प्रोचुर्भक्त्या परमयान्विताः || ७६ || 
महेशकृपयोपात्तत्रिकालार्थावबोधन | 
योगींद्र करुणासिंधो ऋषिबंधो गृहीष्व नः || ७७ || 
ब्रूहि किं कारणं चित्तचलनेऽस्माकमीदृशाम् | 
वातांबुपर्णवृत्तीनां दृढवैराग्यशालिनाम् || ७८ || 
गुहांतर्धर्ममेघाख्यं ध्यानं व्युत्थानमेति नः | 
वशं गच्छति कामस्य चित्तं दुर्विषयातुरम् || ७९ || 
का गतिस्त्वां विनाऽस्माकं शिवज्ञानैकसागर |  

पृ० ६८) उपसर्गभयादस्मान् पाहि पाशुपताग्रणीः || ८० || 
विज्ञापितो मुनिगणैरित्थं वाचंयमोत्तमः | 
दृष्ट्या विचार्य सुचिरं प्रतीच्या प्रोक्तवान्गुरुः || ८१ || 
श्रूयतां वचनं सम्यगहो तापसपुंगवाः | 
ममकाराह्वयो राजा पृथिव्यामस्ति दुर्जयः || ८२ || 
बनवस्याख्यनगरे मोहिनी तत्कुटुंबिनी | 
तयोः पुत्रीत्वमापन्ना जाता माया दुराशया || ८३ || 
सांख्यं योगं पाशुपतं ज्ञानानि विविधानि च | 
विनाशयितुमुद्युक्ता कलिकालवशात्स्वयम् || ८४ || 
इतः परं क्व वा योगः क्व तपः क्व मुमुक्षुता | 
क्व भक्तिः क्व च विज्ञानं यतो मायावशं जगत् || ८५ || 
इति ब्रुवंतं दुर्वासं प्रणिपत्य भयान्विताः | 
पुनरूचुर्मुनिश्रेष्ठा निष्ठाचांचल्यनिष्ठुराः || ८६ || 

ऋषय ऊचुः | 
माहेश्वरी महामाया नामरूपक्रियात्मिका | 
सदसत्त्वाद्यनिर्वाच्या याऽनाद्या श्रूयते श्रुतौ || ८७ || 
यद्रूपमखिलं विश्वं यया संच्छादितं महः | 
यदुपाधिवशाज्जीवः स्वयं साक्षान्महेश्वरः || ८८ || 

पृ० ६९) मुनीन्प्रतिदुर्वासकृतमायास्वरूपनिरूपणम् | 

पशुपाशविमोचिन्या दीक्षया सा विमोचिता | 
यया शिवत्वमायातं कृतकृत्या स्म ते वयम् || ८९ || 
प्रारब्धमपि निर्दग्धं योगज्ञानाख्यवह्निना | 
वांतान्नाशनवत्कस्मात्प्राप्तं चलनमीदृशम् || ९० || 
संभ्रष्टबीजकल्पस्य चित्तस्य शमशालिनः | 
केयं माया कुतः कुत्र ततोप्यन्या विलक्षणा || ९१ || 
अजेति श्रूयते माया ज्ञाननाश्येति च स्वयं | 
जाता पृथिव्यामित्युक्ता नष्टायाश्च कुतो जनिः || ९२ || 
विलक्षणायाः किं रूपं तन्निवृत्तिर्नवास्ति वा | 
सर्वं कथय नो विद्वन् रक्षास्माञ्छरणागतान् || ९३ || 
एतत्प्रार्थयमानास्ते मुनयो विनयोर्जिताः | 
महर्षेरंघ्रिनिकटे निपेतुर्दंडवद्भुवि || ९४ || 
तानुत्थाप्य महातेजा दुर्वासा भगवान्स्वयम् | 
माभैष्टेति समाश्वास्य पुनः प्रोवाच सस्मितम् || ९५ || 
या माया त्रिगुणा चेति वेदान्तेषु प्रशस्यते | 
सा द्विरूपा ह्यविद्येति मायेति च निगद्यते || ९६ || 
तमःप्रधाना मलिनसत्वा विद्या द्वयोस्तयोः | 
शुद्धसत्वमयी माया निर्मला दर्पणोपमा || ९७ || 

पृ० ७०) जीवोपाधिरविद्याख्या मायोपाधिर्महेशितुः | 
सैषा विचित्रा सुदृढा बह्वंकुरसमन्विता || ९८ || 
गुणभिन्नाप्यंकुरेषु तेषु भिन्ना गुणैः पुनः | 
नामरूपात्मिका बह्वी तूलाविद्या निगद्यते || ९९ || 
प्रतिबिंबा अनेकाः स्युस्तत्र तत्तारतम्यतः | 
देवतिर्यऽऽन्मनुष्यांडजोद्भिज्जस्वेदजादयः || १०० || 
जीवाः शिवमया एव यतश्चैतन्यबिंबिताः | 
तथाप्यल्पाश्च किंचिज्ञा यातायातं प्रयान्ति हि || १०१ || 
ईश्वरस्तु महामायी यतस्तत्प्रतिबिंबितः | 
वशीकृत्य स तां देवः क्रीडते स्वेच्छया द्विजाः || १०२ || 
तत्रापि गुणपर्वाणि तारतम्येन संश्रितः | 
ब्रह्मा विष्णुश्च रुद्रेशौ सदाशिव इतीर्यते || १०३ || 
प्रभुः सर्वाधिकः प्रोक्तो निरंजनपदांचितः | 
स एक एव नो याति मायाया वशमास्तिकाः || १०४ || 
अन्ये तु ब्रह्मविष्ण्वाद्याः कदाचित्तद्विमोहिताः | 

पृ० ७१) मुनीन्प्रति दुर्वासकृतमायाप्रभाववर्णनम् | 

पुनः प्रभोः करुणया प्रबुध्यन्ति यथातथम् || १०५ || 
अविजेया ततो माया येन केनापि सुव्रताः | 
जिता मयेति येनेयं विश्वस्ता स जितो भवेत् || १०६ || 
अतो मायाजये सम्यग्जागर्तव्यं बुधैरपि | 
मायापाशनिबद्धानां जीवानां का कथा पुनः || १०७ || 
जीवः पशुरिति प्रोक्तः शिवः पशुपतिः स्मृतः | 
पाशबद्धो यतो जीवः पाशमुक्तो महेश्वरः || १०८ || 
पशुपाशविमोचिन्या दीक्षया गुरुदत्तया || 
भाग्येनानुगृहीतो यः स जीवः शिवतामियात् || १०९ || 
अन्यस्तु कर्मतंत्रेषु बद्धः पशुरधोमुखः | 
प्रयाति सततं मोहाज्जन्ममृत्युपरंपरां || ११० || 
न विद्याभिजने हेतू दीक्षायां मोक्षसाधने | 
अनुग्रहः प्रभोरेव श्रीगुरोस्तत्र कारणम् || १११ || 
सैषैव माया दुर्धर्षा तामसी सर्वमोहिनी | 
कामतंत्रप्रधानैका ममकारात्मजाऽभवत् || ११२ || 
अजातापि च मोहिन्यां जाता कार्यार्थमास्तिकाः | 

पृ० ७२) तत्र हेत्वन्तरं वक्ष्ये संशृणुध्वं समाहिताः || ११३ || 
कदाचिद्राजते शैले देवर्षिगणसेविते || 
सभायां योगपीठस्थं रुद्रं पप्रच्छ पार्वती || ११४ || 
सा शक्तिः सर्वलोकानां शिवाऽनन्या चिदात्मिका | 
स्ववशीकृत्य तां मायामभिमानेन पश्यति || ११५ || 
स्वमायया जगत्सर्वं मोहयन्ती स्वयंप्रभा | 
सृष्ट्यादिकार्येष्वीशस्य साहाययं तनुते तराम् || ११६ || 
ततो रजोगुणोद्रिक्ता तमसा सात्विकीं कलाम् | 
तिरोधाय हरं दृष्ट्वा प्रश्नमेनं चकार सा || ११७ || 
देवादिदेव भूलोके यो वा को वा महेश्वर | 
अस्ति किं सहजानंदसौंदर्यरसनिर्भरः || ११८ || 
परवैराग्यसंपन्नं तं ममाचक्ष्व शंकर | 
परीक्षेत्तन्मनोदार्ढ्यमित्युक्तः शंभुरब्रवीत् || ११९ || 
देवि साक्षात्परं ब्रह्म सच्चिदानंदविग्रहः | 
अल्लमप्रभुरेकोऽस्ति गुरुर्मम जगत्त्रये || १२० || 
इत्यास्थानीस्थितैः सर्वैराश्चर्येणावधारितम् |  

 पृ० ७३) मायाविलासवर्णनम् | 

वचनं देवदेवस्य श्रुत्वा मंदस्मितानना || १२१ || 
आः किमेतत्कियदिति न्यक्कारेण रजोन्विता | 
देवी कृतनृचित्कारा ह्याराद्रुद्रमभाषत || १२२ || 

देव्युवाच | 
किमिदं भाषसे देव मम माया दुरत्यया | 
यद्यल्लमप्रभुस्तस्या अवशः स्यात्तदोच्यताम् || १२३ || 
इत्युक्त्वा तामसीं मायां स्वीयामाकृष्य सुन्दरी | 
मोहिन्याः पुत्रिकां चक्रे प्रभुमप्यभिकायितुं || १२४ || 
साप्यजातापि जातेव भूमौ बनवसीपुरे | 
ममकारस्य तनया बभूव त्रिजगन्मयी || १२५ || 
तस्या गुणकथा वक्तुं को वा शक्नोति मानवः | 
तथापि कांश्चिद्वक्ष्यामि शृण्वन्तु मुनिसत्तमाः || १२६ || 
यक्षकिन्नरगंधर्वसिद्धविद्याधरामरान् | 
गरुडोरगमर्त्यादीन् बहुना किं महामुनीन् || १२७ || 
अपांगदामभिर्बद्धान्मेषानिव निमेषतः | 
योषितां किंकरीभूतान्करोत्येव स्वलीलया || १२८ || 
किंचैषा त्रिगुणा माया भुवनानि चतुर्दश | 
स्वयं ग्रसति भूयोऽपि निष्ठीवति विनिष्ठुरा || १२९ || 

पृ० ७४) स्वयं महाप्रभावेण(न) मायामयमिदं जगत् | 
संहृत्य सत्वसंपूर्णो यो रुद्रोऽभूत्स्वयंप्रभः || १३० || 
तस्यापि वक्षसि सदा या माया कामवर्द्धनी | 
रुद्राणीं स्थापयत्येव तस्याश्चित्रं चरित्रकम् || १३१ || 
मूर्तिपंचकमप्येवं स्त्रीनेत्रविवशीकृतं | 
करोति तस्मादधिकः को वास्ति जगतां त्रये || १३२ || 
तस्मान्नजयया केनापि माया वेश्याविलासिनी || 
अविचारितसिद्धेयमसद्भावोपकल्पिका || १३३ || 
श्रुतमप्यश्रुतं दृष्टमप्यदृष्टं वितन्वती | 
विभीषिका जगत्कृत्स्नं मायेयं भ्रामयत्यहो || १३४ || 
भ्रान्तस्य पुरुषस्यास्य जननी तनया स्वसा | 
स्नुषा भार्या स्वयं भूत्वा विकारयति मोहिनी || १३५ || 
जिगीषा यदि युष्माकं तस्याः कूटक्रियात्मनः | 
उपायमेकं वक्ष्यामि रहस्यं शृणुत द्विजाः || १३६ || 
निरंजनो महादेवो गुरूणां परमो गुरुः | 
सर्वज्ञः सर्वसाक्षी यः सोऽल्लमप्रभुसंज्ञितः || १३७ || 
सोऽयं चिद्गगनाकारो व्यापकोऽपि महेश्वरः | 

पृ० ७५) मनुष्यचर्मणा बद्धो गूढः पर्यटति क्षितौ || १३८ || 
यः स्मरत्यनिशं चित्ते तत्र सन्निहितो गुरुः | 
मायामुन्मूल्य सहसा शिवज्ञानं प्रयच्छति || १३९ || 
ततोऽल्लमप्रभुं नित्यं स्मरत श्रद्धयान्विताः | 
तन्नाममंत्रं तन्मूर्तिं पठत ध्यायतानिशम् || १४० || 
स सर्वसाक्षी ध्यातृर्णां चित्ते साक्षाद्भविष्यति | 
तेन दिव्यप्रभावेण माया निर्मूलिता भवेत् || १४१ || 
उपदिश्यैवमेकान्ते दुर्वासास्तपतां वरः | 
जगाम मेरुशिखरं स्वेच्छयैव महामनाः || १४२ || 
मुनयोऽपि तथा कृत्वा प्रभोश्चरणचिंतनं | 
मायामुन्मूल्य चित्तानि न्यरुंधन् व्यत्थितान्यपि || १४३ || 
ममकारनृपस्तत्र मोहिनी च कुटुंबिनी | 
मायायां प्रेमभरितौ बालायां सुखमापतुः || १४४ || 
मानुषावप्यनिमिषौ सदातद्दर्शनोत्सुकौ | 
क्वचिन्निमीलिताक्षौ तद्रूपं दध्यतुरद्भुतम् || १४५ || 

पृ० ७६) उरस्यादाय सस्नेहमालिलिंगतुरंजसा | 
प्रेम्णा समाहितस्वान्तौ न विचालयतः स्म तौ || १४६ || 
अंकप्रदेशे संस्थाप्य न वियोजयतः क्षणम् | 
तद्विलासेक्षणेनैव क्षुत्तृष्णादिविवर्जितौ || १४७ || 
मायैवेयं न मत्पुत्रीत्याश्चर्याविष्टमानसौ | 
मायेति नाम दधतुस्तस्यास्तत्पितरावुभौ || १४८ || 
ततो धात्र्यः स्तनं दत्वा कृत्वाभ्यंगं सुगंधिभिः || 
अभ्यषिंचन्नंजलिभिर्मंदं मंदोष्णवारिभिः || १४९ || 
अनार्द्रीकृत्य मृदुलैर्धौतैरंके निधाप्य च || 
मंडैर्हैययंगवीनैश्च पयस्तामप्यपाययन् || १५० || 
अलंकृत्यांजनैर्नेत्रे ललाटे भूतिरेखया | 
धौतकौशेयपुत्रेषु शाययामासुरादरात् || १५१ || 
मंदं मंदं हस्ततलैः संस्पृशन्त्यो विलासिनीं | 
अगायन्मधुरालापैरुलूलुध्वनिभिः शुभैः || १५२ || 
जय बाले जगल्लीले शुभशीले गुणावले | 
जय शृंगारसर्वस्वे माये मधुरनिस्वने || १५३ || 
इति तद्गुणगीतानि गायन्त्यो जयनिस्वनैः | 
आरार्त्तिकादिभिस्तस्याश्चक्रुर्मांगलिकोत्सवं || १५४ ||  

पृ० ७७) सौवर्णरत्नदोलायां यावन्निद्राति बालिका | 
तावत्तिष्ठन्ति दोलाग्ररज्वाकर्षणतत्पराः || १५५ || 
अथ सा जाग्रती बाला दोलामंचमणिव्रजे | 
आत्मच्छायास्समालोक्य मेने सह विहारिणीः || १५६ || 
सा ता हसन्ती हस्ताभ्यामालिंगितुमथोद्यता | 
क्रीडतिस्मः पितुः कक्षे मातुः कक्षे क्वचित् क्वचित् || १५७ || 
मातुर्हस्तात्पितुर्हस्तं गत्वा चालिंग्य कन्धरां | 
मुखं मुखेन संयोज्य प्रमोदमुदपादयत् || १५८ || 
मंजीरकिंकिणीपुंजे पदयोर्ध्वनति स्फुटं | 
मंदं मंदं तत्र तत्र पदन्यासांश्चकार सा || १५९ || 
रत्नाऽऽन्गुलीयकस्तोमे कांचने कंकणद्वये || 
काचवल्ली पुरोभागे रोचमाने समन्ततः || १६० || 
मुक्तास्यूतांचलाग्रायां सक्तायामलिकोपरि | 
अश्वत्थपत्ररेखायामालोलायां मुहुर्मुहुः || १६१ || 
कनत्कनकशृंगारकरवीरदलस्रजा | 
जाम्बूनदघटीदाम्ना शोभितायां तनौ भृशं || १६२ || 
स्खलद्गतिविशेषैः सा चलन्ती रत्नकुट्टिमे | 

पृ० ७८) लीलया सह बालाभिः खेलति स्म मुदान्विता || १६३ || 
पित्रोर्धात्रीषु सर्वासु वयस्यासु च सादरं | 
हृष्टचित्तासु मायाया बाल्यलीला व्यजृम्भत || १६४ || 
उत्कंठितेषु सर्वेसु नागरेषु जनेषु च || 
स्तुवत्सु चारुतां तस्या अतिचक्राम शैशवं || १६५ || 
ततः कौमारवेलायां सा माया सर्वमोहिनी || 
शिक्षाचार्याऽभवद्गत्यां हंसांनां हस्तिनामपि || १६६ || 
कोकिलानां कलध्वाने शुकानां मृदुभाषणे || 
तथाभूताऽथ तारुण्ये सा माया शुशुभे तरां || १६७ || 
भावो मनसि वाचायां प्रसादो दृक्प्रसारणे | 
स्यान्मर्म हस्तसंज्ञायां कीलकं भृकुटौ च रुट् || १६८ || 
मानोन्नतिस्तथा बुद्धौ सर्वमन्यद्भ्रमावहं | 
बभूव यौवने तस्यास्त्रिजगन्मोहनाकृतेः || १६९ || 
दृष्ट्वैतद्भावशाबल्यं मूढः क्लीबोऽरसोऽथवा | 
मुनिर्वा मोहमाप्नोति किमुतान्ये रसाधिकाः || १७० || 

पृ० ७९) मायासौंदर्यवैभववर्णनम् | 

इत्थं शृंगारसर्वस्वतारुण्यरसनिर्भरा || 
त्यक्त्वा मुग्धात्वमध्यात्वे क्रमात्प्रौढात्वमागता || १७१ || 
तन्नाट्यश्रीस्तद्विलासानुभूतिस्तच्चातुर्यं तत्कलाकौशलं च | 
तद्गाम्भीर्यं तद्गतिस्तत्पदोद्यज्जंघाजानूरुद्वयी श्रोणिनाभी || १७२ || 
तन्मध्यं तज्जघनफलकं तन्नितम्बः कुचौ तौ पीनौ 
कार्कश्यगुणनिलयौ तद्गलस्तन्मुखश्रीः | 
तन्नासाक्षिद्वयमधरदन्तावलिभ्रूललाटश्रोत्रं तत्कैशिकरुचिरता 
तत्तनोः सौष्टवं च || १७३ || 
असदृशमहिमायायां मायायामेव जगति नान्यत्र || 
यत्तद्विलासलेशाल्लोकत्रययुवतिसौंदर्यं || १७४ || 
ममकारोऽन्वर्थोऽभूत्तस्यां स्वान्तर्गताखिलांडायां | 
पुत्रीभूतसुतायां निजभाग्यनिधानमाननीयायां || १७५ || 
राजाऽथ हेमरत्नप्रततिमहार्हाणि सोपबर्हाणि || 
आस्थानमण्डपादीन्यगणितगेहानि विरचयांचक्रे || १७६ || 
सौधप्रासादसालान्तरकलितमणिस्तम्भसाहस्रदीव्य-
द्गेहान्तर्दासदासीपरिजनविबुधामात्यभृत्यालिवर्गैः | 

पृ० ८०) मायां संवेश्य तत्तादृशविविधकला पांडितीसत्प्रवीणैः 
सम्यक्शिक्षां परीक्षावधि निजतनयां कारयामास मोहात् || १७७ || 
काव्यानि नाटकान्यथ वैयाकरणोचितप्रबन्धांश्च | 
संगीतभरतवीणाछन्दःकोक्कोकरत्नशास्त्राणि || १७८ || 
द्यूतानि बहुविधान्यपि कुक्कुटमेषादिलावुकान्तानि | 
अतिदीर्घाभ्रंकषवेण्वादिस्तम्भाग्रनृत्यकृत्यानि || १७९ || 
भूम्यन्तरिक्षदिक्तटनटनाभ्यासांश्च कारयांचक्रे | 
नागरकर्नाटान्ध्रद्राविडभाषाश्च पाठयामास || १८० || 
माया स्वयं या सकलप्रपंचव्यष्ट्या समष्ट्या च विराजमाना || 
तस्याः कियद्वर्णनमेतदेवं मानुष्यवेषाश्रयणाद्यदुक्तं || १८१ || 
ममकारनृपस्ततः सुताया हृदि पाणिग्रहणक्रियां विधातुं || 
कुलशीलकलावयस्सु रूपैरनुरूपं सुगुणं वरं निदध्यौ || १८२ || 
विचार्य सुचिरं राजा वर्तमानमहीपतीन् | 
तत्रैकमपि नो मेने मायायाः सगुणं वरं || १८३ || 

पृ० ८१) पितृकृतमायाविवाहविषयकवरजिज्ञासा | 

एतस्मिन्नंतरे तस्य राज्ञः कुलगुरुर्महान् | 
अहंकाराह्वयः साक्षादहंकार इवाययौ || १८४ || 
तदा प्रीतमना राजा तस्मै पाद्यार्घ्यपूर्वकं | 
पूजां दत्वा स्वमात्मानं कृतकृत्यममन्यत || १८५ || 
भक्त्या प्रणम्य पार्श्वस्थं पप्रच्छ कुशलं नृपं | 
आम्रेडितोक्त्याहंकारः शिष्यं विनयभूषणं || १८६ || 
राजा पुनर्नमस्कृत्य कृतांजलिरथाब्रवीत् | 
गुरो युष्मत्करुणया सर्वं कुशलमेव नः || १८७ || 
किंतु पुत्र्या विवाहार्थं चिंतयामि निरंतरम् | 
एषा कुमुदपत्राक्षी स्मरप्रदरकेकरा || १८८ || 
कामचापभ्रूविलासा नीलचामरकुंतला | 
चतुर्थीचंद्रनिटिला नासाचंपकभासुरा || १८९ || 
दाडिमीबीजदन्ताढ्या कपोलजितदर्पणा | 
श्रीकारकर्णा बिंबोष्ठी कंबुग्रीवा कलावती || १९० || 
बिसकाण्डभुजादण्डा सुवर्णकलशस्तनी || 
सिंहमध्या पृथुश्रोणी नितम्बजितसैकता || १९१ || 

पृ० ८२) करभोरुस्मरक्रीडा निषंगसमजंघिका | 
कूर्मोपमानांघ्रिपृष्ठा नक्षत्रनखरोज्वला || १९२ || 
रक्तारविंदांघ्रितला रंभारतिजयोद्यता | 
त्रिजगन्मोहनाकारा मदीयकुलपावनी || १९३ || 
मायैषाऽस्या वरः को वा पाणिग्रहणमर्हति | 
प्रत्यहं चिन्तयाम्येतद्दयालो गुरुसत्तम || १९४ || 
विचार्याज्ञापय स्वामिन् शिष्योऽहं साधु शाधि मां | 
एवमभ्यर्थितो राज्ञा मायामहिमकोविदः || १९५ || 
मायावच्छन्नमेवेशं जानन्नतु निरंजनं | 
धन्यो गुरुरुवाचेदमहंकारो महीसुराः || १९६ || 
कोकिलेव रसालस्य पुष्पस्येवालिसुंदरी | 
हंसीव पद्मकाण्डस्य शिवस्यार्हा तवात्मजा || १९७ || 
तस्यैव मोहिनी सेयं नान्योऽर्हति महीपते | 
स एवास्या महामायी शिवोऽर्हति न संशयः || १९८ || 
श्रुत्वैतद्वचनं राजा विचिंत्य क्षणमात्मनि | 
प्रणम्य दण्डवद्भूमावाचार्यं पुनरूचिवान् || १९९ ||  

पृ० ८३) मायाकृतशिवोपासनाप्रकारवर्णनम् | 

ममकार उवाच- 
शम्भुः सर्वजगत्कर्ता वेदान्तेष्वप्यगोचरः | 
कथं सुलभतां यायात्क्षुद्राणां मादृशां गुरो || २०० || 
मादृशां मलबद्धानामहंकारमहागुरो | 
कथं प्रत्यक्षतां यायादनुगृह्णातु वा कथं || २०१ || 
मदीयकन्यां स्वीकृत्य स्पृशेद्वा कथमंजसा | 
संबंधितां कथं यातः सामरस्यं कथं व्रजेत् || २०२ || 
यथेष्टमुपभोगाय कथमंगीकरोत्विमां | 
इत्युक्तवन्तं भूपालं शिष्यं प्रोवाच देशिकः || २०३ || 
यथार्थमेतत्त्वद्वाक्यं हरः सर्वजगद्गुरुः | 
विना भक्त्या हरिब्रह्मप्रमुखानामगोचरः || २०४ || 
कथा केवलमर्त्यानां कैव सत्यं महीपते | 
किंतु ब्रवीमि वेदान्तरहस्यं शृणु सन्मते || २०५ || 
यस्य भक्तिर्दृढा जाता श्वपचस्यापि शंकरे | 
सत्यं तमनुगृह्णाति शिवो हृदयसंस्थितः || २०६ || 
ततस्त्वं भक्तियोगेन समाराधय शंकरम् | 
अंगीकरोति विश्वेशो भवन्तं नात्र संशयः || २०७ || 
इत्याज्ञप्य महीपालं समाश्वास्य मृदूक्तिभिः || 
ययौ मायामणिगृहं ततः स तदनुज्ञया || २०८ || 

पृ० ८४) अहंकारो रहस्यस्यै शैवं धर्ममुपादिशत् | 
शिवार्चनाविधानं च भक्तेर्माहात्म्यमुत्तमं || २०९ || 
उपदिष्टा ततो माया गुरुणेष्टार्थसिद्धये | 
अष्टमूर्तिधरं देवं मधुकेश्वरमाश्रयत् || २१० || 
विनष्टसंशया निष्ठागरिष्ठाऽष्टविधार्चनैः || 
अष्टोपचारसंगत्या सावधाना तमर्चयत् || २११ || 
चंदनाक्षतधूपस्रग्दीपनैवेद्यवाद्यकैः || 
चंद्रानना तमानर्चत्त्रिकालं विधिपूर्वकं || २१२ || 
हृत्पुण्डरीकमध्यस्थं शिवं सर्वेश्वरेश्वरं || 
कामयन्ती प्राणनाथं नित्यं व्रतपराऽभवत् || २१३ || 
इति परमरहस्यं सूतपुत्रस्य वाक्यं भृगुतनयमुखास्ते सम्यगाकर्ण्य 
तुष्टाः || 
भवभयविनिवृत्यै भावितं हि त्वयोक्तं प्रभुचरितमिदानीं ब्रूहि 
सूतेत्यपृच्छन् || २१४ || 
यः शृणोति शिवसंनिधौ सदा माययाऽऽचरितमीश्वरार्चनं ||  

पृ० ८५) मायाकृतशिवार्चनश्रवणफलम् |

तस्य नाशमुपयाति सा भृशं चिन्मयस्य कृपयाऽल्लमप्रभोः || २१५ || 

इत्यार्षभविष्यत्पुराणकथाविशालायां प्रभुलिंगलीलायां 
मायाविलासतदुपासनाप्रकारवर्णनगतिर्नाम तृतीयोऽध्यायः || ३ || 

पृ० ८६) श्रीनंदिकेश्वराय नमः || 

अथ चतुर्थोऽध्यायः || 

सूत उवाच- 
श्रीसिद्धवीरगुरुपादसरोजयुग्मे भक्त्या विनिर्जितमहोर्जितमोहपाशाः || 
मुक्तीच्छया परविरक्तिपथं प्रयाताः शृण्वंतु सन्मुनिवराः 
प्रभुलिंगलीलां || १ || 
अहंकारेऽथ मायाया उपदिश्य गते नृपे || 
तथैव निश्चितस्वान्ते माया शिवरताऽभवत् || २ || 
एतस्मिन्नंतरे विप्राः सर्वानुग्राहकः प्रभुः || 
अल्लमः सच्चिदानंदो महामहिमसागरः || ३ || 
माया दुर्वारगर्वस्य निर्वापणकरोद्यमः || 
अमूर्तोऽपि समूर्तोऽभूत्तदुपास्त्युचिताकृतिः || ४ || 
ह्रीकरं कुसुमास्त्रस्य श्रीकरं ध्यायतां हृदि || 
दधावत्यद्भुतं रूपं शृंगाररससीकरं || ५ || 
प्रसार्य पश्यतां दृष्टिमनिमेषत्वदायकं || 
तद्वर्तुलत्वसौंदर्यं को वा वर्णयितुं क्षमः || ६ || 
विवृते वदने किंचिद्दन्तकान्तिच्छटाः परं || 
सम्पूर्णपूर्णिमाचंद्रचंद्रिकाः प्रहसन्ति हि || ७ ||  

पृ० ८७) बनवसींप्रत्यागतप्रभोरवयवसौन्दर्यवर्णनम् | 

किंचिदुन्मीलिते नेत्रे वर्षतो जलजस्रजः || 
कुलालचक्रवत्ता नो निमीलन्ति निमीलने || ८ || 
हस्तपादतले रेखा अकस्मात्पश्यतां नृणां || 
श्रेष्ठं हरिविरिंचिभ्यां कथयन्त्येनमीश्वरं || ९ || 
उदितानुदितश्मश्रुरेखाननसुधाकरे || 
कलंकरेखेवाऽऽभाति जनताश्चर्यकारिणी || १० || 
षोडशाब्दीयवयसा जगन्मोहनकारकः || 
पुपोष वेषमुतलं योषाजनमनोहरं || ११ || 
सुवर्णकांचीसन्नद्धं कांचनांचलरंजितं || 
अन्तरीयं बबन्धायं लंबितैकपुरोंचलं || १२ || 
द्विपटीमुपमाशून्यां तपनीयांचलांचितां || 
सूक्ष्मांशुनिर्मितामेकांचलमूर्ध्वं प्रसार(काश)यन् || १३ || 
उरःस्थले यथा नूत्नरत्ननिष्कं प्रकाशते || 
यज्ञोपवीतन्यायेन दधौ शृंगारवारिधिः || १४ || 
यत्र पादनखच्छायाः प्रसरन्ति महीतले || 

पृ० ८८) पद्मरागमणिश्रेणी धागधग्येन सा बभौ || १५ || 
मुक्ताकुण्डलकान्तीनामत्युल्बणपरंपराः || 
घनीभवन्त्यभिनवा गण्डयोरुभयोरपि || १६ || 
तिर्यक्सुवर्णघुटिकादीप्यमानस्रजोर्द्वयं || 
कूर्परोर्ध्वस्थले बाह्वोरलंचक्रेऽतिसुन्दरं || १७ || 
जगद्बिरुदपांचालिकोल्लसत्पादहंसकौ || 
स्पर्धेते तदधः क्षुद्रकिंकिणीभिः समन्ततः || १८ || 
ईषद्वक्त्रशिखालग्नपुष्पमाल्योपशोभितं || 
सूक्ष्मोष्णीषांचलस्यूतस्वर्णकूर्चद्वयं बभौ || १९ || 
एकांगुलिशिखादत्तं वर्तुलं तिलकोत्तमं || 
मायाकल्पितवैचित्र्याः शून्यचिह्नमिवाबभौ || २० || 
नक्षत्रराजसत्कान्तिन्यक्कारिशुभलक्षणाः || 
नक्षत्रमालाप्रमुखा हारा वक्षःस्थले बभुः || २१ || 
साक्षरांगुलिमुद्राभिर्विराजितकरांगुलिः || 
पादांगुलीयकमणिप्रभाभासितपादुकः || २२ || 
विटवेषधरः साक्षाच्छृंगार इव सोऽल्लमः || 

पृ० ८९) मधुकेशालये प्रभोर्मृदंगवादनचातुरीवर्णनम् | 

पुरीं बनवसीं प्राप तत्रत्यैरभिनंदितः || २३ || 
संघीभूतैर्जनैस्तत्र परमाश्चर्यसंयुतैः || 
चक्षुश्चषकपीतास्यसुधाकरसुधाझरः || २४ || 
मधुकेशालयं गत्वा मुखमण्डपमाश्रितः || 
तत्रत्यमतुलाकारं प्रमाणातीतमद्भुतं || २५ || 
अशक्यं वादितुं येन केनापि शिवनिर्मितं || 
ददर्श मर्दलं प्रांशुं विद्याजीविगलार्गलं || २६ || 
गृहीत्वा बाहुदण्डाभ्यां निमेषाल्लघुतूलवत् || 
निधाय चोरुफलके सज्जीचक्रे यथाविधि || २७ || 
दर्शयन् वाद्यचातुर्यं साक्षान्नंदीव सोऽल्लमः || 
चतुर्दण्डिप्रतिभया सप्रमाणं सतालकं || २८ || 
वादयन् भरतन्यायैर्यथाशास्त्रं सुखावहं || 
श्रावयामास वाद्यज्ञैः सर्वैरद्भुतमीक्षितः || २९ || 
कलाभिज्ञास्तु तत्रत्याः सर्वाश्चर्यमनोहरं || 
दृष्ट्वाध्येत्यहहेत्याहो अहो इति तथा ब्रुवन् || ३० || 

पृ० ९०) स्याद्भ्रातः स्यारूत्तंस हे विद्याधिप हे पितः || 
अंग मार्दंगिक स्वामिन् भो महामहिमन्निति || ३१ || 
न श्रुतं न च वा दृष्टं विद्वद्रत्नं क्ववेदृशं || 
साधु साधु समीचीनं सम्यगित्याहुरास्तिकाः || ३२ || 
गणनामात्रपर्याप्ता वयं विद्याधिका इति || 
त्वत्पदाब्जपरागैकलेशेनाति च नो समाः || ३३ || 
अस्मद्भाग्येन दृष्टोऽयं लोकोत्तरगुणोत्तरः || 
अदृष्टपूर्वः पुण्यात्मेत्यस्तुवन् बहुधा प्रभुं || ३४ || 
श्रुत्वाऽथ माया वार्तां तां सन्निधौ मधुकेशितुः || 
ध्यानवृत्तिमपि त्यक्त्वा सखीः प्रोवाच सुन्दरी || ३५ || 

मायोवाच || 
आल्यः किमेतदाश्चर्यं श्रुत्वैतद्वाद्यनिःस्वनं || 
मयूरीव घनध्वानमहं नर्तितुमुत्सहे || ३६ || 
तरलाक्ष्यः कदा वापि पुरे तद्वाद्यकौशलं || 
श्रुतं किमेष सर्वज्ञो विद्याधिकशिखामणिः || ३७ || 
महापुरुष इत्येष मम चित्तं प्रसीदति || 
गत्वा तमेनं संप्रेक्ष्य यूयमायात सत्वरं || ३८ ||  

पृ० ९१) प्रभोर्मायाकृतविद्यासौन्दर्यवर्णनम् | 

इत्याज्ञप्तास्तदा सख्यः समेत्य मुखमण्डपं || 
प्रभुं प्रेक्ष्य कृतार्थाः स्म इति चित्तेषु मेनिरे || ३९ || 
आश्चर्येण ततो गत्वा सख्यस्तां भर्तृदारिकां || 
प्रणम्य पूजा फलिता तवेत्याहुः स्मिताननाः || ४० || 
तस्य सौंदर्यचातुर्यसौमनस्यवयांसि च || 
श्रृंगाररसभूयिष्ठान्यादरादाचचक्षिरे || ४१ || 
आकर्ण्य कर्णामृतमंबुजाक्षी तद्रूपरेखादिविलासवृत्तं || 
संद्रष्टुकामा समुपेत्य शीघ्रं निध्याय तन्मूर्तिमवाप मोहं || ४२ || 
कुसुमायुधगर्वभंजनं तत्सुकुमारं वपुरद्भुतं यदेतत् || 
करुणामयमीक्षणं प्रसूते परमानंदसुधानिधिं समंतात् || ४३ || 
विद्याऽस्ति यत्र विनयो न हि तत्र लोके यद्यस्ति सा विनयसंपदहो न विद्या || 
विद्याविशेषविनयाविह पुण्यमूर्तौ विद्याधिके विमतहस्तिमृगाधिपे स्तः || 
४४ || 
एवं निध्याय निध्याय माया हर्षाश्रुलोचना || 
कंचुकीकृतरोमांचा सखीमुखमवैक्षत || ४५ || 
विज्ञाय चित्तं तन्वंग्या विनयेन विचक्षणाः || 

पृ० ९२) पप्रच्छुरल्लमं सख्यः प्रगल्भवचसा प्रभुं || ४६ || 
भो विद्वन् भव्यसंचार कस्माद्देशादिहागतः || 
को वा जनपदो युष्मत्पदाम्भोजपवित्रितः || ४७ || 
कत्यक्षरं भवन्नाम किमणूकं कियत्पदं || 
कं देशं प्रति गन्तव्यमस्मास्वेव किमादरः || ४८ || 
शिव एव किमार्यायाः प्रसन्नोऽस्मत्सखीमणेः || 
सर्वं यथार्थमाचक्ष्व श्रोतुमिच्छाऽस्ति नः प्रभो || ४९ || 
एवमुक्तोल्लमः प्रोचे स्मयमानमुखांबुजः || 
वृत्तान्तमात्मनः सम्यगर्थगम्भीरया गिरा || ५० || 
देशो मदीयोऽयमिति नास्त्येको भुवि निश्चितः || 
किंतु सर्वेषु देशेषु संचरामि निरंतरं || ५१ || 
परदेशतया ख्यातो विद्याबलसमन्वितः || 
जगदाश्चर्यबिरुदपांचाल्यंचितपादुकः || ५२ || 
यो वा को वा प्रतिद्वंद्वी विद्यायां मम भूतले || 
निर्वापयामि तद्गर्वमलं मेति वचोऽवधि || ५३ || 

पृ० ९३) प्रभुंप्रति सखीकृतमायाविद्यानैपुण्यकथनम् | 

ततोऽल्लमाल्लमा चेति प्राकृतैरभिधा कृता || 
अल्लमः शिव एवेति साधुभिः समभिष्टुतः || ५४ || 
विचराम्येक एवाहं निर्भयो निरहंकृतिः || 
सुखगोष्ठी भवेद्यत्र तत्र तावद्वसाम्यहं || ५५ || 
नास्ति यत्र सुखास्वादो निर्यास्यामि क्षणात्ततः || 
चर्येयं मम कल्याण्य इत्युक्ताः पुनरब्रुवन् || ५६ || 
भो विद्वन् कमलाक्षीयमस्माकं भर्तृदारिका || 
मायाख्या ममकारस्य महाराजस्य नंदिनी || ५७ || 
अशेषविद्यानिपुणा मुहुर्वितरणाधिका || 
शुद्धदेशीयमार्गेण शिक्षिता नृत्तगीतयोः || ५८ || 
एतस्या नृत्यचातुर्यमवलोक्य भवादृशाः || 
शिरःकम्पं प्रकुर्वन्ति साक्षाद्रंभेति पण्डिताः || ५९ || 
पठितं भारतं शास्त्रं वीणानैपुण्यमार्जितं || 
विचित्रयति गीतानि गात्रवद्यंत्रसूत्रतः || ६० || 
नानाविधैरभिनयैरर्थं व्यंजयति स्फुटं || 
शब्दनाटककाव्यानि समभ्यस्तानि भूरिशः || ६१ || 
रचयत्यष्टभाषाभिः काव्यानि विविधान्यपि || 
बहुशास्त्रार्थतात्पर्यं सूक्ष्मदृष्ट्यावबुध्यति || ६२ || 
बहुना किं समस्तासु विद्यासु निवसत्यसौ || 

पृ० ९४) वाणी नृत्यति जिह्वाग्रे बालापि प्रौढतां गता || ६३ || 
तृणवत्पश्यति धनं गुणमेव धनं सखे || 
अनुपाधिकसौहार्दा मार्दंगिक गुणाधिके || ६४ || 
तरलाक्षीमिमां नित्यमाश्रित्य यदि तिष्ठसि || 
मणिः सुवर्णकणिकामिव त्वं शोभसे तरां || ६५ || 
ददाति च यथाकामं निर्वेशं निर्विवादतः || 
दिव्याम्बराणि धौतानि वारंवारं प्रयच्छति || ६६ || 
भूषणानि समस्तानि वांछितान्यमितानि ते || 
षड्रसायनसारान्नपानीयानि प्रदास्यति || ६७ || 
एनामेणायताक्षीं त्वं समाश्रित्य वसाऽत्र भो || 
भोगायतनमेतत्ते यथार्थय कुशीलव || ६८ || 
राज्ञो विज्ञाप्य भवतो विद्याकौशलमीदृशं || 
तेनापि बहुमानेन गौरवं कारयिष्यति || ६९ || 
कारयित्वा सूत्रधारं नाट्यशालाधिनायकं || 
नृत्यद्युवतिशिक्षायां मारिषं कर्तुमिच्छति || ७० || 
गतिं त्यज हितं श्रुत्वा मिलित्वा मायया सह || 
भुक्त्वा स्रक्चंदनादीनि सौख्यानि शुभमाप्नुहि || ७१ || 
इत्युक्त्वोपरते कान्ताजनेऽसावल्लमप्रभुः || 

पृ० ९५) राज्ञा प्रभुप्रदत्तपारितोषिकनाट्याचार्यताकथनम् | 
 
किमप्यनुक्त्वा गाम्भीर्यात्तूष्णीमास्त महामतिः || ७२ || 
इंगितज्ञेव तत्रैका भोगिनी नाम तत्सखी || 
हेमपात्र्याथ ताम्बूलं दापयामास मायया || ७३ || 
स्वीकृत्य वीटिकां सोऽपि सिद्धवेषधरो युवा || 
क्षणाज्जहार तच्चित्तं स्वविलासावलोकनात् || ७४ || 
ततः सखीभिः सा माया प्रणिपत्य महेश्वरं || 
तत्प्रसादात्कृतार्थेव सानन्दा प्रभुमैक्षत || ७५ || 
आगत्य पार्थिवं वेगात्प्रभुणा तस्य सन्निधौ || 
संस्थाप्याल्लममानन्दाद्ववन्दे राजनन्दिनी || ७६ || 
अथ प्रभोर्महाश्चर्यात्सभ्यैरनिमिषेक्षणैः || 
बहूकृतस्य माहात्म्यं प्राज्ञा राज्ञे व्यजिज्ञपत् || ७७ || 
एषोऽल्लमो महाराज महामहिमवल्लभः || 
सर्वासामपि विद्यानां प्रभुरीशानसन्निभः || ७८ || 
इत्येतद्वचनं श्रुत्वा राजा स्वस्थानसंस्थितैः || 
परीक्ष्य विद्यास्तास्सर्वाः सन्तोषाद्बह्वमानयत् || ७९ || 
भूषणाम्बरताम्बूलजाम्बूनदविहापितैः || 
संभाव्य नृत्यशालायामाचार्यं तं न्ययोजयत् || ८० || 
संप्रेष्य स्वात्मजां राजा स्वगृहं प्रभवे स्वयं || 
समस्तवस्तुभिर्भव्यं दिव्यं भवनमादिशत् || ८१ || 

पृ० ९६) माया स्वमंदिरं प्राप्य सानन्दं ससखीजना || 
आस्थानमण्डपे प्रोद्यन्मुक्तापीठान्तिकं ययौ || ८२ || 
तत्रासीना निःश्वसन्ती मनोरथसमं मुहुः || 
अत्युत्कण्ठावशेनैव रसोदयमसूचयत् || ८३ || 
सखीः प्रोवाच तन्वंगी साकांक्षं भावगर्भितं || 
भो सख्यः शृणुताश्चर्यं दृष्टमस्माभिरद्य यत् || ८४ || 
हरनेत्रानलज्वालास्पर्शहीनांगमंगलः || 
मार्दंगिकोऽयं कल्याण्यो मदनः स्यान्न संशयः || ८५ || 
अन्यथा रूपसौंदर्यममानुषमिदं भुवि || 
कथं सम्पद्यमानं स्याद्यस्य कस्यापि सांप्रतं || ८६ || 
हृद्यता पादतलयोः श्लाघ्यता जंघयोर्द्वयोः || 
चारुतोरुद्वयस्याऽपि कटेश्च कमनीयता || ८७ || 
मनोहरत्वं मध्यस्य नाभेर्गाम्भीर्यमद्भुतं || 
वलीनां वलनं तद्वद्रोमावल्याः सुरूपता || ८८ || 
वक्षःस्थल्या विशालत्वमौन्नत्यं भुजयोरपि || 
दैर्घ्यं बाह्वोश्च सौंदर्यं ग्रीवायाश्चुबुकाकृतिः || ८९ || 
ओष्ठयोः सौकुमार्यं च दन्तपंक्त्योश्च कान्तता || 

पृ० ९७) स्मरव्याकुलमायायाः प्रभुविषयकचिन्ता | 

श्मश्रुरेखा विलासश्च नैगनिग्यं कपोलयोः || ९० || 
सुषुमत्वं नासिकाया नेत्रद्वंद्वस्य रम्यता || 
लीला ललाटपट्टस्य भ्रुवोर्युग्मस्य वल्गुता || ९१ || 
रुचिरत्वं चालकानां शक्यते केन वर्णितुं || 
सौंदर्यसारसर्वस्वमूर्तेरस्य महात्मनः || ९२ || 
इत्युक्त्वोत्पन्नशृंगारविप्रलम्भरसाप्लुता || 
अभूद्रत्याख्यभावेन घनीभूतमनोभवा || ९३ || 
आलंबनोद्दीपनाख्यविभावविवशीकृता || 
तस्थौ मुहुस्तदीयांगसौंदर्यध्यानतत्परा || ९४ || 
हृदयस्थितसंकल्पादुन्मनीकृतचेतना || 
बभूव स्थैर्यराहित्या त्यक्तस्नानप्रसाधना || ९५ || 
न भुंक्ते नापि चाचामत्यहहा दुर्दशां गता || 
माया मायावशं नीता महामायाविनः प्रभोः || ९६ || 
शययायामुपबर्हस्था हस्तेनैकाकिनी क्वचित् || 
चिन्तयामास सुचिरं स्मरव्याकुलितेंद्रिया || ९७ || 
करं कपोले संधाय विचारयति सा क्वचित् || 

पृ० ९८) गणयत्यात्मना स्वस्य दशां शुभफलप्रदां || ९८ || 
क्वचिन्मदनखेदेन नेत्रयोरश्रुपूर्णयोः || 
निःसारयामास तदा नखाग्रैर्वारि सर्वतः || ९९ || 
पादांगुष्ठेन भूपृष्ठे लिलेख च मुहुर्मुहुः || 
सखीं प्रेषितुकामा तं लज्जयोपरतिं गता || १०० || 
अशक्ता स्थापितुं चित्तमेका गन्तुमनाः स्वयं || 
संचुकोच पुनर्माया मदने मर्मभेदके || १०१ || 
एवं विरहतापेन तप्यमाना निरंतरं || 
अवस्थातुमशक्ता सा नयोपायं व्यचिंतयत् || १०२ || 
काश्चित् प्रज्ञावतीरात्मसमाना मानशालिनीः || 
कर्पूरगंधीः सौंदर्यवतीराहूय चाब्रवीत् || १०३ || 
विद्याधिकोऽल्लमः प्राज्ञस्तस्य कुत्र निवेशनं || 
दर्शितं किल सम्यक् तज्ज्ञातं युष्माभिरालयः || १०४ || 
इति प्रश्नच्छलेनैव वयस्यास्तन्मनोरथं || 
अल्लमायत्तमित्येवं ज्ञात्वा प्रोचुरिदं वचः || १०५ || 
किं पिधाय सखि ब्रूषि यथार्थं वद सांप्रतं || 
वक्षि चेत् तत्क्षणेनैव पूरयामो मनोरथं || १०६ ||  

पृ० ९९) मायामनोरथनिरूपणचिन्ता | 

संशयं त्यज हृद्ग्रन्थौ मौनं जहिहि मानिनि || 
वाचं देहीति विज्ञप्ता मनस्येवं व्यचिंतयत् || १०७ || 
मयोच्यमाने महति मधुरे मन्मनोरथे || 
अपराधत्रयं नूनं भविष्यति न संशयः || १०८ || 
यद्येषा बालिका कन्या कार्यं साहसिकं महत् || 
निर्भीका कर्तुमुद्युक्ता कियद्धूर्तेति वाग्भवेत् || १०९ || 
प्रथमो ह्यपराधोऽयं परिहर्तुं न शक्यते || 
यतो महाकुलीनाऽहं किंच राज्ञः प्रियात्मजा || ११० || 
यद्येतादृशदुर्बुद्धिर्न युक्तास्या इतीरणा || 
भविष्यति द्वितीयोऽयमपराधो न संशयः || १११ || 
यदि निष्कामपुरुषं सिद्धं निर्मलचेतसं || 
अकामनीयं कामित्वाद्भ्रांत्या व्यर्थमनोरथा || ११२ || 
एवंविधाभिलाषो हि चंद्रपाणिग्रहोपमः || 
भवेदुन्मत्तचित्तानां न प्राज्ञानां कथंचन || ११३ || 
स्वैरिणी भावतः सेयं वारणीयेति चेरणा || 
स्याच्चेत्तच्छ्रवणं नूनमपराधस्तृतीयकः || ११४ || 

पृ० १००) एवं विचार्य बहुधा चिंतापरवशात्मनि || 
न स्पष्टमूचे सा माया हृदिस्थं स्वमनोरथं || ११५ || 
भावं विज्ञाय मायायास्ततस्ता वामलोचनाः || 
दृक्संज्ञया तदान्योन्यं गत्वाऽन्यत्र व्यचिंतयन् || ११६ || 
कथमस्मत्सखी माया दह्यते विरहाग्निना || 
न जानीमो वयमिति स्वान्तस्थं गूहतेतरां || ११७ || 
स्वकीयनृत्तगीतानि स्वव्याहारामृतानि च || 
स्वचेतसि विचारांश्च स्वसंदिग्धपदानि च || ११८ || 
स्वनिश्चयकथाश्चापि कदाचिन्नोपगूहते | 
अस्मत्प्राणसमा सेयं माया किमनुतप्यति || ११९ || 
आबाल्यादपि विज्ञातमस्माभिस्तन्मनोगतं | 
किमर्थं गोपयत्येषा ज्ञातमेव हि नः खलु || १२० || 
एवमुक्तवतीमालिं कलाख्यां सकलाभिधां | 
तथेत्युवाच ते चोभे प्रोचतुर्मधुमानिनीं || १२१ || 
तत्सर्वं सा ततो ज्ञात्वा युवाभ्यां स्थीयतामिह | 
चिन्तानिवृत्त्यै मायाया उपायं चिन्तयाम्यहं || १२२ || 
अहं मायावधूं गत्वा श्रुत्वा तद्वृत्तमान्तरं | 
ज्ञात्वा गमिष्याम्येकैवेत्युक्त्वा मायान्तिकं ययौ || १२३ || 

पृ० १०१) सखींप्रति मायामनोरथनिरूपणम् | 

आलिंग्य तां प्रियालापैरादरान्मधुमानिनी | 
स्वेदोदकमथोन्मृज्य चुचुंब चुबुकं मुहुः || १२४ || 
अक्क मह्यं समाचक्ष्व न्यक्कुरुष्व वृथा श्रमं || 
हृदयस्था तवाद्धाहं गोप्यं किमिह ते मयि || १२५ || 
आवयोरन्तरं किंचिन्नास्तीति प्रियवादिनी | 
बिभेद चित्तं सा तस्या उपायेनैवमास्तिकाः || १२६ || 
एवं सा भिन्नहृदया प्रोन्नमयय शिरो भृशं | 
अपश्यन्मधुमानिन्या निमेषरहिता मुखं || १२७ || 
दृष्ट्वा मनोगतं गोप्यं वक्तुं समुपचक्रमे || 
उपक्रम्यावरुद्धाऽथ ह्रिया तूष्णीं स्थिताऽभवत् || १२८ || 
तस्याः स्थितेश्च चलने विस्मयं प्राप्य हा भृशं | 
शिरःकम्पं विदधती मुहुर्दैवं निनिंद सा || १२९ || 
मुहुर्वेपथुमारेभे भूयो भूयो भयाकुला || 
हुसूर्हुसूरिति प्राणमुच्छ्वसित्यंतराविला || १३० || 
कथंचिद्धृतलज्जा सा वक्तुं किंचित्समुद्यता | 
कंठे गद्गदिते तत्र तूष्णींभूताऽभवत्तदा || १३१ || 
गायन्तीभिः सखीभिः सा न किंचिदपि गायति || 

पृ० १०२) न पश्यति तथा क्रीडाशुकं मधुरभाषिणं || १३२ || 
न धत्ते भूषणान्यंगलतिकायां कदाचन || 
माधुर्यमार्दवस्यूतान्युदितानि न भाषते || १३३ || 
निषेधति तथा हारं श्लक्ष्णं मधुरमप्यहो | 
विगानेऽपि सखीपाठे न निवारयति स्वयं || १३४ || 
इति दुर्दशया तस्यां क्लिष्टायां मधुमानिनी || 
मायां प्रोवाच मर्मोक्त्या मनोभेदनतत्परा || १३५ || 
चन्द्रानने किमर्थं त्वमेतामाप्नोषि दुर्दशां || 
हैययंगवीने हस्तस्ये वृथा क्रोशसि सर्पिषे || १३६ || 
सुधाधारामये वर्षे नित्यं पतति मूढधीः | 
क्षुत्तृष्णाजयमज्ञात्वा यथा कृषिपरो भवेत् || १३७ || 
तथैवाल्लममानन्ददायिनं त्वमजानती | 
क्लिश्नासि किं तमाश्रित्य नित्यसौख्यपरा भव || १३८ || 
इत्थं माया स्वचित्तस्यमर्थं सम्यक् तदीरितं || 
श्रुत्वोत्थाय तदाश्चर्यमवाप्यातीव हर्षिता || १३९ || 
मर्मज्ञानप्रकोप्येयं सर्वज्ञेति विचार्य सा | 
अगोपयित्वा स्वात्मानं स्पर्शयित्वा ब्रवीत्सखीं || १४० || 

पृ० १०३) प्रभुंप्रति मायया सखीसंप्रेषणम् | 

येन केनाप्युपायेन ह्येतदेव प्रयोजनं | 
मद्रक्षणार्थमद्यैव साधनीयं त्वया सखि || १४१ || 
न साधयसि यद्येवं दोषः स्यात्तव सुव्रते | 
मित्रद्रोहात्परं नास्ति पापमित्याह चागमः || १४२ || 
मनोहरवचोगुंभमाधुरीसारवाग्झरी | 
त्वमेव मद्वयस्यानामग्रणीर्मधुमानिनि || १४३ || 
त्वमेवाधिकवेगेन गत्वाल्लमनिकेतनं || 
तस्मै विज्ञाप्य मद्वृत्तं कुरु तत्संमतिं सखे || १४४ || 
न चालयामि मच्चित्तं प्रभौ क्व च गुणाधिके | 
आनयेह महोपायैरानंदय ममान्तरं || १४५ || 
तथेत्युक्ताऽथ सा मायामाश्वास्य मधुमानिनी | 
कलां च सकलां प्राह युवाभ्यां स्थीयतामिह || १४६ || 
अप्रकाशितगोप्यार्थे वर्तेथां सकलाकले | 
मायायाः सन्निधावेव मर्मसंरक्षणोद्यते || १४७ || 
युवां विश्वस्य यास्यामीत्युक्त्वा ते सकलाकले | 
तत्रैव स्थापयित्वा सा जगामाल्लममंदिरं || १४८ || 
घुमघुमायमानोद्यत्पुष्पगुच्छमुपायनं || 

पृ० १०४) तां गृहीत्वाऽऽगतां प्राज्ञो ददर्श मधुमानिनीं || १४९ || 
अथोत्थायाल्लमः पीठात्प्रत्युद्गम्य शुचिस्मितः | 
अत्यन्तविनयात्साधुर्धूर्तां धूर्तक्रियां व्यधात् || १५० || 
कुत्र गच्छसि पद्माक्षि गच्छ गच्छ तवाऽधुना || 
मार्गदर्शी भवामीति सचमत्कारमब्रवीत् || १५१ || 
इत्युक्तवन्तं सा प्रोचे परिहासं त्यजाभिक | 
गच्छ गच्छ गृहं वार्तामाहरामि तव प्रियां || १५२ || 
एवमुक्तवती तेन सहाभ्यन्तः प्रविश्य सा | 
प्रसूनस्तबकं तस्मै ददौ स्नेहादुपायनं || १५३ || 
मुकुलीकृत्य हस्तौ सा विलासेन कृतानतिः | 
प्रोचे मधुरया वाचा वाचाला वाग्विदां वरं || १५४ || 
निवेशनगृहेणानेनालं तव महाप्रभो | 
मायाऽस्माकं प्रियसखी भवज्जालान्तरं गता || १५५ || 
त्वामेव स्मरति सदा तवैव वार्तामालप्य स्तुतिशतमातनोति तावत् | 
स्वं स्वं ते भवति सखे भवद्वियोगं शक्नोति क्षणमपि सा न 
सोढुमार्या || १५६ || 

पृ० १०५) प्रभुंप्रति मायाविरहवर्णनपूर्वकमधुमानिनीप्रार्थना | 

अस्मानप्यसुसदृशीर्न संस्मरंत्यास्त्वययेव स्वकमखिलं समर्प्य सा स्वं 
| 
त्वत्पादद्वयमिह संस्पृशामि नूनं त्वं त्राता भव मम भाव 
भावसख्याः || १५७ || 
अस्माकं स्वामिनी सा सकलगुणवती सर्वसौंदर्यसारा 
माया तस्यास्तु भूत्वा तदनुगुणगुणस्त्वं सुधीः प्राणनाथः | 
अस्मानेताः समस्तास्त्वदधिगतनिजस्वामिभावानुभावाः 
पाहि श्रीमत्कटाक्षप्रसरदमृतधारासहस्रैरधीश || १५८ || 
आगन्तुकोचितमिदं सदनं विसृज्य न्यक्कृत्य कृत्यभिहितं 
त्रिदशेंद्रभोगं | 
संक्रीडितुं निरुपमानसुखामृताब्धौ मायागृहं मणिमयं 
प्रविशार्यवर्य || १५९ || 
इत्युक्तो मधुमानिन्या मंदस्मितमुखांबुजः | 
अज्ञात्वेव तदाकूतं प्रभुः प्रोवाच सांजलिः || १६० || 
परदेशा वयं प्राज्ञे प्रभ्व्यो यूयं गुणाधिकाः | 
राज्ञः प्रियकुमारी सा माया भुवनमोहिनी || १६१ || 

पृ० १०६) यूयं युवतयः कान्ते विटवेषधरा वयं | 
कथं नु युज्यतेऽस्माकं युष्मासु स्थातुमीदृशां || १६२ || 
किंचाश्रित्य प्रवृत्तानामस्माकमुपजीवने | 
दूर एव सदा स्थित्वा सेवनीया भवादृशाः || १६३ || 
इति ब्रुवन्तं स्मितपूर्वमारात्तमल्लमं द्राऽऽन्मधुमानिनी सा | 
पुनर्बभाषे रसिकाग्रगण्य प्रभो किमेतद्वचनीयमात्थ || १६४ || 
उक्त्वाभिनीयप्रतिपादनं तन्मिथ्येव भातीति किमत्र चित्रं | 
युक्त्वा त्वयैव ह्यवलोकनीया मायागुणास्ते महिताः समस्ताः || १६५ || 
यत्प्रौढनायकशिरोमणिना युवत्याः शृंगारसारहृदयोर्जितमोहलौल्यं 
| 
स्थित्वा पदे पद इहार्य विभावनीयं तत्सर्वमद्य फलितं तव भाति 
सख्याः || १६६ || 
इति किल मधुमानिन्युक्तमत्यन्तसूक्ष्मं रसभरितमुदारं वाक्यमाकर्ण्य 
साधुः | 
अविदिततदभिप्रायेंगितः सन्निवेदं पुनरपि च बभाषे सोऽल्लमः 
सर्वगोऽपि || १६७ || 
श्रुतं भवत्या वचनं समस्तं मया यथास्वानुभवं च बुद्धं | 

पृ० १०७) अल्लममधुमानिन्योरन्योन्यसंवादः | 

तथाऽपि मन्मानसगोचरं तद्वदामि सत्यं शृणु सावधाना || १६८ || 
अतिपरिचयादवज्ञा सन्ततगमनादनादरो भवति | 
मलये भिल्लपुरन्ध्री चंदनतरुकाष्ठमिंधनं कुरुते || १६९ || 
अधिपतिषु तावदधिकस्पृहयाभ्याशं समेत्य कृत्येषु | 
उपजीविनामुपस्थितिरपराधायेति विबुधवार्तेयं || १७० || 
अतेव सेवकानां दूरेऽवस्थानमार्जवं समये | 
सेवार्थमंतिकस्थितिरुचितमिदं खलु नृणां शुभोदर्कं || १७१ || 
श्रुत्वैतद्वचनं भूयः प्राह सा मधुमानिनी | 
अलमल्लम बह्वीभिर्वृथा वाग्भिः कथंचन || १७२ || 
प्राज्ञस्यैतादृशी बुद्धिर्न योग्या समयासमा | 
निश्चयं शृणु मायायाः प्रियसख्या मम प्रभो || १७३ || 
त्वामेव नायकं कृत्वा नित्यसौख्यसुधार्णवे | 
रसानुभवलीलायां सदा क्रीडितुमिच्छति || १७४ || 
जानुश्रिय इवाऽकुंच्य मुग्धः पश्चाद्गलत्तनुः | 

पृ० १०८) रस्ये विरसवाक्यं त्वं त्यक्त्वा गच्छ यथासुखं || १७५ || 
आकर्ण्य प्रभुरिदमाह तां मृगाक्षीमस्मासु प्रियसवयास्तवाश्रितेषु | 
आदध्याद्यदि हृदयं तथाप्यधस्तात्तां कर्तुं वयमनुमन्महे कथं 
भोः || १७६ || 
अज्ञात्वा हृदयं प्रभोरनुचरस्तेनोन्नतस्थापित-
स्तावन्मात्रभवन्मदान्धहृदयो दृप्येत चेन्मानवः | 
तस्याधःकृतमस्तकस्य पतनं शृंगादिवाद्रेर्भवे-
देतां नीतिकथां विसृज्य स कथं वर्तेयमत्याहिते || १७७ || 
तस्मान्न युक्तमस्माकं मर्यादोल्लंघनं घने | 
कथामेतादृशीं भूयो न विस्तारयितुं क्षमा || १७८ || 
इति ब्रुवन्तं प्रौढिम्ना विजृंभितगुणोन्नतिं | 
प्रभुं प्रभाकरद्योतं प्राह सा मधुमानिनी || १७९ || 
उपसंहर वाक्यानि वंचनार्थानि मादृशां | 
किमज्ञातमिहास्माभिरस्ति वृत्तं भवादृशां || १८० || 
हृदयं तव मायाया रक्तं विटशिखामणे | 
अन्यथा सा कथं कुर्यात् त्वयि स्वात्मसमर्पणं || १८१ || 
मायायास्तव चास्त्येव संबंधोऽनादिरल्लम |  

पृ० १०९) किं क्लेशयसि मे चित्तमनुगृह्णीष्व भो विभो || १८२ || 
देवासुरमनुष्येषु सिद्धविद्याधरादिषु || 
को वा मायामतिक्रम्य वर्तेत पुरुषो यदि || १८३ || 
एवं दुर्दिनवर्षाभवाक्परंपरया तया || 
पुनः पुनः प्रेर्यमाणः स वाचालितुमक्षमः || १८४ || 
स्वप्रभावेण तां मायामायासयितुमुद्यतः | 
अंगीकुर्वन्निव तदा प्राह स्म स्मितपूर्वकं || १८५ || 
वक्तव्यमुक्तमस्माभिस्तूष्णीमास्म ततः परं | 
त्वमेव वेत्सि मायायास्त्वदीयाया हृदि स्थितं || १८६ || 
नारोपणीयो युष्माभिरपराधो मयि क्वचित् || 
इतः परं मया किंचिदपि नोत्तरमीर्यते || १८७ || 
इत्युक्तवन्तं सा प्रोचे हर्षगद्गदितं वचः | 
किमेतावदहो मां त्वं परितापितवानभूः || १८८ || 
नारिकेलसमं तावद्धृदयं तव गायक || 
अवद्यं मम चाभेद्यं विद्याविनयशेवधेः || १८९ || 
विज्ञाप्य मम मायायै त्वदाचरितमीदृशं | 
भवन्तं कारयिष्यामि बुद्धिमन्तं न विस्मर || १९० || 
भाव भाग्यवतां मध्ये भवानेव धुरि स्थितः | 
अथवाऽवश्यविद्यायां सिद्धो मन्त्रौषधादिभिः || १९१ || 

पृ० ११०) कस्मिन्मुहूर्ते त्वद्यात्रा दैवज्ञेन निरूपिता | 
केषु वा शाकुनेषु त्वं पन्थानं प्राप्तवानसि || १९२ || 
यतस्त्रिलोकमोहिन्या मायाया हृदयं भवान् | 
स्ववशं कृतवानद्धा दिनेनैकेन शीघ्रतः || १९३ || 
इत्यानुकूल्यं प्रापयय स्वेनैव मधुमानिनी | 
कृतार्थयन्ती स्वात्मानं ययौ मायांगनां प्रति || १९४ || 
तत्र मायावधूट्यास्तु ररंज हृदयं स्वयं | 
जुजृंभिरे तथांगानि कला ववृधिरे क्षणात् || १९५ || 
यतश्चकंपे वामाक्षिभुजोरुस्तनमेकधा | 
अभीप्सितार्थलाभः स्यादिति निश्चितवत्यभूत् || १९६ || 
तदा मुखविकासेन सखीं सा मधुमानिनीं | 
दृष्ट्वा समागतां हर्षादालिंग्य विवशाऽभवत् || १९७ || 
अथ पुलकितगात्री प्राह तां राजपुत्री सुमुखि गमनकार्यं किं फलं 
वा शलाटुः || 
इति कृतबहुमाना जीवयन्ती वयस्यां प्रियसखि फलमेवेत्याह 
निष्कृष्टमर्थं || १९८ || 

पृ० १११) मधुमानिन्या मायादत्तपारितोषिककथनं | 

ततः क्रमादल्लमवाक्यरीतिमथ स्वकीयोत्तरचातुरीं च || 
तदानुकूल्योचितनैपुणीं स्वां जगाद तस्याः पुरतः सखी सा || १९९ || 
श्रुत्वा वृत्तान्तमेषा सकलमभिमतं सौख्यसिन्धौ निमग्ना 
मायाऽस्यै षोडशोद्यच्छतसहितसहस्राढ्यसौवर्णमुद्रा | 
दीव्यत्कौशेयपट्टांबरमणिवलयस्वच्छमुक्ताललामा-
न्याशापूर्णं ददौ वाऽऽन्मधुरतरसुधाधारया प्लावयच्च || २०० || 
तत्रत्यस्त्रीकदम्बं मधुयुवतिमथो तुष्टुवे बुद्धियुक्ती 
त्वन्निघ्ने द्वे यतस्त्वं युवयुवतिजनद्वंद्वसौख्यानुकूल्ये | 
निष्णातेति प्रभूतं कलकलमथ तं तत्र तासां निवार्य 
क्ष्माभृज्जानाति चेत्स्याद्विपदिति सकला गोपयामास सर्वं || २०१ || 
तस्मिन्प्रसऽऽन्गे सकलावधूटी चातुर्यसंक्षेपितपूर्वरंगे | 
उदर्कलाभोदितसौख्यसांद्रा रात्रिं कथंचिद्विनिनाय माया || २०२ || 
अथापरेद्युः स्मरबाणतप्तां सुखापयित्वा चटुवाग्भिरालिं | 

पृ० ११२) तया नियुक्ता मधुमानिनी सा ययौ निशायां गृहमल्लमस्य || २०३ 
|| 
मधुरतरवचोभिस्तं प्रभुं प्रीणयित्वा रहसि कृतसपर्या 
भोज्यवस्त्रानुलेपैः | 
अविदितनिजवृत्ता येन केनापि तन्वी शयनगृहममुष्या जारभावान्निनाय 
|| २०४ || 
अथ मायां दिव्यांबरभूषणमाल्यानुलेपतिलकाद्यैः || 
विरचितसदलंकारामानीय तदंकमाश्वलंचक्रे || २०५ || 
सख्यस्तत्तत्सेवाव्याजेनेतस्ततस्ततो जग्मुः || 
केलीसदनकवाटं स्वयमथ मधुमानिनी पिधायागात् || २०६ || 
अथ सा माया मन्मथभूतावेशाद्विजृंभितस्वान्ता || 
अल्लममालिंग्य हठादियेष पुरुषायितक्रियां कर्तुं || २०७ || 
तदा प्रभुर्नीलपयोदमध्ये विद्युल्लतेव द्युतिमात्ररूपः || 
शक्यः समालोकितुमेव गाढं नालिंगितुं किंचिदपि स्म शक्यः || २०८ || 
नीलं नभ इति लोकप्रवाद इव भाति सोऽस्तितामात्रात् || 
तस्यां केलिरिरंसौ सगुणोऽपि स निर्गुणो यथार्थतया || २०९ || 

पृ० ११३) प्रभौ रिरंसुमायानैपुण्यनैष्फल्यकथनम् | 

कुंदरदनारदांकुरनिष्पीतस्तदधरो मृषाभूतः || 
तस्याश्चकार लज्जां निजमुखफूत्कारकारितामात्रात् || २१० || 
हस्तेन हस्तमस्यामादित्सौ सोऽपि शून्यतां याति || 
गगनग्रहणसदृक्षो भवति समक्षं तदा तदारम्भः || २११ || 
दृढपीनकुचघटाभ्यां तदुरः संघट्टितुं यतेत यदा || 
अम्बरपरिरंभणमिव स तदा दुःखाकरोति तां यत्नः || २१२ || 
इति मदनमदान्धा भावितानेकबन्धा विरचितरतिनृत्या व्यर्थकृत्यैव 
साऽभूत् || 
अखिलजगति पूर्णोऽप्यल्लमो व्यक्ततीर्णो न 
विकृतिमुपलेभेऽनंगतंत्रेऽतिरेफे || २१३ || 
एषोऽल्लमस्य महिमा कथितो मुनींद्राः सर्वात्मनः सकलवेदशिखामयस्य 
|| 
शृण्वन्ति ये सततमेतमुदारभावास्ते यान्ति बन्धरहितं परमं पदं 
तत् || २१४ || 

पृ० ११४) इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां 
प्रमथगणवचनानुकूलायां कलिकल्मषनिमग्नजनसमुद्धरणशीलायां 
प्रभुलिंगलीलायां मायाविलासवर्णनगतिर्नाम चतुर्थोऽध्यायः ||

पृ० ११५) अंल्लमवशंगतमायायाश्चिंतावर्णनम् | 

|| श्रीनंदिकेश्वराय नमः || 
पंचमोऽध्यायः || 
सूत उवाच- 
श्रीसिद्धवीरगुरुमण्डलचक्रवर्तिपादाब्जभक्तिनिरताः परिभूतमायाः 
|| 
मोक्षार्थिनः परिहृतोर्जितकाममोहाः शृण्वन्तु सन्मुनिवराः 
प्रभुलिंगलीलां || १ || 
अहो चिदम्बरतनुः परेशः परमः पुमान् || 
कथं क्रियासु किंचिज्ज्ञ इव मज्जति भो द्विजाः || २ || 
वशीकृताखिलजना माया दुर्घटकारिणी || 
वशं गतांऽल्लमस्यैवं परितापमवाप सा || ३ || 
दृगादिगोचरास्तस्यास्तस्य देहेंद्रियादयः || 
मायाया अपि मायात्वं गता हिमकला इव || ४ || 
अथ संतप्तसर्वांगी भृंगीव कनकस्पृहा || 
चिन्तामवाप तन्वंगी नितान्तान्तरदाहिकां || ५ || 
भीरुर्वीरेण कलहे सन्नद्ध इव मन्दधीः || 
पराजिताल्लमेनाहं वृथाभ्रमणमन्थरा || ६ || 
हस्तेन हस्तमोष्ठाभ्यामोष्ठं पादं पदेन च || 
देहेन देहं संबध्य न गृहीतुं क्षमाऽस्म्यहं || ७ || 
अहो बत बतेत्युक्त्वा ग्लानाननसरोरुहा || 

पृ० ११६) मुहुर्मुहुर्निःश्वसन्ती माया मूर्च्छामवाप सा || ८ || 
ततो मोहाद्विनिष्क्रम्य क्रमान्निद्रामवाप्य सा || 
तत्र स्वप्नमिवालोक्य प्रातः प्रबुबुधे ततः || ९ || 
केलिगृहाद्विनिष्क्रम्य सखीनां पुरतः स्थिता || 
खिन्ना विचलितापाऽऽन्गा जगाद स्वप्नमास्तिकाः || १० || 
विलोक्यमाने पुरतः पुरा रूपमिव स्थितं || 
प्रेम्णालिंगितुमुद्युक्तौ नास्त्यभिज्ञानमालयः || ११ || 
अप्रज्ञानेन मनसि प्रतिकूले कथंचन || 
मां न संगच्छते तावदाशैव मयि तस्य न || १२ || 
सर्वावस्थासु मामेवमल्लमः स्थापयत्यलं || 
किं करोमि क्व गच्छामि का गतिः प्राणधारणे || १३ || 
एवमुक्तवतीं मायामाश्वास्याल्यः प्रियोक्तिभिः || 
साधयामस्तवेष्टार्थमिति स्वप्नार्थमूचिरे || १४ || 
अल्लमोऽयं महाभागो धीरोदात्तगुणोत्तरः || 
वशं गमयितुं शक्यो नास्मादृशवधूशतैः || १५ || 
किं तु भाग्यवशात्पुण्यामनुगृह्णाति चेत्स्वयं ||  

पृ० ११७) मायासख्योरुक्तिप्रत्युक्तिकथनम् | 

न लिप्यते पापकेन पद्मपत्रमिवांभसा || १६ || 
अतः साहसिकं त्यक्त्वा तदनुग्रहकांक्षया || 
प्रतीक्षणीयः समयस्ततः सोऽयं प्रसेत्स्यति || १७ || 
वक्तृतात्पर्यसामर्थ्याल्लोके स्वप्नः फलिष्यति || 
किंच स्वप्नोदितं सर्वं जाग्रति प्रातिकूल्यभाक् || १८ || 
अतस्तात्पर्यमर्यादा तव स्वप्नस्य भामिनि || 
त्वययाशा तस्य पूर्णास्ति स त्वां संगच्छतेतरां || १९ || 
विस्रंभादस्मदुक्तार्थे स्थिरा भव वरानने || 
इति तासां वचः श्रुत्वा माया प्रोवाच ताः पुनः || २० || 
अलौकिकनटस्यास्य मायानाट्यं न वेद्म्यहं || 
कथं वा ज्ञायते लोकैरलौकिककथेदृशी || २१ || 
गृहीत इव दृश्यते न खलु गृह्यतेऽसौ कथं वशं गत इवेक्षते न 
खलु कस्य वा प्रश्रितः || 
विमोहित इवोह्यते सकलमोहकोऽस्मादृशां न मुह्यति सदेहवन्नटति हा विदेहो 
ह्ययं || २२ || 

पृ० ११८) स्मरवदनन्यस्तपदः स्मरकलया पूरितेन रूपेण || 
स्मरबाणतप्तचित्ता वराननाः कर्तुमुद्यतो मायी || २३ || 
त्रिदिवादिवावतीर्य क्षितितलमकलंकतेजसा नूनं || 
चरति सुरयोनिरवनौ नहि नृर्णामीदृगद्भुतं नटनं || २४ || 
अथवा पुरहर एष स्मरवैरी सिद्धपुरुषसम्राड् वा || 
अहहा तथाऽपि कामो मामिह चूर्णीकरोतु बत तूर्णं || २५ || 
इति माया कुसुमायुधमायागाढांधकारपतिताऽर्ता || 
विलपन्ती क्रोशन्ती मूर्छन्तीति स्मरन्त्यदः सकलं || २६ || 
बुध्यन्ती स्थास्यन्ती निपतन्ती भ्रमवशाद्वृषस्यन्ती || 
विलुठन्ती चकृशन्ती भृशं तिरस्तत इतोपि धावन्ती || २७ || 
एवं संकल्पाद्यैर्दशाविशेषैस्तताप सा माया || 
तत्परितापनिवृत्त्यै सख्योऽल्लममेव भावयन्ति स्म || २८ || 
द्वित्रा दिवसा एवं गतास्ततश्चावगम्य तद्वृत्तं || 
गूढसखीमुखतस्तज्जननी मोहिन्यवाप तद्गेहं || २९ || 

पृ० ११९) विदितवृत्तान्तया मात्रा कृतमायागर्हणम् | 

अर्धरात्रसमये समवेत्य प्रेक्ष्य तां निजसुतां प्रतपन्तीं || 
विस्मिता बत बतेति जुगुप्सामाप्य लालनवचोभिरुवाच || ३० || 
बाले किमित्थमौचित्यं विहाय विहसन्मुखं || 
संशोष्य स्मरतप्तेव प्रलपन्ती कृशस्यऽहो || ३१ || 
विनालंबनमुद्दीप्तिर्नोद्दीपनमृते रतिः || 
नानुभावो रतिं हित्वा कुतः स्यात्सात्विकोदयः || ३२ || 
अथवा जारभावेन कस्मिन् वा पुंसि ते मतिः || 
लग्ना चेन्मानहानिः स्यादादौ मम ततस्तव || ३३ || 
किंच त्वज्जनको राजा ममकारमहीपतिः || 
न सोढुं शक्यते तेन ख्यातेनापयशोलवः || ३४ || 
अंडीरे मण्डलाधीशपुत्रिके कुत्र ते गतः || 
विवेकः कीरवाक्तुल्या विद्या तव कथं सहे || ३५ || 
मादृशीषु महासाध्वीष्वहं लज्जाभरात्कथं || 
मुखं पूर्णेन्दुसदृशं कलंकीकृतमावहे || ३६ || 
किंचिद्वा यदि जारत्वमस्ति चेत्तद्बहिः स्फुरेत् || 

पृ० १२०) न हि गोपयितुं शक्यं निंदिष्यंति समं समाः || ३७ || 
त्वं किं करोषि किंकर्यः स्मरविद्योपदेशिकाः || 
सख्यस्त्वां भ्रंशयन्त्येताः स्वयं भ्रष्टाः कथं सहे || ३८ || 
इत्युक्त्वा तन्मुखी भूत्वा हंजे कथमिमां कथां || 
उपदिश्य स्मरस्यास्यै कुतो निर्भीकतां गताः || ३९ || 
अहो विटविटीद्वंद्वसंधानकृतनैपुणीं || 
अभ्यस्य कुट्टिनीभावादुट्टंकितकलाकथाः || ४० || 
रतिमुत्पाद्य कस्मिंश्चिद्रसपोषणतत्पराः || 
कन्यां मदीयामन्यायात्प्रभ्रंशयितुमद्यताः || ४१ || 
विदितं यदि किंचिदपि प्रभुणा भवतीरवती किमियं नु सखी || 
श्रुतिना समदः कथमस्ति कथा मनुतिष्ठतु दुष्टतरालिजनाः || ४२ || 
विद्यावन्तोऽपि भूपालाः काले माद्यन्ति निश्चितं || 
कुपितश्चेदतो राजा स्त्रीवधं नावमन्यते || ४३ || 
सकले सकलं ज्ञात्वा ग्राम्यकक्ष्यां किमाश्रिता || 
परिहासादपि भ्रंशं शास्त्रान्न सहते विधिः || ४४ || 

