####################################################
MUKTABODHA INDOLOGICAL RESEARCH INSTITUTE
Use of this material (e-texts) is covered by Creative Commons license BY-NC 4.0
Catalog number: M00665
Uniform title: ramārcanacandrikā
Author : ānandavanaḥ mukundavanaśiṣyaḥ
Manuscript : Ragunath Temple, Jammu, JandK manuscript 4740

Description: 
Copied from Shri Raghunath Temple MSS Library manuscript 4740 digitized by eGangotri on archive.org   

https://archive.org/download/RamarchanaChandrikaAnandVahaMukundVanShishya4740Alm21Shlf4DevamagariTantra/Ramarchana%20Chandrika%20-%20Anand%20Vaha%20Mukund%20Van%20Shishya_4740_Alm_21_Shlf_4_Devamagari%20-%20Tantra.pdf


Notes: 
Data-entered by the staff of Muktabodha under the supervision of Anirban Dash.
   
Revision 0: September 21, 2024  Diplomatic transcription

Internet publisher : Muktabodha Indological Research Institute
Publication year : 
Publication city : 
Publication country : India
####################################################

न्०. ४७४०
तित्ले. रामार्चन चन्द्रिका
औथोर्. आनन्दवनः मुकुन्दवन शिष्यः
एxतेन्त्. ६९ पत्राणि अगे. सं० १९२९
सुब्जेच्त्. तंत्रम्

सं० १९२९ आश्विन्प्र० ३१
रामार्चनचंद्रिकापत्रे ६९ श्लोक २३००
वीरूलखारिहृत्थे

पृ० १अ) ओंस्वस्तिश्रीगणेशायनमः श्रीगुरवेनमः श्रीरामचंद्रायनमः तर्त्तुंसंसृतिवारिधिंत्रिजगतांनौनामयस्यप्रभोर्येतेवेदंसक
लंविभातिसततंजातंस्थितंसंहृतं यस्मिन्नोनिगमाभवंतिनमनोमानश्चधाराश्चनोतंवंदेसहजप्रकाशममलंश्रीराम
चंद्रंपरं १ विश्वव्यापितनोःशुभारघुपतेर्मूर्तैवमूर्तिस्तुयोवाक्यार्थप्रतिवोधनैकचतुरशांत्यादिशीलःकविः 
अज्ञानांध्यनिवारणैकतरणिर्विज्ञानचिंतामणिनित्यानंदपदैकभूर्विजयतेश्रीमन्मुकुंदोमुनिः २ वेदांतवा
क्यार्थतरिर्विराजतेयस्मिन्जःकामप्रदादयोनहि वुधासदानंदपदंप्रपेदिरेवंदेमुकुंदाख्यवतंगुरुंपरं ३ पू
र्वंचोत्तरतापनीयमखिलंकल्पंवरंमारुतेर्ब्रह्मागस्तिवशिष्टवासयुजःकल्पास्तथासंहिताः शास्त्रंमंत्रमयंम
हाकुवलयेनालोड्यसीतादिकंश्रीरामार्चनचंद्रिकाकलिमलप्रध्वंसिकाप्रोच्यते ४ तत्तद्ग्रंथगतैनानावाक्यैरे
वतकल्पितैःसौकर्यार्थंक्रमःसम्यक्संक्षेपेणप्रतन्यते ५ उच्यतेप्रथमंतत्रलक्षणंगुरुशिष्ययोः शांतोदांतंकुली
नश्चविनीतःशुद्धवेषमान् ६ सदाचारःसुप्रसिद्धसुचिदक्षःसुवुद्धिमान् आश्रमीध्याननिष्टश्चमंत्रतंत्रविचक्षणः 
निग्रहानुग्रहेशक्तोगुरुरित्यभिधीयते ७ इतिगुरुलक्षणं शांतोविनीतशुद्धात्माश्रद्धावान्धारणक्षमः समर्थ
श्चकुलीनश्चप्राज्ञःसच्चरितोधनी ८ एवमादिगुणैर्युक्तःशिष्योभवतिनान्यथा गुरुताशिष्यतावापितयोर्वत्स
रवासतः तथाचोक्तंसारसंगृहे सद्गुरुःस्राश्रितंशिष्यंवर्षमेकंपरिक्षपेत् इतितत्रैवराजन्यमान्यजोदोषःपत्नीपापानि

पृ० १ब) भर्तरि तथाशिष्यार्जितंपापंगुरुंप्राप्नोतिनिश्चितमिति देव्यागमेशिववाक्यं गुरुसययासनंयानंपादुकोपानत्पी
ठकं पादोदकंतथाछायांलंघयेन्नकदाचनेति तथातत्रैव गुरोरग्रेपृथक्पूजामौद्धतं तुपरित्यजेत् दीक्षांव्या-
ख्यांप्रभुत्वादिगुरोरग्रेविवर्जयेत् इतिशिष्यलक्षणं दीक्षांविनोपदेशस्यदुष्टत्वात्प्रथमंतुसा पापक्षयंदिव्य
भावेसाधकस्यकरोत्यतः तत्रापिसिद्धसाध्यादिभेदैःसंशोधयेन्मनुं इंद्वग्निरुद्रनवनेत्रयुगेवदिक्षुतृत्वष्टषो
डशचतुर्दशभौतिकेषु पातालपंचदशवह्निहिमांशुकोष्टिवर्णांल्लिखेल्लिपिभवान्क्रमशःसुधीमानजन्म-
र्क्षाक्षरतोवीक्ष्यतत्रमंत्रादिमाक्षरं चतुर्भिकोष्टकस्त्वेक इतिकोष्टचतुष्टये पुनःकोष्टककोष्टेषुसव्यतोज
जन्मभाक्षरात् सिद्धसाध्यस्तुसिद्धारिक्रमाज्ञेयंविचक्षणैः सिद्धःसिध्यतिकालेन
साध्यस्तुजपहोमतः सुसिद्धोग्रहमात्रेणरिपुंमूलनिकृंतनः सिद्धाणीवांधवाः
प्रोक्ताःसाध्यास्तेसेवकाःस्मृताः सुसिद्धाःपोषकाज्ञेयाशत्रवोपातकाःस्मृताः 
जपेनवंधुःसिद्धस्यात्सेवकोधिकसेवया पुष्णातिपोषकोभीष्टंघातकोनाशये
द्ध्रूवं सिद्धःसिद्धोयथोक्तेनद्विगुणात्सिद्धसाध्यकःसिद्धसुसिद्धोर्द्धजपात्सिद्धारि
हंतिवांधवान् साध्यसिद्धोद्विगुणकःसाध्यसाध्योनिरर्थकःतत्सुसिद्धस्त्रिगु-

पृ० २अ) णतात्साध्यारिहंतिगोत्रजात् सुसिद्धसिद्धंजपातत्साध्योद्विगुणाधिकात् तत्सुसिद्धोग्रहादेवसुसिद्धारिःस्वगोत्रहा ३ 
अरिसिद्धःसुतान्हन्यादरिसाध्यस्तुकन्यकाः तत्सुसिद्धस्तुपत्नीयस्तदरिहंतिसाधकं मातापितृकृतंनामयच्चाप्यभि
जनेस्तथा विश्लेष्यतस्यवैवर्णात्स्वरवर्णविभेदतः तथैवमंत्रवीजानिततःशोधनमारभेत् विंदुर्द्विविदुकोपध्मा
नीयजिह्वांघ्रिसंभवः संहतोच्चारणाप्राप्तमधिकाक्षरमेवच अयभ्रंशाक्षरंलक्षौत्यक्ताखंडचतुष्टयं ॠऌॡ
एतेखंडाःमंत्राक्षरैःसहैकैकंनामवर्णंविशोधयेत् व्यंजनैर्व्यंजनान्येवस्वरैःसार्द्धंस्वरास्तथा माघमाघ्यतुसंशो
ध्यंद्वितीयेनद्वितीयकं मंत्रेवाप्यथवानाम्निवर्णास्युर्विषमायदा तदामंत्रंसमारभ्यसमंयावत्प्रयोजयेत् 
आद्यंतयोःसिद्धवर्णौमंत्रेयस्मिन्वरानने अचिरेणैवकालेनसभवेत्सर्वसिद्धदः साध्यातादियुतोयस्तुअति
कृच्छ्रेणसिद्ध्यति आदावंतेसुसिद्धस्तुसर्वकामविभूतिदः आदावंतेरिपुर्यस्यभवेत्याज्यःसमंत्रकःस्थानत्रय
गतारिर्ययोमंत्रोमृत्युसमोमतः शत्रुर्भवतियदादौमध्येसिद्धस्तदंतिकेसाध्यःकष्टेनकार्यसिद्धिस्तस्यफलंस्व
ल्पमेवभवेत् अंतेयदिभवतिरिपुःप्रथमेमध्येचभवतिसाध्ययुगं कार्यंविलंवितंस्यात्प्रणस्यति सर्वमेवातिके 
सिद्धंसुसिद्धमथवारिपूणांतरितपरीक्षयेयत्नान् वह्वायसंप्रजलितंमंत्रंवर्जयेन्मतिमान् नृसिंहार्कवराहाणांप्राशाद
प्रणवस्यच सपिंडाक्षरमंत्राणांसिद्धादीन्नैवशोधयेत् स्वप्नेलव्धेस्त्रियादत्तेमालामंत्रेत्रिवीजके वैदिकेषुचसर्वेषुसि

पृ० २ब) द्धारिनैवशोधयेत् इतिसिद्धसाध्यादिशुद्धःस्वकुलान्यकुलंभेदंवक्ष्यामोमंत्रिणामथ उऊओगजडदवऌष्मा-
र्थिवाः नॄऔघफटधभवशाबारुणाः इइंएखेढठथफरक्षाः आग्नेयाः आएकचटतपाःयस्वामारुताः 
ऌॡअंङञणनमसहानाभसाः साधकस्याक्षरंपूर्वमंत्रस्यापितदक्षरं यद्येकभूतदैवत्यंजातीयात्स्वकुलंहितत् 
भौमस्यवारुणंमित्रमाग्नेयस्यापिमारुतं मारुतंपार्थिवाप्यानांशत्रुग्नेयस्यवांलसं नाभसंसर्वमित्रंस्याद्वि
रुद्धंनैवमेलयेत् इतिस्वकुलाकुलचक्रं वालादिभेदोप्यपरोमंत्राणामभिधीयते आरभ्यैकाक्षरंमंत्रंवालाआषोड
शाक्षरात् तताविंशतेप्रौढास्ततोन्येस्थविरामताः स्वाहांताःस्त्रीस्वरूपाःस्युर्नमोंताश्चनपुंसकाःकुंफडंता
स्तुयेमंत्राः पुंमांसस्तेप्रकीर्तिताः शस्तास्तेत्रिविधामंत्रावशशांत्यभिचारके इतिवालादिभेदाः राशिमेलन
माख्यास्यनक्षत्रस्थितिमप्यतः आइईमेषः उऊॠवृषः ऌॡमिथुनः एऐकर्कटः ओऔसिंहः अंअःशषस
हलक्षाकन्याः कवर्गस्तुलः चवर्गोवृश्चिकः टवर्गोधनुः तवर्गोमकरः पवर्गःकुंभः यादयोमीनः साध्या
ख्याक्षरराश्यंतंगणत्साधकाक्षरात् एकपंचनववांधवास्मृताद्वौचषड्चदशमास्तुसेवकाः वह्निरुद्रमुनयस्तुपो
षकाद्वादशष्टचतुरस्तुघातकाः इतिराशिमेलनं आश्विनीदेवगणः इभरणीमनुष्यगणः ईउऊकृति
काराक्षसगणः ॠऌॡरोहिणींमनुष्यगणः एमृगशीर्षोदेवगणः ऐआर्द्रामनुष्यगणः ओऔपुनर्वसुदेव

पृ० ३अ) गणःकःपुष्योदेवगणः खगश्लेषाराक्षसःगंघङमघाराक्षसःचपूर्वामनुष्यः छजुत्तरामनुष्यगणः झञहस्तोदेवःटठचित्रारा
क्षसः डस्वातीदेवः ढणविशाखाराक्षसः तथदअनुराधादेवः धज्येष्टाराक्षसः नपफमूलंराक्षसः वपूर्वाषाढामनुष्यः भ
उत्तराषाढामनुष्यः मश्रवणोदेवःयरधनिष्टाराक्षसःलशतभिषराक्षसःवशपूर्वाभाद्रपदामर्त्यःषसहक्षुत्तराभाद्र
पदामनुष्यः अंअःतुंरेवतीदेवःप्रादक्षिण्येनगणयेत्साधकाख्याक्षरात्सुधीःजन्मसंपद्विपत्क्षेमप्रत्यरीसाधकोब
धःमैत्रंपरममैत्रंवजन्मादीनिपुनःपुनः विपद्दधःप्रत्यहरःपरित्याज्यामनीषिभिः इतिनक्षत्रप्रकारः सुप्तप्रवोधकालो
यंमंत्राणामभिधीयते अग्नीषोमात्मकामंत्राविज्ञेयाःक्रूरसौम्ययोःकर्मणोवहितारांत्यवियत्प्रायाःसमीरिताःआ
ग्नेयामनवःसौम्याभूयिष्टेघमृताक्षराःआग्नेयाःसंवुध्यंतेप्राणेचरतिदक्षिणे प्रागेन्यस्मिन्स्थितेप्राणेसौम्यावोधंप्र
यांतिच नाडीद्वयंगतेप्राणेसर्वेवोधंप्रयातिते प्रयछंतिफलंसर्वेप्रवुद्धामंत्रिणांसदा यद्वाप्राणामानसमायोगा
च्छिवशक्तोस्तुमेलनं प्रवोधकालोविज्ञेयःस्वापकालस्ततःपरः इतिसुप्रबोधकालः संपुटीकृत्यमंत्रेणशांता
नाद्यात्सुविंदुकात् पुनश्चसविसर्गास्तात्क्षकारंकेवलंपतेत् एवंयप्तोयदिष्टश्चेत्प्रवुद्धःशीघ्रसिद्धिदः अथर्णधन
शुद्धिश्चकथ्यतेसिद्धिदायिनी इंद्रर्क्षेनेत्ररविपंचदशर्तुवेदवह्न्यायुधाष्टनवभिर्गुणिताश्चासाध्यात् दिग्भूगिरिश्रु
तिगजाग्निमुनीषुवेदषट्वह्निभिश्चगुणितातथसाधकार्णात् नामाफलादकटवाहतवह्निशेषंज्ञात्वाभयोर

पृ० ३ब) धिशेषृणंयुतंस्यात् अस्यार्थः इंद्राद्यंकैःसाध्यार्णात्स्वरव्यंजनरूपेणपृथकृतान्गुणितान्कृता तथासाधकनामाक्ष
राण्यषिदगादिभिरंकैर्गुणयेत् नामाफलादितिस्वरव्यंजनसमुदायात् अकठवादितिवर्गचतुष्टयप्रभिन्ना
न् अकारादिः अःअंतोउऋऌएऐओऔअंअः एतद्रूपअवर्गः कादिटांतःकवर्गः वादिहांतोववर्गः एतेए
कैदशैका दशाक्षराश्चत्वारोवर्गाः अस्मातकठवादष्टभिर्भागेहतेसतिउभयोःसाध्यसाधकवर्गयोःशेष
स्याधिकरूपस्यृणंदेयमितिशेषः धनंचज्ञात्वामंत्रंदद्यात् मंत्रश्चैदृणीभवतितदामंत्रशुभदायकः धनीचे-
न्नमंत्रोयद्यधिकांकःस्यात्तत्मंत्रंतुजपेत्सुधीः समेपिचजपेन्मंत्रंनजपेतुधनाधिके शून्येमृत्युंविजानीयातस्मा
च्छून्यंविवर्जयेत् राशीनांशुद्धताज्ञेयायछेछत्रुनृतिंव्ययं स्वराशेर्मंत्रराश्यंतंगणनीयंविचक्षणैः लग्नोधनंभ्रा
तृवंधुपुत्रशत्रुकलत्रकाःमरणंधर्मकामार्थंद्व्ययाद्वादशराशयः इतिराशिशुद्धिः इतिऋणधनशोधनप्रकारः
१४ २७ २ १२	१५ ६ ४ ३ ८	८ ९   समाप्तः अन्येपिमंत्रदोषायेज्ञेयाग्रंथांतराद्वुधैः लिख्यंतेमंत्रसंस्काराशार-
ओ ३ उ ऋ ऌ ए ऐ ओ औ अं अः   दातिलकाद्दशः जननंजीवनपश्चात्ताडनंवोधनंतथा अथाभिषेकोविम
क ख ग घ ङ च छ ज झ ञ ट       लीकरणाप्यायतेपुनः तर्पणंदीपनंगुप्तिदशैतामंत्रसंस्कृयां मंत्राणामा
ठ ड ढ ण त थ द ध न प फ         तृकामध्यादुद्धारोजननंस्मृतं प्रणवांतरितांकृत्वामंत्रवर्णाज्जपेत्सुधीः एत
व भ म य र ल व श ष स ह
१० १ ७ ४ ८ ३ ७ ५ ४ ६ ३

पृ० ४अ) ज्जीवनमित्याहुमंत्रतंत्रविशारदाः मंत्रवर्णासमालिख्यताडयेच्चंदनांभसा प्रत्येकंवायुनामंत्रीताडनंतदुतदुदाहृतं ३ वि
लिख्यमंत्रंतन्मंत्रीप्रसूनैःकरवीरजैः तन्मंत्राक्षरसंख्यातैर्द्वव्याद्यौंतेनवोधनं ४ स्वतंत्रोक्तविधानेनमंत्रमंत्रार्णसंख्यया 
अश्वत्थपल्लवैर्मंत्रमभिषिंचेद्विशुद्धये ५ संचिंत्यमनसामंत्रंज्योतिमंत्रेणनिर्दहेत्(सारंव्योमाग्निमनुयुदंडीज्योतिर्मनु
मतः कुशोदकेनजप्तेनप्रत्यर्णंप्रोक्षणंमतो) मंत्रेमलत्रयंमंत्रीविमलीकरणंविदं ६ तारंव्योमाग्निमनुयुदंडीज्यो-
तिर्मनुमतः कुशोदकेनजप्तेनप्रत्यर्णंप्रोक्षणंमनोः ७ तेनमंत्रेणविधिवदेतदाप्यायनंस्मृतं मंत्रेणेवारिणामंत्रे
तर्पणंतर्पणंस्मृतंः८ तारमायारमायोगोमनोदीपनमुच्यते जप्यमानस्यमंत्रस्यगोपनंत्वकाशनं इतिमंत्रसं
स्काराः मंत्रोद्धारमथाख्यास्येमंत्राणांराघवस्यतु ब्रह्माकल्पादिषुप्रोक्तंसाधकानांसुसिद्धिदं वह्निस्थंशयनंविष्णो
रर्द्धचंद्रविभूषितं एकाक्षरमनःप्रोक्तोमंत्रराजःसुरद्रमः ब्रह्मामुनिःस्याद्गायत्रींछंदोरामस्यदेवता दीर्घार्द्धेंदुयुजां
गानिकुर्याद्व्रह्मात्मनामनोः सरयूतीरमदारवेदिकापंकजासने श्यामंवीरासनासीनंज्ञानमुद्रोयशोभनं वामोरु
न्यस्ततद्व्रह्मंसीतालक्ष्मणसेवितं अवेक्ष्यमाणमात्मानमात्मन्यमततेजसंचिंतयन्परमात्मानंभानुलक्षंजपेन्म
नुं वह्निर्नारायणोनाड्योजाठरःकेवलोपिवा द्व्यक्षरोमंत्रराजोयंभुक्तिमुक्तिफलप्रदः एकाक्षरोक्तअष्पदिस्या
दाद्येनषडंगकं तारमायारमानंज्ञवाक्स्ववीजैस्तुषड्विधः अक्षरोमंत्रराजःस्यासर्वाभीष्टफलप्रदः द्व्यक्षरंचंद्रभद्रां

पृ० ४ब) तोद्विविधश्चतुरक्षरःऋष्यादिपूर्ववद्ज्ञेयमेतेषांतुविचक्षणैः सप्रतिष्टौरमौवायुहृत्पंचार्णोमनुःस्मृतः विश्वामित्रोमु
निःप्रोक्तःपंक्तिःछदोस्यदेवता रामभद्रोवीजशक्तिप्रथमार्णनतीक्रमात् भूमध्यहृदिनाभ्यद्र्यौपादयोर्विन्य
सेन्मनु षडगंपूर्ववद्यद्वापंचाणैमनुनास्त्रकं मध्येवनंकल्पतरोर्मूलेपुष्पलतासने लक्ष्मणेनप्रगुणितमक्ष्सा
ष्कोणेनसायकंअवेक्ष्यमाणंजानक्याकृतव्यंजनमीश्वरं जटाभारलसच्छीर्षेश्यामंमुनीगणावृतं लक्ष्मणे
नधृतछत्रमथदापुष्पकोपरिदशास्यमथनंप्राग्वत्ससुग्रीवविभीषणं विजयार्थीविशेषेणवर्णलक्षंजपेत्मनुं स्व
कामशक्तिवाक्लक्ष्मीताराद्यपंचवर्णकः षडक्षरःषद्विधःस्याच्चतुर्वर्गफलप्रदः पंचाशन्मातृकामंत्रवर्णप्र
त्येकपूर्वकःलक्ष्मीवाङ्मन्मथादिश्चतारादिःस्यादनेकधाः श्रीमायामन्मथैकैकबीजाद्यंतगतोमनुः चतुर्वर्ण
सेवस्यात्षद्वर्णोवांछितप्रदःस्वाहांतोहुंफडंतोवानत्यंतोवाभवेदयं ब्रह्मासंमोहनःशक्तिर्दक्षिणामूर्तिदेवक 
अगस्तिश्रीशिवःप्रोक्तामुनयोनुक्रमादिमे छंदोगात्र्यसंज्ञंचश्रीरामश्चैवदेवता अथवाकामवीजादेविश्वामित्रो
मुनिमनोः छंदोदेव्यादिगायत्रीरामभद्रोस्यदेवतावीजशक्तियथापूर्वंषद्वर्णान्विन्यसेततः ब्रह्मरंध्रेभ्रुवोर्मध्येहृन्ना
भ्यंधुषुपादयोःवीजैःषड्दीर्घयुक्तैर्वामंत्रार्णैर्वाषडङ्गकं ध्यायेत्कल्पतरोर्मूलेसुवर्णमयमंडपे पुष्पकाख्यावि
मानांतःसिंहासनपरिछदे पद्मेचतुर्दलेदेवमिंद्रनीलमणिप्रभं वीरासनसमारूढंव्याख्यामुद्रोपशोभितं वा

पृ० ५अ) मोरुन्यस्ततद्वस्तंसीतालक्ष्मणसेवितं सर्वाभरणसंपन्नमृतुलक्षंजपेन्मनुं यद्वास्मरादिमंत्राणांजपाभवाहरिंस्मरेत् 
रामश्चचंद्रभद्रांतोङेतोनतिद्विधा तारादिसहितःसोपिमंत्रस्त्वष्टाक्षरःस्मृतःताराद्यंतगतःसोपिनवार्णःस्यादनेक
धाताररामश्चतुर्थ्यतःक्रोधास्त्रंवह्नितल्पगा अष्टार्णोयपरोमंत्रःऋष्यादिःस्याषडर्णवत् गुणवीजंवदेन्मायांरुद्रा
मायपुनश्चतांशिवोमाराममंत्रोयंवस्वर्णस्तुवसुप्रदःऋषिःसदाशिवःप्रोक्तोगायत्रछंदुच्यते शिवोमारा
मचंद्रोत्रदेवतापरिकीर्तिता दीर्घयामाययांगानितारयंवार्णयुक्तया रामंत्रिनेत्रंसोमार्द्धंधारिणंशूलिनां
वरं भस्मोद्धूलितसर्वांगंकपर्दितमुपास्महे रामाभिरामासौदर्ययसीमांसीमांवतंसिनीं पाशांकुशधनुर्वाण-
धरांसीतांत्रिलोचनांध्यायंतेवंवर्णलक्षंजपेत्रिमधुराप्लुतैःविल्वपत्रैःफलैःपुष्पैस्तिलैर्वापंकजैहुनेत् स्व
यमायांतिनिधयश्चसुरेप्सिताःजानकीवल्लभंडेन्तंवह्नेजांयाहुमादिकं दशाष्टरोयंमंत्रःस्याद्वशिष्टःस्या
दृषिःस्वराट् छंदस्तुदेवतारामःसीतापाणिपरिग्रहः आद्योबीजद्विठःशक्तिःकामेनांगक्रियामताशिरो
ललाटभ्रूमध्येतालुकंठेषुहृद्यपि नाभ्यंधुजानुपादेषुदशार्णान्विन्यसेन्मनोः अजोध्यानगरेरत्नचित्रेसौव
र्णमंडपेमंदारपुष्पैराविद्धवितातेतोरणांचिते सिंहासनसमारूढंपुष्पोपरिराघवं रक्षोमिर्हरिभिर्देवैदि
व्यपानगतैःशुभैःसंस्तूयमानैर्मुनिभिःप्रह्वैश्चपरिसेवितं सीतालंकृतवामांगंलक्ष्मणेनोपशोभितंश्यामं

पृ० ५ब) प्रसन्नवदनंसर्वाभरणभूषितंध्यायेन्नेवंजपेन्मंत्रंवर्णलक्षंविचक्षणः रामङेतंधनुष्पाणियेङेतंस्याद्वह्निसुंदरी 
दशाक्षरोयंमंत्रःस्यान्मुनिर्व्रह्माविराट्स्मृतं छंदंस्तुदेवताप्रोक्तारामोराक्षसमर्दनः आद्योबीजंद्विठःशक्तिस्तेनै
वांगानिपूर्ववत् वर्णन्यासंतथाध्यानंपौरश्चरणिकंविधिं दशाक्षरोक्तवत्कुर्याचापवाणधरंस्मरेत् ओंहृद्भग
वतेरामचंद्रभद्रौचङेयुतौ अर्कार्णोद्विविधोप्यस्यृषिध्यानादिपूर्ववत् श्रीपूर्वंजयमध्यस्थंतद्विधारांमनामच 
त्रयोदशार्णोऋष्यादिपूर्ववत्सर्वकामदः पदत्रयैद्विरावृतैरंगंध्यानंदशार्णवत् सतारंहृद्भगवतेरामंङेतमहाततः 
पुरुषायपदंपश्चाथृदंतोष्टादशाक्षरः विश्वामित्रोनिःछंदोगायत्रंदेवतामनोः दशास्यदर्पदलनोरामभद्रःसमी-
रितः तारंवीजनतिःशक्तिःषडंगंकल्पयेत्ततः मूलमंत्रंकौशलेंद्रसव्यसंधमनंतरं रावणांतकवामानंसर्वलो
कहितेतथा स्वादुप्रसन्नवदनश्चतुर्थ्यानसमावदेत् नंदिग्रामस्योपवनेभरतायतकौतुके रम्येसुगंधिपुष्पाद्यै
र्वृक्षखंडैश्चमंडिते निःशाणभेरीपठंहशंखतूर्यादिनिःस्वनैः प्रवृत्तनृत्येपरितोजयमंगलभाषिते पटीरघुसृणो
शीरकर्पूरागरुगंधितैः नानाकुसुमसौरभ्यवाहिगंधवहांचिते देवगंधर्वनारीभिर्गायत्रीभिरलंकृते सिंहा
सनसमारूढंपुष्पकोपरिराघवं सौमित्रसीतासहितंजयमुकुटशोभितं चापवाणधरंश्यामंससुग्रीवविभीष
णं हत्वारावणमायार्तकृतत्रैलौक्यरक्षणं रामभद्रंहृदिध्यायन्दशलक्षंजपेन्मुनं रामभद्रमहंपूर्वंसाग्निंचद्यततः

पृ० ६अ) परं वीरंनरोतमपदंदशास्यांतकमीतत ततोरक्षवतोदेहिपश्चाद्दापयेमेश्रियं द्वात्रिंशदक्षरोमंत्रोविश्वामित्रोमुनिर्मनोः 
छंदोनुष्टुपदेवताचरामभद्रंप्रकीर्तिताः चतुष्करणवेदांघ्रिवस्वंतेरंगकल्पना मूर्द्ध्निभालेदृशौश्रोत्रेगंडयुग्मेसनामि
के आस्यदोसधियुगलेस्तनहन्ताभिमंडले कद्यांमेढेपायुपादसंधिष्वर्णान्न्यसेन्मनोः पूर्वोक्तध्यानमंत्रापि
त्रिलक्षंनिपतंजपेत् पीतंवाचिंतयेद्रामंधनार्तोवामनुजपेत् सतारंहृद्भगवतेचतुर्थ्यारघुनंदनं रक्षोघ्नविशदं
तद्वन्मधुरेतिवदेत्ततः प्रसन्नवदनंक्रेतुंवेदेदमिततेजसे बलरामौचतुर्थ्यंतौविष्णुंङेतंनतिततःप्रोक्तोमालाम
नुःसप्तचत्वारिंद्भिरक्षरैःमुनिःपितामहःश्छंदोभवेदनुष्टप्देवताःराज्याभिषिक्तोरामश्चवीजशक्तियथाराशि 
रस्याननवृत्तेवभ्रूमध्येक्षिद्धयोरपिश्रोत्रयोघ्राणयोश्चैवगंडयोरोष्टयोरपि दंतयोरास्यदेशेचदोःपत्मध्यग्रके
षुच कंठेहृदिस्ततिंद्रेपार्श्वयोःपृष्ठदेशताःजठरेनाभ्यधिष्टानेगुह्येवर्णान्यविन्यसेत् सप्तर्तुंसप्तदशषिंद्रस
ड्नैःषडगकं ध्यानंदशाक्षरप्रोक्तंलक्षमेकंजपेन्मनुं विल्वैःफलैःप्रसूनैश्चपत्रैस्त्रिमधुसंयुतैःमधुत्रितययुक्ते
नपायसेनाथवांवुजैःहोमंदशांशतःकुर्ययात्तथासर्वत्रतर्पणं सर्वेषुराममंत्रेषुमंत्रराजःषडक्षरः एकधाचद्वि-
धात्रेधाचतुर्धापंचधातथा षड्सप्तधाष्टधाचैवबहुधायंव्यवस्थितः राममंत्रस्यभेदस्तुशिवोजानातितत्त्वतः 
समासीताचतुर्थ्यांतास्वाहांतोयंषडक्षरः सीतामंत्रश्चकथितःस्वतंत्रोंगपरोपिच जनकोस्यृषिःछंदोगाय

पृ० ६ब) त्रंदेवतामनोः सीताभगवतीप्रोक्ताश्रीवीजंशक्तिरंतजौ दीर्घस्वरयुताद्येनषडंगानिप्रकल्पयेत् पूजयेद्वैष्णेवेपीठेध्यायेद्रा
घवसंयुतां स्ववर्णामंवुजकरांरामालोकनतत्परां वर्णलक्षंजपेन्मंत्रंमिष्टार्थंसाधयेत्ततः मंत्रराजमगस्तोक्तंलक्ष्मण
स्यप्रतन्यते रेफपूर्वसमुधृत्यसेंदुंलक्ष्मणसंयुतं ङेतोयंलक्ष्मणमनुर्नमसाचसमन्वितः अगस्तिःऋषिरस्यायंगा-
यत्रंछंदुच्यते लक्ष्मणोदेवताप्रोक्तालंबीजंशक्तिरस्यहि नमस्तुविनियोगेहिपुरुषार्थचतुष्टये दीर्घभाजास्ववी
जेनषडंगानिप्रकल्पयेत् द्विभुजंस्वर्णरुचिरतनुंपद्मभिमैक्षणं धनुर्वाणकरंरामसेवाससक्तमानसंपूजापिवैष्णवेपी
ठेसांगावरवर्जिते सप्तलक्षंपुरश्चर्याततःसिद्धस्तुसाधयेत् भरस्यैवमेवस्याछत्रुघ्नस्याप्ययंविधिः डाहुःत्वेनौदिताह्ये-
तेप्रधान्येनापिसंमताः आदौवाप्यंततोवापिपूजायांराघवस्यतु एतेषामपिकर्तव्याभुक्तिमुक्तिफलेप्सुभिः प्राधा
न्येनपृथक्तेनअंगत्वेरामपीठके लक्ष्मणस्तुसदापूज्यःप्राधान्येनैवनित्यसःयथारामस्यपूजास्यातथातस्यापि
नित्यसः साफलंरामपूजायायदीछेन्नियतब्रतः तेनयत्नेनकर्तव्यालक्ष्मणस्यापिविस्तरात् श्रीराममंत्रभेदास्तुवह
वःसंतिवैमुने तत्साधकैसंदाकार्यासौमित्रेरपिनित्यसःअष्टोत्तरशतसहस्रंवाशतवासुसमाहितः लक्ष्मणस्यमनु-
र्जप्योमुमुक्षुभिरतंद्रितैः अजप्त्वालक्ष्मणमतुंराममंत्राजपंतितेतःज्जयस्यफलंनैवप्रयातिकुशलापि अरिमित्रविवे
कोपिनैवकार्योभवेद्धिह योजपेल्लक्ष्मणमनुंनित्यमेकांतास्थितःमुच्यते सर्वपापेभ्यःसकामान्श्रुतेखिलान् 

पृ० ७अ) प्रयोगायैवमंत्रोयमुपदिष्टोहिशार्ङ्गिणा अर्जुनस्यपुरासम्यगेतेनैवजयंजयः दिशोविजित्यसकलाःसकुरूनेके
वहि प्रातिष्टिपद्धर्मराजंपैतृकेराज्युत्तमे जपप्रधानोमंत्रोयंराज्यप्राप्त्यैकसाधनं योजपेन्नियतोमंत्रंलक्षमेकंसमा
हितः सोचिरान्नष्टराज्यंस्वप्राप्नोत्येवनसंशयः अभिषिक्तमथोध्यायान्ध्यायेद्रासमभ्यधीः पंचायुतमिमंजप्त्वान
ष्टराज्यमवाप्नुयात् नागपाशविनिर्मुक्तंध्यायन्नेकांतास्थितः अयुतंजपेमुक्तःस्यान्निगडाद्यैस्तदैवहि आं
जनेयसमानीतमहौषधीहृतव्यथं ध्यायंत्नयुतजप्येनअपमृत्युजपेत्नरः इंद्रजित्प्राणहर्तारंध्यायन्नेवंसमा
श्रितः दुर्जचातिवेगेनजपेदरिकुलंवहशूर्पणस्तुनासाग्रछेदनोयुक्तमानसंध्यायन्सहस्रजाप्येनपुरुहूतादिका
ञ्ज्ञयेत् रामपादाब्जसेवार्थंकृतद्वारमथस्मरन् जपन्नयुतमेकांतेमहारोगान्वहूनपिक्षयापस्मारकुष्टादि
न्नाशयेत्येवतत्क्षणात् त्रिमासंनियताहारोजपसप्तसहस्रकंदिनेदिनेविधानेपूजयन्विजितेंद्रियः अष्टोत्तरशतै
पुष्पैर्मिछिद्रैःशतपत्रकैःपायसंसर्करोपेतंनैवेद्यंविधिवन्मुनिःघनसारसमायुक्तचंदनेनावलिप्यच देवोद्देशेनसं
पूज्यनित्यमेवद्विजोतमः कुष्टारोगात्प्रमुच्येतदुश्चिकित्स्यादनेकसः त्वगोष्टजाबहुविधामंडलाविप्रभेदतः तेसर्वे
नाशमायांतिदुश्चिकित्स्यापिक्षणात् एकांतेनियताहारःषण्मासंविजितेंद्रियः जपन्नेवंविधानेनक्षयरोगात्प्रमु
च्यते माषापूपान्ननैवेद्यैजपन्मंत्रंसमाहितःवातरोगाप्रमुच्यतेबहुतेदादपिक्षणात् अभिमंत्र्यजलंनित्यंमंत्रेणत्रिःसमाहितः 

पृ० ७ब) पीत्वासंध्यासुभक्त्यावैमुच्यतेसर्वरोगतःदारिद्रंनाशयित्वातुश्रियमाप्नोतिसुब्रतःविषादिरोगसंस्पर्शोनभवेच्चकदाचनः प्रक्षाल्यै
वप्रतिदिनंमुखंभक्त्यासमाहितः मुखनेत्रादिसंभूतान्जयेद्रोगान्सुदारुणात् पित्वाभिमंत्रितजलंकुक्षिरोगाज्जयेद्वहू
न् देवस्यप्रतिमादानंकृत्वाभक्त्याविधानतः सर्वेभ्योप्यथरोगभ्योमुच्यतेनात्रसंशयः कन्यार्थीचोर्मिलापाणिग्रहणे
शक्तमानसं ध्यायंलक्षंमनुंजप्त्वाहुत्वालाजैर्दशांशकं इप्सितंप्राप्तयात्कन्यांशीघ्रमेवतपोधन दीक्षितंजस्रणास्त्रा-
णामंत्रेषुनियतःब्रतः संस्मरन्विधिवन्नित्यंमासत्रयमनन्यधीः पूजापुरःसरंसप्तसहस्रंविजितेंद्रियः जपन्निखिल
विद्यानांतत्वजोभवतिध्रुवं विश्वामित्रक्रतुवरोकृत्वाद्भुतपराक्रमं ध्यायन्नयुतजाप्येनभयेभ्योमुच्यतेचिरात् संध्या
चोपाश्यविधिवन्मूलमंत्रेणमंत्रवित् त्रिकालंनियतोभूत्वाकृतनित्यविधिःस्वयं दीक्षायुतोयथान्यायाद्गुर्वनुज्ञांपुरःस
रं मुच्यतेसर्वपापेभ्योयातिविष्णोपरंपदं ऐहिकाननपक्षैवनिष्कामोयोचयेद्विभुं दीक्षांप्राप्यविधानेनगुरोर्विगत-
कल्मषात् स्वाचारनिरतादांताद्गृहस्थाद्विजितेंद्रियात् तदनुज्ञानुसारेणपुरश्चर्ययायथाविधि सर्वान्पुण्यपापौघान्द
ग्ध्वनिर्मलमानसःपुनरावतिरहितंशाश्वतंपदमाप्नुयात् सकामोवाछितंलव्ध्वामुक्ताभोगान्मनोहरात् जातिस्मर
चिरंभूत्वापातिविष्णोःपरंपदं यथाश्रीराममंत्राणांप्रयोक्तःपापसंभवं तथोनोलक्ष्मणमनोकिंनुयांतिपरांगतिं किंचि
द्यूक्त्यर्थमेवस्युःकेचिदंहिकंसाधना भुक्तिमुक्तिफलंचायमेकेविज्ञायतेपरं आंजनेयमनुंवक्ष्येभुक्तिमुक्त्यैकसा-

पृ० ८अ) धनं प्रकाशितंशंकरेणलोकानांहितमिछताःभूतप्रेतपिशाचादिडाकिनीब्रह्मराक्षसा दृष्ट्वाचप्रपलायंतेमंत्रानुष्टानतत्परं 
प्रधानंचांगभूतोयंमंत्रराजोह्यनुत्तमः पूर्वंनमः पदंचोक्ताततोभगवतेपदं अंजनेयपदंङेतेमहावलपदंतथा वह्निजा
जायांतेवस्मान्मंत्रोहनुमतःपरं पूर्वसिद्धिकरःप्रोक्तोमंत्रश्चष्टादशाक्षरःमालाख्योपरमंत्रोपिमारुतेसर्वसिदः 
प्रणवेपूर्वमुच्चार्यनमोहनुमतःपदंङेतंप्रकटसंयुक्तंपराक्रमपदंतथा तथाक्रांतपदोपेतंदिग्मंडलमुदीरयेत् य
शोवितानधवलीकृतजगत्त्रितयेत्यथ वज्रदेहितिचोक्तातुरुद्रावतारपदंतथा संवुध्यंतंपदंलंकापुरीदहनमीर
येत् उदधेर्लंघनंचापिदशग्रीवकृतांतकं सीताश्वासनेतिपदमंजनागर्भसंभवं श्रीरामलक्ष्मणानंदकारिन्कपिसै
न्यप्रकाशकसुग्रीवसाधारणपदंपर्वतोत्पाठनंतथा वालब्रह्मचारिन्नितितथागंभीरशव्दपदंतथा सर्वगूहविना
शनसर्वज्वरछेदनेतिच डाकिनीध्वंसनपदंततस्तारमुदीरयेत् मायाहात्रयमुच्चार्ययहत्यावेहिपदेततः सर्वंविषंहरपर
वलंक्षोभयमेतिच सर्वाकार्ययाणिसाधयंतिद्विरुचरेत् हुंफट्स्वाहेतिमंत्रोयंमालाख्यस्सर्वकामधुक् ऋषिरीश्वरेव
स्यादनुष्टुप्छंदुच्यते हनुमान्देवताप्रोक्ताहंबीजंशक्तिरन्तजौ कीलकहात्रयंप्रोक्तंवेधकंरुहसौपुनः हनूमन्प्रीणनं
चैवफलमाघमुदीरितं नमोभगवतेचांजनेयायांगुष्ठयोर्न्यसेत् रुद्रमूर्तयित्येवंतर्जनीभ्यामनंतरं वायुसुतायापितथा
मध्यमाभ्यामपिस्फुटं अग्निगर्भायचतथानामिकाभ्यांप्रविन्यसेत् रामदूतायचयुतःकनिष्ठाभ्यांविचक्षणः ब्रह्मास्त्र