पृ० १२१) मोहिनीं प्रति सकलानामसखीवचनम् | 

इति सकलास्ताः सकलामविशेषविशेषतो रुषाऽऽक्षिप्य || 
निह्नुवतीं मोहवतीं मोहिनिकामप्युवाच तां सकला || ४५ || 
देवि त्वदुक्तमेवं तथापि तावन्न कुप्यसि त्वं चेत् || 
कथये कुमारिकाया वृत्तं वृत्तस्तनोरुजघनायाः || ४६ || 
नास्माकमत्र मन्तुः सन्तानस्यापि केन चागन्तुं || 
मधुकेशालयशालामध्ये दध्यो दृशाऽल्लमं बाला || ४७ || 
अर्चावसाने मम माययाऽसौ दृष्टो यदा त्वत्तनया तदादि || 
विस्मृत्य सर्वं स्मरकार्मुकेभ्यः समर्पयामास निजं शरीरं || ४८ || 
मर्मस्वशेषेषु कठोरमारप्रक्ष्वेलनक्षोदितसर्वगात्री || 
प्राणान् बहिष्कृत्य निमेषमात्रप्रस्थापितानुच्छ्वसितीव माया || ४९ || 
इत्थं व्यथासागरवारिमग्नामुद्धर्तुकामाहमभीरभीकां || 
चकार गोप्यं स्मरकार्यसंधिं हठात्कथं वा कुरु मोहिनि त्वं || ५० || 
भयं परित्यज्य भणामि सत्यं शृणुष्व राशि त्वमिहात्मजायाः || 

पृ० १२२) मुखं कथं पश्यसि तावदेतत्कार्यं मया यद्यननुष्ठितं चेत् 
|| ५१ || 
एवं परिज्ञातवधूस्वभावा सा मोहिनी तत्सकलामुखाब्जात् || 
आकर्ण्य पुत्रीविपदं हृदार्ता प्रेम्णा वयस्याः पुनराह तस्याः || ५२ || 
हे अक्का यन्मयोक्तं कठिनतरवचस्तत्सहध्वं कुमारी-
द्रोहिण्या युष्मदीया खलु मम तनया येन केनापि तस्याः || 
चातुर्येणाल्लमस्य स्मरसमरसुखं साधु सम्पादनीयं 
मा भैष्टेष्टानुकूल्यान्मम दुहितृमणेः प्राणरक्षैव कार्या || ५३ || 
शृणुध्वं महिलाः सर्वाः पशुपक्षिमृगादिषु || 
उत्पाद्योत्पाद्य भाग्येन केनचिन्नरजन्मभाक् || ५४ || 
नरजन्मसहस्रेषु दारिद्र्यं प्राप्य तत्पुनः || 
केनचिद्राजपुत्रीत्वं प्राप्यते पुण्यकर्मणा || ५५ || 
तत्र पुण्यविशेषेण योग्यभोगानुभावनं || 
अस्ति चेज्जगतीमध्ये तत्स्याज्जन्मफलं महत् || ५६ || 
अतो मत्प्रेमतनयामसंत्यज्य यथासुखं || 
रतिसौख्यसुधावार्धौ संक्रीडयत सादरं || ५७ ||  

पृ० १२३) प्रभोरंगीकारे समायासर्वसखीनामन्योन्यविचारः | 

इत्युक्ता सकला राज्ञीं कृतांजलिरभाषत || 
समयज्ञा मनस्तस्याः समाधापयितुं नयात् || ५८ || 
अस्मत्सख्यास्तु मायायास्त्वया राज्ञा च चिंतितं || 
यत्कार्यं तत्स्वतः सिद्धं भाग्यं सर्वत्र कारणं || ५९ || 
श्रुत्वैतन्मोहिनी भूयः स्मितपूर्वमभाषत || 
रहस्यमेतत्कर्तव्यं युष्माभिर्भावितात्मभिः || ६० || 
निशायामेव सम्बन्धः कार्यो मायाल्लमार्ययोः || 
न ज्ञायते यथा राज्ञा तथा चातुर्यमीर्यतां || ६१ || 
इत्युक्त्वा सा ययौ माता ततोऽल्लमविभोः क्रियां || 
विचित्रां फलसम्बंधरहितां तां विचार्य ताः || ६२ || 
दृढाश्मताडनात्पाणिपीडान्यायाद्भयान्विताः || 
मायया सह संमन्त्र्य रहस्यन्योन्यमूचिरे || ६३ || 
भयलज्जे परित्यज्य विहर्तुं स्वेच्छया सदा || 
कांक्षयास्माकमेवैष प्रयत्नो नाल्लमस्य हि || ६४ || 
लक्ष्यालक्ष्यस्वरूपोऽयमल्लमो जनयन्रुचिं || 
कामं न पूरयत्यद्धा सख्यः किं करवाम वै || ६५ || 

पृ० १२४) क्व वावधिरभाग्यस्य पापः कामो हि दुर्भरः || 
इति चिंताकुलास्वासु प्रौढवाचाऽल्लमोऽब्रवीत् || ६६ || 
यूयं संघीभूय भूयो युष्मास्वेव किमण्यहो || 
संमन्त्रयथ वक्तव्यं यथेदं ज्ञायते मया || ६७ || 
तमूचुस्ताः सखे सर्वं ज्ञातमेव त्वया ननु || 
तथाऽपि कथयिष्यामः श्रुत्वा प्रतिकृतिं वद || ६८ || 
त्वदधीनात्मजेत्येतमर्थं श्रुत्वा तु मोहिनी || 
मायाया जननी रात्राविंगितज्ञा समागता || ६९ || 
प्राणप्रियामपि सुतामाक्षिप्य बहुधा च नः || 
मन्दाक्षीकृत्य मायायाः पुरतो गर्हणोक्तिभिः || ७० || 
जुगुप्सिता सुता प्रेम्णा गोपयध्वमिति क्रुधं || 
उपसंहृत्य धिक्कृत्य गताऽस्माकं कथं रहः || ७१ || 
अल्लमोऽपि सखीवाक्यं श्रुत्वा लौकिकवन्नटन् || 
जगाद ननु भामिन्यः कथं मां गोपयिष्यथ || ७२ || 
केनोपायेन मायाया अपराधो न भाव्यते || 
राज्ञैव ज्ञायते चेद्वो रहस्यं सोढुमक्षमं || ७३ || 

पृ० १२५) मायाविषये प्रभुसकलयोरुक्तिप्रत्युक्तिः | 

विचार्य साधु सकलं ब्रूत मां यद्धितं वचः || 
इत्युक्ता सकलज्ञा सा सकलाऽल्लममब्रवीत् || ७४ || 
भ्रातृभिर्भगिनीभिर्वा भार्याभिरथ वात्मजैः || 
पुत्रिकाभिरथान्यैर्वा त्याज्या नीतिर्न भूपतौ || ७५ || 
क्षोणीपतिं विना सर्वैर्विदितं कार्यमेव नः || 
न रहस्यमिदं कर्तुं शक्यते येन केन वा || ७६ || 
अतस्त्वयि गृहस्थे तु प्रियसख्या मम प्रभो || 
यथा कथंचिद्राजाऽपि ज्ञास्यत्येव न संशयः || ७७ || 
बहिर्निवेशनं गत्वा यथापूर्वं स्थिते त्वयि || 
आह्वयिष्यामहे काले तदाऽऽगच्छ यथासुखं || ७८ || 
भुक्त्वा मायां तोषयित्वा पुनर्गत्वा स्वमंदिरे || 
एवं प्रवर्तसे चेत्त्वं गोपयिष्यामहेऽखिलं || ७९ || 
इति ब्रुवाणास्तास्सर्वाः स्मयन्नाहाल्लमः पुनः || 
विज्ञातुं तदभिप्रायं मायामपि विमोहयन् || ८० || 
सकले न मृषा वच्मि विलासार्थमपि क्वचित् || 
सत्यं ब्रवीमि सर्वज्ञे निश्चयं शृणु मे सखि || ८१ || 
मायां विना न शक्नोमि किंचिद्वा वक्तुमंजसा || 

पृ० १२६) स्वरूपमेव मे वेत्तुं न किंचिदपि शक्यते || ८२ || 
न पाणिपादचलनं न श्रुतिः श्रोत्रवर्त्मना || 
न कुत्राप्यस्ति शक्तिर्मे मनोदेहेन्द्रियादिषु || ८३ || 
बहुना किं तनुर्नैव तिष्ठति प्राणमारुतः || 
न संचरति तां त्यक्त्वा केवलात्मन्यवस्थिते || ८४ || 
अमृत्वा मृतवद्भामि किं करोमि शुभानने | 
अतस्तामनुसृत्यैव वर्तनीयं सदा मया || ८५ || 
इति तत्वार्थवक्तारमज्ञात्वा काममोहितं || 
विज्ञाय सकला मोहात्पुनरल्लममब्रवीत् || ८६ || 
किमिदमल्लम दैन्यवचोऽधुना मनसि धैर्यमवाप्नुहि मा कृथाः || 
समयलंघनमिष्टफलं नृणां भवति भाग्यवशात्स्वयमंजसा || ८७ 
|| 
मायायास्तव च भवेदृणानुबन्धो यद्येवं मुहुरुभयोः समागमः स्यात् || 
तावत्त्वं मधुपतिभोगिनीसमाजे संतिष्ठ स्फुटमभिवादयन्मृदंगं 
|| ८८ || 
संकेतं तव च वदामि तत्र नित्यं मायेयं मधुपतिसेवने समेत्य || 
सान्निध्ये तव किल शिक्षया नटन्ती सानन्दं रसकलया करिष्यते त्वां 
|| ८९ || 

पृ० १२७) मधुकेशालये प्रभोः स्थितिकथनम् | 

यदि भवति रिरंसा मादनोन्मादहेतोः परमरहसि कृत्वा तत्र 
तत्रोपभोगं || 
विषयसुखसमुद्रे डोलयात्मानमेकं मम हि कुशलता ते साधनं 
सर्वकार्ये || ९० || 
प्रभुरिति सकलायास्तावदाकर्ण्य वाक्यं शुभमिति मधुकेशस्यालयं 
प्राप्य तस्थौ || 
अथ नरपतिपुत्री साऽल्लमस्नेहपाशग्रथितहृदयकोशा तद्वशं प्राप 
माया || ९१ || 
मायाविलासकथनं श्रुतमेतदार्यास्सर्वं भवद्भिरनुमोदिततत्वभावैः 
|| 
शृण्वन्ति ये सततमीश्वरदत्तचित्तास्ते यान्ति शांभवपदं प्रविमुच्य 
मायां || ९२ || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां प्रभुलिंगलीलायां 
प्रभुकृतमायाविलासनिरसनचातुर्यवर्णनगतिर्नाम पंचमोऽध्यायः | 

पृ० १२८) श्रीनंदिकेश्वराय नमः || 
षष्ठोऽध्यायः | 

सूत उवाच- 
सिद्धवीरेश्वराचार्यसार्वभौमपदाम्बुजे || 
भक्ताश्चिदमलस्वान्ताः प्रभोः शृण्वन्तु सत्कथां || १ || 
इत्थं प्रभोर्वशं गत्वा माया दुर्घटकारिणी || 
नृत्यव्याजेन तं नित्यं प्रावर्तत समाश्रिता || २ || 
एवं स्थितायां रुद्राणी कदाचिद्विमलाभिधां || 
आहूयेष्टवयस्यां तामुवाच वचनं रहः || ३ || 
सखि मे तामसी माया प्रभुमल्लममात्मनः || 
विलासैर्विषयासक्तं करिष्यामीति गां गता || ४ || 
तत्राल्लममहिम्नेयं स्वयमेव वशीकृता || 
विभीषयितुमुद्युज्य स्वयं भीतेव भाति मे || ५ || 
स्वकार्यं सर्वमुत्सृज्य विस्मृत्यात्मानमेव सा || 
अस्मदाज्ञामिवोल्लंघ्य वृथा तद्वशगाऽभवत् || ६ || 
अतस्त्वं भूतलं गत्वा विमले संप्रबोध्य तां | 
त्वया सहैव मन्मायां समानय ममान्तिकं || ७ || 
एवं गिरिजयाऽऽज्ञप्ता बाढमित्यभिवाद्य तां | 
संकल्पात्प्राप नगरीं ममकारमहीपतेः || ८ || 

पृ० १२९) पौरजनकृतविमलासौंदर्यवर्णनम् | 

तत्र सा विमला तन्वी सौंदर्यरसशेवधिः | 
अदृष्टपूर्वा ददृशे पौरैरायतलोचनैः || ९ || 
नैल्यसर्वस्वधम्मिल्लं चपले चारुलोचने | 
सुधास्रावार्द्रमधरं भुजकल्पलते मृदू || १० || 
विद्युन्निभामंगयष्टिं समपीनपयोधरौ | 
ऋज्वीं रोमावलिं लक्ष्यां वेपमानावलग्नकं || ११ || 
नितम्बबिंबं कंदर्परथांगजयमंगलं | 
रंभास्तम्भोपमावूरू जंघे मदनकाहले || १२ || 
रज्जत्किसलयोल्लासि पदद्वंद्वं कनन्नखान् | 
दृष्ट्वा तस्याः पुरजनाः कौतुकं प्राप्य तुष्टुवुः || १३ || 
अहो जगदतीतेयं का वा कमललोचना | 
वियुक्ता पंचबाणेन प्राप्ता वा भूतलं रतिः || १४ || 
अलौकिकी वा कान्तेयमचंचलतडिल्लता| 
भूचरी वाथ कल्याणी पूर्णेन्दो रुचिरा कला || १५ || 
चेतनेयं पताका वा स्त्रीरूपा पुष्पधन्वनः | 
प्रमदाकृतिमापन्नः शृंगाररस एव वा || १६ || 

पृ० १३०) इति स्तुवन्त्यां सा पौरजनतायां विलोकिता || 
मायया मधुकेशस्य निन्ये निजगृहं गृहात् || १७ || 
विविधैरुपचारैस्तामभ्यर्च्य विनयान्विता | 
विमलां तोषयामास माया विमलया गिरा || १८ || 
कस्मादागमनं देशात्किं नाम तव मंगलं | 
किमेष्यन्तीह संप्राप्ता मदीयाद्भाग्यगौरवात् || १९ || 
प्रियसख्या इव तव स्वान्तं स्निह्यति दर्शनात् || 
इत्युक्ता विमला प्रोचे मायां संबोधयन्त्यलं || २० || 
माये रहस्यवचनं सावधानेन मे शृणु | 
अस्मदीयजना एव तिष्ठन्त्वत्र तवांतिके || २१ || 
शिवस्तुरीयः सर्वज्ञो भूमावल्लमनामतः || 
स्वच्छन्दमवतीर्यार्ये वर्ततेऽत्र शिवालये || २२ || 
अलौकिकचमत्कारैः संवादयति मर्दलं | 
तद्वशीभूय माया मे कार्यं विस्मृतवत्यभूत् || २३ || 
अनिर्वाह्यप्रतिज्ञाऽपि त्यक्तलज्जा निराकुला | 
तत्रैव वर्तते भूयो नागच्छति ममान्तिकं || २४ || 

पृ० १३१) अज्ञातस्वकार्यांमायामुद्दिश्य विमलोक्तिनिरूपणम् | 

अतस्तत्सन्निधिं गत्वा संप्रबोध्य विवेकतः ||  
मत्सन्निधिं प्रापय तामित्याज्ञप्ताऽहमंबया || २५ || 
तत्प्रेषणवशादेव त्वामानेतुमिहागता | 
इत्युक्ता विमलां प्राह माया विस्मितमानसा || २६ || 
क्वाऽहं क्वचांबिका देवी क्वानुगृह्णाति मानुषीं | 
अल्लमस्य वशं नीतां कथं जानाति मां स्वयं || २७ || 
आश्चर्यमिव मे भाति सर्वं ब्रूहि यथार्थतः | 
उक्तेत्थं विमला प्रोचे मायामज्ञातनिष्ठुरां || २८ || 
अचिंत्याद्भुतशक्त्या त्वं प्रभोरीशस्य मायया | 
तिरोहितात्मविभवा सर्वं विस्मृतवत्यसि || २९ || 
कियती त्वं हरिब्रह्मशक्राद्याश्च शिवाज्ञया | 
अवतीर्य क्षितौ पूर्वमज्ञातनिजशक्तयः || ३० || 
प्राकृता इव भार्यादिवियोगैरखिदन् खलु | 
स्वात्मानमेव नाजानन् बहुना किं शृणु प्रिये || ३१ || 
न ज्ञायते यदि स्त्रीभिः स्वरूपं किं तदद्भुतं | 
इत्युक्त्वाऽऽत्मप्रबोधार्थं मायायाः स्पष्टमाह सा || ३२ || 
शिवे सभायामात्मेशमल्लमप्रभुमादरात् | 

पृ० १३२) सर्वोत्तमत्वभावेन संस्तुवत्यद्रिनंदिनी || ३३ || 
असूयया कियांस्तस्य महिमेति निरस्य तं | 
मदीयया माययैव विजित्याकर्षयामि तं || ३४ || 
इति प्रतिज्ञयाऽत्र त्वामानिनाय महेश्वरी || 
विस्मृता किं स्मर स्वान्ते वार्तामेतामतिस्फुटं || ३५ || 
जातिस्मरत्वं संप्राप्य तावन्मात्रेण सा सखीं | 
विमलां तां बहूकृत्य प्रीत्या प्रोवाच भो द्विजाः || ३६ || 
विमले विमलात्मा त्वं त्रिमलक्षयकारिणि || 
यतो भवत्संगमतो ममाज्ञानं विनश्यति || ३७ || 
कलाभिर्वर्धमानं हृत्कमलं मम रोचते | 
स्थितिश्च चलनं हित्वा निश्चला भवति प्रिये || ३८ || 
अन्तश्चिन्तास्समस्ताश्च विनष्टा भ्रांतयो गताः | 
किमाश्चर्यकरं सर्वमिदं सज्जनसंगतेः || ३९ || 
यदा सज्जनसंगः स्यात्स्वरूपं ज्ञायते तदा | 
अतो मज्जननी साक्षात्त्वमेव न तु भामिनी || ४० || 
आस्तां तावत्प्रभोस्तस्य कथां कथय भामिनि | 

पृ० १३३) मायामुद्दिश्य विमलोक्तवल्लिगावीनगरवर्णनम् | 

तत्स्वरूपप्रभावादीन् श्रोतुं कौतूहलं हि मे || ४१ || 
इति संप्रार्थिता प्रोचे विमलाऽल्लमसत्कथां | 
यथाक्रमं यथाशास्त्रं पूर्वैः पूर्वतरश्रुतां || ४२ || 

विमला- 
शृणु माये वनवसी वल्लिगावी पुरद्वयं | 
क्षोणीवध्वाः स्तनद्वंद्वमिव संशोभतेतरां || ४३ || 
वल्लिगावी तयोः कल्पवल्लीवेष्टार्थदायिनी | 
भोगभाग्यावहा नृर्णामनौपम्यगुणाधिका || ४४ || 
सकलसुजनसेव्या सम्पदौन्नत्यभव्या निगमनियमनश्रीदानसेवाधुरीणैः 
| 
द्विजपदजसमाजैरंचिता पूर्णकामैः सुचरितवननीवी शोभते 
वल्लिगावी || ४५ || 
तत्राखिलश्रीनिलयौ महेशध्यानावधानोदितदिव्यभावौ | 
अकामनिष्कामसदाप्तकामनिजात्मकामौ मुनिदम्पती स्तः || ४६ || 
पुरुषो निरहंकारः सुज्ञानाम्बा तदंगना | 
तयोः को वेत्ति माहात्म्यं नाम्नैव ज्ञायते बुधैः || ४७ || 

पृ० १३४) तौ दम्पती 
सकलसम्पदनूनभोगभाग्यानुभूतिभिरुपात्तविरागभावौ | 
सन्तानहैन्यजनितांतरनंतचिन्ताक्रान्तौ परस्परममंत्रयतां निशान्ते 
|| ४८ || 
मानहीनवनिता न गणेया दानहीनधनिताऽपि तथैव | 
ज्ञानहीनजनमूढसपर्या ध्यानहीनजपिताऽपि तथा स्यात् || ४९ || 
तद्वदेव सुतहीनजनश्रीश्चंद्रिका वनगतेव निरर्था | 
सूनुना सुमतिना भवितव्यं नौ ततो भवति नौः स हि तर्तुं || ५० || 
अपुत्रस्य न लोकोऽस्तीत्याह च श्रुतिरादरात् | 
इत्युक्तवन्तं भर्तारं सुज्ञानाम्बा ततोऽब्रवीत् || ५१ || 
भर्तः क एवं एष संकल्पः प्राज्ञस्य तव जायते | 
मृगतृष्णायितानंतजगज्जालैकसंसृतेः || ५२ || 
सुतैः सतीभिर्धनराशिभिर्वा गृहैर्गजाश्वैर्मणिभूषणैर्वा | 
असंगचैतन्यनिरंकुशस्य पुंमात्ररूपस्य चिदात्मनः किं || ५३ || 
मृषा विलासाः खलु मायिकास्ते प्रपंचरूपाः परमार्थतो न | 
अनित्यता तेष्वखिलैश्च दृष्टा नित्याऽनवद्या शिवभक्तिरेका || ५४ ||  

पृ० १३५) पुत्रार्थं सुज्ञानांबानिरहंकारकृतानुष्ठाननिरूपणम् | 

अनादिमायान्धतमिस्रलेपात्स्वरूपविज्ञानपथे विनष्टे | 
स्वकण्ठचामीकरवच्छिवत्वं जीवो न जानाति गतः पशुत्वं || ५५ || 
अतः शिवज्ञानमवाप्य कामैर्भक्तिः शिवे संततधारयैव | 
धार्या न चान्यत्समपेक्षणीयं पुत्रादिकं सर्वमिदं वृथान्ते || ५६ || 
श्रुत्वा साध्वीवचनं निरहंकारोऽपि लोकरक्षार्थं | 
तनयं विज्ञानघनं कलये शिवमित्यमन्यत स्वान्ते || ५७ || 
अथ तपसा सर्वेश्वरमाराध्य तमेव पुत्रयिष्यामि | 
देवाश्चायन्नग्रे तपसा तामेव देवतामिष्टां || ५८ || 
ऋषयः स्वरन्वविंदन् तपसाऽरातींस्तथानुदन् पूर्वे || 
सर्वं प्रतिष्ठितं तपसीति श्रुतिराह परमता बुद्ध्या || ५९ || 
इति संकल्प्य महात्मा जपयज्ञं तन्निदानमित्यालोच्य | 
संध्याजपनयमपसृज्यैकान्तं प्राप भार्यया सह सः || ६० || 
तत्रागमोक्तविधिना परिशोध्य भूमिं व्याघ्राजिने कुशगते 
सशितोर्ध्वचित्तौ |  

पृ० १३६) तौ दंपती समुपविश्य शिवव्रतस्थौ पद्मासनं 
रुरुहतुर्नियमैर्यमैश्च || ६१ || 
बुद्ध्या निरुद्ध्य सहसाखिलचित्तवृत्तीर्भूतानि पंच परिशोध्य 
तदीयबीजैः | 
जित्वेंद्रियाण्यथ करस्थनिजेष्टलिंगे दृष्टिं निधाय 
परमात्मपदात्तलक्ष्यौ || ६२ || 
आकर्ण्य नादमथ चित्प्रणवान्तराले संधाय बुद्धिमपहाय विचित्रनादान् 
| 
प्राणं त्वपानमरुता सह योजयित्वा संबोध्य सुप्तकुलकुण्डलिनीं 
त्रिकोणे || ६३ || 
तस्माद्विभिन्नमुखपश्चिमनाडिकान्तर्मार्गेण षट्कमलभेदकृतोर्ध्वगत्या 
| 
स्थैर्येण वायुमुपवेश्य रहस्त्रिवेणीशृंगाटकान्तरमनःकमले 
घटित्वा || ६४ || 
उत्कील्य तत्र हृदयं बहिरंतरात्तं विस्मृत्य भेदमथ 
पूर्णसुधाम्बुराशौ | 
सच्चिद्घने परशिवायितदिव्यभावे स्वानंदकेलिरसतृप्तिमवापतुस्तौ || ६५ 
|| 
सौख्येन तेन परिपूरितयोस्तयोः क्षुत्तृष्णाविमोहमृतिशोकजरा न च स्युः 
| 
रात्रिंदिवं च न हि नो गणरात्रबोधः सर्वात्मभावितधियां हि न 
भेदगन्धः || ६६ || 

पृ० १३७) श्रीमदल्लमप्रभोरवतरणवैचित्र्यवर्णनम् | 

इत्थं तयोः परशिवात्मजकांक्षयैव लोकोत्तरव्रतपरायणयोस्तदानीं 
| 
आरूढयोगपथयोः करपद्मसंस्थलिंगप्रभेव हृदये स्म घनीबभूव 
|| ६७ || 
इत्युत्प्रेक्षाविषयमभितः प्रस्फुरत्सर्वतेजो जेतृब्रह्माभिधमभयदं 
शुद्धतेजः समग्रं | 
दंपत्योर्हृत्कमलकुहरे सद्गुणं निर्गुणं तत्प्रादुर्भूत्वा 
स्फटिकविशदं सर्वपूर्णत्वमाप || ६८ || 
तदनुविमलतेजस्तत्तयोरग्रभागे बहिरहह मिलित्वा प्रस्फुरद्विग्रहं सत् | 
पृथगिव ददृशे स्म प्राप्तनिद्रान्तभाजोः सुत इति 
मतिमात्मन्यावहद्दीप्यमानं || ६९ || 
सुज्ञानाम्बानिरहंकारौ दृष्ट्वा महाद्भुतं तेजः | 
सुततामवाप शिव इति परमानंदामृतांबुधौ मग्नौ || ७० || 
देवाः प्रसूनवृष्टिं दिष्ट्या कल्पद्रुमोद्भवां ववृषुः | 
नेदुः सुरदुंदुभयो ननृतुर्गन्धर्वकन्यकाप्सरसः || ७१ || 
प्रमथाः प्रमदोत्कर्षात्पेठुः सिद्धान्तहृद्यगद्यानि | 
हरिविधिशक्राद्याश्च स्वात्मानुभवेन हर्षमाणाः स्युः || ७२ || 
प्रभौ समस्तस्य तदावतीर्णे जगद्धितायाखिलभूमिभागे | 

पृ० १३८) स्थाणुव्रजाः पल्लविता बभूवुर्वंध्याश्च गावो 
दुदुहुर्घटोध्न्यः || ७३ || 
उन्मील्य चक्षुर्निरहंक्रियाख्यो मुनिर्गुहेशं स सुतायमानं | 
दृष्ट्वा निजान्तः पुनरप्यवेक्ष्य विभावयामास तयोस्तदैक्यं || ७४ || 
अथात्मजायामखिलान्तरस्थं निजात्मजीभूतमवेत्य चित्ते || 
सुविस्मितां प्रेक्ष्य समाहितात्मा चिरं निजानंदमयो बभूव || ७५ || 
अयं किमात्मातपतीक्ष्णभावं विसृज्य सद्मागतपद्मबंधुः | 
किमिंदुरुत्सृज्य हिमं सुधात्मा किमग्निरानंदमयोऽस्त्यदाहः || ७६ || 
इत्थं मुनिः स्वात्मगतं विचिंत्य शिवात्मतामात्मनि निश्चिकाय | 
पतिव्रता सा तनयं विभाव्य शिवं स्रवत्क्षीरकुचा बभूव || ७७ || 
अथ पुलकितगात्र्यां पुत्रमालिंग्य कक्षे कलयितुमुपसृत्योत्कंठितायां 
जनन्यां | 
करचरणमुखांगोपांगसंगीव बालः सुललितमुपदृष्टः 
सूर्यकोटिप्रभावान् || ७८ || 
तदनु मृदुलहस्तांभोजयुग्मं प्रसार्य प्रमुदितहृदि 
लीलाबालमाराद्गृहीतुं | 

पृ० १३९) भार्यांप्रति निरहंकारकृताल्लमामानुषबालगुणवर्णनं | 

गगनमिव न किंचित्स्प्रष्टुमासीत्स शक्यः किमिव पुनरवाप्तुं 
गाढमालिंगितुं वा || ७९ || 
किमिदमिति तया सुज्ञानया सोऽनुयुक्तः पतिरधिगततत्वः प्राह तां 
स्मेरवक्त्रः | 
सुत इव परमात्मज्योतिराभाति यन्नौ नहि सति सुतमात्रं विद्धि 
सर्वान्तरस्थं || ८० || 
न शक्यते वर्णयितुं प्रियेऽयं साकार इत्येव निराकृतिर्वा | 
स्वयंप्रभोऽसावकलः कलावाननादिरादिः पुरुषः पुराणः || ८ || 
नाजात इत्याद्रियते न जातो न हेतुदृष्टान्तसमन्वितः स्यात् | 
न निर्गुणो नापि गुणी परात्मा बालो न चाबाल इति प्रतीतः || ८२ || 
न भूमिरापोऽप्यनलोऽनिलो द्यौः स्प्रष्टुं क्षमन्ते परमार्थमेनं | 
नावच्छिदः कालदिगादिभिः स्यादस्यात्मनामात्मन ईश्वरस्य || ८३ || 
अणोरणीयान्महतो महीयान् यः कारणं कार्यमपि स्वयं स्यात् | 
तथा स्वयं कारणकारणाख्यो बोद्धुं न शक्यो न न बुध्यते च || ८४ || 
संतीव तस्याप्यखिलेंद्रियाणि न चेंद्रियार्थेषु गुणास्तदीयाः | 

पृ० १४०) न माययाऽसौ क्रियते स्ववश्यो मायां वशीकृत्य जयत्यसऽऽन्गः 
|| २५ || 
मर्माणि सर्वाण्यपि वेत्ति योऽसौ तन्मर्मवेत्ता न हि योऽपि कोऽपि | 
सौंदर्यसारः स्वयमीक्षणीयः स्प्रष्टुं न शक्यो गगनायमानः || ८६ 
|| 
वेदैरनेकैरखिलैश्च शास्त्रैर्वेत्तुं न शक्यो न हि तैरवेद्यः | 
अजाच्युतेंद्रादिसुरैरसाध्यस्तैः साध्वि सोऽसाध्यतयैव साध्यः || ८७ || 
जितेंद्रियाणां नियमेन नित्यं तपस्यतामेष मुनीश्वराणां | 
संलक्ष्यते कीलितवन्मनःसु न कील्यते सर्वगतो गुहेशः || ८८ || 
स्तनंधयाण्डीरशकृत्करा ये सुतास्तु योनिद्वयसन्धिलग्नाः || 
भवन्ति लोके शतशः पशूनां षडूर्मिबद्धाः सुखयन्तु तांस्ते || ८९ 
|| 
सुतोऽयमस्माकमलौकिकत्वान्न यस्य कस्यापि च भूतभावि | 
कृतार्थतायै गुरुरावयोस्तु प्रत्यक्षतामेति दृशोर्गुहेशः || ९० || 
इति प्रियामात्मभुवः स्वभावं निवेदयामास पतिस्ततस्तौ | 

पृ० १४१) प्रभोर्नाममीमांसा | 

स्तुत्वा शिखाभिर्निगमागमानां प्रणेमतुर्भक्तिरसानुभावात् || ९१ || 
ततो निजानंदमयाम्बुराशौ निमज्य चोन्मज्य सतीपती तौ | 
अनुज्ञया तस्य कुमारजिष्णोः पुत्रोत्सवं श्रावयतः स्म पुर्यां || ९२ || 
अथागतेभ्योऽखिलयाचकेभ्यो यथेष्टमिष्टार्थचयं वितीर्य | 
माता पिता चास्य सुतस्य नाम कर्तुं मनस्येवममंत्रयेतां || ९३ || 
न नामरूपे न तनुक्रिया वा प्रभोरमुष्यास्ति किमस्य नाम | 
भवेत्त्रिलोकव्यवहारयोग्यं श्रुतिप्रसिद्धं श्रुतिमौलिमौलेः || ९४ || 
संसारिता नास्य विचार्यमाणे नासावसंसारिपदेन सिद्धः | 
सदा शरण्यः शरणार्थिनां यद्वात्सल्यशाली शरणेषु नित्यं || ९५ 
|| 
मर्त्यो न चायं महितोऽपि मह्यां यतो न वर्णाश्रमपाशबद्धः | 
निवारणीयाः खलु सर्वधर्माः श्रुत्या परे ब्रह्मणि केवलेऽस्मिन् || ९६ || 
तस्मादलं शब्दनिषेधकार्थमाशब्दयोगाच्च भवेदलंमा | 
संज्ञाप्यलंमाप्रभुरित्यजस्रं भूयाज्जनाज्ञाननिरोधिकेयं || ९७ ||  

पृ० १४२) यद्वाऽल्लमोऽयं प्रथितः सभायां 
भूयादकाराक्षरभावभाजां | 
अनुग्रहः श्रीकलनान्महेशो गुहेश्वरः श्रीगुरुरूपधारी || ९८ || 
हठाद्य एषोऽल्लम इत्यमोघं पठेत नामाक्षरमादरेण | 
कठोरसंसारगिरिं विभिद्य लुठन्निजानंदनिधौ सुखी स्यात् || ९९ || 
इति विचार्य गुरू त्रिजगद्गुरोर्दधतुरल्लम इत्यभिधां शुभाम् | 
प्रभुरथाल्लमदेवमहेश्वरः शिशुरिवाप तथाविधखेलनं || १०० || 
नटति कुत्र च कुत्र च गायति क्व च विलासवशात्परिधावति | 
क्व च निमील्य दृशौ भृशमीक्षते क्व च परामृशते निखिलं जगत् || 
१०१ || 
क्व च बुधप्रकरैः स्वयमीक्ष्यते स्तुतिभिराद्रियतेऽधिकगौरवात् | 
क्व च कलाकुशलैरनुभाव्यते क्व च पितृप्रमुखैरुपलाल्यते || १०२ || 
क्व च बुधाननुगत्य सकृच्छ्रुतिस्मृतिपुराणशुभागमसत्कलाः | 
क्षणमधीत्य पठत्युचितस्वरैः स्वयमपाठयदन्यवटुव्रजान् || १०३ ||  

पृ० १४३) प्रभोरलौकिकबाललीलावर्णनम् | 

सकलनूत्नपुरातनसत्कृतिव्रजमधीत्य तदर्थमवेत्य सः | 
अपि च शास्त्रिगणान् पुरमागतानुगतः परिशीलयति स्म तान् || १०४ || 
जगति शास्त्रमतोऽधिकमस्ति वा किमथवात्र न चेति विचार्य तैः | 
न परमित्युदितोऽल्पमिति ब्रुवन् पितृकृताद्भुतशान्तिरभूत्प्रभुः || १०५ || 
अहह दृष्टिरभूदिति मातृका तमभिनीय गृहान्तरडोलनं | 
निटिलकेऽस्य मषीतिलकं दधौ त्रिरपि भूतिमधूलयदंगके || १०६ || 
अथ शिशूननुसृत्य विभुः स्वयं शिशुरिवाप्रतिमानविहारवान् | 
अभिनयन्निगमार्थमथाऽऽत्मनां क्वचिदगोचरगोचरतां ययौ || १०७ || 
अथ फणीन्द्रपुरं प्रविशन् क्षणात्फणिफणाग्रमणीन् प्रतिगृह्य सः 
| 
पुनरुपेत्य निजार्भकखेलने द्युमणिभाः फणति स्म च तैः प्रभुः || १०८ 
|| 
तदनु शक्रपुरं प्रविशन्क्षणात्तदुपकण्ठवने कुसुमादिकम् | 
समनुभूय मरुत्सरिदाप्लुतस्तदणिमादिगुणैः पुनराययौ || १०९ ||  

पृ० १४४) क्व च रवीन्दुयुगं परिगृह्य तद्रचिततालमनृत्यदयं प्रभुः | 
लसदुरोद्धृतवर्तुलतारकाकलितमौक्तिकहारललद्गलः || ११० || 
क्व च सुमेरुगिरिं परिवर्तयन् करयुगे नवनीतघटीमिव | 
धृतकुलाचलकन्दुककेलिभिः स विजहार महाद्भुतवैभवः || १११ || 
क्व च न पुष्पवदुज्वलमण्डलद्वयमसौ परिगृह्य सुमेलयन् | 
फणिपतिं परिवेष्ट्य तदंतरे रचितचाक्रिककेलिरभूत्प्रभुः || ११२|| 
अयमहो ननु बालक इत्यलं त्रिभुवनाद्भुतलीलतया प्रभुः | 
सकलकारणकारणमीशितेत्यमनुताखिललोकजनावलिः || ११३ || 
श्रुतिमूलकंदमृषिवृंदचिरभाग्यं हृदयारविंदगतमिंदुधरमाद्यं 
| 
हृतनादबिंदुकलमूर्ध्वचिदभिन्नं परिपूर्णमेतदिति भावयत तेजः || 
११४ || 
इति विद्वदीरितमुदारमधुरार्थं वचनं निशम्य पितरौ मुदितभावौ | 
कृतकृत्यभावमुपगत्य हृदयाब्जे निजभागधेयमिति तुष्टुवतुरेनं || ११५ 
|| 

पृ० १४५) सुज्ञानांबानिरहंकारकृताल्लमस्तुतिनिरूपणम् | 

जय जय जयाल्लम भवाब्धितरणे नौर्जय जय जयाल्लम कृतार्थय सदा 
नौ | 
जय जय जयाल्लम जगद्विनुतकीर्ते जय जय जयाल्लम चिदात्मनिजमूर्ते || 
११६ || 
जय जय जयाल्लम परेश्वर सदात्मन् जय जय जयाल्लम परात्पर चिदात्मन् 
| 
जय जय जयाल्लम परामृतसुधाब्धे जय जय जयाल्लम 
कृतैक्यशुभलब्धे || ११७ || 
जय जय जयाल्लम सुभक्तमणिसिन्धो जय जय जयाल्लम विरक्तजनबन्धो | 
जय जय जयाल्लम चिदंबरसुधांशो जय जय जयाल्लम हृदम्बुजरिरंसो 
|| ११८ || 
मज्जनक मत्सनक मत्कनकराशे मद्धृदय मत्सदय मद्गुरुवरेण्य | 
मद्विरद मद्वरद मज्जननमौले मद्विभव मत्प्रभव मत्प्रभुवतंस || ११९ 
|| 

पृ० १४६) मत्करुण मत्करण मत्कमलभानो मद्वदन मत्सदन मद्विदित सूनो 
| 
मन्मुकुर मन्मुकुट मन्मनसिजारे मत्कुतुक मत्कतक मत्कथित सूरे || १२० || 
मन्नाथ मद्गुरुस्वामिन् मदभीष्टप्रदायक | 
मल्लिंगमूर्ते मत्कीर्ते प्रसीदास्मान्प्रभोऽल्लम || १२१ || 
इति संस्तुत्य संस्तुत्य जननीजनकावुभौ | 
नत्वा सद्भक्तिभावेन प्रार्थयामासतुः सुतं || १२२ || 
अज्ञानध्वान्तमखिलमपसार्य कृपानिधे | 
प्रदर्श्य सुज्ञानपथं रक्षास्मान् शुभलक्षण || १२३ || 
इति विज्ञापितो भक्त्या पितृभ्यां जगतः पिता | 
अनुकम्पावशादेतावल्लमप्रभुरब्रवीत् || १२४ || 
हे मातर्हे पितः श्रुत्या युक्त्या च हृदि निश्चितं | 
रहस्यमेतत्तत्वार्थं श्रूयतामवधानतः || १२५ || 
इष्टलिंगे स्थिरां दृष्टिमधिष्ठायान्यनिस्पृहः | 
दुष्टसंसारविभ्रान्तिमपजह्याद्दृढव्रतः || १२६ ||  

पृ० १४७) पित्रोः प्रभुकृतत्रिविधलिंगाराधनोपदेशः | 
 
प्राणलिंगे दृढं भावं स्थिरीकुर्यात्प्रयत्नतः | 
प्राणायामसुखस्वापे प्लवमानो निरंतरं || १२७ || 
भावलिंगे शिवाद्वैतपरितृप्त्योन्मना भवेत् | 
इयमेव परा काष्ठा परमार्थानुभावने || १२८ || 
इत्युन्मनीकीलकमल्लमेशः प्रीत्या पितृभ्यामुपदिश्य सारं | 
सुज्ञानबोधामृतसिन्धुमग्नौ कृत्वा गुरू सर्वगुरुश्चचार || १२९ || 
इति गिरितनयायै शंकरः पंकजास्यै सकरुणमुपदिश्य प्रीणयामास 
धन्यां | 
तदवगतमिहोक्तं यन्मया सर्वमेतत्कलय मनसि भद्रे कार्यमीषत्करं नो 
|| १३० || 
वच इति विमलायाः स्पष्टमाकर्ण्य माया कथमिति 
निजकार्यव्यर्थतायास्तताप | 
पुनरपि मुनिवर्याः शम्भुमायावृता सा वशयितुमिममाशापाशबद्धा 
बभूव || १३१ || 
प्रभुचरितममोघं यन्मया श्रावितं वस्सकृदपि दृढभक्त्या ये 
पठन्त्यामनन्ति | 

पृ० १४८) इह सकलसुखानामाश्रयीभूय भूयः प्रमथपदमथान्ते 
प्राप्नुवन्त्येव सिद्धं || १३२ || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां 
प्रमथगणवचनानुकूलायां कलिकल्मषनिमग्नजनसमुद्धरणशीलायां 
प्रभुलिंगलीलायां प्रभुलीलावतारवर्णनगतिर्नाम षष्ठोऽध्यायः 
|| 

पृ० १४९) मायां प्रति विमलोक्तहितोपदेशः | 

|| श्रीनंदिकेश्वराय नमः || 
सप्तमोऽध्यायः || 

सूत उवाच- 
सिद्धवीरेश्वरानर्घ्यचरणाम्भोजभक्तितः | 
कृतकृत्या मुनिश्रेष्ठाः शृण्वन्तु प्रभुसत्कथां || १ || 
अथ माया प्रभोर्दिव्यमाहात्म्यं विमलोक्तिभिः | 
विज्ञाय विमलां प्राह त्रिमलक्षयकारिणीं || २ || 
विमले त्वदुपन्यस्तः प्रभुः साक्षात्परः शिवः | 
उपास्यमानः सोऽस्माकमभीष्टं किं न यच्छति || ३ || 
विमला प्राह तां मायां शृणु त्रैलोक्यसुंदरि | 
जेतुकामस्य मायायाः प्रभोस्तस्य महात्मनः || ४ || 
चित्तानुवृत्त्या सेवन्ते ये तेषां किं नु दुर्लभं | 
भक्तिर्विशुद्धा देवेशे भुक्तिमुक्त्युभयप्रदा || ५ || 
महाराज्येऽभिषिक्तस्य ग्रामणीत्वं यथाऽधमं | 
तद्वत् प्रभुपदाम्भोजभक्तस्य कियदैहिकं || ६ || 
आकर्ण्य माया तां प्रोचे प्रत्यक्षीकरणे प्रभोः | 
उपायं ब्रूहि विमले कृतार्थीकुरु मां सखि || ७ || 

पृ० १५०) विमला प्राह तन्वंगीं शिवं सम्पूज्य भक्तितः | 
तेन पुण्येन सद्गोष्ठीं लभेत्तादृऽऽन्महात्मनां || ८ || 
तस्मात्त्वमपि सर्वज्ञं नीलग्रीवं त्रिलोचनं | 
पूजयस्व सदा भक्त्या प्रसीदति ततः प्रभुः || ९ || 
मायां प्रोवाच विमले मधुकेशमहर्निशं | 
उपास्य नालभं किंचिदपि तस्य फलं ततः || १० || 
इतः परं न वक्तव्या कथेयमिति वादिनीं | 
उवाच मायां विमला माऽस्तु तेऽयं दुराग्रहः || ११ || 
पतित्वाऽनवधानेन स्वयं भूमिं निनिंद या | 
तन्न्यायं त्यज दुर्बुद्धे वृथा निंदसि शंकरं || १२ || 
विशुद्धबुद्धयः शम्भुं निजभक्ता भजन्ति ये | 
तेषां स्वर्णं मधुशिवः करस्थं स्वमनर्घ्यकं || १३ || 
अंगणे निधिराच्छन्नवस्त्रग्रथितकांचनं | 
कामधेनुः कल्पवृक्षश्चिंतामणिरिति श्रुतः || १४ || 
तं महादेवमाराध्य निजाभीष्टार्थसंततिं | 
को वा न लभते मर्त्यः किमत्राश्चर्यमीर्यते || १५ || 

पृ० १५१) मायां प्रति विमलोक्तेश्वरार्चनविधाननिरूपणम् | 

ज्ञात्वाऽनुष्ठानकर्तृर्णां सद्यः फलति शंकरः | 
अज्ञात्वाऽनुष्ठितं कर्म निष्फलं भवति ध्रुवं || १६ || 
अतः शास्त्ररहस्यं ते वक्ष्याम्युत्पललोचने | 
यच्छ्रुत्वा तदनुष्ठाय प्राप्नोत्युभयतः फलं || १७ || 
आदौ सद्गुणसम्पन्नं गुरुनाथमुपाश्रयेत् | 
गुरूपदिष्टा विद्यैव सद्यः श्रेयः फलिष्यति || १८ || 
असेवितगुरुं तेनानुपदिष्टार्चनाविधिं | 
भक्तिर्याति परित्यज्य हस्तिनीव मृगाधिपं || १९ || 
आगमोक्तविधानेन पात्रद्रव्याणि शोधयन् | 
अंगहस्तमुखादीनि ज्ञात्वा संपूजयेच्छिवं || २० || 
अविज्ञाय प्रमादेन शास्त्राचार्योपदेशने | 
मूढस्तामसपूजाया नैष्फल्यमधिगच्छति || २१ || 
रसनायां यथा शब्दं श्रवणे च रसं यथा | 
रूपं घ्राणे दृशि स्पर्शं त्वचि गन्धमिवार्पयन् || २२ || 
अविवेकेन मूढात्मा पूजाऽऽभासं करोति यः | 
निष्फलं तद्भवेत्तस्य न प्रसीदति शंकरः || २३ || 

पृ० १५२) तस्मान्मुखानि विज्ञाय मृडस्य परमात्मनः | 
विवेकेनार्पयद्धीमानिति शास्त्रार्थनिर्णयः || २४ || 
प्राकृतैः सहसाङीय बलात्पत्रादिकं नरः | 
लिंगाग्रे पातयित्वाथ नीचपक्वान्नमर्पयन् || २५ || 
विश्वासहीनो यः कुर्याद्राजसार्चनमीशितुः | 
तस्यार्चनं न गृह्णाति प्रीत्याऽसौ राजशेखरः || २६ || 
यो दानधर्मविमुखो ज्ञानविज्ञाननिंदकः | 
श्रीगुरूक्तागमविधिं विसृज्य स्वेच्छया पुनः || २७ || 
करोति तामसीं पूजां तां न जिघ्रति शंकरः || 
अतः शिवज्ञानशास्त्रपुराणागमसंहिताः || २८ || 
उपदिश्य तदीयार्थान् यो बोधयति सद्गुरुः | 
कृपार्द्रचित्तं भावज्ञं विद्वांसं तं गुरुं श्रयेत् || २९ || 
तदाज्ञया स्थिरीकृत्य भक्तिं जंगमसंयुतः | 
निरुद्धचित्तः सर्वेशं पूजयेद्विधिपूर्वकं || ३० || 
एकाग्रचित्तः सर्वेशमुपास्ते यो महामतिः | 
निष्कामो मुक्तिमाप्नोति सकामो भुक्तिमाप्नुयात् || ३१ || 

पृ० १५३) मायाय विमलोक्तशिवपूजोपदेशः | 

न दद्याद्भुक्तिदा मुक्तिं न भुक्तिं मुक्तिदायिनी | 
भुक्तिमुक्तिप्रदा सेयं शिवपूजा तु सात्विकी || ३२ || 
उपास्य शंकरं सर्वे हरिब्रह्मादयः सुराः | 
तत्तल्लोकाधिपत्यानि प्राप्नुवन् वैभवैः सह || ३३ || 
हस्तपादादियुग्देहं जीवहीनं सलक्षणं | 
यथा श्रीगुरुकारुण्यविहीनः कुजनस्तथा || ३४ || 
चतुःशीतं समाकृष्य सीरेणापास्य कत्तृणं | 
हल्या भूमिं समीकृत्य पर्जन्येऽप्यर्धवर्षति || ३५ || 
आर्द्रायामपि सार्द्रायां भूमौ जामित्वमाश्रितः | 
यो बीजं न वपत्यस्य सुक्षेत्रं वा कुतः फलेत् || ३६ || 
एवं विज्ञाय विधिवद्गुरोः सम्पाद्य सत्कृपां | 
दीक्षाविशुद्धहृदयो यजेत परमेश्वरं || ३७ || 
त्यक्त्वा भूतगुणान्सर्वान् पूजयेद्यदि शंकरं | 
कथं न स्यादभीष्टार्थलाभस्तस्य महात्मनः || ३८ || 
हस्तसंस्थेऽप्यथादर्शे यथान्धः स्वं न पश्यति | 

पृ० १५४) तथोपदेशहीनोऽपि न सिद्धिं लभतेऽर्चकः || ३९ || 
माये यदि त्वया शम्भुः पूजितः सद्विधानतः | 
पूजाफलं कुतो न स्यादुपदेशविधिर्न वा || ४० || 
न गृहीतोऽथवा सम्यऽऽन्मंत्रो जाप्यविधिर्न किं | 
न ज्ञातो वा यथाशास्त्रं भक्तिः पर्याप्यते न वा || ४१ || 
नास्ति वा तत्र ते श्रद्धा पूजायां सांप्रदायिकी | 
यद्यस्ति पूर्णसामग्री न भवेत्कामितं कुतः || ४२ || 
इत्युक्तवत्यां सद्युक्त्या विमलायां मदोत्कटा | 
माया विभवगर्वेण लघूकृत्येदमब्रवीत् || ४३ || 
एवंविधोपदेशादिप्रयासो मास्तु भामिनि | 
स्वेच्छयैव जगत्कृत्स्नं साधनीयं न चान्यथा || ४४ || 
श्रुत्वैतद्वचनं साध्वी संत्यज्य विमला तदा | 
तथाविधां कथां माया मग्ना दुर्भवसागरे || ४५ || 
केनोपायक्रमेणैनामुद्धरिष्यामि संकटात् | 
इति संचिंत्य मनसा युक्तिमेकां विचार्य च || ४६ || 

पृ० १५५) रहसि मायाविमलयोरुक्तिप्रत्युक्तिः | 

संस्मृत्य जगदंबायास्तामाज्ञां दुरतिक्रमां | 
स्नेहेनाभिमुखीकृत्य मायां वचनमब्रवीत् || ४७ || 
अनादिसिद्धा मैत्रीयमावयोर्नहि नूतना | 
त्वं वेत्सि किल पृच्छामि वाक्यमेकं वरानने || ४८ || 
न वंचयितुमर्हाऽहं वंचयिष्यसि चेच्छृणु | 
आज्ञा तव मया गौर्या दत्ता त्वं मा त्रपां वह || ४९ || 
यथार्थं ब्रूहि कल्याणि सत्यं हि नियमोत्तमं | 
इति तां सुदृढीकृत्य पप्रच्छ विमला रहः || ५० || 
वनिते लतिकातुल्या तवेयं तनुरुत्तमा | 
मनोजबाणभिन्नेव मर्मसंधिषु लक्ष्यते || ५१ || 
कथं दशेयं कल्याणि कस्मिन् जाता रतिस्तव | 
ब्रूहि तत्प्रतिकारं ते वक्ष्यामीत्युदिताऽब्रवीत् || ५२ || 
कथयिष्यामि विमले कामो मूर्त इवापरः | 
स्तवनीयगुणः कश्चिदस्ति विद्याधिकोत्तमः || ५३ || 
नाम्नांऽल्लम इति ख्यातो गम्भीरोदारविग्रहः | 
सर्वविद्यासु निपुणो धीरोदात्तगुणोत्तरः || ५४ || 
तन्मायापंजरे लग्ना रतिराजवशं गता | 
त्यक्ताभिमाना दुश्चित्ता चिन्ताक्रान्ता चलन्मतिः || ५५ ||  

पृ० १५६) गतसत्वा धैर्यहीना वर्जिताखिलसंस्मृतिः | 
तूलायमाना गेहान्तःशालायां तूलिकागता || ५६ || 
सखीभिः सह संच्छन्ना छिन्ना मारशरालिभिः | 
पतिता दुर्दशामेतामभूवं लघुतां गता || ५७ || 
अथ सा विमला प्रोचे मायां चंद्रानने शृणु | 
सत्यं तव मनोहर्ता साक्षादल्लम एव सः || ५८ || 
प्रभुर्विश्वाधिकः साक्षी मायां वश्यां चकार यत् | 
नान्यो भवति मान्योऽयं नित्यमुक्तो निरंजनः || ५९ || 
न विद्धि मार्दंगिकमात्रमेनं विद्याधिकत्वं स्वत एव सिद्धं | 
ब्रूते श्रुतिश्चापि समस्तविद्याऽधीशं महेशानममुं गुहेशं || ६० || 
सोऽयं प्रभुः कपटनाटकसूत्रधारः 
सृष्टिस्थितिप्रलयकृज्जगताममीषां | 
कोऽयं कुतः क्व च कदा च न केन चेति विज्ञातुमल्लमगुरुर्निगमैरशक्यः 
|| ६१ || 
यस्य प्राञ्चो न जानन्ति सरूपारूपभावनां | 
स केन वा प्रकारेण वर्तमानो न लिप्यते || ६२ || 
आकर्ण्य माया तां प्राह विमले किं त्वयोच्यते | 

पृ० १५७) मधुकेशालये अल्लममायाविमलानां संगमः | 

किं वेत्ति भवती वाक्यैरलंस्तावकमात्रकैः || ६३ || 
परमात्मैव स प्रोक्तः प्रभुरल्लमसंज्ञितः | 
अयं नटविटैस्तुल्यो मम मार्दंगिकोऽल्लमः || ६४ || 
तस्य चास्य कियद्दूरं न समीकुरु तेन तं | 
अंगारेणेव भास्वन्तं ह्रदेनेव महोदधिं || ६५ || 
इत्थं मायाविमलयोरुक्तिप्रत्युक्तिनालिका | 
आसीत्तयैव संगत्या मधुकेशालयं गते || ६६ || 
तत्राभ्यर्च्य महेशानं बहिर्निर्गत्य भामिनी | 
राजसेन विलासेन रंगमध्यं विवेश सा || ६७ || 
अल्लमोऽपि स तां दृष्ट्वा नृत्योद्युक्तां शुचिस्मितः | 
विद्याधिकैर्विस्मयेन तत्रत्यैरभिनंदितः || ६८ || 
अद्यैव वाद्यविद्याया जेया माया मयेति सः | 
तस्यां नटंत्यां चातुर्याद्वादयामास मर्दलं || ६९ || 
तद्दत्तचित्तां नृत्यन्तीं मायां मदनविह्वलां | 
विमला तां तदालोक्य चिन्तयामास मानसे || ७० || 
अत्र नृत्यं स्पृहा तत्र वागत्र ममता ततः | 
रीतयोऽत्रादरस्तत्र दृष्टिरत्र रतिस्ततः || ७१ || 

पृ० १५८) अहो सुमहदाश्चर्यं माया नाटयतेऽखिलान् | 
मायां नाटयते सोऽयमल्लमः पल्लवाकृतिः || ७२ || 
जपाकुसुमसान्निध्याल्लोहितस्फटिको यथा | 
तथैव मायासान्निध्यात्प्रभुर्दृष्टो गुणान्वितः || ७३ || 
स्फटिकः कुसुमापाये यथा शुद्धोऽभिलक्ष्यते | 
विसृज्य मायामगुणो निर्मलः सर्वदैव सः || ७४ || 
इति निध्याय विमला मायामन्वीक्ष्य सा पुनः | 
दर्शयित्वाऽल्लमं दृष्ट्या स्वमात्मानं प्रदर्श्य च || ७५ || 
अभिनीयोभयोरैक्यं स्वयोस्तस्य पृथक्स्थितं | 
प्रणामकरणं तस्मै सूचयन्ती दृशैव सा || ७६ || 
पृथिवीं गगनं चापि क्रमात्संभाव्य भामिनी | 
संज्ञयैवाब्रवीत्तस्यै स्वकर्तव्यं तदास्तिकाः || ७७ || 
तूष्णीं तिष्ठति यत्रायं निधाय भुवि मर्दलं | 
पादोपसंग्रहव्याजात्तदाऽऽवाभ्यां प्रगृह्यतां || ७८ ||  

पृ० १५९) प्रभोः पुरतः मयानृत्यनैपुण्यवर्णनम् | 

नायं प्रभुरिति ज्ञेयो ग्रहीतुं शक्यते यदि | 
ग्रहीतो व्योमवच्छून्यो यदि स्यात्प्रभुरित्ययं || ७९ || 
इत्थं विमलयाऽऽदिष्टा माया नयनभाषया | 
स्वयं तथाऽस्त्विति तथैवासूचयदिमां पुनः || ८० || 
अहो दृष्ट्यैव पुरुषानार्द्रयन्ति किलांगनाः | 
दृष्ट्या माधुर्यकलया नम्रीकुर्वन्ति तान्पुनः || ८१ || 
दृष्ट्यैवानंदधुरया क्षणाद्गृह्णन्ति तद्धनं | 
दृष्ट्यैव विरहाग्नीनामाचरंति समिंधनं || ८२ || 
अहो चपलचित्तानां स्त्रियः पुंसां हि वागुराः | 
दृग्बाण एव नारीणां साधनं पुंपराभवे || ८३ || 
दृशो मूलधनं स्त्रीणामवलंबनमप्यहो | 
इति तत्रत्यरसिकाश्चेष्टां दृष्ट्वा मिथोऽब्रुवन् || ८४ || 
मायानट्याः प्रभौ दत्तचित्ताया विरहाग्निना | 
तप्तायाः सकलांगानि विकलान्यभवन् द्विजाः || ८५ || 

पृ० १६०) अवधानं जहौ चेतश्चचाल मतिरप्यहो | 
तालमानं विहायैषा ननाट विषमक्रमं || ८६ || 
मेलसंघट्टनं चास्या अत्यरिच्यत नर्तने | 
गीतं विजातीयगिरा स्पृष्टं विषमता गतं || ८७ || 
तदानीमल्लमः सर्वं तस्या विज्ञाय चेष्टितम् | 
वृथानटनमेतन्मे किमनेनेत्यमन्यत || ८८ || 
रंगमध्ये विहायोच्चैर्मर्दलं महदद्भुतं | 
निष्क्रम्य नगरात्तूर्णं ययौ स्वच्छन्दमीश्वरः || ८९ || 
मायाऽथ दशमावस्था प्राप्तेव बहु दुःखिता | 
विनष्टधैर्यहृदया पपात भवि मूर्च्छिता || ९० || 
कथंचिदथ विज्ञाय हा हाल्लम बतात्र मां | 
विहाय क्व गतोऽसीति तताप मुहुरात्मनि || ९१ || 
न बबन्ध गलन्मौलिं पिदधे न च कंचुकं | 
सख्य एवोत्तरीयादि सज्जीचक्रुः समभ्रुवः || ९२ || 
तदानीं विमला मायामभ्येत्यासांत्वयद्द्विजाः | 
क्लिश्नासि किं वृथा बाले निर्बन्धः कस्तवाऽधुना || ९३ || 
येनाल्लमप्रभुर्यातस्तेन मार्गेण सत्वरं |  

पृ० १६१) प्रभुमन्वेष्टुं विमलादिभिः सह मायायाः पुराद्बहिर्गमनम् | 

सखीभिः सह सर्वाभिरावाभ्यामनुगम्यतां || ९४ || 
यथा सूचीमनुगतं सूत्रं तद्वत्प्रसर्पति | 
तथानुऽसृत्य तन्मार्गं यास्यामस्तद्वदंगने || ९५ || 
द्यावापृथिव्यावन्विष्य यत्र तिष्ठति सोऽल्लमः | 
गृहीत्वा तत्र तं भद्रे वशयिष्यामहे ध्रुवं || ९६ || 
गमिष्यामस्त्यजालस्यं यावद्द्रक्ष्यामहे प्रभुं | 
तावन्मनोजवं माये गृहीत्वोत्तिष्ठ सांप्रतं || ९७ || 
चिंतां त्यज गृहाणाशु धैर्यमित्युदितार्यया | 
बाढमित्युररीचक्रे सा मायोत्कंठिता भृशं || ९८ || 
ततो विमलयाऽन्याभिः सखीभिः सह भामिनी | 
पिधाय पौरचित्तानि गन्तुं समुपचक्रमे || ९९ || 
अहो मनुजनाथस्य पुत्री मर्दलवादकं | 
अनुसृत्य गतेत्येवं बभूवाऽथ जनश्रुतिः || १०० || 
इत्थं मिथो भाषमाणा न निवारयितुं क्षमाः | 
स्थाणुभूताः स्थिताः सर्वे माया श्रुत्वैव सा ययौ || १०१ || 

पृ० १६२) कदा द्रक्ष्येऽल्लममिति चिन्तयन्ती पदे पदे | 
त्यक्त्वा मंदगतिं माया शीघ्रेणाधावदास्तिकाः || १०२ || 
तीव्रगत्या प्रधावंत्यास्तस्याः पादौ व्रणोल्बणौ | 
शुष्कीभूताऽऽतपेनाश्हु लतेव तनुरुज्ज्वला || १०३ || 
क्वचिद्विपथगा माया लतावलयवेष्टिता | 
पादांगुल्योऽश्मभिश्छिन्नाः सुस्रुवुर्लोहितं बहु || १०४ || 
भूमावातपतप्तायां ददाहांगारवद्रजः | 
तृष्णया कण्ठनालोऽस्याः शुशोषास्तिमितो द्विजाः || १०५ || 
गच्छन्त्यां संभ्रमेणास्यां मोहिन्यां सकलात्मनां | 
तत्राश्ह्रमस्था मुनयः केचिद्दृष्ट्वा चकंपिरे || १०६ || 
सौंदर्यसारसर्वस्वामालोक्येंदुमुखीं द्विजाः | 
दृष्ट्वा मृगयुमायान्तं मृगा इव यतव्रताः || १०७ || 
कामः कवलयत्येव का वा गतिरिहेति ते | 
विचाल्य शंकितस्वान्ता दिशो दश पलायिताः || १०८ || 

पृ० १६३) वने मायासखीकृताल्लमगर्हणम् | 

योगदण्डान् योगपट्टान् लिंगसम्पुटिकास्तथा | 
काषायाम्बरवैययाघ्रचर्मभस्मफलानि च || १०९ || 
रुद्राक्षमालाजालानि पुस्तकानि कमण्डलून् | 
कराभ्यां कवलीकृत्य भीत्याऽनार्दोष्ठसंपुटान् || ११० || 
पलायमानांस्तान्दृष्ट्वा प्रभुः सर्वेश्वरोऽल्लमः | 
कारुण्यायत्तचित्तोऽथ स्त्रीभ्यः संरक्षितुं मुनीन् || १११ || 
स्थिरीकृत्य मनांस्येषां मुनिवेषधरो गुरुः | 
प्रत्यक्षीभूय तान्सर्वांश्चक्रे निश्चलमानसान् || ११२ || 
भूयो मायानटो भूत्वा योगीशो विटवेषधृत् | 
पूर्ववद्वंचितुं मायामाजगामान्तिकं स्त्रियाः || ११३ || 
तं दृष्ट्वा वनितास्सर्वा निधिं लब्ध्वेव दुर्विधाः | 
सन्तुष्टचित्ताः प्रणयाद्रोषावेशाद्बभाषिरे || ११४ || 
अहो धूर्ताल्लम विभो मायामस्मत्सखीं प्रियां | 
क्लेशयित्वा त्वदायत्तां किं फलं लब्धवानसि || ११५ || 
राजपुत्रीमिमां बालां जातीमिव मृदुत्वचं | 
हसंतिकायां संताप्य सारस्यं हतवानसि || ११६ || 
भो हंसतूलिकातल्पनिद्रार्हायाः कथं शठ |  

पृ० १६४) शर्कराऽर्हति यानाय पद्भ्यां शरफलोपमा || ११७ || 
सिंहासने वयस्याभिः सेवनीया कथं सखी | 
कुशविष्टरमारोढुं वनेऽर्हति वरानना || ११८ || 
हेमपल्यंकिकारूढा वीज्यमाना सखीजनैः | 
व्यजनैर्याति या तस्या अटव्यामटनं कथं || ११९ || 
नवरत्नमये गेहे क्रीडन्ती लीलया कथं | 
स्थातुं कुंजकुटीरेषु सार्वभौमसुताऽर्हति || १२० || 
वयमेवापराधिन्यो नापराधस्तवाऽत्र भो | 
यतोऽविज्ञाय ते स्वान्तमदाम हृदयं तव || १२१ || 
अविचार्य कृतं कार्यमपहासाय कल्पते | 
रूपं न कारणं पुंसां श्रुतिं विश्वस्य वंचिताः || १२२ || 
हृदयालुरिवैतावत्कालं बालां विमोहयन् | 
तिरोधायात्मकौटिल्यं रतिमुत्पाद्य लीलया || १२३ || 
कंसरीत्या विभेद्याद्य हार्दं घोराटवीं कथं | 
कृतज्ञत्वं परित्यज्य कितवत्वं समागतः || १२४ || 

पृ० १६५) मायासखीभ्योऽल्लमवचननिरूपणम् | 

पुंमक्षिकार्भकस्यापि प्रवेष्टुं तावदक्षमम् | 
प्रेम्णा प्रविशितोऽसित्वं तरुणीमणिमंदिरम् || १२५ || 
समर्पितात्मसर्वस्वः सख्याऽस्माकं गृहाधिपः | 
भूत्वाऽन्ते क्लेशयस्येनामहो कीर्तिः कियत्यसौ || १२६ || 
अपख्यातिरियं भाव त्वया संपादिता ननु | 
त्वद्वियोगे कुतोऽस्याः स्यान्मनः कंसोपमस्थिरं || १२७ || 
इत्युपालम्भवाक्यानि श्रुत्वाऽल्लमविभुः स्मयन् | 
मायावयस्याः संप्रेक्ष्य वचनं चेदमब्रवीत् || १२८ || 
वृथा निष्ठुरभाषाभिरलं गच्छथ बालिशाः | 
किं वा प्राऽऽन्मायया साकं संबन्धोऽभिमतो मम || १२९ || 
किं वा साप्तपदीनेन मायां संगतवानहं | 
किं वाऽद्य कलहं कृत्वा निष्क्रान्तोऽहं त्वदाश्रमात् || १३० || 
मामुदासीनभावेन स्थितं दृष्ट्वा शिवालये | 
स्वयं कामयमानेयं भ्रान्ता मदनविह्वला || १३१ || 
त्यक्ताभिलाषे च मयि तदा भावमजानती | 
किमर्थं प्रकटीचक्रे सखीनां पुरतो रतिं || १३२ || 
स्वयमेव वृथा रत्या जारभावेन भामिनी | 

पृ० १६६) लोकापवादमतनोदहो मयि विरागिणि || १३३ || 
विकारयतु मां कामं कामुकी न हि विक्रिये | 
तयाऽहं न हि कीटेन तृट्यते दीप्तमुल्मुकं || १३४ || 
स्त्रियो धूर्ता इति धिया तूष्णींभावेन संस्थितिः | 
अपराध इव ज्यायानहो दुःसंगसंकटं || १३५ || 
नार्यः किमेतत्कापेयमपराधं भवत्कृतं | 
मययारोप्य वृथा मोहादटवीमागता हठात् || १३६ || 
भो भो नारीसमूहा इह सकलमहीमण्डले चण्डभानुः 
स्फूर्त्या रीत्या कया वा विहितपरिकरश्चारुश्रृंगारवेषः | 
काषायालंबनो वा कनकमणिगणालंकृतो वाऽनपेक्षो 
रुद्राक्षालंकृतो वा विषयविरहितः स्वैरमेकश्चरामि || १३७ || 
सर्वं मययेव जातं मयि सकलमिदं वर्तते लोकजातं 
लीनं मययेव पश्चादहमखिलगतः सूत्रवन्मौक्तिकेषु || 
न स्पृष्टो येन केनाप्यहमभिसरता गन्धलेशेन पाश-
च्छेदार्थं भक्तिभाजां सगुण इव जनैर्लक्षितः संचरामि || १३८ ||  

पृ० १६७) वने मायाकृताल्लमावहेलनम् | 

योगित्वं प्राप्य लोके प्रकटयितुमहं पारहंस्यानुभावं 
शैवे सर्वोत्तमत्वं श्रुतिभिरभिनुतं शाम्भवीं चापि दीक्षां || 
धृत्वा वेषं तदीयं जगद्वनकृतौ वर्तमानः स्वतन्त्रः सोऽहं 
मायाविधेयो विषमविषयभुक् कूटकारी कथं स्यां || १३९ || 
इत्थं प्रभौ वदति सा परिमुह्य माया त्यक्त्वा ह्रियं 
स्मरवशादविबुद्धतत्वा | 
भूयोऽपि तं त्रिभुवनैकगुरुं जगाद कामातुरस्य हि विवेककथा न जन्तोः 
|| १४० || 
भो धूर्त कामुकतया हृदयं प्रविश्य पूर्वं ममाश्रुतरतिः 
कृतहार्दभावः || 
उत्पाद्य वश्य इति विश्वसनं न लीनं किं वाऽपदिष्यसि निरस्य वचोऽधुना 
त्वं || १४१ || 
उन्मत्तता न हि ममाद्य न वंचनीया त्वां नोत्सृजामि शपथं कलये 
त्वदंघ्र्योः | 
वाग्ब्रह्मवादमपसार्य विचार्य पूर्वं मामल्लम प्रतिगृहाण 
तवैकजायां || १४२ || 

पृ० १६८) कापट्यशाबरजपानृतवेषभाषा 
योषावशीकरणनर्तनगीतवादाः | 
तारुण्यरोधकुहनौषधकूटकृत्यसोल्लुण्ठनभ्रमणकौत्सितकौचमाराः 
|| 
द्यूतेन्द्रजालमथमायिकतापहासकौटिल्यलौल्यकरलाघववंचनानि | 
पुंसां प्रसिद्धिमुपयान्त्यथ योषितां वा धर्मा इति त्रिभुवनेऽपि विदन्ति 
सर्वे || १४४ || 
इत्युक्तवत्यां भुवनैकरत्यां प्रभुः प्रतिद्वंद्वितया किमस्याः | 
वादान् ममेति प्रहसन्विरेमे सैव च्छलादल्लममाह माया || १४५ || 
अहो मया लौकिकतामुपेत्य समर्पिते स्वात्मनि मामुपेक्ष्य | 
भवानुपन्यस्यति केवलत्वं निजं तथा चेच्छृणु मत्प्रभावं || १४६ || 
अहं हरिब्रह्महरादिदेवान् महाप्रभावान् विदधाम्यधीरान् | 
महर्षिवर्यान् स्खलदूर्ध्ववीर्यान् कुर्वैऽगनालिंगनसंगतांगान् || १४७ 
|| 
उरोहमाक्रम्य हरेर्वसामि हरस्य वामार्धतनुं हरामि | 

पृ० १६९) वने स्वोत्कर्षन्तीं मायां प्रति प्रभुदेवस्योक्तिः | 

करोमि वाग्बंन्धनमब्जसूतेः परे कियन्तो मम वासवाद्याः || १४८ || 
आदित्यदैत्योरगसिद्धसाध्यान् गन्धर्वविद्याधरकिन्नराद्यान् | 
भृत्यान्विधाय प्रविचालयामि भवान्कियानल्लम मां विरोद्धुं || १४९ || 
अतस्त्वयैषाल्लम धूर्तचर्या विशेषतोऽस्मत्पुरतो न कार्या | 
मर्यादया मद्वचनं विधेहीत्युक्तः प्रभुः साग्रह एवमूचे || १५० || 
अरे जरद्वारविलासिनीव पुराकथानां कथनैर्वृथा किं | 
करोषि वाचालतया विवादं परापवादान्न विभेषि मूर्खे || १५१ || 
यदि स्वसामर्थ्यमथापि माये सदात्मतत्वानुभवार्थवादैः | 
मदीयविद्यां चिदचिद्विवेकास्पदोक्तियुक्त्या विजयस्व तावत् || १४२ || 
अखण्डपाण्डित्यबलेन युक्तीर्विखण्ड्य मां स्वीकुरु तावकीनं | 
सुखार्थिनी मौर्ख्यबलेन चेन्मे नखाग्रमात्रं च न चालयस्याः || १५३ || 
हराच्युतब्रह्ममुखांश्च लेखान् पराभवं प्रापयितुं क्षमेति | 
दुराग्रहोक्तं वचनं न लक्षीकरोमि यत्साहसिका वधूट्यः || १५४ || 

पृ० १७०) त्वया विबुद्धस्त्वयि सन्निविष्टः स्वयं सदा प्रेरयते क्रियासु | 
य ईश्वरस्तत्करुणा यदि स्याज्जयेस्तदा मान्यतया भवारिं || १५५ || 
इत्यल्लमोक्तं वचनं निशम्य प्रत्युत्तरं दातुमसावशक्ता | 
अत्यन्तखिन्नात्मनि किंचिदोह्य सत्यात्मकं स्वामिनमाह माया || १५६ || 
केनाविबुद्धः क्व नु सन्निविष्टः को वा स्वयं प्रेरयते क्रियासु | 
क ईश्वरस्तत्करुणा कुतः स्यात् कथं जये मान्यतया न वेद्मि || १५७ || 
त्वदीयसूक्ते प्रतिवक्तुमेषा कथं विभो निष्ठुरतां प्रयातु | 
मयोच्यते चेदरुचिर्हृदि स्यान्मनोरथो मेऽस्तु यथा कथंचित् || १५८ || 
पुरोन्नमादौ परिवेष्य कंसे क्षुधातुरस्यापहृतिः किमर्हा | 
कियत्यहं भाषितुमग्रतस्ते गृहाण मामल्लम पल्लवोष्ठीं || १५९ || 
इतीरितां वाचमनादरेण निरस्य हस्ताभिनयेन तस्याः |  

पृ० १७१) वने स्वोत्कर्षन्तीं मायां प्रति प्रभोरुक्तिः | 

हुंकारपूर्वं पुनराह मायां मायातिगो देशिकचक्रवर्ती || १६० || 
माये किमित्थं गदितुं तवार्हं श्रुत्वापि मां कामलतालवित्रं | 
भ्रान्तेर्गतोक्तौ मुसलेन शीर्षं संवेष्टयेत्युक्तिसमं भजेति || १६१ || 
आपाततः स्युर्मधुरा हि कामाः स्रक्चंदनादौ विषये विषाभे | 
स्वीकृत्य तान्मूढजना इवाहो कथं विनंक्ष्यन्ति शिवैकतानाः || १६२ 
|| 
ये दीक्षिताः के च न योगतंत्रे त्यक्तुं दुरन्तान्विषयानसक्ताः | 
वदन्ति जयया अनुभूतिपूर्वमित्येवमेते नहि संमता मे || १६३ || 
अग्नौ हुते प्रज्वलिते यथाज्ये न शाम्यति प्रज्वलति द्विरुच्चैः | 
तथानुभूते विषये न शाम्येद्विवर्धते यद्द्विगुणं तदाशा || १६४ || 
जग्ध्वा सर्षपसस्यानि वृषो न त्यजति क्षुधां | 
किं तु तस्योदरं शुष्येदुष्णिम्नाऽग्निप्रकोपतः || १६५ || 
अतो विषयसंगत्या सुखलेशो न विद्यते | 
जन्तोर्विवेकहीनस्य कथंचिदपि बालिशे || १६६ ||  

पृ० १७२) उल्लासेन गृहं दग्ध्वा कुत्र तिष्ठेन्मदोद्धतः | 
हत्वा विवेकं कामेन कथं मायां तरेज्जडः || १६७ || 
इत्यल्लमप्रभोरुक्तीरनादृत्याविवेकतः | 
माया दुराग्रहावेशाद्वक्तुं समुपचक्रमे || १६८ || 
प्रसार्य वाग्मितां धूर्त ममाग्रे किं प्रभाषते | 
बहिर्विरागमात्रेण कृतकृत्यो भवानिव || १६९ || 
वाचः परा च पश्यन्ती मध्यमा वैखरीति याः | 
ताः सर्वा मत्पदाम्भोजघट्टनेनोदयं गताः || १७० || 
वामपादादधः सर्वे वाग्विलासा मम स्थिताः | 
त्यक्त्वा मायिक वाग्जालं भुंक्ष्व भोगान्मया सह || १७१ || 
अल्लमोप्याह भो माये किं न श्रुतमिदं त्वया | 
पूर्णिमा यावदेतस्यास्तावद्भोग इतीरितं || १७२ || 
वृथा किं जल्पसि भ्रान्ते हित्वा लज्जां ममांतिके | 
दुराशापाशमुत्सृज्य गृहं याहि सखीयुता || १७३ || 
आकर्ण्य वाक्यमथ सा वनिताल्लमस्य निश्चित्य भावमहहेति 
रुदत्यभीक्ष्णं | 
भूयोऽपि धैर्यमवलंब्य कथंचिदीशं निंदंत्युवाच वचनं 
पुरतोऽल्लमस्य || १७४ ||  

पृ० १७३) वने मायां प्रति प्रभोरुक्तिः | 

येनापि केन विधिना परमेश्वरस्य पूजा फलिष्यति कृताखिलकामितार्थान् 
| 
इत्यादिसूक्तिरनृताऽभवद्य नूनं येनाहमर्चितवती शिवमेव मासं || १७५ 
|| 
भक्त्या समर्प्य सकलं मधुकेश्वरस्य संप्रार्थ्य पूजितवती तव 
भावबन्धं | 
नित्यं स दैवतगुरुर्हृदयेऽनुकम्पामुत्सृज्य खेदयति मामहहा कथं स्यात् 
|| १७६ || 
श्रुत्वैतदल्लमविभुः प्रहसन् बभाषे किं निंदयाऽद्रिधनुषः 
फणिभूषणस्य | 
ये पूजयन्ति नियमेन जितारिवर्गास्तेषां ददाति गिरिशः 
परिपूर्णसौख्यं || १७७ || 
ये तामसेन हृदयेन निजेच्छयैव शास्त्रोपदेशरहिताः शिवमर्चयन्ति | 
तेनांगहीनभजनेन न लब्धकामा निंदंति दैवतगुरुं भुवि पामरास्ते 
|| १७८ || 
सौवर्णमेतदपमुद्रितमित्यभिज्ञेनोक्ते वृथा कलहकृत्किमु साधयेत्तत् | 
माये तथा त्वमपि मामथ वा महेशं निंद त्वया किमिह 
साध्यमबुद्धतत्वे || १७९ || 