पृ० ८ब) निवारणायचास्त्रमंत्रस्समीरितः एवंषडंगंचमुनेकृत्वाध्यायेदनन्यधीः स्फटिकामंस्वर्णकांतिद्विभुजंचकृतांजलिं कुंडल
द्वयसंशोभिसुखांभोजंमुहुर्मुहुः अयुतंतुपुरश्चर्ययारामस्याग्रेशिवस्यच पूजांतुवैष्णवेपीठेशैवेवाविदधीतवौ आवृति
भिर्विनानित्यंनक्ताशीविजितेंद्रियः क्षुद्ररोगनिवृत्त्यर्थंमष्टोत्तरशतंमुने जप्त्वात्रिदिनमेकांतेतेभ्योमुच्येततत्क्षणात् 
क्षुद्रभूतप्रशांत्यर्थंशतमष्टोत्तरंपुनः दिनत्रयमथोजप्त्वाभूतानांमुच्यतेभयात् भूतप्रेतपिशाचादिशांतयेष्टोत्तरं
शतं जप्त्यैवतद्भयान्मुक्तोभवेदेवनसंशयः महारोगादिशांत्यर्थंमष्टोतरसहस्रकं जप्त्वातस्मात्प्रमुच्येतनिश्चितं
नियताशनः जयाभिकांक्षिणांराज्ञामस्मादन्यत्नविद्यते ध्यायेद्राक्षसहंतारमयुतंनियताशनः जपत्नियतमांश्चैव
जयेदुर्ज्जयमप्यरिं संधातायतुसुग्रीवसंधातारंस्मरन्नपि अयुतेनैववलिनासंधिमाप्नोत्यसंशयः लंकायादाह
कंध्यायजपन्नयुतमंत्रसा शत्रुराष्ट्रंदहेदेवदुग्धाब्धिमपिचानघ जयार्थीरिपुसंघानामस्मादत्योनविद्यते यस्तु
गेहेहनूमंतंसर्वदेवप्रपूजयेत् तंवंदेतस्यमंत्रेणतस्यलक्ष्मीरचंचला दीर्घमायुर्लभेदेवसर्बात्मेविजयीभवेत् 
मायादिभूतसंक्षोभन्नदेशेनैवजायतेः शत्रवस्सर्वदामित्रभावेनैवासतेसदा शैवानांवैष्णुवानांचषट्कर्मात्रप्रद
र्शितं नान्यत्साधनमस्यैवमंत्रादस्माद्धनूमतः चौरव्याघ्रादिभीतानामयमेवपरायणं पराहृतराज्यानांधर्षि
तानांपरैःपुनः सन्ताद्वभाजांयुद्धेषुरुद्धानांपरसैनिकैः यात्राकालाहनूमंतस्मन्यस्तुस्वगाद्गृहान् निर्गच्छति

पृ० ९अ) सवेगेनद्रष्टार्थमभिगच्छति स्वापकालेस्मरन्नित्यंचोरभूतादिकान्तयेत् यद्वयवासुदेवाद्येहनूमतपदंततः फलंति
फलितपदंधगेतिधगेतिच आयुराषरुद्राहेतिसद्यःप्रत्ययकारकः चतुर्विशत्यकरकोमंत्रोयंप्लीहरोगहृत् वागल्लि
दलंचैलमष्टप्रगुणितंशुभं वंशजंसकलंस्थाप्यक्रमास्तीहोदरोपरि सप्रारण्योपलाग्नौवैवदर्प्यष्टिंप्रतापयेत् मं
त्रेणानेनाभिमंत्र्यसप्तवारतथापुनः तत्राभिमंत्रयेदेवंसप्तभिस्तुविचरुणः स्फोटद्धाराद्भवेस्नीहालक्ष्मीभूतोनसंशयः 
कर्पूराद्यष्टगंधेनपुछाकारेपटेलिखेत् कोकिलाक्षस्यलेखन्यारूपहनूमतामनु उद्धृत्याष्टादशार्णोमंत्रमध्येभिधा
मरैः मूर्द्ध्निवद्धेनतेनैवत्रैलोक्यंजयतिध्रुवं यद्वासेनाजयेछायांपातयासमालिखेत् चंद्रसूर्यग्रहेजप्त्वामातृका
मोक्षणावधि होमयेच्चदशाशेनतिलसर्षपकादिभिः युद्धकालेपताकांतांगजोश्वोपरिसंस्थितं दर्शयन्परसैन्य
स्यभंगोभवतिनिश्चितं मालामंत्रंजपेद्यस्तुहनुमंतंस्मनृणे वज्रांगोजायतेयुद्धेहनूमत्समविक्रमः अथरक्षाप्रव
क्ष्यामिसर्वसिद्धिप्रदायकां स्तंभनींसर्वसैन्यानांभूतानांचवशंकरो रोचनाकुंकुंमाभ्यांचभूर्ज्जपत्रेसुशोभने सुव
वर्णमयलेखन्यायंत्रमष्टदलंलिखेत् साध्यनामचतन्मध्येमूलमंत्रंदलाष्टके मालामंत्रंचतद्वाह्येत्रिधाह्रींका
रवेष्टितं वेष्ट्ययंत्रंत्रिलोहेनकटिवाहुशिरस्थितं धारयेद्यिमांरक्षांविघ्नस्तस्यनजायते रणेराजकुलेद्यूतव्यवहारे
पराभव शस्त्रंनाक्रमतेतस्यवज्रदेहोमहावलः उपसर्गादिदोषांश्चविषंस्थावरजंगमं नभयंविद्यतेतस्यस्त्रीणांचा

पृ० ९ब) तीववल्लभः तस्यपीडांनकुर्वंतिगृहाश्चैवुपग्रहाः जलवह्निभयंनास्तिव्याघ्रतस्करजंतथा ज्वराःसर्वेविनश्यंतित्र्याहिका
द्यामहावलाः येक्षयादिमहारोगायंत्रराजप्रभावतः तारंहकारोग्निशखःषड्दीर्घस्वरविंदुमान् प्रणवांतोष्टाक्षरकोमूल
मंत्रुदाहृतः ताराद्यवज्रकायेतिवत्तुडेतिचोद्धरेत् कपिलपिंगक्षप्रोक्तोऊर्द्धकेशमहाबलः रक्तमुखतडिज्जिह्वम
हारौद्रपदंततः दंष्टोत्कंटकहकहकरालिनेवदेततः महादृढप्रहारिंश्चलंकेश्वरवधायतु महासेतुवधपदंमहाशै
लप्रवाहवगगनचरेह्येहिभगवश्रमहापदंवलपराक्रमपदंभैरबाज्ञापयेतिचेह्येहितिमहारौद्रदीर्घपुछेनवे
ष्टय वैरिणंभंजयपदंद्विरुक्तंहुंफटंतकः पंचविंशत्याह्यधिकःप्रोक्तोमंत्रःशताक्षरः मालाख्योयंज्वरादीनांरोगाणा
मंतकःस्मृत इतिश्रीराममंत्रोद्धारः गणेशादिचतुर्णांतुरामांगत्वंप्रतीयते सर्वेदेवास्तुवंतीतिसामान्यश्रुतिबो
दनात् मंत्रराजागतासर्वमंत्राणाश्रुतिचोदिता ज्ञेयासाक्षादनुक्तापिपरब्रह्मत्वविग्रहात् तस्याग्नेयेगणेशानंसूर्ययं
नैऋत्यकोणकेवायव्येत्वंविकामीशमीशान्येपूजयेत्क्रमात् शशिविसूगविशशिगसशशिविगविसूगशा
व्यंतरेनुक्तःक्रमःपंचसुवह्नितः स्वस्थानरहितादेवादुःखशोकामयप्रदाः मुख्येपुष्पांजलिंदत्वागणेशाद्यर्चनं
भवेत् गणेशेवमुख्यश्चेतत्रसूर्यक्रमाद्भवेत् तेषांत्वनेकेमंत्रारस्युज्ञेयाग्रंथांतराद्वुधैः संक्षेपेऐहिकथ्यंतेग्रंथ
विस्तरभीतितःतारश्रीशक्तिस्मरभूस्ववीजंगणपतिंवदेत् ङेतंवरांतेवरदंसर्वयुक्तंजनंचमे वसंचेतिवदेत्पश्चादान

पृ० १०अ) येग्निवल्लभां अष्टाविंशत्यक्षरोयंमहागणपतेर्मनुःगणकोस्यृषिःछंदोगायत्रीतृवृदन्विताःमहागणपतिःप्रो
क्तोदेवोभुवनवंदितः षष्टंवीजोन्तजौशक्तिःश्रीर्मुखंहृदयंस्मरः सर्वाभीष्टफलप्राप्त्यैंविनियोगोत्रकीर्तितःतारा
द्यादिस्ववीजेनदीर्घभागकल्पना बीजापूरगदेक्षुकार्मुकरुज्मचक्राव्जपाशोत्पलव्रीह्यग्रस्वविषाणरत्नक
लशान्हस्तेवहंतंभजे हस्तींद्राननमिंदुचूडमरुणछायंत्रिनेत्ररसादाश्लिष्टंप्रिययासुपद्मकख्यास्वांगस्थयासं
ततं अग्रेथविल्वमभितश्चरमारमेशोतद्दक्षिणेवटजुषौगिरिजावृषांकौ पृष्टेचपिप्पलजुषौरतिपुष्पवाणौ
सव्येप्रियंगुमभितश्चमहीवराहौ सव्यापसव्यभागेतस्यध्येयौचशंखपद्मनिधीमौक्तिकमाणिक्याभौवर्षंतौ
धारयाधनानिसदा निजपुष्करधृतकलशश्रृतमणिमुक्ताप्रवालवर्षेण अविरतधारंविकिरत्नभितःसाधकस
मग्रंसंपत्यै तारंघृणिःसूर्यपमादित्यमितिउद्धरेत् इत्यष्टारसूर्यस्यमंत्रोयंसमुदीरितःभार्गवोस्यृषिछंदोगा
यत्रंदेवतामनोः श्रोत्योमुनिभिःप्रोक्तोदृष्टादृष्टफलप्रदःअंगमंत्राःप्रदर्श्यंतेसत्यायहृदयंपुनः ब्रह्मणेचशिरः
प्रोक्तंविष्णवेवशिखामता रुद्रायवर्मनिर्दिष्टमग्नयेनेत्रमीसूर्यमंत्रः ओंघृणिसूर्यादित्यंतं सर्वाद्यास्त्रंचवि
ज्ञेयमितिस्यादंगकल्पनारक्ताब्जयुग्माभयदानंहस्तंकेयूरभूषांगदकुंडलाव्यं माणिक्यमौलिंदिननाथ
मीडे वंधूककांतिंविलसत्त्रिनेत्रं सांतोऽनुग्रहसंयुक्तोविंदुभूषितमस्तकः प्रासादरख्योमनुःप्रोक्तोभक्तानांसुरपा

पृ० १०ब) दयःऋषिस्याद्वामदेवोस्यपंक्तिंछंदसमीरितं सदाशिवोदेवतावहंवीजंशक्तिरौस्मृता दीर्घस्वरयुजमूलवीजेनस्यात्षडंगकं मुक्तापीत
पयोदमौक्तिकजपावर्णैर्मुखैः पंचभिख्यक्षैरर्चितमीशमिंदुमुकुदंपूर्णेंदुकोटिप्रभंशूलाटंककृपाणवज्रदहनंनागेंद्रघटां
कुशान्पाशाभीतितरंदधानमसिताकल्पज्वलंचिंतयेत् लकुशीशोग्निमारुढोवामनेत्रार्द्धचंद्रयान भुवनेशीसमाख्या-
ताभुक्तिमुक्त्यैकसाधनं ऋषिंशक्तिर्भवेछंदोगायत्रीदेवतामनो हंवीजंमीशशक्तिरस्येष्टार्थेविनियोजयेत् षड्दीर्घयुक्त
वीजेनषडंगानिप्रकल्पयेत् उद्यदादित्यसंकाशांत्र्यक्षांस्मेरमुखींभजे पाशांकुशाभयवरान्दधतींजगदंविकां सिद्धादि
शोनानैषामंगलेसतिराजवत् पूजाप्रकारःप्राधान्येद्रष्टव्योग्रंथविस्तरात् इत्यंगदेवतामंत्रोद्धारः अगस्त्योक्तंचमाहा
त्म्यंप्राधान्यकारणंमहत् वक्ष्येश्रीमंत्रराजस्यश्रुत्वायद्यातिसद्गतिं सर्वेषुमंत्रवर्ययेषुश्रेष्टंवैष्णवमुच्यते गाणपत्येषुशैवेषु
शाक्तसौरेष्टमीष्टदं वैष्णवेष्वपिसर्वेषुराममंत्राःफलाधिकाः गाणपत्यादिमंत्रेषुकोटिकोटिगुणाधिकाः विनैवदी
क्षांविप्रेंद्रषुरश्चर्ययांविनैवहि विनैवन्यासविधिनाजपमात्रेणसिद्धिदाः मंत्रस्तेष्वपिनायासफलदोयंषडक्षरः षडक्षरो
यंमंत्रस्तुसर्वाद्यौपनिवारणः मंत्रराजितिप्रोक्तःसर्वेषामुत्तमोत्तमः दैनंदिनंचटुरितंपक्षमासर्तुपक्षजं सर्वदहतिनिः
शेषमूर्णावमिवानलःब्रह्महत्यासहस्राणिज्ञानाज्ञानकृतानिच स्वर्णंस्तेयसुरापानगुरुतल्पायुतानिच कोटिको
टिसहस्राणिह्युपपातकजान्यपि सर्वाण्यपिप्रणश्यंतिराममंत्रानुकीर्तनात्  इत्यादि तथाचश्रुतिःएवंतारकंब्राह्म

पृ० ११अ) णोनित्यमधीतेसपाश्रातंतरतिसत्पुंतरतिभ्रूणहत्यांतरतिससर्वहत्यांतरतिसमंसारंतरतिलोविमुक्तात्माश्रितोभवति
सोभृतत्वंचगच्छति अनेनसदृशोमंत्रोजगत्स्वपिनविद्यते अनेनाराधितोरामःप्रसीदत्येवसत्वरं सामान्येनैवसर्वेषां
मंत्राणांराघवस्यतु अनुष्टानविधिर्ज्ञेयोविशेषांतत्रतत्रवै इतिमंत्रमाहात्म्यंरामस्य श्रीराममंत्रराजस्यमभ्यगर्थोभि
धीयते संहितोपनिषत्मूलःसर्वकार्ययार्थसिद्धिदःरकारोवह्निवचनः प्रकाशेपर्ययवश्यति सच्चिदानंयोस्यपरमा
त्मार्थुच्यते व्यंजनन्निष्कलंब्रह्मप्राणोमायेतिचस्वरःव्यंजनैःस्वरसंयोगोविद्वितत्प्राणयोजनं रेफेज्योतिर्मयेतस्मा
त्कृतमाकारयोजनं मकारोभ्युदयार्थत्वात्मामार्थेतिचकीर्त्यते अयमेवातमुत्सृज्याकारमेकाक्षरोमनुःसोयं
वीजस्यकेतुस्यात्समायंब्रह्मुच्यतेसविंदुःसोपिपुरुषःशिवसूर्ययेन्दुरूपवान् ज्योतिसास्यशिखारूपंनादस्मप्रकृ
तिर्मता प्रकृतिःपुरुषश्चोभौसमायाब्रह्मणःस्वतःविंदुनादात्मकंवीजंवह्निःसोमकलामता अग्निषोमात्म
कंविश्वंरामवीजेप्रतिष्टितं यथैवटबीजस्थःप्राकृतश्चमहाद्रुमः तथैवरामवीजस्थंजगदेतच्चराचरं इतिश्रुतिः 
इतिवीजार्थःअक्षरार्थेधुनास्यैवविशदीकृतेमनोःबीजोक्तमुभयात्मत्वंरामनामनिदृश्यते वीजंमायाविनिर्मुक्तंप
रंब्रह्मेतिकीर्त्यतेमुक्तिदंसाधकानांतन्मेकारोमुक्तिदोमतःमारूपत्वादतोरामोभुक्तिमुक्तिफलप्रदःआद्योवा
तत्पदार्थःस्यात्मकारस्त्वंपदार्थवान् तयोःस्तंयोजंनमसीत्यात्मतत्वविदोविदुः तत्वमस्यादिवाक्यंतुकेबलंमुक्तिदं

पृ० ११ब) यतःमुक्तिभुक्तिप्रदंचेदंतस्मादप्यतिरिच्यते रमंतेयोगिनोनित्यंयद्धारमयतिस्वकान् निर्गुणंसचिदानंदंसगुणंचोतिकी
र्त्यते जीववाचिनमोनामचात्मारामेतिगीयते तादात्मिकायाचतुर्थीतथावायेतिकथ्यते मंत्रोयंवाचकोरामोवा-
च्यः स्याद्योगेतयोः फलदश्चैवसर्वेषांसाधकानांनसंशयः यथानामावाचकेननाम्नायोभिमुखोभवेत् तथा
जीवात्मकोमंत्रिणोभिमुखोभवेत् तथाजीवात्मकोमंत्रोचिन्मयाःस्याद्वितीयस्यनिःकलस्याशरीरिणः उपासकानांका
र्यार्थंब्रह्मणोरूपकल्पना रूपस्थानान्देवतानांपुंस्त्र्यङ्गास्त्रादिकल्पना मननात्त्राणनान्मंत्रोमंत्रिणाकल्पभूहहः मूल
त्वासर्वमंत्राणांमूलाधारसमुद्भवान् मूलस्वरूपमूलत्वात्मूलमंत्रदतिस्मृतःसप्तकोटिमहामंत्राउपमंत्राश्च
तादृशा वर्णमाताःस्वराःसर्वेमूलमंत्रासमुत्थिताः तेजाधीतंतेनसर्वमनुष्टितंमूलमंत्रंविजानातियोविद्वान्गुरुद
र्शितं मूलविजानमात्रेणजीवन्मुक्तोभवेन्नरः अणिदिकमैश्वर्ययमंचिरादेवजायते इतिमंत्रराजार्थः मनुष्केतेसर्वेषा
मधिकारोस्तिदेहिनां मुमुक्षुणांविरक्तानांतथाचाश्रमिणांसदा रामोध्येयःप्रणववद्यतीनांतुविशेषतः श्रुत्युक्तत्वाता
रकत्वंमंत्रराजस्ययत्स्फुटं ओमर्द्धमात्राविंदुश्चनादोवर्णाःक्रमेणषा तारकत्वातारकंतछ्रुत्युक्तादवधार्यतां अथहैनंभर
द्वाजःपप्रछयाज्ञवल्क्यंकिंतारकंकिंतरतीतिसहोवाचयाज्ञवल्क्यः तारकंदीर्घानलंविंदुपूर्वकंदीर्घानलंपुनर्णाय
नमःचंद्रायनमःभद्रायनमःइत्योंतद्व्रह्मात्मकासच्चिदानंदाख्याइत्युपासितव्यं अकारःप्रथमाक्षरोभवति उकारोद्वि