पृ० १७४) का त्वं कुतर्कजटिले मम संगतिस्ते 
वैराग्यभाग्यपरमार्थनिधेः क्व योग्या | 
गच्छ त्वमात्मनगरीमटवीं क्व वाऽथ कोऽयं सुनिश्चितमतेरभिमान 
एषः || १८० || 
श्रुत्वा तदुक्तमथ सा मनसाऽतिखिन्ना कामातुरा सबलमात्मभुवं 
विनिंद्य | 
निःश्वस्य शश्वदुरगीव निरुद्धवीर्या पर्याकुला निजसखीहृदये पपात 
|| १८१ || 
तप्तामिवार्ककिरणैः कुमुदश्रियं तां दृष्ट्वा सखीं 
स्मरशरज्वरतापखिन्नां | 
वाचा सुधामधुरया विमला रसज्ञा प्राहाल्लमप्रभुमणिं 
प्रणतार्तिनाशं || १८२ || 
आधार सर्वजगतां भजतां शरण्य सर्वज्ञ 
सद्गुण षडूर्मिकथातिदूर | 
सत्यात्मक त्रिमलसंक्षय सर्वसाक्षिन् विज्ञापयामि कृपया मयि 
पालयेमां || १८३ || 
माया पुरा करुणया परिपाल्य पश्चात्त्यक्ताधुना कथय जीवति सा 
कथं नु | 
ग्रामोऽथ वा भवतु ते निलयोऽटवी वा तत्रैव तावकपदं 
श्रयतामियन्नः || १८४ ||  

पृ० १७५) वने विमलां प्रति प्रभुराजस्योक्तिः | 

यद्वा कृपां समवलंब्य महानुभाव मायां पुनर्बनवसीं नगरी 
समेत्य | 
आच्छाद्य सर्वमनुगृह्य दिनानि कानि यात्रां करोतु भगवानथ को नु 
दोषः || १८५ || 
इत्थं कृतांजलिपुटा विनयेन नम्रा विज्ञापनां विनुतिपूर्वकमाचचार 
| 
तामल्लमोऽपि विमलां निजतत्त्ववेत्रीं प्राह स्मिताधरपुटः 
प्रभुसार्वभौमः || १८६ || 
सत्यापयेत्यभिहिते भुवि कूटवादान् शक्नोति को नु जगति व्यवहर्तुमेतैः | 
मायां भजेति कथिते शिवयोगिनस्तामस्मादृशास्तदहिताः कथमाश्रयन्ते 
|| १८७ || 
आतंचनेन दधितां पय एव याति नो जातु याति हि पयः कपटोक्तिजालैः 
| 
चापल्यमेति विषयेष्वबुधो न विद्वान् सम्यग्विचार्य विरमस्व तमःप्रबोधात् 
|| १८८ || 
इत्यल्लमस्य वचनं विमला निशम्य भूयस्तमाह भवता कृपया गृहीता | 
प्रागेव तेन सुकृतेन तवैव योग्या यत्स्पर्शवेधिखचितं कनकायतेऽयः || 
१८९ ||  

पृ० १७६) तामल्लमोऽथ वचनं जगृहे त्वदुक्तं सत्यं तथापि न हि 
लोष्टमहो सुवर्णं | 
मानुष्यमेत्य परमार्थपदं न किंचिद्या वेत्ति सैव खलु 
लोष्टसमांतरं न || १९० || 
इत्यल्लमे हृदि निरस्य वदत्यथैषा निश्चित्य तस्य परमार्थविरागभावं 
| 
भूयस्तमाह विमला विनयेन सख्या दुर्मानभंगभयमात्मनि सूचयन्ती || 
१९१ || 
निर्दोष सन्मुनिमनोहर भक्तपोष विज्ञानसागर कृपानिलयाऽल्लमार्य | 
मायां मम प्रियसखीं यदि न त्यजेथाः वाग्वैखरी न हि रुचिष्यति 
हैमवत्याः || १९२ || 
हेमादिशून्य भवतः किमियं जुगुप्सा देवः शिवोऽपि शिवया सुखकेलिमेतु | 
दोषो न चायमकलंकशशांककीर्तेस्संतोषणं हि शिवयोस्तव 
मुख्यकृत्यं || १९३ || 
स्त्रीपुंसयोर्यदि जयापजये प्रतिज्ञा तत्र स्त्रियं विजयमाकलयन् हि 
धुर्यः | 
शंभोर्न हैन्यमपि किंचिदनेन विद्वन्नालोच्य पश्य मनसेत्यथ तां स 
ऊचे || १९४ || 

पृ० १७७) वने विमलां प्रति प्रभूक्तमायागुणदूषणम् | 

ज्ञातं मयाऽद्य विमले हृदये त्वदुक्तं स्याद्वा तथा हृदि विरागघने 
पूराऽस्याः | 
मायारतिं हि चकमे विषयाभिलाषान्नो नित्यसौख्यपदवीमविवेकनिम्ना || 
१९५ || 
माया तमःपरिणता किल तामसीयं बीजं यदीयमवनौ निहितं स 
वृक्षः | 
स्वप्नेऽपि सा विषयवासनयैव भुंक्ते स्वात्मोचितं तनुसुखं परमार्थ 
एषः || १९६ || 
सत्यं ब्रवीमि जलधौ सकलांबु सौधं मेरोः शिखाः क्षितितलं परितो 
लताभाः || 
सर्वे द्रुमा यदि च कल्पमहीरुहाः स्युर्माया तथाऽपि न लभेत 
निजात्मबोधं || १९७ || 
साऽऽहाल्लमोक्तममृतं श्रवणेन पीत्वा देवस्य चित्तमथ भाग्यबलं 
वधूट्याः | 
को वेत्ति मादृशजनाः किमु भाजनानि युष्मान्पुनः पुनरनात्तभयाः 
प्रवक्तुं || १९८ || 
इत्यंघ्रिपद्मयुगले निटिलं निधाय भक्त्या प्रणम्य विरतां विमलां 
प्रसाद्य | 
मायां विलोक्य हृदयं तदनादरेण कर्तुं निरीहमिदमाह विभुश्चिदात्मा 
|| १९९ || 

पृ० १७८) क्वांधं तमः क्व च रविः क्व च कामदर्पः क्वात्मा 
परोक्षजनिका परतत्वचिंता | 
क्वाधः स्थितं क्षितितलं क्व च नाकपृष्ठं क्व त्वं क्व 
निर्मलशिवाद्वयबोधवृत्तिः || २०० || 
तत्प्राप्तये समुचितं पदमाशु याहीत्युक्ताल्लमेन सुदती हृदि दह्यमाना | 
आहो मयाखिलजगद्विदितं मिलित्वा बह्व्यो निशाः क्व न गमिष्यसि चेत्युवाच 
|| २०१ || 
स्वप्ने मयाऽपि बहुशो रतिकेलिकासु संक्रीडितोऽसि हृदयं तव 
संश्रिताऽस्मि | 
त्यक्त्वाऽद्य मां तव गतस्य व्यथा कथंचिद्भ्रांतिर्न यास्यति सदेत्युदितो 
जगाद || २०२ || 
स्वप्ने त्वमाहितविषाहिरदालिदष्टा खेदेन तत्र रुदती प्रतिबुध्य पश्चात् 
| 
भूयोऽपि रोदिषि यदि त्वदवाप्तकामो भ्रान्त्या चलामि न हि चेन्मम 
नापवादः || २०३ || 
त्वं मोहपाशविवशा सुरतभ्रमेण कष्टं गता किल वृथैव 
विनावलंबं |  

पृ० १७९) वने हठाद् भाषन्तीं मायां प्रति प्रभोरुक्तिः | 

निःसंगनिस्पृहतया मयि निर्विकारे किं नावबुध्यसि तदा मदनाकुलत्वं 
|| २०४ || 
तस्मात्कुचेष्टितवचोभिरलं तवेति प्रोक्ताऽल्लमेन तरुणी तमुपेत्य माया | 
आहेदमद्भुतपदैः कृतकायमानस्त्वं यातु काम इव भासि कुतोऽपि कामं 
|| २०५ || 
त्वां नोत्सृजामि शपथं कलये बलाद्वा संगृह्य यामि नगरं 
मृतिरंततो वा | 
प्रख्यातिरस्तु भुवि शैलसुताप्रतिज्ञा निर्वाहमेतु न हि चेदहमंगना न 
|| २०६ || 
इत्थं विकत्थनवचः प्रभुराकलयय प्रोचे प्रहस्य नयनेन भवद्गृहे प्राक् 
| 
आलिंगनाय मदनातुरया त्वया मे गात्रं गृहीतमगृहीतमहो न वेत्सि || 
२०७ || 
अंगांगसंगतिमपेक्ष्य चिरं गलंत्या कामांधया कलितमप्यणु वा 
मदंगं | 
हस्तांघ्रिलिंगमथवाऽधरवत्सकंठं नास्पृष्टमित्यह ह वेत्सि कुतो 
भ्रमोऽयं || २०८ || 
गच्छाश्हु गेहमिति तद्वचनं निशम्य मायाऽक्षिसंज्ञितसखीनिवहैः 
सहैनं | 
मौर्ख्यादियेष निखिलात्मगतं गृहीतुं  श्रीमानदृश्यपदवीं प्रययौ 
स देवः || २०९ || 

पृ० १८०) इति सकलमुनींद्राः श्रावितं वः समस्तं 
प्रभुचरितमविद्याकर्मनिर्मूलनाढ्यं | 
पठति परमभक्त्या यः पुमान् दोषदूरः स भजति परतत्वं 
सर्वसाम्राज्यसौख्यं || २१० || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां 
प्रमथगणवचनानुकूलायां कलिकल्मषनिमग्नजनसमुद्धरणशीलायां 
प्रभुलिंगलीलायां 
विमलागमनतत्कृतप्रभुमहिमानुवर्णनतदीयलीलावतारकथनमायापराज्
अयप्रतिपादनगतिर्नाम सप्तमोऽध्यायः ||

पृ० १८१) वने विलपन्त्याः सुताया अन्तिकं पित्रोरागमनम् | 

|| श्रीनंदिकेश्वराय नमः || 
अष्टमोऽध्यायः || 

सूत उवाच- 
सिद्धवीरगुरुभक्तिरसार्द्रा अल्लमप्रभुकृपाजितमायाः | 
आदरेण मुनयः प्रभुलीला श्रूयतां प्रमथसंततिगुप्ता || १ || 
अल्लमेऽन्तर्हिते माया शोकाब्धौ प्रविमज्जती | 
आलोक्य विमलां प्राह खिन्ना गद्गदितं वचः || २ || 
कथं यास्यामि विमले पार्वत्या अहमंतिकं | 
सा मामन्वीक्ष्य विफलां कथं यातु शिवान्तिकं || ३ || 
अहो कष्टमहो कष्टं प्रतिज्ञातं वृथा गतं | 
हसिष्यंति सभां मध्ये सर्वे सामाजिकाश्च मां || ४ || 
इत्युक्त्वाऽऽत्मनि खेदेन विलपन्ती सखीजनैः | 
मुहुर्मुहुर्निःश्वसन्ती पपात भुवि मूर्च्छिता || ५ || 
अथ राजा सुतां द्रष्टुं ममकारो बलैः सह | 
आगत्य वनमन्विष्य कुत्रचित्तां ददर्श ह || ६ || 
सखीभिः सह तां क्लान्तां चिंताक्रान्तां सुतां तदा | 
दृष्ट्वा तत्पितरौ खिन्नौ समीपं प्रापतुर्द्विजाः || ७ || 

पृ० १८२) हस्ताभ्यां तां समालिंग्य प्राहतुर्मोहिनीनृपौ | 
चिंतां त्यज सरोजाक्षि चित्तविभ्रमणं कुतः || ८ || 
मंडलाधिपतेः पुत्रे त्वामद्योद्वोढुमीच्छति | 
अनुसृत्याटवीं प्राप्ता कथं मार्दलिकं सुते || ९ || 
अहो कुमुदपत्राक्षि दुरवस्थामिमां कथं | 
अनुभावयते सोऽयं शिवस्त्वां बत निर्घृणः || १० || 
अर्धरात्रे समागत्य माता तव मनस्विनी | 
बोधयामास तन्वंगि कथं न श्रुतवत्यसि || ११ || 
अन्यमूर्धाभिषिक्तानामहं भर्तेति विश्रुतः | 
तादृशं मामनादृत्य कथं वैयात्यमागता || १२ || 
सांप्रदायिकमर्यादां कथं वा त्यक्तुमुद्यता | 
कथं साहसिका पित्रोराज्ञामुल्लंघितुं क्षमा || १३ || 
किमनेन स्थितस्यैव चिंतनीया गतिः किल | 
गताम्बुसेतुबन्धोक्तन्यायेन किमतः परं || १४ ||  

पृ० १८३) वने मोहिनीराज्ञोः समक्षं विमलामाययोर्भूमेस्स्वर्गगमनम् | 

मयैष क्षमितो मन्तुः शीघ्रमुत्तिष्ठ बालिके | 
पल्यंकिकां समारुह्य गम्यतां मंदिरं प्रति || १५ || 
इत्युक्तवन्तं राजानमवलोक्य शुभानना | 
विमला प्रौढया वाचा विस्पष्टमिदमब्रवीत् || १६ || 
त्यज राजन् सुताभ्रान्तिं मायैषा दुहितुर्गिरेः | 
सन्निधौ देवदेवस्य प्रतिज्ञामतनोत्किल || १७ || 
मदीयहावभावाद्यैरल्लमप्रभुवल्लभं | 
वशयित्वा हरिष्यामीत्यद्रींद्रसुतया समं || १८ || 
बहुधा वंचितोऽप्येष प्रभुः सर्वजगन्मयः | 
निर्जित्य गतवान् मायां प्रतिज्ञाऽस्या हताऽमुना || १९ || 
कैलासमावां गच्छावः कार्यं नास्ति महीतले | 
राजन्विषादं संत्यज्य नगरीं गच्छ मा चिरं || २० || 
इति नृपमथ पत्नीमीरितैः सांत्वयित्वा निजनियममहिम्ना निर्गते 
भूमिमार्गात् | 
सुरपथि विमलेयं सुंदरी साऽपि माया क्षणमुपरि मिलित्वा जग्मतुः 
शंभुशैलं || २१ || 
राजाऽथ पत्नीसहितो महार्त्या क्लिश्नन्वदन्हा बत हा बतेति |  

पृ० १८४) भूमौ पतन्मूर्ध्नि रजो निषिंचन् लुठन्रुदन् पुत्रि कुतो गतेति || 
२२ || 
क्रुशंस्तपन्नाः किमिति प्रशुष्यन् भुग्नोभवन्नात्मनि वेपमानः | 
स्खलञ्छ्वसन् स्थातुमशक्नुवानश्चिखेद पुत्रीवीरहेण विप्राः || २३ || 
तच्चारुता तत्पटुता विलासास्ते वा कथं स्युर्भुवि गोचरा नः | 
कथं नु विस्मर्तुमिमान्क्षमाः स्मः स्त्रिया सहेत्थं विललाप राजा || २४ 
|| 
तदा गुरुस्तस्य समेत्य तूर्णं श्रीमानहंकार इति प्रसिद्धः | 
विवेकबोधं कृतवानहो किं वृथाऽऽत्मखेदेन गतां प्रतीति || २५ || 
आज्ञां शिवस्याखिलवल्लभस्य विलंघितुं कः प्रभुरत्र जन्तुः | 
मायाऽस्मदीये सदने ह्युषित्वा भूयो गता केन च कारणेन || २६ || 
जन्मादि तस्याश्चरितं विचित्रं प्रत्यक्षमस्माकममानुषं तत् | 
एतावदेवर्तमियं न पुत्री श्रुत्वाऽप्यबुद्धो विमलोदितं किं || २७ || 

पृ० १८५) वने ममकाराय अहंकारगुरूक्तराजनीतिः | 

अतो न दुःखं भज राजमौले त्वया हि नीतिर्न विचालितासीत् | 
अन्वेषणार्थं वनमद्य यातं यतो न चेद्भ्रश्यतु नीतिमार्गः || २८ || 
प्रभोस्तिरोधानमवेक्ष्य माया स्वयं शरीरेण सहैव यायात् | 
जगत्स्विदं संशयकारणं स्याद्विटेन नीता नृपपुत्रिकेति || २९ || 
इतोऽपि नीतिर्नविचालनीया त्वया प्रवेश्या ननु राजधानी | 
पुनश्च नो यास्यसि ता यदि त्वं मनस्सु नृर्णां किल संशयः स्यात् || ३० 
|| 
राजा हि सर्वत्र पिता च माता राजा गुरुर्बंधुजनः प्रजानां | 
दुष्टान्सदा दंडयितुं च शिष्टान् जागर्ति यः पालयितुं स राजा || 
३१ || 
यो वा निरर्थं व्यसनाभिषंगी धर्म्यात्प्रजाः पालयितुं न शक्तः | 
संत्यज्य तं सर्वजनाः प्रयांति धर्मार्थयुक्तान्यनृपालराज्यं || ३२ 
|| 
अतोऽस्मदीया भवता वियुक्ताः पुरोहितामात्यपुरोगमाश्च | 
सर्वेऽपि यास्यंति नृपालमन्यं राज्यं च नश्येत्त्वयि संकटस्थे || ३३ || 

पृ० १८६) इति चित्तं समाधाय नृपस्याहंक्रियाह्वयः | 
पुरं प्रापयय मोहिन्या निजास्थाने न्यवेशयत् || ३४ || 
ममकारोऽपि भूपालो मोहिन्या सह लीलया | 
पालयन्नखिलं राज्यं सुखेनोवास भूसुराः || ३५ || 
तत्र सा विमला गत्वा माया च भुवनेश्वरीं | 
तत्पादांबुरुहद्वंद्वे शिरः सांजलि चक्रतुः || ३६ || 
अथ मायां गिरिसुता लिखन्तीमवनौ शिरः | 
अधःकृत्य स्थितां दृष्ट्वा मेने व्यर्थीकृतक्रियां || ३७ || 
मत्वाऽल्लमं जेतुमशक्यमंबाप्युल्लासहीना हृदि निःश्वसन्ती | 
पत्युः सभां गन्तुमवाप्तलज्जा सेहे न गेहेऽपि तिरोहितेव || ३८ || 
श्रुत्वा वृत्तान्तमेतत्पुररिपुरपि तत्पार्वतीमंदिरान्तः-
शालामभ्येत्य लीलावपुरथ कृपया प्रीणयन्सान्त्ववादैः | 
भूयोऽप्यस्यास्त्वहंतामपि शिथिलयितुं ख्यापयन्नल्लमस्य 
प्रज्ञामज्ञानहर्तुः सकलसुरगुरोरित्थमार्यां बभाषे || ३९ ||  

पृ० १८७) अंतःपुरे गौरीशंकरयोरुक्तिप्रत्युक्तिः | 

अशनिशतमपि स्याच्छक्यमुद्भिद्य पक्तुं गरलभृदपि घोरः शक्यते वा 
गृहीतुं | 
अयि सुनिशितदंष्ट्रोद्घाट्यते वापि मृत्योर्विकलयितुमशक्यं गौरि 
चेतोऽल्लमस्य || ४० || 
क्व माया क्व प्रभोर्धैर्यमविमृश्य कृतं त्वया | 
तथापि मानसे चिन्तां परित्यज धरात्मजे || ४१ || 
श्रुत्वा पत्युर्वचः प्रोचे किंचिल्लज्जानतानना | 
स्त्रीस्वभावाच्छलोक्त्येव गौरी गिरिवरात्मजा || ४२ || 
प्रेषितां यन्मया मायां मन्मयीमवनीतलं | 
त्वमल्लमतया स्थित्वा जितवानसि भो विभो || ४३ || 
प्रतिज्ञातं निरूढं ते निर्जिताऽस्मि त्वयाप्यहं | 
इति ब्रुवाणां तामीशोऽप्यभिमानितयाऽब्रवीत् || ४४ || 
त्वदीयं तामसगुणं स्त्रियं कृत्वा महीं प्रति | 
प्रेषयंत्या त्वयैव त्वं निर्जिताऽसि वृथा श्रमात् || ४५ || 
सहजानंदसौंदर्यसर्वस्वनिधिमल्लमं | 
मनुष्यमात्रं विज्ञाय मायां प्रेषितवत्यहो || ४६ ||  

पृ० १८८) प्रभोर्निरंजनस्याग्रे स्थातुं वा शक्नुयात्कथं | 
मायेयं मनुजस्येव किंचिज्ज्ञस्य जडात्मिका || ४७ || 
नास्य कायगुणाः सन्ति सर्वज्ञस्य महात्मनः | 
न चेंद्रियार्थसंबंधो न संकल्पादिकाः क्रियाः || ४८ || 
अविज्ञाय चिदात्मानमल्लमं सर्वसाक्षिणं | 
कृतो किंचित्करो मोहाज्जेष्यामीति दुराग्रहः || ४९ || 
एवं ब्रुवति देवेशे भूयो भूयो जुगुप्सिता | 
देवी विभुमुवाचेत्थं किं ताडयसि वाक्शरैः || ५० || 
छित्वा नासां तदुपरि दातव्यं किं नु दर्पणं | 
अलं मदपराधानां गणनेन कियत्यहं || ५१ || 
कारुण्यांभोनिधे शंभो क्षांत्या मां परिपालय | 
इति विज्ञापितो देवो जगादांबां शुचिस्मितः || ५२ || 
सुस्थिरा भव कल्याणि चिन्तां नैतावता कुरु | 

पृ० १८९) शिवोक्त्या पार्वतीप्रेषितसात्विककलावतारः | 

यथा कथं चित् त्वद्दैन्यं निवारयतु स प्रभुः || ५३ || 
तच्छ्रुत्वा पार्वती देवी दंडवत् प्रणिपत्य सा | 
कथं निवृत्तदैन्या स्यामिति संप्रार्थितोऽब्रवीत् || ५४ || 
सात्विकी निर्मला देवी मदभिन्ना चिदात्मिका | 
ध्येया योगिहृदब्जेषु या कला त्वयि वर्तते || ५५ || 
तां कर्मरहितां कृत्वा भक्तिवैराग्यनिर्भरां | 
स्त्रीरूपां प्रेषय भुवं तस्या वश्यो भवेत्प्रभुः || ५६ || 
यत्र भक्तिः प्रभुस्तत्र भक्तिः सत्वे च निर्मले | 
अतस्त्वत्सात्त्विककलामनुगृह्णाति स प्रभुः || ५७ || 
निजस्वरूपं कृपया दर्शयित्वा महान्प्रभुः | 
आह्लादयिष्यति चिरं भवत्याः सात्विकीं कलां || ५८ || 
इत्युक्ता सा महादेवी प्रसादोऽयं महानिति | 
प्रेषयामास धरणीं स्वकीयां सात्विकीं कलां || ५९ || 
तदानंदभरादम्बा पुषोषांगानि निर्भरं | 
तां दृष्ट्वा वृषभेशान ईशानं तावदब्रवीत् || ६० || 
एतावत्किमियं गौरी खिन्नांगेषु कृशाऽभवत् | 
अधुना किं प्रहृष्टात्मा पुपोषांगानि सर्वतः || ६१ || 

पृ० १९०) वृषभेंद्रवचः श्रुत्वा तात्पर्यं चावगाह्य सः | 
महात्माऽयमिति ज्ञात्वा सर्वेषां पुरतोऽब्रवीत् || ६२ || 
महात्मन् वृषभश्रेष्ठ कल्याणगुणभाजन | 
त्वयाऽस्ति समता कस्य यतस्त्वं समताश्रयः || ६३ || 
समर्थस्त्वं जगद्भर्तुं भर्तुं मामधिको यतः | 
इति पाठकवद्देवस्तुष्टाव वृषभेश्वरं || ६४ || 
श्रुत्वा सामाजिकाः केचिन्निनिंदुस्तमसूयया | 
श्रुत्वोपालंभवाक्यानि ताटस्थ्यं जगृहे वृषः || ६५ || 
ततोऽप्यतीव हृष्टात्मा स्मरारिः सद्गुणप्रियः | 
बहुमान्यावलोक्याऽथ निंदकांस्तानुवाच ह || ६६ || 
युष्माभिरीर्ष्याविवशैः कृतानि श्रुत्वाप्यसौ दूषणभाषणानि | 
मुक्ताफलं छन्नमिवाध्युदास्ते मानेन किं वा न वदत्यहो वः || ६७ || 
महामुनीनामपि शान्तिरेषा न विद्यते तावदयं हि धन्यः | 

पृ० १९१) भूमाववताराय नंदिने शंकर वचनम् | 

इतीश्वरस्तानुपदिश्य धर्मस्वरूपमाहूय वृषेन्द्रमाह || ६८ || 
नंदिन्महानंदकरस्त्वमेषां वृंदारकाणामपि वंदनीयः | 
मंदाधिकारेण कलौ मनुष्या वंदारुतां मत्पदयोस्त्यजन्ति || ६९ || 
मानुष्यमुद्धर्तुमतो महीयान् मन्मूलमूर्तिः परशंभुरेव | 
सुज्ञानदेव्यां निरहंक्रियस्य पुत्रो बभूवाल्लम इत्यमेयः || ७० || 
त्वं सत्वशुद्धोन्नतपुण्यराशिर्भक्तान्वये भूमितलेऽवतीर्य | 
वर्तस्व तत्रानुभवैकगोष्ठ्या द्राक् सावधानोऽप्यनवद्यभक्त्या || ७१ || 
तत्राल्लमस्त्वन्निकटं समेत्य तुभ्यं स्वयं भक्त्यवधानमार्गं | 
रहस्यविज्ञानमपि प्रसाद्य चित्तं समाधास्यति तावकीनं || ७२ || 
तवात्मनश्चाथ निवार्य भेदं कृतार्थयिष्यत्यचिरात्प्रभुस्त्वां | 
भवान् कृतार्थोऽपि जगत्समग्रं कृतार्थयेति स्वयमादिदेश || ७३ || 
शिवाज्ञयोमित्यृषभेश्वरेऽस्मिन्नंतर्हितेऽथात्मगणान्समीक्ष्य | 
उवाच शंभुः प्रभुनंदिनोर्या भविष्यति स्वानुभवैकगोष्ठी || ७४ ||  

पृ० १९२) तां यूयमप्याश्ववधार्य मत्या चित्तेषु ये संशयशंकवस्तान् 
| 
उन्मूल्य विज्ञानसुनिश्चितार्था भक्तिं विधत्त प्रथितां पृथिव्यां || ७५ 
|| 
इति किल गणनाथानीश्वरस्तत्र मुख्यान्सकरुणमुपदिश्यान्तःपुरं प्राप 
गौर्याः | 
प्रमथकुलपतीनां सप्ततिः सप्तशत्या सह धरणिमथागादीश्वराज्ञा 
ह्यलंघ्या || ७६ || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां प्रभुलिंगलीलायां 
मायानिर्याणशिवकृतगौरीसमाधानचित्कलावतारलीलाप्रेरणवृषभेश्व्
अरमहिमानुवर्णनतदवतारप्रारंभसूचनप्रमथगणभूलोकसमागमनप्र्
अतिपादनगतिर्नामाष्टमोऽध्यायः || 

इति प्रथमभागः समाप्तः || 

ओं
वीरशैवलिंगिब्राह्मणधर्मग्रंथमाला | 
ग्रंथ ७ वा 
(भविष्यत्पुराणांतर्गत) 
प्रभुलिंगलीला 
भाग २ रा 
हा (महाराष्ट्रतात्पर्यासह) 
वेदमूर्ति मणूरमठाध्यक्ष मल्लिकार्जुनशास्त्री 
यांनीं पुणे येथें 
रावजी श्रीधर गोंधलेकर यांचे जगद्धितेच्छु छापखान्यांत 
छापवून सोलापूर येथें प्रसिद्ध केला | 

शके १८२५, सन १९०३ 


पृ० १) श्रीनंदिकेश्वराय नमः 
श्रीभविष्यत्पुराणे प्रभुलिंगलीलायां द्वितीयभागप्रारंभः | 

अथ नवमोऽध्यायः | 

सूत उवाच 
वीरेश्वरांघ्रिभजनाभिरता मुनींद्रास्सारं कथासमुदये 
प्रमथावतारं || 
व्यासोपदिष्टमधिकृत्य वदामि यूयं श्रुण्वंतु भक्तरसिकाः 
प्रभुलिंगलीलां || १ || 
आज्ञयाथ गिरिजाधिपतेस्ते प्रज्ञया परमया प्रमथेंद्राः || 
वीरशैवविमलात्मसु जातास्तत्र तत्र पृथिवीमधिरूढाः || २ || 
विजयते वसुधारमणीशिरोमणिवदुज्वलसालसमुन्नता || 
उडुतटीनगरी नगरीतिभिः कनकसौधगृहैरुपशोभिता || ३ || 
तस्यामगण्यगुणसन्मणिरोहणाद्रिर्नाम्ना बभूव विमलो विमलस्वभावः || 
भार्या च तस्य सुमतिः पतिदेवतानामग्रेगणेयमहिमा बहुमाननीया || ४ 
|| 
सा सात्विकी गिरिजया प्रहिता कलेमामात्मोदयोचितशुभाचरितां विचार्य ||  

पृ० २) तद्गर्भशौक्तिकपुटे पिहिताथ जज्ञे मुक्तेव 
मुक्तिदमहेश्वरभक्तिसांद्रा || ५ || 
तां चित्कलामिव विलोक्य विलोकनीयां तद्बंधुवृंदमहहा गिरिजैव 
साक्षात् || 
सत्वं शरीरमनुगृह्य धरातलेऽस्मिऋन्नाविर्बभूव शिशुरित्यभितो 
ननंद || ६ || 
दीक्षाभिषेकसमयोचितपट्टिकावत्फाले पिता विरचयन् सितभूतिरेखां | 
तस्या बबंध गलपीठतटेऽथ लिंगं हस्ते शिरस्यपि समर्प्य 
समर्चनीयं || ७ || 
सुज्ञानभक्तिपरिपूर्णमना भव त्वमित्याशिषा सह रहस्युपदिश्य कर्णे 
|| 
पंचाक्षरं परमपावनमादरेण माहेश्वरानुपचचार महानुभावः || 
८ || 
कला महेशभामिन्यास्सात्विकीयमिति स्वयं || 
महादेवीति नामास्या विदधे विबुधोत्तमः || ९ || 
नामोचितार्यता हृद्या विद्येव विनयान्विता || 
आरूढभक्तिः शुशुभे सारूढा संप्रदायिनां || १० || 
अन्ये प्रमथनाथास्ते तत्र तत्र स्थले स्थले ||  

पृ० ३) श्रीसिद्धराममाचार्ययोरवतारकथनम् | 

भक्तान्वयेषु संजाता भक्तिनिष्ठामधिष्ठिताः || ११ || 
नीरागा निर्मलाचारा निर्भया निरुपद्रवाः || 
न्यायसंपादितानर्थान् जंगमेभ्यः समर्पयन् || १२ || 
वर्णनीया धरास्थल्यां स्वर्णलाख्या महापुरी || 
स्वर्णगर्यधिका भाति पूर्णा सर्वसमृद्धिभिः || १३ || 
मुग्धाख्यो मुग्धभक्तोऽभूत्तत्रैको मुग्धया स्त्रिया || 
लिंगजंगमयोः कुर्वन्नाराधनमतंद्रितः || १४ || 
तस्यात्मजोऽभूत्प्रमथः प्रबुद्धः श्रीसिद्धरामाभिधया प्रसिद्धः || 
वृद्धोऽभवन्भक्तिविरक्तिबोधैः श्रद्धालुरुद्यच्छिवयोगतंत्रे || १५ || 
परिमलिकाह्वयनगरे हरभक्तकुलाग्रणीर्महाविद्वान् || 
मणिवालमाचय इति प्रथितः प्रमथः परापराभिज्ञः || १६ || 
परवादिमत्तदन्तिप्रकरमहासिंहबिरुदविख्यातः || 
वरमाहेश्वरपट्टाधीश्वर इत्येष विश्रुतो जयति || १७ || 
भविनामपि शिवभक्तिं सुविमलदृष्ट्या ददाति यः पुंसां || 
संशोध्य भक्तहृदयान्यवतीत्येतत्किमद्भुतं जगति || १८ || 

पृ० ४) शिवभक्तगणैः सततं शिवशास्त्रविचारमेव कुर्वाणः || 
शिवयोगी स विरेजे भुवि माचय एव माचयो विदुषां || १९ || 
कर्नाटदेशे नगरी मतल्लीवल्लीव गोशाखिनि भागवाटी || 
तस्यां प्रसिद्धो वसुधामरेंद्रो भक्ताग्रणीर्मादनमंत्रिनामा || २० || 
तस्योत्तमाचारवती वधूटी मादांबिका नाम पतिव्रताशीत् || 
तयोः समाराधयतोः सुतार्थं नंदीश्वरोऽभूत्तनयः प्रसन्नः || २१ 
|| 
वर्षत्रयं गर्भगतस्स तस्यास्समाधिमास्थाय शिशुः ककुद्मान् || 
जज्ञेऽथ लोकत्रयरक्षणाय स्वर्भेरिकानिःस्वनपुष्पवर्षैः || २२ || 
उन्मील्य चक्षुर्मुकुलीकृतांगः शिशुर्न चांचल्यमवाप किंचित् || 
यदा तदाऽभ्येत्य तु संगमेशो दधौ तदंगे सहजेष्टलिंगं || २३ || 
स्वभक्तिसाम्राज्यमहाधिपत्ये पट्टाभिषेकं हृदयेन कुर्वन् || 
धृत्वा ललाटे भसितं सुदीप्तं नाम्नाथ चक्रे बसवं तमीशः || २४ 
|| 
तन्मस्तके हस्ततलं निधाय मायां निरस्योपदिदेश कर्णे || 

पृ० ५) श्रीबसवराजस्य संगमेशकृतलिंगधारणदीक्षाकथनम्  

पंचाक्षरं सप्रणवं सतत्वं सकीलकं सार्थमथो महेशः || २५ || 
अंतर्धिमाप स्मरशासनोऽथ स्वान्तानि तत्रत्यवधूजनानां || 
उन्मीलितानीव निमीलितानि स्थित्वापि भूत्वाऽथ सुविस्मितानि || २६ || 
दयानिधिः शंकर एव साक्षादागत्य पुत्रस्य महाद्भुतस्य || 
संजातमात्रस्य दधार लिंगं कंठे तदा क्वापि न दृष्टपूर्वं || 
२७ || 
अन्योन्यमेवं ब्रुवतीषु तासु स्त्रीषु क्षणेनैष शिशुः ककुद्मान् || 
विचालयामास करांघ्रिमुख्यान्यंगान्यथोन्मीलितचक्षुरासीत् || २८ || 
पितापि संस्कृत्य सुतेष्टिनाम निष्क्रान्तिभक्ताशनजालकैस्तं || 
तत्तत्क्रियोक्तोचितकाल एव पुत्रायितं नंदिनमेव मेने || २९ || 
महेशदत्तं बसवाभिधानमाकर्ण्य पित्रापि तथैव चक्रे || 
दिने दिने सोपि कुमारचंद्रश्चंद्रः कलावानिव वृद्धिमाप || ३० || 
अध्यापकाध्येतृसमाजमेत्य सकृत्तदीयश्रवणेन बालः || 
समस्तवेदागमशास्त्रजालं गृहीतवान् सार्थपदं सलीलं || ३१ ||  

पृ० ६) शास्त्रागमानामथ वेदाराशेर्वेदांतराशेरपि निश्चयेन || 
तात्पर्यतः सार बभुत्सुतायां भक्तिर्महेशे परमेति दध्यौ || ३२ || 
अथ गर्भाष्टमे काले दंपती हृष्टमानसौ || 
बसवस्योपनयनं कर्तुकामौ बभूवतुः || ३३ || 
तद्विज्ञायाऽथ बसवः पित्रा संवाद्य निस्पृहः || 
नागाम्बिकां स्वभगिनीं प्राह स्म स्वानुरागिणीं || ३४ || 
उपाध्यायो गुरुः स्वामी ममाचार्यश्च देशिकः || 
अल्लमप्रभुरेवैकः स हि मामुपनेष्यति || ३५ || 
ममोपनेता नास्त्यन्यः प्रभुं सर्वेश्वरं विना || 
गृहान्निष्क्रमणं योग्यमक्कास्माकं शिवात्मनां || ३६ || 
इत्युक्त्वाऽथ तया साकं बसवः स शिवोपमः || 
निष्क्रम्य मंदिरात्तूर्णं ययौ कर्पटिसंगमं || ३७ || 
तत्र श्रीसंगमेशस्य समाराधनतत्परः || 
भक्तैः कतिपयैः साकं न्यवसत्कान्यहान्ययं || ३८ || 
वृषभेंद्रं महेशाने प्रेषयत्यवनीं प्रति || 
ये वैरस्येन तत्रोचुर्विश्वासरहितं वचः || ३९ || 
तदा तत्प्रांतदेशेषु ते सर्वे परवादिनः || 
जाता बौद्धादिवंशेषु तत्रापि कलहोद्यताः || ४० || 
तेषु मुख्यतमो धूर्तो बीजलो नाम भूपतिः || 

पृ० ७) कल्याणपुरीम्प्रति बसवराजागमनकथनम् 

शशास कल्याणपुरं सर्वकल्याणकारणं || ४१ || 
तत्रालये महेशस्य शिलाशासनमुन्नतं || 
स्थापितं येन केनापि लिपिर्न ज्ञायतेऽद्भुता || ४२ || 
बीजलस्तां लिपिं दृष्ट्वा विभेदयितुमक्षमः || 
लिपिज्ञान् भूतले सर्वान्समाहूयाप्यदर्शयत् || ४३ || 
तैरप्यबुद्धस्तल्लिप्यां शिलायांबीजलो नृपः || 
भूयः प्रतिज्ञामकरोद्भेरीवादनपूर्वकं || ४४ || 
यो वा को वाऽद्भुतामेतां लिपिं वाचयति क्षितौ || 
स्वराज्याधिपतिर्भूयात्सप्रधानाग्रणीरिति || ४५ || 
बलदेवोऽथ तन्मंत्री वीरशैवान्वयोत्तमः || 
बसवस्याधिकां प्रज्ञां श्रुतवानतिथिव्रजैः || ४६ || 
राज्ञे विज्ञाप्य मंत्रींद्रो गत्वा कर्पटिसंगमं | 
बहुधा तं समाधाय ह्यानिनाय पुरं प्रति || ४७ || 
गीतवादित्रनृत्यादिवैभवैरागतं नृपः || 
प्रत्युज्जगाम बसवं माहेश्वरगणावृतं || ४८ || 
प्रापयय नगरीं स्वीयां राजा देवालये स्थितं || 
शासनं दर्शयित्वाऽस्मै वाचयेति व्यजिज्ञपत् || ४९ ||  

पृ० ८) पपाठाऽभ्यस्तवत्तूर्णं बसवो दिव्यशासनं || 
अवगाह्यास्य तात्पर्यं राजा लेभे महानिधिं || ५० || 
धनानां दशकोटीनां लाभात्संतोष्य पार्थिवः || 
संप्रार्थ्य बसवं चक्रे मंत्रिपट्टाधिनायकं || ५१ || 
दंडनाथोऽस्य संप्रीतो बलदेवो नृपाज्ञया || 
गंगाम्बिकां सुतां तस्मै ददौ प्रार्थनपूर्वकं || ५२ || 
उद्वाह्य वीरशैवोक्तमार्गेण बसवेश्वरः || 
राज्ञः प्रार्थनया सर्वां वसुधां पालयन् स्थितः || ५३ || 
दृऽऽन्मात्रेण जगत्सर्वं सृजत्यवति हन्ति च || 
वोढुस्तस्य कियान्भारो भूखण्डवहने द्विजाः || ५४ || 
बाह्याभ्यन्तरतौल्येन समाधिं सर्वदा भजन् || 
कटाक्षानुगृहीतैः स्वैः पालयामास मेदिनीं || ५५ || 
माहेश्वरैरसंख्यातैर्नित्यं कृतशिवार्चनः || 
प्रसादान्नानि भुंजानो वीरशैवं व्यवर्धयत् || ५६ || 
भगिनी तस्य नागाम्बा बसवस्योत्तमाशया || 
तेनोपदिष्टमार्गेण शैवं धर्ममपालयत् || ५७ ||  

पृ० ९) श्रीचन्नबसवाभ्युदयकथनम् | 

ब्रह्मचर्यव्रतपरा परवैराग्यनिर्भरा || 
परापरविभागज्ञा परमं शैवमाश्रयत् || ५८ || 
कदाचिद्बसवः श्रीमान् जंगमप्रवरैः सह || 
आराध्य बुभुजे भक्त्या प्रसादान्नं महेशितुः || ५९ || 
तद्भुक्तिकाले बसवस्य वक्त्रात्प्रसादशिक्थानि तु पंचषाणि || 
दैवात्पृथिव्यां चलितानि दृष्ट्वा नागाम्बिका निश्चलभक्तिनिष्ठा || ६० 
|| 
स्वयं समुद्गृह्य शिवेच्छयैव संस्पर्शयंत्यंजलिनेक्षणे द्वे || 
भक्त्याऽवधानेन समाहितात्मा प्रसादबुद्धया बुभुजे कृशांगी || ६१ || 
तेनैव पुण्येन गृहीतगर्भा साक्षात्कृतेनाथ शिवेन तन्वी || 
निवृत्तसंदेहपदा यथार्हं च्छन्नाभिधं सा सुषुवे तनूजं || ६२ || 
स बालेवेश्वरचिह्नितानि वहन् शरीरे जगदद्भुतात्मा || 
तिरोदधे लौकिकरक्षणाय भूयस्ततछन्न इति प्रसिद्धः || ६३ || 
बसवोपमसौशील्यभक्तिज्ञानगुणोदयैः || 
स च्छन्नबसवो नाम्ना ख्यातो माहेश्वरोत्तमः || ६४ || 
अधीत्य सर्वशास्त्राणि सर्वान्वेदागमानपि || 
बसवादेव तच्छिष्यश्छन्नोऽभूद्दंडनायकः || ६५ ||  

पृ० १०) षट्स्थलक्रमविज्ञानी समर्पणविधानवित् || 
सावधानलसद्भक्तिस्सर्वमंत्ररहस्यवित् || ६६ || 
अशेषशैवतंत्रार्थसिद्धान्तज्ञानपारगः || 
वेदांतशास्त्रं व्याचष्ट स्पष्टं शिष्टैरभिष्टुतः || ६७ || 
अधीत्य बुध्वाऽनुष्ठाय भक्तेभ्यः शास्त्रविस्तरं || 
संक्षिप्योपदिदेशैष सारमुद्धृत्य सर्वतः || ६८ || 
प्रतिभूर्भक्तरक्षार्थं भक्तो बसवयोगिनः || 
स च्छन्नबसवो रेजे प्रच्छन्न इह षण्मुखः || ६९ || 
प्रादुर्बभूव बसवस्य कुमाररत्नं रत्नाद्रिचापवरभक्तकिरीटरत्नं || 
तं संगमेश्वर इति प्रथितं पुपोष गंगांबिका शुभगुणा 
गुहमंबिकेव || ७० || 
लोके प्रसिद्धिमगमद्बसवो महेशः पाषाणपादपपशुत्वनिवृत्तयेऽस्य || 
चिंतामणिं मनसि कल्पतरुं कराब्जे गेहांगणे समवयत्सुरभिं तथेति 
|| ७१ ||  

पृ० ११) बसवशब्दनिर्वचनपूर्वकं तस्यवितरणवैचित्र्यकथनं |

वस्वाख्ययाऽष्टवसवोऽष्टविभूतिनाथाः स्वर्णानि दिव्यमणयश्च भुवि 
प्रसिद्धाः || 
तान्वाति गंधयति गच्छति चेति नाम्नाप्यन्वर्थकेन वसुवो वबयोरभेदात् || 
७२ || 
तस्माद्वसूनि सुबहूनि च यस्य सन्ति संकल्पमात्रबशगा मणयश्च सर्वे 
|| 
भृत्या इवाष्टबसवो निधिदर्शने स्युस्तस्यार्थ्यभीष्टफलनाय कियान् हि 
भारः || ७३ || 
शंभुः समस्तजगदुद्धरणाय तस्मै संप्रेषणावसर एव धरां प्रति 
स्वं || 
ऐश्वर्यवीर्यनिजबोधविरागकीर्तिश्रीषट्कमेव भगवान्प्रददौ समग्रं 
|| ७४ || 
राज्यं च बीजलनृपालमणेः समग्रं स्वायत्तमेव स तु भृत्यसमो 
बभूव || 
तस्मान्निरंतरमसावखिलार्थिदाता भक्त्या चकार 
गुरुजंगमलिंगपूजां || ७५ || 
विद्वत्कविद्विजभटावलियाचकानां यद्यत्सुवर्णमणिवस्त्रगजाश्ववृंदं 
|| 
गोभूमिधान्यशयनासनगेहकन्यापल्यंकिकाप्रभृति तत्तदभीष्टमादात् 
|| ७६ || 
नित्यं चरार्चनपरो निजयोगनिष्ठो निर्वाणमार्गनिरतो नियमव्रतस्थः ||  

पृ० १२) निःसंगभक्तिभरितो निगमांतवेत्ता निर्मायिकान्तरसवो बसवो 
रराज || ७७ || 
भक्तौ विरक्तौ बसवः स एकः प्रसिद्ध इत्यम्बुधिवेष्टितोर्व्यां || 
श्रुत्वास्य कीर्तिं शिवयोगिवर्यास्संद्रष्टुकामाः समुपाययुस्तं || ७८ || 
बहिर्जनकरस्पृष्टभांडेष्वग्राह्यताधिया || 
विशेषनियमैर्युक्ता व्रतस्थाः केचिदागताः || ७९ || 
अदीक्षितगृहद्रव्यपाके विमुखतां गताः || 
मुख्यव्रतसमाचाराः केचिदाजग्मुरास्तिकाः || ८० || 
हस्तेन परपाकान्नमस्पृशन्तो दृढव्रताः || 
स्वहस्तपाकनिरतास्समाजग्मुः समेत्य तं || ८१ || 
भरितार्पणनिष्ठा ये भव्यशीला महोन्नताः || 
भक्त्या बसवमंत्रींद्रं द्रष्टुकामाः समाययुः || ८२ || 
आगलाच्छादनरताः सर्वांगाच्छादकाः परे || 
पादुकव्रतनिष्ठा ये घ्राणाच्छादनिकव्रताः || ८३ || 
दर्शनस्पर्शनालापैर्बहिर्जनपराऽऽन्मुखाः || 
सूर्यांशुदूषितांभोभिरनर्चनपराः परे || ८४ ||  

पृ० १३) कल्याणंप्रत्यनेकदेशवास्तव्यवीरमाहेश्वरागमनकथनं | 

अकृष्टपच्यान्नरताः कृष्टपच्यपराऽऽन्मुखाः || 
स्वयमानीतपुष्पाद्यैः शिवार्चनरताः परे || ८५ || 
कृतकद्रुमसंजातपत्रपुष्पपराऽऽन्मुखाः || 
विना जंगमलिंगस्य पूजामनशनव्रताः || ८६ || 
एवभुक्तोपवासादिचांद्रायणपरायणाः || 
क्षीराहारा मिताहारा अष्टग्रासाशनाः परे || ८७ || 
अधः शयननिष्ठाश्च ब्रह्मचर्यव्रताः परे || 
अर्चनावधिजिह्वांबुगिलने विमुखाः परे || ८८ || 
विनार्चनांगमन्यत्र पानीयविमुखाः परे || 
तांबूलचंदनालेपस्रगादिविमुखाः परे || ८९ || 
शिखासूत्रादिरहिता लिंगैकनियताः परे || 
कालत्रयार्चकाः केचिच्चतुष्कालार्चकाः परे || ९० || 
षाट्कालिकार्चनरताः स्थिरार्चाविमुखाः परे || 
सर्वांगोद्धूलितसदाभसितव्रतवर्तिनः || ९१ ||  

पृ० १४) केचित्सर्वस्वसमयसदाचारसमन्विताः || 
इष्टलिंगमनोनिष्ठा द्विस्त्रिरष्टविधार्चकाः || ९२ || 
अन्ये च शिवशास्त्रोक्तमहाव्रतपरायणाः || 
ते सर्वे बसवेशस्य मंदिरं द्रष्टुमागताः || ९३ || 
तांस्तान्समीक्ष्य संतुष्टो बसवो वसुवासवः || 
तत्तदर्हक्रमैर्न्यायादर्चयामास सादरं || ९४ || 
तत्कारितात्मसेवाभिर्हृष्टचित्ताः परस्परं || 
स्तुवन्तो बसवाधीशमाशीर्वचनपूर्वकं || ९५ || 
नीत्वा दिनानि कतिचिच्छास्त्रश्रवणतत्पराः || 
शिवानंदामृताम्भोधिमग्नास्तत्रैव संस्थिताः || ९६ || 
स्वस्वकार्याणि विज्ञाप्य केचिद्याचनतत्पराः || 
तद्दत्तममितद्रव्यमादाय स्वदिशं गताः || ९७ || 
निर्लज्जा निर्भया धूर्तास्तत्र ये विटजंगमाः || 
बहुद्रव्याणि याचन्ते तेषां संख्या न विद्यते || ९८ || 
वादार्थं तत्र ये याता बहवः परवादिनः || 
तान्सर्वानन्नपानाद्यैर्निवेश्य भवनेषु सः || ९९ || 
प्रत्यहं वादशालायामाह्वयन्नुचितासने ||  

पृ० १५) बसवेशकृतपरवादिनिरसनकथनम् | 

बहूकृत्य स्वकीयैस्तान् वादयामास पंडितैः || १०० || 
स्वयं माध्यस्थ्यमास्थाय तत्परान् वा पृथऽऽन्नयान् || 
युक्तिमेव बहूचक्रे न तु वाग्जालमास्तिकाः || १०१ || 
वैदिकैरथ संवादे प्राप्ते समयमर्मवित् || 
कदाचित् स्वयमेवायं चक्रे वादमहोत्सवं || १०२ || 
मुखभंगं विधायान्ते न्यायेन परवादिनां || 
अद्यास्तु श्वः परश्वो वा विचार्योत्तरमीर्यतां || १०३ || 
इत्युक्त्वा तावदेतेषामन्नपानादि दापयन् || 
जितास्मो दीक्षयेत्यस्मानुक्तो भक्तांश्चकार तान् || १०४ || 
पंडितानामभीष्टार्थान् दत्वा शिवरतात्मनां || 
गजाश्वांदोलिकाछत्रचामरैः पर्यपूजयत् || १०५ || 
भक्तानाराध्य बसवो विनयेन विचक्षणः || 
ब्रुवंस्त्वदीयोऽहमिति स्वात्मार्पणपरोऽभवत् || १०६ || 
हृद्यहंकाररहितो मूर्तः शांतरसो यथा || 
शिवभक्तिमयं चक्रे जगत्स्थावरजंगमं || १०७ || 
तत्काले मनुजाः शिवैकनिरताः सर्वेऽपि मोक्षार्थिनः 

पृ० १६) कल्याणे तरवो यथा सुरभिलाः श्रीचंदनोन्मिश्रिताः || 
अन्ये चंदनतां भजन्ति वयमप्येवं प्रभोः संगते-
र्मुक्तास्तत्कृपया भवेम कथमित्यन्तः सदा मेनिरे || १०८ | 
कदा वा कल्याणे कनकमणिसौधेऽल्लमविभुं 
वयं दृष्ट्वा सद्यः परमशिवसायुज्यपदवीं || 
भजेमेति स्वातीजलधरपयः शुक्तय इव 
प्रसादं वांच्छन्तः सकलशिवभक्तास्तदुषिताः || १०९ || 
इति सकलमुनींद्राः शौनकाद्या धरण्यां प्रमथजनिचरित्रं यन्मया 
सम्यगुक्तं || 
तदपगतरजस्का ये पठन्ति प्रभाते त इह जननमृत्यू नैव गच्छन्ति 
धन्याः || ११० || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां प्रभुलिंगलीलायां 
बसवादिप्रमथावतारवर्णनगतिर्नाम नवमोऽध्यायः || 

पृ० १७) श्रीनंदिकेश्वराय नमः 
श्रीभविष्यत्पुराणे प्रभुलिंगलीलायाम् 

अथ दशमोऽध्यायः 

सूत उवाच- 
सिद्धवीरेश्वरस्वामिपादभक्तिपरायणाः || 
श्रुण्वन्तु मुनयः सर्वे प्रभुलीलां शुभावहां || १ || 
अथ तस्या महादेव्या अक्काया अखिलात्मनां || 
अंगानि बाल्यमुत्सृज्य क्रमाद्यौवनमाश्रयन् || २ || 
कोमले वयसि हेमलतांग्याः कामजिच्चरणभक्तिरिवासीत् || 
रामणीयकविनीलकचालिर्व्याममानमतिरिच्य सुदीर्घा || ३ || 
ईक्षितुं हरमिवाधिकहर्षादीक्षणे च सकलाननपूर्णे || 
अर्चितुं प्रमथनाथमिवास्तां तत्करौ विकसितोल्ललिताब्जे || ४ || 
युग्मसाम्यमिव बोधविरागौ जग्मतुः सपदि तत्कुचकुंभौ || 
ज्ञप्तिवृत्तिरिव साक्षिणि लक्ष्ये सौक्ष्म्यमाप युवतेरवलग्नं || ५ || 

पृ० १८) वर्धमानमभवद्गुरुभक्त्या सार्धमेव वनितोरुनितंबं || 
चित्तवृत्तिरिव चालनमस्याः शीघ्रतां पदगतिर्विससर्ज || ६ || 
यौवनेन पितरौ जितरंभांतामवेक्ष्य तनयां पतिरस्याः || 
रूपशीलसुगुणैरनुरूपं को नु वेति हृदि चिन्तयतः स्म || ७ || 
एकदा विजितकौशिकसंपत्कौशिकस्तदनुराडुडुतट्याः || 
आययौ मदगजोपरि राजा राजवीथिषु विहारपरः सन् || ८ || 
हेमवेत्रधरमागधवृंदैर्दण्डकोरुबिरुदावलिगद्यैः || 
स्तूयमानमभितः प्रभुमीक्षांचक्रिरे पुरजनाः परितस्तं || ९ || 
यावदेव विमलस्य सुताक्कां तं विलोकितुमिवेषददृश्या || 
वीथिमागतवती किल दैवात्तावदेव सुदतीं स ददर्श || १० || 
मन्मथोऽपि परमर्मविभेदी कौसुमेषुमधिपे समयुंक्त || 
भामिनीदृगिषुभिन्नशरीरे रन्ध्रमेव मृगयन्ति हि दुष्टाः || ११ || 
मूर्च्छितोऽथ नृपतिर्हृदये तां भावयन्मुहुरपि प्रतिबुद्धः || 
बाह्यमार्गमपसृज्य निवृत्तः स्वं गृहं प्रतिययौ स्मरवश्यः || १२ || 
तत्र कस्य दुहिता मम दृष्टा कामिनी मदनकल्पलतेव || 

पृ० १९) महादेवीमुद्वोढुमनःकौशिकस्य तद्विषयाप्तैस्सह जिज्ञासा | 

तां विचार्य कथयेति रहस्ये चारमाह नृपतिर्हृदयज्ञं || १३ || 
सोऽपि तत्र सुविचार्य नगर्यां भूय एव नृपतिं समुपेत्य || 
देव सा हरधरान्वयभर्तुर्नंदिनीति विमलस्य जगाद || १४ || 
अथ राजा विचार्यान्तः कथं साधयितुं क्षमा || 
सैषेत्याप्ततमैः साकं मंत्रयामास मंत्रिभिः || १५ || 
तैर्यद्यदुक्तं तत्सर्वं विचार्य प्रियवादिभिः || 
स्वयं सिद्धान्तयामास नीतिज्ञ इव भूपतिः || १६ || 
आनीयेत बलात्सा चेद्दृऽऽन्मनःप्रीतिपूर्वकं || 
न संगमिष्यते मां तद्रसभंगो भविष्यति || १७ || 
प्रजाश्च क्षोभमेष्यंति मर्यादां त्यक्तवान्नृपः || 
इत्यपख्यातिरपि मे वज्रलेपायते ध्रुवं || १८ || 
तस्मात्तत्पितरावर्थैरसंख्यातैरभीप्सितैः || 
प्रीणयित्वा यथान्यायं संग्राह्या कन्यकामणिः || १९ || 
इति निश्चित्य राजन्यैरप्युपश्लोक्य भूषितः ||  

पृ० २०) असिक्नीराह्वयित्वाह सादरं समयोचितं || २० || 
हरधृद्विमलार्यस्य कन्यां कमललोचनां || 
मदीयां न्यायतः कर्तुं भारो हि भवतीर्गतः || २१ || 
साम्ना दानेन भेदेन चातुर्येणैव केवलं || 
स्त्रियो वशयितुं शक्या न दण्डेन कदाचन || २२ || 
इत्याज्ञप्य रसावेशात्तासां तद्गमनोचितं || 
ताम्बूलाम्बरभूषादि दापयामास भूपतिः || २३ || 
राजन्महाप्रसादोऽयमिति ता मुदिताननाः || 
जग्मुर्विलासवैखर्या हरधृद्विमलालयं || २४ || 
विमलेनाऽऽदृताः सत्यो यथोचितमथांगनाः || 
इष्टगोष्टीप्रसंगेन प्रीणयित्वा तमब्रुवन् || २५ || 
राजाऽस्माकं तव सुतां महादेवीसमाह्वयां || 
राज्यलक्ष्मीसमां कर्तुमस्मान्प्रेषयति स्म वः || २६ || 
रत्नहेमाम्बरग्रामगजाश्वादीनि भूरिशः || 
अभीष्टवस्तुजातानि युष्माकं दास्यति प्रभुः || २७ || 
यावत्पर्याप्तमतुलं यौतकं प्रार्थ्यते त्वया || 
ददाति तत्तदखिलमुदर्कश्च भविष्यति || २८ ||  

पृ० २१) विमलस्य सन्निधावन्तःपुरचारिणीनांसंदेशनिरूपणम् | 

कृताभिषेकां त्वत्पुत्रीं सर्वालंकारशोभितां || 
सर्वस्वकर्त्रीं कृत्वांऽके स्थापयिष्यत्यसंशयः || २९ || 
सर्वराज्याधिपत्येऽस्य प्राधान्यं भज सांप्रतं || 
मण्डलाधीश्वरायाऽद्य दत्वा पुत्रीं महामते || ३० || 
इत्युक्तो विमलस्ताभिर्हसित्वा पुनरब्रवीत् || 
अलं राज्ञे सुतां दत्वा कुलं त्यक्तुमनुत्तमं || ३१ || 
कथमाजन्मशुद्धानां प्रमथानां कुलोद्भवः || 
बहिर्जनवदर्थार्थी राज्ञे दास्यामि नंदिनीं || ३२ || 
विक्रीय जननीं दासीं क्रीणन्निव कथं कुलं || 
विहत्य धनमाशासे विद्वानपि दुराशयः || ३३ || 
विक्रीयेत प्रभोश्चित्तं यदि त्यक्षामि नीवृतं || 
विपुला पृथिवी देशो विशालोऽस्ति शिवात्मनां || ३४ || 
विमलस्य वचः श्रुत्वा विहस्य सुदतीजनाः || 
सुमतीं तत्प्रियां दृष्ट्वा वचनं चेदमब्रुवन् || ३५ || 
आर्ये नृपालतिलकाय सुतां समर्प्य संप्राप्तभाग्यविभवो विहरन् सुखेन 
||  

पृ० २२) स्थातुं न वांच्छति विसृज्य समृद्धिमेतां कुत्राप्यसौ 
जिगमिषत्यथ को विवेकः || ३६ || 
राजा रिरंसत इहैव बलाद्यदीमां को निग्रहीतुमिममार्यतमं समर्थः 
|| 
ज्ञात्वेति संमततया स्वयमेव तस्मै नो दातुमिच्छति पतिस्तव को विवेकः || 
३७ || 
इति प्रकारैर्बहुभिः प्रजल्पिता वधूरिमौ वीक्ष्य शिवः सतां गुरुः || 
स सर्वसाक्षीति तदा तदुत्तरं प्रदाय किं वा कुरुतामिति स्थितौ || ३८ || 
अथ स्त्रियस्ताः पुनराहुरात्मजां समाह्वय स्वां यदि साऽस्मदुक्तिभिः || 
समाहिता चेदनुमन्यतां त्वया न चेद्गमिष्याम इमा यथागतं || ३९ || 
निशम्य वाचं विमलस्तथेति तास्सुतामनःप्रीतिकरो यतःस्वयं || 
तदंतिकं प्रेषयति स्म सांत्वयन्निदं रहस्येव विचार्यतामिति || ४० || 
अथ किमिति ततस्तास्तद्गृहं प्राप्य देवीं मृदुलमथुरवाचा प्रोचुरक्कां 
रहस्ये || 
नरपतिहृदि वांच्छां तस्य सौंदर्यरेखां सरससुगुणसंपत्साधुतां 
प्रौढतां च || ४१ || 

पृ० २३) महादेवीं प्रति दूतीकृतकौशिकगुणवर्णनम् | 

अयि मगधकलिंगावन्तिवंगांगचोलप्रमुखनृपतिकन्या भूपतेरस्य देव्यः 
|| 
तदधिकगुणमान्या त्वं महच्छब्दपूर्वा भव भवनपतित्वं प्राप्य 
देवीति धन्या || ४२ || 
अपि च तव समंताद्बांधवास्सर्वसंपद्विजितदिविजनाथा भोगभाजो 
भवन्तु || 
त्वमपरिमितभाग्या वर्णितुं केन शक्या शपथमिह वदामः पादयोः 
पार्थिवस्य || ४३ || 
इदमपि च रहस्यं ते वदामः क्षितींद्रो मदगजमधिरुह्योद्गृह्य 
बाह्यालिमार्गं || 
त्वयि गतनृपवीथ्यां त्वां तदाऽऽलोक्य सद्यः स्मरशरदलितात्मा स्वं 
च किंचिन्न वेत्ति || ४४ || 
त्वयि सुतनु नृपोऽयं दत्तचित्तो न जातु स्मरति विहितकार्यं 
किंचिदप्यप्रमादात् || 
न कलयति कथं वा भोजनादौ प्रसक्तिं परिजनविदितोऽपि प्रेक्षते 
निर्निमेषं || ४५ || 
स्मरति किमपि हस्तेनादधानः कपोलं हितजनपरिपृष्टो नैव 
किंचिद्ब्रवीति || 

पृ० २४) ह्रियमनुसरतीव त्वत्कथां वक्तुमन्तः समय इह भवत्यास्तं 
वशीकर्तुमार्ये || ४६ || 
अलमिह बहुवाग्भिस्त्वं महादेवि चित्ते स्वहितमनुसरैतद्यद्वयं 
चोपदिष्टाः || 
कलमधुरनिनादान् को वदेत्कोकिलानां पदगमनविलासान् वक्ति को 
हंसिकानां || ४७ || 
इह सकलजनानां बंधुरात्मात्मनो हि त्वमपि कुरु यथेष्टं सम्यगालोच्य 
बाले || 
इति युवतिजनैः सा लालिता नैव तूष्णीं भवितुमिह ममार्हो यत्प्रमादः 
स्वकानां || ४८ || 
इति किल सकलज्ञा चिंतयन्ती तदाक्वा हृदि किमपि निधाय प्राह ता 
राजदूतीः || 
मम हितमिदमार्यास्तद्वचस्तावदेनं नरपतिमिह किंचित् 
प्रष्टुकामाऽहमस्मि || ४९ || 
तदधिपमतिशीघ्रं यूयमत्रानयध्वं मम वचनममुष्मै रोचते 
चेत्तदूर्ध्वं || 
भवतु च भवितव्यं तद्भवेद्यत्तु भावीत्यविदितकृतिवाचः किं भवत्यो 
महत्यः || ५० || 
वचनमथ सुदत्या राजदूत्यो निशम्य प्रतिवचनमनुक्त्वा 
च्छोटिकामात्रकालात् || 
नरपतिमुपनीय स्थापयन्ति स्म तस्यास्सविधमधिपतिस्तां प्राह 
मंदस्मितास्यः || ५१ ||  

पृ० २५) महादेवीकौशिकराजयोरुक्तिप्रत्युक्तिकथनम् | 

सुमुखि तव यदिष्टं तत्करिष्यामि नूनं तव वचनमकृत्वा दुष्कृतं 
प्राप्नुवानि || 
शपथमिह वदामि त्वत्पदांभोजयोरित्युदितमथ निशम्य प्राह बाला 
नृपालं || ५२ || 
विनयवचनजालैः किं वृथा राजमौले मम हि वचनमेकं 
यत्त्वयाऽवश्यकार्यं || 
यदि तु तदभिमत्या सप्रतिज्ञं विदध्यास्त्वमखिलमपिकार्यं नः 
प्रतिज्ञातमेव || ५३ || 
यदि विमतमतिः स्यान्मद्वचस्यास्तदानीं नृपतिलक भवन्तं रंतुकामं 
विसृज्य || 
विहतविषयरागाऽहं गमिष्यामि वेगात्क्वनु मुनिहितवेषेत्युक्त ऊचे 
पुनस्तां || ५४ || 
संदेहं त्यज मानिनि स्वहृदये यद्वाक्यमूरीकृतं 
तन्निर्वर्त्य यथार्थमेव सदये चित्तं समाधाय ते || 
पश्चात्त्वद्रतिकेलिकासुखमहं लप्स्ये बलाच्चेद्यदि 
प्रायश्चित्तशतैर्ममास्ति वनिते पापस्य नो निष्कृतिः || ५५ || 
अनृतं मद्यपानं च मातापित्रोर्विरोधनं || 
वृथा सर्वप्राणिहिंसा स्त्रीणां बंदीनिवेशनं || ५६ ||  

पृ० २६) परबाधा परस्त्रीणां रिरंसा गुरुदूषणं || 
स्वार्थं परार्थहननं गोप्यापहरणं तथा || ५७ || 
पत्योः पैशुन्यकरणं विशिष्टद्रोहवर्तनं || 
उपकर्तर्यपकृतिस्तथा प्रत्यनुपक्रिया || ५८ || 
दत्तस्य पुनरादानं दाने प्रत्यूहचिंतनं || 
बहिष्कर्तव्यताहेतुकृतघ्नत्वमिति प्रिये || ५९ || 
निषिद्धा चरणान्येतत्कर्तृर्णां या गतिर्नृणां || 
सैव भूयान्मम तव प्रतिज्ञातार्थभंजने || ६० || 
सत्यं पश्य महादेवि न कार्या कालयापना || 
अन्तःपुरं ममाऽद्यैव गन्तव्यं शुभचिंतया || ६१ || 
इति संप्रार्थिता राज्ञा देवी वचनमब्रवीत् || 
गम्यतां भवता राजन् आगमिष्याम्यतः परं || ६२ || 
पितरौ संमतौ कृत्वा सुतरामितरानपि || 
चतुरत्वेन यास्यामि न तु रोधो भवेद्ध्रुवं || ६३ || 
इति राजानमाजानपरिशुद्धा निवर्त्य तं || 
आराध्य भक्त्या देवेशं स्वात्मार्पणमथाकरोत् || ६४ || 
शिवनिष्ठागरिष्टां तां सकलज्ञां निजात्मजां ||  

पृ० २७) महादेव्याः कौशिकगृहगमनकथनम् | 

विज्ञाय पितरौ तूष्णीं बभूवतुरनिंदितां || ६५ || 
अथ राजा गृहं गत्वा भूषणानि महान्ति सः || 
दिव्याम्बराणि चानिन्ये सौवर्णानि निजांतिकं || ६६ || 
पल्यंकिकां रत्नमयीं रम्यां ताम्बूलपेटिकां || 
पतद्ग्रहं च भृंगारं शृंगाररसपूरितं || ६७ || 
चामरं व्यजनादर्शछत्रचित्रकपात्रिकाः || 
किंकरीस्तानि बिभ्राणाः सज्जीचक्रे महीपतिः || ६८ || 
अन्तःपुरे मणिमये सौधे केलिकथोचितं || 
प्रसूनमंडपं दिव्यं कारयामास शिल्पिभिः || ६९ || 
गुरुणा कुसुमास्त्रेण धृतप्रतिसरो नृपः || 
प्रेषयामास तन्वंगीमानेतुं सर्ववैभवैः || ७० || 
आहूता ताभिरब्जाक्षी प्रतिश्रुत्य तथेति सा || 
अलंकृतांगी प्रययौ भूषांबरविशेषकैः || ७१ || 
दिव्यमाल्यानुलेपाढ्या सर्ववैभवसंयुता || 
पल्यंकिकां समारुह्य राज्ञोऽन्तःपुरमाविशत् || ७२ || 
अवलोक्य स्त्रियः सर्वा दृष्ट्वा श्रियमिवागतां || 

पृ० २८) मंगलारार्तिकाद्यैस्तामुपचारैः समर्चयन् || ७३ || 
राजा विनयसम्पन्नो भर्महर्म्यं प्रवेश्य तां || 
तत्र गारुत्मतमये पीठे समुपवेशयत् || ७४ || 
रंभामिवोरुविजितरंभां कुंभस्तनोन्नतां || 
पश्यन्मदविकारेण नृपतिस्तामथाब्रवीत् || ७५ || 
महादेवि समागच्छ मम शययां विभूषय || 
सोढुं कथमहं शक्नोम्येवं तिष्ठसि चेत्पृथक् || ७६ || 
इति ब्रुवन् यदा राजा ग्रहीतुं तावदुद्यतः || 
तदैव देवी सा राजंस्तिष्ठ तिष्ठेति चाब्रवीत् || ७७ || 
विस्मृतं वा त्वया पूर्वमुक्तं मद्वचनं मम || 
प्रदाय त्वत्प्रतिज्ञातं ततो मां स्प्रष्टुमर्हसि || ७८ || 
निवार्यमाणो भूपालो ग्रहीतुं तावदक्षमः || 
हृदिस्थं वद मे देवि करोमीति तथाऽब्रवीत् || ७९ || 
प्रजानाथं महादेवी प्राह पार्थिववल्लभ || 
मत्समः शिवभक्त्या चेत्तदा मां स्प्रष्टुमर्हसि || ८० || 
श्रुत्वैतत्प्राह तां राजा सा मे मास्तु कदाचन || 
मदनस्यैव भक्तोऽहं न भक्तस्तद्रिपोः क्वचित् || ८१ || 
इति ब्रुवन्तं निध्याय ध्यायन्ती हृदि शंकरं || 

पृ० २९) शैवदीक्षाविमुखं कौशिकं प्रति महादेवीकृतगर्हणकथनम् | 

लक्ष्यीकृत्य तृणं मध्ये महादेवी तमब्रवीत् || ८२ || 
अहो मूढजनो लोके शिवभक्तिविवर्जितः || 
जिह्वया नैव गृह्णाति भोज्यमन्नं रसाप्लुतं || ८३ || 
स्नानानुलिप्तोऽपि पुमान्भूषांबरविभूषितः || 
शिवभक्तिविहीनश्चेद्दारुप्रतिकृतिर्हि सः || ८४ || 
अतस्त्वं पृथिवीपाल शिवदीक्षाविवर्जितः || 
लिंगांगसंगहीनश्चेत्कथमंगीकरोम्यहं || ८५ || 
त्वययेव त्वद्वचो लीनं मयि मद्वचनं स्थितं || 
अहं शिवार्पितस्वान्ता गमिष्यामि यथासुखं || ८६ || 
इत्युक्तवत्यां श्रीमत्यां सुदत्यां स महीश्वरः || 
चकमे रतिमेवान्तः केवलं न रतिं शिवे || ८७ || 
यथाऽर्कतेजो घूकस्य मूकस्य वचनामृतं || 
मक्षिकायाश्च सौरभ्यं शान्तिः कोपाकुलात्मनः || ८८ || 
नारिकेलमलर्कस्य च्छिन्ननासस्य दर्पणं || 
औषधं रोगदुष्टस्य न रुच्युत्पादकं भवेत् || ८९ || 
तथैव नरनाथस्य विषयासक्तचेतसः || 
शिवभक्तिर्मुक्तिहेतुः सती नाभिमताऽभवत् || ९० || 
अत एव महादेवीमहीपालकयोस्तयोः || 
संप्राप्तकेलिग्रहयोस्संबंधः समभज्यत || ९१ ||  

पृ० ३०) अथ देवी शिवावेशान्निःसंग इव संयमी || 
जांबूनदांबराण्यंगे धृतानि प्रत्यमोचयत् || ९२ || 
दृष्ट्वा तदद्भुतं राजा भूताविष्टा किमंगना || 
भ्रान्ता पैत्याधिका चित्तविकला वेत्यचिंतयत् || ९३ || 
अथोचे भामिनि भ्रान्ते निरस्य श्रियमंघ्रिणा || 
कुत्र वा गन्तुमुद्युक्ता लोके दृष्टचरी नृणां || ९४ || 
इत्युक्तवन्तं राजानमनन्वीक्ष्य महामनाः || 
देव्यपस्मारिणी वाद्धा स्वैरं त्यक्तत्रपाऽभवत् || ९५ || 
हस्तेन लिंगं सुदृढं गृहीत्वा सर्वांगमुद्धूल्य विभूतिपुंजैः || 
आपार्ष्णिदीर्घाधिककेशपाशीराच्छादयद्दिव्यशरीरमक्वा || ९६ || 
स्वर्भानुवक्त्रादिव राजबिंबं निष्क्रम्य गेहादथ गन्तुकामां || 
रामां समुद्वीक्ष्य नृपस्य कामः कामोऽपि कामं हृदयाच्चचाल || ९७ || 
व्यामोहमुत्सृज्य विवेकिरीत्या भाषां स्वकीयां हृदि चिंतयानः || 
तूष्णीं बभूवेव महाप्रभावात्तस्याश्चिरं भीतमना नृपालः || ९८ 
|| 
देवी विनिष्क्रम्य गृहान्नृपस्य वीथिं गता तत्र च बंधुवर्गैः || 

पृ० ३१) महादेव्यास्तत्पित्रोरुक्तिप्रत्युक्तिकथनम् |

मातापितृभ्यां च समागताभ्यां संप्रार्थिता स्वात्मगृहं प्रवेष्टुं 
|| ९९ || 
उद्वाहसम्पत्कलया समेतां त्वां द्रष्टुमस्माकमहो न भाग्यं || 
वैराग्यवेषेण मुनिव्रता वा गेहेऽस्मदीये सुखमास्व बाले || १०० || 
घोराटवीशैलगुहाः प्रवेष्टुं कथं नु शक्नोषि महानुभावे || 
अंतःशिवध्यानरता गृहे वा वर्तस्व नः पालय तावकीनान् || १०१ || 
इत्थं वदत्सु निजबंधुषु सा हसन्ती प्राहोपतापकथया किमु 
मुग्धमिश्राः || 
साऽहं भवत्तनुभवा न भवामि यूयं चैषाऽस्मदीयशिशुरित्यमतिं 
त्यजध्वं || १०२ || 
देहं मदीयमिदमर्पितमीश्वराय नाथो गुरुः प्रभुरिति प्रथितस्त्रिलोक्यां 
|| 
अन्वेषणार्थमिह याम्यहमस्य साक्षात्कृत्यैव तत्करुणया शिवतामुपैमि 
|| १०३ || 
श्रुत्वैतदद्भुतवचः पितरौ प्रहृष्टौ संस्तुत्य साधु तनये 
सरसीरुहाक्षि || 
वैराग्यसंपदधिकाऽवहिता न किंचित्कन्यात्वतोऽसि विहता यशसावृतेति || 
१०४ || 
अस्मद्गृहे हरधरान्वयसंप्रदाये जाता शिवं धवयतीति मदीयभाग्यं 
|| 
गच्छ त्वदीयमहिमोचितदेशिकेंद्रमाविश्य चेति गृहमापतुराप्तवर्गैः || 
१०५ ||  

पृ० ३२) इत्थं पितृप्रमुखबंधुजनांच्छिवात्मा तत्वोपदेशवचनैर्हृदि 
तोषयित्वा || 
अक्वाऽथ तेन वपुषा शिवसामरस्यप्राप्त्यै ययो मृगयितुं गुरुवर्यमार्या 
|| १०६ || 
गत्वाऽटवीषु कुलपर्वतगह्वरेषु पुण्यस्थलीषु कमलाकरमंडलेषु || 
भक्ताश्रमेष्वथ नदीनदसैकतेषु देवालयेषु च विभुं मृगयांबभूव 
|| १०७ || 
कुत्रापि वारिनिधिवेष्टितभूतलेऽस्मिन्नन्वेषयंत्यखिललोकगुरुं मृगाक्षी 
|| 
वाताशनैव विचचार जनैः समस्तैस्संस्तूयमानविभवा विमलार्यपुत्री 
|| १०८ || 
इति कथितमशेषज्ञानविद्यानिधानं दुरिततरुलवित्रं 
चित्कलायाश्चरित्रं || 
पठति परमभक्त्या पाठकाद्वा शृणोति श्रियमयमिह भुक्त्वा 
मुक्तिमाप्नोति चान्त्ये || १०९ || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां 
प्रमथगणवचनानुकूलायां कलिकल्मषनिमग्नजनसमुद्धरणशीलायां 
प्रभुलिंगलीलायां 
महादेवीलीलावतारप्रशंसनतदीयवैराग्यमहिमानुवर्णनगतिर्नामदश
मोऽध्यायः ||

पृ० ३३) श्रीनंदिकेश्वराय नमः 
श्रीभविष्यत्पुराणे प्रभुलिंगलीलायाम् 

अथ एकादशोऽध्यायः | 

सूत उवाच || 
श्रीसिद्धेश्वरवीरदेशिकवरश्रीपादुकासंश्रिता 
भक्त्या दुर्विषयेंद्रियारिजयिनः पापौघदूरस्थिताः || 
कालातीतमहाप्रभावविदिताः कालांतकार्चोदिताः 
मौनींद्राः श्रुणुताल्लमप्रभुमुनेर्लीलां सुशीलादृतां || १ || 
अथाल्लमो भक्तजनालिमानसेष्वबोधगाढांधतमिस्रमामृजन || 
प्रकृष्टविद्योपदिदिक्षुरादरात्तनुं निजानंदमयीं दधौ गुरुः || २ || 
चिदंबरात्माऽपि निजेच्छया तनुं जगद्धितार्थं परिगृह्य सोऽल्लमः || 
जगाम कल्याणपुरं शिवार्थिभिः प्रपूरितं तद्बसवेन पालितं || ३ || 
विलोकयामास पथि प्रभुः स्वयं सरोवरं फुल्लसरोजमंडितं || 
दिवानिशायां कुमुदैर्विकस्वरं क्रमेण सूर्यैंदुकरोपलालितं || ४ || 
निपीय भृंगाः कमलासवं सदा मदाद्भुजंगा इव वार्क्षमासवं || 