पृ० १२अ) तीयाक्षरोभवति मकारस्तृतीयाक्षरोभवति अर्द्धमात्राश्चतुर्थाक्षरोभवति विंदुपंचाक्षरोभवति नादःषष्टाक्षरोभवति ता
रकत्वाभारकोभवति तदेवतारकंब्रह्मत्वविद्धीतिश्रुतिः रामेतिपरमंजप्यंतारकंब्रह्मसंज्ञितं तथाचरामरामेतिएत
त्तारकमुच्यते इत्याद्याश्रुतयःसंतिस्मृतयश्चसहस्रशः एतदेवाविमुक्तेश्रीरुद्रःकथयतिस्वकं मुमूर्खोमणिकर्णिक्या
मर्द्धोदकनिवासिनः रुद्रस्तुतारकंब्रह्मव्याचष्टेतिश्रुतेरपि सर्वेषामधिरोवैज्ञातव्योदेशकोत्तमैः अगस्तिसंहितायां
तुएतदेवोपपादितंशुचिब्रततमाःशूद्राधार्मिकाद्विजसेवकाःस्त्रियःपतिव्रताश्चान्येप्रतिलोमानुलोमताःलोकाश्चांडा
लपर्ययंतंसर्वेप्यत्राधिकारिणः श्रुतिर्ब्रह्माहषद्वर्णंस्मृतिर्वर्णद्द्वयात्मकं द्वयोर्विरोधःसंप्रोक्तोनाश्यतेतद्व्यवस्थयाश्रुति
स्मृतिविरोधेनश्रुतिरेवलीयसी व्यवस्थाभावमाश्रित्यवाक्यमेतन्नियामकं षद्वर्णंब्राह्मणादीनांत्रयासांतुद्विवर्णकं 
अन्येषांदेशिकेंद्रेणवक्तव्यंतारकंपरं विनातुप्रणवंमंत्रानगायत्रींश्रुतिवारणात् सावित्रींलक्ष्मींयजुष्प्रणवंयदिजानी
यान्स्त्रीशूद्रस्यसमतोधोरछरति तस्मात्सर्वचष्टेयद्याचष्टेसाचार्यस्तेनैवमृतोभवतीतितापनीयश्रुति तथाचाहागस्त्य
मंत्रोयमुपदेष्टव्योब्रह्मणाद्यनुरूपतिति नन्यूनंद्व्यक्षरंवाच्यंनवपूर्णषडक्षरंङेताद्यपेकाहीनत्वाछ्रुतिरप्याहनिभ्रंमं 
रमंतेयोगिनोनित्यंसत्यानंदेचिमोनामचात्मारामेतिगीयते तादात्मिकायाचतुर्थीतथाचायेतिकथ्यते मंत्रोयं*?
चकोरामोवाच्यःस्माद्योगेतयोः फलदश्चैवसर्वेषांसाधकानांनसंशयःयथानामावाचकेननाम्नायोभिमुखो

पृ० १२ब) भवेत् चिन्मयाःस्याद्वितीयस्यनिःकलस्याशरीरिणः उपासकानांकार्यार्थंब्रह्मणोरूपकल्पना रूपस्थानान्देव
तानांपुंस्त्र्यङ्गास्त्रादिकल्पना मननात्त्राणनान्मंत्रोमंत्रिणाकल्पभूरुहः मूलत्वासर्वमंत्राणांमूलाधारसमुद्भ
वान् मूलस्वरूपमूलत्वान्मूलमंत्रितिस्मृतःसप्तकोटिमहामंत्राउपमंत्राश्चतादृशा वर्णमात्राःस्वराःसर्वेमू-
लमंत्रासमुत्थिताःतेनाधीतंश्रुतंतेनतेनसर्वमनुष्टितंमूलमंत्रंविजानातियोविद्वान्गुरुदर्शितं मूलविज्ञानमा
त्रेणजीवन्मुक्तोभवेन्नरः अणिदिक्मैश्वर्ययमत्रिरादेवजायते इतिमंत्रराजार्थंः मनुष्वेतेसर्वेषामधिकारोस्तिदेहि
नां मुमुक्षणांविरक्तानांतथाचामिणांसदा रामोध्येयःप्रणववद्यतीनांतुविशेषतः श्रुत्युक्तत्वातारकत्वंमंत्रराज
स्ययत्स्फुटं ओमर्द्धमात्राविंदुश्चनादोवर्णाःक्रमेणषा तारकत्वात्तारकंतछ्रुत्युक्तादवधार्यतां अथहैनंभारद्वाजःप
प्रछयाज्ञवल्क्यंकिंतारकंकिंतरतीतिसहोवाचयाज्ञवल्क्यःतारकंदीर्घानलंविंदुपूर्वकंदीर्घानलंपुनर्म्मायनमः
चंद्रायनमः भद्रायनमः इत्योंतद्व्रह्मात्मकासच्चिदानंदाख्याइत्युपासितव्यं अकारःप्रथमाक्षरोभवतिदात्मनि इति
रामपदेनाशौपरंब्रह्माभिधीयतिति इत्यधिकारनयः अथाभिषेकंवक्ष्यामिदीक्षाविधिमनुत्तमं उपासनशतेनापि
विनायेननसिद्ध्यति मधुमासेभवेदुःखंमाधवेरत्नसंचयःमरणंभवतिज्येष्टेआषाढेवंधुनाशनं समृद्धिःश्रावणे
नूनंभवेद्भाद्रपदेक्षयः प्रजानामाश्विनेमासिसर्वतःशुभमेवहि ज्ञानंस्यात्कार्तिकेसौख्यंमार्गशीर्षेभवत्यपि पौषे

पृ० १३अ) ज्ञानक्षयोमाघेभवेन्मेधाविवर्द्धनं फाल्गुनेपिसमृद्धिःस्यात्मलमासंविवर्जयेत् इतिमासशुद्धिः रवौगुरुसितेसोमेकर्त
व्यंवुधुशुक्रयोः इतिवारशुद्धिः अश्विनीरोहिणीस्वातीविशाखाहस्तभेषुच ज्येष्टोत्तरात्रयेष्वेवंकुर्ययाभ्मंत्राभिषेचनं 
नारदतंत्रे रोहिणीश्रवणार्द्राचधनिष्ठाउत्तरात्रयं पुष्यःशतभिषश्चैवदीक्षानक्षत्रमुच्यते इतिनक्षत्रशुद्धिः पूर्णि-
मापंचमीचैवद्वितीयासप्तमीतथा त्रयोदशीचदशमीप्रशस्ताःसर्वकामदाः मंत्रसारसंग्रहे द्वितीयापंचमी
चापिषष्टिचापिविशेषतःद्वादश्यामपिकर्तव्यंत्रयोदश्यामथापिवा इतितिथिशुद्धिः पंचागशुद्धिदिवसे
स्वोदयेशशितारयोःगुरुशुक्रोदयेशुद्धलग्नेद्वादशसाधितेचंद्रतारानुकूलेवशस्यसर्वकर्मसु इतिकालशुद्धिः सू
र्यग्रहणकालेतुनान्यदन्वेसितंभवेत् सूर्ययग्रहणकालेनसमानोनास्तिकश्चनःतत्रयद्यत्कृतंसर्वमतंतफलदं
भवेत् नमासितिथिवारदिशोधनंसूर्ययपर्वणिददातीष्टंगृहीतंयतस्मिन्कालेगुरोर्तृषुसिद्धिर्भवतिमंत्रस्यवि-
नायासेनवेगतःअतस्तत्रैवरामस्यमंत्रतीर्थाभिषेचनं कर्तव्यंसर्वयत्नेनमंत्रसिद्धिमभीप्सुभिः सतीर्थेर्कविधुग्रासे
तन्तुदामनपर्वणोः मंत्रदीक्षांप्रकुर्वाणोमासर्क्षादिन्नशोधयेत् इत्यापवादकालः उपासकस्तुशुद्धात्मागुरुंयत्ने
नतोषयेत् स्वचितचित्रकायैश्चभक्तिश्रद्धासमन्वितः यथाददातिसंतुष्टाःप्रसन्नोवरदोमनुं स्वयमेवतथाचैव-
मितिकर्तव्यताक्रमःगुरुर्विशुद्धःप्रागेवशुद्धाहात्सप्तमेहनि संकल्पोपोष्यकर्तव्यमंकुरारोपणंशुभं कुर्ययान्नां

पृ० १३ब) दीमुखंश्राद्धंपूर्वेद्युस्स्वस्तिवाचनं स्वगृह्योक्तप्रकारेणतदेतद्धिरधीतवै चतुर्भिर्वर्णकैःसम्यङ्नीलपीतसितासितैःसर्व
तोभद्रमालिख्यतत्रधान्यांजलिद्वयं निधायकलशंतत्रतीर्थतोयसुपूरितं वेष्टितंवस्त्रयुग्मेपंचरत्नसमन्वितं 
आम्राश्वत्थप्रसूनाढ्यंशाखाभिरुपशोभितं नारिकेलष्कलोपेतंमंगलैःपरितोःज्वलं सर्वोत्सवंसमायुक्तंकृत्वा
तत्रार्च्चयेद्धरिं ऋग्यजुःसामसूक्तैश्चस्मार्तैःपौराणिकैरपि मंत्रैरागमिकैश्चैववैष्णवैर्देवमर्चयेत् वरयेद्व्राह्मणा
न्वासःकुंडलांगुलीभूषणैः श्रावयेतैस्तुसूक्तानिमंत्रविध्युतसवेशुभे गुरुस्तत्कल्पविधिनाभूतशुद्ध्याद्यथाच
रेत् न्यासजालंवविन्यस्यविधिवतंत्रपूजयेत् पूजनीयैश्चपूर्वोक्तसाधनैःपुरुषोतमं पूर्वोक्तनृत्यगीताद्यैरुत्सवंत
त्रकारयेत् पुण्यश्रीभ्योगृहस्थेभ्योदद्याद्वकुसुविस्तरं गंधपुष्पांवुतांवूलसद्वासोभूषणादिकं भोजनंचान्नपा
नीयैरन्येभ्योपिप्रदीयते एवंतत्रोत्सवंकृत्वारात्रौजागरणंचरेत् एवंदिवाचरात्रौवत्रिकालंपूजयेत्प्रभुं षङ्सहस्रंजपेत
त्रपूजातेहर्न्निशगुरुः परेहनितथाप्रातःपूर्ववत्सर्वमाचरेत् संपूज्यविधिद्राममग्निकार्यमथाचरेत् वशिष्टसंहिताया
तत्कुंडलक्षणमीरितं गृहस्येशानभागेनुमंडपंकारयेद्वुधः षद्वादशाष्टभिर्हस्तौषोडशैवासमंततः चतुर्द्वारसमायु
क्तंतोरणाद्यैरलंकृतं कुंडंतन्मध्यभागेतुकारयेचतुरस्रकंवितस्तिद्वयखातंयत्कुंडंसचतुरंगुलं विप्राणांक्षत्रि-
याणांतदंगुलत्रयसंयुतं वैश्यानांद्व्यंगुलाधिक्यंशूद्राणांहस्तमात्रकं प्रथमामेखलातत्रद्वादशांगुलविस्तृ 

पृ० १४अ) ता चतुर्भिरंगुलैःतस्याश्चोन्नतंतुसमंततः तस्याश्चोपरिवप्रस्म्याचतुरंगुलमुन्नतः अष्टाभिरंगुलैःसम्यग्विस्तीर्णंतु
समंततः तस्योपरिपुनःकार्योवप्रःसोपितृतीयकःचतुरंगुलविस्तीर्णश्चोन्नतश्चतथाविधःयोनिश्चपश्चिमेभागे
प्राङ्मुखीमध्यसंस्थिता षडंगुलैश्चविस्तीर्णाचायताद्वादशांगुलैःपृष्टोन्नतागजौष्टेवसछिद्रामध्यमोन्नतकंठो-
ष्टयवमात्रःस्यात्कुंडेचकरमात्रके कंठोयत्नेनकर्तव्योभुक्तिमुक्तिफलेप्सुभिःनाभिरप्यथवाकुंडमेकमेखलकंभ
वेत् एवंलक्षणसंयुक्तंकुंडमिष्टार्थसिद्धिदं अनेकदोषदंकुंडंयत्रन्युनाधिकंयदि तस्मासम्यक्परीक्ष्यैवंकर्तव्यंशुभमि
च्छता इषुमात्रंस्थंडिलंवासंक्षिप्तेहोमकर्मणि इतिकुंडलक्षणं वायव्येवाथीशान्येपूजावेदींप्रकल्पयेत् हस्तोन्त
तांत्रविस्तीर्णांचतुरस्रांसमंततःशालितंडुलचूर्णैश्चनीलपीतसितासितैःरक्तारुणैधूम्रगौरैर्वर्णैर्ययंत्रंसमालिखेत् 
राज्ञोदीक्षायदान्यत्रवसुपत्रनिरूपितं आदौरेखाश्चतुदिक्षुदशसप्तचकारयेत् तत्राष्टपत्रंकमलंवृत्तत्रयपरीवृ
तं सोमसूर्याग्निविंवानितथाकुर्ययाद्विचक्षणःचतुरस्रंवहिस्तस्यषड्कोणंकर्णिकांतरे पीतंपूर्वेसितंदेयपश्चि-
मेप्युतरेतथा रक्तस्तुदक्षिणेकृष्णंपाटलंवह्निसंस्थितं नैऋतेनीलवर्णंतुवायव्येधूम्रवर्णकं ऐशेगौरंविनि
र्दिष्टमष्टपत्रेष्वयंक्रमः शंखचक्रगदापद्मधनुर्वाणांश्चमंडले विलिख्यवर्णकैःसम्यक्तत्ररामंसमर्च्चयेत् 
न्यायार्ज्जितैःसाधनैश्चदानहोमार्चनादिकं कुर्यान्नचेदधोयातिभक्त्याकुर्वन्नपिद्विजामध्येषोडशकोष्टानि

पृ० १४ब) यंत्रार्थंपरिमार्जयेत् ततःपंक्तीद्वयंमार्ज्जांदिक्षुकोणंधरागृहं विदिक्षुचसमारेखास्तत्रद्वादशराशयः कृत्वायंद्वयंवाह्यं
वल्यर्थंमार्जयेत्ततः शेषपंक्तिद्वयेषद्भिष्कोष्ठैर्द्वारासमंततः शोभोपशोभावह्वोष्टैरर्द्धंचंद्रास्त्रिभिस्त्रिभिः पंचाय
तनदीक्षासुह्येषसाधारणक्रमः कुंडांतरेप्येवमेवमाराध्यंजुहुयान्मुने इतिवेदिकालक्षणं श्रुवंवाहुप्रमाणे
नहोमार्थंविदधीतवै चतुरस्रंविधायादौसप्तपंचांगुलंक्रमात् तृतीयांशेनगर्जस्यातदंतनृतंशोभितं खा
त्वासमंतिर्ययगूर्द्धंतदधःशोधयेद्वहिः चतुर्थाशंपंचांगुलस्यशेषाच्चार्द्धंतदंततः रम्यांचमेखलाःखातेशिष्टेना
र्द्धेनकारयेत् कुर्ययाच्चिभागविस्तारमंङ्गुष्टेनसमायतं सार्द्धमंगुष्टकंवास्थात्तदग्रेतुमुखंभवेत् चतुरंगुलविस्ता
रंपंचांगुलमथापिवा त्रिद्वयांगुकंतस्यमध्यान्तन्तुसुशोभनं सुखिरंकंदेशेस्याद्विशेद्यावत्कनीयसी शेषं
दंडंतुकर्तव्यंयथारुचिविचित्रकं चतुःकोणसमायुक्तोहस्तमात्रःश्रुवोभवेत् चतुष्कंशोभनंवृतंद्व्यंगुलंविद
धीतवै यथाल्पयंकेगोष्पादंरुचिरंदृश्यतेतथा पालाशपत्रेनिछिद्रेरुचिरेस्रक्स्रुवौमुने विदध्याद्वाश्वत्थ
पत्रेसंक्षिप्तेहोमकर्मणि इतिस्रुक्स्रुवौ ततःकुंडस्थूलंसम्यग्गोमयोनोपलिप्यच आदौबह्निमखंकुर्यादु
पविष्टसुविष्टरे प्राणानामम्यमनसाजपन्मंत्रमनन्यधीःयावन्मरुत्संचतिसर्वांगेष्वपिनिश्चयः संकल्पस्थं
डिलेकुंडेकृत्वालेखामध्यतःषट्षट्कोणंत्रिकोणंवावह्निमत्रादधीतवै प्रोक्षोपसार्यतत्पश्चदत्वाविष्टरमादरात् 

पृ० १५अ) लक्ष्मीमृतुमंतीतत्रप्रभोनारायणस्यच ग्राम्यधर्मेणसंजातमग्निंतत्रविचिंतयेत् प्रमथ्यविधिनैवाग्निमाहिताग्नेगृहा
दपि आनीयवादधीतात्रकुशैःप्रज्वाल्ययत्नतः संप्रोक्ष्ययाज्ञकैष्काष्टैःपुनःप्रज्वालयेदपि प्राणायामंततःकृत्वा
परिस्तीर्ययकुशांकुरैःस्वगृह्योक्तविधानेनवासुदेवादिभिर्मुने पात्राण्यासाद्यविधिवदिध्ममंत्रवित् तान्यवेक्ष्य
पवित्रेणचोतानानिविधायच पुनप्रोक्ष्यानयेत्पात्रंपरिपूर्ययशुभांवुना दत्वाक्षतान्पवित्रंचतत्रोत्पूयनिधायतत् 
दिश्युतरस्यांतत्पात्रंप्रणीतेत्युच्यतेवुधैःतत्रार्चयेत्प्रभुंविष्णुंव्रह्माणंव्राह्मणैर्युतंआज्यंसंस्कृत्यविधिवस्रुक्स्रवा-
वोमितिब्रुवन् गर्भाधानादिकंवह्नेविवाहांतंसमाचरेत् अष्टावष्टौवतारेणवैकेकस्यतुकर्मणःजुहुयादर्चितेव
ह्नौवौषडंतंसमाप्यच कर्मांतरंसमारभ्यतदप्येवंसमापयेत् इध्माधानाद्यग्निमुखाज्यभागौजुहुयात्पुनः इत्य
ग्निमुखं एवमग्नौसुसंपन्नेवैष्णवंश्रपयेच्चरुं सांगाहवानमंत्राग्नौपूजयेद्रघुनायकं समिदाज्यवरूणांचप्रत्येकंषो
डशाहुतीः जुहुयान्मूलमंत्रेणपरिवारेभ्येवच तिस्रोवैनायकादिभ्यसर्वेभ्योप्याहुतीर्मुने द्वारांगपरिवारेभ्यः
सुरेभ्योजुहुयात्पुनःहुत्वाज्येनाहुतीस्तत्रप्रदद्याततदाप्तये ततद्रव्यैश्चजुहुयासर्वच्चरुमनोहरे द्वारपीठसुरेभ्य
श्चहुत्वादौजुहुयात्ततः अगादिवैष्णवांतेभ्यतिस्रात्याहुतीपृथक् ततःस्रिष्टकृतंहुत्वाघृतेनमुनिसत्तमः 
जलेनविधिनासम्यक्परिषिच्यसमंततः प्रणीतामार्जनंहुत्वादद्याच्चब्रह्मदक्षिणां स्वस्वविताउसारेणलोभ

पृ० १५ब) मोहविवर्जितः ततोब्रह्मणमुद्धास्यब्राह्मणान्भोजयेदथ अग्निमध्यगतंदेवंपुनःस्वात्मनियोजयेत् एकीभूतंविचिंत्यैवंवा
चयन्स्वस्तिवाचनं आसीर्वचोभिर्विदुषामेध्यमानःसुखीभवेत् हुतशेषंततःप्राश्यःकुंकुयंडप्रमाणकं मंत्रितंराम
गायत्र्याततस्तस्मैवलिंहरेत् सन्निवपिंदेवस्यवाह्यांतर्दिक्षुवान्धसा नित्येनैमित्रिकेकाम्येप्येदग्निमुखंस्मृतं सर्वत्रा-
भ्युदयश्राद्धमंकुरारोपणंतथा आदावेवप्रकुर्वीतकर्मणोभ्युदयार्थतः इतिहोमविधिः कलशस्थायरामायदद्या-
त्पुष्पांजलिंपुनः ततःशिष्यमुपानीयभक्तिनम्रमकल्मषंप्राणानायम्यविधिवद्भूतशुद्धिंविधायचसुरास्त्वामभिइति
मंत्रैस्तुबहुभिब्राह्मणैःसह अभिषिंचेचतन्मूर्द्धितदेतत्कलशोदकैः सुरास्त्वामभिषिंचंतुब्रह्मविष्णुमहेश्वराः 
वासुदेवोजगन्नाथस्तथासकर्षणोविभुःप्रद्युम्नश्चानिरुद्धश्चभवंतुविजयायते आखंडलोग्निर्भगवानयमो
वौनिऋतिस्तथा वरुणःपवनश्चैवधनाध्यक्षस्तथाशिवःब्रह्मणासहितशेषोदिक्पालाःपांतुतेसदा की
र्तिर्लक्ष्मीर्धृतिर्मेधापुष्टिःश्रद्धाक्रियामतिः वुद्धिर्लज्जावपुःशांतिर्मायानिद्राचभावना एतस्त्वामभिषिं-
चंतुपुष्टिःकांतिक्षंमातथा आदित्यश्चंद्रमाभौमोवुधजीवसितार्कजाः ग्रहास्त्वामभिषिंचंतुराहुकेतुश्चपूजिताः 
देवदानवगंधर्वायक्षराक्षसपन्नगाः ऋषयोमनवोगावोदेवमातरेवच देवपत्न्योद्रुमानागादैत्याश्चाप्स
रसांगणाः अस्त्राणिसस्त्राणिराजानोवाहनानिच औषधानिवरत्नानिकालस्यावयवाश्चये सरितंसागराः

पृ० १६अ) शैलास्तीर्थानिजलदानदाःएतेस्त्वामभिषिंचंतुसर्वकामार्थसिद्धये इतिवशिष्टसंहितायांअभिषेकमंत्राःनाराय
णःस्वयंरामःशिष्येसन्निदधातवै सर्वगःसर्वतोप्यस्तिप्रसीदतुदयानिधिःइतिसंस्मृत्यसंस्मृत्यतज्जलैरभिषेच
येत् परिधाप्यसुवासश्चचंदनाद्यकरोप्यच कुंडलेचांगुलीयंचभारयित्वान्यसेततः वैष्णवीमातृकांचैवतत्वन्या
सविशारदःतन्मूर्तिपंजरन्यासमृष्यादिन्यासमेवच पूर्ववद्विधिवष्टिष्यतनावेवंप्रविन्यसेत् ततस्तछिरसि
स्वस्यहस्तंदत्वाशतंजपेत् अष्टोतरंततोमंत्रांदद्यादुदकपूर्वकंआवयोस्तुल्यफलदोभवेत्वेवमुदीवयेत् प्र
सन्नवरदस्तस्मैशिष्यायमुनिपुंगवःस्वतोज्योतिर्मयींविद्यांगछंतींभावयेद्गुरुःआगतांभावयेछिष्योधन्यो
स्मीतिविशेषतःकृतकृत्यस्तथाशिष्यःसर्वंतस्मैनिवेदयेत् यच्चयावच्चतद्भक्त्यागुरवेरुष्टचेतनःगोभूहिर
ण्यविपिनगृहक्षेत्रादिकंबहुनचेदर्द्धंवातद्दशांशमथापिवा अक्लेशादन्नवस्त्रादिदद्यावितानुसारतः श्री
भागवते इयदेहिसछिष्यैःकर्त्तव्यंगुरुनिष्कृतंयद्वैविशुद्धभावेनसर्वार्थात्मार्पणंगुराविति प्रकारांतरनालं
व्यगुरुंयत्नेनतोषयेत् गुरुपुत्रकलत्रादींस्तोषयेत्कनकादिभिःअर्हणाभिश्चवहुधाभक्त्याछादनभूषणैःए
वमुक्तप्रकारेणगुरवेदतदक्षिणःकृतकृत्यंतथात्मानंमत्वाविप्रांश्चभोजयेत् तेभ्योपिदक्षिणादत्वासर्वंतत्परि
पूरयेत् ब्राह्मणाशीर्वचोभिश्चगुर्वाशीर्भिःसमेधितःविसर्ज्जयेच्चगुर्वादीस्ततोभुंजीतमंत्रवित् एवंलध्वंमनु

पृ० १६ब) र्विप्रःकृतार्थस्यान्नसंशयः इतिदीक्षाप्रकारःदीक्षांवक्ष्येथसंक्षेपान्प्रसक्ताचार्ययसम्यतांतत्वस्मरे मदैवेक्षातदा
दीक्षागुरोराज्ञानुरूपतः नतिथिनार्चनंहोमोनस्नानंनजपक्रियाःदीक्षायाकारणंकिंतुस्वेक्षावाप्तेतुसद्गु-
राविति तदेवलग्नंसुदिनंतदेवतारावलंचंद्रवलंतदेव विद्यावलंदैवबलंतदैवलक्ष्मीपतेतेंघ्रियुगंस्मरा
मि इतिदीक्षामान्यकालः मुहुर्तेसर्वतोभद्रेनवंकुंभंनिधायच सोदकंगंधपुष्पाभ्यामर्चितंवस्त्रसंवृतं 
सर्वौषधीपंचरत्नपंचपल्लवसंयुतं ततोदेवार्चनेकृत्वाहुनेदष्टोत्तरंशतं शिष्यंस्वलंकृतंवेद्यामुपग्निमुपवे
शयेत् मंत्रितंप्रोक्षिणीतोयैश्शांतिकुंभजलैस्तथा मूलमंत्रेणाष्टशतंमंत्रितेरभिषेचयेत् अथसंपादयेन्मं
त्रंहस्तंशिरसिधारयेत् समोस्त्वित्यक्षतान्दद्यादथशिष्योचंयेद्गुरुं इतिसंक्षेपदीक्षाः अत्रोप्यशक्तःकश्चि
च्चेदव्जमध्यर्व्यमाक्षतं तदंवुनाभिषिच्याष्टवारंमूलेनकेकरं निधायामुंजयेत्कर्णुपदेशोत्वयंविधिःचं
द्रसूर्ययग्रहेतीर्थेसिद्धक्षेत्रेशिवालये मंत्रमात्रप्रकथनमुपदेशःसुच्यते इत्युपदेशः द्विविधंस्याल्लध्वम
नोर्बाह्मांतरमुपासुनं न्यासिनांचांतरंप्रोक्तमन्येषामुभयंस्मृतं पंचवर्णात्मिकाशक्तिविद्याख्यासमुदा-
हृता नादात्मिकोशिषष्टेसंहृत्यात्मानचिंतनं आत्मनस्तत्वचिंतानुस्यादप्यात्मानुचिंतनं उभयोरैक्यचिंता
तुतद्भवांतकमान्तरंद्रव्याद्याराधनंवाह्युं?गृहस्थस्यतदप्यथ तदैवोक्तंसंहितायांशंभुनाशांभवींप्रति नगृ

पृ० १७अ) हीज्ञानमात्रेणपरत्रेहचमंगलं प्रोप्नोतिचंद्रवदनेदानहोमादिभिविना गृहस्थोयदिदानादिदद्यान्नजुहुयाद
पि पूजयेद्दिधिनानैवकष्कुर्यादेतदत्वहं नब्रह्मचारिणोदातुमधिकारोस्तिभामिनी गुरुभ्योन्पुत्रसर्वेभ्यःको
वादास्यन्युपेक्षितं नारण्यवासिनांशक्तिनात्रसंतिकलौयुगे परिव्रद्ज्ञानमात्रेणदानहोमादिर्भिविना 
सर्वदुःखपिशाचेभ्योमुक्तोभवतिनान्यथा परिव्राड्योविरक्तश्चविरक्तस्तुगृहीतथा कुंभीपाकेनिमज्येते
तावुभौकमलानने पुण्यस्त्रियोगृहस्थाश्चमंगलैर्मंगलार्थिनःपूजोपकरणैष्कुर्ययुरघुदांनानिचार्हणं वा
नप्रस्थाश्चयतयोयद्येवंकुर्ययुरन्वहंसंसारान्ननिवर्तुंतेविध्यितिक्रमदोषतः आरूढपतितांह्येतेभवेयुदुःखभाज
नं अहिंसापरमोधर्मस्तेवामेषानपद्धतिःनहिंसान्पतिरेकेणलभ्यंतेतानितानिवै भावनाकल्पितैःपूजासा
धनैरेवयुज्यते नवहिर्ययोगयुक्तानामंतस्तेषांप्रशस्यते आत्मानंशसतंरामंसंभाव्यविहरंतियं नतेषांदुष्कृ
तंकिंचिंदुष्कृतोथानचापरः परिभिर्भ्वावितैद्रव्यैःपूज्योरामोत्वहंततःसंपादितैर्गृहस्थैश्चसेवक्रमुच्यते 
इत्युपासनचिंता इतिश्रीमत्परमहंसपरिव्राजकाचार्ययश्रीमन्मुकुंदवनश्रीचरणशिष्यानंदवनविरचिता
यांश्रीरामार्चनचंद्रिकायांप्रथमःपटलःवदंतितंतत्वविदस्तत्वंयद्ज्ञानमद्वयं ब्रह्मेतिपरमात्मेतिभगवानि-
तिशद्यते नछदधानामुनयोज्ञानवैराग्ययुक्तया पश्यंत्यात्मनिचात्मानंभक्त्याश्रुतगृहीतया अतःपुंभिद्वि

पृ० १७ब) जश्रेष्टावर्णाश्रमविभागशःस्वतुष्टितस्यधर्मस्यसंसिद्धिर्हरितोषणं तस्मादेकेनमनसाभगवान्सात्वतांप-
तिःश्रोतव्यःकीर्तितव्यश्चध्येयःपूज्यश्चनित्यदा अव्यक्तब्रह्मस्तेवीहनिर्विघ्नंनपरंब्रजेत् दुर्जयोह्यरिषद्वर्गो
मूर्तेब्रह्मततोभजेत् इतिभक्तेदार्ढ्यं विनास्वधर्मंयत्किंचिद्देवताराधनादिकं सद्योनश्येततद्यस्मात्क्षणात्सै
सकहर्म्यवत् इतिस्वधर्मनिष्टा ब्राह्मेमुहूर्तेचोत्थायाचिंतयेद्रघुनंदनं रामारामेतिरामेतितारकाख्यंप
रंशुभं श्रीपूर्वंजयमध्यस्थंद्विर्जयांतंविचक्षणःप्रातःस्मरामिदिननायकवंशभूषंवेदांतवेद्यमभयंकृतरा
जवेषं वैदेहिलक्ष्मणयुतंस्वजनाभिरामंसंसारसर्पगरलोपशमायरामं प्रातर्गृणामिचरितंनिहंतुंरा
मस्यतस्यपलभक्तकृतांतकस्य यःसिंधुवंधकथयाभववंधहंताराज्यंततोतिचविभीषणराज्यरज्या २ प्रा
तःकरोमिकलिकल्मषनाशकर्मतछर्म्मदंभवतुभक्तिकरंपरंमे अंतस्थितेनसुषमानचिदात्मकेनरामेण
वाह्यगुरुदेहवतानियुक्तः ३ श्लोकत्रयंयःपठतिप्रभातेश्रीरामचंद्रार्पितचितवृत्तिःआयुःश्रियंकीर्तिमनंतसौ
ख्यंलघ्वाचिरंरामपदंसमेति ४ गुर्व्वर्थेत्यक्तराज्योव्यचरदनुवनंपद्मपद्मांप्रियायाःपाणिस्यशक्तिमाभ्यामृजि
तपथिरुजोयोहरींद्रानुजाभ्यां वैरूप्यात्सूर्पणख्याःप्रियविरहरुषारोपितभूवितृंभस्त्रस्ताध्विर्वद्धसेतुःखलदव
दहनःकोशलेंद्रोवतान्नः इतिस्मरणं संध्यासूदङ्मुखोहन्यपिनिशिपुनर्दक्षिणस्योनिवीतीकुर्ययान्मूत्रा

पृ० १८अ) दिसौचंवहिरथशलिलातत्रलिंगेमृदेका पंचापानेथहस्तेदशपुनरुभयोःसप्तचैतद्गृहस्थैद्वैगुण्यादिक्रमातद्व्रनि
वनियतिषुस्यात्तदर्द्धंनिशायां इतिमूत्रोत्सर्गः कृत्वालपादशौचंविमलमथजलंत्रिःपिवे दुन्मृजेद्धेर्दांशित्यंगु
ष्टकाभ्यासजलममिमृशोन्नाशिकारंध्रयुग्मं अंगुष्ठानामिकाभ्यांनयनयुगयुतंकर्णयुग्मंकनिष्ठांगु
ष्ठाभ्यांनाभिदेशोहृदयमथतलेनांगुलीभिःशिरोशं इत्याचमनविधिः दंतोल्लेखोवितस्ताभवतिपरिमि
तादायुरित्यादिमंत्रात्प्रातःक्षीर्ययादिकाष्टाद्वटखदिरपशैर्विताम्रार्कविल्वै भुक्तागंडूषट्कान्द्विरपिकुशा
मृतेदोशिनीमंगुलीभिर्नंदाभूताभूताष्टपर्वण्यपिनखलुजवम्यर्कपाते अन्नाद्यायव्यूहध्वंᳫसोमांरा
जायमागमतसमेमुखंप्रमाक्षतेयशसाचभगेनच इतिदंतधावनमंत्रः सर्वाणिखातिसंशोध्यशुचिर्भू-
त्वाविशेक्षणं स्वस्तिकाद्यासनेध्यायेद्रायवंस्वस्वरूपिणं अहंरामोनचान्योस्मिब्रह्मैवाहंनशोकभाक् स
च्चिदानंदरूपोहंनित्यमुक्तस्वभाववान्  इतिभावना त्रैलोक्यचैतन्यमयादिदेवश्रीनाथविष्णोभवदाज्ञयैवप्रा
तःसमुत्थायतवप्रियार्थंसंसारयात्रामनुवर्तुयिष्ये जानामिधर्मंनचमेप्रवृत्तिआनाम्यधर्मंनचमेनिवृत्तिःके
नादेवेनहृदिस्थितेनयथातियुक्तोस्मितथाकरोमि इतिप्रार्थनाविधिः शुचौदेशेविधानेनकृत्वायद्ब्रह्मसूत्रकं 
यज्ञोपवीतमितितन्मंत्रेणधारयेछुभं दक्षिणभिमुखोर्द्धःकुर्ययाकेशप्रसाधनं स्मृत्वोंकारंचगायत्रींनिवध्नीया-

पृ० १८ब) च्छिखांततः धौतांवराणिदर्भांश्चगृहीत्वामृर्तिलांस्तथा नद्यादिनीरमागत्यस्नायात्स्वस्वविधानवत् अधौतेनचवस्त्रेणनित्य
नैमितकींक्रियां कुर्वन्फलंतचाप्नोतिदतंभवतिनिष्कलं धौतांघ्रिपाणिराचांतकुर्ययात्संकल्पमावृतः रामांर्च्चांगतया
स्नानंकरिष्येहंतदाज्ञया स्नानंस्याद्वारुणादिह्रदसरसिसमुद्रितुदर्शेवगाहैर्भूत्यावागोरजोभिर्भवतिविपदित
त्केबलैर्बापिमंत्रैःस्यात्पंचोधृत्यपिंडात्पुरपयासिंसरित्सूतमांतास्तुवर्ज्यासिंहात्प्राक्कर्कटाच्चोपरिजलधिगतास्ती
रनिष्टांश्चयुक्ताखस्थितंपुंडरीकाक्षंमंत्रमूर्तिंप्रभुंस्मरेत् अंनतादित्यसंकाशंवासुदेवंचतुर्भुजं शंखचक्रगदाप
द्ममुकुटंवनमालिनं दिव्यचंदनलिप्तांगंचारुहासंशुभेक्षणं नारदाद्यैःसेव्यमानंभास्वद्विपुलकंकणं सकिंकि
णीककेयूरहारिणंमणिनूपुरं ध्वजछत्रांकुशालक्ष्यपादपंकेरुहदयं तत्पादोदकजांधारांनिपतांतिस्वमूर्द्धिं विं
तयेद्व्रह्मरंध्रेणप्रविशंतींस्वकांतनुं तयासंक्षालयेत्सर्वमंतर्देहगतंमलं तत्क्षणाद्विरजामंत्रीजायतेस्फटिकोय
मः इदंमांत्रंवरस्नानंसहस्रादधिकंस्मृतं कृत्वादौर्वेदिकंस्नानंततस्तोत्रिकंमाचरेत् विन्यस्यांगेषडंगानिप्राणाया
मपुरःसरं श्रीसूर्ययमंडलातीर्थमाकृष्यांकुशामुद्रयावमित्यनेनचाप्लाव्यकवचेनावगुंठयेत् संरक्ष्यास्तेनमूलेन
मंत्रयेद्रुद्रसंख्ययावारिक्षेपंततःकुर्ययादस्त्रेणाथार्कसंख्ययानिमज्यतस्मिन्ध्यायेश्रीरामंशक्त्याजपन्मनुं उन्म
ज्यकुंभमुद्रांचवध्वास्ताथाद्विवह्नतःशालग्रामशिलातोयंतुलसीगंधमिश्रितंकृत्वाशंखेभ्रामन्स्त्रिःप्रक्षिपेन्निज

पृ० १९अ) मूर्द्धनि शालिग्रामशिलातोयमपीत्वायस्तुमस्तके प्रक्षेपणंप्रकुवीतब्रह्महासनिगद्यते पृथिव्यांयानितीर्थानितानितिष्टं
तिसागरे ससागरःणितीर्थानिपदेविप्रस्यदक्षिणे ततःसंक्षेपतोदेवान्मनुषांस्तर्पयेत्पितृन् पीडयित्वावरंचोरूप्रका
ल्याचम्ययत्नतःधारयेद्वाससीशुद्धेपरिधानोत्तरीयके अछिन्नेसदशेशुक्लेआचामेत्पीठसंस्थितः वहुचरिशिष्टे प
तीनामासनंश्लक्ष्णंकर्माकारंतुकारयेत् अन्येषांतुचतुष्पादंचतुरस्रंवकारयेत् गोत्राकृत्मृत्मयंभिन्नंतथापा-
लाशपिप्पलेलोहवद्धंसर्देवार्क्वंवर्जयेदासनंवुधाःदानमाचमनंहोमंभोजनंदेवतार्चनं प्रौढपादोनकुर्वीतस्वाध्या
यंचैवतर्पणं आसनारूढपादस्तुजानुनोवाथजंघयोःकृत्वावसक्यिकोयस्तुप्रौढपादःसुच्यते इतिस्नानविधिः 
केशवाद्यैस्त्रिभिपीत्वाद्वाभ्यांप्रक्षालयेत्करौ द्वाभ्यामोष्टौचसंमृज्यद्वाभ्यामुन्मार्जनंतथा एकेनहस्तंप्रक्षाल्यपा
दावपितथैकतःसंप्रोक्ष्यैकेनमूर्द्धानंततःशंकर्षणादिभिः आस्यनाशाक्षिकर्णांश्चनाभ्युरष्कंभुजंस्पृशेत् 
एवमाचमनंकृत्वासाक्षान्नारायणोभवेत् केशवनारायणमाधवगोविंदविष्णुमधुसूदन त्रिविक्रमवामन
श्रीधरहृषीकेशपद्मनाभदामोदरशंकर्षणवासुदेवप्रद्युम्नअनिरुद्धपुरुषोत्तमअधोक्षजनृसिंहअच्युतंजना
र्दनुपेंद्रहरिकृष्णचतुर्थीनमोंतैनामभिः इतिवैष्णवाचनं ललाटेकेशवंध्यायेन्नारायणमथोदरे माधवंहृ
दयेध्यायेद्गोविंदंकंठकूवरे उदरेदक्षिणेपार्श्वेविष्णुंव्याप्तुंविचिंतयेत् तत्पार्श्वेवाहुमूलेतुचिंतयेन्मधुसूदनं 