पृ० ३४) अशक्नुवन्तो गमनाय कुत्र वा भ्रमन्ति तत्र भ्रमरा यतोऽभवन् || 
५ || 
स्वभावसिद्धा ननु संगतिर्द्वयोर्निबद्धपद्मासनहंसयोः सदा || 
इति प्रकाशीकृतये सदाशते तदीयपद्माशिषु हंसपंक्तयः|| ६ || 
त्रिलोककान्ताकुचवर्तुलाकृतेर्जयाय तत्रैव रथांगपंक्तयः || 
तपः समाधाय दिवातपाहतास्समाश्रिताश्चक्रसमाह्वयं भुवि || ७ || 
तदीयकल्लोलविशालडोलिकास्वितस्ततः क्रीडनतत्पराः सदा || 
निजार्थकप्रत्यायिनो हि सारसा भजन्ति सत्यां सरसाभिधानतां || ८ || 
तदीयरम्योभयपार्श्वविस्तृतं वनं मनोहारि विराजते परं || 
लवंगमालूररसालचंदनैरशोकभूर्जासनकैतकीवटैः || ९ || 
तथाऽतिमुक्तक्रमुकार्जुनागरुद्रुमैश्च जंबूपनसेक्षुचंपकैः || 
कपित्थखर्जूरकदल्युदुंबरैरथद्रुपुन्नागमुखैश्च शोभितं || १० || 
तदन्यशाखिप्रकरैश्च वल्लिभिर्विशालशाखोल्ललितोरुपल्लवैः ||  

पृ० ३५) वने कृषिपरं गोगार्यं दृष्ट्वा प्रभुकृततदीयकर्मनिरसनम् | 

प्रसूनसौगंध्यनिरांध्यवैभवैः फलोज्वलैः कोरकितैश्च शोभितं || 
११ || 
शुकैः पिकैः केकिगणैरलिव्रजैर्ध्वनद्भिरत्यन्तमनोहरस्वरैः || 
सुखश्रुतिक्ष्मारुहभूरिसंकुलं विराजते दोहदधूपधूपितं || १२ || 
वनस्य संरक्षयिताऽस्य सज्जनो बभूव गोगाह्वयभक्तपुंगवः || 
निजेष्टलिंगार्पितसर्वसत्क्रियो विनिष्ठितो जंगमलिंगपूजने || १३ || 
तदैव गोगः कदलीः सरस्तटे वने प्रतिष्ठापयितुं ससाधनः || 
भुवं समुत्क्रष्टुमुपक्रमक्रमात्समुद्यतस्तं प्रददर्श सोऽल्लमः || १४ || 
विचिंतयामास हृदि प्रभुर्जना अहो प्रखिद्यन्ति वृथा क्रियापराः || 
श्रमस्तु तेषां ग्रहणार्थमुंदुरोर्महागिरेः खात इव भ्रमोदितः || १५ 
|| 
श्रमेण कर्माणि करोति मानवस्ततश्च लोकान्तरभोगलंपटः || 
पुनस्तदन्ते जनिमाप्य कर्मठः प्रपद्य मृत्युं पुनरेति जन्म सः || १६ || 
बिभेति नो जातु जनो यदेतयोः परंपराया अपि दुःखभाजनः ||  

पृ० ३६) इति स्मरन् गोगमवाप रक्षितुं प्रदिश्य तस्मै शिवभक्तिगोपितं || 
१७ || 
समीपगस्तच्छरणार्थितां ब्रुवन्पुनस्तथोक्तः शरणेन तेन सः || 
शरण्य कुत्राऽगमनं कुतो गतिस्तवेति पृष्टः पुनराह तं प्रभुः || १८ 
|| 
श्रयन्ति यन्निश्चलभक्तिनिष्ठिताः शिवैकतानाः स्थलमत्र ते वयं || 
समेत्य भिक्षां शिवभक्तिलक्षणां सदाऽर्थयन्तो विचराम विष्टपे || 
१९ || 
अहं हि नाम्नाऽभवमल्लमप्रभुर्न यत्र कुत्रापि कुटीरमस्ति मे || 
न च क्रिया वा न तपो न साधनं न संस्थितिश्चेत्युदितोऽवदत्स तं || २० 
|| 
प्रभो महात्मन् नटलिंगविग्रह त्वमेव भावज्ञ इति प्रसिद्धिमान् || 
भवादृशां पर्यटनं किमीदृशं प्ररोचते पैत्यविकारिणामिव || २१ || 
सुभक्तदत्तोचितकांचनादिभिस्समर्च्य भक्त्या गुरुलिंगजंगमान् || 
ततः प्रसादान्नभुजां किमासनं न युज्यते भक्तकथाप्रसंजनैः || २२ 
|| 
सदा धरापर्यटनैः किमार्जितं पुनः किमार्जिष्यत इत्युदीरितः || 
प्रभुर्विहस्याह च को भवानहो यथार्थवादीति पुनस्तमाह सः || २३ ||  

पृ० ३७) गोगार्यं प्रति प्रभुकृतकृषिकर्मनिरसननिरूपणम् |

प्रभो दयालो श्रुणु वर्तनं मम स्वकायिकप्राप्तधनैः समाचरन् || 
यथोचितं जंगमलिंगपूजनं भजे तदीयामृतशिक्थमादरात् || २४ || 
करोमि नित्यं चरलिंगभाषितं तदीयधर्मं शिरसा वहन्नहं || 
जनैः श्रुतो गोग इति प्रसीद मे त्वदीयभृत्योऽस्मि कृतस्वयंकृषिः || २५ 
|| 
प्रकृष्टविज्ञाननिधिर्भवान्गुरुः समस्तलोकस्य चराचरात्मनः || 
प्रदिश्य मेऽज्ञस्य रहस्यमैश्वरं दयाम्बुधे रक्ष भयाद्भवोदितात् || २६ 
|| 
तमेनमव्याजकृपानिधिः प्रभुः शशास गोगं व्यवसायतत्परं || 
शिवार्थिनां नार्हमिलाप्रकर्षणं खनित्रकुत्कीललवित्रधारणं || २७ 
|| 
कृषिक्रियाया ननु जीवहिंसनं शिवो नु गृह्णाति न जीवहिंसकं || 
अनुग्रहं तस्य विना न मोक्षणं भजेत पाशात्पशुतां प्रयाति सः || 
२८ || 
बहिर्जनानामिव भक्तिशालिनां न युक्तमेतद्व्यवसायवर्तनं || 
परं सदुद्योगवतां यथार्थतः प्रवर्तनेनैव धनार्जनं शुभं || २९ 
|| 
यथोक्तलाभेन समार्जिताद्धनाद्विधाय नित्यं गुरुजंगमार्चनं ||  

पृ० ३८) फलं परित्यज्य धिया शिवार्पणात्समेति कैलासमतोऽपुनर्भवं 
|| ३० || 
फलाभिलाषी गुरुलिंगजंगमान् समर्च्य सालोक्यमपि प्रपद्य सः || 
पुनः पुनर्जन्ममृती समश्नुते ततो रहस्यं कथयामि केवलं || ३१ || 
श्रुणुष्व गोगार्य सुनिश्चलात्मना यथैति कैवल्यपदं निरामयं || 
अकर्मभक्त्या शरणः परायणं सकीलकं तत्वरहस्यमंजसा || ३२ || 
नरो निहंत्येव निजात्मघातुकं हरींद्रमुख्याश्च सुरास्तथाविधाः || 
निहत्य तैः कांश्चिदपि स्वयं हता न घातुकं यो हतवान् न वेद्मि तं 
|| ३३ || 
निहन्ति यः प्राणिगणानघातुकांत्स्वघातुकानामपि तं महेश्वरः || 
स एव शिक्षत्यखिलात्मनां गुरुस्ततो न हिंस्याद्भुवि यं च कं च न || 
३४ || 
मनोवचःकायकृतस्य कर्मणः शुभाशुभस्यानुभवाय कल्पते || 
शरीरिणोऽवश्यतया फलद्वयं हरस्य गर्भेऽपिहितस्य वा श्रुतेः || ३५ || 
ततो नराः कर्मरताः पुनः पुनः फलानुभूत्यै जनिमृत्युसंततिं || 

पृ० ३९) गोगार्यानुग्रहाय प्रभुदर्शितसमाधिस्थलनिरूपणम् | 

समाश्रयन्ते सति तद्विनाशने किमीशभक्त्या कृपयाऽथवा गुरोः || ३६ || 
न नश्यति द्राग्यदि भोगवासना चरप्रसादानुभवेन किं फलं || 
विरक्तिशून्यो यदि भक्ततां व्रजेन्न तं विमूढं शरणा हसन्ति किं || 
३७ || 
कुतो भजन्तो गुरुलिंगजंगमानुपाधिशून्यैकसपर्यया जनाः || 
अवाप्य भक्तिं परमां स्थिरीकृतां भजन्ति निर्वाणपदं न बालिशाः 
|| ३८ || 
इति प्रभौ गोगमकारणप्रिये परापदेशेन हितोपदेष्टरि || 
उवाच गोगः प्रभूमीश मादृशां कथं कथाऽयश्चणकोपमेदृशी || 
३९ || 
अथाल्लमस्तं कृपयाभिरक्षितुं विचिंत्य दृष्टान्तपुरःसरं चिरं || 
अतींद्रियज्ञाननिधिः समाधिना ददर्श तत्रैव रहस्यमद्भुतं || ४० || 
इदं प्रदर्श्याद्य समाधिनिष्ठितं विधाय च प्राणसमाख्यलिंगके || 
प्रयासकृत्यानि निरस्य पालयाम्यथेति संकल्प्य पुरोऽस्य तस्थिवान् || ४१ || 
निधेहि गोगार्य खनित्रमत्र ते विलोक्यतेऽधः शिखरं हिरण्मयं || 
विचित्रमत्रास्ति दृढं निखन्यतामिति प्रभूक्त्या स ददर्श तत्तथा || ४२ 
|| 
ससंभ्रमं चख्नतुरत्र तावुभौ क्रमात्समीक्ष्याथ समाधिमंडपं || 

पृ० ४०) मनोहरं दीप्तिभिरंतरं ततः प्रविश्य तत्रत्यमवेक्ष्य विस्मितौ 
|| ४३ || 
बहिः सुविस्मृत्य समौनमुद्रया दृशा निदिध्यासनयाऽनिमेषया || 
विरागसुज्ञानशमादिसंपदा समाहितं पूरुषरत्नमुत्तमं || ४४ || 
तदंतरंगं सुपरीक्ष्य वीक्षितुं प्रविश्य चांतर्गृहमादरादुभौ || 
विलोकयामासतुरंगलिंगयोश्चिदैक्यभावेन गुणातिगं गुरुं || ४५ || 
तथा महालिंगमयासुलीनसन्मनोंऽगमप्यंगगुणैरसंगतं || 
मनुष्यपांचालिकया समाकृतिं प्रभुः स मेनेऽनिमिषार्यदेशिकं || ४६ || 
स गोगमाहाल्लमदेवसत्प्रभुस्सुभक्तिनैश्चल्यनिदर्शनं त्विदं || 
शिवो न संतुष्यति पामरार्चनैर्विनैकधा निश्चलभक्तिमीदृशीं || ४७ 
|| 
न शक्यते कर्तुमियं निराकुला जनैः परैर्नैष्ठिकभक्तिरुज्वला || 
कथंविधाऽहो स्थिरता कथंविधा सुभक्तिनिष्ठाऽस्य कथंविधा 
धृतिः || ४८ || 
कथंविधाऽस्याद्भुतशक्तिरुत्तमा कथं हि गांभीर्यमहो कथं स्थितिः 
|| 
कथं हि लिंगैक्यसुखानुभावनं कथं शिवाद्वैतरहस्यमद्भुतं || ४९ 
||  

पृ० ४१) गोगार्याय प्रभुप्रदर्शितसन्मार्गनिरूपणम् | 

इति प्रभोस्तन्महिमानुभावनं निशम्य गोगः परिपूर्णमानसः || 
अनेन रूपेण समेत्य भृंगिराट् स एव साक्षात्कृत इत्यमन्यत || ५० || 
नमः समस्तप्रमथान्वयेंदवे समाधिसाक्षात्कृतचंद्रमौलये || 
तिरस्कृताशेषजगद्विभूतये नमो नमस्तेऽनिमिषाय भृंगिणे || ५१ || 
इति स्तुवन्तं प्रभुराह गोगमप्यहो नु सद्भक्तिपथं किलेदृशं || 
सदेष्टलिंगैक्यपदप्रदायकं सुगोप्यमस्माकमिदं निदर्शनं || ५२ || 
इदं हि लोकद्वयसौख्यदामलप्रकृष्टविज्ञाननिदानकीलकं || 
इदं हि गोगार्य दुरिंद्रियेभहृन्मदस्य निर्वापणहेतुरंकुशं || ५३ || 
अनेन मार्गेण यतव्रता जना भवन्ति नित्यानुभवामृताप्लुताः || 
अमुं परित्यज्य भजन्ति भो जना जनिं मृति दुर्व्यवसायवर्तिनः || ५४ || 
न वेषमात्रान्निजभक्तिवर्जिता भजन्ति लिंगैक्यपदं क्रियापराः || 
यदिक्षुसाम्यात्प्रचरन्न वेणुकं निवारयेत्कुक्षिगतां क्षुदुष्णतां || ५५ 
||  

पृ० ४२) अहो नु भाग्यं मम दुर्विधो निधिं 
यथाक्षदृक्पंगुरिवांघ्रिमप्यहं || 
भजामि लब्ध्वाऽनिमिषार्यदर्शनं कृतार्थतां गोग भवत्समागमात् || 
५६ || 
यथा समन्वेष्य लताऽध्वनि स्थिता हठात्पदेऽन्वेषयितुः सुवेष्टिता || 
तथाऽद्य भूमौ चरतः शिवात्मनां दिदृक्षया मेऽनिमिषोऽवलोकितः || ५७ 
|| 
इति स्वसामर्थ्यमचिंत्यवैभवः पिधाय संभाव्य नटन्मनुष्यवत् || 
गुरुर्गुरूणां गुरुशिष्यवर्तनं प्रकाशयंच्छिष्यवदेष तुष्टुवे || ५८ 
|| 
जगद्गुरो मद्गुरुनाथ सन्मुने कृपानिधे भक्तनिधे शमांबुधे || 
महानुभावानुगृहाण तावकस्वरूपदृष्ट्याऽनिमिषार्य मां शिशुं || 
५९ || 
कृतार्थयैनं घनलिंगनिष्टयेत्यसौ गुरुः शिष्य इवेममर्थयन् || 
दिदेश गोगाय गुरौ स्थिरां रतिं जना हि शिष्टाचरणानुवर्तिनः || ६० 
|| 
अथाल्लमस्यानिमिषार्यसद्गुरोः करात्समुत्प्लुत्य समीपवर्तिनः || 
लगत्ययस्कान्तशिलेव सूचिकां समुज्वलं हस्ततलं प्रसर्पणं || ६१ ||  

पृ० ४३) गोगार्यकृताल्लमसंयमिसंस्तवनिरूपणम् | 

प्रभोश्चिदानंदखनेः कलैव यद्बभूव मूर्त्याऽनिमिषस्य तत्पुनः || 
तदिष्टलिंगेन सहैव दृग्गताप्यवाप तत्प्राणकलैक्यमल्लमे || ६२ || 
विलोक्य गोगोऽनिमिषाल्लमावुभौ सुविस्मितोऽचिंतयदात्मनि स्वयं || 
अहो महत्वं सुविचित्रमेतयोरिमौ सुधींद्रौ विदतुर्नचापरः || ६३ || 
हरोऽथवायं प्रभुरल्लमः स्वयं नरो न येनानिमिषेष्टलिंगकं || 
प्रभौ महेशे परिपूर्णचिद्घने ययौ किलैक्यं किमहो बहूक्तिभिः || ६४ || 
इति स्तुवन्नल्लममेत्य दण्डवत्प्रणम्य गोगः परिपूर्णभक्तिमान् || 
व्यजिज्ञपत्सद्गुरुनाथ तावकस्वरूपवेत्ता न जगत्त्रयोदरे || ६५ || 
त्वमेव निःसंगनिरंजनोऽद्वयो यदैक्यमंगेऽनिमिषस्य लिंगकं || 
तवाप तस्मान्निजरूपमव्ययं भवानहो वेत्ति न चान्यगोचरः || ६६ || 
अनुग्रहाद्देव तवाद्य दृष्टवान् महानुभावानिमिषार्यदेशिकं || 
यदीक्षणादीश्वरभक्तिरुज्वला ह्युदेति साक्षात्करणैकसाधनं || ६७ || 
इदं सुनिष्पन्नममेयमंगलं ममाविरासीत्सुकृतं पुरातनं || 
त्वदात्मनां मूर्तममूर्तमादरादमुं शिशुं रक्षितवान् प्रभो भवान् || 
६८ ||  

पृ० ४४) कदापि नो विस्मरणीय एष मे महोपकारो विहितस्त्वया मुने || 
क्षितौ सदीक्षं खलु भक्तरक्षणे भवादृशामागमनं महात्मनां || 
६९ || 
इति स्तुतः प्रीतमनाः प्रभुः स्वयं सकीलकं तस्य च लिंगसंगतिं || 
प्रबोध्य चांचल्यमुदस्य चेतसः शिशु कृपापात्रममन्यतात्मनः || ७० || 
वरं वृणीष्वेति वदत्ययं प्रभौ प्रणम्य गोगः पुनराह सांजलिः || 
गुरोऽस्मि गर्भीकृतसर्वकल्पनं प्रदिश्य लिंगांगसुखं कृतार्थितः || 
७१ || 
इतः परो नास्ति वरो ममेप्सितस्तथापि याचे गुरुनाथ सांप्रतं || 
गृहाण वेषं गुरुजंगमोचितं सुभक्तरक्षार्थमितःपरं क्षितौ || ७२ 
|| 
ममाभिलाषोऽयमिहांगलिंगयोः पृथक्त्वमैक्यं च यथार्थतः स्फुटं 
|| 
स्ववाक्यमात्रेण निबोद्धुमक्षमं प्रदर्श्य साक्षादुपदिश्य रक्ष नः || 
७३ || 
महाजनाचारपरंपरागतं शिवेन सिद्धान्तितमागमादिषु || 
स्वयं सदाचार्यसमाचरन्विधिं निदर्शनेनैव जगद्धितं कुरु || ७४ || 

पृ० ४५) प्रभुकृतगोगार्यप्रशंसाकथनम् | 

इदं नु मत्प्रार्थनमित्युदीरितः प्रभुर्मुदा गोगमवेक्ष्य सस्मितः || 
उवाच साधो विषयान्परित्यजन् कृतार्थतामेषि परार्थसाधनः || ७५ || 
त्वमेव निष्कामतया महान्गुरुर्यदद्य भक्तावनमात्रतत्परः || 
वरं वरं याचितवान्नचावरं परोऽसि भक्तेषु हरस्य सन्मते || ७६ || 
क्षितौ दरिद्रा धनमाप्य सादरं किमु प्रयच्छन्ति दरिद्रकोटये || 
परं तु कुत्रापि निधाय गोपितं स्वयं च भोक्तुं न हि शक्नुवन्ति ते || ७७ 
|| 
भवांस्तु निष्ठां शिवभक्तिलक्षणामवाप्य तृप्तोऽनुभवामृताप्लवैः 
|| 
समस्तभक्तावलिरक्षणोद्यतो वरं वरेण्यं वृतवानहो महान् || ७८ || 
यतो नु गोगार्य विरागसंपदो गुणाधिको लोकहितप्रवर्तनः || 
गुरोर्गुरूणामपि मे गुरुर्भवानिति स्म दत्तात्मवरोऽसि निश्चितं || ७९ || 
इति ब्रुवन्नल्लमदेवदेशिको दधौ महिम्ना शरणोचितं वपुः || 
समस्तभक्तावलिरक्षणोद्यतं शिवार्थिनां प्रत्ययकारणं परं || ८० 
|| 
बभौ करे लिंगमथांगसंगतं सितत्रिपुण्ड्रस्मितभस्मलेपनं || 

पृ० ४६) कटीतटीसूत्रकषायरंजितप्रफुल्लकौपीनकमल्लमप्रभोः || ८१ 
|| 
निजेष्टलिंगाहितदृष्टिरान्तरे निमेषशून्या दृशि सन्मनःस्थितिः || 
मनःस्थितौ कीलितसन्मरुद्गतिर्निरंजनस्यास्य रराज सद्गुरोः || ८२ || 
विनिद्ररुद्राक्षसुकंठमालया दधन्महाजंगमदेशिकाकृतिं || 
जगाम भक्तावनदीक्षयाऽनिशं प्रभुः शिवध्यानसुखानुभावनः || ८३ 
|| 
अथ गुरुशरणोक्त्या त्याजितायासकृत्यो दृढतरशिवभक्त्या मंदिरं 
प्राप्य गोगः || 
समुचितशुभवृत्याऽऽराधयन्भक्तलोकानभजत निजलिंगे पूर्णदृष्ट्या 
समाधिं || ८४ || 
इति शिवशरणानामिष्टनिष्ठैकसारं चरितमघविदूरं 
गोगभक्तान्वयेन्दोः || 
पठति मनति चित्ते यः शृणोति प्रपत्या प्रभुरिह परसौख्यं 
प्राज्यमस्मै ददाति || ८५ || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां प्रभुलिंगलीलायां 
गोगदेवोपदिष्ठलिंगैक्यरहस्यमहिमानुवर्णनगतिर्नामैकादशोऽध्यायः 
|| 

पृ० ४७) श्रीनंदिकेश्वराय नमः
श्रीभविष्यत्पुराणे प्रभुलिंगलीलायाम्

अथ द्वादशोऽध्यायः 

श्रीवीरेश्वरसिद्धदेशिकमणिश्रीपादपद्मार्चना-
सक्त्यान्तर्दृढबोधसम्पदुदितास्संत्यक्तबाह्योत्सवाः || 
च्छिन्नानित्यशरीरमोहलतिका धैर्येण मृत्युंजया 
भक्ता मुक्तिवधूमनोहरकलाः शृण्वन्तु लीलां प्रभोः || १ || 
अथाल्लमप्रभुर्भक्तान्भवाब्धेः प्रापयंस्तटं || 
वारयन् विषयास्वादविषपानाच्चचार सः || २ || 
अभ्यासयंच्छिवज्ञानशर्करास्वादमन्वहं || 
पूर्णविज्ञानभरितांश्चकार शरणान् क्रमात् || ३ || 
योऽभूत्प्रमथसंतानकलशांऽभोधिचंद्रमाः || 
ब्रह्मणोऽपि गणेयत्वादजगण्य इति श्रुतः || ४ || 
केन चित्कारणेनासौ भूमौ मानुष्यमाश्रितः || 
एकान्तभक्तिनिरतः कंचित्कालं निनाय सः || ५ || 
धन्यानामन्वये जातो विहृत्यान्ते स्वलीलाया || 
लिंगसंगविलीनांगो बभूव प्रमथाग्रणीः || ६ ||  

पृ० ४८) तस्याग्रजाऽथ मुक्तायी शिवाचारसमन्विता || 
अनुजादर्शनक्लेशाद्विललापातिदुःखिता || ७ || 
तद्विज्ञाय प्रभुः सोऽयं प्रत्यग्दृष्ट्या कृपानिधिः || 
मुक्तायीमात्मशरणां भक्तां सान्त्वयितुं ययौ || ८ || 
तया विनम्रशिरसा क्लिश्यंत्या प्रणतः प्रभुः || 
तामुवाचाल्लमः स्वामी किं दुःखस्येति कारणं || ९ || 
मुक्तायी तमुवाचेत्थं प्रभोऽल्लम निबोध मे || 
वृत्तान्तं नगरेऽन्यत्र मातुलो मेऽस्ति दूरतः || १० || 
तस्यास्ति पुत्रिका काचिन्नवयौवनशालिनी || 
शिवभक्तं विना नान्यं भजे पतिमिति स्थिता || ११ || 
विचार्य तत्पिताऽऽगत्य मद्गृहं भ्रातरं मम || 
अजगण्यं समालोक्य प्रार्थयामास मातुलः || १२ || 
भागिनेय मदीयेन भाग्येनागत्य मद्गृहं || 
ऊढ्वा मत्तनयां साध्वीं गार्हस्थ्यं परिपालय || १३ || 
ममापि पुत्रो नान्यस्ते शिवैक्यं पितरौ गतौ || 
अतो निवस मद्गेहे मदीयं स्वं तवैव तत् || १४ || 
भगिनी तव मुक्तायी भक्तिव्रतपरायणा || 
गेहे तिष्ठतु भक्तानामाराधनपरान्वहं || १५ ||  

पृ० ४९) अल्लमं प्रति मुक्तायीकृतस्वानुजवृत्तांतकथनम् | 

श्रुत्वैतन्मातुलवचो वक्तुमुत्तरमक्षमः || 
मुखमालोकयामास मम भ्राता सहोदरः || १६ || 
अहं विभिन्नहृदया तमवोचं कथं सहे || 
वियोगं तव सोदर्य स्थातुं वा कथमुत्सहे || १७ || 
अन्योन्यं शक्यते ज्ञातुं कथं वृत्तान्तमावयोः || 
हानिवृद्ध्यादिकं सर्वमित्युक्तः प्राह मां प्रभो || १८ || 
अग्रजे किमु ते भ्रान्तं चित्तं विस्मृतमेव वा || 
मयोपदिष्टं विज्ञानं स्त्रीस्वभावादुताऽधुना || १९ || 
नापेक्ष्यं शिवभक्तानां संयोगजनितं सुखं || 
वियोगजनितं वापि दुःखं क्व च न विद्यते || २० || 
अपेक्षणीयं भक्तानां सर्वदा सर्वथाऽपि नः || 
ज्योतिर्मये महालिंगे शिवजीवैक्यमंजसा || २१ || 
तादृग्विधैक्ये संप्राप्ते क्व वा मम हठाद्भुवि || 
अक्क मुक्तायि ते वच्मि प्रज्ञानं किंचिदात्मनः || २२ || 
विशीर्णं त्वयि मध्नंत्यां दधिभांडं भविष्यति || 
यदा तदैव मे विद्धि शिवैक्यमिति निश्चितं || २३ || 
इति चित्तं समाधाय मम गत्वा स मातुलः || 
उद्वाह्य तत्सुतां तस्थावजगण्यस्तदालये || २४ ||  

पृ० ५०) गुप्तभक्तिपरो विद्वान् केनाप्यविदितक्रियः || 
मनःपूर्णशिवानंदोऽप्यसौ लौकिकवत्स्थितः || २५ || 
अहो मम कथं भर्ता शिवभक्तो न रोचते || 
भग्नप्रतिज्ञा जातेति तद्भार्या चिंतिताऽभवत् || २६ || 
एवं स्थितायां भार्यायां चिंतयंत्यामहर्निशं || 
दैवात्कदाचिद्द्वारेऽस्य ललाटं दारुणा हतं || २७ || 
तदा नमः शिवायेति तन्मुखोदीरितं वचः || 
निशम्य सुदती भर्तुर्गुप्तभक्तिं बुबोध सा || २८ || 
अथाजगण्यो मद्भक्तिर्मानुष्ये प्रकटीकृता || 
न मया स्थेयमत इत्यदृश्यत्व ययौ किल || २९ || 
तदैव दधिभांडं मे व्यशीर्यत यदृच्छया || 
श्रुतं च पथिकैरित्थं कथं जीवितुमुत्सहे || ३० || 
मत्प्राणपदमुत्कृष्टं मत्सप्तपुरुषाश्रयः || 
मद्भ्रातृरत्नं मद्ज्ञानप्रदायकमहो गतं || ३१ || 
उपदेक्ष्यति मे को वा सविशेषचरार्चनं || 
शिवभक्तिरहस्यं वा शीलव्रतपरंपरां || ३२ || 
को वा करुणया नित्यं कारयिष्यति सत्क्रियाः ||  

पृ० ५१) मुक्तायीं प्रति प्रभुकृततत्वोपदेशः | 

गुरुः स्वामी मम गतो रक्षको मां विहाय सः || ३३ || 
इति तस्याः सकरुणं वचः श्रुत्वा दयानिधिः || 
परितापं परिहरन् बोधयामास तां प्रभुः || ३४ || 
अलं मुक्तायि हृदये परितापेन मानिनि || 
बोधयामि यथाशास्त्रं तत्त्वं दुःखापहं श्रुणु || ३५ || 
केन चित्कारणेनोर्व्यामवतीर्य गणाधिपाः || 
स्वस्य कार्याणि निर्वर्त्य कैलासं यान्ति ते पुनः || ३६ || 
न ते भवन्ति कस्यापि भ्रातरोऽवरजास्सुताः || 
लीलामानुष्यमास्थाय भ्रामयन्त्यबुधान्जनान् || ३७ || 
अस्तु तावदिमे सर्वे जन्तवोऽपि जगत्त्रये || 
मितान्यहानि विधिना स्थित्वोर्ध्वं यान्ति तत्क्षणात् || ३८ || 
महेश्वराज्ञया सर्वे चलन्ति प्रपतन्ति च || 
तदाज्ञां न विना किंचिज्जगत्स्थावरजंगमं || ३९ || 
प्रायेणावसरे प्राप्ते जंतूनां न हि शक्यते || 
निमिषं निमिषार्धं वा स्थातुं विश्वंभरास्थले || ४० || 
हरिब्रह्मादयो देवा अपि स्वस्वमितायुषः || 
न प्राप्तकालाः स्थास्यन्ति घटिकार्धमथापि वा || ४१ ||  

पृ० ५२) यावदायुर्ललाटेऽस्य पूर्वकर्मानुसारतः || 
लिखितं तावदेतेन स्थीयते न ततःपरं || ४२ || 
येन केन निमित्तेन युद्धरोगव्रतादिना || 
मृत्युर्यस्य विनिर्दिष्टः स तेन म्रीयते ध्रुवं || ४३ || 
सृष्टिस्थितिप्रलयकृत्स एव परमेश्वरः || 
नान्योऽस्ति कस्य चित्कश्चिद्व्याजोऽन्यश्च तदिच्छया || ४४ || 
अतोऽलं चिंतया प्राज्ञे किं वृथा तां परित्यज || 
इत्युक्ता प्राह मुक्तायी मुक्तायनमथाल्लमं || ४५ || 
अस्मद्वंशेऽवतीर्णोऽयमजगण्यो ममानुजः || 
अस्मान् संरक्ष्य बहुधा नास्मदीयः कथं भवेत् || ४६ || 
त्वदुक्तवाक्यतात्पर्यं त्वयैव ज्ञायते प्रभो || 
न किंचिदपि मे ज्ञातमित्युक्तः प्रभुरब्रवीत् || ४७ || 
श्रुणु मुक्तायि तत्सर्वं विवृणोमि तवाऽधुना || 
क्व वंशः क्व च संबन्धो यातायातं प्रपद्यतः || ४८ || 
जन्तोरनेकवंशेषु तत्तत्कर्मानुसारतः || 
कस्य वा सुखदुःखादि कोऽन्योऽनुभवितुं क्षमः || ४९ || 
म्रीयते केन वा सार्धं कोऽन्यो भ्राताऽथ वा सुतः || 
इहान्यत्रापि सर्वत्र स्वात्मैव सवात्मनो हितः || ५० || 

पृ० ५३) अन्यस्मिन्नन्वये जातो दीयतेऽन्यस्य कस्य चित् || 
जन्मवंशं परित्यज्य वंशोऽन्यस्तेन गृह्यते || ५१ || 
इहैव सर्वथा स्त्रीणां सर्वत्राप्यन्वयच्युतिः || 
वंशांतरगृहीतिश्च दृश्यते सर्वसंमतं || ५२ || 
संयोगश्च वियोगश्च कर्मायत्तावुभौ नृणां || 
दम्पत्योः सुतपित्रोर्वा भ्रात्रोश्च मरणावधि || ५३ || 
पोष्यपोषकभावश्च बाध्यबाधकता तथा || 
कर्मणैव भवेन्नृर्णां तस्मात्कर्म परित्यजेत् || ५४ || 
कर्मणा कर्मणां नाशो न हि ज्ञानं विना क्व चित् || 
शिवैकतानता नृर्णां ज्ञानं कर्मौघनाशनं || ५५ || 
अतः साधनसम्पत्या शिवज्ञानं समाश्रयेत् || 
साधनानि च चत्वारि शास्त्रेषु विहितानि हि || ५६ || 
नित्यानित्यविवेकः स्यादिहामुत्र फलारतिः || 
शमादिषट्कसम्पत्तिर्मुमुक्षुत्वमिति श्रुतेः || ५७ || 
शमो दमः फलत्यागस्तितिक्षाश्तिक्यमेव च || 
ततश्चित्तसमाधानमिति षट्कं प्रकीर्तितं || ५८ || 
नित्यमात्मसुखं सर्वमनित्यं स्वर्गमानुषं || 
नित्यानित्यविवेकाख्यं प्रथमं साधनं त्विदं || ५९ || 
अतेव स्वर्गमर्त्यसुखवैराग्यमीर्यते ||  

पृ० ५४) द्वितीयं शांतिदांत्यादि तृतीयं तेन जायते || ६० || 
ततो मुमुक्षुता तुर्यं शिवैक्योत्कृष्टता मतिः || 
एवं साधनसम्पन्नो ज्ञानं माहेश्वरं श्रयेत् || ६१ || 
एक एव महेशोऽयं मायाविद्याद्युपाधितः || 
ईश्वरत्वं च जीवत्वं स्वयमेवाप्तवान्प्रभुः || ६२ || 
अनादिसिद्धा मायेयं बहुरूपा प्रवर्तते || 
रजस्तमःसत्वगुणा सैवाविद्या प्रशस्यते || ६३ || 
गुणांशभेदाद्भिन्नेयं नानारूपा भवेद्ध्रुवं || 
समष्टिव्यष्टिरूपेण तत्रेशः प्रतिबिंबितः || ६४ || 
स्थूलं सूक्ष्मं कारणं च देहत्रयमुदाहृतं || 
जीवस्य चेश्वरस्यापि व्यष्ट्या चैव समष्टितः || ६५ || 
पंचीकृतमहाभूतसंभवं स्थूलमीर्यते || 
अपंचीकृतभूतोत्थं सूक्ष्मं मायाऽत्र कारणं || ६६ || 
विराट् समष्टिस्थूलात्मा व्यष्ट्यात्मा विश्व उच्यते || 
हिरण्यगर्भः सूक्ष्मात्मा व्यष्टिस्तैजस उच्यते || ६७ || 
ईश्वरः कारणात्मा स्याद्व्यष्टिः प्राज्ञ इति स्मृतः || 
देहत्रये विलीने स्यादैक्यं जीवेशयोर्ध्रुवं || ६८ || 
ततः पाशुपतं ज्ञानं देहबंधविमोचकं || 
दीक्षया गुरुणा सम्यक् बोधितः शिवतामियात् || ६९ ||  

पृ० ५५) अनाद्यविद्यया बद्धो जीवः संसारितां व्रजन् || 
अन्तःकरणसंबंधात्तत्खेदात्खिद्यति स्वयं || ७० || 
घटसंवृतमाकाशं नीयमाने घटे यथा || 
दृश्यते नीयत इव तद्वज्जीवो नभोपमः || ७१ || 
अन्तःकरणसंबंधात्कर्मणां तारतम्यतः || 
जरायुजांडजोद्भिज्यस्वेदजत्वं प्रपद्यते || ७२ || 
यथाऽर्करश्मयो भेदात्प्रसरंतीह सर्वतः || 
तथा शिवोऽपि सर्वत्र हेयोपादेयवर्जितः || ७३ || 
जीवः शिवः शिवो जिवः इति निघ्यायतां सदा || 
प्रयच्छति महेशानः शिवत्वमिति हि श्रुतिः || ७४ || 
शिवो ब्रह्मादिदेहेषु सर्वज्ञ इति भासते || 
देवतिर्यऽऽन्मनुष्येषु किंचिद्ज्ञस्तारतम्यतः || ७५ || 
किंचिद्ज्ञत्वं च सार्वज्ञमुपाधिपरिकल्पितं || 
उपाधिविलये साक्षी चिन्मात्रोऽयं सदाशिवः || ७६ || 
देही नित्यः शिवानन्यो जरामरणवर्जितः || 

पृ० ५६) अध्रुवं देहमित्येतल्लोकसाधारणं मतं || ७७ || 
आस्तां तावच्छास्त्रचर्चा रहस्यं श्रुणु शांभवं || 
माहात्म्यं शिवभक्तानां शक्यते केन वर्णितुं || ७८ || 
येषामाशौचगन्धोऽपि नास्ति जातमृतागतः || 
तेषां जन्ममृतिप्राप्तं सुखदुःखं कथं भवेत् || ७९ || 
लिंगैक्यप्राप्तिरेवैषां मंगलानां च मंगलं || 
न प्राकृतवदेतेषां रोदनादि कथं च न || ८० || 
हृद्यवादित्रताम्बूलनृत्यगीतादिभिः सह || 
समाधियात्रा कर्तव्या माहेश्वरकुलोद्भवैः || ८१ || 
विशेषतोऽजगण्योऽयं प्रमथानां कुलाग्रणीः || 
न जातो वा पुरा शून्यो न मृतोऽन्ते तनुं त्यजन् || ८२ || 
चिन्मयो गगनाकारः सदाऽस्त्येव निरामयः || 
त्यक्तलौकिकसख्योऽयमैक्यमाप गुहेश्वरे || ८३ || 
न चिंतनीयो मुग्धांब सोऽजगण्यः शिवैक्यभाक् || 
निराकारोऽन्तरात्माश्ते त्वयि मययखिलात्मसु || ८४ || 
अजगण्ये विभुत्वेन स्थिते सर्वत्र मानिनि || 

पृ० ५७) केयं वियोगचिन्तेति प्रोक्ताऽल्लममथाब्रवीत् || ८५ || 
भवन्तोऽपि महान्तोऽत्र ते च सन्तो निरंतराः || 
एकरूपास्ततो यूयं वित्त सूक्ष्मां भवद्गतिं || ८६ || 
विदन्तु सर्पाः सर्पाणां गतिमन्ये विदन्ति किं || 
महान्तो महतां तद्वदात्माऽस्माकं न तुष्यति || ८७ || 
अथाजगण्ये सर्वज्ञे कृतार्थत्वं गते प्रभो || 
गतमोहगतिः का वा ममेत्युक्तोऽब्रवीत्प्रभुः || ८८ || 
उडुपेनेव पुरुषो नदीं भक्तो महेशितुः || 
तीर्त्वा कर्मांबुधिं धैर्याद्ज्ञानतीरं प्रयाति सः || ८९ || 
श्रुत्वैतदथ मुक्तायी प्रभुमल्लममब्रवीत् || 
शंकोदेति मम स्वान्ते च्छित्वा तामनुशाधि मां || ९० || 
कथमुत्पत्तिशिष्टानि शक्यन्ते त्यक्तुमल्लम || 
बाह्यानि जडकर्माणीत्युक्तस्तां पुनरब्रवीत् || ९१ || 
अक्क मुक्तायि श्रुणु मे वचनं सांप्रदायिकं || 
स्तन्यमेव हि बालानां जीवनं जन्मनोदितं || ९२ || 
तान्पुनः क्षीरपानेन वशयित्वा शनैः शनैः || 
विस्मारयन्ति तत्स्तन्यं जनन्यः पुत्रवत्सलाः || ९३ || 
ततः क्रमाद्गुडक्षीरपाचितं मृदुलं हविः ||  

पृ० ५८) अभ्यासयित्वा क्षीराणि विस्मारयति मातृका || ९४ || 
ततः शनैः शनैरन्नं यथाऽभ्यासयते शिशून् || 
तथैव श्रीगुरुकृपा भक्तं पालयते क्रमात् || ९५ || 
चित्तं निधापयित्वाऽऽदौ शिवकर्मसु संततं || 
बाह्यानि जडकर्माणि त्याजयंतीह देशिकाः || ९६ || 
त्यक्तसंसारकर्माऽसौ भक्त्या कर्माणि सूक्ष्मयन् || 
ज्ञानेन सर्वकर्माणि नाशयित्वैक्यमाप्नुयात् || ९७ || 
इत्यल्लमोक्तमाकर्ण्य मुक्तायी भक्तवल्लभम् || 
प्रणम्य विनयेनेत्थं पप्रच्छ स्मितपूर्वकं || ९८ || 
ग्रन्थानधीत्य विद्वांसो देहभाजोऽस्मदादिवत् || 
विचार्य युक्त्या तात्पर्यं प्रौढिम्नोपदिशन्ति ते || ९९ || 
श्रोत्रं प्रसार्य वाग्जालं तेषां श्रुत्वाऽन्यदेहिनः || 
हा हेति परितुष्यन्ति किं ते लिंगांगिनो नराः || १०० || 
अल्लमः प्राह तां साध्वि शिवैक्यप्राप्तिसाधनं || 
बोधोपदेशं श्रुणु मे सावधानेन चेतसा || १०१ || 
ऐक्यं मुक्तिः सामरस्यं कैवल्यं ब्रह्मभूयकं || 
सायुज्यमिति पर्याया मोक्षस्य श्रुतिसंमताः || १०२ || 
जीवद्विदेहभेदेन मुक्तिः सा द्विविधा मता || 
जीवंस्तनुगुणत्यागाज्जीवन्मुक्तिरितीर्यते || १०३ ||  

पृ० ५९) तनुत्रयं परित्यज्य शिवैक्यं प्राप्य निर्गुणः || 
विदेहमुक्त इत्युक्तः प्रारब्धान्ते न संशयः || १०४ || 
ज्ञानेन निश्चलीभूता भक्तिर्ध्यानेन निर्मला || 
क्षयित्वा वासनाः सर्वाः प्रयच्छत्युन्मनीं शुभां || १०५ || 
तत्रैकं कीलकं वच्मि श्रुणु मुक्तायि सांप्रतं || 
रहस्यं योगशास्त्रे च सूत्रितं परमार्थतः || १०६ || 
अस्मादृशांस्त्यक्तगुणान्गुरून्भावय निर्मलान् || 
सदाऽऽत्मनि दृढं भक्त्या चित्तं भवति निर्मलं || १०७ || 
सद्भावभावनावेशात्सदा भ्रमरकीटवत् || 
त्यक्वा तनुगुणान्साध्वि निर्मलज्ञानमाप्नुहि || १०८ || 
मुक्तायी प्राह सर्वात्मन्नल्लमप्रभुवल्लभ || 
कथं तनुगुणांस्त्यक्त्वा तन्वा जीवन्प्रवर्तते || १०९ || 
प्रभुराह यथा भ्रष्टबीजं दग्धपटं तथा || 
त्यक्तकायगुणः काये वर्तते मुक्त एव सः || ११० || 
यथा संभ्रष्टबीजानि न सस्योत्पत्तये भुवि || 
न रुच्युत्पादकान्नाय न बंधायागुणा तनुः || १११ ||  

पृ० ६०) यथा दग्धपटस्यापि नामरूपं च दृश्यते || 
सम्यग्विचार्यते कस्याप्यर्थस्य न भवेत्क्षमं || ११२ || 
तथा शिवज्ञानवह्निदग्धकर्मपरंपराः || 
तनुत्रयविनिर्मुक्ताः प्राप्नुवन्ति परं पदं || ११३ || 
प्रभुं पप्रच्छ मुक्तायी यूयं निर्देहिनः कथं || 
यतस्ताल्वोष्ठसंधानाद्वक्त्रान्निःसरति ध्वनिः || ११४ || 
प्रभुराह पुनः स्नेहादहं सगुणनिर्गुणः || 
यतो वदन्नप्यवदन्न लिप्ये तद्गुणागुणैः || ११५ || 
आहतोऽनाहतश्चेति द्विविधः शब्द ईर्यते || 
आहतो भूतगगनेऽनाहतः स्याच्चिदंबरे || ११६ || 
चिदंबरमयांगानां जीवन्मुक्तशरीरिणां || 
न च केनापि संबन्धो निर्मलत्वाददेहिनां || ११७ || 
यदि देहगुणः शब्द इति चेत्पृथिवी तनुः || 
तदन्यस्मिन्नपि कथं गगने गर्जितध्वनिः || ११८ || 
आकाशस्य गुणः शब्द इति चेत्तच्छरीरि किं || 
नीलं नभ इति भ्रांत्या रोचते तच्छरीरिवत् || ११९ ||  

पृ० ६१) अतो न शंकितुं शक्यं मादृशेषु चिदात्मसु || 
सर्वसाधारणं वक्ष्ये रहस्यं विद्धि तत्तथा || १२० || 
मायामेघो जगन्नीरं वर्षत्वेष यथा तथा || 
चिदाकाशस्य नो हानिर्न वा लाभ इति स्थितिः || १२१ || 
इति वेदान्तसिद्धान्तरहस्यं प्रभुणोदितं || 
अवधार्य मनस्यार्या प्रणम्योत्थाय तुष्टुवे || १२२ || 
नमोऽल्लमाय प्रणतार्तिहारिणे नमोऽस्तु भक्तालिमनोविहारिणे || 
मदन्तरंगावनभव्यकीर्तये नमोऽस्तु साक्षात्कृतलिंगमूर्तये || १२३ || 
भवद्गुणान्वर्णयितुं कियत्यहं यदादिमध्यान्तपरीक्षणक्षमाः || 
भवन्ति वेदागमशास्त्रकोटयो भयाकुलाः कंपनकर्षणादिभिः || १२४ || 
ममाजगण्यस्य वियोगजं प्रभो विहाय दुःखं निजसौख्यवारिधौ || 
विहर्तुमात्मैक्यविनिश्चलस्थितिं कृपानिधे मामुपदिश्य पालय || १२५ || 
इति प्रपन्नां शरणं प्रभुः स्वयं प्रसन्नचेताः करुणारसान्वितः ||  

पृ० ६२) अथानुजग्राह स वेधदीक्षया 
शिरःस्पृशन्दिव्यकटाक्षवीक्षया || १२६ || 
दिदेश वाचाऽपि न चालय क्व वा सुशान्तिदान्तिभ्रमसंततिं त्यज || 
अहंममत्वेन कदापि संस्पृश स्थिरत्वसाम्येन वियोजय क्व चित् || १२७ || 
न जातु कामाद्यरिषट्कमात्मना परामृशोन्मूलय सर्वथाऽपि तत् || 
विवर्धयैतां निजभक्तिमेव सा ददाति मुक्तिं परमंब नास्त्यतः || १२८ 
|| 
इति तनुगुणजालं सर्वमुन्मूल्य सम्यऽऽन्निरुपमनिजबोधानंदतत्त्वोपदेशात् 
|| 
निजचरणसरोजध्यानदत्तावधानामतनुत शिवचिन्तामार्यमुक्तायिकां 
तां || १२९ || 
अथ कचमुपगृह्येवारुरुक्षुर्महीध्रं प्रभूगुरुकृपयैव 
ब्रह्मरन्ध्रात्क्षणेन || 
बहिरमितचिदभ्रं प्राग्विनिर्गत्य गत्या तदभजत शिवैक्यं तत्र 
मुक्तायिकान्ता || १३० || 
सुखममितमवाच्यं तत्र सा याममात्रं स्वविदितमनुभूय 
श्रीगुरोराज्ञयैव || 
पुनरपि बहिरन्तर्मध्यमध्यास्त तन्वी करधृतनिजलिंगे 
दृक्कलामुद्गिरंती || १३१ || 
अथ सकलममुष्यै बाह्यमन्तश्च लक्ष्यान्न हि परमिति बुद्धिं रोचयामास 
देवः ||  

पृ० ६३) प्रभुकृततत्वोपदेशेन मुक्तायया ज्ञानप्राप्तिः | 

अमनुत कृतकृत्यामात्मनाऽऽत्मानमेषा 
प्रभुचरणमहिम्नाश्वादितैक्यानुभावा || १३२ || 
इत्थं प्रभौ पदनखांशुकणैरमुष्या हार्दं तमोऽपहरति 
क्षितिमण्डले सा || 
भक्तव्रजैरभिनुताऽखिलपावनीति लीलेव तस्य जयति स्म गुरोः सुशीला || 
१३३ || 
इति मुनिहितमुक्ताययंबिकायाश्चरित्रं 
कथितमखिलशास्त्रप्रक्रियासारचित्रं || 
पठत मुदितचित्ताः शौनकाद्या मुनींद्राः 
सकलसुजनचित्तानंदसंधानपात्रं || १३४ || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां प्रभुलिंगलीलायां 
मुक्ताययात्मविद्योपदेशवर्णनगतिर्नाम द्वादशोऽध्यायः || 

पृ० ६४ खाली है|

पृ० ६५) श्रीनंदिकेश्वराय नमः
श्रीभविष्यत्पुराणे प्रभुलिंगलीलायाम्

अथ त्रयोदशोऽध्यायः | 

सूत उवाच- 
मुनीश्वराः सिद्धगुरुप्रसादतः समाहिताखंडितखंडसंविदः || 
अखंडविज्ञानपदप्रतिष्ठितास्सुखेन लीलां श्रुणुताल्लमप्रभोः || १ 
|| 
तदनु सोऽल्लमदेशिकसत्तमः क्षितितले शिवभक्तगणान्बहून् || 
परमशांभवबोधसुधाप्लुतान्विरचयन्विचचार निजेच्छया || २ || 
प्रभुरयं स्वयमद्वय एव सन्गुरुमहेश्वरजंगमरूपधृत् || 
सगुणनिर्गुणभावमगोचरः प्रकटयन्विजहार महीतले || ३ || 
या स्वर्णला नाम पुरी धरण्यां तस्यां प्रसिद्धः खलु सिद्धरामः || 
आराध्य भक्त्या गिरिजाधिनाथं स्वराज्यसाम्राज्यसुखं प्रपेदे || ४ || 
किंचालिके नेत्रमभेद्यगात्रं निध्यादिसिद्धिं जगति प्रसिद्धिं || 
अभीप्सितार्थानखिलागमार्थाऽनन्ते च कैलासमनंतसौख्यं || ५ || 
स कृत्तिवासोवरदानगर्वितो भटाश्वमुख्यैर्बहुभिर्बलैर्वृतः || 

पृ० ६६) धनव्ययायैव शिवालयान्मठान् बहुप्रकारैर्भुवि चित्रयन् 
स्थितः || ६ || 
सखंडसंविद्वशगः समीहितः स्वपिण्डविज्ञानकलैकमात्रतः || 
अखण्डबोधामलभक्तिवर्जितः कृतार्थतामेत्य बहुक्रियापरः || ७ || 
न वेदशास्त्रागमचिन्तयाऽथ वा न योगसांख्योचितसाधुनिष्ठया || 
निनाय कालं क्व चिदप्यसौ महान्प्रयासशिल्पक्रिययैव केवलं || ८ || 
प्रभुर्दयालुस्तदयोग्यवर्तनं समाधिनाऽऽलोक्य शिवैक्यचिन्तया || 
समुद्धरिष्यामि तमेनमित्यसौ ययौ क्षणार्धेन सुवर्णलापुरीं || ९ || 
पुरोपकण्ठं समुपेत्य तद्गणैरपारसंभारततिं सुसंभृतां || 
ददर्श सेतुं लवणार्णवे पुरा निबद्धुकामैरिव रामकिंकरैः || १० || 
मृच्चूर्णदारूपलशर्कराणां तथेष्टकानां सिकताततीनां || 
राशीन्समालोक्य गुरुस्तदीयैः संपादितान्कंपितमौलिरूचे || ११ || 
प्राप्तं क्व कर्मेदृगमुष्य सूरेर्द्वासप्ततिस्यूतसहस्रनाडीः || 
संशोध्य तन्मारुतपूरणोत्थं कफादिदूरीकरणं किमेतत् || १२ ||  

पृ० ६७) प्रभुकृतसिद्धरामकर्मावहेलनम् | 

यद्वा नियम्यासुगतिं विभिद्य ग्रंथित्रयं बन्धसमीकृतिः किं || 
किं निर्मलाखंडितपूर्णदृष्ट्या खंडोपलब्ध्यैक्यविभावनं वा || 
१३ || 
वोढुः परादिक्रिययैष राशीन् कृत्वा मृदाद्यैर्भुवि कीर्तिकामः || 
जाड्येन बद्धः स्वविचारशून्यो व्यर्थं कदध्वोपगतः स रामः || १४ || 
सिद्धोऽहमित्येष कलत्रमात्रं त्यक्त्वाधिकां संसृतिमाप चित्रां || 
उत्सृज्य कार्पासजसूत्रबन्धं हैमीं दृढां शृंखलिकामिवाहो || १५ 
|| 
अत्यल्पसंसारमसौ विसृज्य बाह्यक्रियालंपटतामवाप || 
तं सिद्धरामाभिधया प्रसिद्धमाकर्ण्य सिद्धा न हि लज्जिताः किं || १६ 
|| 
आश्रित्य संसारभयान्महेशं हा कष्टसंसारमवाप रामः || 
भीतो यथा माहिषपादघातात्प्राप्तोऽपसृत्येव गजांघ्रिदेशं || १७ || 
निंदन्तमित्थं स्वगुरुं कटूक्त्या तं देशिकेंद्रं चरलिंगमूर्तिं || 

पृ० ६८) दृष्ट्वा तदीयाः परिचारिवर्गा निवारयामासुरतीव रोषात् || १८ 
|| 
निवारितस्तैरपि सोऽल्लमप्रभुः पुनः पुनस्तन्निकटे निनिंद तं || 
तदीयभृत्याः परिवृत्य सत्वरं प्रभुं गृहीतुं परितः समुद्यताः || 
१९ || 
अहो किमेष प्रलपत्यमंगलं निगृह्यतामद्य निबध्य शिक्ष्यतां || 
शिलाभिरुद्यल्लगुडैश्च ताड्यतां स्थिते तु तूष्णीमधिकं प्रजल्पते || 
२० || 
पितामहश्रीपतिवासवादयोऽप्यशक्नुवाना भृशमीक्षितुं दृशा || 
महोन्नतं मद्गुरुनाथमेष किं प्रदूषयत्यागतभिक्षुजंगमः || २१ || 
वृथोपहासोक्तिचणः कुचेष्टितैरयं गुरुस्वामिसमो भवेत्कथं || 
शशी कलंकीति हसन् बकः क्व वा जगत्त्रयानंदकरो भविष्यति || २२ || 
इति प्रगल्भोक्तिभिरात्मनिग्रहे समुद्यतानुग्रभयंकरान्प्रभुः || 
समीक्ष्य तद्रक्षणतत्परो मुहुर्विहस्य मर्मस्पृशमादधे गिरं || २३ || 
भवद्गुरोर्ज्ञानमहो वृथा गतं शिलामृदायत्तमयं प्रमोषकः ||  

पृ० ६९) सिद्धरामान्तेवासिनां पुरतः प्रभुकृततत्कर्मावहेलनम् | 

स्वयं विनष्टः परनाशको हठात्क्रियोपदेशाद्भवतोऽप्यवंचयत् || २४ 
|| 
अंधेन नीताः पतिता यथान्धाः कूपे तथैवास्य च शिष्यवर्गाः || 
यूयं क्रियाम्भोधिजले निमग्नाः प्रबोधहीनाः पतिता ह्यधोऽधः || २५ || 
प्रत्यग्ज्योतिर्मयमनुपमं सच्चिदानंदलिंगं 
साक्षात्कृत्य प्रशमितभिदास्तन्मयावस्थयाऽन्तः || 
जीवन्मुक्त्या सुखितुमकलाः प्राप्य तादात्म्यसिद्धिं 
भ्रान्ता व्यर्थं ग्रथितमतयो बाह्यकर्मण्यजस्रं || २६ || 
ज्योतिर्मयं द्युमणिभास्वरमात्मलिंगं मृद्दारुलोहसिकताश्मसु 
सन्निधाप्य || 
प्रासादकुंडगृहगोपुरमंडपादिनिर्मित्सया फलमहो शिवयोगिनां किं || 
२७ || 
युष्माकमीदृगवबोधकथा कथं स्याद्युष्मद्गुरुं सपदि गच्छत 
सिद्धरामं || 
आहूय तं मम पुरः प्रणिधत्त तूर्णं पाण्डित्यमस्य यदि तर्हि 
भवेत्प्रसंगः || २८ || 
यद्युत्तरं किमपि दातुमशक्नुवानः कोपेन शेषमथ पूरयितुं यतेत || 
किं नो वदेम वयमुत्परराम इत्यास्तावद्गुरुस्तु भवतां भवताद्गिरिर्वा || 
२९ ||  

पृ० ७०) इत्युक्तवत्युदितरोषकषायितास्तच्छिष्याः 
कटीतटनिबद्धपटीदृढांगाः || 
देवं गृहीतुमुपचक्रमुरल्लमेंद्रं पादैः पदौ करतलैश्च करौ 
निपीड्य || ३० || 
आहाल्लमो गगनवत्क्व च तैरगृह्यो हा सिद्धरामगुरुशिष्यगणा भवन्तः 
|| 
युष्माकमौपयिकमेव हि युद्धतत्त्वं सस्यादिनीं न खलु गां विसृजन्ति 
वत्साः || ३१ || 
युष्मद्गुरोरपि कथा कलहैकनिष्ठा तद्वन्मयेह कलहाय पदं भवन्तः 
|| 
कर्षन्ति सत्फलमहो गुरुसेवयाऽऽप्तं युष्माभिरित्यभिहिता जगदुः पृनस्ते 
|| ३२ || 
आहो भवान् परिहृतोऽपि पलायनार्थं किं भिक्षुकाधम पलायति 
नोच्चनीचैः || 
त्यक्त्वा पुनः पुनरपि प्रतिवादिरीत्या मन्नाथमेव बत दूषयतीव भाति 
|| ३३ || 
गच्छाशु तुच्छवचनानि विसृज्य तूर्णं नो गच्छसीह यदि मूर्खतयैव 
भिक्षो || 
व्यर्थं व्यथामनुभविष्यसि कोपशीलैरस्माभिरित्यभिहितः 
प्रभुरब्रवीत्तान् || ३४ || 
युष्माभिरर्भकतमैर्न हि साहशिक्यं शक्येत कर्तुमिह वः 
पृथुवोद्रुरामः || 

पृ० ७१) अल्लमं निर्बन्धितुं सिद्धरामशिष्याणामनेकप्रयत्नप्रसक्तिः | 

आहूयतां बलवता कलहोऽपि योग्यः शीघ्रं प्रयात तमिति 
प्रभुणोदितास्ते || ३५ || 
अत्याग्रहेण दृढमल्लमनिग्रहाय सज्जीकृता जगृहुरेनमिवातियत्नात् || 
स्वामी बभूव गगनायितमूर्तिरार्ता व्यर्थप्रयासमभजन्किल 
रामशिष्याः || ३६ || 
ते विस्मिताः पुनरपि ग्रहणाय सर्वे संभूय चक्रुरतियत्नमथाल्लमस्तैः 
|| 
दृष्टो गृहीत इव दूरगतो जहास भूयोऽपि रूपमुपदर्श्य समीपमागात् 
|| ३७ || 
तैर्व्यामसंयमपरैरवलंबितांगाः पार्श्वस्थितस्तदनु तैः 
परिवर्त्यमानैः || 
दृष्टो हसन्सविधगैः पुनरप्यदृष्टो दूरेऽवतिष्ठति ततोऽन्यत एव 
भूयः || ३८ || 
इत्थं बहुप्रसरणैर्वलयावधानैः स्वामी चकार 
हतशक्तितयाऽलसांस्तान् || 
तैः सिद्धरामगुरुशिष्यगणैर्गृहीतुं शक्यः क्व चापि न बभूव 
बहुप्रकारैः || ३९ || 
अथ कुपितमनस्का रामशिष्याः समेताः 
प्रलयसमयधाराघोरपाषाणवर्षैः ||  

पृ० ७२) इममिह गुरुनिंदादूषितास्यं निहत्य श्रवणजनितदोषं 
वारयामेति मत्वा || ४० || 
प्रभुतिलकमवर्षन् बालिशाः शैलवृष्टिं दिशि दिशि परिवार्य 
प्राकृता दुर्मदान्धाः || 
क्षितितलमगमत्सा नाल्लमं प्राप किंचिद्गगनमिव समन्ताद्व्यापकं 
निर्विकारं || ४१ || 
अथ पुनरपि रोषात्कुंतबाणासिशूलक्षुरपरिघमुखातिक्रूरघोरायुधानि 
|| 
नरपशुभिरमुष्मिन्सच्चिदानंदमूर्तौ प्रणिहितपतितानि प्राप्नुवन् 
व्यर्थभावं || ४२ || 
यत्पांचभौक्तिकतनुर्न गुरुर्गुरूणां चिन्मात्रमूर्तिरतेव न लोभजालैः 
|| 
पाषाणवृष्टिभिरशक्यतया प्रहर्तुं व्यर्थीचकार 
हतविक्रमरामशिष्यान् || ४३ || 
दुष्टानपि प्रभुरसावथ तानवेक्ष्य शांतिं चकार हृदये न तु 
कोपलेशं || 
निर्वैरघातसमघातनिहंत्रघाता यन्नीचमध्यममहोत्तमलोकधर्माः || 
४४ || 
यद्यप्यधीशितुरिहेदृशदुर्मदान्धा दण्ड्यास्तथाऽपि यदि 
कोपकृशानुलेशः ||  

पृ० ७३) सिद्धरामस्य सेनाभिस्सह प्रभोर्युद्धवैचित्र्यकथनम् | 

जायेत तेन भवनत्रयमेकधैव दह्येत मूषकरुषा गृहदाहवत्तत् || ४५ 
|| 
इत्थं विचार्य जगतां गुरुरल्लमेंद्रस्तूष्णीं बभूव पुनरप्यथ 
रामशिष्याः || 
गत्वा निवेद्य कलहोन्मुखमाशु चक्रुस्सैन्याधिपं 
शतसहस्रमहाबलाढ्यं || ४६ || 
तस्याज्ञयैव 
चतुरंगबलान्यसंख्यान्युत्पातवच्चरणधूतधरापरागैः || 
आच्छाद्य बिंबमरविंदसखस्य तूर्णं पूर्णं विनिर्ययुरमुं प्रति 
राजधान्याः || ४७ || 
दृष्ट्वा सैन्यशतानि सोऽल्लमविभुः स्वस्मिन्पुरा पातित-
प्रोच्चप्रस्तरपर्वतोपरि हसन्नारुह्य पश्यंस्थितः || 
सेनास्तं परिवव्रुरात्तपरशुप्रासासिकुंतादिकै-
स्सन्नद्धास्सकलायुधैरथ गजैरश्वैरसंख्यैर्युताः || ४८ || 
आलोक्याथ समीपगान् प्रभुमणिस्तांस्तान्महासैनिका-
न्नेकोऽपि प्रथितात्मवैभववशात्तत्तत्समानाकृतीन् || 
बिभ्रत्पूरुषविग्रहांच्छतसहस्नानेकलक्षाधिकां-
श्चक्रे तैः सह वीररौद्ररसिकैर्युद्धं विचित्रक्रियः || ४९ || 
पत्तिं पदातिवदसौ रथिनं रथीव सादीव सादिनमथो गजिनं गजीव ||  

पृ० ७४) एकैकशः पृथगुपेत्य विहाररीत्या चिक्रीड भीकरवपूः 
सुचिरं रणाग्रे || ५० || 
तत्तत्प्रयुक्तनिखिलायुधजालमाशु च्छित्वा क्षणेन न हि 
तान्हतवान्महात्मा || 
वाग्भर्त्सनेन सकलानजयद्विचित्रं मातेव पुत्रकलहोद्यतपाणिरेषः || ५१ 
|| 
अन्तर्मदं सकलमप्यपहाय तेषामप्येकमत्र न जघान दयांबुराशिः || 
हन्याद्धरिः पुरहरोऽपि सुदर्शनेन नायं सुदर्शनगुरुर्हतवान् रिपूंश्च 
|| ५२ || 
योगीश्वरस्यास्य महामहत्वं नो भूतभाव्येष रणे सपत्नान् || 
अहिंसयन्नेव जिगाय चित्रं कुत्रापि नास्तीति ननंदुरार्याः || ५३ || 
तच्छिष्यवर्गास्त्वसहिष्णवस्तत्सामर्थ्यमन्वीक्षितुमप्यनीहाः || 
विज्ञाप्य रामाय सुशिक्षणीयो भिक्षुर्हठादित्यनुजग्मुरेनं || ५४ || 
ते दण्डवत्तं प्रणिपत्य भूमौ व्यजिज्ञपन् प्राजंलयोऽथ रामं || 
यः कश्चिदस्मन्निकटं समेत्य त्वां जंगमोऽदूषयदेकवीरः || ५५ ||  

पृ० ७५) युद्धोद्धतप्रभोःपुरतः सिद्धरामस्य स्वोत्कर्षोक्तिकथनम् | 

तेनाथ नाथाः कलहाय गत्वा रोषाद्वयं भग्नमनोरथाः स्मः || 
वक्तुं न युक्तं तदवाप्तदैन्यं जानातु युष्मच्चरणारविंदं || ५६ || 
त्वां वोढृरामाभिध इत्यनर्हं यज्जंगमोऽत्रापजहास गर्वात् || 
तदेव नः खेदयति प्रभोऽस्मान् यन्निंदयामास ततो न खेदः || ५७ || 
श्रुत्वा तदीयं वचनं स रामो विहस्य को वा मयि हास्यकारः || 
ब्रह्मा हरिर्वा बलभेदनो वा किं वालिकाक्षो न हि जंगमोऽयं || ५८ || 
भिक्षाटने पर्यटतः कुतो वा किं जंगमस्यास्त्यपहासचेष्टा || 
इत्थं ब्रुवंच्छीघ्रगतिः स रामस्तस्थौ समागत्य पुरोऽल्लमस्य || ५९ || 
क्रोधारुणाक्षोऽल्लममाह रामः को वा भवान् दैवहतः कुभिक्षो || 
विनिंद्य मां लोकगुरुं कथं वा विच्छिन्नजिह्वोऽनुचरैर्न भूयाः || ६० || 
अहो कथं जंगम इत्युपेक्ष्य स्थिते मदीयैः किल तान् प्रताड्य || 
मामप्यनादृत्य करोषि धौर्त्ये ह्युन्मूलये सावटुनाडिजिह्वां || ६१ ||  

पृ० ७६) इति ब्रुवन्तं स्वनिपातनाय रुषा समुद्यन्तममुं समीक्ष्य || 
प्रभुः स्मयन्सर्वजनाभिनंद्यः समत्वसौंदर्यखनिस्तमाह || ६२ || 
सिद्धान्वयोद्धारक साधु साधु स्वरूपमेतद्धि भवादृशानां || 
तपस्वियोग्यं सहनं विसृज्य किं साहसं कर्तुमुपक्रमेथाः || ६३ || 
पिपीलिकादिक्रिमिकीटहिंसाभयात्पदं वर्त्मनि दृष्टिपूतं || 
न्यस्यन्ति रागादिभयात्सदैव चित्तं निरुंधन्ति शिवैकतानाः || ६४ || 
इत्यल्लमे वक्तरि साधुवाचां रोषादश्रुण्वन्निदमाह रामः || 
अविद्यमाने मयि साहसिक्यं सैन्ये मदीये कृतमास्त्वयाऽहो || ६५ || 
साधारणानां यमिनां पुरस्ताद्वक्तव्यमेतत्कपटोक्तिजालं || 
न शक्यते मन्निकटेऽभिधातुं दह्येत लोको दलितेऽलिकेक्ष्णि || ६६ || 
रामोक्तिमाकर्ण्य विभुस्तमूचे विहस्य साधूक्तमहो त्वया प्राक् || 
नेत्राग्निकीलैः कति वाऽत्र दग्धाः किमाततायित्वमिदं बुधार्हं || ६७ || 
भो सिद्धरामार्य तव प्रसिद्ध हिंसैव सिद्धा ननु संप्रदाये ||  

पृ० ७७) प्रभुकृतसिद्धरामपराभवपरिपाठी | 

अहो न दृष्टाश्रुतपूर्वचर्या युष्मादृशाः कुत्र च योगिवर्याः || ६८ || 
पापौघराशिर्भवता गृहीता कोपो धनत्वेन न योगिनस्ते || 
अर्हन्ति गोष्ठीं भवपाशबद्धान् विहाय राशीकृतपापकोपान् || ६९ || 
श्रुत्वाऽल्लमोक्तं हृदि सिद्धरामः कोऽसावविज्ञातमदीयशक्तिः || 
ब्रूते छलोक्तीरिति फालनेत्रं चित्रं नटद्भ्रूकुटिरुन्मिमेष || ७० || 
जाज्वल्यमानो निटिलात्तदाऽग्निर्निर्गत्य गन्वाऽल्लमपादमूलं || 
स्प्रष्टुं न शक्तः परिवृत्य सर्वान् ददाह तत्रत्यजनांच्छिखाभिः || 
७१ || 
कोलाहलस्तत्र बभूव सर्वे रुदन्त इत्थं जगदुस्तदोच्चैः || 
हा हाऽयमज्ञातपरात्मशक्तिः प्रभुं द्विषन् दाहयति स्म सर्वं || ७२ || 
निजोष्ठनाशाय दरिद्रकोपो भवेदिति प्राकृतसिद्धमेतत् || 
आलातमादाय निजोत्तमांगं कण्डूयते को नु जगत्यभिज्ञः || ७३ || 
कोपोल्बणं सोढुमशक्नुवानो नीव्रे निधायोल्मुकमुज्वलं तं || 

पृ० ७८) गेहं दहंतं परितः कृशानुं को वा पुनस्तं 
शमयेद्विमूढः || ७४ || 
नेत्रं पुरा दर्शयितुर्ललाटे पादे पुनर्दर्शयिताऽधिकोऽस्ति || 
दंदह्यमानां चटुलाग्निकीलैः सुवर्णलां यः शमयेत् स योगी || ७५ || 
इत्थं प्रजाऽऽक्रोशवचांसि श्रुत्वा तूष्णीमशक्त्यैव बभूव रामः || 
आकर्ण्य संरक्षितुमल्लमेंद्रो दयार्द्रचित्तः प्रशमोन्मुखोऽभूत् || ७६ || 
अंभोनिधेस्तन्मथनात्समुत्थं लोकत्रयीदाहककालकूटं || 
उग्रो यथैवाशमयत्प्रभुस्तं सुवर्णलादाहकमाशुवह्निं || ७७ || 
तदद्भुतं वीक्ष्य स सिद्धरामः श्रीसिद्धवीरेश्वर एव साक्षात् || 
समागतो रक्षितुमस्मदादीनित्यागतोऽभूद्विनयात्समीपं || ७८ || 
मां बुद्धिहीनं शरणं प्रपन्नं पाहीति भक्त्या पदयोः पपात || 
न ह्युत्थितोऽभूत्सदयो गुरुस्तं हस्तेन धृत्वोत्थितमाशु चक्रे || ७९ || 
तमाह किं राम शिवव्रतानामस्मादृशामीदृगकार्यमर्हं ||  

पृ० ७९) श्रीसिद्धरामकृताल्लमस्तुतिकथनम् | 

पूजायशोलाभनिमित्तमाहो किमात्मलाभस्मरणं प्रशस्यं || ८० || 
इति ब्रुवन्तं परिपूर्णभावं प्रणम्य भक्त्या च भयेन रामः || 
तुष्टाव दुष्टावनमिष्टदं तं शिष्टाग्रगण्यं बहुधा विनीतः || 
८१ || 
स्मरारिरिति भावना न हि तवोचिता सद्गुरो 
यदर्धकृतदेहया गिरिजयाऽसि नालिंगितः || 
मुरांतक इतीरणा न तव युज्यते मायिक-
स्तमःप्रचुरनिद्रया स्वपिति सो हि शययां गतः || ८२ || 
स्वरूपमुपमीयते जगति केन वा तावकं 
निरंजनमनामयं निरुपमाद्वयं निर्गुणं || 
अमेयमहिमोदयं प्रशमविक्रमोपाश्रयं 
भवन्तमिह भावये कपिलसिद्धयोगीश्वरं || ८३ || 
सदैव निजपोषकं यदनुयाति मेषोऽप्यहो 
भवन्तमखिलात्मनां गुरुमहं क्रियानिष्ठुरः || 
उपेक्ष्य गतवानहं विबुधनिंदितां द्रोहितां 
कृपानिलय मां प्रभो कृपणमीदृशं पालय || ८४ || 

पृ० ८०) ददौ मम महेश्वरो विधिवशाल्ललाटे दृशं 
तया खलु खलात्मतामनुभवन्भृशं गर्वितः || 
प्रबोधविधुरो धुरा दुरितमाचरन् दुष्करं 
तदद्य विनिवर्त्य मामुपदिशाऽऽत्मबोधं गुरो || ८५|| 
स्तुवन्निति स पादयोः प्रभुमणेः पपातांचित-
स्तनौ पुलकराजिभिर्नयनयोश्च बाष्पांबुभिः || 
तदंतरमथाल्लमः समधिगम्य तापात्पुनः 
सुनिर्मलमिति स्मयन्नभिदधे स तं रक्षितुं || ८६ || 
अहो तव मुखोदितैः कटुवचोभिरुच्छ्रुंखलैर्न 
किंचिदपि मे मनः सुविमलं शिशो कुप्यति || 
कृपैव मम जायते यदबुधेषु तिष्ठेदिति 
प्रसह्य निजपाणिना प्रणतमभ्युदस्थापयत् || ८७ || 
अथोत्थिततनुर्ह्रिया स्वयमधो मुखः स्वामिना 
किमार्य हृदि चिंतया तव हितोपदेशाय मां || 
समागतमवेहि मा मुखमधः कुरु श्रावये 
रहस्यमिति भावितः क्षणमथोन्मुखस्तुष्टुवे || ८८ || 
समस्तजगतां पते सकलकारण श्रीगुरो 
भवान्प्रभुरपि स्वयं सपदि जंगमाकारभृत् || 
समागतितीदृशी कथमुदेति बुद्धिर्मम 
प्रतारितमतेस्तया त्रिगुणमायया सर्वतः || ८९ || 

पृ० ८१) सिद्धरामं प्रति प्रभूक्तसल्लक्षणनिरूपणम् | 

प्रभुः पुनरुवाच तं बहुविधैरहो भूतले 
चरन्ति विबुधोत्तमाः कृतकवेषभाषादिभिः || 
न तेषु हृदि शक्यते रचितुमुच्चनीचात्मकं 
विकल्पनमणु क्वचिच्छरणसेवकानां नृणां || ९० || 
क्षितावपि च केवलं हृदि विभावयेज्जंगमा-
कृतिं स्ववयवोज्वलां सगुणलिंगमूर्तिं परां || 
समुन्नतसुवेषभृज्जगति वंचको वर्तते 
न वेषपरिपूर्णता भवति पूर्णविज्ञानिनः || ९१ || 
ततोऽत्र न हि कारणं महति वेषभाषादिकं 
प्रबोधकलनैव सा हृदयसंधिलग्ना परा || 
अतींद्रियतयान्यहृन्न खलु शक्यते बोद्धुमि-
त्यतः कमपि दूषयेन्न हि तदेव दोषार्जनं || ९२ || 
एकं प्रदूष्य पुनरेकतरं प्रभूष्य वैषम्यवर्तनमिदं शरणस्य 
नार्हं || 
किं त्वीषितैककलया सकलं सदैव व्याप्नोति सर्वसमदृष्टिरतो हि योग्या 
|| ९३ || 
गोब्राह्मणप्रततये शुभमस्तु नित्यं लोकास्तथैव सुखिनः सततं 
भवन्तु || 
इत्याशिषं हि सुजनाः प्रवदन्ति सर्वे नाकर्णितं नु भवता ननु 
सिद्धराम || ९४ ||  

पृ० ८२) श्रुत्वाल्लमस्य वचनं विनयेन रामः प्रोवाच देव बत मे 
गतवासरेषु || 
नो मध्यमाधममहाजनभेदचिंताजीर्णा कदापि तत एव न बोधदृष्टिः 
|| ९५ || 
युष्मत्पदाम्बुरुहदर्शनपुण्यलब्धा प्रज्ञा ममापि 
कलयत्यखिलात्मसाम्यं || 
नातः परं प्रविचलामि मतेरमुष्यास्सोऽहं यथेत्थमनुशाधि 
कृपांबुराशे || ९६ || 
विज्ञापयन्तमिति तं प्रभुराह रामं वैराग्यभाग्यमवलंब्य दिने 
दिनेंऽग || 
अभ्यासदार्ढ्यमवधारयतः क्रमेण चित्तं स्थिरं भवति 
सात्विकसेवनेन || ९७ || 
चित्ते स्थिरे भवति शान्तिरपारसौख्यसंपादिका शमवतो न हि 
भेदबुद्धिः || 
भेदभ्रमेऽथ शिथिले निखिलांतरस्थं ज्योतिः परं स्वयमुदेति समं 
समन्तात् || ९८ || 
तस्यैकरूप्यमरिमित्रजनावियातां योषिच्छिले गृहवने स्वपरौ स्वलोष्टू 
|| 
हीनाधिके च हठराजपदैकनिष्ठो यः शान्तिमाप हृदये 
निजसौख्यहेतुम् || ९९ || 
तावत्त्यजेन्न हि पुमान् हठराजयोगं नापि त्वरेत सहसाऽऽत्मनि योगसिद्धौ 
|| 
व्यग्रोऽलसोऽपि न भवेत्परिवर्द्धयेच्च मर्यादयैव समतां न भजेत यावत् 
|| १०० ||  

पृ० ८३) स्वोद्धारार्थं सिद्धरामकृतप्रभुमहिमानुवर्णनम् | 

इत्थं प्रयासमपहाय विरागहीनो यो योगसिद्धिमभिवांछति शीघ्रगत्या 
|| 
भ्रष्टोविनष्टधिषणः स भवेत्ततोऽस्य श्रीमद्गुरूपसदनेन 
कृतार्थता स्यात || १०१ || 
गुरूपदेशेन विना न योगो न बोधवैराग्यतपोबलानि || 
गुरूपदेशेन विना न किंचिच्छ्रयेत्ततः श्रीगुरुनाथमादौ || १०२ || 
प्रभोर्निशम्य श्रुतसारवाक्यं प्रणम्य तं प्रांजलिराह रामः || 
गुरुर्गुरूणां परमो दयालो त्वमेव मां श्रीगुरुनाथ शाधि || १०३ || 
त्वत्तोऽधिको वा न गुरुः समो वा योगीन्द्र विद्याविभवेन लोके || 
लिंगावधानं सुलभोपदेशात्त्वमेव संभावयिता न चान्यः || १०४ || 
गुरो भवद्दर्शनमेव मे भवंत्यमोघदिव्याखिलयोगसिद्धयः || 
भवत्पदस्पर्शनमेव सांप्रतं समत्वमित्याशु गृहाण मां प्रभो || १०५ 
|| 
मुक्तिस्तवैव करुणार्द्रकटाक्षदृष्टिः स्वामिन् कृतार्थयितुमेहि मठं 
मदीयं || 
मल्लेश्वरं करुणयैव विलोक्य लिंगं मामुद्धराशु 
गुरुमण्डलसार्वभौम || १०६ ||  

पृ० ८४) श्रुत्वैतदल्लमविभुः पुनराह रामं योगीश्वरस्य न हि 
सर्वगतस्य भेदः || 
ग्रामे वने वरगृहे गिरिगह्वरे वा चक्रांगतूलशयनेऽथ शिलातले वा || 
१०७ || 
सद्बोधकानि निखिलानि वचांसि तस्य तद्वर्तनं च सकलं 
शिवभक्तिमार्गः || 
स्थैर्यं सुनिर्मलतपश्चरणं तदीयं तच्चिंतनं च 
परतत्वकलानुभूतिः || १०८ || 
रामो व्यजिज्ञिपदमुं विनयाभिरामः स्वामिन् कियांस्तव पुरः 
प्रतिवक्तुमेषः || 
यत्रैव तत्र भवतः प्रसरेन्निजेच्छा तद्वेद्मि दिव्यपटमूलसभानिकायं 
|| १०९ || 
श्रीमत्पदाम्बुजपरागकणः क्षणं वा यत्र स्थिरो लगति सैव 
भवेत्सुधर्मा || 
स्थित्वा मनीषितनिजाश्रयपुण्यदेशे शिष्यस्तवास्म्यनुगृहाण दयाम्बुधे 
मां || ११० || 
त्वत्सेवकं करुणया जनमेनमेनो निर्द्धूय सद्गुरुविभो कुरु दीनबंधो || 
पादाम्बुजप्रसरदेकरजःकणेन देहीश सद्गतिमनुग्रहदृक्कणेन || १११ || 
दुष्टोऽप्ययं तव कटाक्षवशादिदानीं शिष्टो भवत्वखिललोकगुरो 
गृहाण || 

पृ० ८५) प्रभुसिद्धरामयोरुक्तिप्रत्युक्तिः | 

लोहं रसेंद्रकणवेधवशात्क्षणेन प्रत्यक्षतः किमिह तत्कनकायते न 
|| ११२ || 
इत्थं वदन्तमभितः शरणागतं तं बोधाधिकारिणमथ प्रतिपद्य 
चित्ते || 
स्वामी तथापि गुरुशिष्यपथप्रचारं लोके प्रकाशयितुमाह स 
सिद्धरामं || ११३ || 
अन्तर्मुखं स्थिरतया सह योजयित्वा चित्तं प्रमत्तकरणानि विधेयभावं 
|| 
नीत्वोत्तमाचरणवच्छरणेषु संविद्बीजं वपेन्न हि बहिर्जनतोषरोर्व्यां 
|| ११४ || 
बीजं प्रधानमपि धीनिधिना समुप्तं सुक्षेत्र एव फलतीह न चेतरत्र 
|| 
यद्याशया वपति दुष्टतले तदेव नश्येदिति स्म गदितः पुनराह रामः || 
११५ || 
भो आदिनाथ न बहिष्कुरु मामनाथं नाथो भवाह्नि जगतां 
भवदंघ्रिसेवा || 
जन्मान्तरार्जितमदुत्कटपुण्यलब्धा किं वा विधूय दुरितं चरितं न 
दध्यात् || ११६ || 
भो श्रीगुरुस्वामिपदाभिषिक्त त्वत्पादसेवोदितदिव्यधाम्ने || 
न खण्डसंविन्न च कर्मकांडः प्ररोचतेऽतः परमीश मह्यं || ११७ || 
अतःपरं मे परमार्थबन्धो गतिस्तवैवांघ्रिसरोजयुग्मं || 

पृ० ८६) श्रुतिस्मृतिश्चापि न वाक्यतस्ते गतः प्रपत्तिं त्वयि रक्ष रक्ष 
|| ११८ || 
इति ब्रुवन्नश्रुपरीतनेत्रो रोमांचितैः कंचुकिताखिलांगः || 
पपात रामो भुवि दण्डवत्तत्पादाम्बुजाश्लिष्टकराब्जयुग्मः || ११९ || 
अथाल्लमगुरुः कृपाभरितदिव्यचित्तान्तरो 
निधाय करपंकजं शिरसि तं समुत्थापयन् || 
समीपमुपनीय सन्मधुरवाक् पितेवात्मजं 
जगाद परिलालयन् निजकृपांबुधौ लोलयन् || १२० || 
ये संत्यहो चतुरशीतिगणेयलक्षसंख्यातभेदघटिता भुवि 
जंतुवर्गाः || 
तेषां स एव शिवयोगिवरो मुमुक्षुर्यत्त्विंद्रियाणि परिशिक्षयितुं 
समर्थः || १२१ || 
रामः कृतांजलिरुवाच तुरींद्रियाणि रूपाधिरूढविषयाननुसृत्य 
यांति || 
श्वानः शशानिव तदीयजयः कथं स्यात् स्वामिन्कृपानिलय 
मामनुशाधि सम्यक् || १२२ || 
आहाल्लमः श्रुणु मनः सकलेंद्रियाणां राजा 
तदीयविषयोन्मुखतानिरोधे || 

पृ० ८७) आत्मोन्मुखं ह्यनुसरन्ति तदिंद्रियाणि श्रेष्ठं यथा मधुकरं 
सरधास्तथैव || १२३ || 
रामः श्रीगुरुमाह देव यदि तच्चित्तं निजव्यापृते-
र्व्यावृत्तं न भवेत्तदा धनचयं संपाद्य दारान्सुतान् || 
पुष्णन्नर्थिजनेष्टदः क्रतुतपोदानादिधर्मांश्चरन् 
देवागारवनीतटाककृतिभिः पुण्यैर्न किं श्रेयसे || १२४ || 
श्रुत्वाऽऽहाल्लम एष लौकिकनृणां पंथा हि साधारणो 
नो लिंगैक्यसुसावधानमनसां कैवल्यसिद्धिप्रदः || 
किंतु क्लेशकरः कृषीवलसमास्ते कर्मठाः कर्मणां 
बीजावापसधर्मणां फलमहो सस्योपमं भुंजते || १२५ || 
लिंगानुसंधानसमाधिभाजां नो जातु धर्मैकरतिः प्रशस्ता || 
देवालयारामतटाकमुख्या ध्यानस्य सर्वाः कृतयोंऽतरायाः || १२६ || 
न नित्यसौख्यानुभवस्य हेतुः क्रिया यशोलाभनिमित्तभूता || 
पूजादिकामैः कृतकर्मदंभा नार्हंति तद्ध्यानकलैकमात्रं || १२७ || 
मांसाशयाऽयःकृतयंत्रशंकुं मीनो ग्रसित्वा मृतिमेति मूढः ||  

पृ० ८८) ब्रह्मादिजीवो विषयाभिलाषात्प्राप्नोति तद्वज्जनिमृत्युदुःखं || 
१२८ || 
अतः परित्यज्य समस्तकर्माण्यखण्डचिज्ज्योतिषि लीनचित्तः || 
शिवानुसंधानसमाधिशाली समाप्नुयान्निर्विषयैकसौख्यं || १२९ || 
ध्यानावधानी यदि बाह्यकर्मा स्मरेन्मनाग्वा तदवाप्य वृद्धिं || 
आच्छादयेद्ध्येयकलां यथैव धान्यौषधीं दुष्टतृणं विवृद्धं || 
१३० || 
चिल्लिंगमूर्तेरवलोकनं यः प्रत्यक्षतः स्वानुभवैकसिद्धं || 
उत्सृज्य कर्माऽऽचरते फलार्थी पिधाय नेत्रे निपतेत्स कूपे || १३१ || 
ध्याताऽपि कर्माचरणे प्रवृत्तो ध्यानं न सिध्येद्दृढमत्यभावात् || 
मध्ये यदा मृत्युहतः स योगी भ्रष्टः कथं वा भविता न जाने || १३२ 
|| 
श्रुत्वाथ रामो गुरुनाथ विद्वन् लोके यथा मृत्युमतीत्य मर्त्यः || 
जीवेत केनापि पथा स सूक्ष्मो यद्यस्ति तं ब्रूहि ममेत्युवाच || १३३ || 
स्वाम्याह चार्द्रावसरे सुकृष्टे क्षेत्रे तृणानामिव बीजवापं || 
चित्ते स्थिरे कर्मरतिं विहाय तत्वैकदृष्टिर्विधिनाप्यवध्यः || १३४ || 
ब्रह्मावलोकनपरं परिहृत्य कर्म सर्वान्तरायजयसाधनयोगनिष्ठं ||  

पृ० ८९) श्रीसिद्धरामायाल्लमकृततत्वोपदेशः | 

ब्रह्मादयोऽपि न विचालयितुं समर्थाः काले कदाऽपि 
दिविजास्सुविनिश्चितोऽयं || १३५ || 
किं चेषदंगविकलं भुवि कर्मतंत्रं नो किंचिदस्य फलतीति हि 
शास्त्रनिष्ठा || 
मूर्तिश्च भोगरहिता विहितप्रतिष्ठा न्यूनातिरेकवशतः खलु 
देवतायाः || १३६ || 
विज्ञाय चैवमिह सज्जति कर्मकाण्डे को वाऽवबुद्धगुणदोषकथो मुमुक्षुः 
|| 
वेदाभिमानजटिलो यदि कर्मनिष्ठस्तस्य क्व चापि न भवेत्परतत्वलाभः 
|| १३७ || 
अस्त्यंतरं बहिरिति द्वयमस्य जन्तोस्सर्वस्य चांतरखिलानुभवैकवेद्या || 
विज्ञानदीपकलिका विलसत्यमोघा संदृश्यते बहिरशेषमृषाप्रपंचः 
|| १३८ || 
तस्माद्बहिः प्रवहणं हृदयस्य भंक्त्वा विज्ञानदीपकलिकोन्मुखमेव 
चित्तं || 
अंतःपथाकलितवृत्तिपरः सदैव कुर्वीत धीनिधिरहो श्रुणु सिद्धराम 
|| १३९ || 
भो सिद्धराम बहिरंतरपि द्विरूपा हृन्मारुतस्य गतिरत्र तु रेचकाख्या 
|| 

पृ० ९०) बाह्यान्तरंगविषया ननु पूरकाख्या ते द्वे हृदब्जनिलये 
विदधीत लीने || १४० || 
अभ्यासरुद्धपवनद्वयमध्यनाडीमार्गेण मेरुशिखरं प्रतिपद्य योगी || 
ज्योतिः परं य इह पश्यति दिव्यलिंगं साक्षात्स एव कृतकृत्यतमो 
महेशः || १४१ || 
लिप्तो विषेण बहिरप्यनवाप्तमृत्युस्तद्वद्बहिर्विषयसंगतिरागसेन || 
पीत्वा विषं तु न हि जांगलिकेन रक्ष्यो न ब्रह्मणोऽपि विषयानुभवी 
तथैव || १४२ || 
रामेह के च न गता ननु साधकत्वं मोहाद्दुरन्तविषयानपरित्यजन्तः || 
संपाद्य दोषमिव योगमणिप्रभाया भ्रष्टा भवंत्युभयतः पतिता 
दुरीहाः || १४३ || 
ये घोरसंसारदवाग्निमध्ये पापच्यमानाः शरणं प्रपन्नाः || 
श्रेयःपदं योगमहो न तेषामर्हः पुनर्दुर्विषयाभिलाषः || १४४ || 
कुक्षिंभराः के च न योगिवेषं संधाय काषायकमंडलाद्यं || 
मंत्रौषधाद्यैः किल वंचयंति संभाषणं वाऽप्युचितं न तेषां 
|| १४५ || 
विषयेंद्रियाणि विषमाण्यपरित्याज्यान्यपि स्वयं त्यक्त्वा || 
शिवयोगिनः कृतार्था निजसुखनिरता न यांति वैकल्यं || १४६ || 

पृ० ९१) श्रीसिद्धरामायाल्लमकृततत्वोपदेशः |

पतितः पंके करिराडवलंब्य बलं स्वकीयमेव दृढं || 
स्वयमुत्थितः श्रयेत्तटमितरः कः शक्नुयात्तमुद्धर्तुं || १४७ || 
त्वं राम शैवदीक्षाप्रक्षीणरजस्तमोविमोहोऽपि || 
त्यक्तान्तर्निजमार्गः कर्मपथे बहिरहो प्रवृत्तोऽसि || १४८ || 
निगमागमान्तनिष्ठस्त्वमिह परित्यज्य कर्मतंत्राणि || 
परिभवहेत्वरिजयतस्सद्यो मुक्तिं भजस्व रामार्य || १४९ || 
ज्ञानाज्ञाने द्वे इह हेतू मोक्षस्य बंधनस्यापि || 
भक्तिर्ज्ञानं कर्माज्ञानमकर्मैव मुक्तिरित्युक्ता || १५० || 
ज्ञानेन कर्मनाशे मुक्तिः फलितैव सहजसिद्धा सा || 
कण्ठे चामीकरमिव नास्मिन्नर्थेऽस्तु संशयः कश्चित् || १५१ || 
ज्ञानी कर्मासक्तो यदि भवति शुने ददत्स पक्वान्नं || 
पूतिश्रोणापानं कुरुते मूढो विवेकराहित्यात् || १५२ || 
लिंगानने सकलवस्तुचयं समर्प्य भुंजन् रसार्पणपरो हृदि तत्प्रसादं 
|| 

पृ० ९२) निष्कर्मतां समुपयाति स एव मायाभर्तेति राम विदितो बहुना 
किमत्र || १५३ || 
सर्वेंद्रियाणि बलवंति यदा तदैव मृत्योर्जये मतिमुपेत्य निरस्तमोहः || 
ध्यानावधाननिरतः परिहृत्य बाह्यं सच्चित्सुखात्मपरिणाममुपैति राम 
|| १५४ || 
भ्रान्तिं विसृज्य विभवेषु निरस्तकर्मा निर्मायिको 
निरतधारणयात्मनिष्ठः || 
ऐक्यं विभाव्य शिवजीवकलाद्वयस्य निर्लेपरूपपरमो भव सिद्धराम || 
१५५ || 
चित्तं वृत्तिसहस्त्रसंकुलमिदं कृत्वैकवृत्याश्रयं संस्थाप्येष्टपरे 
दृढं सुविमलं तत्प्राणलिंगे पुनः|| 
संबध्य स्थितधीर्दृशं सुनिपुणां संधाय लक्ष्यात्मिकां तृप्तिं 
प्राप्नुहि भावलिंगकलनात्संगं समस्तं त्यजन् || १५६ || 
लिंगांगसंबंधपदार्थबोधाल्लिंगांगसंबंधपदैक्ययोगात् || 
लिंगं त्वमेवासि न चास्ति भेदः सत्यं सदा साधय सिद्धराम || १५७ || 
लोके कशाताडनपार्ष्णिघातघेंकारशब्दाः खलु दुष्कुलस्य || 

पृ० ९३) श्रीसिद्धरामायाल्लमकृतवीरशैवदीक्षादिनिरूपणम् | 

कुलीनवाजी मुखरज्जुकृष्ट्या चित्तानुवृत्या प्लवतेऽधिपस्य || १५८ || 
श्रीवीरशैवागमदीक्षितः सन्ब्रह्मानुसंधानपरो भवेद्यः || 
स एव योगी न गुरुर्गुरूणां सुनिश्चितोऽयं सकलागमार्थः || १५९ || 
सिद्धराम निगमागमशास्त्रप्रक्रियापटलवक्रतयाऽलं || 
श्रीगुरूक्तशिवतत्वसमुद्यद्योगमार्गनिपुणो भव नित्यः || १६० || 
इत्युदीर्य कृपया गुरुवर्यस्तत्र चिद्यवनिकां परिकल्प्य || 
आसने समुपवेश्य रहस्ये दीक्षया तमकरोत्कृतकृत्यं || १६१ || 
फालपट्टलिखितं परिमृज्य स्वांघ्रिणाऽथ भसितैः कृतरेखः || 
मस्तकोपरि निधाय च हस्तं दृष्टिपूतमकरोद्वपुरस्य || १६२ || 
श्रीशांभवीं समुपदिश्य च दिव्यमुद्रां वेधेन चिन्मयतनुं विरचयय 
रामं || 
देहेंद्रियादिरहितं सहितं विबोध्य लिंगे निमग्नहृदयं सदयं चकार 
|| १६३ || 
इत्थं स जीवपरमैक्यहितोपदेशं तस्मै ददौ प्रभुरमुष्य हृदि क्षणेन 
|| 
अर्चांचितेव सुदृढं स्थिरतामवाप ज्योतिःकलैव निजनिर्मलबोधरूपा || 
१६४ || 
तस्याथ मानससरो विललास तूर्णं हंसोऽपि तत्र विहरन् परितृप्तिमाप 
|| 

पृ० ९४) सौषुम्नसीम्नि विकसन्नवचक्रवीथीमुल्लंघ्य चिद्गगनसौख्यमवाप 
रामः || १६५ || 
अन्तः समाधिमधिगत्य शिवैक्यनिष्ठामास्वाद्य हृद्यनुपमामथ 
सिद्धरामः || 
विस्मृत्य बाह्यमखिलं विनिनाय कं चित्कालं प्रभोः करुणया 
परमामृताब्धौ || १६६ || 
भूयो बहिः करतलस्थनिजेष्टलिंगे सद्भावलिंगनिलयादसुलिंगमेत्य || 
दृष्टिं स्थितानुभवसौख्यमसौ विभाव्य हर्षात्पपात पदयोः 
प्रभुलिंगमूर्तेः || १६७ || 
हर्षाश्रुपूर्णनयनः पुलकांकितांगस्सर्वं शिवात्मकमिदं जगदेव 
पश्यन् || 
भक्त्या प्रणम्य रभसादथ कंपमानः प्राह प्रभुं 
प्रतिकृतांजलिरेष रामः || १६८ || 
भावत्कपादसरसीरुहसन्मरंदसेवावशादवगता शिवयोगसिद्धिः || 
अज्ञानगाढतिमिरं सकलं विनष्टं विज्ञानदीपकलिकेह चकास्ति चित्ते 
|| १६९ || 
पूतोऽस्मि सत्करुणया तव देशिकेंद्र जाता प्रभोऽद्य हि 
ममाभिमतार्थसिद्धिः || 
नीतो वशं तव जगत्त्रितयैकबंधो बंधो न मे निजकलानवबोधहेतुः || 
१७० || 

पृ० ९५) श्रीसिद्धरामायाल्लमकृतमंगलाशीर्वचनम् | 

प्रभुसिद्धरामयमिनोस्संवादं द्रष्टुमागतास्सिद्धाः || 
अन्तर्धाय तदानीमित्थममन्यंत चेतसा सर्वे || १७१ || 
क्व गतं नु सिद्धराम स्वान्ते जटिलं समग्रमौद्धत्यं || 
निर्यातः केन पथा गर्वस्सर्वंकषस्तथाऽखर्वः || १७२ || 
कर्माकांक्षा क्व नु वा संक्षिप्ता कीर्तिकामना तद्वत् || 
लीना कुत्राऽसहनं कुत्र च शिथिलं क्षणादहो चित्रं || १७३ || 
अथ वा सज्जनसंगतिमहिमाखिलसिद्धिकारणं पुंसां || 
संगौषधं हि सन्तः कृतकृत्योऽयं प्रभोर्यतः संगात् || १७४ || 
अथ विनयेन कृतांजलिमेनं प्रभुरादरात्समालिंग्य || 
स्वयमनुजग्राह वरान् वचसा मधुरेण चेतसा सदयं || १७५ || 
चेतःशुद्धिः शंकरे भक्तिनिष्ठा ज्ञानस्थैर्यं योगसिद्धिः समग्रा 
|| 
वांच्छासिद्धिः कायसिद्धिर्गुरूणां कारुण्याप्तिः सन्तु ते सिद्धराम || 
१७६ || 
इत्यल्लमप्रभुवरे कृपयेष्टसिद्धीराज्ञापयत्यवनमयय शिरोऽथ रामः 
|| 
बाढं कृतार्थ इति सौख्यसुधांबुराशौ मन्नो बभूव 
परिपूर्णशिवैक्यभावः || १७७ || 
इति सकलमुनींद्राः सिद्धरामस्य चित्रं चरितमभिहितं वः 
श्रोत्रभीष्टार्थदायि || 

पृ० ९६) इह मुदितमनस्का ये पठन्त्यामनन्ति प्रभुरधिकमभीष्टं 
सिद्धिसौख्यं ददाति || १७८ || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां 
प्रमथगणवचनानुकूलायां कलिकल्मषनिमग्नजनसमुद्धरणशीलायां 
प्रभुलिंगलीलायां सिद्धरामोपदेशगतिर्नाम त्रयोदशोऽध्यायः || 

पृ० ९७) श्रीनंदिकेश्वराय नमः
श्रीभविष्यत्पुराणे प्रभुलिंगलीलायाम्

अथ चतुर्दशोऽध्यायः 

श्रीवीरेश्वरसिद्धदेशिकमहासम्राड्पदांभोरुह-
ध्यानासक्तहृदंबुजाश्चरगुरुश्रीलिंगपूजारताः || 
संदष्टेंद्रियदुर्विकाररहितास्सद्भोगमोक्षार्थिनः 
पुण्या भक्तगणाः प्रमादरहिताः शृण्वन्तु लीलां प्रभोः || १ || 
सद्भक्तिं बसवाधिपस्य बहुशः श्रुत्वा सुधीभ्यः प्रभु-
स्संतुष्यान्तरचिंत्यवैभवघनस्तं द्रष्टुमुत्कंठितः || 
निर्यन् स्वर्णलिकापुरान्निजपदश्रद्धान्वितेनान्वितो 
रामेणाथ ययौ तदीयनगरं कल्याणनाम्ना श्रुतं || २ || 
मध्येमार्गमनर्गलार्ककिरणैरप्राप्यगर्भस्थला-
नारामान्पनसाम्रपूगकदलीजम्बीरजंबूवटैः || 
तालाशोककपित्थपाटलमुखैरन्यैरनन्योपमान् 
वापीकूपसरांसि च प्रतिपदं कुल्याश्च पश्यन्ययौ || ३ || 

पृ० ९८) क्रीडोद्यानतटाकपुष्करनदीशालीक्षुरंभावली-
र्जाजीकुंदकुरंटकादिसुमनोवाटीः पृथक्कल्पिताः || 
रुदाक्षागरुनारिकेलबदरीखर्जूरवाटीः पुनः 
पश्यंच्छीतलचंदनाद्रिमरुतां व्रातैर्ययौ सेवितः || ४ || 
मार्गे मार्गे पुष्पवाटीषु वाताः पांथश्रान्ति वारयन्तः समंतात् || 
सेवन्ते स्म स्वामिनं श्रीगुरूणां मंदं मंदं स्वागताश्चंदनाद्रेः 
|| ५ || 
कस्तूरीभिर्लिप्तवेदिस्थलानि स्वादूशीरैः कल्पितैः कायमानैः || 
रम्याणि स्युस्तत्र चित्राणि मार्गे पांथस्वान्तानंदसंधायकानि || ६ || 
मध्ये मध्ये धर्मशाला विशाला मार्गस्थानां सन्निवेशाः प्रदेशाः || 
स्थातुं योग्याः षड्रसान्नादिपूर्णा रेजुश्चित्रं सत्रशालाः प्रपाश्च 
|| ७ || 
बालानां नवनीतदुग्धकलशैर्डोलाशतैः पालिका 
याश्शालाः शिशुकान्प्रपोष्य सुखितान्कृत्वाऽथ तत्र स्वयं || 
भुक्त्वाऽभीष्टरसायनान्नममलं पानीयमास्वाद्य 
तत्पर्यंकेषु महाटवीषु च सुखं संविश्य पान्थाः स्थिताः || ८ || 
प्रातः संगवमध्यसायसमयेष्वन्तस्तथा रात्रिषु 
प्रीत्याह्वानरवास्सदाऽतिथिगणानव्याजमैत्रीजुषां || 

पृ० ९९) प्रभुकृतबसवेशपालितदेशवर्णनम् | 

अश्रूयन्त वने वने प्रतिपदं भुक्त्यर्थमिष्टाशनै-
स्सन्तुष्टानुपचारवाऽऽन्मधुरिमा नो शक्यते भाषितुं || ९ || 
आहो श्रीबसवेशभाग्यमहिमाधर्मस्वरूपः स्वयं 
भूत्वा भूमितले कलिं परिहरन् कृत्वाऽदिमं सद्युगं || 
पुण्यात्मा निजपादपद्मभजनान्निर्धूतदोषात्मनां 
सर्वेषामुभयत्र सौख्यकलनां सद्यः स्वयं यच्छति || १० || 
इत्यागन्तुकवाग्धुनीमनुपमां शृण्वन्प्रभुः सर्वगः 
पश्यंस्तद्बसवेशधर्मविभवं नेत्रोत्सवं भावयन् || 
वाण्यानंदसमग्रया शुभगुणांस्तस्याधिकं वर्णयन् 
हा हा श्रीबसवेशदिव्यमहिमेत्यत्यादरं तुष्टुवे || ११ || 
आनंदात्प्रभुरस्य कीर्तिमतुलां गायंच्छिरःकंपनै-
रालप्यानुभवादिवाथ रचयन्नाट्यं समन्तात्स्तुवन् || 
रामं प्रत्युपपादयन्ननुपदं मत्तोऽधिको भक्त 
इत्याहो श्रीबसवेशभक्ततिलकेत्यन्तः परं तुष्टुवे || १२ || 
भक्तानां महिमा पितामहमुखैर्नो वर्णितुं शक्यते 
किंचिन्नांतरमस्ति भक्तशिवयोर्भक्तोऽधिको वा शिवात् ||  

पृ० १००) भक्तानामपि मुक्तिदः स्वयमयं सच्चित्सुखात्मा यतो 
धर्मः श्रीबसवेश्वरोऽखिलगुरुर्वेदान्तकल्पद्रुमः || १३ || 
स्वाम्येवं बसवेशभक्तिमतुलां रामाय संबोधयन् 
कल्याणालयमाजगाम नगरं कल्याणनाम्ना श्रुतं || 
तत्प्राकारबहिःप्रदेशनिकटे क्रोशद्वयीमात्रतः 
सांद्रास्तत्र ददर्श रम्यसुमनोवाटीः समन्तात्प्रभुः || १४ || 
तद्गारुत्मतरत्नकुट्टिमतलान्याकीर्णमुक्तामणि-
श्रेणीतुल्यमशोकपादपगलत्पुष्पोज्वलानि प्रभुः || 
किंचानंगनिषंगरंगदतुलस्निग्धाम्रमालूरस-
न्मंदारप्रमुखानुदारविटपिस्तोमान्ददर्शाल्लमः || १५ || 
चित्रं तत्र जगाम स त्रिभुवनश्रीदेशिकेंद्रः स्फुटं 
कल्याणोपवने द्विजैः शुकमुखैस्सर्वागमान्तःस्थितैः || 
नादब्रह्मपरं गृणद्भिरुदितान्याकर्णयन्नीश्वर 
श्रीशंभो शिव शंकरेति सततं प्रोच्चस्वरैः सर्वतः || १६ || 
गन्धाकर्षणचातुरी न भवतां किं गंधवाहत्वमि-
त्याक्रोशत्स्विव झंकृतैरलिगणेष्वानंदसंधायिनः || 
आकृष्टाखिलपुष्पसौरभघनाः कर्पूररंभावटा-

पृ० १०१) कल्याणनगरवर्णनम् | 

स्तत्राध्वश्रमपश्यतोहृतिचणाश्चेरुर्मरुड्डिंभकाः || १७ ||  
पदे पदे योगमठा हठार्थिनां मठे मठे शिष्यगणा गुणाधिकाः 
|| 
गुणे गुणे शांभवशास्त्रचिंतना प्रभोरतन्वन्नधिकं मुदं हृदः || 
१८ || 
समस्तकल्याणनिधानमीदृशं दृशाऽनुजग्राह जगद्गुरुः स्वयं || 
प्रभुः स कल्याणपुरं पुरंदरत्रपाकरं प्रोन्नतहेमगोपुरं || १९ || 
विशालशालोन्नतिमस्य भानुमद्रथाश्वमुख्याः प्रविदन्ति नेतरे || 
द्विषन्मृगस्तोमभयंकरायते यदुज्वलद्व्याघ्रमुखाख्यगोपुरं || २० || 
हरस्य वास्तव्यगृहायते पुरं यतः सुराद्रिः शिवदर्शनोत्सुकः || 
समागतस्तिष्ठति हाटकोज्वलत्कवाटसौधोन्नततोरणच्छलात् || २१ || 
प्रविश्य तद्द्वारमतीत्य तद्गणं सुवक्रधारावलयैर्विशंकते || 
जनः पुनर्निष्क्रमणाय शीलितोऽप्यहो नवीनः किमु तत्प्रवेशने || २२ || 

पृ० १०२) न पण्यवीथीगणभाग्यवैभवं बृहस्पतिर्वर्णयितुं क्षमो 
भवेत् || 
यदुद्यदभ्रंकषरत्नराशयो हसन्ति मेरुं गिरिशेन कुंचितं || २३ || 
युगः कलिर्येन कृतः कृताह्वयः पुरं चिरं तद्बसवेन पालितं || 
न वर्णितुं शक्यमहो महीशितुः सुभक्तिनिष्ठेव तदाकृतिः स्फुटं || 
२४ || 
न हि प्रवेष्टुं परवादिभिः क्षमं परैश्च यत्तत्परिखा दुरत्यया || 
महोत्पलं तत्र च पंकजायितं रसातलस्त्रीकुचयक्षकर्दमैः || २५ || 
राजन्ते बसवेंद्रचातकमुखे सौख्याप्तये वर्षितुं 
सत्कारुण्यरसं प्रभुर्घनतरः सोऽयं समायास्यति || 
द्रष्टुं तत्र विमानपंक्तिरमरैस्संप्रेषितेतीव त-
त्पुर्यट्टालकपर्वतेषु परितश्चैत्यानि हैमान्यहो || २६ || 
वादार्थागतबादरायणमधः कुर्वन्ति तत्र द्विजा 
राजानो न हि रूढितो रिपुजयं युद्धेष्वकृत्वा पुनः || 
वैश्यास्तु व्यवहारभारसमयेऽप्यव्याकुला धर्मत-
स्सर्वेऽन्येऽपि च शूद्रकादिनिवहा न्याये स्वके निष्ठिताः || २७ ||  

पृ० १०३) बसवालयं प्रति प्रभोरागमनम् | 

मातंगाश्वजवः पुरे गणयितुं न ब्रह्मणा शक्यते कामो वेत्ति 
पटुस्तनोन्नतिमतीं बिंबाधरीणां द्युतिं || 
सर्वत्र व्रतनिष्ठया नियमिनां सज्जंगमानां 
गृहाण्यावासाशनदाननिर्जितमहामेरूणि चारूण्यभुः || २८ || 
तत्पत्तनं निजपदांबुजघट्टनेन चित्रं पवित्रितजगत्त्रितयो विवेश || 
स्वाम्यल्लमस्तत इतश्चरणांगुलीषु विन्यस्तमस्तकसमस्तजनः कृपावान् 
|| २९ || 
घंटापथे परमजंगमलिंगमूर्ते रामस्य हस्तमवलंब्य महानुभावः 
|| 
आगत्य तद्बसवगेहसमीपशालामभ्याययौ सविनयं भजमानभक्तः || ३० 
|| 
तद्द्वारमण्डपगतौ प्रभुसिद्धरामावालोक्य तावमनुताखिलयोगिवर्गः || 
नत्वा शिवः सगुणनिर्गुणरूपधारीत्यत्रागतः प्रथयितुं 
बसवेंद्रभक्तिं || ३१ || 
अत्रांतरे हठपदार्पणनामधेयो भक्ताग्रणीः प्रभुमवंक्ष्य 
तदंघ्रिमौलिः || 
गत्वा व्यजिज्ञिपदमुं बसवेश्वराय लिंगार्चनैकरतये गणसंघमध्ये 
|| ३२ || 

पृ० १०४) श्रुत्वाऽल्लमं स्वगृहमागतमार्यमिश्रो 
ब्रह्मावलोकनसुधांबुनिधौ निमग्नः || 
साक्षादमन्यत शिवं करपीठपूजासंतुष्टमागतममुं 
चरलिंगमूर्त्या || ३३ || 
प्रोवाच तं बसवमंत्रिवरोऽर्पणार्य साक्षात्सदाशिवगुरुः 
प्रभुलिंगमूर्तिः || 
अत्राऽऽगतः करुणयैव वयं कृतार्थाः शीघ्रं प्रयाहि तमिहानय 
देशिकेंद्रं || ३४ || 
श्रुत्वा वचो हठपदार्पणभक्तमौलिस्तस्यागतः प्रभुमणिं 
रचितप्रणामः || 
भक्त्या व्यजिज्ञिपदमुं शरणार्थितोक्त्या स्वामिन् विशांतरिति तं 
पुनराह देवः || ३५ || 
क्वान्तः क्व वा बहिरहो सकलात्मभावसंतुष्टनिर्मलधियां 
शरणोत्तमानां || 
नास्माकमागमनमौपयिकं प्रभूणां लोकाभिमानबहुता महतां 
गृहाणि || ३६ || 
आकूतगर्भितमिदं वचनं निशम्य च्छेकोर्पणः सविनयं 
भयभक्तिनम्रः || 
स्थित्वा स्वयं सविध एव गुरूत्तमस्य संप्रेष्य तत्स बसवं त्वरितं 
चकार || ३७ || 
लिंगार्चनं लघुतया सुसमाप्य विद्वानुत्थाय तत्र बसवो 
भयकंपितांगः || 

पृ० १०५) प्रभावपराधिनो बसवस्य माचयस्य चोक्तिप्रत्युक्तिः | 

चिंतां चकार हृदि हा विधिदुर्विपाकाद्गर्वांधतामनुगतोऽस्मि 
कृतापराधः || ३८ || 
यद्वा पुनः किमपि वक्तुमनास्तदन्यद्वक्ताऽस्मि किं विकलितो गुरुभक्तियुक्त्या 
|| 
हा हाऽल्लमप्रभुवरो मम देशिकेन्द्रो नांगीकरोति सदनं सदयं 
प्रवेष्टुं || ३९ || 
भक्तिर्गता क्व नु ममाऽद्य जगद्गुरूणां जाता मनस्यरुचिरित्थमहो मयीति 
|| 
चिंताविलं बसवमंत्रिवरं समीक्ष्य जानश्नुवाच हृदयं 
मणिवालभक्तः || ४० || 
अत्रागतः करुणयाऽल्लमदेशिकेन्द्रो भक्तावनैकचतुरः स्वयमेव साक्षात् 
|| 
विज्ञाय चैवमधुना बसवार्य तूर्णं प्रत्युद्गमं न 
कृतवान्यदयुक्तमेतत् || ४१ || 
तं प्राह सोऽथ बसवो मणिवालसूरे भो माचयार्य वचनं तव सत्यमेतत् 
|| 
मद्रीतिरब्धितरणोद्यतसाहसिक्ये विस्मृत्य देहमविचालितपाणिकल्पा || ४२ || 
नष्टं विवेकनयनं दुरदृष्टतम्या प्रत्युद्गमं न कृतवानविलंबितं 
यत् || 
क्रुद्धे शिवे गुरुरवत्यभवो न रक्षेत्क्रुद्धे गुरौ तु शिव एव गुरुस्तु सोऽयं 
|| ४३ || 
इत्थं ब्रुवन्सभयसंभ्रमवेपमानस्सर्वैर्गणैः प्रभुसमीपमुपेत्य 
साकं || 
स्वामिन् क्षमस्व करुणांबुनिधेऽल्लमेंद्र श्रीमद्गुरो प्रभुवरेति पदोः 
पपात || ४४ || 

पृ० १०६) सर्वापराधकृतमेनमनाथबन्धो 
नाघ्रातशास्त्रनिगमागमगंधलेशं || 
दीनं भवत्पदयुगं शरणं प्रपन्नं मां पाहि पाहि दयया 
जगदेकवंद्य || ४५ || 
अज्ञानसागरगतोऽयमहं विशुद्धविज्ञानरत्ननिधिरेष भवान्महात्मा || 
विश्वस्य रंजकतयाऽहमिह प्रवृत्तस्त्वं निर्मलात्मघन एष निरंजनोऽसि 
|| ४६ || 
सोऽहं पशुः पशुपते भवपाशबद्धः पत्युर्हि निघ्नमवनं 
त्रिजगत्पशूनां || 
आलोकितुं मम गुणानलमार्तबन्धो रक्ष त्वदीयगुणमद्य गुरो वितीर्य || 
४७ || 
इत्थं स्तुवन्स बसवोऽल्लमपादपद्मद्वंद्वे पतन्निजगणैस्सह नोदतिष्ठत् 
|| 
स च्छन्नवीरबसवः समये विधिज्ञो विज्ञापनां समतनोत्प्रभवे 
प्रभूणां || ४८ || 
पुत्रेषु कुत्र जननीजनकौ जगत्यामागस्विषु प्रतिपदं त्यजतः कृपां 
तां || 
माता पिता गुरुरधीश्वर इष्टबन्धुर्दाता त्वमेव बसवस्य 
सदाऽल्लमेंद्र || ४९ || 
तस्मादमुष्य जगदेकगुरोऽपराधान्सर्वान्क्षमस्व कृपयेति स भक्तिनम्रः 
||  

पृ० १०७) प्रभोः पुरतः माचयार्यकिन्नरार्ययोः प्रार्थना | 

पादाभिषेचनविधिं प्रमदांबुपूरैरोमांचकंचुकितसर्वतनुश्चकार || 
५० || 
अत्रान्तरे स मणिवालकमाचयार्यो दंडप्रणामशतकैः प्रभूमर्चयित्वा 
|| 
भक्त्या व्यजिज्ञिपदमुं बहुयुक्तियुक्तं मौलौ कृतांजलिपुटो 
महनीयवाचा || ५१ || 
युद्धे परित्यजति चेत्करलाघवं तद्दोषाय साधनचणः सुगुरोः पुरस्तात् 
|| 
अभ्यासदार्ढ्यसमये खुरलीगृहान्तर्भ्रंशे तु बोधनममुष्य गुरोर्हि 
युक्तं || ५२ || 
बालो हि देव बसवः किल भक्तिमार्गे युष्मद्बलं समवलंब्य पटुः 
प्रवृत्तौ || 
ज्ञानक्रियाविमलभक्तिपथान्प्रबोध्य भक्तावमुं स्थिरयितुं भवतां हि 
भारः || ५३ || 
इत्थं प्रवक्तरि गुरोर्धुरि माचयार्ये तत्रान्तरे 
सकलभक्तगणाभिनंद्यः || 
विज्ञप्तिमाचरदमुं प्रति किन्नरार्यः सर्वेश्वरं 
प्रभुमथाल्लमदेवदेवं || ५४ || 
यन्निश्चयो निजतनुस्तनुरित्यजस्रं लिंगस्य तद्वदपि जंगम एव जीवः || 
स्वस्येति तस्य बसवस्य भवत्पदाब्जद्वंद्वस्य न क्वचन भेदकथा प्रभो 
स्यात् || ५५ || 
स्वामिंस्तथापि यदि तत्र भवान्यतेथाः भक्तिं परीक्षितुममुष्य 
दृढां त्वमित्थं || 

पृ० १०८) तत्कारणं भवदमोघकृपार्द्रदृष्टेर्हैन्यं न जातु बसवस्य 
जगद्धितार्थिन् || ५६ || 
बालस्य देव जननी हनुताडनेन भूयोऽपि पाययति किं न पयस्तदस्य || 
संरक्षणाय न भवेत्किमु तद्वदेषा शिक्षाऽपि रक्षितुममुं 
निजभक्तिदार्ढ्यात् || ५७ || 
विज्ञापयत्यथ गुरुं प्रति किन्नरार्ये सर्वे गणास्तमनुसृत्य 
कृतप्रणामाः || 
विन्यस्तमस्तकनिजांजलयो विशुद्धाः प्रस्तावयोग्यवचनं 
बभणुस्तमीशं || ५८ || 
आम्नायशास्त्रनिगमागमसंहिताद्या विद्या भवत्पदयुगं न विदन्ति 
साक्षात् || 
ज्ञातुं तथा न मुनयो मनवो महत्वं कारुण्यलेशमपहाय गुरोः 
समर्थाः || ५९ || 
ये तर्ककर्कशविवादचणा भवन्तं ते शक्नुवन्ति न करस्थमपि गृहीतुं 
|| 
यत्रास्ति भक्तिरमला परमेश्वरस्य तत्रैव तिष्ठति भवानतिगोप्यरीत्या 
|| ६० || 
सांख्याः प्रधानमिति योगचणाः पुमानित्याम्नायिनो नियतिरित्यथ 
पांचरात्राः || 
वैकुण्ठ इत्यभिदधत्यखिलागमान्तसिद्धान्तसारहृदयास्तु शिवं 
भवन्तं || ६१ || 

पृ० १०९) प्रभोः पुरतः सिद्धरामस्य प्रार्थना | 

तादृग्विधः सकलकारणमीशिता त्वं यन्निर्गुणोऽपि गुणवानिव 
शुद्धसत्वः || 
भूमाववातर इदं बसवार्यमौलेस्संरक्षणाय खलु लोकगुरो महात्मन् || 
६२ || 
स्तुत्वैवमीश्वरगणेषु नतोत्तमांगेष्वंगानुषंगिपुलकांकितकंचुकेषु 
|| 
रामः प्रणम्य वचनं विनयाभिरामः प्राहाल्लमप्रभुवरं 
प्रकृतोपयुक्तं || ६३ || 
लोके समस्तनिजभक्तगणावनाय धृत्वा स्वयं सुलभजंगमलिंगलीलां 
|| 
आगत्य राजसपराजिततेजसामप्यस्मादृशां विमलबोधपदप्रदोऽसि || ६४ || 
युष्मत्पदैकशरणांच्छरणानमूंस्त्वं संरक्षितुं किल समागतवान् 
दयालो || 
भूयस्तवास्य बसवेश्वरभक्तिनिष्ठा न्यूनातिरेकगुणदोषकथा कथं 
स्यात् || ६५ || 
मानावमानसुखदुःखगुणागुणाद्यं यन्नास्ति देव तव सर्वविकल्पजालं 
|| 
तस्मादनेन नटनेन किमेनमेनः संक्षाल्य देव बसवं परिपाहि भक्तं 
|| ६६ || 
नाहं ब्रवीमि बसवादितरत्र किंचित्क्षन्तव्यमाग इति तत्पदयोः पपात || 
उत्थाप्य पाणिकमलेन स सिद्धरामं प्राहाल्लमप्रभुवरः 
पशुपाशहन्ता || ६७ || 

पृ० ११०) राम त्वया न विदितं जगतीह भक्तैर्विक्रीयतेऽन्यदपरं 
ग्रथितं हि कक्षे || 
वाचा वदन्ति परमार्थपदानि किंचिन्नैवाचरन्ति वचनार्थसमं स्वयं तु 
|| ६८ || 
आर्याः किमप्युपदिशन्ति गृहं प्रयाते यज्जंगमे सविनयं तमनर्चयन्तः 
|| 
यत्नेन केवलकरस्थितलिंगपूजां भक्तिच्छलेन कुरुतेति विरुद्धबोधान् || 
६९ || 
वाचं निशम्य बसवो जगदेकबंधोर्भक्त्या गृहीतचरणः शरणं 
भवेति || 
प्रोवाच देव भवतामवतारलीला भक्तावनाय खलु संप्रति बद्धदीक्षा 
|| ७० || 
मायां विधूय भवता परिपालितोऽभूद्गोगः कृषीवलतया किल गां गतो 
यः || 
आयासकृत्यमपहाय बभूव गोगो लक्ष्यं गतः शिवपुरात्पृथिवीं 
गतोऽपि || ७१ || 
मुक्ताययपाकृतजगद्विषयात्मबोधान्मुक्ताऽभवत्किल भवत्कृपयैव देव || 
एषोऽपि रामशरणः समताप्तजीवन्मुक्तिः समाहितमतिः समभूत्त्वयैव 
|| ७२ || 
इत्थं त्वन्महिमानुभावमतुलं श्रुत्वाहमुत्कंठितो 
भक्तेभ्यः क्व नु वागमिष्यति गुरुर्मुक्तोऽखिलैः संशयैः || 
जीवामि क्व नु तत्कृपामृतरसैरित्यंबुदं चातकः 

पृ० १११) प्रभुं प्रति श्रीबसवेशप्रार्थना | 

पक्षीव स्पृहया स्थितोऽद्य भवतः पादाम्बुजं दृष्टवान् || ७३ || 
कारुण्येन समेत्य मामिह यदि श्रीमान्परित्यक्ष्यसे 
का वा मेऽत्र गतिर्विचित्रमहिमन् किं स्पर्शवेधीरसः || 
संपश्यत्ययसो गुणं मम तनुः सर्वापि राशीकृता 
दोषैः किं शितिमास्ति वा मृगयितुं पिण्याकशाके प्रभो || ७४ || 
मा निंदन्त्वथ ताडयन्तु बहुलं कुप्यंतु वा संप्रति 
श्रीमत्पादयुगं त्यजामि न कदेत्यानन्दबाष्पोद्गमैः || 
च्छन्नश्रीबसवेन वीरबसवं पादौ गृहीत्वा दृढं 
भक्तैरप्यखिलैः स्तुवन्तम धिकं प्रोवाच देवोऽल्लमः || ७५ || 
वाक्येषु स्फुटमीक्षितेऽत्र भवतां भक्तिर्न वृत्तौ क्वचि-
त्तत्साम्यं न हि यत्र वर्तनवचः सद्भावनासु स्थिरं || 
तत्र क्वापि च न प्रसीदति शिवो युष्मादृशां भक्तित-
स्साक्षी सर्वजगद्गुरुस्सहि सदा सर्वान्तरंगस्थितः || ७६ || 
इत्युक्त्वोपरतं प्रभुं स बसवो भक्ताश्च संतुष्टुवुः 
स्वामिन् सत्करुणारसार्द्र भगवन्भक्तिं स्थिरां देहि नः || 
संप्राप्तुं गुरुलिंगजंगमकृपां तत्कीलकानुग्रहा-
दस्मानद्य कृतार्थयोपदिश नः शैवं रहस्यं गुरो || ७७ ||  

पृ० ११२) प्रभुरिति बसवेशप्रार्थनां निश्चितार्थां 
सकलजनहितार्थं स्वात्मनीनां निशम्य || 
सदयमथ तदीयस्वस्तिकान्तः प्रवेष्टुं 
सकरुणमुपदेष्टुं स्वान्तरंगीचकार || ७८ || 
इति कथितमृषीन्द्रास्साधुकल्याणपुर्यां 
प्रभुचरितममोघं सर्वकल्याणहेतुं || 
पठति परमभक्त्या यः शृणोति प्रभाते 
प्रभुरधिकममुष्मै भोगमोक्षौ ददाति || ७९ || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां प्रभुलिंगलीलायां 
प्रभुकल्याणागमनबसवसंदर्शनतदनुग्रहौन्मुख्यप्रतिपादनगतिर्नामच
तुर्दशोऽध्यायः || 

पृ० ११३) श्रीनंदिकेश्वराय नमः
श्रीभविष्यत्पुराणे प्रभुलिंगलीलायाम्

अथ पंचदशोऽध्यायः | 

सूत उवाच- 
श्रीसिद्धेश्वरपादसेवनरता लिंगैक्यनिष्ठापरा 
बाह्यान्तःकरणप्रचाररहिताश्शेषप्रसादार्थिनः || 
मौनींन्द्राः प्रभुलिंगमूर्तिमुरलीश्रीशंकरब्रह्मणो-
स्संवादामृतदिव्यशांभवकला लीला प्रभोः श्रूयतां || १ || 
स्थित्वाप्यस्थिरतां गतं स्थिरंहृदं भूत्वा भवं कारणं 
गत्वा चाप्यगतं पवित्रचरितं व्याप्यं पुनर्व्यापकं || 
भक्तानां सुलभं तथाप्यसुलभं तं देशिकेंद्रं प्रभुं 
स्तुत्वाऽन्तर्गृहमल्लमं स बसवः प्रावेशयद्भक्तितः || २ || 
भक्तिं भावयतां मनस्सु बसवस्यानादिसिद्धां स्थिरां 
भक्तानां प्रगुणैर्गणैः परिवृतः कक्षान्तरं प्राविशन् || 
तत्रापश्यदसौ प्रसादविलसत्कुंडाख्यवाप्यास्तटे 
तिष्ठन्तं मुरलीरवश्रुतिकलासंधायिनं शंकरं || ३ || 
सारे प्रसादकुण्डस्य तीरे परमपावने ||  

पृ० ११४) दूरे दुरितगन्धस्य य आस्ते भवनाशने || ४ || 
तं दिव्यमूर्तिं दलिताखिलार्तिं महाप्रभावं परमैक्यभावं || 
प्रभुश्चिरं शंकरसिद्धवर्यं मुमोद पश्यन्मुरलीविधिज्ञं || ५ || 
सर्वं जगन्मरुसमं हृदि लाति योऽयं तद्वन्मृषामरुमरीचिवदार्यवर्यः 
|| 
के चित्ततो मरुलशंकरदेवनामेत्याचक्षते तमथ लोकगुरुर्ददर्श || ६ || 
तं दिव्यपुरुषरत्नं यत्नात्प्रभुरीक्ष्य हर्षभरितोऽभूत् || 
सोऽपि माहत्मा चाल्लममवलोक्य पदाम्बुजं हृदा दध्यौ || ७ || 
उत्थाय योगपीठाद्भयभक्तिभ्यां समीपमागत्य || 
दण्डप्रणाममकरोत्प्रभुपदयोर्मरुलशंकरो योगी || ८ || 
स्तुत्वाऽथ सिद्धरामं प्रति शरणार्थ्यहमिति ब्रुवन्विनयात् || 
शृण्वत्सु निखिलभक्तेष्विदमूचे प्रभुमुदारधीर्मरुलः || ९ || 
अद्य श्रीगुरुमूर्तिमाहतरजःस्फूर्तिं श्रुतिख्यातस-
त्कीर्तिं निर्गतजूर्तिमाश्रितमनःपूर्तिं समस्तार्तिहं || 
अस्मत्कल्पतरुं जगत्त्रयगुरुं श्रीमत्प्रभुं दृष्टवा-
नाहो निर्गलितापवर्गसरणौ भ्रान्तिर्ममात्यन्तिकी || १० || 

पृ० ११५) श्रीसिद्धरामं प्रति प्रभुकृतमुरलीशंकरमाहात्म्यम् | 

इत्युक्तं प्रभुराकलयय वचनं प्रोचे पुनः शंकरं 
त्यक्त्वा ब्रह्मकपालमैंदवकलां वैयाघ्रचर्मांबरं || 
भोगीन्द्राभरणं मृगं डमरुगं साक्षात्कृतं शंकरं 
वेद्मि श्रीमरुलाभिधानपिहितं त्वामेव सच्चिद्धनं || ११ || 
रामं प्राह तदाऽल्लमः शृणु सखे साक्षादयं शंकरो 
नैनं वेद महान्तमेष बसवो नित्यं स्वगेहे स्थितं || 
भक्तिज्ञानविरागपूर्णकलशस्सोऽयं प्रसादाव-
धान्येषः श्रीगुरुरीश्वरो विजयते गूढः क्षितौ पर्यटन् || १२ || 
रूपं शब्दरसौ च गन्धमतुलं स्पर्शं च तैरिंद्रियैः 
पंचैताननुभूयमानविषयानिच्छानुभूतिं विना || 
एष स्वानुभवैकनिश्चलधिया लिंगार्पितान्भावय-
न्पूर्णात्मा कुरुते प्रसादभजनं नित्यावधानो गुरुः || १३ || 
बाह्याचारपरैरगम्यमहिमा क्षीरेषु सर्पिर्यथा 
सोऽयं भाति तिलेषु तैलवदहो लोको न जानात्यमुं || 
यो वा कोऽपि जनो विनैव मथनं भक्ता हि नैतादृशा 

पृ० ११६) ज्ञायन्ते परितश्चरंति धरणावुन्मत्तवन्मूकवत् || १४ || 
सन्त्येके बहवः स्वभूषणपरा ये वेषभाषान्विता 
लोके स्वोदरपूरणैकनिरताः कापट्यधौर्त्योदिताः || 
प्रायस्तानधुनाऽर्चयंति न मुनीन् विज्ञानिनो दांभिकाः 
पूजाडंबरता हि तामसधियां नान्तर्विशुद्धिर्नृणां || १५ || 
केनेशानमुपास्यतामिह पथा वर्तेत मुक्तिः करे 
संपद्येत कथं नु साधकतमा सा सावधानस्थितिः || 
इत्थं हृद्यविचार्य भक्तिसरणिं सर्वाधिकां प्रेप्सतां 
रीतिः सागरशैवलोपरि पदं न्यस्येव पारं गतिः || १६ || 
रजस्तमोवृत्तिसरूपभाजश्चरभ्रुवास्तीर्णभवाः कथं स्युः || 
कथं गुणान्वाऽथ तनोस्त्यजन्ते न नाममात्राच्छरणः शरण्यः || १७ 
|| 
इति ब्रुवन्तं प्रभुदेवदेवं स सिद्धरामो विनयादुवाच || 
प्रभो समाराधयितुं विदित्वा वयं विमूढाः कथमीश्महे त्वां || १८ 
|| 
पशून् भवन्तं कारणं प्रपन्नाननुग्रहीतुं बिरुदस्त्वदीयः || 

पृ० ११७) मुरलीशंकरविषये प्रभुसिद्धरामयोस्संलापः | 

तमेव गर्भाकृतसर्वमन्तोर्विचार्य नः पालयितुं तवार्थः || १९ || 
भवत्कृपालाभकथैव निष्ठा भवेद्गरिष्ठा नियमव्रतानां || 
त्वदीयकारुण्यविहीनजन्तोस्समस्तपुण्यानि च नो फलंति || २० || 
स्वयं निजानंदरसैकपूर्णं हृदन्तरस्थाननटन्महेशं || 
बहिः सदोन्मादिवदेव लक्ष्यं कथं वयं स्मो मरुलं प्रबोद्धुं || २१ || 
मरुलब्रह्ममहत्वं परिशीलयितुं क ईशते मनुजाः || 
हरिदश्वकिरणसरणिं कथमिव घूका निरीक्षितुं शक्ताः || २२ || 
अथ सिद्धरामवचनं प्रभुराकलयन्पुनः स्मयन्नूचे || 
रामार्य साधु सूक्तं भवता भवतापहारिणा भजतां || २३ || 
आगत्य सहाऽस्माभिर्लब्ध्वाप्यस्मच्छिवैक्यविज्ञानं || 
त्यक्त्वाऽस्मद्वाग्रीतिं दृढसमरसभक्तिमेव बध्नासि || २४ || 
दृढभक्तिबंधनिपुणो मामनुकूलयसि युक्तियुक्तपदैः || 
समता समाधिसरणिस्फुरणं तव जातमेतदेव वरं || २५ || 
ग्राह्यं हि युक्तियुक्तं वचनं बालेन भाषितं वाऽपि || 

पृ० ११८) त्वमधीतसकलतंत्रो मम हि स्पृहणीयवाक्यसारोऽसि || २६ || 
रामः प्रभोरुदारामर्थगभीरां गिरं समाकर्ण्य || 
तच्चरणनिहितनिटिलो भयविनयाभ्यां व्यजिज्ञपद्देवं || २७ || 
प्रभुसार्वभौम मामिह गौरवसारेण पातयन्नित्यं || 
किमिति प्रभूषयस्यलमाश्रितमेनं कृपानिधे पाहि || २८ || 
महिमाऽस्य मरु?शंकरयतिराजन्यस्य देवमान्यस्य || 
श्रवणामृतायमानो भवता गुरुनाथ वर्ण्यतां तावत् || २९ || 
इति विनयावनतं तं पतिरिदमूचे जगद्धितं वचनं || 
शृणु सावधानहृदयो मरु?आर्यस्यास्य दिव्यमहिमानं || ३० || 
जानामीति ज्ञानमुत्सार्य बाह्यं ज्ञानान्तस्थं ज्ञानमेनं निबोध || 
प्रत्यग्दृष्टिः प्रत्ययौघे विलीने यस्य स्थैर्यं यात्यहो नित्यलिंगे || ३१ 
|| 
ऐक्यं यो यातीष्टलिंगेन साकं दृष्ट्या स्थैर्ये ज्ञानमयया य ईष्टे 
|| 
जन्मस्थानं शांतिदांत्योस्तमेनं विद्धि भ्रान्त्युच्चाटने धीरचित्तं || 
३२ || 
क्रीडोद्यानं शैवधर्मोत्कराणां स्वांगैः श्रीलिंगप्रसादावधानी 
|| 
हिंसाभीत्या कुक्षिपूर्त्युद्यमांस्तांत्सर्वांस्त्यक्त्वा मौनमुद्रां 
दधाति || ३३ ||  

पृ० ११९) मरु?शंकरविषये प्रभवे बसवेशवचनम् | 

गत्वा नित्यं जंगमाराधकानां लिंगश्रीगुर्वर्चकानां गृहाणि || 
भुक्त्वा तेषामेष शेषप्रसादं धत्ते देहं तुल्यधीर्लोष्टहेम्नोः || ३४ 
|| 
हैन्यं दैन्यं क्वापि वा नास्त्यमुष्मिन् कामक्रोधौ स्थातुमारादशक्तौ || 
धत्ते सोऽयं प्रातिशौक्र्यं मदास्थाव्यामोहानां लोभमात्सर्ययोश्च || ३५ 
|| 
कौत्सित्योद्यद्वृत्तिसन्तानपालेर्मूर्धांगोद्यत्प्रोच्यपाषाणपातः || 
सिद्धोऽयं सर्वांगलिंगप्रसादी नैनं किंचिद्वेंद्रियार्थाः स्पृशन्ति 
|| ३६ || 
इत्थं प्रभौ सपदि वक्तरि सिद्धरामं श्रुत्वा सुविस्मितमना 
बसवाधिनाथः || 
निध्याय तं मरु?शंकरमल्लमेंद्रं प्रत्याह तत्र 
भगवान्परमार्थदृष्टिः || ३७ || 
यद्वद्विवस्वदुदये कमनीयरत्नच्छाया दृशोऽपि सविशेषतया प्रसर्पेत् || 
तद्वद्भवच्चरणदर्शनलब्धपुण्याद्देदीप्यमानतनुमेनमपश्यमार्यं || 
३८ || 
पश्यामि शंकरमुनिं त्रिविधप्रसाददीक्षाधुरंधरममुं 
करुणापयोधिं || 

पृ० १२०) यद्येव देव भवदीयकटाक्षदृष्ट्या सोऽहं कृतार्थतम एव 
महानभूवं || ३९ || 
इत्युक्तवन्तमथ तं बसवं जगाद देवोऽल्लमः श्रुणु सखे बसवार्य 
विद्वन् || 
भक्तो भवादृगिह कुत्र च नास्ति लोके मत्तोऽधिकस्त्वमसि भाग्यनिधे 
महात्मन् || ४० || 
चित्तं परीक्षितुमियत्समयं मया त्वं नानाप्रकारवचनैरवमानितोऽसि || 
आहो तथाऽपि न चलत्यणु वा त्वदीयं चेतो मरुत्प्रसरणैर्मणिदीपिकेव || 
४१ || 
उच्छ्रुंखलानि वचनानि मयैव तावत्त्वामीरितानि न भवान् प्रतिवक्ति किं 
चित् || 
दान्तिक्षमाधृतिदयाशमसौमनस्यविज्ञानभक्तिभयकल्पतरुस्त्वमेव || ४२ 
|| 
इत्थं वदन्तमवदद्बसवोऽल्लमेंद्रं श्रीमत्प्रभो न भवतः 
स्तुतिपात्रमेषः || 
अत्युन्नतोपरि निवेशनमल्पजन्तोर्जायेत केवलमधः पतनाय नूनं || ४३ || 
त्वं यंत्रधार इह लोकगुरोऽहमेकं यंत्रं भवत्करधृतेषु 
बहुष्वधीश || 
यंत्रक्रिया हि सकला भुवि यंत्रिनिघ्ना स्तोत्रं तवार्हति जडो न 
चिदात्मनोऽयं || ४४ || 

पृ० १२१) प्रभवे सिद्धरामोक्तबसवेशवर्णनम् | 

तं प्रत्युवाच सगुरुर्बसवार्य नूनं च्छायाश्रयो हि तव 
भक्तितरोरमीषां || 
दीक्षावतां यदविमुक्तगयाप्रयागकेदारपुष्करघनं भवनं तवेदं 
|| ४५ || 
वाक्यं प्रभोस्तदवधार्य स सिद्धरामः प्राहाल्लमं जगदधीश्वर 
सत्यमेतत् || 
उक्तं त्वयैष बसवो गुणरत्नराशिर्नैतस्य कोऽपि सदृशोऽस्ति जगत्त्रयेऽपि 
|| ४६ || 
स्वामिंस्तवाद्य कृपया पुनरेष धन्यः सामोदहेमसदृशः प्रतिभाति 
मान्यः || 
लीलावतारफलमस्य सुसिद्धमासीत्काले भवंति खलु भाग्यवतां 
शुभानि || ४७ || 
श्रीमन्महेश्वरपदांबुजभक्तिभाजामाद्यो यदेष बसवः 
प्रमथव्रजानां || 
तत्स्मो वयं च कृतिनः स्मितपुष्पमालासंदर्भतः शिरसि धार्यत एव 
मुस्ता || ४८ || 
अद्यप्रभृत्यखिललोकपवित्रचर्या धुर्या भवेत्प्रमथसंततिरस्मदीया || 
यच्छंभुभक्तिपरिपूर्णमहासमुद्रो भद्रो विभाति बसवो भवतः 
कटाक्षात् || ४९ || 
इत्थं स्तुवत्यनुपमात्मनि सिद्धरामे प्राह प्रभुः श्रुणु सखे 
बसवेश्वरस्य || 

पृ० १२२) स्तोतुं गुणानसमदृऽऽन्न समर्थभावं प्राप्नोति के वयममी 
जगदेकदेशाः || ५० || 
तावत्सखे मरुलशंकरयोगिमौलेर्लिंगैक्यनैष्ठिकधृतिं कथयामि 
किंचित् || 
आकर्णयावहितमानसपद्मसद्मा यच्छृण्वतां हृदि पदं निदधाति 
शंभुः || ५१ || 
आमद्यैंद्रियजालमाशु विषयानाच्छिद्य सद्यः परं 
जित्वान्तःकरणं क्षणेन सकलां चिन्ताशतानां ततिं || 
उन्मूल्योर्ध्वचिदभ्रलिंगममलं धृत्वान्तरंगे पुन-
श्च्छित्वा भ्रान्तिपरंपरां विजयते श्रीमानयं शंकरः || ५२ || 
यो निद्रामपसार्य कुण्डलमयीं देवीं परां चित्कला-
मुत्थाप्यानृजुतां विहाप्य विलसच्चिद्बिंदुना स्वोन्मुखीं || 
कृत्वा ग्रंथिविभेदनेन कमलान्युत्क्रम्य घण्टारवं 
शृण्वन्योजयते चिदभ्रकमले श्रीलिंगमूर्त्यैव तां || ५३ || 
एकीकृत्य दुरत्ययांस्तनुमनःप्राणानतीतांहसो 
लिंगे संगरसः पुमानविकलं स्वात्म्यैक्यमुद्भावयन् || 
पंचब्रह्मकलामयं प्रणवमप्यान्तं विलीनं स्मरन् 

पृ० १२३) श्रीबसवादिप्रमथकृतप्रभुस्तवनम् | 

शान्तान्ते चिरमुन्मनीसुखमयं प्राप्तो गुहेशप्रियः || ५४ || 
इत्थं श्रीमरुलाख्यशंकरयतेर्लिंगैक्यनिष्ठां परां 
शृण्वन्तो बसवादिभक्तनिवहास्संजातकौतूहलाः || 
आश्चर्येण पुनःपुनः प्रभुवचश्चित्तेऽनुसन्धाय तं 
प्रोचुः प्रांजलयो विनम्रशिरसो गीर्भिस्तुवन्तो गुरुं || ५५ || 
भो श्रीमत्प्रभुसार्वभौम भवतो लीलां जगत्पावनीं के वा वर्णयितुं 
क्षमास्त्वमधुना सर्वेश्वरोऽप्यादरात् || 
कांश्चिल्लालनया वचोभिरमृतैराप्लाव्य कांश्चित्तथा 
कांश्चिद्भावनया बलेन कतिचिद्गृह्णासि कांश्चाशिषा || ५६ || 
अस्मान्भक्तजनाननुग्रहदृशा संभाव्य निर्धूय तां 
मायां संप्रति सावधानहृदयान् कर्तुं चिदात्मा भवान् || 
लीलाविग्रहमावहन्विजयते को वा परिच्छेत्तुम-
त्रेष्टे तावकशक्तिमद्भुतकथामिच्छां स्वतंत्रां विभो || ५७ || 
एवं स्तुवत्यखिलभक्तगणे तदीयसौगुण्यवर्णनमिषेण महाप्रभुस्तं || 
प्राग्जन्मकोटिजनिताखिलपुण्यलभ्यलिंगांगसंगविदुषं मरुलं चकार 
|| ५८ || 
भाग्येन सत्प्रभुकृपामवलंब्य निष्ठो लिंगांगसंगपदतत्वमवाप्य 
चित्ते || 
नैर्मल्यमाप निगमान्तपदार्थबोधाच्छ्रीमानसौ 
मरुलशंकरमौनिचंद्रः || ५९ || 

पृ० १२४) इति मरुलयतीन्द्रानुग्रहोद्योगरम्यं प्रभुचरितमिदानीं 
श्रावितं यन्मयैतत् || 
पठति लिखति चित्ते भावयत्याश्रुणोति प्रभुरखिलममुष्मै 
वांच्छितार्थं ददाति || ६० || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां प्रभुलिंगलीलायां 
मरुलशंकरमहिमानुवर्णनगतिर्नाम पंचदशोऽध्यायः || 

पृ० १२५) श्रीनंदिकेश्वराय नमः
श्रीभविष्यत्पुराणे प्रभुलिंगलीलायाम्

अथ षोडशोऽध्यायः 

सूत उवाच- 
श्रीमद्वीरेशसिद्धान्वयगुरुचरणाम्भोजसेवाधुरीणाः 
स्वेष्टप्राणैक्यभावान्वितहृदयगुहापूर्णभक्तिप्रवीणाः || 
कर्मभ्रान्तिं विसृज्य स्फुटतरविमलज्ञाननिष्ठा गरिष्ठा 
भक्ताः श्रुण्वन्तु लीलां प्रभुगुरुमहिमानंदसंधानशीलां || १ || 
इत्थं स्तुवन्मरुलशंकरदेवचर्यामार्यः प्रभुस्सकलभक्तमनांसि कुर्वन् 
|| 
संविस्मितानि बसवेंद्रगृहं प्रविश्य स स्पर्शवेधिमयवेदिमथारुरोह || 
२ || 
भक्त्या सहैव बसवस्य विनूत्नरत्नसिंहासने समुपविश्य तदीयपूजां || 
पाद्यार्घ्यमाल्यमधुपर्कमुहुःप्रणामस्तोत्रोपचारसहितां जगृहे 
कृपावान् || ३ || 
तं भक्तिनम्रशिरसा मनसा प्रसन्नं देवं प्रणम्य 
बसवेश्वरदण्डनाथः || 
सन्तुष्टुवे सकलशिष्टजनान्तरंगसन्तुष्टिहेतुमधुरार्थपदैर्वचोभिः 
|| ४ || 
त्वां नित्यनिर्मलनिरंजननिर्विकल्पनिर्वाणनिर्गुणपदैरुदितं स्वभावात् 
|| 

पृ० १२६) भक्तावनाय सगुणाश्रयमाश्रयामि सर्वार्तिहं 
भुवनपावनदिव्यमूर्तिं || ५ || 
स्वामी गुरुः प्रभुरभीष्टकरः शरण्यः प्राणेश्वरः प्रमथराट् 
परमार्थदाता || 
त्राता सखाप्तवचनः सविता सवित्री बंधुस्त्वमेव सकलं मम देवदेव 
|| ६ || 
स्तोतुं कियानहमहो भगवन्तमाद्यं वेदैरवेद्यविभवं मनसाऽप्यगम्यं 
|| 
स्वेच्छाविलासपरिकल्पितनामरूपचित्रप्रपंचकलनं शिवमद्वितीयं || ७ 
|| 
इत्थं स्तुवन्प्रभुकटाक्षनिरीक्षणेन मत्वा कृतार्थतममेष 
महानुभावः || 
स्वात्मानमाह परमार्थपदाप्तशंकाप्रोन्मूलनाय गुरुमाहितभक्तियुक्तिः 
|| ८ || 
जात्यंधहस्तविलसन्मुकुरेण मूकस्वप्नानुभूतकुशलेन च साम्यमेति || 
युक्तिप्रबोधरहिते मयि वर्तमाना भक्तिः शिवेऽपि भगवन्ननुशाधि मां 
त्वं || ९ || 
श्रीमद्गुरुप्रभुवरेण्य कटाक्षदृष्ट्या वृष्ट्येव मामनुगृहाण 
परामृतस्य ||  

पृ० १२७) विज्ञापयते श्रीबसवाय प्रभोरादरोक्तिः || 

सेयं क्रियेयमिह भक्तिरयं प्रबोध इत्यादरादुपदिश त्रितयं विविच्य || 
१० || 
विज्ञापयंतमथ तं बसवं प्रपन्नं स्वामी प्रसन्नहृदयोऽल्लम 
इत्युवाच || 
वेदागमस्मृतिपुराणकलारहस्यः प्रश्नः कृतो हि भवता 
प्रमथाग्रगण्य || ११ || 
चिन्मूर्तिरप्यहह कारणपूरुषस्त्वं दिव्यां तनुं 
निजविलासवशाद्बिभर्षि || 
मां प्रष्टुकाम इव लोकहितार्थमासीस्त्वययेव नित्यसुखबोधतनौ समस्तं 
|| १२ || 
अज्ञातांशोऽस्ति किं ते त्रिभुवनभवने वाऽऽन्मये वा प्रपंचे 
विद्यास्थाने समस्ते त्रिपुटितकलया रोरवीषि त्वमेव || 
धर्मः श्रुत्यैव साक्षाद्वृषभ इति परं स्तूयसे सर्वसाक्षिन् 
पृच्छामच्छामकार्षीस्त्वमिह शुभमते मां बहूकर्तुमेतां || १३ || 
अप्यग्नेः क्षुन्निवृत्यै किमिह मम सखे पाकयत्नेन भाव्यं 
किं वा द्रष्टुं विभाव्यं दिनमणिमधिकस्फूर्तिमद्दीपदीप्त्या || 
दिव्यज्ञानैकराशेर्बसवबुधमणेर्भक्तिमर्मातिरिक्त-
न्यूनत्वे शोधनीये किमिह ननु मया शक्यते वा कथं तत् || १४ || 

पृ० १२८) इत्युक्तो बसवस्तमाह स गुरुं स्वामिन्बहूकृत्य मा-
मित्थं किं त्यजसि त्वया परिहृतो यास्यामि वा क्व न्वहं || 
दासोऽहं तव दासदासपदयुग्दासानुदासात्मनां 
कारुण्याम्बुनिधे त्वमेव भगवन्मां पाहि पाहि प्रभो || १५ || 
आर्द्रायां भुवि बीजावापसमये बीजानि तत्रोचिता-
न्युप्त्वा प्रावरणं विधाय परितः संरक्ष्य पश्वौघतः || 
सस्यांकूरचयं समृद्धमचिरादुत्खाय संपश्यतः 
किंचिद्वास्ति कृषीवलस्य फलितं किं मंदबुद्धेः प्रभो || १६ || 
तस्मादस्मदबोधगाढतिमिरं दूरेऽवसार्य प्रभो 
विज्ञानांकुरमुत्थितं करुणया देवस्य संरक्षितुं || 
स त्वं तत्वपदालवालवलये बोधोपदेशामृतं 
संसिंचन्ननुभूतिसत्फलभुजं कृत्वानुगृह्णीष्व मां || १७ || 
इति विज्ञापयन्तं तं बसवं प्रभुरात्मना || 
अनुगृह्य कृपादृष्ट्या वक्तुं समुपचक्रमे || १८ || 
यथामृतात्परं नास्ति भोग्यवस्तु महत्तरं || 
तथा सहजलिंगैक्यादन्यो मोक्षपथो न हि || १९ || 
भवाम्बुधौ निमग्नानां शोकमोहहतात्मनां || 
अपारजन्ममृत्यूनां जन्तूनां गणनैव का || २० || 

पृ० १२९) श्रीबसवराजाय प्रभुकृततत्वोपदेशः | 

चतुःसंख्याधिकाशीतिलक्षभिन्नशरीरिणां || 
सर्वेषां पुण्यपापे द्वे मर्त्यानामेव केवलं || २१ || 
लब्ध्वा मनुष्यतां यावन्नांगवैकल्यमाश्रयेत् || 
दुर्वासनाः परित्यज्य शिष्टवर्त्म विवेकतः || २२ || 
प्रबोध्य झडिति स्वप्नादज्ञानाख्यादहो बत || 
वृथा जन्मेदृशं जातं विरज्येत ममेत्ययं || २३ || 
साधये साधुसंगेन संवित्पदमिति स्थिरां || 
धृतिं यः साधयेन्नित्यं स भवेत्साधकोत्तमः || २४ || 
संपद्दशायां संपाद्यौ त्यागभोगौ विवेकिना || 
मरुत्प्रसारसमये विवेच्या धान्यतस्तुषाः || २५ || 
तद्वत्करांघ्रिमुख्यांगदार्ढ्यकाले मनीषिणा || 
यत्नः कालजयोपाये कर्तव्यो गतिमिच्छता || २६ || 
निगमागमशास्त्रार्थं तस्माद्विज्ञाय तत्पथं || 
अचालयित्वाऽनुष्ठाय भूयाद्गुरुकृपास्पदं || २७ || 
स्वकीयतां तनुमनोधनेषु प्रथमं त्यजेत् || 
च्छिंद्यान्मदं यथा भूयो न प्ररोहेत्कथंचन || २८ || 
संप्राप्तः सदसद्विवेककलनां दृष्टेष्टलिंगं पुर-
श्चेतोलिंगतया दृशा परमया पश्येत्प्रतीच्या यतः || 

पृ० १३०) तद्विज्ञाय गुरुप्रसादघटितश्रीमुद्रया मर्मभृ-
द्बाह्यान्तर्द्युतिरैक्यमेव कलयेत्प्राणेष्टयोः पूर्णदृक् || २९ || 
लिंगं हस्ततले यदैव घटितं तस्मिन्क्षणे तत्तनुं 
लिंगेऽस्मिन्विदधीत नैव मृगयेद्वस्त्रं बहिच्छादने || 
चित्पुष्पार्चनमेव तस्य कलयेन्नो बाह्यपुष्पार्चनं 
यो वा वस्त्रयते तनुत्रयमिदं लिंगस्य स स्याद्गुरुः || ३० || 
श्रुणु बसवार्य लिंगवसनत्वमुपैति तनु-
त्रितयमिदं यदि स्फुरितलिंगनिमग्नमनाः || 
स भवति विस्मृतात्मतनुरात्मरतिः सततं 
परसुखपारवश्यपरमार्थपदात्तगतिः || ३१ || 
सहजसमाधिसौख्यमनुभूय निरस्तजग-
द्व्यवहृतिरैक्यभावपरिभूतपरात्मभिदः || 
यदि न समर्थतां स्थिरयितुं हृदयं लभते 
बसव समाचरेत्स शिवलिंगसदापचितिं || ३२ || 
सविशेषलिंगपूजामवधारय भावनात्मिकां दिव्यां || 
अवधानेन हृदब्जे भवपाशच्छेदनार्थिभिर्वेद्यां || ३३ || 

पृ० १३१) सकलचराचरविततेः क्वचिदपि हिंसा यथा न संभवति || 
कृपया तथैव वर्तनमभयदमभवस्य मज्जनं भवति || ३४ || 
एतेऽन्येऽमी स्वीया इति भेदभ्रान्तिवर्जनाच्चित्ते || 
वहनं हि परमशान्तेर्महतो देवस्य चंदनालेपः || ३५ || 
कर्मफलसंगवर्जनमर्म ज्ञात्वा सुनिर्मले शैवे || 
कर्मण्यशुक्लकृष्णे निर्ममतावृत्तिरक्षताश्शम्भोः || ३६ || 
अश्रान्तवृत्तिसंततिमालिन्यविशोधनेन चित्तस्य || 
नैर्मल्यादवधानं समुचितपुष्पोपहार ईशस्य || ३७ || 
देहत्रयदुष्टगुणान् ज्ञानाग्नौ प्रक्षिपन्परामृश्य || 
दग्ध्वा तद्गतधूपैः सद्वासनयैव धूपयेल्लिंगं || ३८ || 
तापत्रयवर्तियुतं तनुपात्रे तामसाख्यतैलाक्तं || 
दीपं महेश्वराय ह्रीश्रीपतये समर्पयेद्विबुधः || ३९ || 
स्वात्मानं सुखदुःखवर्जितमुमाधीशस्य नैवेद्यमि-
त्यार्याः साधु वदन्ति के चिदथ वा मत्या स्थिरीभूतया || 
भक्त्या कल्पितरत्नपात्रनिहितस्वाद्वन्नपानादिभि-
र्देवस्यानुपमैः पदार्थरचनैर्नित्योपहारं जगुः || ४० ||  

पृ० १३२) आनन्दबाष्पैः परिकल्प्य शम्भोर्हस्तोदकं सत्वरजस्तमांसि || 
अस्पृश्य वृत्तिस्त्रिगुणान्सदैव ताम्बूलमित्याहुरधीश्वरस्य || ४१ || 
इत्थं मुख्यार्पणं नित्यं कुर्वतां शिवयोगिनां || 
प्राणलिंगांगसंबंधानुभवः सुलभो भवेत् || ४२ || 
श्रुण्वैतद्बसवार्य निश्चलधिया यत्प्राणलिंगं सदा धार्यं 
तद्वसनायितत्रितनुभिः प्रावेष्ट्य धृत्वा दृढं || 
संवित्सूत्रनिबद्धमेतदनिशं निर्वाणसिद्धस्थले धृत्वा 
भक्तिविरक्तिपूर्णहृदयो जागर्ति धन्यो जनः || ४३ || 
तनुत्रयं तच्छिवसूत्रबंधाद्यथा न विश्लेषमुपैति नित्यं || 
तथेष्टलिंगं स्थिरयत्यजस्रं स एव शिष्टः शिवयोगिवर्यः || ४४ || 
संवेष्ट्येष्टप्राणभावाख्यलिंगान्यंगेषु त्रिष्वंशुकीभावितेषु || 
स्थूले सूक्ष्मे कारणे च क्रमेण ह्येकैकस्मिन्भावयेद्ग्रंथियुग्मं || ४५ || 
इत्थं षड्भिर्ग्रंथिभिः सांद्रबंधं नो चांचल्यं याति 
लिंगत्रयं च || 
बाह्ये स्थूले ग्रंथियुग्मं दृढं चेच्चत्वार्यन्तःस्थानि तानि स्थिराणि 
|| ४६ || 
वस्त्राण्यंगान्यंग तद्ग्रंथयोऽपि प्रोक्तान्यार्यैः षट् 
स्थलान्यात्मविद्भिः || 