पृ० १९ब) त्रिविक्रमंचतत्स्कंधेवामपार्श्वेतुवामनं श्रीधरंवाहुकेवामेहृषीकेशंतुकंधरे अपरेपद्मनाभंस्यात्ककुद्धामोदरंस्मरेत् तत्प्रक्षा
लनतोयेनवासुदेवेतिमूर्द्धनि दक्षिणेतुकरेविप्रोविभृयाद्वैसुदर्शनं पद्मंमत्स्यंचापरेष्वशंखंकूर्म्मंगदांतथा ल
लाटेतुगदाधार्ययामूर्द्ध्निचापंशरांतथा नंदकंचैवहृन्मयेशंखचक्रेभुजद्वये शंखचाक्रांक्रितोविप्रश्मशानेमृय
तेपिचेत् प्रयगियागतिप्रोक्तोसागतिस्त्वस्यनारदः इतितिलकधारणं निःपीडयित्वावस्त्रंतुपश्चात्संध्या
समारभेत् अन्यथाकुरुतेयस्तुस्नानंतस्याफलंभवेत् वस्त्रंत्रिगुणितंयस्तुनिःपीठयतिमूढधीः वृथास्नानंभ
वेतस्यनिष्पीडयतिचांवुनि रामात्मकंगुरुंनत्वारामसंध्यामथाचरेत् सायंप्रातश्चमध्याह्नेरामंध्यात्वामनुं
जपेत् जलमस्त्रेणसंशोध्यकवचेनावकुठ्यवै चक्रीकृत्यजलंसम्यक्दर्भमूलेनमंत्रवित् आवाहनादिमुद्राभि
स्तीर्थमावाह्यपूजयेत् ब्रह्मांडोदरतीर्थानिकरैस्पृष्टानिकरैस्पृष्टानितेरवे तेनसत्येनमेदेवतीर्थंदेहिदिवाकर गं
गेचयमुनेचैवगोदावरिसरस्वती नमदेसिंधुकावेरिजलेस्मिन्संनिधिंकुरु एवमावाह्यचाराध्यविधिबत्तज्ज-
लंमुने आदायांजालेनासम्यक्जपेन्मालामनुंशकृत् जलंदक्षिणहस्तस्थंसव्यहस्तेविनिःक्षिपेत् तन्निः
सृतांवुनामूर्द्ध्निसिंचेन्मालामनुंस्मरन् दशाक्षरेणतछेषमभिमंत्र्यजलंपिवेत् पुनरंजलिनादायजलमूर्द्धं
त्रिरुक्षिपेत् मंडलस्थायरामायनमोर्ययङ्कल्पयाम्यहं ततोरामोहमस्मीतिगायत्रींनियतोजपेत् जन्मप्रभृ

पृ० २०अ) तियत्पापंदशभिर्ययातिसंचितं पुरोक्तेनशतेनैवसहस्रेणजपेनवा पदेद्धाशरथायेतिविद्महेतिपदंततः सीतापदंसमुद्धृ
त्यवल्लभायततोवदेत् धीमहीत्यपितन्नोथरामश्चापिप्रचोदयात् एषास्थाद्रामगायत्रीभक्तानांभुक्तिमुक्तिदापुर
श्चरणमस्याश्चचतुर्लक्षजपावधि यच्चयावच्चपूजादिसर्वंपूर्ववदाचरेत् ओमादिरेखागायत्रीमुक्तिमेवप्रय-
च्छति मायादिरपिवैदुष्यंरमादिश्चश्रियंमुने मदनेनापिसंयुक्तासंमोहयतिमेदिनीं अनयाराधितोरामःस
र्वाभीष्टंप्रयच्छति तर्प्पयेच्चततोमूलमंत्रोच्चारणपूर्वकं रामंतर्पयामिनमः पीठदेवादिपूर्वकं चत्वारिंश
द्धरिंत्वादौसीतादीश्चचतुष्क्रमान् हृदादींस्तर्पयेत्पश्चात्मध्येमध्येरघूद्वहं नाममंत्रैर्भवेदेवंचत्वारिंशच्छतद्व
यं स्तुवंश्चप्रणमेद्रामंयथाशक्त्यामुनीश्वर कृत्वैतत्प्रत्यहंसम्यक्त्रिसंध्यंचयथाविधि कृतकृत्योभवेन्मंत्रीस
त्यंस  त्यंचनान्मथा ओंहंसष्पूर्वमुच्चार्ययसोहमित्यजपांजपेत् ऋषिहंसोव्ययंछंदःपरमात्मात्रदेवता सूर्या
त्मनेहृतसोमात्मनेशिरःनिरंजनायशिखा निराभासायकवचं अतनुसूक्ष्मःप्रचोदयादस्त्रंद्यामूर्द्धार्नयस्यविप्रा
वदंतिखंवैनाभिंचक्षुषीचंद्रसूर्ययौ दिशःश्रोत्रेयस्यपादौक्षितिंचध्यातव्योसौसर्वभूतांतरात्मा एकविंशतिसा
हस्रश्वासोतश्श्वसजपेनषट् शताधिकेनश्रीरामःप्रीतोस्त्वितिविसर्जयेत् इतिरामसंध्या रामंनत्वागुरून्ज्येष्टा
न्कुशांभःपुष्पधारकान् मुक्तातथैवपाखंडान्शमंस्मृत्वागृहंविशेत् ऊर्द्धंप्राग्वोदयाद्धोमोरवेरग्नेर्दिवानिशि भवेत् 

पृ० २०ब) स्मींद्वितीयावैर्द्रव्यैब्रीह्मदिभिर्ययथा देवपूजांततःकुर्ययान्नाममंत्रैःशकृत्सकृत् दद्याद्दानंयथाशक्तिपात्रेरामपरेतथा इति
दिनाद्यभागकृत्यविधिः दिवशस्यद्वितीयेंशेवेदस्माभ्यसनंचरेत् मीमांसातर्कधर्मार्थशास्त्रादीनामपिद्विजः सा
लंकारस्यसुमनाःसंपश्येन्मंगलाष्टकं गोभूविप्रांवुहेमद्युमणिस्नेहनृपानिति इतिद्वितीयदिनभागकृत्यविधिः 
विभागेह्नतृतीयेतुपोष्यवर्गंतुपोषितं देशशास्त्राविरुद्धेनद्रविणंकर्म्मणार्जयेत् नृतामृताभ्यंजीवेतमृतेन
प्रमृतेनवा सत्यान्नाभ्यामपिवानस्ववृत्याकदाचन ऋतमुंछ्वसितंप्रोक्तंममृतंयदयाचितं मृतंतुनित्यया-
ञ्चास्यात्प्रमृतंकर्षणंस्मृतं सत्यानृतंवाणिज्यंस्ववृतिर्नीचसेवनं सेवाश्चवृतिर्यैरुक्तानसम्यक्तैरुदाहृतं स्वछं
दचरितष्कृश्चाविक्रीतासुष्कसेवकःपणीकृत्यात्मनःप्राणान्येवर्तंतेद्विजाधमाःतेषांदुरात्मनामन्नंभुक्त्वाचां-
द्रायणंचरेत् अनपेक्षश्चद्वौभागौतिष्टेन्मंत्रीजपन्मनु रामाज्ञाकृतविश्वासोदातासर्वेश्वरोयतः इतितृतीयदिन
भागकृत्यविधिः अष्टधाह्नोविभक्तस्यचतुर्थांशेयथाद्विजःकुर्ययात्माध्याह्निकंस्नानंजपदेवार्चनादिच मृद्गोम
यांशुककुशासनमुद्रिकादिपुष्पाक्षतातिलकमंडलचंदनादि गत्वाजलांतिकमलेहसमार्षिकंचस्मृत्वार्च
येत्सकलतीर्थपवित्रकीर्तिं स्वगृह्योक्तैर्मंत्रवरैस्नात्वासंध्यांविधायच श्वेतकर्वुरकृष्णैश्चदेवादींस्तर्पयेतिलैः 
तथैवभुवनेशस्यस्नःनंसंध्याथतर्पणंपूर्वदाचरेन्मंत्रीरामंनत्वाविसर्जयेत् ततोदेवालयंगत्वान्यासान्कृत्वा

पृ० २१अ) र्च्चयेद्धरिं लघ्वीज्ञांविशेन्मंत्रीमंदरंसुदरंस्वकं इतिचतुर्थदिनभागकृत्यं गृहागतोर्च्चयेद्रामंपंचमेदिवशांशके प्रक्ष्याल्य
पादावाचम्यदद्यादर्घंरवेर्वहिःयोदेवपूजकश्चाथपूजाद्रव्याणितत्फलं प्राणवुद्ध्यादिकंसर्वंतस्मैरामात्मनेनमः 
अनेनमनुनानत्वाद्वारदेवान्प्रपूजयेत् अगस्तिसंहितायांयत्पूजनंतत्क्रमेणतु अनुष्टात्तुंक्रमेणातस्तदेवोद्धृ-
त्यलिख्यते ओंनमोरामभद्रायगंगणेशायतेनमःसंसवित्रेहौंशिवायरेंह्नीं श्रीपरशक्तयेदींदीपनाथाय
नमःदंक्षेत्रपालायनमः पुष्पाक्षतादिभिपूज्याःश्रीरामद्वारदेवताःषट्वारपुरतस्तस्मिन्प्रथमामचायेत्सुधीः 
द्वारश्रीयैनमश्चोर्द्धंदेहल्यैतदधस्ततःद्वारस्यशोभनस्याथशाखयोर्दक्षवामयोःधात्रेविधात्रेगंगायैयमुनायै
चपूर्वकःओंभद्रायसुभद्रायगोदांकृष्णांचदक्षिणे ओंचंद्रायप्रचंडायरेवांतापींचपश्चिमे शंखायपद्मनिधयेवा
णींवैन्यांतथोतरे चतुर्द्वारंसुसंपूज्यगृहोपरिततोर्चयेत् गृहेशायगृहायाथकुलदेव्यैनमोस्त्विति नमःसशर
शांगीयफट्विनायकायफड्नमःआभ्यांसंतर्गतंपुष्पंशरयोगेभवामनःनिःसार्ययविघ्नसंयाच्चिःपाष्णिघातंसम-
भ्यसेत् देहलीशंस्पृशन्दक्षपादपूर्वंप्रविश्यच शेषायविद्यापीठायवास्तुपुंसोनमोर्चयेत् इतिद्वारपूजाविधिः 
वशाश्मदारुधरणीतृणपल्लवनिर्मितं वर्जयेदासनंधीमान्दारिद्र्याद्यादिदुःखदं कृष्णाजिनंव्याघ्रचर्मकौ
शेयंवेन्ननिर्मितं वस्त्राजिनंकंबलंवाकल्पयेद्वासनंमृदुनिवेश्यतस्मिन्नादौतुपात्रासादनमारभेत् संपाद्य

पृ० २१ब) विविधैःपुष्पैःपुरयेपुष्पडालिकां तुलसीपद्मजात्याद्यैमाल्यैर्वहुविधैरपि स्वपरोदक्षिणेतीर्थशुद्धवारिसुपूरितं क
लशंस्वपुरोवामभागेतुविनियोजयेत् अन्यानिपूजाद्रव्याणिपुरस्तादेवनिःक्षिपेत् इत्यासादनंतुलसीकाष्ट
घटितैरुद्राक्षार्ष्करकारितैः शंखचक्रगदापद्मपादुकाकारकारितैः निर्मितांमालिकांकंठेविधायार्च्चनमार
भेत् तथामलकमालांचसम्यक्पुष्करमालिकां निर्माल्यतुलसीमालांशिरस्यपिनिधायवै निर्माल्यंचं
दनेतांगमंकयेत्तस्यनामभिः तस्यायुधानिवाह्वोश्चतेनैवद्विजसत्तमःपापिष्टोवाप्यपापिष्टः सर्वज्ञोप्यजे
ववा भवेदेवाधिकार्यत्रपूजाकर्मण्यसंशयः इतिमालाधारणं पुष्पाक्षतानिद्रव्याणांकुर्ययाज्जंत्वाशोधनं ||
क्षालनेनानुलेपादेर्मूर्तिशुद्धिःसमाचरेत् अव्यग्रेनात्मशुद्धिंचक्षितिशुद्धिंततश्चरेत् विलिप्यवेदिकांसम्यक्मंडलंतत्रका
रयेत् शालितंडुलचूर्णैश्चनीलपीतसितासितैः लिखेदष्टदलंपद्मंचतुरस्रंसमावृतं षट्कोणंकर्णिका
मध्येकोणाग्रेवृत्तसंवृतं साध्यमेवंततःशोभारेखाभिरुपशोभितं संपूज्यमंडलंचैतत्तरृसंहासनंन्य
सेत् चंद्रातपपताकैश्चतोरणैरपिसर्वतःचित्रितंतत्रतत्रापिभितिस्थंभस्थलादिषु अणुमात्रंतुयःकुर्यया
न्मंडलंराघवाग्रतः मृद्गोमयैर्द्धातुभिर्वासोनंतंफलमश्नुते इतिशुद्धिचतुष्टयं पद्मस्वस्तिकभद्रादिरु
पेणाकुच्ययद्वयं पृथ्वित्वयेतिमंत्रस्यमेरुपृष्टृषिःसूतलंछंदःकूर्मोदेवताआसनस्थापनेविनियोगः 

पृ० २२अ) पृथ्वित्वयाधृतालोकादेवित्वंविष्णुनाधृता त्वंचधारयमांभद्रेपवित्रंकुरुचासनं भुर्भुवःस्वःकूर्मायनमःआधारश
क्तयेनमः दुष्टविद्रावणायनृसिंह्ययेतिपूजयेत् अपक्रांमंतभूतानिपिशाचासर्वतोदिशं सर्वेषामविरोधोनव्रह्मक
र्मसमारभे पार्ष्णिघातत्रयंकृत्वामंत्रेणातेनमंत्रवित् भूतसंघात्समुत्सार्यसंविशेदासनंवुधःओंरस्त्रायफ
ट्प्रोक्तादिक्षुबंधचतुर्ष्वपि करास्फालनतोदिक्षुततोगुर्वारिसन्ततिः इत्यासनं विनायकंनमस्कृत्यसव्यांशेचस
रस्वतीं दक्षिणांशोगुर्व्ववच्चदुर्गांचक्षेत्रयंवुधःततादितारभ्यनमेन्गुरुपरंपरं नमोस्त्वनंतायनमोस्तुवेधसे
नमोवशिष्टायनमोस्तुशक्तये पराशरायाथनमोस्तुशाश्वतेनमस्ततःसत्यवतीसुताय योगींद्रवर्प्यपादांश्च
गरुडपादांचिदात्मकान् भगवत्पूज्यगोविंदपादांन्वंदेततस्वयंश्रीमच्छ्रीशंकराचार्ययान्विश्वरूपान्सुरेश्वरान् 
वृहद्व्रतान्ब्रह्मविद्याप्रवर्तकान् माधवान्वासुदेवाह्वान्सर्वयज्ञकृतस्तथा गंगाधरान्नागदेवांछ्रीभट्टाचार्यय
पंडितान् परमानंदराजाह्वान्दोगलीशाभिधांस्तथा निंवादित्यान्महासिद्धान्मार्गांतरदृशःप्रभून् श्रीमद्वि
ष्णुस्वामिराजान्विष्णुभक्तिप्रवर्तकान् वंदेहंप्रभुराजांश्चविष्णुस्वामिकुमारकान् नमोगुरुभ्योगुरुपादुकाभ्यो
नमःपरेभ्यःपरपादुकाभ्यःआचार्ययसिद्धेश्वरपादुक्वाभ्योनमोसीतापतिपादुकाभ्यःइतिगुरुनतिः ततोदे
वंनमस्कृत्यकुर्ययात्तालत्रयंपुनःओंरस्त्रायफट्प्रोक्ताभ्रामयेदक्षिणंकरंकालंस्मृत्वाकरिष्येहंश्रीरामप्रीत

पृ० २२ब) येर्चनं संकल्प्यैवंततोन्यासस्थानान्मायांतुसंहरेत् प्रातिलौम्येनक्षलयौलकारेलोहकारके हलयश्चसकारेथ
मलयश्चसकारके क्रमेणैवमपर्ययंलंलयमुत्पाद्ययत्नतः ओओमितिब्रह्मरंध्रेसहस्राव्जेनियोजयेत् इतिमातृको
पसंहारः ततस्तुचिंतयेदंतदेवंस्थातत्रयांतरे ज्योतिर्मयमनस्यूतंसत्यज्ञानसुखात्मकं आत्मनःपरितोवह्निप्रा
कारंत्राणनायच भूतप्रेतपिशाचेभ्योविधायतदनंतरं अद्भिपुष्पाक्षतैश्चैववह्निवीजास्त्रमंत्रितैःप्रक्षिपेत्परि
भोमंत्रीभयविघ्ननिवृत्तये हृदंवुजेब्रह्मकंदसंभूतेज्ञाननालके ऐश्वर्ययाष्टदलोपेतेस्थितोवैराग्यकर्णिके आरा
ग्रमात्रोजीवस्तुचिंतनीयोमनीषिभिः तेनव्योहंसमंत्रेणद्वादशांतेस्थितःपरःतेनसंयोज्यविधिवद्भूतशुद्धिमथा
चरेत् इतिजीवस्थापनं पादाद्यावुजांकांपीतांदुहिणदेवतां चतुरस्रांपंचगुणांग्लौंह्रांह्रःफड्भुवंजले जान्वा
द्यानाभिपद्मांकांश्वेतमृर्द्धेंदुवैष्णवं रसंरूपस्पर्द्धाशव्दवंह्रींह्रःफड्जलंशुचौनाभ्याहृदंतंप्राद्युम्नंत्रिकोणंस्व
स्तिकारुणं वह्निरूपस्पर्शशव्दंरंह्नंह्नःफट्समीरणे भ्रूपर्ययंतंहृदोवायोःषद्धिंद्रस्पर्शशव्दवत् वृत्तशांकर्ष
णंधूम्रंयंह्रेह्वःफट्विहायभ्रूमध्याद्व्रह्मरन्ध्रांतंवासुदेवंशशब्दंखं हंह्नौंह्नःफठकारेहंमहत्तत्वकेचत
त् प्रकृतौतांरामचंद्राख्येपरेब्रह्मणिसंहरेत् इतिभूतसंहारः शरीराकारभूतानोंभूतानांयद्विशोधनं अ
व्यक्तव्रह्मसंपर्काद्भूतशुद्धिरियंमता मूलाज्ञानंततःपापंजन्मादिदुःखदंचयत् प्राणापानौनिरूध्याथत

पृ० २३अ) स्या  रूपंविचिंतयेत् महापातकपंचांगंपातकोसंश्रयं उपपातकरोमाणंकृष्णंक्रूरातिभीषणंनाभौषद्विंदुसंयुक्तष
डस्रासितवर्तुले वामयापूरितेवायुओंयमोंतेनशोषयेत् हृदित्रिकोणनिर्गछत्स्वस्तिकेरक्ततेजसि बह्निनाकुंभितेवा
यौओंरमों १६संहरामितंवीजंचंद्रसहस्राभेमस्तकाब्जेस्थितंसितंओम्बंमों३२सुतपीयूषंप्लाव्यततेनरोचयेत् इत्यासा
वनं वाग्वीजभूतसंहारमद्ध्यस्याप्लावनंततःकृत्वैचतुसहस्राव्जेरामोहमितिसंस्मरेत् पूजावाप्त्यैततोभक्त्यास्वदे
हंभावयेन्पुनःध्यायंतीवात्ममंत्रैक्यंशुद्धमंगंशुभप्रदं मूलाधारोत्थयासूक्ष्मभासासौषुम्नमार्गतः ओंहुंफडिति
संयमप्राणं१६विन्यस्यमूर्द्धनि अखंडान्ब्रह्मणोरामात्प्रेरकःपुरुषस्तथा प्रकृतिर्महात्प्रकृतेस्ततोहंत्रिगुणा
त्मकःतस्माद्वाएतस्मादात्मनःआकाशःसंभूतःआकाशाद्वार्युर्वायोरग्निरग्नेआपः अद्भ्यःपृथिवीपृथव्याओष
धयःऔषधीभ्योअन्नमन्ताद्रेतोरितसःपुरुषःसवाएषपुरुषोन्नरसमयःग्लौमितिपृथ्वीवीजेनतंरसंयनतांनयेत् 
ओंहमोमितिवीजेनावयवीकरणंभवेत् सोहंमंत्रेणतामेवींनांदांतोसिद्धभाषितां ध्यात्वैवंब्रह्मरंध्रेणतत्रजी
वकलान्यसेत् हृदिहस्तंसन्निधायतारप्राणप्रतिष्टया प्राणप्रतिष्टामंत्रस्यब्रह्मविष्णुरुद्राऋषयःऋग्यजुःसा
मानिछंदासिअतिछंदोवाछंदःक्रियामयवपुःप्राणाख्यादेवताप्राणप्रतिष्टार्थेविनियोगः ओंकंखंगंघंङं 
अंपृथिव्यप्तेजोवायवाकाशात्मने आंहृदयायनमः ओंचंछंजंझंञंईंशब्दस्पर्शरूपरसगंधात्मने ईंशिरसेस्वाहा 