पृ० १३३) ग्रंथौ ग्रंथौ भावशुध्या स्थिरात्मा पूर्वं जित्वा तत्परं 
याति धन्यः || ४७ || 
भक्तमाहेश्वरौ तद्वत्प्रसादिप्राणलिंगिनौ || 
शरणैक्यगतौ चेति स्थलषट्कं जगुर्बुधाः || ४८ || 
स्थूलांगग्रथितेष्टलिंगकलितौ तौ भक्तमाहेश्वरौ 
सूक्ष्मप्राणगतं प्रसादिसहितं तत्प्राणलिंगिस्थलं || 
संप्राप्तं शरणैक्यसुस्थलयुगं भावाह्वयं कारणे 
तद्द्वंद्वं बसवार्य यः स्थिरतया प्राप्तः स भक्ताग्रणीः || ४९ || 
बसव तनुत्रयांशुकदृढग्रथितस्थलषट्कबंधुर-
स्थिरतरलिंगसूत्रपरिशीलितचित्कलयाऽवधानतः || 
सततसमाहितोऽर्चयति यः शिवमद्वयमात्मसात्कृतं 
स हि शिवयोगिराट् सकललोकगुरुः परिपूर्णभावनः || ५० || 
मोक्षार्थितामुपगतः शिवलिंगमेव प्राणो ममेति यदि 
शास्त्ररहस्यवित्स्यात् || 
मांगल्यसूत्रघटितां शिवलिंगमूर्तिं नांगे कदापि विरहेत्बसवार्य 
सोऽयं || ५१ || 
पूजाक्रियासु बसवार्य निजेष्टलिंगे रूपं पदार्थनिचयस्य समर्प्य 
पश्चात् || 
तत्प्राणलिंगभरितां रुचिमस्य कृत्वा तृप्त्यर्पणं च कलयेदथ 
भावलिंगे || ५२ || 
यो नित्यमंग गुरुलिंगचरप्रसादपादोदकैः परमपावनतां प्रयाति ||  

पृ० १३४) सोऽयं विशुद्धशिवभक्तिरसाधिकारी ब्रह्माच्युताद्यसुलभं 
लभते शिवैक्यं || ५३ || 
इष्टलिंगाय हृदयं स्वेष्टश्रीगुरवे तनुं || 
इष्टाय जंगमायार्थमर्पयेद्भक्तिमांश्छिवे || ५४ || 
दृढयित्वा स्थिरां वृत्तिं श्रद्धया जंगमार्चकः || 
निरुद्धचित्तवृत्तिर्यस्स ज्ञानी शुद्धभक्तिमान् || ५५ || 
समस्तसत्क्रियास्वेष्टलिंगे धीरः समर्पयन् || 
मायां विलासान्ममताहंतादीन्परिमार्जयेत् || ५६ || 
यद्येवं प्राणलिंगस्य ध्यानधारणयोः क्षमः || 
नो चेदनीशस्तद्धर्तुं विद्वानपि हृदंबुजे || ५७ || 
आराधयेद्बहिस्तस्मादिष्टलिंगं सदा बुधः || 
सर्वसिद्धिकरं यस्मात्प्राणलिंगं स्थिरं भवेत् || ५८ || 
मोक्षार्थी बसव स्वेष्टलिंगाराधनमुत्सृजन् || 
प्राणलिंगं यदि ध्यायेदामकुंभजलं हि तत् || ५९ || 
केवलप्राणलिंगार्चा न निश्चलति मानसे || 
वाऽऽन्मात्रेण वृथा ध्यायी नश्येद्बसव तद्ध्रुवं || ६० || 
अतः प्राणलिंगं दृढीकृत्य सत्यप्रबोधप्रमोदप्रपूर्णांबुराशौ || 
स्वयं क्रीडितुं यस्सदेच्छत्यसौ तत्समाराधयेज्ञ्ज्ञानवानिष्टलिंगं 
|| ६१ ||  

पृ० १३५) इदं साधनं मुख्यमेकं प्रशस्तं सदा 
ज्ञानिनामप्यभीष्टार्थदायी || 
परं मंगलं मंगलानां यदेतत्करे स्वेष्टलिंगार्चनं शुद्धभक्त्या 
|| ६२ || 
ततः सावधानेन तत्प्राणलिंगे समीकृत्य कृत्यानि विस्मृत्य मत्या || 
महायोगसाम्राज्यपट्टाभिषिक्तो भजेदात्मनो लिंगतादात्म्यसिद्धिं || ६३ 
|| 
अविज्ञाय यो लिंगतादात्म्यमेवं बहिः पूजनैर्भिन्नभावं त्यजेन्न || 
स केन प्रकारेण वाराध्य देवं न सद्भक्तिसन्मार्गसौख्यं लभेत || ६४ 
|| 
स चानादिसंसारमोहांबुराशिं न तर्तुं क्षमेत क्रियामात्रतृप्तः || 
अतः सामरस्यानुभूत्यै रहस्यं विजानीत सद्भक्तगोष्ठिप्रसंगात् || ६५ 
|| 
कुर्याद्गुरूपसदनं शिवभक्तितत्वं विज्ञातुमेव शिवभक्तगणान्भजेत 
|| 
भुंजीत भक्तिभरितः शिवभक्तशेषं तद्दास्यमेव कलयेद्बसवार्य 
नित्यं || ६६ || 
यस्यैव भक्तचरणोदकतत्प्रसादतद्वंदनार्चनतदीयपथप्रचारान् || 
नित्यं न संश्रयति संसृतिपाशबंधान्मुक्तिं न याति बसवार्य स 
दंभभक्तः || ६७ || 

पृ० १३६) विश्वासमुत्सृजति जंगमपादतीर्थशेषप्रसादभजने यदि 
वर्जनीयान् || 
कांश्चिद्विवर्ज्य न हि वर्जयतीह कांश्चिद्दंभक्रियः स न शिवे 
दृढभक्तिमेति || ६८ || 
सत्यं च शौचमथ शान्तिदमावहिंसां नित्यव्रतस्थिरधिया न 
दृढीकरोति || 
यो न त्यजेत मदमत्सरलोभमोहक्रोधादिकं स बसवार्य न शीलवान् स्यात् 
|| ६९ || 
नोत्सृज्य जन्ममरणाध्वगतिप्रसक्तकर्माटवीपटलपर्यटनं न जित्वा || 
मायां च निर्मलचिदंकुरितांगलिंगसंबंधतत्वरहितो बसवार्य 
बाह्यः || ७० || 
कुक्षिंभरेर्बसव शीलवतां च मध्ये तद्वेषधारणचणस्य मदाविलस्य 
|| 
वाग्ब्रह्मवादचतुरस्य दुराग्रहस्य भक्तिः शिवे दृढतरं घटिता 
कथं स्यात् ? || ७१ || 
यस्येष्टलिंगभजनारतिरस्ति नित्यं रीत्या कयाऽस्य सुमतेरथ 
भावशुद्धौ || 
चित्प्राणलिंगचरणस्फुरणं स्वतः स्याद्यत्पूर्वभूमिविजयेन जिता परा 
स्यात् || ७२ || 

पृ० १३७) तदिष्टलिंगार्चनमंजनं स्यादन्तर्महालिंगनिधेः प्रकाशे || 
इति ब्रुवन्तं बसवः प्रभुं तं विलोक्य पप्रच्छ विनीतभावः || ७३ || 
श्रीमद्गुरोऽनेकविधप्रचारस्त्वया य आचार्यविधिर्ममोक्तः || 
असौ न पर्याप्ततमः क्वचिद्वा कृतः प्रबोद्धः परमार्थतः किं || ७४ || 
सदा क्रियासक्तमतेः कदा स्यात् प्रबोधचिंता भुवि साधनेन || 
सदा खुरल्यां रटतः कदा वा भवेत्स वीरप्रथनप्रसंगः || ७५ || 
निशम्य वाचं बसवस्य देवः प्रसाददृष्ट्या प्रभुरेवमूचे || 
यैः कैश्चिदुक्ता बहुभिः क्रियास्ताः श्रुताश्च नाभ्यासमृते फलन्ति || 
७६ || 
क्रियाफलं भक्तिरियं विशुद्धा ज्ञानं भवेच्छांभवमद्वितीयं || 
ज्ञात्वाप्यनुष्ठानविवर्जितश्चेन्न साधवस्तं बहुमानयन्ति || ७७ || 
आलस्यमुत्सृज्य सदार्चयेत्तं महेश्वरं सत्क्रिययैव भक्तः || 
निर्विघ्नमीशप्रणिधानमेव प्रोन्मूलयिष्यत्यरिवर्गमन्तः || ७८ || 
आशां तनौ शान्तमतिर्विहाय धृतिं समास्थाय सदेष्टलिंगे || 
निष्ठां दृढीकर्तुमशक्नुवानो यदि त्यजेत्तं विरसेन भक्तिः || ७९ ||  

पृ० १३८) भक्तिं स्थिरीकर्तुमना यदि स्यात्कुर्वीत सर्वा अपि सत्क्रियास्ताः 
|| 
धनानि सर्वाणि समर्प्य देवे तद्भक्तिवृन्देऽनुचरेत्स भक्तः || ८० || 
कामेन लोभस्तत एव जातः क्रोधस्ततस्तान्परिवृत्य धीरः || 
सर्वार्पणं सत्क्रिययैव कृत्वा वैराग्यभाग्येन भजेत भक्तिं || ८१ || 
श्रुत्वैतदूचे बसवोऽल्लमेंद्रं स्वामिंस्तथा चेदवधारणीयं || 
मद्वर्तनं वाक्यगतापराधं सर्वं क्षमित्वा जगदेकबन्धो || ८२ || 
सुवर्णसंघे कणसंमितं वा सुवस्त्रवृन्दे गुणसंमितं वा || 
सुधान्यराशावणुसंमितं वा न वंचितं स्यान्मम सद्गणेषु || ८३ || 
यदि गुरुषु मदीयो वंचितश्चेद्धनांशश्चरणकमलयोस्ते दूरतामेष 
यातु || 
इति बसवमुखोत्थं धीरमाकर्ण्य वाक्यं सशपथमिदमूचे तं 
पुनस्सोऽल्लमेन्द्रः || ८४ || 
रजतगिरिसुमेरूभूतयोऽष्टौ सुरद्रुस्सुरभिरमररत्नं दुग्धसिन्धुश्च 
सर्वं || 
शिवशिवगणनिघ्नं वस्तुजातं त्वदुक्तं बसव न खलु युक्तं दीयते 
यन्मयेति || ८५ || 
पुनरपि बसवस्तं सद्गुरुं प्राह युक्तं गुरुवर भवदुक्तं वस्तुतोऽहं 
तथापि ||  

पृ० १३९) श्रीबसवराजाल्लमार्ययोरुक्तिप्रत्युक्तिपरिपाटी | 

व्यवहृतिमवलंब्य स्वामिनोऽग्रे वदामि स्वमतिनिहितमर्थं सर्वथा 
निश्चयेन || ८६ || 
केनापि रूपेण समेत्य देवो गणोऽथ वा याचितुमुत्सहेत || 
किं वा ददाम्येव तनुं मनोऽर्थं नो चेदहं स्यान्न भवत्कृपार्हः || ८७ 
|| 
श्रुत्वाह भूयः स्मयमानवक्त्रः प्रभुः किमेतद्बसव ब्रवीषि || 
भ्रमादुताहंक्रिययाऽपनीत्या तनुं मनोऽर्थं प्रददामि चेति || ८८ || 
कुतस्तवैते तनुमानसार्थाः महेश्वरावास्यमिदं हि सर्वं || 
अहो विवेकं परिहृत्य भक्तेर्विरुद्धमेतद्बसव ब्रवीषि || ८९ || 
तस्मादहंकारगुणं विसृज्य निर्मायिको निर्मलभक्तिमार्गं || 
यदि स्थिरीकर्तुमनास्तदादौ विधेहि लक्ष्यं बहिरिष्टलिंगं || ९० || 
सदाभिमुख्येन निजेष्टलिंगे निधाय दृष्टिं बहिरंतरस्थं || 
भजैकधैवाष्टविधार्चनेन प्रवेष्टसिद्ध्यष्टकमाशु भूयात् || ९१ || 
निशम्य वाचं बसवोऽब्रवीत्तं प्रभो त्वयोदीरितमिष्टलिंगं || 
समर्च्य सद्भक्तिमवाप्नुहीति प्रागत्र तस्याष्टविधत्वमुक्तं || ९२ || 
न कर्मजाड्येऽभिरतिर्ममास्ति न शुष्कतर्कोऽस्ति परंपरायां || 
अतः प्रभो भक्तिरहस्यमेव प्रसीद तत्साधनमर्चनं मे || ९३ ||  

पृ० १४०) यदिष्टलिंगार्चनयैव देव प्रपद्यते भक्तिरहस्यमन्तः || 
ततः शिवज्ञानितया कथं स्याच्छिवः स्वयं वानुगृहाण तन्मे || ९४ || 
प्रभुस्तमूचे बसवार्य वक्तुं न शक्यते कौसुमसौरभं तत् || 
द्विरेफवद्भावनयाऽनुभाव्य भजेत्स्वयं भक्तिरसं रसज्ञः || ९५ || 
अन्तर्बहिर्मध्यगतत्रिलक्ष्यभावेष्टसत्प्राणकलैक्यभावः || 
निरंतरं भक्तिरसैकमग्नो भजेष्टलिंगं परमार्थमेकं || ९६ || 
पूर्वार्जिता चेद्दृढमेव भूमिः प्रकाशते चोत्तरभूमिका सा || 
व्युत्पन्नसद्भक्तिसमग्रभावः स्वयं शिवः स्यात्परमः पुमान्यः || ९७ || 
श्रुणुष्व सम्यग्बसवार्य पूर्वं दण्डेन संसाध्य चिरं खुरल्यां || 
ततः प्रविष्टः समरं तरस्वी जयेद्रिपून्प्रासगदासिमुख्यैः || ९८ || 
तथेष्टलिंगांगसदानुषंगाद्विज्ञाय तत्कीलकमादधीत || 
भक्तिं स्थितां ज्ञानपथानुषक्तामहो गरीयान्बसवैष पन्थाः || ९९ 
|| 
अहो न सामान्यमिदं त्रिलोक्यां महेशसाक्षात्करणं हि साध्यं || 
तदर्थमाचारविधिं विधेहि ब्रुवन्तमित्थं बसवोऽब्रवीत्तं || १०० || 
गुरो समास्वाद्य सुधां रसज्ञा रसान्तरास्वादकथां न हीच्छेत् ||  

पृ० १४१) तथैव युष्मत्करुणारसाब्धौ मज्जन्नहं नास्मि जडक्रियार्हः 
|| १०१ || 
वृथा कालक्षेपं न कुरु गुरुभूमण्डलपते कृपापात्रं कृत्वा कलय 
निजलिंग्यैक्यशरणं || 
अमुं युष्मत्पादांबुजसमरसानंदमिति तद्वचः श्रुत्वा देवः 
स्मितवदनपूर्णेन्दुरवदत् || १०२ || 
मनोवृत्तिं तावत्तव बसव विज्ञातुमियता प्रबन्धेनावोचं न खलु 
मणिदीपो मरुदरैः || 
चलत्यंग त्वंगत्त्वदुरुतरलिंगैक्यकलने समस्त्रैलोक्ये वा न भवति 
महात्मन्ननु सखे || १०३ || 
कलामिंदोर्धर्तुं शिरसि शिव एवार्हति परं परो नार्हस्तद्वत्त्वमपि 
निजलिंगैक्यकलनात् || 
महाकैवल्याख्यामृतरसपरानंदभरितस्त्वदन्यो यः को वा न हि 
बसवयोगिंस्त्रिभुवने || १०४ || 
भवन्नामैवैतद्बसव इति वर्णत्रययुत्तं त्रिवृत्कृत्या युक्तं 
त्रिपुटमिदमाह त्रिभुवनं || 
त्वदैश्वर्योद्भूतं प्रकटयदशेषाश्रय विभो 
बलित्वात्सुज्ञानाद्वरवितरणात्त्वं हि बसवः || १०५ || 
भवन्नाम स्तुत्वा भवदुरुगुणाकर्णनचणो भवन्मन्त्राभ्यासे 
भवदमलसंकीर्तनपरः || 
भवद्रूपं ध्यात्वा भवदभवभक्तिं विशदयन्भवाम्भोधिं तीर्त्वा 
बसव शिवसायुज्यमयते || १०६ ||  

पृ० १४२) करेण भूताडनवच्छरेण गिरौ शरव्येऽभ्यसनक्रियावत् || 
हरे परे ब्रह्मणि दिव्यदृष्टेश्चिरं प्रसारस्तव नेंगतेऽयं || १०७ || 
यदा शिवो मामवनीप्रदेशं प्रति प्रयातुं हृदयेऽर्थयत्सः || 
तदैव लोकोद्धरणाय नंदिंस्त्वां प्रेषयामास महीं महेशः || १०८ || 
वस्वष्टकं सकलरत्नचयं धनानि सर्वाणि कान्तिनिवहं त्वयि 
सन्निवेश्य || 
नंदिन् भवन्तमवतारयदीश्वरस्तत्त्वन्नामधेयमभवद्बसवस्त्रिलोक्यां || 
१०९ || 
त्वययागते क्षितितलं बसवार्यमौले माया तदैव चलिता भयकंपितांगी 
|| 
आहो गता भगवता विजितं शिवेन देवी च सात्विकगुणा शुभतां प्रयातु 
|| ११० || 
प्रभुरिति बसवेंद्रं भावयित्वा वचोभिस्सकलगणसमूहान्भावयामास 
धन्यान् || 
श्रुतमिह मुनिवर्याः स्वेष्टलिंगैक्यसारं कलिकलुषशतघ्नं 
भावयन्तां भवन्तः || १११ || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां 
प्रमथगणवचनानुकूलायां कलिकल्मषनिमग्नजनसमुद्धरणशीलायां 
प्रभुलिंगलीलायां इष्टलिंगावधानगतिर्नाम षोडशोऽध्यायः || 

पृ० १४३) श्रीनंदिकेश्वराय नमः
श्रीभविष्यत्पुराणे प्रभुलिंगलीलायाम्

अथ सप्तदशोऽध्यायः | 

सूत उवाच- 
श्रीसिद्धेश्वरदेशिकेन्द्रपदपद्माराधनादिष्टलिं-
गार्चाधीनविशिष्टशीलसहिता प्राणं त्वपाने स्थिरं || 
संयम्यास्तसमस्तवृत्तिनिवहाश्चित्प्राणलिंगांगिनो 
भक्ता मुक्त्यभिलाषिणो गतभवाः श्रुण्वन्तु लीलां प्रभोः || १ || 
अथाक्वा सा देवी प्रभुगुरुमशेषावनितले 
विचिन्वत्येकाकी न्यखिलमुनिपुण्याश्रमकुले || 
बिलेष्वद्रींद्राणां विपिननिवहे योगमठिका-
स्वपश्यन्ती भूयोप्यहह मृगयामास बहुधा || २ || 
तनौ कार्श्यं पीडां चरणतलयोरस्मृतवती 
क्षणं वा कुत्रापि स्थितिमलभमाना निरशना || 
अहोरात्रं वृष्ट्यातपहिमविभागं न दधती 
गलन्निद्रालस्या प्रतिनगरमागान्मृगयितुं || ३ || 
ततो दैवान्मार्गे बसवनगरायातशरणैः 
प्रभोर्वृत्तं श्रुत्वा हृषिततनुरेषा धृतिमती || 
हृदब्जान्तर्ज्योतिर्बहिरपि च साक्षाद्भवति 
मे कृतार्थास्मीत्यस्मादविशदथ कल्याणनगरं || ४ || 

पृ० १४४) महादेवी दीव्यद्बसवभवनं प्राप्य सहसा 
सभायां चिन्तामण्यभिरचितसिंहासनगतं || 
गुरुस्वामीश्रीमच्छरणचरणांभोजयुगलं 
विलोक्यानंदाश्रुस्फुरितनयनाऽभूत्पुलकिता || ५ || 
अहो चित्रं तत्र भ्रमर इव चांपेयकुसुमं 
महामोदस्फूर्त्या निरुपममसाधारणरसं || 
महादेवीचेतः प्रभुपदयुगं प्राप्य सहसा 
समाक्रष्टुं शक्यं न तदभवदत्रैव खचितं || ६ || 
तदा देवी चित्ते क्षुधितमनुजस्यामृतनदी 
यथा लब्ध्वांऽधस्येक्षणततिरभूद्रोमविततिः || 
तथैवान्तस्तापप्रशमकरदिव्यौषधमिदं 
पदद्वंद्वं साक्षादभवदिति भाग्यादमनुत || ७ || 
अथ ब्रह्मावेशादखिलपुरुषार्थैकभरणं 
शरण्यं लोकानां शरणजनचित्तैकशरणं || 
स्वयं दृष्ट्वा दृष्ट्या गुरुमपि गुरूणां प्रभुगुरुं 
पपाताक्वा भूमौ चरणनिकटे दण्डवदियं || ८ || 
प्रणम्य देवी चरणांबुजाधः क्षणं समास्थाय समाहितात्मा ||  

पृ० १४५) महादेवीकृतप्रभुस्तुतिपरिपाटी | 

पुनस्समुत्थाय गुरुं विलोक्य विलोक्य पश्चात्प्रणनाम भूयः || ९ || 
उत्थायोत्थाय भूयः प्रभुवदनसुधाधामपीयूषधारां 
पायं पायं प्रणामप्रचरणनिपुणा श्रीगुरोर्दिव्यमूर्तिं || 
ध्यायं ध्यायं हृदब्जे समुदितपरमानंदसंदोहमग्ना 
दिष्ट्या दृष्टो गुरुर्मे प्रभुरिति सुदती तुष्टुवे हृष्टचित्ता || १० || 
प्रभवे विभवे मनोभुवे ते करवै श्रीगुरवे नमो नमोऽस्मै || 
शरणं करुणानिधे भवास्याः परिपूर्णोऽसि परायणः परात्मन् || ११ 
|| 
निगमागमशास्त्रवाग्विलासा महिमानं न हि शक्नुवन्ति यस्य || 
कथितुं तमगम्यदिव्यरूपं कलये संप्रति भाग्यगौरवेण || १२ || 
प्रभुः परायणं परं प्रभुः परायणं परं प्रभुः परायणं 
परं पुनः पुनर्वदाम्यहं || १३ || 
प्रभुरेव समस्तजगज्जनिता प्रभुरेव जगत्परिपालयिता || 
प्रभुरेव जगत्परिमार्जयिता प्रभुरेव तुरीयपरात्मगुरुः || १४ || 
प्रभुरेव गुरुः प्रभुरेव शिवः प्रभुरेव निरंजननित्यगुरुः || 
प्रभुरेव विधिः प्रभुरेव हरिः प्रभुरेव शिवः प्रभुरेव परः || १५ || 

पृ० १४६) प्रभुता भरिता भुवनत्रितये प्रभुता शिवता शिवता प्रभुता 
|| 
प्रभुता शिवता गुरुतैकरता प्रभुरेव शिवः शिव एव गुरुः || 
इति स्तुवन्ती परितश्चरन्ती पुनर्नटन्ती शरणान्नमन्ती || 
शरण्य पाहीति मुहुर्वदन्ती तदन्तिके सा प्रणनाम भूयः || १७ || 
अथाल्लमस्तामबलायमानां विशुद्धभक्तिं कृपया विलोक्य || 
अनुग्रहेणात्मनि संविभाव्य प्रभुस्तमूचे बसवेंद्रमार्यं || १८ || 
इयं महादेव्यवधारयैनां प्रमाणतः सप्तवितस्तिकायां || 
विशुद्धभक्तिस्फुरणं त्वपारं विजृम्भतेऽहो बसवार्य पश्य || १९ || 
लज्जाभिमानौ परिहृत्य धीरा हृन्मोहपाशच्छिदियं विमुच्य || 
बंधानशेषानरिजैत्रशीला दिगंबरी भाति विरागपूर्णा || २० || 
इत्थं प्रभुस्तं बसवं प्रबोध्य स्वयं ततश्चेतसि सन्निधिस्थां || 
संभाषणीयेयमिति प्रसादादाह स्म देवीमखिलैकनाथः || २१ || 
तारुण्यलावण्यसुरूपरेखा विराजते तन्वि तवांगयष्ट्याम् || 

पृ० १४७) अल्लममहादेव्योस्संवादः | 

अनंगलीलाधनुरुज्वलायां तथापि धैर्यं तव किं विरागे || २२ || 
स्त्रीणामपूर्वं हि दिगंबरीत्वं विवस्त्रभावाद्भुवि वर्तनं यत् || 
विलोक्य लोका भवतीं हसन्ति किमर्थमित्थं सद आगतासि || २३ || 
आकर्ण्य वाक्यं जगदेकबन्धोरक्वा महादेव्यवदद्गुहेशं || 
संपूर्णभावस्य परात्मनोऽहं सती किमर्थं मम वस्त्रबंधात् || २४ || 
संबंधो मम किं मनस्तनुधनासंगक्रियाया ह्रिया 
का मे कामकथा त्रिनेत्रचरणांभोजद्विरेफात्मनः || 
दुरापास्तसमस्तचित्तविकृतेर्वेषेण वा किं मम 
स्वामिन्वेत्यखिलं भवानिति तया प्रोक्तोऽब्रवीदल्लमः || २५ || 
दृश्या त्वं न हि दृश्यते पशुपतिर्दृग्रूप एवेष्यते 
दृश्यादृश्यतया विरुद्धपथयोस्तेजस्तमस्तुल्ययोः || 
संबद्धः कथमज्ञता यदि भुवि स्त्रीणां तथा त्वं न हि 
प्रायो लोकविरुद्धभावकलिता वाग्ब्रह्मवादिन्यसि || २६ || 
देवी प्राह गुरो विमर्श्य कलया साकारया संवृतो 

पृ० १४८) नीरूपोऽपि परप्रकाशचरणस्साकारवद्भाति यत् || 
तत्साकारनिराकृतिद्वयमिदं संवित्स्वरूपं महः 
संविज्ञाय शिवैकरस्यकलया वृत्तास्मि मूर्त्ताप्यहं || २७ || 
निराकारं यद्वत्सततमपि साकारघटितं 
तथा साकारं तन्निरवयवचैतन्यघटितं || 
विचाराद्ब्रह्मान्यन्न खलु सकलं कीलकमिदं 
विशेषेण ज्ञात्वा तदुभयगताहं समरसात् || २८ || 
श्रुत्वा तद्वचनं प्रभुः पुनरपि प्रोवाच बाले वृथा 
क्षीरे सर्पिरिव प्रकाशचरणं मययेव भातीति यत् || 
उक्तं तन्न हि संगतं समरसश्रीभक्तिनिष्ठां विना 
निर्लज्यं कुतले दिगंबरतया संचारमात्रेण किं || २९ || 
आकर्ण्य प्रभुणोदितं तमवदद्देवी प्रणम्यादात्स्वा-
मिन्नल्लमसार्वभौम हतदुर्मायांधकारावृते || 
युष्मद्दिव्यपदाब्जदर्शनवशात्सान्निध्य एवास्ति 
तज्ज्योतिर्लिंगपरात्ममूर्तिरमलेत्येषा मनीषा मम || ३० || 
इत्थं नित्यमनन्यभावहृदयां त्वामेव सर्वेश्वरं 
ध्यायन्तीं भवदीयदिव्यचरणश्रीपादुकासंश्रितां || 
पार्थक्येन विलोक्य वाक्यशठनैर्भीतिं समुत्पादयन्  

पृ० १४९) तत्वविषयेऽल्लममहादेव्योस्संवादः | 

किं वा त्यक्ष्यसि दूर एव कियता कालेन वेत्सीति तत् || ३१ || 
दूरेस्त्येव समीपतो न हि शिवः कालेन तद्भूयसा 
ज्ञातव्यः परमप्रयासविधिनेत्येवं प्रकारान्तरात् || 
मामुच्चाटयसि प्रभो कथमहं कं वा गुरुं प्राप्य 
तज्जाने ब्रह्म परात्परं परशिवं त्वत्पादपद्मादृते || ३२ || 
इत्यालपन्तीं कृपया गुहेशस्तां वीक्ष्य देवीं पुनरप्युवाच || 
यस्यामतं तस्य मतं न वेद प्रतीपमेतद्भुवि वेत्ति योऽसौ || ३३ || 
अतः शिवे भक्तिरतीव दूरेत्युक्तेव सत्याशु समीप एव || 
समीपगा भक्तिरितीरणे स्यादत्यन्तदूरे बसवो हि तज्ञ्ज्ञः || ३४ || 
लोके प्रसिद्धः कृतकृत्यभावादेषोऽधिकःस्याद्बसवो महात्मा || 
तस्मात्त्वमेतन्मुखतस्तमर्थं जानीहि देवीत्युदिताऽब्रवीत् सा || ३५ || 
देवाधिदेव बसवो मम सद्विवेकश्छन्नाह्वयस्तु बसवो गुरुरिष्टलिंगं || 
स्वामिंस्त्वमेव मम जंगम एव रामः 
श्रीमान्मदंगमभवन्मणिवालनाथः || ३६ || 
तस्मादनन्यसुलभं मम सौख्यमेतल्लोकेऽल्लमप्रभुगुरो तव दासदासाः ||  

पृ० १५०) एतत्पदांबुरुहसेवकदासदास्याः कैवल्यसिद्धिरमला 
करसंस्थिता मे || ३७ || 
संदर्शनेन शरणांघ्रिसरोरुहाणामुत्सारिताः करणदुष्टगुणा 
मदीयाः || 
श्रीमच्छरण्य शरणार्थितया निरस्ता माया पुनर्जननमृत्युकरी विहेया 
|| ३८ || 
नित्यं महेशशरणांच्छरणं भजामि नातः परं हृदि 
बिभेम्यरिवर्गतोऽहं || 
इत्थं निरस्तममता निरहंक्रिया सा नैर्मल्यभक्तिपरिपाकवती बभूव || 
३९ || 
दुर्भ्रान्तिसन्ततिमधः पदयोर्निपात्य शुद्धान्तरंगभरितां 
विमलार्यपुत्रीं || 
देवीं विलोक्य हरभक्तगणास्समस्ताः स्वान्ते परामिव कलां बहु 
मानयन्तः || ४० || 
स्त्रीजन्म बोधरहितं खलु तत्प्रपद्य त्यक्त्वा विकारमखिलं मदनं 
समूलं || 
उन्मूल्य निश्चलतया समचित्तवृत्तिस्सौंदर्यसारखनिरप्यहहा विरक्ता || 
४१ || 
तारुण्यपूर्णवयसा विलसत्स्वरूपा लज्जाकरे सविधवेश्मगतौ च काले || 
इत्थं मनस्तनुधनेष्वभिलाषशून्या मान्या विराजति सुविस्मृतलोकभावा 
|| ४२ || 

पृ० १५१) महादेव्यै प्रभूक्ततत्वोपदेशः | 

जीर्णांगसंगिपलितैः परिवेपमानशीर्ष्णा च नास्ति हि नृणां भुवि 
वृद्धभावः || 
नैश्चल्यचित्तपरिपाकबलप्रयुक्तं वृद्धत्वमाकृतिशिशोरपि 
शास्त्रसिद्धं || ४३ || 
कालं कियन्तमपि जीवनमज्ञभावाद्व्यर्थं पशोरिव जनस्य 
विमूढसाम्यात् || 
तस्मादनश्वरमहेश्वरसामरस्या देवीति तुष्टुवुरलं बसवादयस्तां || 
४४ || 
ज्ञात्वाऽल्लमो हृदि मुदैव तदीयचित्तविश्रान्तिमद्भुततमां मयि 
भक्तिनिष्ठां || 
तत्तत्वनिर्णयबुभुत्सुतयागतेमां संबोधयामि तमिति प्रभुराह देवीं || 
४५ || 
ज्ञानं तवाद्य वरवर्णिनि पूर्णमासीन्माहेश्वरं 
शरणपुंगवदर्शनेन || 
आयत्तमात्रसुगुणात्मबला यदैव स्वायत्ततां गुरुकृपाऽपि तदैव याति || 
४६ || 
एतद्द्वयीमपि सुसाधयितुं क्रमेण घोराटवीपटलपर्यटनं गतासि || 
इत्थं विरागभरिता भुवनेऽखिलेऽस्मिंश्छक्नोति को नु भवतीव तपो 
विधातुं || ४७ || 
आर्ये किमत्र बहुना वचनेन सम्यक् क्षीरं श्रुतं ननु विधाय सुकौशलेन 
|| 
आतंचनेन दधितां यदि भावयेत तस्माद्धृतं न पयसो भुवि केवलात्तत् 
|| ४८ || 

पृ० १५२) तद्वद्विवेकसरणेः क्रमशो 
विरागस्वभ्यासतोऽवगमयन्परिपाकमन्तः || 
दीक्षावशादयमहं त्वमिति भ्रमोत्थं भेदं व्यपोह्य 
कलयेच्छिवतत्वबोधं || ४९ || 
तत्सावधानसमनिश्चलयोगदृष्ट्या ज्योतिः परं हृदि विभाव्य 
निरंतरायं || 
निध्यायतः स्फुरति तत्परमप्रकाशलिंगं स्वतोऽधिगतनिर्मलधर्ममेघं 
|| ५० || 
देवि त्वमद्य तव निर्मलभावभूमौ बीजं समुप्य शिवतत्वमयं निषिच्य 
|| 
तद्धर्ममेघसलिलैः प्रणवांकुराग्रज्योतिः सुमाहितशिवैक्यफलं 
गृहाण || ५१ || 
अंगान्तरस्थितसुलिंगमखंडभासा बाह्यान्तरस्थमखिलं ग्रसति 
प्रपंचं || 
तद्देवि विस्मृतनिजांगकथा तदैव चिद्दिव्यलिंगसहजैक्यमवाप्नुहि त्वं || 
५२ || 
इत्यल्लमप्रभुगुरुस्तनुचित्तवायून्देव्याश्चिदग्निवलये हृदि हावयित्वा || 
सर्वातिशायि निजनिर्गुणनित्यतत्वे लीनं चकार शिवजीवविकल्पमाशु || ५३ 
|| 
इति निरुपमलीलानित्यनिर्वाणनिष्ठा धृतिपरमुपदेशं 
देशिकेन्द्रात्प्रपद्य || 
अय इव कनकत्वं स्पर्शवेधिप्रभावाद्भवलवमपहाय प्राप तेजोविभूतिं 
|| ५४ || 

पृ० १५३) प्रभूपदिष्टाया महादेव्याः श्रीगिरिं प्रति गमनम् | 

शरणजननमस्यां भावयन्ती नमन्ती पुनरपि पदपद्मं 
श्रीगुरोस्संस्मरन्ती || 
पुलकितमृदुगात्री नेत्रयोर्बाष्पपूर्णा प्रभुतिलकमथाक्वा भक्तिनम्रा 
ववन्दे || ५५ || 
तदनुमतिमवाप्य श्रीमती निर्ययौ सा तदनु बसवगेहाद्भक्तचित्तैः 
सहैव || 
रहसि कृतसमाधिर्नाशये दुष्टमायामिति हितमतिरागाच्छ्रीगिरिं 
योगनिष्ठा || ५६ || 
अथ गिरिशिखरेन्द्रे सिद्धपीठे विशुद्धे स्थिरमतिरधिरुह्य श्रीगुरुं 
सर्वपूर्णं || 
हृदयकमलमध्ये भावयन्ती 
समन्ताद्दृढतरशिवयोगादंगलिंगैक्यमाप || ५७ || 
इति सकलमुनीन्द्राः श्रीमहाक्वांबिकायाः 
प्रभुपरिचितजीवन्मुक्तिनिष्ठा कथेयं || 
श्रवणपुटनिपीता भक्तियोगं प्रसूते सुरतरुलतिकेवाभीष्टमप्यातनोति 
|| ५८ || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां प्रभुलिंगलीलायां 
महादेव्यागमनतदनुग्रहवर्णनगतिर्नाम सप्तदशोऽध्यायः || 


ओं
वीरशैवलिंगिब्राह्मणधर्मग्रंथमाला | 
ग्रंथ ८ वा. 
(श्रीव्यासकृतभविष्यत्पुराणांतर्गत) 
प्रभुलिंगलीला 
भाग ३ रा. 
हा (महाराष्ट्र तात्पर्यासह) 
वेदमूर्ति, मणूर मठाध्यक्ष मल्लिकार्जुनशास्त्री 
यांनीं मुंबी येथील 

शके १८२६, सन १९०४ 


पृ० १) || भविष्यत्पुराणे प्रभुलिंगलीलायां || 
तृतीयभागप्रारंभः | 
|| श्रीनंदिकेश्वराय नमः || 

अष्टादशोऽध्यायः || 

सूत उवाच- 
श्रीसिद्धवीरेशपदाम्बुजेहा भक्त्या महेशस्य विनष्टमोहाः | 
त्यक्ताशयाः श्रीगुरुसत्कृपायाः शृण्वन्तु धीराः प्रभुलिंगलीलां 
|| १ || 
अक्कामहादेव्यमलान्तरंगं देवः समाधाय शिवात्मबोधात् | 
भक्तिस्थलं ज्ञानपथोपदेशात्कर्तुं स्थिरं हृद्बसवस्य मेने || २ || 
अथाल्लमस्तं बसवं विलोक्य प्रसाददृष्ट्या परतत्वनिष्ठां | 
उपादिदृक्षुः स्वयमेव साक्षाद्गुरुः परात्मा वचनं बभाषे || ३ || 
सदेष्टलिंगं भजतः सुनिष्ठया दृढा हि भक्तिर्गुरुलिंगजंगमे | 
त्रिलिंगभक्तेर्दृढभावतः स्थिरा मनोगतिः प्राणसुलिंगसंगता || ४ 
|| 
चित्प्राणलिंगार्पितचित्तवृत्तिं शक्नोति न स्प्रष्टुमियं हि माया | 
अत्येति मायां तु यदा तदैव निर्वाणमार्गो बसवार्य भाति || ५ || 

पृ० २) श्रुत्वा गुरूक्तं बसवस्तमूचे प्रभो महात्मन् परिहाप्य मायां || 
चित्प्राणलिंगांगविवेकतो मे कैवल्यमोक्षक्रममादिशेति || ६ || 
दीक्षागुरुस्तं प्रभुराह भूयो लीक्षा वसन्तूधसि दीर्घकालं | 
ताः क्षीरलेशं न पिबन्ति तद्वद्दाक्षायणीशं बहिरर्चयन्तः || ७ || 
अन्तः परं ज्योतिरमेयलिंगं सन्तः शिवं संततमर्चयन्ति | 
लिंगावधानाय सदान्तरंगे भक्तिर्मृषा सैव न या क्षमेत || ८ || 
द्रुमेषु पुष्पाणि सरस्सु वारि शैलेषु पत्राण्यटवीषु गन्धाः | 
धान्यानि नैवेद्यकृते वसन्ति सस्येषु बाह्यार्चनतत्पराणां || ९ || 
एतानि संपादितुमर्चनायै यद्यापयेत्केवलमेव कालं | 
तत्सर्वधा भेदधियोऽस्य जन्तोरैक्याय जायेत न भक्तिदार्ढ्यात् || १० || 
स्वायत्तमेतत्खलु सर्वजन्तोर्यत्केवलं साधनसंविधानं | 
गुरोः कृपायत्तमथान्तरंगे लिंगार्चनं तन्नहि दंभभक्त्या || ११ || 

पृ० ३) बसवस्योपदिशन्तमल्लमं प्रति सिद्धरामस्य वचनम् | 

न दांभिकानां बहु मानयेऽहं भक्तिं प्रवातस्थितदीपकल्पां | 
पारं न यात्येव तदीयभक्तिर्वैराग्यहीनस्य यतेः कथेव || १२ || 
रुध्वा केवलकुंभकेन मरुतः कायं वशीकृत्य यः 
क्षुत्तृष्णादिरिपून्निहत्य सहसा जित्वेंद्रियाणां गणं | 
चित्तं वृत्तिविवर्जितं पय इव क्षीरे समारोपयेल्लिंगे स्वात्मनि 
सिद्धरामवदसौ ज्ञानं लभेच्छांभवं || १३ || 
श्रुत्वा तद्वचनं प्रभोर्विनयतस्तं सिद्धरामोऽब्रवीद्देव 
श्रीगुरुसार्वभौम कथमित्याज्ञापयेस्त्वद्भटं | 
उर्व्यां त्वत्पदकिंकरेषु समतां नो शक्नुयां केन वा प्राप्तुं मेरुतृणे 
तृणामरगिरी त्वन्निग्रहानुग्रहात् || १४ || 
स्वामिन्मे बसवार्य एव परमाचार्यो गुरुः स्यान्मम च्छन्नाख्यो 
मणिवालमाचयघनो मज्जंगमोऽहं शिशुः | 
भक्तानां परमेश्वरस्य विमलज्ञानैकसंधायिनां तस्मादत्र 
कियानहं भगवतो देवस्य वाग्गारैवे || १५ || 

पृ० ४) इत्युक्तः प्रभुरभ्यधात्प्रगुणयंस्तं साधु साध्वित्ययं बुद्धं 
संप्रति सिद्धराम भवतो वात्सल्यमत्यद्भुतं | 
भक्तेष्वित्थमुमाधवस्य महिमा शक्येत केनोदितुं वेदाद्यैश्च न वेद्य एव 
बसवाद्यासंख्यभक्तावलेः || १६ || 
यस्य श्रीपदपद्मवर्णनचणा वेदादयो वाग्गणा जाने स 
प्रमथाग्रणीर्बसव इत्याख्यां जगत्पावनीं | 
नंदीशः स्वयमुद्वहन्क्षितितले भक्तिं शिवे निर्मला ख्यातां 
कर्तुमवातरत्कलिजनैराच्छादितां तुच्छकैः || १७ || 
इति प्रभुस्तद्बसवेंद्रसद्गुणानभिष्टुवन्राममुखान्गणान्प्रति | 
पुनस्तमूचे प्रणतं कृतांजलिं तदाभिमुख्याद्विकसन्मुखांबुजः || १८ 
|| 
वदामि युक्तिं बसवावधारय प्रवृष्टसद्भक्तिपथानुभावने | 
मनुष्व लिंगांगमिदं स्वमंगकं तदुज्वलल्लिंगमभेदतोऽर्चय || १९ || 
लिंगोपभोगभरितः परमप्रसादी संसाधयाशु निरुपाधिकचित्समाधिं | 

पृ० ५) श्रीबसवाय प्रभुकृतप्राणलिंगतत्वोपदेशः | 

तत्साधनत्रितयमात्मनि बोधबीजं ध्यानं तदादि मननं श्रवणं 
तदादि || २० || 
वाक्यार्थबोध इति हि श्रवणं तदर्थयुक्तिप्रसाधनमिदं मननं वदन्ति 
| 
यत्प्राणलिंगविषयं सगुणप्रधानं तद्ध्यानमित्यभिहितं 
निरवद्यकीर्ते || २१ || 
एष प्रपंचविषयः खलु पूर्वयोगस्तत्ते ब्रवीमि परमुत्तरयोगतंत्रं | 
तत्साधनं श्रुतिमिमां बसवार्य तुर्यावस्थां वदन्ति मननं शृणु 
मौनमुद्रां || २२ || 
ध्यानं तु निर्गुणनिरंजननिर्विकारवृत्तिः सदैव फलितं 
परमात्मलिंगे || 
संधिः स्थिरा मतिरहो जपयज्ञ इष्टस्सोऽहं तमेव भज 
पूर्णसमाधिमेकं || २३ || 
वाक्कायहृत्त्रयमिदं स्ववधानमत्या कृत्वैकगत्यविकलं 
घनलिंगमूर्तेः | 
ध्यानालयी भवनगोप्यमिदं विदित्वा यो भक्तिमान्विजयते स परं 
स्वतंत्रः || २४ || 
तस्यात्मलिंगनिरतार्चनतत्परस्य तत्वत्रयं गुरुचरेष्टपदं निजान्तः | 
दीव्यत्प्रसादचरणाम्बुविधानशीलान्यत्रैव संति सकलानि च साधनानि 
|| २५ || 

पृ० ६) चिद्रूपसाधनचयैः परमात्मलिंगं संपूज्य यः 
समरसस्त्रिपुटीं निरस्य | 
लिंगांगसंगपरमार्थशिवैक्यभावादानंदमेव भजतः किमु 
बाह्यतन्त्रैः || २६ || 
अन्तस्थचिन्मयपरात्परदिव्यलिंगं यो वा न वेद बसवार्य स मां न वेत्ति 
| 
तद्बाह्यकर्म परमात्मनि सन्निवेश्य निष्कामतोऽन्तरमलं मृगयेत लिंगं 
|| २७ || 
श्रीलिंगजंगमगुरूत्तमतत्प्रसादपादोदकानि परिपूर्णतयाऽन्तरंगे | 
यावन्न भांति करसंगिनिजेष्टलिंगं तावद्भजेत 
परमार्थपदाभिलाषी || २८ || 
तत्साधुबोधितपदार्थगतिर्निरस्तव्याध्यादिरात्मनि समः स्तुतिनिंदयोश्च | 
दुःखे सुखेऽप्यविकृतिः समतां दधानो भक्तो भजेद्बसव 
तद्भवबंधमोक्षं || २९ || 
पंचेंद्रियाणि विषयेषु मनो विहारद्वाराणि तान्यथ विरागबलान्निरुध्य 
| 
तेभ्यो निवर्त्य हृदयं परमात्मलिंगे संधाय निश्चलसमाधिरयं हि 
भक्तः || ३० || 
यावन्मनः प्रचलनं न जहाति तावन्नात्मानुभावमवगच्छति तेन भक्तिं 
| 

पृ० ७) श्रीबसवाय प्रभुकृतप्राणलिंगतत्वोपदेशः |

नो याति भक्तिरहितो गिरिशं न पश्येत्तद्दर्शनोत्सुकमृते न हि मुक्तिमेति || 
३१ || 
वल्गानिरोधनवशात्तुरगः स्थिरत्वं वायोर्निरोधनवशान्मनसः 
स्थिरत्वं | 
तद्वायुरोधनवशेन निरुद्धचित्तो देहस्थकारणमियाद्भुवि वीरशैवः || 
३२ || 
माया नाम मनो मनःपरिणतिर्वायुः स वायुः परं 
कायोभून्मनसः स एव सततं कायं स्वयं पीडयन् | 
भक्त्यंकूरसमुद्गमं न सहते कुत्रापि वा तत्क्रमा-
ज्जेता तस्य भवेद्यदीह बसवः क्षोण्यां स भक्ताग्रणीः || ३३ || 
चेतश्चित्रपतत्रिणो निजदृशौ पादाविडापिंगला-
नाडीसंस्थितमारुतद्वयमिदं पक्षत्रयं प्रोच्यते | 
प्राणापानसमाह्वयं नयनयोर्दृष्टिद्वये स्थापिते 
नैश्चल्येन मरुन्न याति चलनं चित्तं स्थिरं स्यात्ततः || ३४ || 
चित्ते निश्चलतां गते निरुपमं चिद्बिंदुरत्नं स्फुर-
त्यस्मिन्सुस्थिरतां गते विजयते तत्कालकर्मादिकं | 
कार्यं तस्य च मूलकारणमियं माया समुन्मूलिता 
नश्येद्विश्वसनीयमार्य बसव स्थैर्यं भजात्मन्यलं || ३५ || 
उप्त्वा लिंगनिमित्तमन्नविलसद्बीजं सदंगस्थले  

पृ० ८) संसिच्योदकपानतः सह सदा तद्धातुभिः सप्तभिः | 
संवर्ध्योर्जितबीजभूरुहफलं बिंद्वात्मनावस्थितं 
यो दत्वांगगुणाय लिंगमनयल्लिंगावधान्येव सः || ३६ || 
भित्त्वाऽऽधारप्रमुखविलसच्चक्रषट्कं क्रमेण 
ज्ञात्वा तत्र स्फुरितमनसा षट्स्थलान्यात्मयोगी | 
क्षित्यम्ब्वग्नीन् पवनगगने चित्तमत्र प्रयोगा-
न्षड्विज्ञायाप्यविकृतमना भक्तिमान्यस्तटस्थः || ३७ || 
चेतःषष्ठानि भूतान्यथ बसवमुने दैवतानां च षट्कं 
षड्वर्णानक्षराण्यप्यमलशिवमहामंत्रगोप्यानि तेषु | 
षट्चक्रेषु प्रबुध्वा तदुपरि गमने यस्समर्थः कृतार्थः 
सोऽयं पारं गतः स्यात्परशिवविमलज्ञाननिर्वाणभक्तेः || ३८ || 
वदामि तत्वं गुरुलिंगसंगतस्थलानि विद्वन्गुदगुह्यनाभयः | 
तदूर्ध्वनाभिर्हृदयं गलाम्बुजं त्रयं तदेतच्चरलिंगमंदिरं || ३९ 
|| 
भ्रुवोः सुमध्यं ह्यविमुक्तसंज्ञितं ततः परं ब्रह्मबिलं च तद्द्वयं 
| 
महेशलिंगस्थलमित्यवेत्य तत्प्रसादवान्स्याद्बसवार्य भक्तिमान् || ४० || 

पृ० ९) श्रीबसवायाल्लमकृतप्राणलिंगतत्वोपदेशः | 

सुवस्तु तद्बिंदुमयं गुरूल्लसन्मुखानले पक्वमथार्य पूरयन् | 
तदात्मविज्जंगमलिंगसंमुखे महेशलिंगाय समर्पयेत्ततः || ४१ || 
तदीयशेषामृतमात्मसात्कृतं स्वयं समास्वाद्य बहीरसांस्त्यजन् | 
चिरं निजानंदनिमग्नमानसः समाधिरूढो बसवार्य भक्तिमान् || ४२ || 
भूम्यम्ब्वग्निसमन्वितो गुरुसुतो विद्युन्मरुद्व्योमगः 
श्रीमज्जंगमसंविधानभरितश्चित्तात्मसंधानवान् | 
श्रीलिंगैक्यसुभक्तिमांन् स्थितिमिमां जानाति यः पुण्यवा-
नेष श्रीबसवाग्रणीस्त्रिविधसद्भक्तो भवेत्सांप्रतं || ४३ || 
भूम्यम्बुस्थलवांस्तु कर्मभरितो भक्तोऽग्निवायुस्थल-
स्थायी तद्गगनस्थलान्वितमनास्सुज्ञानवानित्यलं | 
ज्ञात्वा भक्तमहेश्वरादिपदवीमारुह्य तीर्त्वा परं 
यः प्राप्नोति निरंजनं स बसव ज्ञेयो गुरूणां गुरुः || ४४ || 
शक्तिस्थानमपानगुह्ययुगलं भक्तिस्थलं नाभिहृ-
द्द्वंद्वं मुक्तिकलास्थलं किल गलभ्रूमध्ययुग्मं ततः | 
ज्ञात्वेत्थं परिहृत्य शक्तिगुणमप्यालिंग्य भक्तिं दृढां 
भावज्ञो बसवार्य मुक्तिमतुलां गच्छेत्तदूर्ध्वं स्वयं || ४५ || 

पृ० १०) आत्मानं स्वयमात्मनैव यदि वेत्त्यात्मस्थिता शक्तिर-
प्यात्मन्येव च भक्तिरात्मनि दृढा मुक्तिश्च तत्कारणं | 
ज्ञप्तिश्चात्मनि तस्य भाति तदयं यः स्वात्मनैवात्मवि-
न्मान्यः स्याद्बसवार्य चेतसि मया भक्ताग्रणीर्लिंगवान् || ४६ || 
इत्यल्लमप्रभुगुरुर्बसवाधिपस्य तत्पूर्वपश्चिमविधानरहस्यसिद्धं | 
योगोपदेशमतुलासनलक्ष्यमुद्राभ्यासोचितं समनुगृह्य जगाद भूयः || 
४७ || 
भक्तिं संततमात्मनैव खचितां कृत्वा वियुक्तां न कु-
र्वात्मज्ञैः सह युक्तिमद्भिरतुलां गोष्ठीमजस्रं भज | 
नाधःस्रोतसि धेहि वृत्तिकलनं चेतस्तदूर्ध्वाध्वना 
संगृह्याशु निरंजनस्थलमिदं स्थैर्येण संप्रापय || ४८ || 
चिन्तां संत्यज दिव्यलिंगभरितां दृष्टिं स्थिरीभावय 
स्वात्मन्येव परामृतैक्यलहरीसाम्राज्यलक्ष्मीं भज | 
अस्मद्वागुपदिष्टतत्वमधुना मा विस्मरारूढवा-
नूर्ध्वं तस्य वदामि सारमतुलं लिंगैक्यतत्वं महत् || ४९ || 

पृ० ११) यत्रेशांघ्रिसरोजभक्तिभरितास्तत्पारकांक्षान्विता-
स्तिष्ठंत्यप्रतिमानुभावकलनागोष्ठीप्रसंगात्सदा | 
गत्वा तत्र तदीयभक्तिसरणेर्मर्मोपदेशाद्भवं 
निर्माष्टुं बसवार्य मुक्तिगतये यास्याम्यहं लीलया || ५० || 
इति सकलगणानां शृण्वतामल्लमेन्द्रस्सदसि बसवनाथं प्राह 
कारुण्यसांद्रः | 
भजत मुनिवरेण्याः प्राणलिंगांगयोगं 
प्रभुचरणसरोजध्याननिष्ठाश्च यूयं || ५१ || 
पठति परमभक्त्या प्राणलिंगांगयोगप्रकटनपटुसारं सच्चरित्रं 
प्रभोर्यः | 
श्रुतमपि बुधवक्त्राद्धारयेद्वा स्थिरात्मा सुलभतरममुष्य 
प्राणलिंगैक्यसौख्यं || ५२ || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां प्रभुलिंगलीलायां 
प्राणलिंगानुसंधानगतिर्नामाष्टादशोऽध्यायः || 

पृ० १२) || श्रीनंदिकेश्वराय नमः || 
एकोनविंशतितमोऽध्यायः || 

सूत उवाच- 
सिद्धश्रीगुरुवीरनाथपदपद्माराधका निस्पृहाः 
सिद्धा वृद्धितधातुबद्धकुतनोर्दोषैर्निषिद्धात्मनः | 
रुद्धानर्थरजस्तमोगुणभरा बुद्धात्मतत्वाः कृत-
श्रद्धा मुक्तिकथासु भक्तिरसिकाः शृण्वन्तु लीलां प्रभोः || १ || 
प्रभुरप्यथ भक्तसन्ततिं बसवेंद्रं च कृपाविलोकनैः | 
अनुगृह्य स गन्तुमिच्छया वचनं प्राह हितं मिताक्षरं || २ || 
बसवप्रमुखा गणाधिपा गमनेच्छा मम जायते भुवं | 
अथ यूयमपि स्थिरां मतिं कुरुतास्मत्कथितात्मभावने || ३ || 
गुरुलिंगचरार्चनक्रमैस्सततं साधुसमागमोत्सवैः | 
परमार्थपदानुभावनैर्हृदि कालं नयतात्मवित्तमाः || ४ || 
इति वाक्यसुधापयोनिधिप्रसरैस्ताननुभावयन्प्रभुः | 
प्रमदाम्बुविलोचनैर्गणैः प्रणतोऽभूत्पुलकांकुरांकितैः || ५ || 

पृ० १३) गमनसमयेऽल्लमस्य बसवादिभ्य आशीर्वचनम् | 

विनयान्वितसिद्धरामसन्मुनिमादिश्य सुवर्णलापुरीं | 
गमनं कुरु साधकोत्तमेत्यमनस्काधिपतिर्ययौ क्षणात् || ६ || 
अनुसृत्य सहागतान्पुनर्गमनेच्छारहितान्गणान्प्रभुः | 
अवलोक्य पथि स्थितश्चिरं कृपया प्राह निजांघ्रिसंश्रितान् || ७ || 
भुवि भक्तगणानशेषतः समयानुग्रहणेन रक्षितुं | 
अवतीर्य वयं क्व च स्थले न वसामो दिवसाधिपो यथा || ८ || 
अभवस्य निरंजनस्य मे भवतामेष कृते तनूद्यमः | 
अनुसंधिविधौ हि चेतसो न बहिर्योगवियोगसंभ्रमः || ९ || 
अहमेव हि जंगमाकृतिर्न भिदा जंगमलिंगयोस्ततः | 
मम रूपमवेश्य जंगमं भजताश्वेव भवेन्ममागमः || १० || 
इति भक्तमनांसि भावयन्प्रभुदेवः सुसमाहितान्यलं | 
भवतां भवभक्तिरूर्जिता भवतादाशिषमित्यमन्यत || ११ || 
समुपेत्य च नित्यसत्यतां सततं जंगमलिंगभृत्यतां | 

पृ० १४) कृतकृत्यतमा भवन्त्विति प्रभुराशीर्वचनं जगाद सः || १२ || 
विनिवर्त्य गणाधिपान्पुरं बसवादीनसमानवैभवः | 
प्रययौ जयवानुदग्दिशास्थितभक्तावनतत्परो गुरुः || १३ || 
बसवादिगणाश्च सद्गुरुस्मृतिनिर्धूतरजोगुणा गृहान् | 
प्रतिपद्य पुनः पुराधिकं चरलिंगार्चनतत्परा बभुः || १४ || 
पुनरागमनप्रतीक्षणे प्रभुदेवस्य सदा समाहिताः | 
दिवसानि नयन्त ईश्वरे परमोत्कंठितया गणा स्थिताः || १५ || 
तदनु प्रभुराट् पथि व्रजन्सुदृशा यानवलोकयेद्गिरीन् | 
त इमे कनकाचलायितास्सुरकल्पद्रुलताद्रुवीरुधः || १६ || 
अमृतांबुधयः सरोवरप्रकराः स्पर्शसुवेधिनो धराः | 
खनयो मणिसूनवः स्वयं बभुरुत्कृष्टगुणाद्भुतं जगत् || १७ || 
अथ देशगतास्तमागतं प्रभुमाकर्ण्य सुभक्तिसंयुताः | 
सह वाद्यरवेण भस्मसत्फलतांबूलभृतः समाययुः || १८ || 

पृ० १५) श्रीशैलवर्णनम् | 

पदयोः प्रणतान्कृपानिधिर्हृदि लिंगैक्यमथानुभावयन् | 
अनुगृह्य च तैस्समं ययौ शिवगोष्ठीकथनैर्यथातथं || १९ || 
पथि यत्र निषेदिवान्प्रभुः शिवभक्तैः सह तत्र तत्र सः | 
दिवि दुंदुभिनिःस्वनैस्समं सुमवृष्ट्या भरितोऽभवद्भृशं || २० || 
अमृतोपमसारवन्त्यलं तदुपस्पृष्टसरोजलान्यभुः | 
दिनमेकमथोषितं परं प्रयतः क्षेत्रमभूद्धरास्थलं || २१ || 
सदुघेध्वनिरध्वनि व्रजन् प्रभुदेवः परमेश्वरालयं | 
स ददर्श समस्तसिद्धिदं प्रथितं श्रीगिरिराजमंजसा || २२ || 
यदमेयगुणान्प्रशंसितुं न हि शक्नोति फणाधरेश्वरः | 
तपसा किल पर्वतेश्वरः स्वयमैश्वर्यविजृंभितो बभौ || २३ || 
रसवादवयोनिरोधने जगदाकर्षणमंजनौषधे | 
यददर्शनवश्यतादिकं सकलं सिध्यति तत्र मंत्रिणां || २४ || 
जगदद्भुतमूलिका क्रियाऽमृतसंजीवनिकाद्यमौषधं | 

पृ० १६) सकलार्थसुसिद्धयस्सुधारसकुण्डानि च तत्र संति हि || २५ || 
सुरधेनुनिधानकल्पकद्रुमचिंतामणिमुख्यसिद्धिदः | 
असमानतया शिवागमे जयति श्रीगिरिरेव भूतले || २६ || 
महिमा खलु पर्वतेशितुर्लतिका यत्र नटंति भूरुहः | 
प्रहसन्ति शिला वदन्त्यहो तरवः पुष्टतराः फलंत्यरं || २७ || 
गिरिशृंगगता महाह्रदाः प्रददत्यम्बुनिषेवणान्नृणां | 
तनुसिद्धिमथाभिषेचनाद्भुवि जातिस्मरतां विशेषतः || २८ || 
इतरेतरवैरमुत्सृजन् सततं चित्रमृगव्रजोद्भुतः | 
विचलत्यचलेंद्रमौलिषु प्रमदं द्रष्ट्टदृशां विभावयन् || २९ || 
अपि सन्ति विचित्रमद्रिराट्शिखराण्यश्वधियाऽऽरुरोह यः | 
गमयन्ति तमाशु यानि तन्मनसा चिन्तितमुज्ज्वलं स्थलं || ३० || 
गिरिराजि लसन्ति सर्वतः प्रविशज्जन्तुततेर्निमेषतः | 
अतलादिपथप्रदर्शकान्यहहा दिव्यबिलान्यसंख्यतः || ३१ || 

पृ० १७) अल्लमप्रभुगोरक्षयोः समागमः कुशलप्रश्नं च | 

बहुना किमु साधकोत्तमाः किमु वा साधितुमुद्यता भुवि | 
गिरिराजमुपेत्य निष्ठया प्रतपंतीप्सितमाप्नुवन्ति ते || ३२ || 
अथ तत्र गिरौ समस्तसिद्धीरहमाप्तोऽखिलयोगवान्किलेति | 
वसति स्म समाययौ प्रभुस्तं हृदि गोरक्षमुनिं परामृशन् सन् || ३३ || 
रोगार्तसन्निधिमिवामृतमादिनाथस्संजीवनीव लतिका व्यसुसन्निधानं || 
गोरक्षनाथनिकटं प्रभुराप शीघ्रं 
सुज्ञानसंपदुदयोर्जितपुण्यराशिः || ३४ || 
तं देवमागतमवेक्ष्य ससंभ्रमोऽयं गोरक्षनाथमुनिरात्महितं 
विचिंत्य | 
उत्थाय सांजलिपुटः प्रणतोर्घ्यपाद्याद्यभ्यर्चनं 
समतनोद्विनयोक्तिसारैः || ३५ || 
बृश्यासने समुपवेश्य सुभक्तिनम्रः पप्रच्छ देव कुत आगमनं कुतो वा | 
गन्तव्यमद्य भवदागमनस्य किं वा स्यात्कारणं मम कृपानिलयाभिधेहि 
|| ३६ || 
युष्माकमागमनमद्य मदीयभाग्यादित्यौचितीपरिचितं वचनं निशम्य | 
मायां निरस्य तरसाऽनुजुघृक्षुरेनं प्राचुर्यधुर्यवचसा प्रभुराह 
देवः || ३७ || 

पृ० १८) गोरक्ष भो वयममी भुवि जन्ममृत्युत्रस्तान्सुसाधकतमान् 
घनचिन्मयांगान् | 
लिंगैक्यबोधकथया सुधया विधातुं वेदागमोक्तविधयाऽविरतं चरामः 
|| ३८ || 
इत्याकलयय वचनं प्रभुलिंगमूर्तेर्यल्लौकिकोक्तिभिरयं परमार्थमाह | 
मां ज्ञातवानिव पुरेत्यथवा गुरुः स्याद्गोरक्षनाथ इति चिंतितवान् 
हृदन्ते || ३९ || 
पप्रच्छ च प्रभुमसावनघ त्वदीयं दृष्टं पुरेव न हि सम्यगवैमि 
रूपं | 
भात्यन्यवन्नहि पुरातनवेषभाषा नैसर्गिकीं तव न वेद्मि विशिष्य 
वृत्तिं || ४० || 
आस्तां हृदन्तरविवेककथा कथंचिद्विज्ञाय बाह्यमथ पूजयितुं हि 
योग्यः | 
लोके जनोऽल्लम इतीरितमस्य बुद्ध्वा गोरक्षमाह सहसा प्रहसन्मुखाब्जः || 
४१ || 
स्वात्मानमेव न हि वेत्ति तमोभरेण योऽसौ परस्य हृदयं कथमत्र विद्यात् 
| 
क्षुद्बाधया प्रतिगृहं भुवि पर्यटेद्यः क्षुण्णाशनौषधमयं 
कथमेव दद्यात् || ४२ || 

पृ० १९) गोरक्षं प्रति प्रभोः सांकेतिकवचनम् | 

अन्धस्य हस्तभरिते मुकुरेऽपि किं स्यात्साध्यं तथैव बहिरक्षियुगे 
स्थितेऽपि | 
विज्ञाननेत्ररहितस्य फलं किमस्ति साधारणं विषयवर्तनमाः 
पशूनां || ४३ || 
वाक्चातुरीप्रकटनैकपरा हि धूर्तास्तेषां प्रबोधगरिमा कथमभ्युदेति 
| 
देहात्मवाद इव भाति शरीरमेव संसाधनीयमिति मूढमतिः पशूनां 
|| ४४ || 
काये स्थिरे सति हि साध्यतमा विमुक्तिः काये कदाऽपि शिथिले नहि 
मुक्त्युपायः | 
तत्कायसिद्धिरधिकेति तदर्थचिन्ता कापालिकं मतमिति प्रवदन्ति तज्ज्ञाः 
|| ४५ || 
त्वऽऽन्मांसमज्जरुधिरास्थिशिरालिमेदोबीभत्सदुर्भरमिदं मलमूत्रसिक्तं 
| 
देहं मदीयमिति तत्र कृताभिमानः कापालिकस्य निजभक्तिरसः कथं 
स्यात् || ४६ || 
श्रुत्वाऽल्लमोदीरितमत्युदारं गोरक्षनाथः पुनराह देवं | 
शृणुष्व सिद्धांतविधिं महात्मन्यत्साधकाः सिद्धिसुखं प्रयान्ति || 
४७ || 

पृ० २०) अभ्याससंपत्तिवशेन कायो यस्य स्थिरः स्यात्तमुदारशक्तिं | 
माया न संस्प्रष्टुमपि क्षमेत मृत्युः पुरःस्थातुममुष्य भीतः || ४८ 
|| 
प्राप्नोति कायोऽक्षरतां निकामं वयं तु वाग्जालकथां न विद्मः | 
तत्कायसिद्धिं तव दर्शयामः पश्येति चोक्तः प्रभुराह भूयः || ४९ || 
गोरक्ष किं वक्षि तनोः स्थिरत्वे किं नित्यता स्यादवशिष्टशक्तिः | 
माया कथं वा विजिता भवेत्सा मोक्षः कथं वाऽस्तु मृतेरभावः || ५० 
|| 
क्षरं समस्तं किल भूतजातं कूटस्थ एवाक्षर इत्युदीर्य | 
क्षराक्षरेशो हरशब्दवाच्यस्तद्भक्तिमानेष्यति मोक्षलक्ष्मीं || ५१ || 
तस्मात्तनोरक्षयतां न विद्धि भ्रांत्या तनुर्नंक्ष्यति तावकीना | 
इत्युक्तवन्तं प्रसमीक्ष्य देवं गोरक्षनाथः सहसाऽब्रवीत्तं || ५२ || 
कथां परित्यज्य बहुप्रकारां गृहाण तूर्णं निशितं कृपाणं | 
निधेह्यवष्टभ्य बलं त्वदीयं मदीयकायेऽत्र तदीयधारां || ५३ || 

पृ० २१) योगसिद्धिपरीक्षायां प्रभुगोरक्षयोः संवादः | 

मदीयकाये यदि रोममात्रं त्रुट्येत चेत्तर्हि न कायसिद्धिः | 
अहं च लोके न भवामि सिद्धस्सत्यं ब्रुवे प्रत्ययमाशु पश्य || ५४ || 
गोरक्षमालोक्य वदन्तमित्थं प्राह प्रभुश्छेदनभेदनाद्यैः | 
परीक्षणं ह्यासुरमामनन्ति मतं न चास्मद्गुरुसंमतं तत् || ५५ || 
छिद्येत चेत्तावकमंगमेतत्तदा कथं स्याद्भुवि सिद्धिमान्कः | 
एवंविधोक्तिः सुविवेकजा किं सद्धर्ममार्गः किमु मृत्यभावः || ५६ || 
अस्मादृशानां पुरतो न चेत्थं वक्तव्यमात्मा मरणादिधर्मैः | 
न स्पृश्यते संगतयेति चोक्तो गोरक्षनाथः प्रभुमाह भूयः || ५७ || 
संदेहवार्तो परिमुच्य सद्यस्संताडयैनं मम वज्रकायं | 
खड्गेन मे नास्ति विनाशलेशः सिद्धिं प्रकाशीकुरु मामकीनां || ५८ || 
ममाभिलाषं परिपूरयैनं न खड्गधाराहतिमंतरेण | 
चेतो नु तुष्येदिति मामकीनं निर्बध्यमानो हठयोगिनाऽभूत् || ५९ || 
एतस्य चित्तं विकलं न भूयात्खड्गं शरीरे निदधामि बाढं | 

पृ० २२) मृतो यदि स्यादसिना विभिन्नः स्रक्ष्यामि गोरक्षयमीन्द्रमन्यं || 
६० || 
इति प्रभुस्तत्करदत्तखड्गं स्वीकृत्य दृष्ट्वा निशितं विधाय | 
मुष्ट्यात्सरौ तस्य दृढं गृहीत्वा धारां विधून्वन् निदधौ तदंगे 
|| ६१ || 
तदाहतिस्फूर्जितघोरशब्दाच्चचाल भूरद्रिगणश्चकम्पे | 
नाच्छिद्यतांगे क्व नु लोममात्रं रराण वज्राहतशैलवत्तत् || ६२ || 
नाथो जगाद यमिनं न हि सिद्धिरेषा माया प्रपंचजटिलीकरणं 
तनोस्ते || 
संपादितं खलु वृथा यदयं रराणशब्दोऽस्ति यत्र मृतिरत्र 
यथार्थमेतत् || ६३ || 
किं वाक्सहस्रकथनैः प्रलयं विजित्य कायस्य सिद्धिरिति या स मृषा 
प्रवादः | 
इत्यल्लमः करतलस्थितखड्गमुष्टिं त्यक्त्वा न्यपातयदमुं 
प्रहसन्पृथिव्यां || ६४ || 
हा सिद्धयः कथमिमाः प्रलयार्त्युदर्कास्तत्तत्प्रमाणविधयास्त्यखिलस्य 
कालः | 
यत्कायसिद्धिपदशब्दितमस्ति वस्तु तत्तद्ब्रवीमि शृणु वेदशिखारहस्यं 
|| ६५ || 

पृ० २३) अल्लमोपरि गोरक्षस्य खड्गप्रहारकथनम् | 

वातातपाग्न्यशनिवृष्टिहिमैरपीड्यो यो रुग्जरामरणवर्जितदिव्यदेहः | 
संबंधवर्जनधियात्मन ईश्वरस्य पूर्णं समाधिमधिरुह्य स एव योगी 
|| ६६ || 
भूतानि तद्गतगुणांश्च विजित्य बाह्यस्पर्शेष्वसक्तहृदयः 
समहेमलोष्टः | 
दृष्टोऽपि दैहिकगुणैर्ह्रिदि तैरजुष्टो यः कायसिद्धिभरितोऽस्ति स एव 
योगी || ६७ || 
इत्थं वदन्तमवलोक्य गुरुं गुरूणां गोरक्षनाथमुनिरस्य 
वचःप्रणाली | 
काचित्तदद्य धृतिदार्ढ्यमहं परीक्ष्य संभावयामि महनीयतयेति मेने 
|| ६८ || 
संगृह्य तं सुनिशितं करवालमुद्यद्धाराविधूननचणः करलाघवेन 
| 
सव्यापसव्यविधयाशु बिभेद मूर्तिं सर्वत्र चित्रगतिरेष विभोर्नभोवत् || 
६९ || 
तेनाहतं गगनवत्प्रभुदेहमासीदीषत्क्षतेरपि तदा विषयं सुरूपं | 
निःशब्दमप्रतिमकान्तिविकारशून्यं दृष्ट्वा यमी स बहुधा विचचार 
भूयः || ७० || 

पृ० २४) उत्प्लुत्य मूर्धनि निपत्य पदद्वयेऽपि पार्श्वस्थितो 
भुजकटीयुगलेक्ष्णयापि | 
सर्वत्र चित्रगतिरात्तविधूतखड्गो रोम्णां च संधिषु चकार 
करप्रसारं || ७१ || 
पक्षीव निश्चलतया गगनप्रदेशे स्थातुं पुरा बहुलकंपितपक्ष्मयुग्मः 
| 
उत्प्लुत्य खे पुनरपि प्रणिपत्य भूयश्चोत्प्लुत्य पार्श्वचलितः स्थिरतां 
प्रपेदे || ७२ || 
आश्चर्यमेतदिति तस्य महामहत्वं विज्ञाय संयमिवरो भयभक्तिनम्रः | 
नत्वाल्लमेंद्रमपसृज्य करस्थ खड्गं संताडयन्निजकपोलयुगं 
बभाषे || ७३ || 
गुरुस्वाम्यस्माकं भवसि न हि चेत् सिद्धिरतुला तनोरित्थंरूपा भवति 
भुवने कस्य यमिनः | 
न चैतावन्मात्रो भजति जगदाश्चर्यकृदिदं महत्वं 
वेदान्तप्रथितपरमाद्वैतफलितं || ७४ || 
मद्देहमेतदसिखंडितमाशु चक्रे निर्घोषणं खणिति निर्दलिताण्डभित्ति 
| 

पृ० २५) अल्लमं प्रति गोरक्षस्य पुनरुक्तिः | 

देव त्वदंगमिदमंबरवद्विभाति निःशब्दमेव कथमद्य ममाभिधेहि || ७५ 
|| 
गोरक्षमाह गुरुराट् शृणु सावधानः काये घनीभवति सापि घनैव 
माया | 
एतद्द्वयेपि सुघने भवति प्रपंचच्छाया स्थिरा क्व नु तदा तनुसिद्धिरेषा 
|| ७६ || 
तस्मान्निरस्यति यदा हृदि कायमायेच्छाया विनश्यति तदा खलु सिद्धिरेषा 
| 
कैवल्यलक्षणवती भवति प्रसिद्धेत्युक्तः प्रणम्य पुनरल्लममाह योगी 
|| ७७ || 
भो आदिनाथ मम कारणदेशिकेंद्र दातुं ममाप्रतिमसिद्धिरहस्यमेतत् | 
अत्यादरादनुगृहीतविलासभाषावेषस्त्वमागत इति स्म न वेद्मि किंचित् || 
७८ || 
देव क्षमस्व कृपयाऽद्य ममापराधं दासोऽस्मि तेऽहमिति तत्पदयोः पपात 
| 
उत्थाप्य तं प्रभुरनुत्थितमस्य चित्तं कृत्वा 
शिवानुभवपूर्णमथाब्रवीच्च || ७९ || 
लोहं यथैव पुटपाकवशाद्विभाति तद्वद्विरागपरिपाकवशात्फलाप्तिः 
| 
गोरक्षनाथमिति सत्कृपयाल्लमेंद्रे पश्यत्यनुग्रहदृशा विचचाल रागः 
|| ८० || 

पृ० २६) तेनैव सार्धमभिदुद्रुवुरस्य 
तावन्मात्सर्यदंभमदमुख्यमहोपसर्गाः | 
संभाषणादपगतौ तदबोधगर्वौ तद्धस्तमस्तकतयाऽपससार माया || 
८१ || 
संप्रार्थयत्प्रभुमपारकृपाम्बुराशिं गोरक्षसंयमिवरो जगदेकबन्धो | 
धन्योऽस्मि तावकपदाब्जपरागलेशसंस्पर्शनादधिकमप्यहमद्य याचे || ८२ 
|| 
आज्ञापयोत्तमगतिं मम भक्तबन्धो बन्धो हि सिद्धपदवीरितकायसिद्धिः | 
इत्यर्थयन्तमनुगृह्य परार्थवेषस्तोषं पुपोष वचनामृतधारयास्य || 
८३ || 
गोरक्ष साधु शृणु किं बहुनोदितेन यावन्न संत्यजति मायिककायसंगं 
| 
आत्मा न तावदुदयात्तनुसिद्धिरेका बोधस्य केवलमसाधनमेव जन्तोः || ८४ 
|| 
यद्युत्सहेत हृदयं तनुसिद्धिमोक्षं सत्साधनद्वयमिदं सममेव लब्धुं 
| 

पृ० २७) योगसिद्धिपरीक्षायां प्रभुगोरक्षकयोः संवादः | 

तर्हि द्वयोरपि गती परिहृत्य भक्त्या श्रीमद्गुहेश्वरपदाम्बुरुहे भजस्व 
|| ८५ || 
शीतापनोदमिव पाककथाप्रवृत्तो भक्तो गुहेशपदयोस्तु समस्तसिद्धिं | 
आप्नोषि तं परिचरेति गुरूपदिष्टो निष्ठामवाप्य हृदये गुरुमाह योगी 
|| ८६ || 
स्वामिन् गुहेश इति कोऽयमपूर्व उक्तस्सोऽयं क्व वा वसति खेलति 
किंप्रकारः | 
तं केन वात्र विधिना यमहं भजेयं ब्रूहीति तेन 
विनयादुदितोऽब्रवीत्तम् || ८७ || 
गोरक्ष संशृणु गुहेश्वरशब्दवाच्यो नान्यो मदस्ति भुवनत्रितयेऽपि 
नूनं | 
निःसंशयो भव मनस्यकलंकवर्त्मा मामेव भावय सदाऽऽत्मसमाहितोऽसि 
|| ८८ || 
नाम्ना गुहेति परमात्मनिवासभूमिस्तस्यां सदा पतिरहं निवसामि नूनं 
| 
तन्नाम मामकमिदं कुहनानृमूर्त्या सर्वत्र साधु विहरामि बुधावनाय 
|| ८९ || 
तस्मादहं सकलभूतहृदंतराले तिष्ठामि वल्लभतयेति भजन्ति ये 
मां | 
तेषां च निर्मलधियां मम नास्ति भेदस्सोऽहं तथैव सततं हृदि 
भावयस्व || ९० || 

पृ० २८) मायाप्रपंचकलनं सकलं त्विदंता 
तत्संगतोपहितजीवचितिस्त्वहन्ता | 
सोऽहंतया द्वयमिदं प्रविलाप्य पूर्णाहंतामये शिवपदे 
स्थितिरित्युपास्तिः || ९१ || 
इत्थं निरंतरमुपास्तिरता हि जीवन्मुक्तिं भजन्ति भुवि 
केवलभक्तिनिष्ठाः | 
तस्माद्गुहेश्वरमुपास्व निजात्मबुद्ध्या कैवल्यमाप्नुहि 
बुधेत्युदितोऽब्रवीत्सः || ९२ || 
अध्यात्मशास्त्रकृतवासनयाऽलमार्य त्वं चेद्गुहेश्वर इदं किमु 
लिंगमंगे | 
चिज्ज्योतिषस्तव निरंजननिर्गुणस्य भेदोऽस्ति किं भ्रमकृतो निकृतोपयुक्तः 
|| ९३ || 
गोरक्षमाह गुरुरस्म्यहमद्वितीयो भक्तेष्वनुग्रहदृशा धृतविग्रहः सन् | 
चित्प्राणलिंगमपि हस्ततले बिभर्मि 
श्रेष्ठैरनुष्ठितमिहान्यजनोऽनुतिष्ठेत् || ९४ || 
लोकोपकारकृतये बहिरिष्टलिंगं धृत्वा चरामि न भिदा मम तावता 
स्यात् | 