पृ० २३ब) ओंटंठंडंढंणंउंश्रोत्रत्वक्चक्षुर्जिह्वाघ्राणात्मनेऊंशिखायैवषट् ओंतंथंदंधंनंएंवाक्पाणिपादपायूपस्थात्मनेऐंकवचा
य ओंपंफंबंभंमंओंवक्तव्यादानगतिविसर्पानंदात्मनेऔंनेत्रत्रयाय वौषट् ओंयंरंलंवंशंषंसंहंलंक्षं अंमनोबु
द्ध्यहंकारचितात्मनेः अंःअस्त्रायफट् ओंआंनाभेरधः ओंह्नोहृदयादानाभिः ओंक्रोंमस्तकादाहृदयंततः
ओंयंत्वगात्मनेनमःहृदि ओंरंअसृगात्मनेनमःदोर्मूले ओंलंमांसात्मनेनमः ककुदि ओंवमेदात्मनेन०
कक्षयोः ओंशंअस्थ्यात्मनेनमः हृदादिपाखियुगले ओंषंमज्जात्मनेनमः पादयुगले ओंसंशुक्रात्मनेनमः
जठरे ओंप्राणात्मनेनमःआनने क्षंजीवात्मनेनमः व्यापकःन्यासमेवंप्रकारेणकृत्वाध्यायेच्चदेवतां रक्तां
भोधिस्थपोतोल्लसदरणसरोजाधिरूढाकराव्जैःपाशंकोदंडमिर्क्ष्भूद्भवमथगुणमप्यंकुशंपंचवाणान् 
विभ्राणंसृक्वपालंत्रिनयनलसितापीतपक्षोरुहाव्यादेवीवालार्कवर्णाभवतुसुखकरीप्राणशक्तिःपरा
तः इतिध्यानं ओंआंह्रींक्रोंयंरंलंवंशंषंसंहंहंसःसमप्राणाइहप्राणाइहप्राणाः पुनस्तामेवजीवात्प-
च्चार्ययममजीविहस्थितःपुनस्तथैवोच्चार्ययममसर्वेंद्रियाणि पुनस्तथोच्चार्ययममवाङ्मनस्त्वक्चक्षर्जिह्वा
श्रोत्राघ्रास्यसर्वेप्राणाइह्ययांतुस्वस्तयेसुचिरंसुखेनतिष्ठंतंस्वाहा इतिमंत्रः ततोजन्मादिकद्व्यष्टक्रियासंस्का
रसिद्धये षोडशप्रणवावृतीःकृत्वाशक्तिपरांस्मरेत् इतिपुनर्देहोत्पादनं चत्वारिवाक्परिमितापदानिता-

पृ० २४अ) निविदुर्ब्राह्मणायेमनीषिणःगुहानीणिनिहतानेंगयंतितुरीयंवाचोमूनुष्यावदंतिइति इतिभूतशुद्धिः भू
तशुद्धिंविनाकर्तुंज्जपहोमार्चनःक्रियाःभवंतिनिःफलाःसर्वाःप्रकारेणष्पनुष्टिताः स्वस्माद्रामात्मका
द्यावैउत्पन्नालिपिमातृकाःस्वाभिन्नात्वात्स्वकार्ययायास्तस्यान्यासप्रकीर्त्यते न्यासंविनाजयंप्राहुर्निः
फलंमूकमासुरं न्यासाद्रामात्मकोहिःस्याद्रामोभूत्वारघूंजपेत् वामांगुष्टादक्षिणतःपाण्योरुत्पत्तिसं
जकःसंहारोविपरीतोसौकनिष्टातस्थितिप्रदःशिरारायपादांतोदेहेप्यत्पत्तिसंज्ञकःसंहारोविपरी-
तोन्योमूद्धोंघ्रेस्थितिनाभिगःस्थितिन्यासोगृहस्यस्यसंहरोवनिनोयते ब्रह्मचारिणुत्पत्तिस्त्रियाःशूद्रस्य
वेष्टदः इतिन्यासनिर्णयः इडयापूरयेत्प्राणात्स्पर्शैश्वत्स्वरैःकुभयेत् रेचयेद्यादिकैर्वर्णैमतःपिंगलयापुनः 
तथैवपूरणंवायोःकुंभनंरेचनंपुनः इडयास्यात्ततोद्वाभ्यांपुरणादित्रयंपुनःप्राणायामत्रयंत्वेवंकृत्वाव्याप
कमारभेत् अकाराद्यैंःक्षांतवर्णैरापादतलमस्तकं इतिप्राणायामः अस्यश्रीमातृकामंत्रस्यब्रह्माऋषिर्दे
र्देवीगायत्रीछंदःश्रीमातृकासरस्वतीदेवताहलोवीजानिस्वरसंग्रहंशक्तिःअनुष्टीयमानश्रीराममंत्रांगत्वे
नन्यासेविनियोगः उच्चार्ययैवंऋषिःछंदोदेवताबीजशक्तयःशिरोवदनहृद्गुह्यंपादेषुक्रमतोन्यसेत् इतिमा
तृकाऋष्यादिन्यासःकरांगुलीनांरेखाषुस्वरैकैकंप्रविन्यसेन् विन्यसेत्प्रणवंपाणितलयोःपृष्टयोरपि 

पृ० २४ब) ओंअंकंखंगंघंङंआंअंगुष्ठाभ्यांनमः ओंइंचंछंजंझंञंईतर्जनीभ्यांनमः ओंटंठंडंढंणंऊंमध्यमाभ्यांनमः ओंएंतंथंदं
धंनंऐंअनामिकाभ्यांनमः ओंपंफंबंभंमंऔंकनिष्ठिकाभ्यांनमः ओंयंरंलंबंशंषंमहंलक्षंअःकरतलपृ
ष्ठाभ्यांनमः एतान्येवषडंगेषुयोजनीयानि हृदयादिनमःशिरसेस्वाहा शिखायैवषट् कवचायहुं ने
त्रत्रयायवौषट् अस्त्रायफट् इतिप्रकारेण इतिकेबलमातृका पंचाशद्वर्णभैर्देर्विहितवदनदोः पादयुक्कुक्षि
वक्षोदेशांभास्वत्कपर्द्धाकलितशशिकलामिंदुकंदावदातां अक्षस्रक्कुंभविन्तालिखितवरकरांत्रीरुणांपद्मसंस्था
मच्छाकल्पामरूक्षस्तनभरजपनाभारजीतानमामि इतिकेवलमातृकाध्यानं अथांतर्मातृकान्यासः कंठहृन्ना
भिगुह्यके पायौभ्रूमध्यकेपद्मेषोडशद्वादशछदे दशपत्रेचषष्पत्रेचतुःद्विपत्रके पंचाशद्वर्णविन्यासंपत्रसं
ख्याक्रमाद्भवेत् एकैकवर्णमेकैकपत्रांतेविदुयुक्न्यसेत् इत्यंतमांतृकान्यासः एवमंतःप्रविन्यस्यमनसा
तोवहिर्न्यसेत् शिरोवदनवृत्तेपिचकुःश्रोत्रयुगेप्यथनासाकःपोलयुगलेतथोष्टाधरयोरपि ऊर्द्धाधोदंतपंक्तौ
चमूर्द्धास्येषोडशस्वरान् कचवर्गद्वयंवाह्वोःपंचसंधिःस्थलेन्यसेत् टुतवर्गद्वयंपादसंध्यग्रेपितथान्यसेत् प
वर्गंपार्श्वयुगंलंपृष्ठनाभ्युदरेषुच हृदोर्मूलककुत्कक्षहृदादिकारपद्वये जठरानतयोश्चैवव्यापकंविनियो
जयेत् ओंमाद्यंतौनमोंतोवासविंदुर्विदुवर्जितःपंचाशदक्षरन्यासःक्रमेणैवंविधीयते इतिकेवलमातृका

पृ० २५अ) न्यासः ततःसविंदुकन्यासेऋषिःछदश्चपूर्ववत् संहारशारदादेव्यंगानिविंदुपुजैःस्वरैःअक्षस्रजंहरिणयोतमुदग्रठंकं
विद्यांकरैरविरतंदधतींत्रिनेत्रां अर्द्धेंदुमौलिमरूणामरविंदसंस्थांवर्णेश्वरींप्रणमतस्तनभारनुम्रां इतिविंदुमातृका
ध्यानं विंदुयुक्तांमातृकांतुविन्यसेदनुलोमतः इतिसविंदुमातृकान्यासः स्थानेष्वेतेष्वथपुनर्मातृकायास्कला
न्यसेत् अस्यकलान्यासस्यप्रजापतिऋषिर्गायत्रीछंदःकलासरस्वतींदेवताइष्टार्थेविनियोगः ओंआंहृदया
यनमः इओंईशिरसेस्वाहा उंओंऊंशिखायैवषट् एंओंऐंकवाचयहुं ओओंऔनेत्रत्रयायवौषट् अंओंअःअस्त्रायफ
ट् इतिकलाषडंगःहस्तैःपद्मंरथांगंगुणमथहरिणेपुस्तकंवर्णमालांटंकंशूलंकपालंदरमलसद्धेमकुंभं
वहंतीं मुक्ताविद्युत्पयोदस्फटिकनवजपावंधुरैःपंचवर्णैस्त्र्यक्ष्यैवंक्षोजनम्रांसकलशशिनिभांभारतींतांन-
मामि इतिकुलादेव्याध्यानं ओंअंनिवृत्यैनमः ओंआंप्रतिष्ठायैनमः ओंईविद्यायैनमः इंईशानायैनमः ओंईंधि
कायैनमः ऊंदीपिकायै० ऋंरेचकायै० ऋंसोचिकायै० ऌंपरायै०ॡंअतिसूक्ष्मायै एंमृडायै०ऐंज्ञानायै औ
मृतायै० औंआप्यान्यैअंव्यापिन्यै०अःव्योमरूपायै० ३कंसृष्ट्यै०खंऋध्यै०गंस्मृत्यै०घंमेधायै०ङंकांत्यै०चंलक्ष्म्यै
छंइत्यै०जंस्थिरायै०झंक्षित्यै०ञंसिध्यै०टंजरायै०ठंपालिव्यै डंशांत्यै०ढंऐश्वर्ययायै०णंकृत्यै०तंकामिकायै०थंवर
दायै० दंह्लादिन्यै० धंप्रीत्यै० नंदीर्ग्घायै० पंतीक्ष्णायै० फंरौद्रायै०वंभयावै०भंनिद्रायै०मंतद्र्यै०यंक्षायै०रंक्रोधि

पृ० २५ब) न्यैक्रियायैवंउल्कायै०शंमृत्यवै०षंपीतायै०संश्वेतायै०हंअरुणायै०लंअसितायै०क्षंअनंतायै इतिपंचाशत्कलान्यासः 
ओंएअमृतायैनमः ओंआंआनंदायैनमः इंपूषायै ईंतुष्ट्यै० उंपुष्ट्यै० ऊंरत्यै०ऋंधृत्यै० ऋंशशिन्यै०ऌंचंद्रिकायै० 
ॡंकांत्यै० एंज्योत्स्नायै० ऐंश्रियै० ओंप्रीत्यै०औंअंगदायै० अंपूर्णायै० अःपूर्णमृतायैनमःइत्यंताःस्वरस्थाने
ष्ठेवन्यस्तव्याःकंभंतपिन्यै०खंवंतापिन्यै०गंफंधूम्रायै०घंपंमरीच्यै०ङंनंत्वालिन्यै०चंभंरुच्यै० छंदंसुषुम्णा
यै०जंथंभोगदायै०झंतंविश्वायै०भंणंवोधिन्यै०टंठंधारिण्यै०ढंडंक्षमायै०मंयंधूम्रार्चिषे०रंऊष्मायै० लंज्वा
लिन्यै०वंज्वालामालिन्यै०शंविस्फुलिंगिन्यै० षंसुश्रियै० संरूपायै०हंकपिलायै०एताहस्तपादयुगलसंधि
षुन्यस्तव्याःछंहव्यवाहायैनमः इतिमस्तके क्षंकव्यवाहायैनमः इतिव्यापकं इत्यष्टत्रिंशत्कलान्यासःमा-
याद्यैःपुटितान्वर्णान्केशवादीनथामरान् सशक्तिकान्न्यसेद्यत्नात्मस्तकादिक्रमेणतु तथाहि ओंकेशवा
दिमातृकान्यासस्यप्रसाध्यनारायणृषिर्गायत्रीछंदःलक्ष्मीनारायणोदेवताहलोबीजंस्वरसंग्रहःशक्ति
इष्टार्थेविनियोगः ओंश्रींओंन्नमोनारायणायहंसःसोहंअंकंखंगंघंङंआंओंह्रींहंसःसोहंओंन्नमोनारायणा
यक्रुद्धोल्कायस्वाहा०आंदेव्यैइतिहृदयं ओंश्रींओंन्नमोनारायणायहंसःसोहंइंवंछंजंझंञंईंओंह्रींहंसःसोहं
ओंन्नमोनारायणायमहोल्कायस्वाहा०श्रींपद्मिन्यैनमः इतिशिरसे ओंश्रींओंन्नमोनारायणायहंसः||

पृ० २६अ) सोहंउंटंठंडंढंणंऊंओंह्नींहंसःसोहंओंन्नमोनारायणायवीरोल्कायस्वाहा०अंविष्णुपत्येनमः इतिशिखा ओंश्रीं
ओंन्नमोनारायणायहंसः सोहंएंतंथंदंधंनंसेंओंह्नींहंसःमोहंओंन्नमोनारायणायद्यूल्कायस्वाहा०श्रैंवरदा
यैइतिकवचं ओंश्रींओंन्नमोनारायणायहंसःसोहंओंपंफंबंभंमंऔंओंह्नींहंसःसोहंओंन्नमोनारायणाय
सहस्रोल्कायस्वाहा श्रौंकमलरूपायैइतिनेत्रं ओंश्रींओंन्नमोनारायणायहंसःसोहंअंयंरंलंवंशंषंसंहंलंक्षं
अःओंह्नींहंसःसोहंओंन्नमोनारायणायअनंतोल्कायस्वाहा श्रःशूलिन्यैनमः इतिअस्त्रं इतिकेशवादिमातृका
षडंगः विद्यारविंदमुकुरामृतकुंभपद्मकौमोरकीदरसुदर्शनशोभिहस्तं सौदामिनीमुकुरकांतिविभातिलक्ष्मी
नारायणात्मकमखंडितमादिमूर्तिं इतिकेशवादिमातृकाध्यानं ओंह्नींश्रींक्लींअंक्लींश्रींह्नींकेशवायकीर्त्यैनमः|| 
इतिसर्वत्रसंपुटःआंनारायणायकांत्यै० इंसाधवायतुष्ट्यै ईंगोविंदायपुष्ट्यैउंविष्णुवेधृत्यै०ऊंमधुसूदनायक्षांत्यै 
ऋंत्रिविक्रमायक्रियायै०ऋंवामवायदयायै ऌंश्रीधरायमेधायै० ॡहृषीकेशायहर्षायै०एंपद्मनाभायश्रद्धा
यै०ऐंदामोदरायलज्जायै०ओंवासुदेवायलक्ष्म्यै औंसंकर्षणायसरस्वत्यैअंप्रद्युम्नायप्रीत्यै०अःअनिरुद्धापर
त्यै०१६कंचक्रिणेजयायै०खंगदिनेदुर्गायै गंशाङ्गिणेप्रभायै घंखङ्गिनेसत्यायै ङंशंखिनेचंडायै०चंहलिने
वाण्यै०छंमुशलिनेविलासिन्यै०जंशूलिनेविजयायै०झंपाशिनेविरजायै०ञंअकुशिनेविश्वायै टंमुकुंदा

पृ० २६ब) यविमदायै ठंनंदजायसुनंदायै० ङंनंदिनेस्मृत्यै०ढंनरायृध्यै०णंनरकघ्नेसमृद्ध्यै तंहरयेशुद्ध्यै०थंकृष्णायवुद्ध्यै दंसत्याय
भुक्त्यै०थंसात्वंतायमत्यै०नंशूरिणेक्षमायै०पंसुरायरमायै० फंजनार्दनायुमायै वंभूधरायक्लेदिन्यै० भंविश्वमूर्तयेक्लि
न्नायै०मंवैकुंठायवमुदायै०यंत्वगात्मनेपुरुषोत्तमायवसुधायै रंअसृगात्मनेवलिनेपरायै लंमांसात्मनेवलानुजा
यपरायणायै०वंमेदात्मनेवलायसूक्ष्मायै शंअस्थात्मनेवृषघ्नायसंध्यायैषंमज्जात्मनेवृषायप्रज्ञायैसंशुक्रात्मने
हंसायप्रभायै हंआणात्मनेवराहायनिशायै० क्षंक्रियाशक्त्यात्मनेविमलाआयमोघायै ओंह्नींश्रींक्लींक्षंक्लींश्रींह्नींपरमा
त्मनेनृसिंहायविद्युवायैनमः केशवादिरयंत्यासोन्यासमात्रेणदेहिनां अच्युतत्वंददात्येवसत्यंसत्यंनसंशयः इति
केशवादिमातृकान्यासः वाङ्मायामादिकंवर्णंमातृकायाःऋशक्तिकान् श्रीकंठादीनथादित्यान्नसेत्स्थाने-
षुतेषुहि श्रीकंठादिन्यासस्यअंवरीषृषिरनुष्टप्छंदःअर्द्धनारीश्वरोदेवताहलोबीजानिस्वराशक्तयः ज्ञानावि
ज्ञानार्थेविनियोगः ऐंह्नींश्रींअंकंखंगंघंङंआंअंगुष्ठाभ्यांनमः ऐंह्नींश्रींइंचंछंजंझंञंईंतर्जनीभ्यांनमः ऐंह्नीं
श्रींउंटंठंडंढंणंऊंमध्यमाभ्यांनमः ऐंह्नींश्रींएंतंथंदंधंनंऐंअनामिकाभ्यांनमः ऐंह्नींश्रींओंपंफंबंभंमंऔंकनि
ष्ठिकाभ्यांनमः ऐंह्नींश्रींअंयंरंलंवंशंषंसंहंलंकंअःकरतलपृष्ठाभ्यांनमः एतैरेवहृदयादिन्यासःसिंदूरकां
चनसमोभयभागमर्द्धनारीश्वरंगिरिसुताहरिसुताहरिभूषचिह्नं पाशाभयाक्षवलयेष्टदहस्तमीशंस्मृत्वान्यसे

पृ० २७अ) त्मकलवांछितवस्तुसिद्ध्यै ऐंह्नींश्रींअंश्रींकंठेशपूर्णोदरीभ्यांनमः इतिमस्तके ३ आंअनंतेशविरजाभ्यांनमःआनन
वृतित्यादिस्थानेषुन्यसेत् ३ इंसूक्ष्म्यैशशाल्मलीभ्यांनमःइतिसर्वत्र ३ ईंत्रिमूर्तिशलोलाक्षीभ्यांनमः३उंअमरेश्वर
वर्तुलाक्षीभ्यांनमः ३ ऊंअर्घीशदीर्घघोणाभ्यांनमः३ ऋंभारभूतीशदीर्ग्घमुखीभ्यांनमःऋंअतिथिशगोमु
खीभ्यांनमःऌंस्थारावीशदीर्घजिह्वाभ्यांनमः३ ॡंहरेशकुंडोदरीभ्यांनमः ३ एंझटीशोर्द्धकेशीभ्यांनमः 
ऐंभौतिकेशविकृतमुखीभ्यांनमः ३ ओंसद्योजातेशज्वालामुखीभ्यांनमः ३ औंअनुग्रहेशोल्कामुखीभ्यांनमः 
अंअक्रूरेशश्रीमुखीभ्यांनमः ३ अःमहाशेनेशविद्यामुखीभ्यांनमः ३ कंक्रोधीशमहाकालीभ्यांनमःखंचंडे
शसरस्वतीभ्यांनमः ३ गंपंचांतकेशगौरीभ्यांनमः ३ घंशिवोत्तमेशत्रैलोक्यविद्याभ्यांनमःङंएकरुद्रेशमंत्रश
क्तिभ्यांनमः ३ चंकूर्मेशात्मशक्तिभ्यांनमः छंएकनेत्रेशमातृकाभ्यांनमःजंचतुराननेशलंवोदरीभ्यांनमः३
झंअजेशद्रावणीभ्यांनमः ञंसर्वेशनागरीभ्यांनमः ३ टंसोमेश्वरेशखेचरीभ्यांनमः ३ ठंलांगलीशमञ्जी-
रीभ्यांनमः ३ डंदाहकेशरूपिणीभ्यांनमः ३ ढंअर्द्धनारीश्वरेशवैरिणीभ्यांनमः ३ णंउमाकांतेशवृकोदरी
भ्यांनमः ३ तंआषाढीशपूतनीभ्यांनमः ३ थंदंडीशभद्रकालीभ्यांनमः ३ दंअत्रीशयोगीनीभ्यांनमः ३ 
धंमीनेशशंखिनीभ्यांनमः ३ नंमेषेशगर्ज्जिनीभ्यांनमः ३ पंलोहितेशकालरात्रिभ्यांनमः ३ फंशिखीश