पृ० २९) योगसिद्धिपरीक्षायां प्रभुगोरक्षकयोः संवादः | 

अन्तर्बहिःस्फुरितदिव्यपरप्रकाशलिंगैक्यसंगतिमुदा हरतः स्ववेषात् || 
९५ || 
विज्ञानभक्तिसुविरक्तिमतां मतानि विच्छेदकान्यखिलसंशयबन्धनानां 
| 
सोऽहं पुरा रचितवान्यदसीति कोटिसंख्यायुतानि वचनानि जगद्धितार्थं 
|| ९६ || 
तानि श्रुतिस्मृतिपुराणशुभागमार्थतात्पर्यसंग्रहतया सुविभावितानि | 
शृण्वंति ये त इह साधनतारतम्यान्मुक्तिं प्रयान्ति हतकिल्बिषचेतनास्ते 
|| ९७ || 
धात्र्यां खुरल्युदितसाधनसाधकार्थो नानाविधायुधधरो हि 
परोपकृत्यै | 
तद्वन्ममापि समयोचितवेषभाषानैश्चल्यभंजनकृते न भवन्ति योगिन् || 
९८ || 
येषां यथा हृदयवृत्तिरहं तथैव तेषां विमुक्तिपथमाशु 
समादिशामि | 
तद्वन्ममापि समयोचितवेषभाषास्संतीव वस्तुत इमा न निरंजनस्य || ९९ 
|| 
धात्र्यामहं सकलभक्तविरक्तचित्तक्षेत्रेषु भक्तिशिवबोधसुबीजराजिं | 

पृ० ३०) वप्तुं दधामि शरणोचितयोगमुद्रां गोरक्ष तेन मम भेदकथा 
कुतः स्यात् || १०० || 
के वागताः क्व नु कथं किमिति स्वचित्ते स्याच्चेद्विकल्पकलनं कथमस्य 
भक्तिः | 
सर्वं मयीति शिवसौख्यसुधाब्धिमग्नो भक्तिं भजेत परमां 
गुणगंधशून्यां || १०१ || 
सोऽहं तदेतदिति तद्वदहं ममेति नोदेति यद्वदभिमानलवस्तथैव | 
वर्ते जलान्तरसरोरुहपत्ररीत्या निर्लेपतामनुभवामि सदैव योगिन् || १०२ || 
ये त्वंगलिंगयुगसंगतिबोधनिष्ठास्तेषां हि षट्स्थलविवेकितया 
मतोऽस्मि | 
संगं विसृज्य परिपूर्णशिवैक्यभावा ये चिन्मयाश्चिदहमेव भवामि 
तेषां || १०३ || 
ज्ञेयो मदीयमहिमैष न संशयोऽत्र स्याच्चेत्तवाद्य स परीक्ष्य 
समाधिमेहि | 
उक्त्वेति नीलजलदान्तरविद्युदुद्यल्लिंगे विलीनहृदयोऽथ समाहितोऽभूत् || 
१०४ || 
गोरक्षयोगिनि तदा प्रभुहस्तलिंगं स्वीकर्तुमिच्छति करेण बलाद्गृहीत्वा 
| 

पृ० ३१) गोरक्षं प्रत्यल्लमकृततत्वोपदेशः | 

स्पृश्यं न दृश्यमपि तद्गगनायमानमासीत् सविस्मितमनाः प्रभुमाह 
भीतः || १०५ || 
युष्माकमीश महिमा निगमैरवेद्यः कोवाल्पधीरयमहं परिशीलनेऽस्य | 
साम्यं भजेत गजदन्तपरीक्षयेदं तन्नाथ मामनुग्रहाण हितोपदेशात् 
|| १०६ || 
शिष्यो हि सद्गुरुवरेण परीक्षणीयो नो जातु शिष्यबटुकेन गुरुः 
परीक्ष्यः | 
तद्रक्ष मां प्रभुगुरो शिवदीक्षयेति गोरक्षनाथविनुतोभवदक्षरेशः 
|| १०७ || 
दीक्षाममुष्य कृपयान्तरनुग्रहीतुं शिक्षाक्रमैस्तमथ लक्षविधैः 
परीक्ष्य | 
प्रक्षीणसिद्धिजडिमग्रथनाय तस्मै मोक्षप्रदं 
समदिशद्गुणशून्यतत्वं || १०८ || 
गोरक्षकः प्रभुगुरोरुपदेशमात्रात्सामोदहेमसदृशो विरराज विप्राः | 
किंचाल्लमांबुधिकृपामृतपानतृप्तः सिद्धीस्तदैव सकलाः 
शिथिलीचकार || १०९ || 
मायां निहत्य निजकायगुणान् विजित्य स्थूलं च सूक्ष्ममुभयं क्रमशो 
ग्रसित्वा |  

पृ० ३२) स्थित्वाथ कारणतनौ विससर्ज वज्रकायभ्रमं चिदमलाभ्रतनुः 
स योगी || ११० || 
गोरक्षको भ्रमरकीटनयेन सद्यः कारुण्यतः प्रभुगुरोरुपलब्धविद्यः | 
मुक्तो बभौ परशिवाद्वयबोधसिद्ध्या जीवन्नपि 
प्रतिनिवृत्तमृषाप्रपंचः || १११ || 
संगं विसृज्य भविभिर्भवबंधमुक्तश्चिह्नानि शैवविहितानि तनौ 
गृहीत्वा | 
अद्यापि तिष्ठति रसातलमाश्रितोऽयं गोरक्षसंयमिवरः 
शिवभक्तियुक्तः || ११२ || 
इति भृगुसुतमुख्याः सुव्रताः श्रीगिरींद्रे 
प्रभुकृतशिवदीक्षादक्षगोरक्षचर्या | 
श्रवणपुटनिपीता भुक्तिमुक्ती प्रसूते तदधिकरुचि यूयं धारयध्वं 
शृणुध्वं || ११३ || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां प्रभुलिंगलीलायां 
गोरक्षानुग्रहवर्णनगतिर्नामैकोनविंशोऽध्यायः || 

पृ० ३३) श्रीनंदिकेश्वराय नमः || 

अथ विंशोऽध्यायः || 

सूत उवाच- 
श्रीसिद्धवीरशरणा लिंगजंगमदेहिनः | 
मुमुक्षवो मुनिगणा लीलां शृण्वन्तु सत्प्रभोः || १ || 
इत्थं गोरक्षनाथस्य सारविद्योपदेशनात् | 
संपाद्य कृतकृत्यत्वं सिद्धनाथपदं ददौ || २ || 
तेन श्रद्धान्वितेनाथ सत्कारैः परिपूजितः | 
तदाश्रमाद्विनिष्क्रम्य ययावन्यत्र भूसुराः || ३ || 
लोकैकपावनीं लोलतरंगां मंगलप्रदां | 
पातालगंगामुत्संगे ददर्श श्रीगिरेः प्रभुः || ४ || 
तस्यास्तटभुवि प्रोद्यत्पर्णशालाविराजितं | 
मुन्याश्रमं ददर्शाग्रे धन्यैर्मान्यतमं महत् || ५ || 
रसालसालपनसखर्जूरार्जुनकेसरैः | 
किंशुकप्रमुखैर्नानाद्रुमैरत्यन्तशोभितं || ६ || 
पुण्ये तत्राश्रमे व्याघ्राः क्रीडन्ति हरिणैः समं | 
चुंबन्ति बभ्रुवदनं मूषकास्तैश्च चुंबिताः || ७ || 
करिणस्तत्र पंचास्यैस्सख्यं कुर्वन्ति संततं | 

पृ० ३४) मार्जारैः कीरशिशवो हास्यलीलां वितन्वते || ८ || 
सहैव निवसन्त्यत्र मयूराश्च भुजंगमाः | 
अन्ये प्रतीपजातीयास्सजातीया इवासते || ९ || 
समागतं प्रभुं दृष्ट्वा तेन मार्गेण भूसुराः | 
प्रत्युद्गम्य कृतार्थाः स्म इति चित्तेषु मेनिरे || १० || 
मुनयोऽल्लममर्घ्याद्यैः पूजयित्वोन्नतासने | 
उपवेश्य स्तुतिशतैः स्तुत्वा स्तुत्यं तमूचिरे || ११ || 
प्रभो सर्वज्ञ भाग्येन जातं त्वद्दर्शनं हि नः | 
रक्षणीया वयं सर्वे त्वया सद्गतिदर्शिना || १२ || 
परीक्ष्य गोरक्षयतिं दीक्षां दत्वा सुरक्षितं | 
कृतवानिति विज्ञाय त्वां द्रष्टुं तावदुत्सुकाः || १३ || 
प्रतीक्षमाणास्सततं भवदागमनं वयं | 
तदाद्युत्कंठितस्वान्ता निवसामोऽत्र सद्गुरो || १४ || 
अनुग्रहोऽयं भवतां यदत्रागमनं शुभं | 
फलितं हि तपोऽस्माकमद्यैवानुगृहाण नः || १५ || 
स त्वं तत्वरहस्यार्थमुपदिश्य कृपाम्बुधे | 
शिष्यत्वेनानुगृह्णीष्व मुनीनस्मान्भवार्दितान् || १६ || 

पृ० ३५) अल्लमस्य सर्वैऋषिभिस्साकं संभाषणम् | 
 
इति संप्रार्थितः सर्वैर्मुनिभिर्जातकौतुकः | 
प्रभुः प्रसन्नहृदयो बभूवानुग्रहेच्छया || १७ || 
तेषां प्रार्थयतां प्रभुर्यमवतां कायाम्बुधौ संस्थितं 
चेतोदिव्यमणिं तदूर्ध्वपदवीमानीय लिंगाह्वये | 
शाणे साधु निघृष्य तत्र जनयन् ज्ञानप्रकाशं परं 
सन्निष्ठाह्वयवज्रसूचिभिदया चक्रे बिलं तस्य सः || १८ || 
संधायात्र च बुद्धिसूत्रममलं तल्लोलतां वारय-
न्भेदं चाहमिदं त्वमित्यनुसृतं प्रोल्लंघ्य तं प्रापयन् | 
पश्चात्पश्चिमवाहिनीं स्थलकुलेष्वाज्ञातमास्थापय-
न्मौनींद्रान्प्रणवानुसंधिसुखितान्कृत्वाऽब्रवीदल्लमः || १९ || 
इमामशुक्लकृष्णाख्यामविज्ञाय क्रियां हृदि | 
कृपां न लभते शंभोश्चिदम्बरनटेशितुः || २० || 
विना महेश्वरकृपामन्तरंगं न शुध्यति | 
अन्तः शुद्धिमृते भ्रान्तिर्न नश्यति मुनीश्वराः || २१ || 
अनुत्सृज्य मनोभ्रान्तिं न शिवज्ञानमर्हति | 
तद्विना नहि मोक्षोऽस्ति श्रुतियुक्त्यनुभूतिभिः || २२ || 

पृ० ३६) तच्छ्रुत्वा मुनिवर्यैस्तैः प्रार्थितः शिवदीक्षया | 
कृतार्थीकृत्य तान्सर्वान्पुनर्वचनमब्रवीत् || २३ || 
कैवल्यमुक्तेर्मौनींद्राः कीलकं साधकोचितं | 
सदैव हृदि लिंगैक्यसावधानतया स्थितिः || २४ || 
इत्थमाज्ञाप्य तैर्भक्त्या पूजितो गुरुरल्लमः | 
ददर्श पुरतो गच्छन्महाविपिनमग्रतः || २५ || 
भानुमद्दीप्तिलेशस्याप्यप्रवेश्यं यदंतरं | 
लतापटलसंस्यूतनीरन्ध्रतरुमण्डलं || २६ || 
तत्कुंजाः कुंजरौघानां विहारावासतां गताः | 
चरन्ति यत्र सिंहाश्च व्याघ्रखड्गादयो मृगाः || २७ || 
तिर्यग्भिरपि तैर्देवः सेव्यमानो व्रजन्पथि | 
अग्रे ददर्श मृगयुं क्रूरमाकारनिष्ठुरं || २८ || 
दारुकोटरयंत्राणि वैययाघ्रशकटानि च | 
ग्रंथिकीलितसूत्राणि श्येनबभ्रुशुनां गणान् || २९ || 
तथा शशकजालानि शिक्यानि यवनीपटान् | 

पृ० ३७) व्याधं प्रति अल्लमस्य हितोपदेशः | 

मृगयासाधनान्यन्यान्यानयन्तं महावलं || ३० || 
नेत्रपात्रोरुगात्राणां मृगाणां चित्रवर्त्मनां | 
गणानाशु जघानैष पत्रिणैकेन लुब्धकः || ३१ || 
करिणः सिंहवत्सिंहांस्तथा शरभवच्छरैः | 
मारयामास बहुधा मृगानिव मृगादनः || ३२ || 
अन्यानि जन्तुसन्तानान्येकैकेन शरेण सः | 
जघान लीलयाऽटव्यां किरातः कालमृत्युवत् || ३३ || 
तं वीक्ष्य राक्षसाकारमल्लमो हृद्यमन्यत | 
अनेन जन्तुविततिर्हतासावन्तकातिथिः || ३४ || 
वीक्ष्योपेक्ष्य कथं यास्यामेतत्कार्यं कथंचन | 
निवार्यमनुगृह्यैव क्रौर्यमस्येत्यथाब्रवीत् || ३५ || 
अहो किमिदमुत्सृज्य मृगयासौख्यमान्तरं | 
वृथा क्लिश्नासि बहुधा बहिर्मृगयुतां गतः || ३६ || 
प्रभोर्वाक्श्रवणेनैव तद्दर्शनहतैनसः | 
तस्याभून्मतिरुत्कृष्टा महत्संगो हि तादृशः || ३७ || 
उवाच स प्रभुं हर्षात्प्रणम्य पदपद्मयोः | 

पृ० ३८) भक्त्या परमया युक्तस्त्यक्तशस्त्रः कृतांजलिः || ३८ || 
मामन्तर्मृगयासौख्यमुपदिश्य कृपानिधे | 
कृतार्थयेति विज्ञप्तः प्रभुः प्राह कृतानतिं || ३९ || 
कायः काननमत्र तिष्ठति मृगोऽहंकारनामा शुन-
स्तद्ग्रासैकचणान्मनो निगलतो बध्वेंद्रियाण्यत्यजन् | 
नीत्वा वायुनिरोधजालवलयं सुज्ञानदृक् तं मृगं 
धृत्वा धैर्यधनुर्विवेकमृगयुस्तद्वेधदक्षो भवेत् || ४० || 
सोऽहंभावशरं शरासनगुणे संधाय तं पातयं-
स्तेन ज्ञानधनंजये सुरुचिरं पक्त्वा शिवस्यार्पयन् | 
भक्षेदित्युपदिश्य सद्गुरुवरस्तेनापि तत्कारय-
न्नानंदामृतसिंधुमग्नहृदयं चक्रे किरातं क्षणात् || ४१ || 
इत्थं किरातमनुगृह्य ततोऽवरुह्य श्रीपर्वतादथ तदुत्तरदेशमार्गे | 
गच्छन्प्रभुर्निजपदांबुजदर्शनेन संक्षीणपूर्वकलुषान् 
व्यतनोदशेषान् || ४२ || 
ये मानिनीस्तनभराहितदृग्विलासाः कामस्य किंकरजना 
रतिसौख्यलुब्धाः | 
ते चापि तं प्रभुमवेक्ष्य विवेकनिम्नाः सन्मानतः सुगतिमेव 
ययाचिरेऽद्धा || ४३ || 

पृ० ३९) नानाजनपदगतजनानामल्लमकृतनानाविधोपदेशः | 

तानल्लमोऽप्यतनुतान्तरकुण्डलिन्याः शक्तेः प्रबोधनवशाद्युवतेः 
शुभांग्याः | 
गोष्ठ्या विरक्तिभरितान् विकसद्विहारानानन्दमग्नहृदयानवनौ विचित्रं 
|| ४४ || 
अन्यांस्तथानुसरतो रससिद्धिकामानात्मीयबिंदुमयदिव्यरसं निरुध्य | 
अन्तर्दृढं भजत सिद्धिसुखं तदीयमित्यादिदेश 
भगवानखिलांतरात्मा || ४५ || 
संप्रार्थितो रसघुटीपटुसिद्धिमन्यैः प्राह प्रभुः स्मितमुखो रस एव 
बिंदुः | 
निष्पंदवायुरतुलौषधमात्मचित्तं मूषाऽग्निरेव मणिपूरपदं विदन्तु 
|| ४६ || 
धृत्यैव तस्य परिपाकवशेन जाता सैवोन्मनी रसघुटी 
स्फुटमात्मसिद्धा | 
लब्ध्वैव तां हरमहेशसदाशिवोर्ध्वस्थानाप्तिरेव निजसिद्धिरियं हि 
नित्या || ४७ || 
इत्यल्लमः क्षितिजनानुपदिश्य सारं संरक्ष्य तानथ गतः पुरतो 
ददर्श | 
अन्यत्र वन्यफलपुष्पसमग्रमग्र्यं मुन्याश्रमं 
श्रमनिवारकमाश्रितानां || ४८ ||

पृ० ४०) 
माकंदचंदनकपित्थरसालसालमालूरचंपकमुखाखिलशाखिसांद्रं | 
सत्यव्रतैः समयिभिः कृतनित्यकृत्यनैमित्तिकादिनियमैः परितः परीतं 
|| ४९ || 
यत्राह्वयन्ति विरुतैरतिथीनिवासन्माकंदशाखिषु पिका मधुरैः 
समंतात् | 
आगच्छतात्त 
पिबताध्वमखण्डसौख्यास्सत्कंदमूलफलसाररसान्मदीयान् || ५० || 
तृष्णां निवारयत निर्मलवारिपूरैरागच्छतेति सरसीषु समाह्वयन्तः 
| 
आभान्ति हंसकलहंसरथांगरंगत्क्रौंचादिपक्षिनिवहा 
ललितैर्निनादैः || ५१ || 
वृद्धेषु तापसवरेषु गृहीतकीशहस्तावलंबनपरेषु नदीनदादीन् | 
गच्छत्सु तत्र तदुपर्यनुयान्ति कीराश्छायार्थमेव 
विकसन्निजपत्रसांद्राः || ५२ || 
यस्मिंस्तपःकृशमुनींद्रजटाभरैस्तैः 
संताडितोच्छ्वसितभोगिगणश्रमाम्भः | 
प्रोत्सादयन्ति मदहस्तिघटाः स्वकीयश्रोत्रछलव्यजनवीजनतः समन्तात् 
|| ५३ ||  

पृ० ४१) वनपशुकृतमुनिसेवनवर्णनम् | 

मासोपवासमुखघोरतरव्रतस्थान् यत्रासनस्थिरतया रहितान् विलोक्य | 
तिष्ठंति पृष्ठत उपेत्य बलार्थमेषां व्याघ्राः 
स्वपृष्ठभृततत्तनवो महान्तः || ५४ || 
पंचाग्निमध्यतपसा परितप्यमानान् दृष्ट्वा मुनीनिभगणः 
करपूरिताम्भः | 
आनीय तत्सविधदेशमहो समन्तात्संसेचयत्यनुदिनं विनयेन नम्रः || ५५ 
|| 
वाचंयमेषु जरठेष्वथ यत्र मौंजीनिर्मित्सयोद्यतकरेषु 
गृहीतदर्भाः | 
आगत्य तांस्तदुपयुक्ततया विदार्य यच्छंति तत्करतले स्वयमच्छभल्लाः 
|| ५६ || 
हंसाश्च यत्र बिसकाण्डचयं विभज्य 
चंचूभिरंचदतिसूक्ष्मतदीयतंतून् | 
आकृष्य ऋष्यधिपभावितयज्ञसूत्रकृत्यै ददत्युदितभक्तिरसास्तदानीं 
|| ५७ || 
छात्रेषु यत्र समिदाहरणालसेषु नश्येद्बताग्निरिति वृद्धकपिव्रजोऽपि | 
आनीय तत्र समिधः स्वयमादधाति बर्ही स्वबर्हविसरैर्ज्वलितं करोति || 
५८ || 
यत्रावधाननिपुणाः शिवयोगनिद्रां संप्राप्नुवन्ति मुनयो 
हतकर्मपाशाः |  

पृ० ४२) तत्पर्णवेश्मनिकटे सततं मृगेंद्रा रक्षार्थमेव निवसन्ति हि 
जागरूकाः || ५९ || 
वेदत्रयं पठति यत्र तदर्थबोधमभ्यस्यति स्फुटमुपन्यसनं च 
वाग्भिः | 
तर्कादिशास्त्रसमितेर्विदुषां समूहे कुर्वत्यनूच्चरति कीरगणस्समन्तात् 
|| ६० || 
मंत्रागमार्थरसिकोदितसामगानैः 
श्रौषड्वषट्प्रमुखतांत्रिकघोषणैस्तत् | 
आलिंपताचरत रंगलतां विधत्तेत्यर्घ्यादिशोधनमुदाररवैश्च रेजे || 
६१ || 
किंचातिथीन् कुतपकालसमागतांस्तानभ्यर्च्य मृष्टमशनं प्रयता 
ददध्वं | 
इष्टं व्रतिभ्य इति चार्चयतेति भिक्षूनश्रूयतात्र बटुकान् प्रतिगौरवी 
वाक् || ६२ || 
रुद्राक्षभस्मविलसद्वपुषां मुनीनामत्यद्भुतांतरतपस्सु समाहितानां 
| 
कर्षन्ति तानवयवान्हरिणा निजांगैर्हर्षेक्षणाम्बु च पिबन्ति 
शुकीशुकाद्याः || ६३ ||  

पृ० ४३) मुनीन् दृष्ट्वाऽल्लमस्य स्वमनसि विचारः | 

एवंविधं मुनिवनं रुचिरं विलोक्य हृद्यल्लमोऽमनुत तेषु कृतानुकम्पः | 
आहो प्रयासबहुलाल्पफलं हि कर्म कुर्वन्त्ययोमयविभूषणवद्वृथाऽमी 
|| ६४ || 
ग्रामान्गृहाणि च विसृज्य महाटवीषु 
स्थित्वाप्यथेश्वरपदाम्बुजयोरकृत्वा | 
ध्यानं प्रबोधरहितास्तृणपर्णभाजो यज्ञादि कर्म बहुलं पटतां 
प्रयान्ति || ६५ || 
आहो न सन्ति शयनासनभोजनादौ घोराटवीषु रमणीयगृहाण्यमीषां 
| 
नाच्छादनाय कमनीयदुकूलशाट्यो वल्कानि कर्कशतराणि तु कष्टमेतत् 
|| ६६ || 
धर्तुं न रत्नखचितोज्ज्वलभूषणानि रुद्राक्षतामरसबीजसरान् विना 
स्युः | 
नित्याग्निहोत्रकृतभूतिमृतेन चैषां 
श्रीचंदनागरुमृगीमदमुख्यगन्धाः || ६७ || 
क्षुत्तृष्णयोः प्रशमनाय तरुहदादीनाश्रित्य घोरतपसा किमु 
साध्यमेषां | 
स्वर्लोकसौख्यमनुभूय तु भूय एव क्षोणीं गताः किमु पुनर्न पतंति 
मायां || ६८ || 

पृ० ४४) मायाऽऽत्मतत्वविदुषा प्रथमं हि जेया 
तत्साधनौपयिकदिव्यकलामबुध्वा | 
एतद्भयानकजडाधिककर्मपाशैर्बंधं स्वयं द्रढयितुं प्रमदः 
किमेषां || ६९ || 
स्नानं यदि त्रिषवणं भुवि मुक्तिहेतुर्मीनादयो जलचराः किमु 
मुक्तिभाजः | 
नश्येद्भवः स्वयमधःकरणेन शीर्ष्णस्तर्हीदृशी हि जतुका किमु 
बंधमुक्ता || ७० || 
किं मौनमात्रविजिता भवतीह माया मीनग्रहाय न बकः किमु मौनमास्ते 
| 
शास्त्राण्यधीत्य सकलानि किमार्जितव्यं कीराः पठन्ति न 
किमप्युदितानुसारात् || ७१ || 
किं वायुभक्षणपरो भुवि मोक्षमेति व्याला ग्रसन्ति पवनं न किमास्तथा 
चेत् | 
तत्कर्मजाड्यभरितादपसर्पतीयं माया कदापि नहि तेन विना न बोधः 
|| ७२ || 
ज्ञानं विना न खलु कर्मशतैश्च मोक्षो मायापसारणमृते नहि 
बोधलेशः | 
माया क्रिया हि तदिदं रभसादबुध्वा भ्रान्त्या 
क्रियामनुसरन्त्यविवेकनिम्नाः || ७३ || 

पृ० ४५) मुनीन् प्रत्यल्लमस्य तत्वोपदेशः | 

वापीतटस्थितशिशुर्हि कृपान्वितेन ग्राह्यस्तथैव मुनयोऽपि मुमुक्षवोऽमी 
| 
तत्वोपदेशविधिनैव नयान्मयानुग्राह्या इति प्रभुरवोचत तान् विलोक्य || ७४ 
|| 
किं संकटेन भवतामृषयः क्रियाया नानंत्यमस्ति फलितस्य 
बहुप्रयासात् | 
मोक्षाप्तये सुलभमेव वदाम्युपायं श्रद्धान्विताः शृणुत 
भाग्यवशान्मदुक्तं || ७५ || 
श्रुत्वा प्रभोर्वचनमुत्कलिकाधिरूढैस्संप्रार्थितोऽथ 
मुनिभिश्शुभकांक्षिभिस्तैः | 
आज्ञापयात्महितमार्य वयं हि शिष्या मोक्षैकसाधनमिति प्रभुराह 
भूयः || ७६ || 
येनापि केन विधिना भजतामहिंसामुख्यं विमुक्तिगतिसाधनमामनंति | 
तत्कर्मयोगघटिता भवतां हि हिंसा त्याज्या सदैव खलु सा 
शिवयोगिवर्यैः || ७७ || 
हिंसंति ये जगति संप्रति जन्तुवर्गांस्तानंतकस्तदनु सत्यमिदं हिनस्ति 
| 
तत्कर्मजाड्यमिदमुत्सृजतान्तरंगे विज्ञानकर्मकृतिमर्म वदाम्यमोघं || 
७८ || 

पृ० ४६) अन्तर्यागविधीरितः पशुरहंकारो मरुत्पूरणं 
रज्जुर्यूप इतीर्यते मन इदं विज्ञानमग्निः सुधा | 
चांद्री सोमलतारसो ग्रहगणाः सौषुम्नचक्राण्यमू-
न्यात्मासौ यजमान ईप्सितफलं मोक्षैकसिद्धिर्भवेत् || ७९ || 
इत्यन्तर्मखतत्वबोधघटिताः कर्माणि निर्मूल्य ते 
भूयो निर्मलशैवयोगभरितज्ञानाख्ययज्ञे दृढं | 
दीक्षां प्राप्य गुरुप्रभोः करुणया निर्धूतहृत्संशया 
मायापाशमतीत्य नित्यपरमानंदाम्बुधौ रेमिरे || ८० || 
संध्याजपश्रवणशास्त्रविचारयोगनिष्ठाग्निहोत्रनिगमाध्ययनार्यपूजा
ः | 
सर्वाः क्रियाः परशिवे परिपूर्य पूर्णास्तेऽन्तर्विचारपरमा मुनयो 
बभूवुः || ८१ || 
प्रभुगुरुकरुणापांगेक्षणैरीक्षितास्ते सपदि 
विगतबन्धास्संप्रदायैकनिष्ठाः | 
परशिव इति देवं पंडितास्ते विदित्वा पुनरपि कृतपूजाः प्राहुरेनं 
मुनींद्राः || ८२ || 
गुरुवर भुवि मायोत्पत्तिकाले मुनीनां सकलनिगमकृत्येष्वाहतेषु त्वमेव | 

पृ० ४७) मुनिकृतप्रभुस्तुतिवर्णनम् | 

हृदयकुहरवासी तावदस्मानरक्षीरिदमपि विदितं नः साधु दुर्वासैव 
|| ८३ || 
परमपुरुष युष्मत्सेवयाऽद्वैतमुक्तिः करतलकलिता न कारणं 
भाग्यमत्र | 
इति मुनिभिरधीशः स्तूयमानः समन्तादनुमतिमथ दत्वा 
स्वान्तरन्तर्हितोऽभूत् || ८४ || 
अथ पुनरपि भक्तान्रक्षितुं तत्र तत्र स्वयमपि 
परिदृश्यस्साधुचित्तैक्यवश्यः | 
चरगुरुशिवलिंगाराधनं साधकानां प्रतिपदमुपदिश्य श्रीगुरुः 
संचचार || ८५ || 
त्रिपुरभिदनुमत्या ये गणा भूमिभागे विदितसकलवृत्ताः 
पूर्वविज्ञानयुक्ताः | 
इह जनिमलभन्त ब्राह्मणाद्यन्ववायेष्वधिकृतशिवदीक्षास्ते प्रभुं 
प्राप्य हृष्टाः || ८६ || 
प्रमथकुलमिदं नः पावनं लोकरक्षाकरधृतशिवदीक्षं नास्ति 
भेदोस्य किंचित् | 
अकुलमपि कुलानामग्रतः पूजनीयं भवतु मधुवशादित्यब्रवीद्देवदेवः 
|| ८७ || 
अधिगतशिवदीक्षा अन्यकर्मस्वसक्ता 
जगदवनधुरीणाश्चारुगार्हस्थ्यधर्माः | 

पृ० ४८) दृढपरमविरागा ये निराभारदीक्षा यतिमुनिमतरीत्या ते 
भवन्तीत्युवाच || ८८ || 
चरगुरुशिवलिंगाराधनार्थं स तेषां प्रतिदिनमखिलार्थानार्जितुं 
कायिकानि | 
तदनुगुणविधानि स्वैरमाज्ञाप्य देवो भुवनमखिलमेतद्वीरशैवं चकार 
|| ८९ || 
व्यवहृतिमवलंब्याप्येष भक्तान्ववायो मम 
चरणसरोजध्याननिर्धूतदोषः | 
भवतु हृदयनिष्ठां तामसीं तां च जित्वा चरगुरुशिवलिंगाराधने 
जागरूकः || ९० || 
इति गुरुरुपदिश्य स्वात्मतत्वोपदेशं शिवमतहितरीत्या 
स्वान्तरन्वग्रहीत्तान् | 
तदनु तदनुमत्या ते परं शीलवन्तस्सततमभवभक्त्या वर्द्धमाना 
बभूवुः || ९१ || 
कथितमखिलमेतत्साधकानुग्रहार्थं प्रभुगुरुचरितं वः शौनकाद्या 
मुनींद्राः | 
पठति परमभक्त्या यः शिवाराधनान्ते प्रभुरधिकममुष्मै 
वांच्छितार्थं ददाति || ९२ || 

इत्यार्षे श्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां प्रभुलिंगलीलायां 
साधकानुग्रहवर्णनगतिर्नाम विंशोऽध्यायः | 

पृ० ४९) नंदिकेश्वराय नमः || 
अथ एकविंशोऽध्यायः || 

श्रीसिद्धेश्वरवीरदेशिकपदाम्भोजार्चनातत्पराः 
श्रुत्वा भक्तिरहस्यमेव गुरुणा तेनोपदिष्टं महत् || 
नंदीशो बसवाह्वयः समतनोद्यच्छून्यसिंहासनं 
तच्छ्रोतुं रसिकाः प्रभोश्चिदमला लीलाऽनुसंधीयतां || १ || 
अथात्र कल्याणपुरेऽल्लमप्रभोर्महोपदेशात्प्रतिभासमृद्धिमान् || 
प्रवृत्तिमार्गं बसवः परित्यजन्निवृत्तिमार्गैकरसो बभूव सः || २ || 
ततोऽस्य कामाद्यरिनाट्यवैभवं विभग्नमासीद्गलिता गुणोद्धतिः || 
दृगिंद्रियाणां प्रमदो लयं गतो मदास्तथाष्टौ दलिताः पलायिताः 
|| ३ || 
षडूर्मयः स्थातुमितो भयान्वितास्तथैव कर्मेंद्रियधैर्यमाहतं || 
गतोऽस्य षड्भावविकारसंभ्रमो मनस्तु तस्य स्तुतिनिंदयोः समं || ४ || 
तदंतरंगं शिवयोगसत्क्रियासदासमभ्यासधुरीणतां ययौ || 
जितोपसर्गस्य गुरोरनुग्रहाद्बभूव संतोषसमृद्धिरात्मनः || ५ || 

पृ० ५०) स्वयं ततोऽन्तर्मुखमार्गमाश्रितः प्रबोध्यतां कुण्डलिनीं 
क्रमादयं || 
क्षणादृजूकृत्य तदीयवक्रतां ययौ तदाधारमहागृहांगणं || ६ 
|| 
ततोऽस्य तद्द्वारकवाटबाह्यतो निहत्य कामं जितकालतां गतः | 
प्रविश्य तत्रोपरि हृत्सरोरुहे भवभ्रमोच्चाटनतत्परोऽभवत् || ७ || 
तदूर्ध्वगो भ्रूयुगमध्यमण्डले सुबिंदुरत्नं स्थिरतामवापयन् | 
निजानुभूत्या बसवोऽन्वभूच्चिरं प्रबोधसाम्राज्यसुखं हृदन्तरे || ८ || 
अथैष योगः सगुणो वशंगतः कथं पुनर्निर्गुणयोगसाधनं | 
गुरुः कदाऽऽगत्य ममोपदेशनं करिष्यतीत्यंतरचिंतयच्चिरं || ९ || 
कदाऽल्लमोऽमेयमहाप्रभाववान् गृहं समायास्यति भाग्यतो मम | 
कदा मदीयान्तरसंशयच्छिदा प्रभूपदेशादचिराद्भविष्यति || १० || 
मदन्तरंगस्थितमीदृशं सुखं कदा भवेद्वा सहजं कृपावशात् |

पृ० ५१) शून्यसिंहासननिर्माणोपक्रमः | 

चिदंबरेशस्य महानटात्मनः कथं निरालंबतया प्रवर्तनं || ११ || 
स केन वेषेण कयाऽपि भाषया क्व केन रूपेण गुरूद्वहः स्वयं | 
समागमिष्यत्यथ तद्विभावने ममास्ति किं वा सदुपायचिन्तनं || १२ || 
मयाऽप्रमत्तेन सदाऽवधार्यमित्ययं कृतोहः प्रभुणा पुरात्मनः || 
अनुग्रहोक्तं गुणयोगमाश्रयन्नुपासनामेव दृढीचकार सः || १३ || 
स इत्थमात्मन्यवलोक्य शांभवीप्रपंचमभ्यंचितभद्रपीठवत् | 
विभाव्य तत्राल्लमसद्गुरूत्तमं निवेश्य सद्भक्तिरसादपूजयत् || १४ || 
हृदन्तरस्थं सुदृढं विभाव्य तद्बहिश्च पूजार्थममुष्य सद्गुरोः | 
स शून्यसिंहासनमेकमद्भुतं सुशिल्पिना कारयितुं समुद्यतः || १५ || 
स तप्तजांबूनदराशिमुज्ज्वलं महार्घरत्नौघचयं समानयन् | 
क्षितौ क्रियाकौशलवत्सुशिल्पिनस्समाह्वयामास विचार्य पंडितैः || १६ || 
तदाज्ञया निर्ममिरे सुशिल्पिनः सुधांशुकान्तोपलकुट्टिमं पुरः | 
तथास्य सोपानततीर्हरिन्मणीसुहीरगोमेधिकवालवायजैः || १७ || 

पृ० ५२) क्रमेण तस्योपरि यत्ननिर्मिता सुवर्णरत्नालिभिरुन्नतोन्नताः | 
पृथग्यथान्यायमवेक्ष्य शिल्पिभिः प्रदीप्तसप्तावरणोरुभित्तयः || १८ 
|| 
तदन्तरालेषु धगद्धगायिताः प्रकीलिताः स्युर्नवरत्नपंक्तयः | 
अनन्यसामान्यमशोभताद्भुतं चिदभ्रपीठं बसवेन निर्मितं || १९ || 
बहिर्नवद्वारसुशोभितं पुरं तदन्तरे द्वारचतुष्टयोज्ज्वलं | 
तदुन्नतद्वारयुगान्तरालयं रराज तद्द्वारमथोर्ध्वमेककं || २० || 
तदन्तराधारसुलिंगनाभिहृद्विशुद्धिसद्भ्रूयुगमध्यचित्रितं | 
क्रमेण षट्चक्रपथं निधाप्य तच्छिरस्यधुर्ब्रह्मबिलाख्यचक्रकं || २१ 
|| 
धराम्बुबर्हिर्मरुदभ्रमण्डलान्युपर्यधो जीवपरौ न्यधापयन् | 
सुभक्तमाहेश्वरमुख्यषट्स्थलान्यनुक्रमात्पीठवरे न्ययोजयन् || २२ || 
क्षितौ तु काठिन्यमथाम्बुनि द्रवं सदौष्ण्यमग्नौ चलनं प्रभंजने | 

पृ० ५३) शून्यसिंहासनरचनावर्णनम् | 

तथावकाशं गगने च शून्यतां विचित्रमात्मन्यपि स न्यधापयन् || २३ || 
इडोत्तरे दक्षिणतश्च पिंगला सुषुम्नया मध्यगया प्रकल्पिते | 
तयोर्द्वयोश्चंद्रदिवाकरावुभौ यथा स्वयं संचरतस्तथाहि तौ || २४ || 
रराज वीधीपुरि तालुमूलसत्पदोत्तरद्वादशिकान्तभूमिगा | 
चिदंबरं तच्छिखरोपरि स्फुरन्महार्हसिंहासनमुन्नतं बभो || २५ || 
सुशून्यसिंहासनमध्यमे महान्सदाशिवाख्यस्तरुरस्ति निस्तुलः | 
यदस्य मूलं प्रणवः परः स्वयं लतास्तु पंचाक्षरदिव्यचित्कलाः || 
२६ || 
सुमानि वर्णानि पदानि सत्फलान्यमुष्य नादो हि विमुक्तिदो रसः | 
स्वरः प्रकाण्डस्सकलार्थदायको महाद्रुमो रत्नमयो विराजते || २७ || 
महाद्रुमस्यास्य लतेव संगता फणींद्रमूर्धन्यमणिद्युतिर्यथा | 
बभौ स्वयं ज्योतिरमेयचित्कलाशिखेव दीव्यच्छिवतत्वभूरुहः || २८ || 
अहो समस्तानि च साधनान्ययं स्वयं प्रपेदे बसवो विमुक्तये | 

पृ० ५४) स पंचभूतोर्ध्वमहाचिदंबरे चतुर्दशामूनि जगन्त्यवासयत् || 
२९ || 
समस्ततत्वोपरि शून्यपीठिकां जगन्नुतां कारयति स्म सोद्भुतां | 
अहो विचित्रं सकलाश्च देवता यथातथं स्थापयति स्म तत्पुरे || ३० || 
यदत्र नाडीस्सकलाश्च तद्गता मरुन्मयी कुण्डलिनीः सशक्तिकाः | 
निधापयामास सुभक्तिसत्कलास्तथा क्रियाज्ञानकलाश्च मर्मवित् || ३१ || 
सबीजनिर्बीजसमाधियोगयोर्महारहस्योचितकोणनिर्मितिं | 
स्वयं यथादृष्टमकारयन्महानसौ शरण्यो बसवो जगत्त्रये || ३२ || 
भिदा न पिण्डाण्डयुगस्य केवलं विमृश्यतां साधुभिरित्ययं बुधः | 
विकासयामास बहिर्निजान्तरं ययेत्थमस्तूयत सोऽखिलैर्जनैः || ३३ || 
चिदभ्रसिंहासनमीदृशं महत् गुहेश्वराराधनदिव्यसाधनं | 
निजात्मरूढं बसवो विनिर्मितं विभाव्य संतुष्टमना बभूव सः || ३४ 
|| 

पृ० ५५) शून्यसिंहासनं दृष्ट्वा बसवेश्वरस्य विचारः | 

यदत्र चित्रं सकलं हृदि स्थितं नयेन विज्ञाय धियाऽधिरोहणे | 
समर्थ एकः प्रभुरेव नान्य इत्यमन्यतानंदनिमग्नमानसः || ३५ || 
य एव धीरः स्वयमेत्य मद्गृहं महत्वमस्य प्रतिबुध्य निर्भयः | 
समाधिरोक्ष्यत्ययमेव मे प्रभुः स्वरूपबोधेऽयमुपाय एव नः || ३६ || 
इति प्रतिज्ञाय मतौ व्रती भृशं बुधैकगोष्ठ्या समयं नयन्नयम् | 
समागतानां विदुषां प्रदर्शयंश्चिदभ्रपीठं बसवाधिपः स्थितः 
|| ३७ || 
गतिर्हि लिंगं भुवि मानसौकसः स्वरो हि लिंगं मधुरो पिकस्य सः | 
शुकस्य वाग्लिंगमनूदिताक्षरा प्रभोस्तु लिंगं यदिहाधिरोहणं || ३८ 
|| 
विना न सूर्यद्युतिमक्षिगं तमो विनश्यति क्षोणितले यथा तथा | 
विना प्रभोर्दर्शनमीश्वरस्य मे न जातु माया कुटिला विनश्यति || ३९ || 

पृ० ५६) इति स्वयं चेतसि निश्चयं गतः प्रतीक्षमाणः स्वगुरोः 
समागमं | 
पुरेव भक्त्या चरलिंगपूजनं समाचरन्नास्त स दण्डनायकः || ४० || 
तत्काले बसवाधिपस्य भवनं भुक्त्यर्थमेके गता 
केचिद्वेषधराश्च याचनपराः केचित्तु वेश्यारताः | 
तद्योग्यांबरभूषणादि बसवादाकृष्टुमप्यागता 
ये तेषां गणनैव नास्ति नियता लक्षोपलक्षाधिकाः || ४१ || 
तेष्वेकोऽपि न दिव्यपीठममलं द्रष्टुं न शक्नोति त-
त्पृष्टस्तत्र स येन केन बसवो वेत्तीति वक्ति स्फुटं | 
तेनैतत्कथमद्भुतं नियमितं ज्ञातुं कथं शक्यते 
लोके दृष्टचरं जनैरनुभवज्ञानं विनेति ब्रुवन् || ४२ || 
आहो चिद्गगनासनं निरुपमं ब्रह्मादिभिर्वा कथं 
ज्ञातुं चेतसि वा निमज्य बहुधा शक्येत लोकोत्तरं | 
एको वेत्ति बुधाग्रणीस्स बसवो यद्वाऽल्लमो देशिक-
स्सर्पा एव विदंतु तद्गतिमिति प्रोचुश्च सर्वे चराः || ४३ || 
मंत्रे नादलये हठे परिचितास्सद्यंत्रतंत्रोर्जिता 
वेदान्तेष्वधिकास्तथैव कुशलाः षड्दर्शनज्ञानिनः || 

पृ० ५७) बसवस्य प्रभोरागमनविषयकोत्कण्ठावर्णनम् | 

ये दृष्ट्वांऽबरपीठमद्भुततमं दूरान्नमस्कृत्य ते 
दुर्ज्ञेयो बसवेश्वरस्य महिमेत्यूचुः शिरःकंपनैः || ४४ || 
क्व नु गृहमधिगत्य श्रीगुरुर्मे दयालुर्ललितगगनपीठं 
तावदारोक्ष्यतीति | 
तदमलनिजमूर्त्तिध्याननिष्ठागरिष्ठो बसवविबुधमौलिः 
स्वान्तरुत्कंठितोऽभूत् || ४५ || 
इति कथितममोघं शून्यपीठीमहत्वं पठति परमभक्त्या यस्सदा 
सन्मुनीन्द्राः | 
प्रभुगुरुकृपयैव प्राप्तसर्वार्थसिद्धिस्स महितशिवभक्तिः 
स्थैर्यमायाति धन्यः || ४६ || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां प्रभुलिंगलीलायां 
शून्यसिंहासनमहिमाऽनुवर्णनगतिर्नाम एकविंशोऽध्यायः ||

पृ० ५८) श्रीनंदिकेश्वराय नमः || 

अथ द्वाविंशतितमोऽध्यायः || 

सूत उवाच || 
श्रीसिद्धवीरेश्वरदेशिकेंद्रश्रीपादुकाभक्तिरता मुनींद्राः | 
निर्देहतत्वस्य यतींद्रमौलेः प्रभोरमेयस्य कथां शृणुध्वं || १ || 
प्राणेश्वरे दूरगते सुसाध्वी यथा सपुष्पा फलकांक्षिणी स्त्री | 
रत्युल्बणं सोढुमशक्नुवाना चिंतां तदीयागमने करोति || २ || 
तथा प्रभोरागमनेऽनुभूतिस्सुखाभिलाषी बसवाधिनाथः | 
सबीजयोगोदितभक्तिपूर्णश्चिंतां दुरन्तां हृदये ततान || ३ || 
अहो तदारोहणयोग्यमुद्यच्चिदभ्रपीठं रचितं मयैतत् || 
गतास्ततो द्वादशवत्सराश्च प्रभुर्महात्मा न समागतोऽभूत् || ४ || 
प्राणेश्वरेऽस्मिन्ममता मदीया नो याति पारं कथमप्युदीर्णा | 
आगत्य वैकल्यमदो निरस्य चित्तस्य देवः क्व दयां करोति || ५ || 
अर्चावदीशश्शिवयोगमर्म स्वान्ते मदीयेऽधिगमयय सम्यक् | 

पृ० ५९) बसवेशस्य प्रभोरागमनविषयकचिंतावर्णनम् | 

अनुग्रहिष्यत्यखिलान्तरात्मा कदा नु संधास्यति वा मुदं हृत् || ६ || 
प्रज्ञाबलान्मत्कृतदिव्यपीठं राज्ञा यथाज्ञातसुभृत्य कृत्यं | 
तथाऽल्लमेन्द्रानधिरोहणेन वृथा कथं स्यादथवेश्वराज्ञा || ७ || 
इत्थं हृदन्तर्बसवो विचिंत्य स्वयं बहिःस्थातुमनौचितीति | 
एकान्तमासाद्य यथोपदेशं प्राणान् रुरोधासनबन्धधीरः || ८ || 
अर्थेभ्य आहृत्य दशेंद्रियाणि तानि क्रमात्स्थूलतनोर्वियोज्य | 
लिंगानुसंधैक्यपदे सुसूक्ष्मे संस्थापयामास समाधिनिष्ठः || ९ || 
जिता यतः पूर्वसबीजभूमिः प्रभोः कृपायास्तत एव धीरः | 
अवाप्तनिर्बीजसमाधिभूमिश्चिरं निजानंदमयो बभूव || १० || 
समाधिसौख्यानुभवेन नित्यं व्युत्थानकालेऽपि जगत्समस्तं | 
लिंगात्मकं नान्यदिति स्थिरात्मा पुनःपुनश्चापि समाहितोऽभूत् || ११ || 
कदाचिदागत्य समाधिकाले सुनिर्मलेऽन्तर्मुखदर्पणेऽस्य | 
प्रभुः स्फुरन्प्रीतमना विभूतिं दधौ स्वयं निर्मलतत्वरूपां || १२ || 

पृ० ६०) महाप्रसादोऽयमिति प्रभोस्तद्विभूतिमादाय स दण्डनाथः | 
आनंदबाष्पांचितनेत्रपद्मो बभूव भक्त्या पुलकांकितांगः || १३ || 
अन्तर्हितोऽभूत्प्रभुरल्लमोऽथ व्युत्थाय सद्ध्यानसमाधियोगात् | 
विस्फूर्जदत्यूर्जितदक्षनेत्रभुजांगयष्टिर्बसवो बभूव || १४ || 
स भागिनेयं सुगुणाभिधेयं छन्नाह्वयं सज्जनताविधेयं | 
स्वयं समाहूय समाधिदृष्टं विस्पष्टमस्मै कथयांबभूव || १५ || 
यो वेदशास्त्रादिभिरप्यवेद्यस्सोऽयं परं ज्योतिरनादिराद्यः | 
परः शिवोऽस्मत्प्रभुरागतोऽस्मान्नानंदयिष्यत्यचिरेण देवः || १६ || 
इत्थं तदाज्ञापितमात्मनीनं छन्नाभिधोऽयं बसवो निशम्य | 
आनंदलीलामृतपारवश्यात्प्रत्युद्गमोद्युक्तमना बभूव || १७ || 
उत्कण्ठितस्तत्क्षण एव सोऽयमाहूय तान्कर्मकरानशेषान् | 
प्रसाधनायास्य पुरस्य शीघ्रमाज्ञापयामास विभुः समन्तात् || १८ || 
पुरीमलंचक्रुरिमे समन्तात्संमार्ज्य धूलीः परवीथिकासु | 

पृ० ६१) कल्याणनगरस्वच्छताकरणम् | 

सत्कृत्य गन्धोदकसेचनेन पुष्पाणि सर्वत्र तथोपजह्रुः || १९ || 
प्रासादसौधोपरि गोपुरेषु सालेष्वथाट्टालकतोरणेषु | 
सुवर्णकुंभोपरि दर्पणोद्यद्ध्वजावलीसन्नहनं प्रचक्रुः || २० || 
तदुत्सवं पौरजनाः समन्तादाकर्ण्य तत्तद्भवनांगणेषु | 
कस्तूरिकाम्भोभिरथानुलिप्य व्यचित्रयन्मौक्तिकरंगवल्लीः || २१ || 
भित्तीरलंकृत्य विचित्रजालैस्सर्वत्र रत्नोज्ज्वलहेमदण्डान् | 
संस्थाप्य तत्रोपरि दीप्यमाना वितानपंक्तेः परितो बबन्धुः || २२ || 
मुक्तावलिस्वच्छगुलुच्छरेखाः सन्नह्य तद्वन्मणिमालिकाश्च || 
मध्ये कनद्वर्तुलदर्पणालीर्वितानगर्भेषु विनिन्युराढ्याः || २३ || 
रंभोज्ज्वलस्तंभविराजितानि द्वाराणि जांबूनदवस्त्रकूर्चैः | 
सपल्लवैस्सन्मणितोरणैश्च विभूषयामासुरभूतपूर्वं || २४ || 
गृहे गृहे प्रोन्नतकेतनानि प्रबध्य वीथीषु च वाद्यघोषैः | 
यथेनरश्मिः प्रसरेन्न किंचित्तथा बबन्धुर्मणितोरणानि || २५ || 

पृ० ६२) घुमंघुमामोदलसत्प्रसूनप्रवालरत्नावलिभिः समन्तात् || 
धूपैश्च कस्तूरिसुगंधिलेपैरलंप्रचक्रुः पुरि पण्यवीथीः || २६ || 
कल्याणमेतन्नगराधिराजं समस्तकल्याणगुणाभिरामम् | 
लक्ष्मीसरस्वत्युपलाल्यमानं लक्ष्यं बभूवामरपुंगवानां || २७ || 
महोत्सवस्तद्बसवाधिपस्य गृहे सुधर्माधिपतेरिवासीत् | 
उघे हरेति ध्वनिभिर्गणानां लघूकृतोऽभून्मथितांबुराशिः || २८ || 
तदाऽल्लमो मे प्रभुरागमिष्यत्यहो कदा कैस्सह किं प्रकारः | 
न बुध्यते संप्रति कुत्रवीथ्यामिति स्म दध्यौ बसवो हृदब्जे || २९ || 
स्थातुं न युक्तं सदने विधेयः प्रत्युद्गमो द्रागिति भक्तसंधैः | 
स दण्डनाथः सकलैः सभायां विनिर्ययावल्लमदत्तचित्तः || ३० || 
प्रत्युज्जगाम बसवो मणिवालनाथश्रीमाचयार्यवरकिन्नरसंयमिभ्यां | 
सच्छन्नवीरबसवः प्रभुलिंगमूर्तेरासेवितो हठपदार्पणसूरिणा सः 
|| ३१ || 

पृ० ६३) बसवस्य प्रभोः प्रत्युद्गमनवर्णनम् | 

अन्यैरनन्यहृदयैरभितो गजाश्वारूढैर्गणैः परिवृतो 
गणनातिगैस्तैः | 
भण्डारिवीरबसवः प्रययौ नृपालवृन्दैरमंदविभवैरपि 
पृष्ठभागे || ३२ || 
संसेवितो नवभिरात्मसमप्रधानैरन्यैर्भटप्रकरमागधबंदिवृन्दैः | 
संस्तूयमानबिरुदावलिगद्यपद्यो हृद्यल्लमांघ्रियुगुलं कलयन्ययौ सः 
|| ३३ || 
तत्रोन्नताकृतिभिरुज्वलवेत्रहस्तैर्विज्ञाततत्तदवनीधवतारतम्यैः | 
आहो प्रयात धुरि तिष्ठत सावधानं दूरे तथाऽपसरतेति 
वचोऽभ्यधायि || ३४ || 
संबाधवारणपरैः परिसेव्यमानः 
संचाल्यमानरणदंदुककुन्तहस्तैः || 
उत्पत्य तानुपनिगृह्य कृताट्टहासैरुक्त्वा स्वनाम पटुवीरभटैर्ययौ 
सः || ३५ || 
खेटैः ससंभ्रमतया धृतखड्गखेटैर्भूयः कृतांजलिपुटैश्च 
निजाभिमुख्यात् | 
दूरस्थितैः सविधगैश्च विनम्रकायैः पृष्टैर्नटद्गतिगतैश्च 
भटैर्ययौ सः || ३६ || 

पृ० ६४) 
अर्काश्वसंयमपरैर्जवनैर्महाश्वैरैरावणस्फुरणवारणवारणौघै.
ह् | 
संख्यातिगैरतुलपुष्परथैरनेकैस्साकं ययौ बसवमंत्रिवरो मनस्वी || 
३७ || 
चित्रांबराणि रमणीय तराणि धृत्वा भक्तस्त्रियः 
कलशदर्पणपाणिपद्माः | 
सद्भूषणा निटिलभास्वरभूतिरेखा जग्मुः पुरो बसवमंत्रिवरस्य 
बह्व्यः || ३८ || 
भावप्रबोधनिपुणाः कवयस्तथैव तत्राशु 
कल्पितगुणाद्भुतकाव्यपाठैः | 
अप्रीणयन् हृदयमस्य तथा रसज्ञा 
नाट्यक्रमैर्भरतशास्त्रकलाप्रवीणाः || ३९ || 
छत्रैर्विचित्रकलशैः 
सितचामरौघैर्देदीप्यमानवलयैर्व्यजनालवट्टैः || 
वर्णानुरंजितमुहुर्मुहुरास्तृतां च संवीज्यमानपटकूर्चशतैर्ययौ 
सः || ४० || 
रामाः पुरंदरवधूविजयाभिरामसद्रामणीयकनिजावयवाभिरामाः | 

पृ० ६५) बसवस्य प्रभुं प्रति प्रत्युद्गमनवर्णनम् | 

नीराजनोद्यतकराहितहेमपात्राश्चित्रं विचेरुरुभयत्र पुरोऽस्य मार्गे || ४१ 
|| 
पादौ सरोरुहजितौ पदकंकणान्तर्मुष्टेरपूर्णमवलग्नमभूच्च यासां 
|| 
ता निर्भरोरुजघनस्तनभारधुर्या 
धैर्याद्ययुर्विधृतसाधनपाणिपद्माः || ४२ || 
चंचन्मदालसदपांगदृशः स्मितास्याश्चेष्टाविलासभरिताः 
सरसोक्तिसाराः || 
मिथ्यावचःकपटसत्यमृषाप्रमोहा वाराऽऽन्गनाश्च बसवं 
पुरतोऽनुजग्मुः || ४३ || 
इत्थं महाविभवनिर्जितराजराजे प्रत्युद्गमोद्यतगतौ बसवाधिराजे | 
ये तत्र संति कतिचित्परवादिबौद्धास्ते तद्विभूत्यसहनादभजन्जुगुप्सां 
|| ४४ || 
गत्वाऽथ बीजलनृपं परवादिनस्ते कानि प्रकल्प्य वचनानि मृषैव 
धूर्ताः | 
ज्ञातप्रभूद्गमनवार्ततया तदीयमुन्मादिवर्तनसमं कथयांबभूवुः 
|| ४५ || 
स्वप्ने विलोक्य परिपक्वफलानि वृक्षे तस्मात्प्रबुध्य पुनरत्तुमिहेच्छतीव | 

पृ० ६६) दृष्ट्वा हठेन शुभसूचनमात्रमेष भ्रान्त्या तनोति 
जगदद्भुतदांभिकत्वं || ४६ || 
राजा निशम्य वचनं स्वमताभिमानात्किंचित्प्रकुप्य हृदये पुनरप्युवाच | 
आहो मदीयनगरे मयि वर्तमाने त्यक्त्वा ममानुमतिमेष कथं विधत्ते || ४७ 
|| 
स्वप्ने तु किंचिदिह भस्मनि दीयमाने भ्रान्तिं धराधरसमां बसवः 
प्रपेदे | 
भक्तोऽथवा भजतु लोकविरुद्धमर्थं सत्यं स एव भवतां किमु तेन 
हानिः || ४८ || 
वेत्ति स्वमेव महिमानमसौ स्वकीयं नो जात्वलौकिकमिदं वयमत्र विद्मः || 
विज्ञायते च सकलैः पुनरेतदन्ते दृष्ट्वैव तावदधुना ननु भिद्यतां 
सः || ४९ || 
उक्त्वेत्थमेव नृपतिः पिशुनान्स्वकीयांस्तूष्णीं बभूव 
मनसाऽऽहितरोषपूरः || 
विज्ञाय तन्नृपतिचित्तमसौ महात्मा चिन्तां चकार महतीं 
बसवाधिनाथः || ५० || 

पृ० ६७) कुत्सितरूपेण प्रभोः कल्याणनगरं प्रत्यागमनम् | 

नायाति किं मम गुरुः प्रभुरल्लमेन्द्रो लोकेऽपहास्यचरितोऽस्म्यथवा 
महेशः || 
सर्वत्र चास्ति मयि किं निगमागमानां कर्ता स एव भगवान्परवादिजेता 
|| ५१ || 
इत्थं विचिंतयति भक्तकुलावतंसे हंसोल्लमोन्तरमवेत्य तदा तदीयं || 
शीघ्रं न यामि यदि भूमिविभुर्जनाश्च भक्तं हसन्ति न तथास्त्विति 
साधु मेने || ५२ || 
मत्वेति चिन्मयवपुः स्वयमप्यधीशः प्रोन्मत्तवेषभृदयं 
गुरुमण्डलेन्द्रः || 
साक्षाद्बभूव बसवादिगणाधिनाथैर्ज्ञेयो न 
पामरजनैर्विषयैकलुब्धैः || ५३ || 
ह्रस्वांगसंगततनुः कुटिलांघ्रिरीषच्छ्मश्रूः कषायितकचो 
गडुवक्रकण्ठः || 
क्षुभ्यत्कटिर्बहुलरोमततिः 
कुदृष्टिराक्रोशवाक्चलगतिर्विकृताट्टहासः || ५४ || 
नीलापसारविकसद्व्रणराजिरन्तर्ध्यायन्रुदन्परिहसन्कृशलंबकर्णः || 
लालाक्षरन्मुखबिलः प्रभुराजगाम भुंगीश्वरः 
स्वयमिवाश्रितवत्सलोऽसौ || ५५ || 

पृ० ६८) इत्थं प्रभुर्नगरमेत्य विनिंदतोऽपि 
कांश्चिज्जनान्प्रतिवदन्स्वयमाशिषैव || 
कांश्चित्प्रताडनपरान् स्तुतिमेव चक्रे गायज्जनान्प्रति जगौ नटतो 
ननाट || ५६ || 
कांश्चिच्च भूषणपरान्प्रतिभूष्य तत्र 
कांश्चिन्नियुद्धचतुरान्प्रतियुध्य धीरः || 
कांश्चिन्नमस्कृतिपरान्प्रति नम्रमूर्धा कांश्चिद्विकारवदनान्विकृतिं 
चकार || ५७ || 
बालान्विलोक्य पुरि बालवदेव देवश्चिक्रीड कुत्र च पपात धरातलेऽसौ || 
उत्थाय शीघ्रमभवोऽर्भकवच्च केषां केषां च 
वृद्धवदभूत्परिदृश्यमानः || ५८ || 
दृष्टः कदा रसिकवत्क्व च मूढतुल्यो दृश्यः कदा गगनवत्क्व च 
निर्विकारः || 
दूरे क्वचित्क्व च समीपगतः कदाचित्सर्वत्र सर्वग इति प्रथयन्स्वशक्तिं 
|| ५९ || 
इत्थं प्रभोर्विहरतो महिमावबोधः कस्यापि नाभवदथो बसवेश्वरस्तं 
|| 

पृ० ६९) अल्लमप्रभोर्दर्शनोत्सववर्णनम् | 

गूढं निधिं भुवि यथांजनसिद्धयोगी तद्वत्सुनिर्मलधियाऽल्लममेव 
मेने || ६० || 
उत्कण्ठितः स हृदये पुलकांकितांगः 
स्वानंदबाष्पलहरीपरिपूर्णनेत्रः || 
भक्तैः समं सविधमेत्य निधाय भस्मताम्बूलमाल्यनिचयं पदयोर्ननाम 
|| ६१ || 
भक्तांगना विनयभक्तियुतास्समेत्य दीव्यन्निजाभरणदीप्तिभिरुल्ललत्सु || 
दन्ताक्षिहस्तरुहरश्मिषु चारुगीतैर्नीराजनानि विदधुः 
प्रभुलिंगमूर्तेः || ६२ || 
वाद्यध्वनिस्फुरणमत्यधिकं बभूव 
चाटुप्रबंधमपठद्भटबंदिवृंदं || 
पौरास्समेत्य विनयेन ववंदिरेऽमुं भंगं मुखेषु परवादिगणाः 
प्रपेदुः || ६३ || 
कल्याणपट्टणमिति प्रथितं पृथिव्यां 
यद्द्वादशप्रथितयोजनविस्तृतं तत् || 
सर्वं प्रभूत्तमसमागमने बभूव कल्याणदीपकरपौरसतीसमेतं || ६४ 
|| 
भक्तव्रजे प्रमुदिते शरणार्थितोक्त्या भक्त्या कृतांजलिपुटे परितः 
स्तुवत्सु || 

पृ० ७०) पौरव्रजेषु धृतचामरसत्पताकाचित्रातपत्रवलयैः 
प्रभुराजगाम || ६५ || 
प्रत्युन्नतांसपरिवर्तनचातुरीषु नारीषु संभृतविलोकनसंभ्रमासु || 
संवर्धितत्रिभुवनाद्भुतवैभवं तद्गेहं विवेश बसवस्य 
गुहाधिनाथः || ६६ || 
गंगांबिकाप्रभृतितद्रमणीमणीषु भक्त्या प्रणम्य 
जयमंगलशब्दपूर्वं || 
आरार्तिका विदधतीषु गृहं प्रविश्य 
देवश्चिदभ्रमणिपीठसमीपमागात् || ६७ || 
दृष्ट्वा प्रहृष्य गुरुरात्मनि शून्यपीठं सर्वान्निवर्त्य च 
समागतपौरसंघान् || 
शिष्यप्रभावमधिगम्य गणेषु पश्यत्स्वारोहणाय विदधे 
मतिमल्लमेंद्रः || ६८ || 
सर्वात्मनः सगुणनिर्गुणयोगसंविद्रूपस्य तस्य भुवनत्रयसंविधातुः 
|| 
चित्रं किमल्लमगुरोरिति भक्तसंघेष्वन्तः स्तुवत्सु गुरुरासनमारुरोह || 
६९ || 
द्वासप्ततिप्रथितनाडिसहस्रबद्धं बुध्वा नरांगमिह कीलितपुत्रिकावत् 
|| 
यो नाटयेत्किमिदमस्य तथापि लोके प्रख्यापनाय बसवाधिपदिव्यकीर्तेः || 
७० || 

पृ० ७१) प्रभोः शून्यसिंहासनोपर्यधिरोहणोपक्रमः | 

आधारभूतमिदमेव हि षट्स्थलानामित्यभ्रपीठमुपदर्श्य गुरुस्तदीयं 
|| 
सत्कीलकं समुपदिश्य गणाधिपेभ्यस्तन्मूलपीठमवलंब्य समारुरोह || 
७१ || 
तत्रस्थगोप्यमुपदिश्य ततः परस्तादेकैकभूमिमधिरुह्य गुरुः क्रमेण || 
तत्तद्रहस्यमपि ताननुभाव्य दीव्यत्सिंहासनाग्रमभवः स्वयमाविवेश || 
७२ || 
षड्भूतषट्कमलषट्स्थलषड्विधांगषड्भक्तिषट्चरणषड्विधव
र्णमालाः || 
षट्छक्तिषड्द्युतिषडंबरषट्प्रयोगान्सम्यग्दिदेश 
शिवभक्तगणानधीशः || ७३ || 
तत्तन्निवेशनविधानचमत्क्रियायां भक्ताग्रगण्यबसवस्य निवेदितायां || 
देवेन ते शिवगणाश्चलदुत्तमांगा नासाग्रदत्तनिभृतांगुलयो बभूवुः 
|| ७४ || 
शक्त्याऽन्वितानि परिहृत्य स 
कुण्डलिन्याश्चण्डांशुपावकसुधाकरमण्डलानि || 
आसेदिवानकुलचक्रघने सुषुम्नाद्वाराग्रजाग्रदतुलांबरपीठशृंगे || 
७५ || 
तत्रागमान्तचरणे प्रणवोपधाने वाक्यैश्चतुर्भिरपि निर्मितपट्टबन्धे 
|| 

पृ० ७२) सद्ब्रह्मपंचकसकंचुकहंसतूले पंचार्णमंचफलके 
प्रभुराविवेश || ७६ || 
श्रीमत्प्रभोः समुपवेशनतस्तदैव सर्वाः क्रमेण निहिता बसवेन 
पूर्वं || 
तास्ताः सचेतनतयाऽखिलशक्तयोऽत्र 
स्वांगैश्चलद्भिरभजन्जगदीशमेनं || ७७ || 
अत्यद्भुतं तदवलोक्य भयेन केचिद्दूरं गताः कतिचनात्मविदो विधिज्ञाः 
|| 
साक्षाच्छिवोऽल्लम इति प्रणता बभूवुः स्वात्मन्यवाप बसवः परमं 
प्रमोदं || ७८ || 
भूयः प्रणम्य बसवो निगमान्तवाक्यैस्तुष्टाव भक्तिभरितो 
गुरुसार्वभौमं || 
सच्छन्नवीरबसवः परमावधानी स्वात्मार्पणं समतनोत्प्रभवे 
प्रभूणां || ७९ || 
अत्रान्तरे हठपदार्पणमाचयार्यौ भूमौ प्रणेमतुरमुं 
प्रतिपारवश्यात् || 
अन्ये च किन्नरमुखा भयभक्तिनम्रा दण्डप्रणामशतकैश्शरणं 
प्रपन्नाः || ८० || 

पृ० ७३) अल्लमप्रभोः शून्यसिंहासनोपर्यधिरोहणम् | 

येऽन्ये प्रभोर्विरचितं बसवेन पीठं द्रष्टुं पुरीमधिगताः 
शिवभक्तसंघाः || 
कल्याणपट्टणनिवासिगणाश्च सर्वे तत्रागतास्सपदि 
जंगमलिंगवर्याः || ८१ || 
संचार्य भूमिमखिलां समुपागता ये ते दण्डनाथबसवेन 
कृतोपचाराः || 
नित्यं वसन्ति रमणीयमठेषु वृद्धाः श्रद्धान्विताः 
प्रभुमुपाययुरुत्सवेन || ८२ || 
सर्वे च ते कृतनमस्कृतयः पुरोऽस्य स्थित्वा प्रभोः स्तुतिशतान्यभितो 
वितेनुः || 
हर्षेण केचिदथ गीतपदैरगायन् नाट्यं प्रचक्रुरपरे कृतहस्ततालाः 
|| ८३ || 
विद्याः श्रुतिस्मृतिपुराणमुखास्समस्ता यस्यादिमध्यचरमान्न 
विदन्त्यतीतः || 
यो नादबिंदुकलिकास्तमधीशमेनमारोहयद्गगनपीठमसौ महात्मा || ८४ 
|| 
को वेत्ति दिव्यमहिमानममुष्य लोके सर्वोत्तमस्य बसवस्य जगद्धितस्य || 
इत्यन्तरंगपरिपूर्णपरप्रमोदास्सर्वे प्रतुष्टुवुरुघे जयशब्दपूर्वं || 
८५ || 
स्वामी तदाऽल्लमगुरुर्बसवाधिनाथं संवीक्ष्य निश्चलदृशो 
भयसामरस्यात् || 

पृ० ७४) अन्तस्तरंगितसुखानुभवानुरागादाह स्म भक्तनिवहेषु मिषत्सु 
सत्सु || ८६ || 
लिंगार्चनप्रतिभया विमलान्तरंगध्यानावधानपरिशीलननिष्ठया च 
|| 
सज्जंगमार्चनविधानसदैकरीत्या लोकोत्तरो बसब एव घनो न चान्यः || 
८७ || 
आहो जयिन् बसव भक्तितनो महात्मन्नाहो फलिन् बसव भक्तमनःप्रसन्न || 
आहो महिन् बसव सद्गुणरत्नधामनाहो वशिन् बसव भाग्यवतां वरेण्य || 
८८ || 
इत्यल्लमे स्तुवति सद्गुरुसार्वभौमे भक्त्या ह्रिया च बसवः 
प्रणतोत्तमांगः || 
साष्टांगदण्डनतिभिः स्तुतिभिः प्रभुं तं स्तुत्यं 
विचित्रपदवाक्फणितिर्नुनाव || ८९ || 
भक्तेषु चित्रलिखितेष्विव विस्मितेषु तत्पारवश्यकलया बसवे स्थितेऽस्मिन् || 
स्थानान्यतीत्य सकलानि गुरुर्गुरूणां संविन्मयो गगनपीठगतो बभूव 
|| ९० || 
इति सकलमुनीन्द्राः शून्यसिंहासनोद्यच्चरितमखिलमेतच्छ्रावितं 
शास्त्रासारं || 

पृ० ७५) कथानकश्रवणपठनफलम् | 

पठति परमभक्त्या नित्यमेकान्तनिष्ठः श्रवणपथगतं वा 
भावयेद्यः स धन्यः || ९१ || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां 
प्रमथगणवचनानुकूलायां कलिकल्मषनिमग्नजनसमुद्धरणशीलायां 
प्रभुलिंगलीलायां 
प्रभुसमागमनतदीयशून्यसिंहासनाधिरोहणवर्णनगतिर्नाम 
द्वाविंशोऽध्यायः ||

पृ० ७६) श्रीनंदिकेश्वराय नमः || 

त्रयोविंशोऽध्यायः || 

सूत उवाच || 
श्रीसिद्धिवीरगुरुमण्डलचक्रवर्तिपादाम्बुजातभजनाभिरता मुनीन्द्राः 
|| 
नित्यव्रताचरणनिर्मलशीलवन्तः शृण्वन्तु भक्तिभरिताः 
प्रभुलिंगलीलाम् || १ || 
गगनपीठशिखाग्रचिदम्बरस्थगितयंत्रलसद्दहरान्तरे || 
अधिवसन्तमनंतगुणाश्रयं प्रभुमगाद्बसवो भयभक्तिमान् || २ || 
सविधमेत्य तमर्चितुमुद्यतो विविधसाधनसंभृतितत्परैः || 
निजगणैर्भजमानहृदंबुजैः प्रभुमपूजयतागममार्गतः || ३ || 
अपचितिं बसवे प्रभुमूर्तये सपदि कुर्वति तद्भगिनीसुतः || 
बसवतुल्यगुणः शिवयोगिराडतनुताखिलसाधनसंभृतिं || ४ || 
हठपदार्पणकिन्नरमाचयास्सुजनमौलिगमारघनादयः || 
अपि च भाचरसाधुमुखा गणा विनयभक्तियुताः परिवव्रिरे || ५ || 
क्षितितलस्थितभक्तगणेऽखिले दधति विस्मयमर्चनगौरवात् || 

पृ० ७७) सर्वेषामल्लमचरणांतिके सन्निवेशनम् | 

विभवनिर्जितवासववैभवः स बसवः प्रभुमूर्तिमपूजयत् || ६ || 
अथ तदीयमहार्चनवैभवं पुरि विलोकितुमुत्सुकतां गताः || 
अनुययुर्बसवाधिपमंदिरं शिवगणाः प्रगुणा गणनातिगाः || ७ || 
य इह वेश्मनि तस्य दिने दिने घनरसायनभोजनतत्पराः || 
बहुलजंगमलिंगगणाश्च ते समधिगम्य गुरून्समलोकयन् || ८ || 
भसितभूषितसल्ललितांगसंगतहराक्षसरा मननव्रताः || 
कपिलवर्णजटाभरबंधुरा धृतसितातपवारणपाणयः || ९ || 
विमलशीलयुताश्च विलंबितश्रुतिपुटाः पटुदीप्तितनूभृतः || 
करकमण्डलुजाप्यमणिस्रजश्चरगणा धृतकंबलकंधराः || १० || 
निरुपमानहरप्रतिविग्रहास्समुपगत्य चिदंबरविष्टरे || 
स्थितगुरोश्चरणासनसन्निधौ विनयतोऽन्यवसन्बसवाग्रतः || ११ || 
बसवदण्डपतौ प्रभुगोष्ठिभिश्चरगणार्चनभोजनसत्क्रियाः || 
सपदि विस्मरति क्षुधिताश्च ते विकलिताः स्वयमात्मसु मेनिरे || १२ || 

पृ० ७८) अहह धीरमतिर्बसवः कथं गतविवेकतयाऽस्मदुपेक्षणं || 
वितनुते बत भक्तिरियत्यभूत्स्थितमतिक्षतिवत् पठनोद्यमे || १३ || 
उदितचित्तविकारवदैंद्रजालिकममुं विकटासनसंस्थितं || 
भ्रमवशादवलोक्य वशं गतो वसतु तेन सहायमिदं कियत् || १४ || 
इति विशंक्य मनःसु चरव्रजे झडिति तत्रगते बसवेश्वरः || 
हृदि विचार्य चिरं स्फुरदुल्मुकन्यसनवानिव तापमुपाययौ || १५ || 
क्व नु गता मतिरद्य ममापि वाक्च्युतिरभूदबुधोऽस्म्युदरे मदात् || 
विघसकामनयाऽऽगतजंगमाः प्रतिगताः कथमेष समाह्वये || १६ || 
अहह किं नु निधाय मुखं पुनः प्रतिसमाह्वयितुं प्रयतेय तान् || 
मम महानपराध इयान् कियानिति कथं कथितुं बत शक्यते || १७ || 
इयदनेहसि मद्रचितं वृथाजनि चरामरपूजनमन्ततः || 
व्रतशतं सुकृतं ननु भज्यते क्वचिदपि व्यभिचारवशाद्यथा || १८ || 
भ्रमणमुल्बणमाप मदंतरं किमिति जीवनमेतदपार्थकं || 

पृ० ७९) जंगमागतैति चिंतितबसवेश्वराय प्रभुकृतसमाश्वासनम् | 
 
इति विचिंत्य गुरोः पुरतश्चिरं सभयगद्गदमाह सभांगणे || १९ || 
महित षण्णवतीष्टसहस्रभूर्यधिकलक्षगणार्हमिदं कृतं || 
सकलरस्यपदार्थकदंबकं पुरभिदेऽर्पयितुं क्व गणान् ह्वये || २० || 
इति वचो बसवस्य मिताक्षरं स्मितमुखः प्रभुरेव निशम्य तं || 
प्रतिजगाद शिशो हृदि चिन्तया किमुदितं तव साधु समर्थये || २१ || 
अहमपूर्णसहस्रचतुष्टयद्विगुणलक्षगणाधिकतृप्तये || 
अलमहो क्षुधितोऽस्मि नियच्छ मे कवलमद्मि ततो विजयी भवान् || २२ || 
इति निपीय गुरोर्वचनामृतं स बसवो भयसंभ्रमसंभृतः || 
वनितया बलदेवतनूजया सह यथोचितमर्चितवान् प्रभुं || २३ || 
स्वरमणीरमणीयकरद्वयीघटितहेमघटात्तहिमांबुभिः || 
प्रभुगुरोः पदयोरभिषेचनं प्रविदधे बसवो वसुवासवः || २४ || 
विमलमर्घ्यजलं करपद्मयोः प्रतिनिधाय तथाऽऽचमनं मुखे || 
सुरभिचंदनसत्कुसुमाक्षतैः श्रुतिपदैः सममर्चितवान् प्रभुं || २५ || 

पृ० ८०) घुमघुमायितधूपमथार्पयन् कपिलधेनुघृताक्तसुवर्तिभिः || 
धगधगायितकांचनपात्रकैरभिदधे धुरि दीपसहस्रकं || २६ || 
तदनु दीव्यदमूल्यमणिस्फुरच्चरणवर्तुलकांचनविष्टरे || 
उपदधे पुटपाकसमुल्लसत्कनकनिर्मितभोजनभाजनं || २७ || 
कनकरत्नविनूत्नधगद्धगच्चषकपंक्तिमुपास्य समन्ततः || 
वनितया परिवेषमकारयत्प्रभुगुरोर्बसवो लसदाननः || २८ || 
तनुतरोज्ज्वलशालिसुतण्डुलान्परिविमृश्य दृगुत्सवकारिणः || 
अमिलितप्रतिशिक्थमनुष्णिकं परिणतं मृदुलान्नमसौ न्यधात् || २९ || 
अनतिशीतलषड्रसपूरितं ललितशाकचयं प्रियया समं || 
स परिवेषयति स्म सपायसं सकलभक्ष्यगणैः सह चोष्यकैः || ३० || 
तदनु हस्तजलं स्वयमाज्ञया ददति तद्बसवे प्रभुवल्लभः || 
गुरुतरान् कवलानगिलत्क्षणात्स परिगृह्य न किंचिदशेषयत् || ३१ || 
स च विलोक्य तदा बसवो मुदा परिकरैः सह संभृतमोदनं || 

पृ० ८१) अल्लमस्याद्भुतभोजनप्रकारवर्णनम् | 

दयितया परिगृह्य रयादयं परिविवेष पुनः पुनरश्नतः || ३२ || 
अथ विबुध्य हृदा बसवेश्वरः पृथुलकांचनपात्रचतुष्टयं || 
धुरि निधाप्य बहूनि महौदनान्यविकलं प्रणिनाय स तान्यलं || ३३ || 
स चतुरः करलाघववज्जनान्प्रतिनियम्य ततः परिवेषणे || 
सपदि मध्यगतः स्वयमाहृतान्युपनिनीय मुहुस्तमभोजयत् || ३४ || 
समधिकं त्वरया परिभुंजति प्रभुगुरावथ दण्डपतिः स्वयं || 
विपुलधौतपटोपरि संदधे बहुलसत्कदलीदलविस्तृतिं || ३५ || 
कति च नात्र महौदनसंहतेः प्रतिसमाहरणे परिवेषणे || 
कति च नोज्ज्वलशाकसमुन्नये कति नियोजयति स्म गणान्स्वकान् || ३६ || 
कति च नोद्यदपूपनिधापने कति च सूपरसाद्यधिरोपणे || 
कति च फाणिततेमनमर्जिकारससमानयने विनियुक्तवान् || ३७ || 
फलरसाज्यपयोमधुदध्युरुस्फुटघटानयने कति चार्पणे || 
परिनियम्य तदा हृततद्गणं प्रभुमभोजयदात्मनि भक्तिमान् || ३८ || 
श्रमजलाप्लुतधावनतत्परैर्गणशतैरुपनीतमयं प्रभुः || 

पृ० ८२) सकलभोज्यपदार्थगणं क्षणात् प्रबुभुजे जगदद्भुतवर्तनः || 
३९ || 
अपि च माषवटान् घृतपाचितानतिरसान्सरसान्यवपिष्टकान् || 
तिलगुडात्तघुटीवटुकान्बहून्हृदयमोदकमोदकमंटपान् || ४० || 
मृदुलवर्तुलसूपसुपूपकान् जलघटोपरि पक्वघुटीगणान् || 
मधुरसार्कशलाटुसमाह्वयान्सुखिवटून् घृतभावितपिष्टकान् || ४१ || 
सुगुणभूरिगणान्सरसक्तुकान्रुचिरचक्रिलपैठरफेनिकान् || 
गरगरध्वनिकान्वरकार्पणान्घृतपयःक्वथनात्तघुटीव्रजान् || ४२ || 
अपि च भक्ष्यगणान्बहुचित्रितान् पृथुलवैणवपात्रशताहृतान् || 
पृथगुपाहितपर्वतसन्निभान् स बुभुजे क्षणमात्रत ईश्वरः || ४३ || 
वसुकटाहशतैरथ राजतैर्धगधगायितदीप्तिसमुज्ज्वलैः || 
बहुभिराहृतगोघृतपायसान्युपनिगृह्य करेण पपौ प्रभुः || ४४ || 
कटुरसाम्लघटान्मधुदुग्धदध्यमितसत्कलशांश्च निपीय सः || 

पृ० ८३) बहुलचित्रविधान्नरसायनानयमभुंक्त विभुर्निमिषार्धतः || ४५ 
|| 
लवणशाकशलाटुसुलेह्यसल्ललितचोष्यपदार्थकदंबकं || 
सकलमाशु विघस्यबुभुक्षया पुनरपि प्रभुरेनमलोकयत् || ४६ || 
मनसि विस्मयसंभ्रमसंभृतस्स बसवश्चलनं किल नाप्तवान् || 
अथ जगाद महानसनायकान् सकलवस्तु समानयतेत्ययं || ४७ || 
हृदयमस्य विबुध्य च पाचका बहुचमत्क्रिययाच्छुटिकार्धतः || 
सकलभोज्यततिं परिपाच्य तत्प्रभुगुरोः परिवेषणमाचरन् || ४८ || 
गिरिसमानपदार्थचयं पुनः परिसमाप्य पलाशमरिक्तयत् || 
प्रभुरसौ बसवस्तु समादिशद्विपणिवीथिचयं परिचारकान् || ४९ || 
अनुगतास्त इमाः कदलीफलान्यतुलचूतफलानि बहूनि च || 
पनसलांगलिकर्कटिगोस्तनीप्रमुखसत्फलसंततिमानयन् || ५० || 
अपि च खण्डशितामधुशर्कराद्यखिलभोज्यपदार्थचयं क्रमात् || 
निजपुरापणिसंस्थितमाहृतं प्रभुरथाहृतवान्क्षणमात्रतः || ५१ || 

पृ० ८४) तदनु हस्तविलेहनतत्परं गुरुवरं प्रसमीक्ष्य भयाकुले || 
बसवमंत्रिवरे गणपुंगवास्त्वरितमात्मगृहान्प्रतिपेदिरे || ५२ || 
बसवकार्यसमर्थनतत्परास्सपदि भक्तगणाः स्वगृहस्थितान् || 
सकलभोज्यपदार्थगणान्बहून्गुरुवरान्तिकमाशु विनिन्यिरे || ५३ || 
कवलमात्रमभूत्प्रभुभोजने[जेमने] सकलभक्तकुलाहृततत्कुलं || 
सदसि वीक्ष्य जना हृदि विस्मिताः कलकलध्वनिभिः स्वयमूचिरे || ५४ || 
गगनचुंबिमहोन्नतजिह्विकाप्रसरणेन गुरुः किल विश्वभुक् || 
हरिविधींद्रमुखैरपि शक्यते किमशनं कृततृप्तिनिवेदितुं || ५५ || 
बसवनाथ इदं किमकारयद्भ्रमवशादिव हात्र कथं भवेत् || 
इति वदत्सु जनेषु निशम्य तत्सदसि दण्डपतिः पुनरुद्यतः || ५६ || 
नरपतेः प्रभुतैव निजा यतस्तदखिलानपि कर्मकरान् ह्वयन् || 
नगरधान्यचयं समुपानयत्सकलमप्यनिवर्तितवर्तनः || ५७ || 

पृ० ८५) सुमनषष्टिकशालियवाश्वणुप्रथिततोक्यसुतंडुलपर्वतान् || 
अपि च कोद्रवकंगुधराधरांश्चणकमाषमसूरकलार्यकान् || ५८ || 
तिलमयष्टकयावकमुद्गकान् वरकबर्बरखल्वगवेधुकान् || 
अपि च साम्यकुलुत्थकयावनालकगणानलसंदमुखान् बहून् || ५९ || 
त्वरितपाककृतौ विनियोजयन्नयुतलक्षगुणाधिकपाचकान् || 
अपि सुपक्कमपक्वमधाशयत्प्रभुवरं बहुलौदनपर्वतं || ६० || 
सकलवस्तुचये समुपाहृते प्रभुवरेण तदा बसवेश्वरः || 
परवशो बहुधान्यसमृद्धिमन्नृपतिकोशचयं च समर्पयत् || ६१ || 
अहह चित्रमभून्मनसार्पितान्यगणितान्यपि सर्वगतः प्रभुः || 
पुरि महान् बुभुजे तुषवर्जितं स्वयमुपाश्रित एव चिदंबरं || ६२ || 
रसफलौदनधान्यविवर्जितं पुरमभूत्सकलं निमिषार्धतः || 
अथ विलोक्य गणा बभणुः प्रभुं क्षुदनिवृत्तिविदीर्णनिजाननं || ६३ || 

पृ० ८६) अहह यः क्षुधितः प्रलये पुमान् न परितृप्तिमवापमहाप्रभुः || 
कमलजाण्डशतैरपि सांप्रतं स कथमेष्यति तृप्तिमियत्त्वदैः || ६४ || 
सकलपूर्णपरात्परसद्धनप्रमदनित्यनिरंजनसंविदः || 
प्रभुगुरोः क्षुधितस्य कियत्पुरं परिमितं प्रभवेत्परितृप्तये || ६५ || 
भवति वाडववह्निसमिंधने जगति वापि जलैः शमयेत्कथं || 
किमथ वा करकांबुकदंबकैः प्रभुगुरोः क्षुदपीह तथौदनैः || ६६ 
|| 
श्रुतिशतैः स्तुत एष हि विश्वतोमुखतया ननु विश्वत ईक्षणः || 
अपि च विश्वकरः किल विश्वतः पदतलोऽखिलविश्वभुगीश्वरः || ६७ || 
कथममुष्य भवेज्जगदीशितुर्जगति वस्तुचयैः परितर्पणं || 
इति गणेषु वदत्सु भिया ह्रिया स बसवोऽभवदानतमस्तकः || ६८ || 
बहुविचारभराविलमानसे बसवमंत्रिवरे समये तदा || 

पृ० ८७) बसवकृतमाचयसमयज्ञताकथनम् | 

तमवदन्मणिवालकमाचयस्सदसि तद्भगिनीसुतसंमतः || ६९ || 
असदृशं समरांगणमागतो भटवरः किमु गच्छति पृष्ठतः || 
तनुमनोधनसाधुसमर्पणात्त्वमपि तर्पय तद्वदमुं गुरुं || ७० || 
हुसुहुसूरिति किं परितप्यसे हृदि शुचा क्व गता प्रतिभा तव || 
इति स माचयदेववचोबलाद्बसवराट् बुबुधे समयोचितं || ७१ || 
विदितकृत्यतयोल्लसदाननस्त्रिकरणैक्यसमाहितमानसः || 
स बसवो मणिवालघनं स्तुवन् समपदद्धितवागुपदेशकं || ७२ || 
अयि जयिन् मणिवाल दयानिधे जय जयामलभक्तिसुधांबुधे || 
अघनिवारणकारण यद्भवान् मम हितार्थमिलां त्रिदिवाद्गतः || ७३ || 
उपगतोऽस्यथ वैव शिवाज्ञया प्रमथनाथ पुरात्परमेशितुः || 
हितवचः समये मम संकटे त्वमुपदेष्टुमकारणवत्सलः || ७४ || 

पृ० ८८) त्वमथवा मयि रक्षकतां गतो मम भरस्त्वदधीनतया स्थितः 
|| 
त्रिसमयेषु च जन्मनि जन्मनि प्रमथनाथ भजामि कृतार्थतां || ७५ || 
इति वदन्निजदेहमधीशितुर्निरुपमित्युपहारवदास्तिकाः || 
अमनुतात्मनि कल्पयितुं तथा स च युवा बसवस्तदनुव्रतः || ७६ || 
सितमुभौ भसितं दधतौ मुदा धृतहराक्षमणिस्रगलंक्रियौ || 
असदृशींद्रियसंयमतत्परौ रुरुधतुर्दशवायुगती क्षणात् || ७७ || 
तनुगुणान्परिहृत्य शिवात्मताकलिततत्वसुवासनयान्वितौ || 
दलितवृत्तिसुचित्तमथान्तरस्फुरितमार्गनिरर्गलमापतुः || ७८ || 
बसवदण्डपतिस्तदनु प्रभोस्सविधदेशमुपेत्य कृतांजलिः || 
उपनिषद्वचनैरुपबृंहणैस्सह नुतिं विदधे परमास्तिकः || ७९ || 
त्वयि समस्तमिदं जगदत्र च त्वमखिले परिपूर्णतया स्थितः || 
पदमिदं तव सर्वपदादधस्तव शिरस्तु तथोच्छ्रितमुच्छ्रितात् || ८० || 

पृ० ८९) बसवकृतप्रभुस्तवनम् |

तव न चादिरधीश न मध्यमं न चरमं निगमागमसंहतिः || 
परिविमृग्य न वेत्ति भवत्पदं न मनसापि विचिंतयितुं क्षमं || ८१ || 
दिश इमा दश दीर्घभुजास्तव द्युमणिवह्निसुधाद्युतयो दृशः || 
मरुत उच्छ्वसितान्युदरं नभः पदयुगं पृथिवीति निगद्यते || ८२ || 
अहमहं क्रिययाद्य भुजिक्रिया घटिततृप्तिकृते तव चागुरुं || 
अकरवं कथितुं नहि शक्यते मम महानपराध इयानिति || ८३ || 
कमलजाण्डशतानि तवोदरे कमलकेसरसन्निभतां ययुः || 
क्षुदपनोदनमोदनपूरणात्कथमहं करवै परमेशितुः || ८४ || 
यदशनं निदधामि तवेति तद्वचनमल्पमधीश सहस्व मे || 
करुणया तव भैक्ष्यतयाऽद्य नौ परिग्रहाण तनुद्वयमल्लम || ८५ || 
यदि भवेदशनीयमिहावयोस्तनुयुगं ननु तर्हि भवेव तौ || 
करणदोषनिराकरणात्पुनर्मरणजन्मजितौ सुखनिर्वृतौ || ८६ || 
इति वदत्ययमल्लमवल्लभो बसवमंत्रिवरे पुनराह तं || 

पृ० ९०) स्मितमुखो नहि वाच्यमिदं त्वया श्रुतिविदा मयि पूर्णनिरंजने || 
८७ || 
क्षुदसुधर्मतया तृडपि स्फुटा नहि चिदात्मन ईशितुरस्ति मे || 
अथ कुतो व्यसनानि निराशिषः किमुत कामकथा स्मरवैरिणः || ८८ || 
बसवनाथ जगद्विदितां भवच्छरणदासतया स्थितिमूर्जितां || 
इह निशम्य भवन्तमवेक्षितुं ननु समागत इत्यवगच्छ मां || ८९ || 
न किमपि त्वयि दातरि याचितुं गृहमवाप्नुवमद्य महामते || 
अनितरोपमभक्तिविजृंभणं तव निरीक्षितुमागतवानहं || ९० || 
स्वमुखमेव सुनिर्मलदर्पणे बसवनाथ यथा पृथगीक्षते || 
मयि च तद्वदपेक्षितमीक्षते तव हृदा शरणाञ्छरणार्थिना || ९१ || 
इति निशम्य गुरोर्वचनं पुनर्बसवराडिदमाह महाप्रभो || 
क्व जडबुद्धिरहं क्वनुचित्तयस्त्वमखिलात्मसु जीवनतां गतः || ९२ || 
चरणभक्तिरतेषु जगद्गुरो तव कियानहमल्पविहायितः || 

पृ० ९१) अल्लमकृतबसवप्रशंसनम् | 

पदपरागतया स्थितिरेव मे भुवि कटाक्षवशादनुगृह्यतां || ९३ || 
मयि दया यदि देव समर्पितां तनुमवापय भोज्यपदार्थतां || 
यदि न तादृशभाग्यममुष्य चेत्किमपि तंत्रमिहास्ति न मे स्वतः || ९४ || 
इति वदन्तमवेक्ष्य गुरुश्चिरं स्थिरहृदं बसवं स्मयदाननः || 
अभिदधे गुरुपुत्र महामते न भवतास्ति समो भुवनत्रये || ९५ || 
तनुमनोधनमामकतां त्यजन्गुरुचरेशपदार्चनतत्परः || 
निरुपमामलभक्तिरसाप्लुतस्त्वदितरो न भवेद्भुवनत्रये || ९६ || 
परिहृताष्टमदः क्रिययेष्टहृद्विमललिंगरतोंऽगगुणांस्त्यजन् || 
गतभवो विषयेंद्रियनिर्जयी त्वमभजो ममभोज्यपदार्थतां || ९७ || 
अहह साधुहृदार्पणमात्रतः सपदि तृप्तिरभून्मम सन्मते || 
न कुरु संशयमत्र निधीयतां बसवहस्तजलं त्वरया त्वया || ९८ || 

पृ० ९२) इति गुरोर्वदतः स्वयमुत्तरं सदसि वक्तुमयं भयसंयुतः || 
कलशमानयतात्मसतीयुतः परिमलोदकपूर्णहिरण्मयं || ९९ || 
अथ वितीर्य जलं प्रभुमूर्तये मुखकरांघ्रिविशोधनपूर्वकं || 
सुरभिवीटिकया मुखवासनामरचयद्बसवो भयभक्तिमान् || १०० || 
स्रगनुलेपसुधूपनिरूपणैर्जयजयध्वनिवाद्यरवैः समं || 
रचितमंगलदीपशतैः प्रभुं स्तुतिनमस्कृतिभिर्बसवोऽर्चयत् || १०१ || 
हृदि मुदा तदनु प्रभुरब्रवीद्बसवनाथ भवद्भवनान्तरे || 
प्रतिदिनं विघसार्हगणाः परं क्षुधमवापुरमूंस्तरसाऽऽह्वय || १०२ 
|| 
सुपरिपक्वमथान्नमवारितं बसव भोजय तान्स्वयमश्नुहि || 
परिजनैः श्रम आशु निवार्यतामिति नतोऽभिहितो विनयान्वितः || १०३ || 
अथ गतो बसवो गणसन्निधिं प्रणिपतञ्छरणार्थितया पुरः || 
उपनिधाप्य विभूतिसुवीटिका विनयपूर्वमभाषत भूसुराः || १०४ || 

पृ० ९३) चरगणैः साकं बसवस्योत्तरप्रत्युत्तरं च | 
 
शिवगणाः क्षुधिताः स्थ यतः परं मम महानपराध इहागतः || 
अवत मामनुगृह्य गृहागतास्सकरुणं कृतनित्यशिवार्चनाः || १०५ || 
अभिहिता बसवेन चराः पुनर्जगदुरार्य सषड्रसमोदनं || 
उदरपूर्णमपूर्वमिवासिताः परमसौख्यमवाप्नुम सांप्रतं || १०६ || 
बसव नाद्यवदन्यदिने क्व वाप्यधिकतृप्तिरियत्यनुभाविता || 
अयमहो महिमैव तवाथवा प्रभुगुरोर्महिमा नहि गोचरः || १०७ || 
गलमरुत्किल जीर्णकृदद्य नः सुरभिगन्धयुतः प्रसरत्ययं || 
तदपि पूर्णतया परितृप्तितः क्षुदपनोदकृतं मुदमाप्नुमः || १०८ || 
अथ घुमंघुमिताल्लममूर्तिसल्ललितगन्धसुवासितदिक्तटाः || 
चरतनोरधिगम्य विजृंभिताः स बसवो हृदि विस्मयमाप्तवान् || १०९ || 
विदिततद्गणतृप्तिरपि स्वयं सविनयं बसवः पुनरब्रवीत् || 

पृ० ९४) चरगणा गृहमेत्य कृपान्विता भजत भोजनमाशु यथा पुरा || 
११० || 
इति वदन्तमवेक्ष्य कृतांजलिं चरगणा बभणुर्बसवाग्रणीं || 
क्षुधमपोह्य भवन्महिमैव नः किमु करोति विलज्जितमानसान् || १११ || 
भवतु वा महिमा जगदद्भुतः प्रभुगुरोर्भुवि साधनतैव नः || 
चरगणेषु य एव महोन्नतो महिमवान्स गुरुर्भुवनत्रये || ११२ || 
तमखिलेश्वरमेकगुरुं प्रभुं यदभजस्त्वमिदं भजनं हि नः || 
स जठरे जननीव सुतं जगत्त्रयमिदं परिरक्षति पूर्णदृक् || ११३ || 
तदनुभूतपदार्थरसार्पणादुदरगा वयमस्य च तर्पिताः || 
तदिह तस्य विभोरशनार्पणं भवति सर्वचरार्पणमीदृशं || ११४ || 
यदिह तृप्तिरभूत्प्रभुसद्गुरोस्सकलजंगमतृप्तिरियं हि सा || 
न हि कथानुभवोऽयमहो महान् करधृतस्य मणेर्मुकुरेण किं || ११५ || 
प्रथममानमिहेंद्रियकं स्फुटं तदनुमानमुखं ह्यनुजीवति || 

पृ० ९५) चरगणात्प्रत्यागतस्य बसवस्य प्रभोरुपदेशेनाद्वयसुखानंदः 
| 

वचनमात्रमिदं बसवेंद्र नो विदितसारघनो हि भवान्बुधः || ११६ || 
इति निशम्य चरोक्तिमयं पुनः प्रभुसमीपमुपेत्य कृतानतिः || 
तदुदितं विनयात्तमजिज्ञिपन्मुहुरपि प्रकृतौपयिकं जगौ || ११७ || 
घनदयांबुनिधे चरदेशिकैस्तव न भेदकथा कियति प्रभो || 
मयि तु निष्ठुरतोभयमध्यगे भवतु वा चरणं शरणं व्रजे || ११८ || 
इति निशम्य गुरुर्बसवोदितं पुनरुवाच यथार्थमिदं शृणु || 
न हि भिदाऽस्ति मम क्व च जंगमैः सममतौ त्वहमेव भवान् सखे || ११९ 
|| 
मतिभिदैव भिदां परिकल्पयत्यमलचित्तु कदापि न भिद्यते || 
तदिह नौ नहि भेदकथा क्वचित्सुखमुपास्व चिदैक्यमखंडितं || १२० || 
इति तदाल्लमदेशिकसत्तमे समुपदेष्टति मंत्रिकुलोत्तमः || 
मुकुलिताक्षियुगोऽद्वयभावनासुखमुपास्त चिरं पुरतः प्रभोः || १२१ || 
प्रभुमथ बसवेन्द्रं प्रेक्ष्य भक्ताः समन्तात्समुदितशिवभावास्साधु 
साध्वित्यवोचन् || 

पृ० ९६) महति महसि तस्मिन्भेरिभांकारघोषैर्जयजयनिनदोऽभूद्भो उघे 
इत्यपूर्वः || १२२ || 
इति कथितमृषींद्राः श्रीगुरोर्यन्महत्वं सकलनिगमसारं 
रक्षकस्येश्वरस्य | 
पठति परमभक्त्या यः शृणोति स्थिरात्मा प्रभुरधिकममुष्मै 
वाञ्छितार्थं ददाति || १२३ || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां 
प्रमथगणवचनानुकूलायां कलिकल्मषनिमग्नजनसमुद्धरणशीलायां 
प्रभुलिंगलीलायां 
बसवेश्वरकृतप्रभुसमाराधनतदीयभोजनमहिमानुवर्णनगतिर्नाम 
त्रयोविंशोऽध्यायः ||

पृ० ९७) अथ चतुर्विंशोऽध्यायः || 
|| श्रीनंदिकेश्वराय नमः || 

सूत उवाच || 
सिद्धश्रीवीरनाथेश्वरचरणयुगध्याननिर्धूतदोषा 
भाषावेषाद्यनीहा गुरुचरपुरभिल्लिंगशृंगार्चनांगाः | 
मुक्त्यर्थाः शुद्धभावाः स्वतनुधनमनोरागशून्या विरक्ता 
भक्ताः शृण्वन्तु लीलां प्रभुशरणगुरोः सत्कथाभिर्विशालां || १ 
|| 
ततः सकलशांभवप्रकरमंघ्रिपीठांतिक-
स्थितं समवलोक्य तं शिवरहस्यबोधाप्तये | 
जगद्गुरुवाच भोः शृणुत शास्त्रसारं परं 
मनोविलयनं विना नहि शिवैक्यसिद्धिर्नृणां || २ || 
मनः सृजति सर्वमप्यथ च वर्द्धयत्येव 
तद्घनीभवदहंक्रियामुकुरबिंबितं मूर्तिमत् | 
तदेव ननु कारणं जगति बंधमोक्षद्वये 
दृढं च शिथिलं क्रमात्तदिह नाशयेत्सर्वथा || ३ || 
मनोविलयनं विना नहि शिवात्मबोधोदयः 
शिवानुभवमन्तरा नहि भजेत माया क्षयं | 

पृ० ९८) शिवाद्वयसुखं तमस्ततिसमूलघातं विना 
न सिध्यति विबुध्यतां शिवगणैरिदं शांभवं || ४ || 
निशम्य गुरुणोदितं बसवमंत्रिराडब्रवी-
त्प्रभोऽल्लम समस्तसंशयनिवृत्तयेऽमी गणाः | 
भवच्चरणसेवया शिवरहस्यतत्वं परं 
प्रबोद्धुमभितो वसन्त्युपदिशानुगृह्णीष्व नः || ५ || 
वचो बसवसूरिणः प्रभुगुरुर्निशम्यादरा-
द्रदद्युतिदरस्मितच्छुरितदिक्तटः सोऽब्रवीत् | 
तनुः परमपावनी प्रभवतीष्टलिंगार्चना-
न्मनः सुविमलं सदासुमयलिंगसंधानतः || ६ || 
गणेंद्र भवतां महाव्रतमिदं सुशीलादृतं 
विमुक्तिकरमस्ति किं परमिहोपदेश्यं मया | 
यदिष्टमिह दृष्टमात्मनि तथा स्मृतं वाखिलं 
शुभं भवतु सर्वदा शिवकृपावशादेव वः || ७ || 
इति प्रभुगुरुर्गणप्रततये कृताशीर्वचा 
विहृत्य समटाट्यया पुनरथागमिष्याम्यहं | 
ब्रुवन्निति गतोद्यतोऽभवदुपेत्य वेगात्ततः 
स दण्डपतिरग्रहीत्प्रभुपदाब्जयुग्मं दृढं || ८ || 

पृ० ९९) बसवेशप्रार्थनां श्रुत्वा प्रभोः प्रीतिपूर्वं गणानुद्दिश्य 
भाषणम् | 

जगाद भयभक्तिमान्गुरुकृपांबुधेऽस्मन्मनः-
प्रबोधपदसंशयानिह निवार्य संरक्षितुं | 
दुरन्तभववारिधेर्गमयितुं च पारं भर-
स्तवैव तदमी वयं शरणमागताः श्रीगुरुं || ९ || 
विमुक्तिपथमादरादनुगृहाण नान्यद्गुरो 
श्रियैव सह वर्द्धते हतधियां हि माया भृशं | 
क्रियाऽपि खलु यावती फलमभीप्सता दीयते 
जनेन ननु भुज्यते जडधियैव तावच्चिरं || १० || 
अतो विभवसंपदा फलदकर्मणा वाप्यलं 
चिदंग शिवलिंगनिर्मलनिरंतरध्यानतः || 
निधाप्य पथि पश्चिमे पदमचंचलं सद्गुरो 
गमागमकृतां व्यथां धुरि निवार्य संरक्ष नः || ११ || 
प्रार्थयति बसवनाथे प्रभुरथ कृपया गणान्समन्वीक्ष्य | 
अधिकारिण इति मत्वा तत्वज्ञानोपदेशने प्राह || १२ || 
यूयं भक्तिक्रिययोः पारं गत्वा कृतार्थतां याताः | 
नैष्कर्म्यसिद्धिमतुलां प्रार्थितवन्तः परं पदं प्राप्तुं || १३ || 

पृ० १००) भवतामधिकारवतां शिवतत्वरहस्यमेव वक्ष्यामि | 
शृणुतावहितस्वान्ता इति संबोध्याशु वक्तुमारेभे || १४ || 

प्रभुरुवाच- 
मृषा दृश्यं विश्वं यदि हृदि मृषैवेति कलये-
च्छ्रुतेर्माया नश्येत्तदनु स भवेदिंद्रियजयी || 
व्यथायां नष्टायां करणजनितायां विषयदु-
र्व्यतीहारो नश्येद्गतविषयगंधो जितरिपुः || १५ || 
तुषाद्युत्सादान्ते पुनरपि विवेकेन नु शिला-
निरासे संशिष्येत्स्वयमिह यथा तण्डुलचयः | 
तथा दुःसंकल्पप्रकटितमनोवृत्त्यपचये 
ततो वृद्धिं यायाद्विमलतरसुज्ञानविभवः || १६ || 
प्रबोधे संपूर्णे हतविषयगंधस्य महतो 
भिदा नश्येद्ध्येयं त्विदमिदमुपादेयमिति सा | 
विकल्पानां हेतुः किल मन इदं तस्य विजये 
प्रपंचो मिथ्या स्यादयममृतसाम्राज्यमयते || १७ || 
अवस्थास्तिस्रस्तास्तिसृषु तनुषु त्रीनपि गुणा-
नजस्रं जीवांस्त्रीनधिगमयदावर्तयति यत् | 

पृ० १०१) गणान् प्रति प्रभुकृतशिवतत्वरहस्योपदेशः | 

महासंसारे स्वर्नरकसुखदुःखादिबहुले 
मनस्तज्जेता स्यात्त्रयमिदमतीतः परशिवः || १८ || 
मनो यावद्बाह्यप्रसरणचणं तावदखिलः 
प्रपंचः सत्योऽयं भवति नहि मुक्तेः क्व च कथा | 
सुरत्वं मर्त्यत्वं सृजति ननु तिर्यक्त्वमपि त-
त्कदा वा निश्चेष्टं न भवति जये तद्बसवराट् || १९ || 
बहिर्द्वास्संचारं त्यजदखिलमन्तर्हृदतया 
मनः प्रत्यक्तत्वे यदि भवति लीनं स्थिरपदं | 
जगन्मिथ्याभूतं भवति हि तदानंदभरितः 
स्वयं सुज्ञानी स्याद्बसव स गुरूणामपि गुरुः || २० || 
प्रतीयेत स्वान्ते स्मृतमिदमशेषं यदि जग-
द्बहिर्दृश्याकारं भवति मन एवानृतपदं | 
तदन्तस्थं कर्तुं यदि परमशक्तस्तदनुगो 
भवेत्स्वेच्छाचारी बसव नृपशुं विद्धि तमिमं || २१ || 
अहो मायापाशो भवति यदि हाशा यदि तया 
मनश्चेत्संबद्धं भवति सकलः क्लेशनिचयः | 

पृ० १०२) भवोऽयं तद्बद्धो भयमधिकमाप्नोति विजयी 
य आशायास्सोऽयं बसव गतदोषो हतभवः || २२ || 
इदं मे स्यान्मा स्यादिदमिति विकल्पोपकलितं 
स्वसंकल्पं जीवस्त्यजति न हि यावत्पशुतया | 
न तावच्छुऽऽन्मोहाद्यरिनिकरपीडाक्षयमिया-
त्ततस्तत्त्यागे स्याद्बसव स हि नित्यः पशुपतिः || २३ || 
क्षणार्धं कुत्रापि स्थितिमलभमानं मन इदं 
सदा सर्वार्थान्संस्मरति न हि पर्यायगणना | 
स्वभावोऽयं तस्य प्रभवति हि तेनैव सकल-
प्रपंचव्यासंगप्रतिफलितगंधव्यतिकरः || २४ || 
यद्वासनाभिरभिवृद्धिमवाप्य कामं संचालितो भ्रममुपैत्ययमन्तरात्मा 
| 
तन्मानसं ग्रसति यः स्थिरधीर्निगृह्य धन्योऽयमेव 
बसवेत्युदितोऽब्रवीत्सः || २५ || 

बसव उवाच- 
मनो ग्रसेदित्युदितं भवद्भिः कथं मनोग्रासचणं मनः स्यात् | 
गुरो यदि स्यात्परिहृत्य लौल्यं तन्निश्चलत्वं ग्रसनं तथास्तु || २६ || 

पृ० १०३) बसवेश्वराय प्रभोः प्रत्युत्तरं | 

यद्यन्य एव ग्रसतीति चेतः स्वामिंस्तथा चेत्स किमेष जीवः | 
किमन्तरात्मा किमु वा परात्मा ममादिशेत्युक्त इदं स ऊचे || २७ || 

प्रभुरुवाच- 
आत्मान्तरात्मेति तथा परात्मेत्येको महेशः कथितो न चान्यः | 
आत्मा त्रयोऽन्तःकरणानुकारी स्वाध्यस्त तद्धर्मतया स जीवः || २८ || 
स एव निष्कृष्टतयान्तरात्मा शुद्धो मनोग्रासचणो यदा स्यात् | 
तदा परात्म्यैक्यमवाप्य पूर्णः स्वयं शिवानंदघनो विभाति || २९ || 
मनो न यावद्वशमेति तावद्यत्नेन तन्निग्रहणाय भाव्यं | 
मनो ग्रसामीति मनः प्रयत्नात्स्वयं ग्रसेत्तद्बसवार्य नूनं || ३० || 
मायामयैर्वृत्तिशतैर्मिलित्वा तत्साधकान्खेदयति ह्यवश्यं | 
अतस्तदाहत्य वितुष्य धैर्याद्भ्रमान्निवृत्तिर्ग्रसनं हि तस्य || ३१ || 
मनो ग्रसेद्यो महितप्रभावो विकारदूरः स हि साधुरूपः | 
वक्तुं न शक्योऽयमिति प्रभूक्तिं श्रुत्वाऽब्रवीच्छन्नमनीषिवर्यः || ३२ 
|| 

पृ० १०४) छन्नबसव उवाच- 
गुरो मनो नाशयितुं तदेतल्लक्ष्येण भाव्यं ननु साधकस्य | 
तादृग्विधं लक्ष्यमिहोपदिश्य कृतार्थयास्मान् प्रभुचक्रवर्तिन् || ३३ || 

प्रभुरुवाच- 
छन्नोक्तिमाकर्ण्य गुरुस्तमूचे प्रश्नस्त्वदीयो न हि सारभूतः | 
तथापि शाखाग्रशशीव लक्ष्यो बालप्रबोधार्थमुपाय एषः || ३४ || 
लक्ष्यप्रभेदा बहुधोपदिष्टाश्शास्त्रेषु योगागमशांभवेषु | 
यल्लक्ष्यतेऽन्तर्बहिरन्तरेषु तत्स्यात्प्रतीच्छायतयैव गौणं || ३५ || 
लक्ष्योक्तिभिर्लक्ष्यमिदं न लक्ष्यं लक्ष्यं हि निर्लक्ष्यतयैव लक्ष्यं 
|| 
सच्चित्सुखानंदघनैकलक्ष्यं मायां निरस्यात्मतयैव लक्ष्यं || ३६ || 
कटाक्षदृष्ट्याऽमृतसूक्तिसारैरन्वग्रहीच्छन्नघनं गुहेशः || 
आरादयस्कान्तमणेरिवासौ सूचीपरत्या बसवो युवाशीत् || ३७ || 
अत्रान्तरे माचयदेवनाथः श्रीनाथपादाब्जयुगं प्रणम्य || 

पृ० १०५) माचयाय प्रभोः प्रत्युत्तरम् | 

भक्त्या नतांगः सुविनीतवेषः प्रश्नं प्रचक्रे प्रतिबुद्धतत्वः || ३८ 
|| 

मणिवालमाचयदेव उवाच- 
यत्तत्वं श्रुतिवागगोचरतमं यद्भावनादुर्लभं यद्ध्यानाविषयं 
यदंगरहितं यत्स्याददृश्यं दृशां || 
तच्छून्यं परतत्वमीश्वर कथं बुध्वा महाभक्तितो नित्यत्वं लभते 
वदेत्यभिहितः प्रोचे गुरुर्माचयं || ३९ || 

प्रभुरुवाच- 
सत्यज्ञानसुखस्वरूपममलं पूर्णं परं ब्रह्म तत्सर्वत्रास्ति तथापि 
बाह्यकरणैर्बोद्धुं न शक्यं क्वचित् || 
मायाजाड्यभरोऽस्ति यावदखिलो देहाभिमानो महांस्तावन्नास्ति कथैव 
वस्तुविषये दृश्यं हि नश्यं जगत् || ४० || 
जाग्रत्स्वप्नसुषुप्तयस्त्रितनुषु प्रोतास्त्यवस्थास्सदा 
स्वात्मज्ञानविवर्जितं विदधते संभ्राम्य जीवं मुहुः || 
दुःसंकल्पविकल्पजालविवशः संसारनिद्रां गतो नश्येत्सोऽयमतो 
जयेन्नियमवान्नादाववस्थात्रयं || ४१ || 

पृ० १०६) तुर्याह्वयेन सहजेन सदाधिरूढो यो नाशयेत्त्रयमिदं 
पशुतानिदानं || 
सोऽयं महेश्वरतयात्मनि बोधपूर्णस्तत्वं प्रयाति 
परमात्मसुखानुभूत्या || ४२ || 
देहत्रयं स्वयमिति भ्रममुज्जिहानश्चिन्मात्र एव परिशिष्यति यः 
शिवार्थी || 
वेदान्ततत्वमतिसूक्ष्मतमं विदित्वा नित्यत्वमेति स पुमानहमेव विद्वन् || ४३ 
|| 
श्रुत्वा गुरूक्तमथ माचयदेवचित्तं तत्रैव कीलितमभूत्परमार्थतत्वे 
|| 
तद्वासनास्ति सकलाः परिहृत्य सत्यज्ञानात्मसौख्यमनुभूय समाहितं 
सत् || ४४ || 
चंद्राशुसंघटितचांद्रशिलेव सांद्रस्वानंदसारसुखितं 
मणिवालचेतः || 
विज्ञाय तत्र बसवादिगणास्समस्ता 
निःसंशयार्थमवदन्गुरुसार्वभौमं || ४५ || 

बसवादिप्रमथगणा ऊचुः- 
स्वामिन्मृषा तनुमनःकरणादि सर्वं यद्यात्मनो नहि घटादिव देव 
बाह्यं || 
तर्ह्यस्य को नु परिहारविधौ प्रयत्नो व्यर्थो विदेहनिजमुक्तिकथाप्रसंगः 
|| ४६ || 

पृ० १०७) बसवादिगणेभ्यो प्रभुदत्तप्रत्युत्तरम् | 

यन्नास्ति बाह्यकरणादिकमेव सर्वं बध्येत तर्हि किमनेन पुमानसंगः || 
बन्धो न चेत्कथममुष्य मुमुक्षुता स्याद्ब्रूहीति तैरभिहितः प्रभुराह 
भूयः || ४७ || 

प्रभुरुवाच- 
शृण्वन्तु भक्तनिवहा न हि युक्तिसाध्या माया दुरन्तपिशुना 
सदसद्विलक्षा || 
सा कल्पयन्त्यविरतं ह्यसतोऽपि भावान्निःसंगमेव पुरुषं स्ववशं 
करोति || ४८ || 
तत्कार्यभूतमखिलं किल दृश्यजातं स्वापप्रपंचसदृशं नहि 
वस्तुतोऽस्ति || 
यावत्प्रबोधमिदमस्तिवदेव भाति शुक्तौ यथैव रजतं तदिदं 
मृषात्वं || ४९ || 
तस्मादनादिजटिलभ्रमवारणाय भक्तिं महेश्वरपदांबुरुहे भजेत || 
सोऽयं त्रिपात्प्रणवशृंगगतः परात्मा पादोऽस्य 
विश्वभुवनोदरभूतजातं || ५० || 

पृ० १०८) आहो वसंतमिव चंदनमंदवाताः सर्वे गणा 
बसवमंत्रिणमाश्रयन्तः || 
सुज्ञानयोगवशगाः स्वयमर्थयन्ते लिंगैक्यमेव न पदांतरमंतरंगे 
|| ५१ || 
वाग्ब्रह्मवादचतुरान्न जहाति माया नाद्वैतसिद्धिरभवस्य कृपां 
विनास्ति || 
भक्तिं विना परशिवो न दयां करोति चित्तस्य निश्चलतया न विनास्ति 
भक्तिः || ५२ || 
तस्मात्प्रसह्य सहसा विजयेत रागद्वेषौ स्थिरा भवति धीस्तत एव 
भक्तिः || 
तां सुस्थिरां कलयितुं न 
भजेद्विकल्पसंकल्पजालमणिवास्थितधीर्मुनींद्राः || ५३ || 
नान्तर्भावं नामरूपक्रियाणां लिंपेल्लुंपेत्तामहंतां दुरन्तां || 
इत्थं देहप्राणचित्तादिधर्मांस्त्यक्त्वा मोहांभोधिमत्येति विद्वान् || ५४ || 
आस्तां तावद्बसव भवता लोकरक्षार्थमेव 
प्रश्नव्याजात्प्रकटितमभूद्वेदसिद्धान्ततत्वं || 
त्वं सर्वज्ञस्त्रिभुवनगुरुस्त्वत्समो नास्ति लोके 
लिंगैक्यश्रीसमरसकलानिष्ठया विश्वबंधो || ५५ || 

पृ० १०९) प्रभुकृत बसवेशप्रशंसा बसवप्रत्युत्तरंच | 

बसव भवदीयपरमार्थशिवनिष्ठामसदृशतया क इह वर्णयितुमीष्टे 
|| 
वसति सकलं त्वयि चिदात्मनि महात्मन् लससि गुणवानिव 
गुणैरनभिभूतः || ५६ || 
इत्यल्लमप्रभुगुरोर्वचनं निशम्य तत्पादपद्मयुगुलं शिरसा प्रणम्य || 
भक्त्या कृतांजलिपुटः पुनराह देवं किंचिद्विनम्रवदनो 
बसवाधिनाथः || ५७ || 
किंचिज्ज्ञेऽस्मिन्नवगुणगणे श्रैष्ठ्यमारोप्य किंवा संसाराब्धौ 
पुनरपि महामोहगर्ते निपात्य || 
यातायातं परिकलयितुं श्रीगुरो नैव युक्तं सम्यग्दृष्ट्या समरसय 
मां साधु तत्वोपदेशात् || ५८ || 
यन्नारिकेलमिह खण्डितुमप्यशक्यं दन्तैस्तदेव गिलितुं द्विरदेन जीर्णं 
|| 
तद्वत्त्वमेव कवलीकृतसर्वतत्वो देहीव सन्नपि विदेहतया विभासि || ५९ || 
सर्वे वयं हि पशवस्तव पाशबद्धा देवो भवान्पशुपतिः पुरुषः 
पुराणः || 
जीवो भवत्करुणयैव महेश्वरत्वं प्राप्नोति सद्गुरुवरेत्युदितोऽब्रवीत्सः 
|| ६० || 

पृ० ११०) प्रभुरुवाच- 
अध्यात्मविद्यामूर्तिस्त्वमधिकारीव वर्तसे || 
संप्रदायप्रकाशार्थं लोके श्रीगुरुशिष्ययोः || ६१ || 
विधिवत्कथिता विद्या हृद्या वेदान्तसम्मता || 
खचितास्तु सदा स्वान्ते शान्ते बसव तावके || ६२ || 
तुष्यत्यात्मा ममात्यन्तं तवांतिकगतो यतः || 
न स्तोत्रपरिपाटीयं मर्म जानामि यत्तव || ६३ || 
पंचाक्षरीमनननिर्जितपंचभूततत्तद्गुणप्रकरसंचितपंचकोशाः || 
त्वामाश्रयन्ति सततं शरणाः शरण्यं मौलिर्भवाह्नि 
शशिमौलिमहागणानां || ६४ || 
त्वद्भावनैव बसवार्य गुरुं करोति लिंगं करोति च तथा तव भावनैव 
|| 
सा जंगमं च कुरुते शपथं करोमि त्वययेव नूनमभवस्य भवान् हि 
मूर्तिः || ६५ || 
अक्वैव सा तव मनःस्मृतिरात्मनीना सच्छन्नवीरबसवो मणिवालनाथः 
|| 
ज्ञप्तिः स भाचरसुधीः प्रथितो विवेकः शीलं तथार्पणमुनिस्तव 
किन्नरोंगं || ६६ || 

पृ० १११) बसवेशाल्लमयोः परस्परप्रार्थनाश्ह्वासनं च | 

मूर्तिः समस्तशिवभक्तगणात्मनिष्ठा चैतन्यमेव हि भवान्बसवार्य 
नूनं | 
शक्नोति को नु भवदीयमहाप्रभावं स्तोतुं भुवीत्यभिहितो 
बसवोऽब्रवीत्तं || ६७ || 

बसव उवाच- 
प्रभोऽल्लम भवत्पदांबुरुहसेवनामात्रतो 
भवत्करुणयैव संप्रति कृतार्थतामाश्रये || 
वृथा भवति किं भवद्वचनमागमान्ताधिकं 
परंतु शरणार्थ्यहं कमपि देव याचे वरं || ६८ || 
जगत्यखिलभक्तसंततिमिमां कटाक्षश्रिया-
ऽनुगृह्य शुभदीक्षया परमशंभुजीवैक्यतः || 
जनुर्मृतिपरंपरां परमपोद्य रक्ष प्रभो 
प्रसीद परमेश्वरेत्यभिहितोऽभ्यधात्तं गुरुः || ६९ || 

प्रभुरुवाच- 
बसव तथास्तु तावक महाप्रतिभाविभवै-
र्विहितशुभोदयाञ्छिवगणान्सुगुणानुगुणान् || 
विमलशिवैक्यतत्वमुपदिश्य कृतार्थयतो 
मम हि भवेत्प्रयत्न इव हेमसुगंधिकृतः || ७० || 

पृ० ११२) स्वप्ने दुःखानुभूत्या विकलितमनसः सौख्यदायी प्रबोधो 
यद्वत्तद्वत्पंचप्रकटितजडधीवासनासंवृतानां || 
बोधान्निर्वाणमार्गो भवतु करुणयेत्यादिशंस्तांश्च सर्वां-
श्चक्रेऽन्तेवासिनः श्रीगुरुरथ बसवप्रार्थितोनुग्रहार्थं || ७१ || 
यस्य यस्य हृदये यथा यथा रोचते तदनुसारतः क्रमात् || 
साधु तत्तदधिकारमामृशन् बोधयन्नुपदिदेश सद्गुरुः || ७२ || 
देहचित्तधनमोहसंगतिं त्याजयन्विमलभक्तिबोधयोः || 
स्थापयन्नतनुतांगलिंगयोः सद्विवेकपरमोपदेशनं || ७३ || 
लिंगैक्यलीनहृदयान्सदयं चकार भक्तव्रजांस्त्वमहमित्यपसार्य 
भेदं || 
ब्रह्माद्वयं श्रुतिशतैरनुभावयित्वा साक्षाच्चकार हृदि 
वेधवशात्परोक्षं || ७४ || 
ज्ञानादिरूपघटितत्रिपुटीनिरासे द्रष्टुं च वक्तुमवलोकितुमप्यशक्यं 
|| 
यत्पूर्णनिर्मलनिरन्तरनित्यसत्यं तद्ब्रह्मतत्वमनुभावयति स्म तांस्तान् 
|| ७५ || 
निर्मायिके निरुपमे परमे पदेऽस्मिन्स्वामी न्यधापयदमुं बसवाधिनाथं || 

पृ० ११३) शिवगणानां लिंगैक्यसौख्यवर्णनम् | 

तस्मिन्क्षणे शिवगणाः सहजानुभूत्या लिंगैक्यसौख्यमभजन् 
प्रभुसत्कटाक्षात् || ७६ || 
वृक्षस्य मूलजलसेचनतो विवृद्धिं शाखाः प्रयान्ति हि यथा 
बसवेंद्रमूलात् || 
तद्वद्गणाः प्रभुकृपामवलंब्य तूर्णं पूर्णं 
समाधिमभजन्परतत्वनिष्ठाः || ७७ || 
नानाविधा बहुलवर्णभृतोऽन्तरिक्षे नीरंध्रमेघनिवहाः पवमानवेगात् 
|| 
यद्वत्प्रयान्ति हृदयेषु तथैव माया देवोपदेशविभवाद्विलयं प्रयाता 
|| ७८ || 
भंडारिवीरबसवाधिपमाचयार्यनागाम्बिकाहठपदार्पणकिन्नरार्याः 
|| 
छन्नादयः शिवगणास्समवाप्य जीवन्मुक्तिं प्रभोः करुणया 
न्यवसन्सुखेन || ७९ || 
इति सकलमुनीन्द्रा मोक्षलक्ष्मीविलासप्रकरणमुदितं वः श्रीगुरोः 
सच्चरित्रं || 

पृ० ११४) पठति परमभक्त्या शुद्धचित्तः पुमान्यः प्रभुरधिकममुष्मै 
वांछितार्थान् ददाति || ८० || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां 
प्रमथगणवचनानुकूलायां कलिकल्मषनिमग्नजनसमुद्धरणशीलायां 
प्रभुलिंगलीलायां मनोलयोपदेशगतिर्नाम चतुर्विंशोऽध्यायः || 

पृ० ११५) अथ पंचविंशोऽध्यायः || 

श्रीनंदिकेश्वराय नमः || 

सूत उवाच || 
श्रीसिद्धवीरेश्वरपादसेवानिष्ठाः शिवज्ञानरता मुनीन्द्राः || 
अज्ञानदूरा हरभक्तिसान्द्राः शृण्वन्तु लीलां प्रभुलिंगमूर्तेः || १ 
|| 
इत्थं भक्तगणान्सर्वान्प्रभुर्लिंगैक्यनिष्ठया || 
कृतार्थीकृत्य तैस्साकं कंचित्कालं निनाय सः || २ || 
ततः कल्याणनगराद्विनिष्क्रम्य महागुरुः || 
भक्तानुग्रहणार्थाय चचार पृथिवीमिमां || ३ || 
सर्वेभ्यो भक्तसंघेभ्यो लिंगैक्यानुग्रहात्प्रभुः || 
निवर्त्य मायां दुर्ज्ञेयां ददौ मोक्षं कटाक्षतः || ४ || 
सद्भक्तमानसोदंचत्कमलाकरसंततौ || 
हंसो बभूव भगवान्नल्लमप्रभुवल्लभः || ५ || 
तत्र कैलासशैलेंद्रे श्रीमानिंदुकलाधरः || 
वृत्तान्तमखिलं तस्यै महादेव्यै न्यवेदयत् || ६ || 
श्रुत्वा प्रभुकथावृत्तमशेषं शेषभूषणात् || 
देवी प्रमुदितस्वान्ता तमेनं पर्यपृच्छत || ७ || 

पृ० ११६) प्राणनाथ तवादेशात्सा कला सात्विकी मम || 
तावकं शुद्धचैतन्यमनुसंप्रेषिता मया || ८ || 
तद्वृत्तं मम न ज्ञातं सम्यगाज्ञापय प्रभो || 
इति संप्रार्थितस्तस्यै कथयामास शंकरः || ९ || 
आकर्णय सरोजाक्षि तावकी सात्विकी कला || 
अक्वा महादेव्यभवत्प्रभावर्पितमानसा || १० || 
प्रभुस्तु शुद्धचैतन्यं ममात्मा मूलकारणं || 
समभूल्लोकरक्षार्थमल्लमो नाम योगिराट् || ११ || 
तदनुग्रहसंप्राप्तलिंगैक्यज्ञाननिर्वृता || 
अक्वा महादेव्यगमच्छ्रीगिरिं योगिसंश्रितं || १२ || 
येंऽशाः प्रमथनाथानां ते च्छन्नबसवादयः || 
अवतीर्णाः प्रभौ दत्तचित्तास्ते पृथिवीतले || १३ || 
तत्तद्वंशेषु संभूतास्ते ते प्रमथनायकाः || 
प्रभूपदिष्टलिंगैक्या बभूवुर्मोक्षकांक्षिणः || १४ || 
तत्तत्कायिकसंप्राप्तधनैर्गुरुचरेश्वरान् || 
समर्चयन्तः सततं जीवन्मुक्तिमवाप्नुवन् || १५ || 
द्वितीयशंभुः सर्वज्ञः श्रीनंदीशोऽस्मदाज्ञया || 
मह्यां मद्भक्तिमुद्धर्तुं मादाम्बानंदनोऽभवत् || १६ || 

पृ० ११७) शिवकथितबसवेशचरितम् | 

मादनाराध्यपुत्रोऽसौ बसवाख्यो महामतिः || 
कल्याणनगराधीशमंत्रिसाम्राज्यमाप्तवान् || १७ || 
स्पर्शवेधिकरस्सोऽयं परवादिमतापहः || 
वीरशैवान्वयोद्धर्ता बभूव परमास्तिकः || १८ || 
मद्भक्तनायकमणिस्सोऽर्थ्यभीष्टार्थदायकः || 
भक्ताधीनानि कृतवान्मनस्तनुधनान्यलं || १९ || 
असंख्यातैश्शिवगणैस्सुखगोष्ठीप्रसंगतः || 
कालं नयन्नयं धीरस्तस्थौ कल्याणपट्ट(त्त)ने || २० || 
आगंतुकैर्यतिवरैः प्रभोर्माहात्म्यमद्भुतं || 
श्रुत्वा तद्दत्तहृदयो बभूव बसवाधिपः || २१ || 
कदा यास्यति मद्गेहमल्लमप्रभुवल्लभः || 
कदा हृत्संशयाः सर्वे च्छेत्स्यन्ते तत्प्रसादतः || २२ || 
कदा गुरुचरेशार्चारहस्यक्रममुत्तमं || 
प्राणलिंगांगसंबंधं चोपदेक्ष्यति सद्गुरुः || २३ || 
इति भक्तगणैस्साकं बसवेशो विधूदयं || 
चकोर इव सोत्कण्ठं चकमे प्रभुदर्शनं || २४ || 

पृ० ११८) अथाल्लमेशो वात्सल्याद्गौर्वत्समिव तं हृदि || 
संस्मृत्य कल्याणपुरीमाजगाम जगद्गुरुः || २५ || 
बसवप्रमुखैर्भक्तैः कृतपूजाविधिः स्वयं || 
अनुजग्राह भगवानात्मज्ञानमचंचलं || २६ || 
अनिर्वाच्यं परं तत्वमनुभाव्य गणान्गुरुः || 
चिल्लिंगलीनसद्भावांश्चक्रे सम्यक्प्रबोधनात् || २७ || 
वीरशैवोल्लमविभुर्लिंगे सर्वं प्रदर्शयन् || 
सारं समनुजग्राह बसवादिगणेश्वरान् || २८ || 
इत्युक्तवति देवेशे गिरिराजन्यकन्यका || 
पप्रच्छ जनिताशंका शंकरं लोकशंकरं || २९ || 
देवाल्लमः सर्वमयो नामरूपादिवर्जितः || 
मतानि षट् सामान्यस्य वीरशैवे कथं रतिः || ३० || 
शिवः प्राह महादेवीं शृणु मत्प्राणवल्लभे || 
जानीहि परमाद्वैतं वीरशैवस्य वैभवं || ३१ || 
रौद्रवैष्णवदौर्गार्कस्कांदगाणेश्वरात्मकं || 
मतषट्कं पृथग्भिन्नं तांत्रिकैरुपपादितं || ३२ || 

पृ० ११९) मतषट्के वीरशैवमतस्य प्राधान्यम् | 

द्वैतप्रधानं वेदान्तविरुद्धमसमंजसं || 
धर्मार्थकामफलदं तत्तल्लोकैकसाधनं || ३३ || 
पुनरावृत्तिहेतुत्वान्न मुक्तिः सा कथंचन || 
परंतु बंधहेतुः स्यात्तत्तल्लोकगतिर्नृणां || ३४ || 
न कर्मफलमुत्सार्य निर्मलामृतसाधनं || 
मतषट्कं भवेद्देवि भेदज्ञानप्रधानकं || ३५ || 
मीमांसकमतं यत्तु कर्मकाण्डमनिंदिते || 
हिंसाप्रधानं तत्स्वर्गनरकादिफलप्रदं || ३६ || 
दुर्मदान्धाः प्रकुर्वन्ति हिंसां स्वर्गार्थिनो नराः || 
न जीवहिंसकान्मूढाननुगृह्णाति शंकरः || ३७ || 
अनुग्रहं विना शंभोः कृपा न प्रसरेत्प्रिये || 
विना शिवकृपां मुक्तिर्दूरापास्ता न संशयः || ३८ || 
अतो नैष्कर्म्यसिद्ध्यैव वीरशैवे रतिर्भवेत् || 
वीरशैवं हि वेदान्तसिद्धं मोक्षैकसाधनं || ३९ || 

पृ० १२०) यावद्भेदमतिस्तावत्संसारो नैव नश्यति || 
भेदबाधकमद्द्वैतं वीरशैवाख्यमद्रिजे || ४० || 
अंगलिंगैक्यसंबंधाद्वीरशैवो भवेन्नरः || 
जीवोंऽगलिंगमीशः स्यात्तयोरैक्यं हि संगतिः || ४१ || 
शिवजीवैक्यविज्ञानमज्ञातार्थो हि लौकिकैः || 
अज्ञातार्थे फलवति श्रुतेस्तात्पर्यमीर्यते || ४२ || 
श्रुत्येकगम्यमद्वैतं वीरशैवाख्यमंगने || 
भेदस्त्वाबालगोपालविदितो लौकिको मतः || ४३ || 
तस्माद्वेदान्तविज्ञानसुनिश्चितधियां नृणां || 
महात्मनां विरक्तानां वीरशैवे मतिर्भवेत् || ४४ || 
वीरशैवोदिताद्धर्माल्लिंगैक्यज्ञानमाश्रिताः || 
मोक्षं प्रयांति परमं पुनरावृत्तिवर्जितं || ४५ || 
इत्युक्तवन्तं प्राणेशमवलोक्य गिरींद्रजा || 
स्नेहात्कृतांजलिपुटा नमस्कृत्येदमब्रवीत् || ४६ || 
अद्वैतिनो वीरशैवास्त्वहंब्रह्मेति निश्चिताः || 
आराधयन्ति वा ते त्वां तूष्णीं तिष्ठन्ति वा विभो || ४७ || 

पृ० १२१) वीरशैववर्तनक्रमस्वरूपवर्णनम् | 

यथा निःसंशयं चेतस्तथा कुरु ममेश्वर || 
इति पृष्टो महादेवो जगाद वरवर्णिनीं || ४८ || 
वीरशैवक्रमं धर्म्यं शृणु कल्याणि सांप्रतं || 
येन विज्ञातमात्रेण शिवजीवैक्यमाप्नुयात् || ४९ || 
भावाद्वैतं क्रियाद्वैतं वीरशैवे प्रशस्यते || 
अद्वैतं भावयेच्चित्ते क्रियायां द्वैतमाश्रयेत् || ५० || 
बाह्यकर्माणि संत्यज्य ममार्चनविधीरिताः || 
सत्क्रियास्सकला नित्यं वीरशैवः करोत्यलं || ५१ || 
मययेव सकलं कर्म समर्प्य दृढभावनः || 
नाकांक्षति फलं किंचिद्वीरशैवो विरागवान् || ५२ || 
मनस्तनुधनाकांक्षां त्यजन्नात्मसतीसुतान् || 
समर्पयति यो मह्यं वीरशैवस्स उच्यते || ५३ || 
यस्तु पंचेंद्रियभ्रान्तिं त्यक्त्वान्तकमलक्षयन् || 
न शिवान्यदिति ज्ञानी स वीरः शैव उच्यते || ५४ || 
एकमेव परं ब्रह्मेत्यन्यदेवाननर्चयन् || 

पृ० १२२) लिंगैक्यमेव यः पश्येद्वीरमाहेश्वरः स वै || ५५ || 
मतोद्धरणवेलायां दृष्टप्रत्ययपूर्वकं || 
यः सिद्धान्तयते तत्वं स वीरः शांभवः स्मृतः || ५६ || 
भक्त्या मां पूजयत्येव न वांच्छति फलं क्वचित् || 
मद्दत्तमपि नादत्ते वीरशैवः स योगिराट् || ५७ || 
गृहीतं न त्यजत्यार्ये व्रतं प्राणात्ययेऽपि च || 
लिंगैक्यज्ञानसंपन्नः स भवेद्वीरशाम्भवः || ५८ || 
सदांगे कीलयेल्लिंगं संगदोषविवर्जितः || 
इष्टप्राणैक्यभावेनस योगी वीरशैवराट् || ५९ || 
जातकं मृतकं वापि सूतकं यस्य नोभवेत् || 
सदाशिवसमावेशात्स योगी वीरशाम्भवः || ६० || 
शिवोद्देशकृतं पाकं भविनां नैव दर्शयेत् || 
बहिर्जनेभ्यो नो दद्याद्वीरशैवो महेश्वरि || ६१ || 
आचारो वीरशैवस्य वर्णितुं केन शक्यते || 
गिरा गीष्पतिना वापि ब्रह्मणा विष्णुनाऽथवा || ६२ || 

पृ० १२३) वीरशैवस्य माहात्म्यवर्णनम् | 

इत्युक्त्वोपरते कान्ते शांकरी विस्मयान्विता || 
पुलकांकितगात्री तं पुनः प्रोवाच शंकरं || ६३ || 
मन्नाथ वीरशैवास्ते सततं लिंगधारिणः || 
सालम्बा इव भासन्ते निरालम्बाः कथं वद || ६४ || 
कथं तनुमनोर्थेषु ममता नास्ति तादृशां || 
आज्ञापयेत्यभिहितो गिरिजां गिरिशोऽब्रवीत् || ६५ || 
माहात्म्यं वीरशैवस्य शृणुष्वावहिता सती || 
तनुत्रितयसंसक्तां मनोवृत्तिपरंपरां || ६६ || 
दीक्षात्रयेण संत्यज्य त्रिलिंगानां त्रिभिः क्रमात् || 
अंगैरैक्यं पुनश्चैक्यं तेषां संभाव्य धीरधीः || ६७ || 
भक्तमाहेश्वरादीनां सोपानानां परंपरां || 
समारुह्यांगलिंगास्यहस्तज्ञानपुरस्सरं || ६८ || 
सर्वाश्शक्तीः समीकृत्य लिंगैक्यसरणीं भजन् || 
अब्धौ पतत्करकवद्व्योमव्याप्तसमीरवत् || ६९ || 
वह्नौ मिलच्चंद्रकवत्स्वात्मलीनतनुत्रयः || 

पृ० १२४) तादात्म्यसिद्धिं लभते गुरोः करुणया बुधः || ७० || 
वस्तुज्ञानात्तस्य नास्ति संगो देहेंद्रियादिभिः || 
पार्श्वर्स्थैर्दृश्यमानोऽपि जीवन्मुक्तस्य योगिनः || ७१ || 
इति शम्भोर्वचः श्रुत्वा नत्वा गिरिवरात्मजा || 
ज्ञात्वा भावरहस्यं तत्कृतार्थाऽस्मीत्यमन्यत || ७२ || 
दण्डवत्प्रणमन्तीं तां खण्डेंदुधर ईश्वरः || 
बाहुभ्यां सम्परिष्वज्य प्रीणयामास भामिनीं || ७३ || 
मायाजयकृतामीर्ष्यां परित्यज्याल्लमप्रभौ || 
जगद्गुरुरयं साक्षादित्यमन्यत पार्वती || ७४ || 
अस्मद्भक्तगणान्सर्वानरक्षीदल्लमप्रभुः || 
मोक्षं दत्वेत्युमाशंभू हृदये मुदमापतुः || ७५ || 
गौरीमहेश्वरौ रम्ये कैलासशिखरीश्वरे || 
अल्लमानन्दभरितौ सुखगोष्ठ्या स्थितौ द्विजाः || ७६ || 
अत्राल्लमस्तरुणवृद्धजनान्नृपालान्बालान्दरिद्रनिवहान्धनिकान्सुशीलान् 
|| 
गोब्राह्मणानखिलजंतुगणानशेषश्रेणीरनुग्रहवशात्सततं पुपोष || 
७७ || 

पृ० १२५) सूतं प्रति मुनीनां रहस्यतत्वविषयकप्रश्नः | 

जगदखिलमधीशः शांभवानंदपूर्णं सकलफलसमृद्ध्या 
सौख्यसंपत्समेतं || 
सकरुणमनुगृह्य श्रीगुरुः स्वेच्छयैव प्रकटितगुणमूर्तिः पावयामास 
भूमिं || ७८ || 
इयमखिलमुनीन्द्राः श्रीगुरोर्दिव्यलीला गणचरितविशाला 
व्यासमौनिप्रसादात् || 
हृदयकमलवासिश्रीमहेशाज्ञयोक्ता प्रभवतु पठितृर्णां 
भोगमोक्षानुकूला || ७९ || 
सूतोक्तं प्रभुलिंगमूर्तिचरितं श्रुत्वा मुनीन्द्राः परं 
ब्रह्मानंदसुधांबुधौ चिरतरं संपाद्य डोलायिताः || 
सानंदैकरसास्तमेनमभितः स्तुत्वा प्रणम्यादरात् जीवन्मुक्तिमवाप्नुवन् 
परशिवे सर्वं समर्प्यांजसा || ८० || 
श्रुत्वा चित्रं चरित्रं पुनरपि मुनयः सूतपुत्रं विलोक्य स्वामिन् 
विस्पष्टमस्मन्मतिखचितमिदं प्रष्टुकामा रहस्यं || 
वक्तव्यं तत्त्वयाऽपि प्रकटितकृपया लोकसंरक्षणार्थं शास्त्रार्थं 
स्वात्मनीनं सकलमपि मनस्याकलययेत्यपृच्छन् || ८१ || 

पृ० १२६) चतुर्मुखः सर्वमिमं प्रपंचं ससर्ज सर्वेशितुराज्ञयेति || 
त्वयोक्तमादौ श्रुतिभिश्च सूक्तं पुरेव धातासृजतात्मनेति || ८२ || 
तदीयसृष्ट्यां सुरमानुषाद्याः समस्तजीवास्सुखमोक्षकामाः || 
श्रयन्ति सर्वेश्वरमेव सर्वे किमर्थमन्येऽधिपतिं महात्मन् || ८३ || 
पुराणभागेषु भवन्मुखेन श्रुतेषु सर्वेषु च तत्र तत्र || 
विधींद्रविष्ण्वादिसुराश्रितानां पृथऽऽन्नयानां कथिताः कथास्ताः 
|| ८४ || 
तथा द्विजक्षत्रियवैश्यशूद्राः सलोमजाताः प्रतिलोमजाश्च || 
श्रुतास्तथैवाश्रमिणश्च तेषां विभिन्नधर्माः पृथगर्थभाजः || 
८५ || 
शिवैकतानाः शरणाः प्रसिद्धाः श्रुतास्तथा तेषु महानुभावाः || 
गृहीतवर्णाश्रमधर्मनिष्ठास्तथा निराभारपदाभिषिक्ताः || ८६ || 
प्रभुस्तु सर्वं जगदेतदीशश्चकार साक्षादिह वीरशैवं || 
श्रुतिर्हि सर्वत्र गतौ प्रमाणं तदेकरूप्यं कथमीश भाव्यं || ८७ || 
इदं हि सर्वं परिमृश्य विद्वन्समस्तशास्त्रेष्वविरुद्धतत्वं || 

पृ० १२७) शिवकृत सृष्टिविषयकवर्णनम् | 

त्वयोपदेश्यं करुणांबुराशे मनस्समाधातुमिहास्मदीयं || ८८ || 
मुनीनिति प्रार्थयतो विलोक्य प्रसाददृष्ट्या शिवयोगिवर्यः || 
समस्तशास्त्रार्थरहस्यतत्वं प्रकाशयन्नाह गुरूपदिष्टं || ८९ || 
अहो मुनीद्राः परतत्वनिष्ठाः शृणुध्वमात्मन्यवधानयुक्ताः || 
भवत्कृतं प्रश्नमिमं भवान्या समाददे * * * * [टीप- ताडपत्री 
पुस्तकांत तीं अक्षरें फाटून गेलीं होतीं सबब न समजल्यामुलें 
तेथें फुल्या घातल्या आहेत |] क्तं || ९० || 
कालो ह्यनादिः शिवसृष्टमेतत्प्रपंचजातं सकलं हृदैव || 
तदाज्ञयावान्तरसृष्टयस्ताः कृताः क्वचिद्विष्णुविधातृमुख्यैः || ९१ 
|| 
अनंतवेदेष्वपि तत्र तत्र पुराणभागेषु तथागमेषु || 
निरूप्य तत्तत्कृतसृष्टिभेदान् प्रधानतः शांभवसृष्टिरुक्ता || ९२ 
|| 
महेश्वराज्ञामवलंब्य सर्वे सृजन्तु धात्रादय ईश्वरस्तान् || 
शिवोऽनुगृह्णाति ततो महेशं स्वकारणं तेऽपि समाश्रयन्ते || ९३ || 
विश्वाधिको रुद्र इति श्रुतिश्च ब्रूते प्रभुं स्वात्मनि विश्वसेव्यं || 
करोति तस्मै श्रुतिरेव साक्षात्सदा नमस्कारसहस्रजातं || ९४ || 

पृ० १२८) अतः शिवे भक्तिरचंचलैव समस्तलोकस्य विमुक्तिहेतुः || 
मायाविमुक्तिः खलु मुक्तिरुक्ता प्रभुं विना तां विजयेत को वा || ९५ || 
उपास्य सर्वे प्रभुमेव देवाः प्रकृष्टलिंगैक्यपदं प्रपन्नाः || 
अनुग्रहाद्विष्णुमुखाश्च देवास्समाश्रिताः कैश्चिदमुष्य शंभोः || ९६ 
|| 
पदं प्रयच्छन्ति पदार्चकेभ्यः स्वकीयमेवाब्जभवाच्युताद्याः || 
न तत्र लिंगैक्यसुखे ततोऽमी पुनः प्रयात्येव जनिं मृतिं च || ९७ || 
य ईश्वरांशत्वधिया श्रयन्ते स्वकर्मशक्तेरिह विष्णुमुख्यान् || 
प्रपद्य ते तद्भवनं तदुक्तेर्महेश्वरोपास्तिरता भवन्ति || ९८ || 
सदाशिवैक्यानुभवैकगोष्ठ्या तदीश्वरेणैव समाहितास्ते || 
प्रपद्य दीक्षां प्रलये प्रसक्ते भजन्ति तेनैव सहेश्वरत्वं || ९९ || 
ये तु स्वतंत्रानिह मुक्तिहेतूनाश्रित्य तान्विष्णुमुखान्भजन्ति || 
गत्वापि ते तत्पदमाशु नष्टाः पुनः प्रयांत्येव भवांबुराशिम् || १०० 
|| 
जितेंद्रियास्ते यदि सात्विकेन हृदाभजन् विष्णुमुखानबुद्ध्वा || 

पृ० १२९) शिवमहत्ववर्णनम् | 

आवृत्य तत्तत्पदतोऽपि तेऽमी बुध्यन्ति संस्कारवशान्महेशं || १०१ || 
ते जन्मजन्मन्यथ शैवनिष्ठाः क्रमाद्भविष्यन्ति हि वीरशैवाः || 
पदं प्रयास्यन्ति शिवैक्यमन्ते समस्तवेदान्तनिगूढमेतत् || १०२ || 
ये निंदकाः शांभवशंभुभक्तेर्दुराग्रहाद्विष्णुमुखान्भजन्ते || 
त्यक्ताश्च ते तैः प्रविशन्ति सत्यं तमोऽन्धमेवात्र न संशयः स्यात् || 
१०३ || 
पुराणभागेषु तु विष्णुमुख्याः प्रकाशिताश्शंभुपदाब्जभक्त्या || 
महानुभावाः खलु तेऽपि धन्याः प्रसीदतीशः खलु भक्तभक्त्या || १०४ 
|| 
क्वचिद्यदा भागवतादिभागे न्यूनत्वमुक्तं हरिपद्मजाभ्यां || 
रुद्रस्य तज्ज्ञेयमसंख्यरुद्रेष्वेकस्य कस्याऽपि गुरुप्रसादात् || १०५ || 
तमोगुणाधिक्यवशेन विष्णुब्रह्मादिदेवा अपि शंभुमीशं || 
क्वचिद्विरुध्येशहतास्तदेषां न दूषणं यद्गुणमाश्रयन्ति || १०६ || 

पृ० १३०) प्रभोस्तु तस्याखिलकारणस्य प्रमत्ततत्तन्निजभृत्यसंघान् || 
विशिष्य संशिक्ष्य विवेकदानं कर्तव्यमेवार्तिहरस्य तेषां || १०७ || 
अतो महान्तो बहुजन्मपुण्यप्रभावलब्धाधिकभाग्ययोग्याः || 
महेश्वरं कारणकारणं तं समाश्रयन्त्येव सदाशिवाख्यं || १०८ || 
तदीयभक्तत्वधिया हरींद्रविधातृमुख्यानपि भावयन्ति || 
महेश्वरे सर्वमखण्डदृष्ट्या लीनं प्रकुर्वन्ति समाधिनिष्ठाः || १०९ 
|| 
महात्मनां शंकरभक्तिनिष्ठा तदंशसाम्याद्भुवि मध्यमानाम् || 
अथाधमानामितरत्र भक्तिर्भवेन्नृणां कर्मवशान्मुनीन्द्राः || ११० || 
वर्णाश्रमाश्चापि शिवाज्ञयैव श्रुत्योदितास्सर्वजगत्प्रसिद्धाः | 
देहस्य धर्माः खलु सर्व एते न ह्यात्मनः सर्वगताद्वयस्य || १११ || 
आज्ञा श्रुतिस्तस्य महेश्वरस्य स्वयं विधत्तेऽखिलकर्मजालं | 

पृ० १३१) जनानविद्यादिमतोऽधिकृत्य शुक्लं निषेधत्यपि कृष्णकर्म || ११२ 
|| 
भक्तिं विरक्तिं तदशुक्लकृष्णं दीक्षां विधत्ते च मुमुक्षुसंघान् | 
विरक्तिदार्ढ्ये सकलं विहाय शिवैक्यनिष्ठां परमां विधत्ते || ११३ || 
यथाधिकारं प्रसमीक्ष्य विद्वान् गुरूपदिष्टः श्रुतिसिद्धमर्थं | 
समाश्रयेत्सत्क्रियया विशुद्धौ चित्तस्य विज्ञानपथं प्रयायात् || ११४ || 
आज्ञापि नोल्लंघयितुं हि शक्या कर्मत्यजेदित्यपि सैव सिद्धा | 
अतो विरक्तः शिवदीक्षितोऽसौ प्रसाध्य भक्तिं विसृजेत कर्म || ११५ || 
यद्ब्राह्मणो मुख्यतया प्रसिद्धः सर्वेषु वर्णेषु शिवस्तथैव | 
सर्वोत्तमो ब्राह्मण इत्युपास्यस्तद्ब्राह्मणैर्ब्राह्मण एव सोऽयं || ११६ || 
जात्या प्रकृत्या द्विविधः स वेद्यो यो ब्राह्मणो ब्राह्मणभक्तियुक्तः | 
तद्भक्तिशून्यो न हि जातिमात्रात्स ब्राह्मणो ब्राह्मणमत्र मानं || ११७ || 
यो ब्राह्मणः स्याद्विमलः प्रकृत्या स एव शास्त्रेष्विह जंगमः स्यात् | 

पृ० १३२) द्विजस्तु जात्या शिवतत्वहीनो न संमतो ब्राह्मण इत्ययं नः || 
११८ || 
यथोक्तकर्माचरणैकमात्राद्द्विजः स पित्रादिगतिं प्रयाति | 
अकर्मशैवोऽन्यसुरेषु भक्तस्तल्लोकगामी पुनरेति मृत्युं || ११९ || 
यो ब्रह्मवेत्ता शिवमार्गनिष्ठस्स ब्राह्मणो मुक्तिमुपैति धन्यः | 
अन्योऽपि जात्या शिवभक्तिपूर्णः स ब्राह्मणत्वं प्रतिपद्य मुक्तः || १२० 
|| 
न शूद्रता स्याद्भगवत्यधीशे भक्तस्य दीक्षाविधिमाश्रितस्य | 
अदीक्षितः शांभवभक्तिमार्गे शिवापराधाच्छ्वपचत्वमेति || १२१ || 
शिवः स्वयं ब्राह्मणदैवतं स्याज्जनार्दनः क्षत्रियवंश्यसेव्यः | 
चतुर्मुखो वैश्यकुलैरुपास्यो गणेश्वरोपास्तिपरो हि शूद्रः || १२२ || 
इति स्मृतिः प्राह मनोस्तदस्य वाक्यस्य तात्पर्यमिदं हि बोध्यं | 
भजेत यो योऽधिपमेव यं यं स एव तत्तत्प्रकृतिः किलेति || १२३ || 
अतः शिवं पुण्यवशादुपास्ते समस्तजातीयनरो विशेषात् | 

पृ० १३३) कुलाकुल वीरशैवभेदनिरूपणम् | 

स इष्यते ब्राह्मणवद्गुणाढ्यो विशेषदीक्षावशतश्चरोऽसौ || १२४ || 
शिवैकतानाः खलु सर्व एते भवन्ति सामान्यवशेन शैवाः || 
विशेषदीक्षावशतस्त एते भवन्ति वर्णा भुवि वीरशैवाः || १२५ || 
ततो निराभारपदैकदीक्षाश्चराग्रगण्यास्तु शिवावधूताः | 
विरागपूर्णा यतयो मुनींद्रास्समस्तलोकं ननु पावयन्ति || १२६ || 
कुलाकुलत्वेन हि वीरशैवं द्विधा विभिन्नं कुलमार्गनिष्ठैः | 
यदेव लिंगांगिभिराश्रितं स्याच्छिवोक्तरीत्या कुलवीरशैवं || १२७ || 
तथाऽकुलं नाम कुलं विखण्ड्य प्रसादसंकेतरहस्यनिष्ठैः | 
तदेकदीक्षैश्च गृहीतदारैश्शिवार्चकैश्शीलयुतैरुपास्यं || १२८ || 
अनादिसिद्धं ननु वीरशैवं शिवोपदिष्टं प्रमथान्वयेऽस्मिन् | 
प्रसिद्धिमेति द्विविधं च लोके विमुक्तिहेतुर्गुणतारतम्यात् || १२९ || 

पृ० १३४) श्रुतिश्चयो वक्ति शिवेति नाम स्फुटं सदीक्षः श्वपचोऽपि 
सोऽयं | 
गुणाधिकस्तेन सहैव भुंज्याद्वदेच्चरेत्सन्निवसेत्तथेति || १३० || 
अतः कुलत्यागवशान्न दोषः शिवात्मनां शीलवतां नराणां | 
तदीयरक्षार्थमिमं ससर्ज स्वयं शिवो जंगमलिंगवंशं || १३१ || 
अनादिसिद्धस्तु चरान्वयोऽयं शिवेन मूर्ध्ना स्वयमेव सृष्टः | 
अतः प्रभुर्जंगमलिंगलीलामवाप्य भक्तानवनावरक्षत् || १३२ || 
पुनः कलौ दुष्कुलबौद्धसंघैर्विनष्टशैवोद्धरणाय देवः || 
प्रभुः स एवावतरिष्यतीमे वृषेश्वराद्याश्च यथा पुरैव || १३३ || 
तथैव सा चित्कलिकावतीर्य प्रभौ समायास्यति सामरस्यं | 
स षण्मुखश्छन्नघनो भविष्यत्ययं च वीरो मणिवालनाथः || १३४ || 
तथा पुरावृत्तमिदं च तिष्ये भविष्यतीहैव भविष्यतीत्थं | 
श्रुतं प्रभोस्सच्चरितं मुनींद्रास्सदानुभाव्यं हृदये भवद्भिः || १३५ 
|| 

पृ० १३५) कथोपसंहृतिः | 

सर्वोत्तमा वैदिकमार्गनिष्ठाः श्रेष्ठास्तु तेभ्यो ननु योगनिष्ठाः | 
तेभ्योऽधिकाः शैवरता महान्तः श्रीवीरशैवास्तु ततोऽधिकास्ते || १३६ 
|| 
दीक्षैकनिष्ठास्त्वकुला महान्तः श्रीवीरशैवेऽपि ततोऽधिकास्ते | 
श्रीमन्निराभारविरागनिष्ठाः श्रुत्यातिवर्णाश्रमिणः प्रसिद्धाः || 
१३७ || 
ततो महान्तः कुलवीरशैवं क्षितौ प्रतिष्ठापयितुं गणास्ते | 
तदीयवंशेष्ववतीर्य तत्वं प्रकाशयंति प्रतिभाविशेषात् || १३८ || 
कलौ भविष्यन्ति महानुभावाश्शैवान्वये तत्र च वीरशैवे | 
संरक्षितुं शांभवमद्वितीयं दधीचिशप्तान्वयसंभवेभ्यः || १३९ 
|| 
सूतोक्तमल्लमगुरोश्चरितं निशम्य ते शांभवाः प्रमुदिताः 
परमानुभावाः | 
रुद्राक्षभस्मफलवल्कलवीटिकाद्यैर्हृद्यैरुपायनशतैः प्रणतिं 
प्रचक्रुः || १४० || 
सकृदपि गुरुलीलां धारयन्तः श्रुतान्ता भवजलनिधितीर्णाः 
पूर्णकामा बभूवुः | 

पृ० १३६) भृगुतनयमुखास्ते वीरशैवं 
स्तुवन्तस्सततमचलितेष्टप्राणभावैक्यभावाः || १४१ || 

इत्यार्षश्रीभविष्यत्पुराणकथाविशालायां 
श्रीवीरमाहेश्वरामृतानंदसूक्तिसूत्रग्रथितपंचविंशतितत्वमौक्तिकम्
अहनीयमालायां प्रमथगणवचनपरंपरानुकूलायां 
कलिकल्मषनिमग्नजनसमुद्धरणशीलायां प्रभुलिंगलीलायां 
परमेश्वरप्रसादसंप्राप्तमहेश्वरीमनःसमाधानवीरशैवमहिमानुसं
धानप्रस्तुतकथोपसंहृतिकथनगतिर्नाम पंचविंशोऽध्यायः | 
श्रीपरमेश्वरार्पणमस्तु | 
श्रीनंदिकेश्वराय नमः || 
|| श्रीः || श्रीः || 






###########   END OF FILE  #######