पृ० २७ब) कुंडनीभ्यांनमः ३ बंगलगंडेशकपर्दिनीभ्यांनमः ३ भंद्विरंडेशविजयाभ्यांनमः ३ मंमहाकालजयांभ्यांनमः 
यंबालीशसुमुखेश्वरीभ्यांनमः ३ रंभुजंगेशरेवतीभ्यांनमः ३ लंपिनाकीशमाधवीभ्यांनमः ३ वंखड्गीशवा
रुणीभ्यांनमः ३ शंवकेशवायवीभ्यांनमः ३ षंश्वेतेशरक्षोपधारिणीभ्यांनमः ३ संभृग्वीशसहसाभ्यां
नमः ३ हंलकुलीशलक्ष्मीभ्यांनमः ३ लंशिविशव्यापिनीभ्यांनमः ३ क्षंसंवर्तकेशमहामायाभ्यांनमः३ 
इतिव्यापकं इतिश्रीकंठादिन्यासः शुद्धःसविंदुकायुकाकलाभिःकेशवादिभिः श्रीकंठमातृकाचात्रन्या
सांगेपंचमीस्मृता रुद्रैर्युक्तांकेवलांवामनूनांकर्मारंभेमातृकांविन्यसेद्यःमंत्राःसद्यष्कुर्वतेतस्यसिद्धिं
दोषैःसार्द्धंयातिनाशंजराच अथतत्वंप्रवक्ष्यामितत्वन्यासंतदर्थिनां यत्तत्वन्यासमात्रेणतत्वमेवप्रजाय
ते ओंमंनमःपरायजीवात्मनेनमः ओंभंनमःपरायप्राणात्मनेनमः एतद्वयंसर्वांगे ओंबंनमःपरायरवु
द्ध्यात्मनेनमः ओंफंनमःपरायअहंकारात्मनेनमः ओंपंनमःपरायमनात्मनेनमः एतत्त्रयंहृदये ओंनं
नमःपरायशव्दात्मनेनमः इतिमूर्द्ध्नि ओंधंनमःपरायस्पर्शात्मनेनमः इतिमुखे ओंदंनमः परायरूपात्मनेनमः 
इतिहृदये ओंथंनमःपरायरसात्मनेनमः इत्युपस्थे ओंतंनमःपरायगंधात्मनेनमः इतिपादयो ओंणंनमः
परायश्रोत्रात्मनेनमः श्रोत्रयोः ओंढंनमःपरायत्वगात्मनेनमः इतित्वचि ओंडंनमःपरायचक्षुरात्मनेनमः 

पृ० २८अ) इतिचक्षुयोः ओंठंनमःपरायजिह्वात्मनेनमः इतिजिह्वायां ओंटंनमःपरायघ्राणात्मनेनमः इतिघ्राणे ३ ओंत्रंनमः
परायत्रागात्मनेनमः इतिवाचि ओंझंनमःपरायपाण्यात्मनेनमः इतिपाण्यौ ओंजंनमःपरायपायवात्मनेनमः 
इतिपायौ ओंछंनमः परायपादात्मनेनमः इतिपादयो ओंचंनमःपरायुपस्थात्मनेनमः इत्युपस्थे ओंङंनमः
परायाकाशात्मनेनमः इतिमूर्द्ध्नि ओंघंनमःपरायवायवात्मनेनमः इतिमुखे ओंगंनमःपरायतेजात्मने
नमः इतिहृदये ओंखंनमः परायसलिलात्मनेनमः इतिगुह्ये ओंकंनमःपरायपृथिव्यात्मनेनमः इतिपा
दयोः ५ ओंशंनमःपरायहृत्पंडरीकात्मनेनमः ओंहंनमःपरायसोममंडलात्मनेषोडरीकलायनमःओंसंन
कलायनमःओंसंनमःपरायसूर्ययमंडलात्मनेद्वादशकलायनमःओंरंनमःपरायवह्विमंडलात्मनेदशक
लायनमः एतचतुष्टयंहृदिओंषंनमःपरायपरमेष्यात्मनेवासुदेवायनमःइतिमूर्द्ध्नि ओंयंनमःपरायपुरु
षात्मनेसंकर्षणायनमःइतिमुखे ओंवंनमःपरायविश्वात्मनेप्रद्युम्नायनमः इतिहृदि ओंलंनमःपरायनिवृ
त्यात्मनेअनिरुद्धायनमः इतिगुह्ये ओंक्षंनमःपरायसर्वात्मनेनारायणायनमः इतिपादयोः ओंक्षौंनमःपरा
यकोपात्मनेनृसिंहायनमः इतिव्यापकं इतिअतन्वस्याप्यपूज्यस्यतत्प्राप्तेर्हेतुनापुनःतत्वन्यासमितिप्रा
हुर्न्न्यासतत्वविदोवुधाःयःकुर्ययाक्तत्वविन्यासंसपूतोभवतिध्रुवं तदात्मनानुप्रविष्टोभगवानिहतिष्ठति

पृ० २८ब) यतःसेवतत्वानिसर्वंतस्मिन्प्रतिष्ठितं इतितत्वान्यासः तन्मूर्तिपंजरन्यासंकथयिष्येधुनापरं यस्मात्फलांतरंनास्ति
पुसस्तन्मूर्तिसिद्धये ओंअंओंशंकेशवायधात्रेनमः इतिललाटे ओंआंओंनारायणायअययम्णेनमःइतिनाभौ ओं
इंओंमोंमांमाधवायमित्रायनमः इतिहृदये ओंइंओंभंयंगोविंदायवरुणायनमः इतिकंठे ओंउंओंगंनंविष्ण
वेअंशायनमः इतिदक्षिणपार्श्वे ओंऊंओंबंमंमधुसूदनायभगायनमः इतिदक्षिणांशे ओंएंओंतंरांत्रिविक्र
मायविवस्वतेनमः इतिदक्षिणकंधरे ओंऐंओंवांरांवामनायिंद्रायनमः इतिवामपार्श्वे ओंओंओंसुंमांश्रीं
धरायपूष्णेनमः इतिवामांशे ओंऔंओंदेंयंहृषीकेशायपर्ज्जन्यायनमः इतिवामकंधरे ओंअंओंवांनेपद्म
नाभायत्वष्ट्रेनमःइतिपृष्टे ओंअःओंयंमंदामोदरायविष्णुवेनमः इतिककुदि ओंनमोभगवतेवासुदेवायेति
मूर्द्ध्निविन्यसेत् इति तन्मूर्तिपंजरन्यासोभिहितःपरमेष्टिना सकृन्न्यासाद्भवेन्मंत्रीराममूर्तिरनुत्तमा इति
मूर्तिपंजरन्यासः ओंकिरीटकेयूरहारमकरकुंडलचक्रशंखगदांवुजहस्तपीतांवरधरश्रीवत्सांकितवक्ष्य-
स्थलश्रीभूमिसहितात्मज्योतिद्वयंदीप्तिकरायसहस्रादित्यतेजसेनमः इतिमंत्रंस्वशरीरेपरतेजोव्याप्तिंस्मर
न्किरीटमुद्रयामूर्द्धिविन्यसेत् इतिकिरीटन्यासः वक्ष्येहमिंद्रियन्यासमिंद्रियाणांविशुद्धये यथासंप्राप्य
तेरामोदेशिकेंद्रियधीमता ओंदिग्भ्योनमः इतिश्रोत्रयोः ओंवायवेनमः इतित्वचि ओंआदित्यायनमः इतिच

पृ० २९अ) क्षुषोःओंवरुणायनमः इतिजिह्वायो ओंअश्विभ्यांनमः इतिघ्राणे ओंअग्नयेनमः इतिवाचि ओंइंद्रायनमः इतिपा
णौ ओंविष्णवेनमः इतिपादयोः ओंमित्रायनमः इतिपायौ ओंप्रजापतयेनमः इत्युपस्थे ओंचंद्रमसेनमः इतिमनसि 
ओंब्रह्मणेनमः इतिवुद्धौ ओंरुद्रायनमः इत्यंहंकारे ओंक्षेत्रज्ञायनमः इतिचिते ओंईश्वरायनमः इतिमनसि इतीं
द्रियन्यासः न्यासमस्यप्रवक्ष्यामिमनोःसर्वफलप्रदं न्यासंविनाजपंप्राहुरासुवंविफलंवुधाः ऋषिर्व्रह्मास्यमंत्र
स्यगायत्रंछंदमुच्यते श्रीरामाख्यंवैष्णवंधामदेवतापरिकीर्तिताःआद्यंवीजंनतिःशक्तिरामायेतिचकीलकं ऋ
षिर्गुरुत्वाछिरसैवधार्ययःछंदोक्षरत्वाद्रसनागतंस्यात् धियावगंतव्यतयासदैवहृदिप्रतिष्ठामनुदेवतायाःबीजं
सुगुह्यंभवतीतिगुह्येनतिःपदोमाधवसंश्रितत्वात् अथवाबीजशक्तीस्तत्स्तनयोःहृदिकीलकंअस्यायमर्थःऋषयेब्रह्म
णेनमःइतिशिरसि गायत्रीछंदसेनमःइतिमुखे श्रीरामायपरमात्मनेनमः इतिहृदि वीजात्मनेनमःइतिगुह्ये शक्त
येनमःइतिपादयोः इतिऋष्यादिन्यासः ओंरांहृदयायनमः ओंरींशिरसेस्वाहा ओंरुंशिखायैवषट् ओंरैंकवचायहुं 
ओंरौंनामिकाभ्यांनमः ओंरौंकनिष्टकाभ्यांनमः ओंरःकरतलपृष्ठाभ्यांनमःव्यस्तैःषद्वर्णैर्वान्यासः इत्यंगुलिंन्या
सःहृदयादिन्यासश्चशिरोभ्रूमध्यहृदयनाभिगुह्यपदस्थले मूलमंत्राक्षरैर्न्यासःअक्षरन्यासुच्यते इत्यक्षरन्यासः 
रांनमः इतिशिरसि रानमःइतिभ्रूमध्ये मानमःइतिहृदये यनमःइतिनाभौ ननमःइतिगुह्ये मनमःइतिपादयोः 

पृ० २९ब) इतिपदन्यासः मंडूकायनमःइत्याधारेकालाग्निरुद्रायनमः इतिस्वाधिष्टाने कच्छपायनमः इतिनाभौ आधारशक्त
येनमः इतिहृदये धर्मायनमः इतिदक्षिणस्कंधेज्ञानायनमः इतिवामस्कंधे वैराग्यायनमः इतिवामपादमूले 
ऐश्वर्यायनमः इतिदक्षिणपादमूले अधर्मायनमः इतिवक्त्रेअज्ञानायनमः इतिलिंगमूले अवैराग्यायनमः
इतिदक्षिणपार्श्वे अनैश्वर्ययायनमः इतिवामपार्श्वे सप्ततिवलयोपेतायसहस्रक्वणायअनंतायनमः इतिहृदिय 
कमलमध्येन्यसेत् तन्मध्येफणोपरि आनंदकंदायनमः संविन्नालायनमः संविन्नालायनमः सर्वतत्वक
मलायनमः प्रकृतिमयपत्रेभ्योनमः विकारमयकेशरेभ्योनमःपंचाशद्वर्णाढ्यकर्णिकायैनमः ओंअर्क
मंडलायद्वादशकलात्मनेनमः शंसोममंडलावषोडशकलात्मनेनमःमंवह्निमंडलायदशकलात्मनेनमः संस
त्वायप्रवोधात्मनेनमः रंरजसेप्रकृत्यात्मनेनमः आंआत्मनेनमः इतितस्यदक्षिणे अंअंतरात्मनेनमः इतितस्यापश्चिमे
यंपरमात्मनेनमः इतितस्युत्तरे ह्नींज्ञानात्मनेनमः इतितस्यपूर्वे मध्येमायातत्वायनमः कालातत्वायनमः विद्यातत्वा-
यनमःपरतत्वायनमः इत्येकैकोपरिप्रणवादिसर्वमंत्रान्सन्यस्यप्रागादिदलेषुमध्येचनवशक्तीर्न्यसेत् तथाहि विमलायै
नमः उत्कर्मिण्यैनमः ज्ञानायैनमः क्रियायैनमः योगायैनमः प्रह्व्यैनमः सत्यायैनमः ईशानायैनमः अनुग्रहायैनमः 
ओंनमोभगवतेसर्वभूतात्मनेवासुदेवायसर्वात्ससंयोगयोगपद्मपीठात्मनेनमः इतिमध्ये तस्मिन्पीठेसहस्राद्धित्यसं

पृ० ३०अ) काशंमंत्रंध्यात्वाश्वासमर्गिणांजलावानीयव्यावकंन्यसेत् इतिव्यापकोन्यासः एवंविन्यस्यविधित्साक्षान्नारायणोभवेत् ज्वररो
गाभिचाराद्याःप्रलयंयांतिनान्यथा भूतप्रेतपिशाचाश्चतथैवब्रह्मराक्षसाः कूष्मांडाश्चैवडाकिन्योनैवद्रष्टुमपिक्षमाःयेवंवि
न्यसेद्धीमान्रामःसाक्षात्स्वयंभवेत् नातःपरतरंकिंचित्पावनंपुण्यमस्तिहि इतिश्रीमत्परमहंसपरिव्राजकाचार्यश्रीम
त्मुकुंदवनश्रीचरणशिष्यानंदवनविरचितायांरामार्चनचंद्रिकायांद्वितीयःपटलः अथध्यानं अयोध्यानगरेरम्येरत्नमंड
पमध्यगे ध्यायेत्कल्पतरोमूलेरत्नसिंहासनंशुभं तन्मध्येष्टदलंपद्मंनानारत्नप्रवेष्टितं तत्रश्रीरामचंद्राख्यंध्यायेते
जपंरात्परं प्रकृत्यामीतयाश्यामंस्थित्युत्पतिक्षयापहं देवासुरमुनींद्रैश्चयोगिवृंदैश्चसेवितं चतुर्भुजंशंखचक्रगदापं
क्रगदापंकजधारिणं किरीटहारकेयूररत्नकुंडलशोभितं देवतागुरुमंत्राणांभावयैदैक्यमात्मना गदारिशंखाव्ज
धरंभवारिंसद्योध्यायेन्मोक्षमाप्नोतिसर्वश्रुतेः एवंध्यात्वाजपेन्मंत्रंषट्सहस्रंदिनेदिनै वाचःश्रियःपतिभूत्वाकविर्भवतिवत्स
रात् एहिकानखिलाभोगान्भुक्तावांतेपदंव्रजेत् यद्वासिंहासनेतस्मिन्वीरासनसमाश्रितं सत्याग्ज्ञानमयींमुद्रांदधा
नंदक्षिणेकरे तेजःप्रकाशनंवामंजानुमूर्द्धनिचापरं जानकीवल्लभंदेवमिंद्रनीलमणिप्रभं व्याख्याननितरंदेवद्विभजं
रघुनंदनं बसिष्टवामदेवादिमुनिभिःपरिसेवितं वामभागेसमासीनांसीतांकांचनसंनिभां भजनांकामदांनित्यं
रक्तोत्पलकरांवुजांलक्ष्मणंपश्चिमेभागेधृतछत्रंसचामरं पार्श्वेभरतशत्रुघ्नौतालवृंतधरावुभौ एवंध्यात्वाजपेन्मं

पृ० ३०ब) त्रंज्ञानलक्ष्म्योःसभाजनंजपतांमंत्रिणांमेवंध्यानयोगेनधीमतां पुरश्चरणकृत्येनविनापिफलदोमनुः इति वक्षमाणेमहाच
क्रेकर्णिकायांनिरंजनं सर्वेसंव्याप्यसकलंसर्पिदानंदविग्रहं चतुष्पाद्व्रह्मणोरूपंरामस्याद्भुतकर्मणःसेवंतेयोगिनोनित्यंसो
हंभावेसिद्धयः तथाचश्रुतिः अथैतेश्लोकाभवंति अकाराक्षरसंभूतः सौमित्रिविंश्ववर्द्धनः उकाराक्षरसंभूतःशत्रुघ्नस्तै
जसात्मकः प्रज्ञात्मकस्तुभूरतोमकाराक्षरसंभवः अर्द्धमात्रात्मकोरामो ब्रह्मानेदैकविग्रहः श्रीरामसान्विध्यवशाज्जगदा
नंदकारिणा उत्पतिस्थितिसंहारकारिणीसर्वदेहिनां सासीताभवतिज्ञेयामूलप्रकृतिसंज्ञिता प्रणवत्वात्प्रकृतिरिति
वदंतिब्रह्मवादितिति ओंमित्येतदक्षरमिदंसर्वंतस्योपख्यानंभूतंभवद्भविष्यदिति सर्वमोंकारेवयच्चान्यतिकाला-
तींतंतदययोंकारेवसर्वंह्येतद्व्रह्मायमात्माब्रह्मसोयमात्माचतुष्पाज्जाज्जागरितस्थाणोवहिःप्रज्ञःसप्तांगेको
नविंशतिमुखःस्थूलभूग्वैश्वानरष्प्रथमःपादःस्वप्नस्थानांतःप्रज्ञःसप्तांगेकोनविंशतिमुखःप्रविविक्तभुक्तैजसो
द्वितीयःपादःनयसुप्तोनकंचनकामंकामयते नकंचनस्वप्नंपश्यतितत्सुषुप्तंसुषुप्तस्थानेकीभूतःप्रज्ञानद्घनेवानं
दमयोह्यनंदभुष्केतोमुखःप्राज्ञस्तृतीयःपादःएषःसर्वेश्वरेषःसर्वज्ञेषोंतर्ययाम्येषयोनिःसर्वस्यभवाष्ययौहिभू
तानांनांतःप्रज्ञंनवहिःप्रज्ञंनोभयतः प्रज्ञंनप्रज्ञंनाप्रज्ञंनप्रज्ञानयनमदृष्टमव्यवहार्ययमग्राह्यमलक्षणमचिंत्य
मव्यपदेश्यमैकात्म्यप्रत्ययगम्यैप्रपंचोपशमंशिवमद्वैतंचतुर्थेमन्यंतेमात्माविज्ञेयःसदोज्वलोविद्यातत्कार्यय

पृ० ३१अ) र्ययहीनःस्वात्मवंधरहितःसर्वदाद्वैतरहितः आनंदरूपःसर्वाधिष्ठानसन्मात्रोनिरस्ताविघस्तमोमोहमेवेतिसंभाव्याह
मोन्तत्सद्यत्परंब्रह्मरामचंद्रचिदात्मकःसोहमोन्तद्रामभद्रपरंज्योतिरसोहमित्यात्मानमादायमनसाःब्रह्मणैकी
कुर्ययात्सदारामोहमित्येतत्तत्वतःप्रवंदंतियेनतेसंसारिणोनूनंरामेवनसंशयित्युपनिषत् येवंवेदसमु
क्तोभवतीतियाज्ञवल्क्यः इति एतदेवपरंध्यानंमेतदेवपरंजपः एतदेवपरंरामपूजनंभवकृन्तनं अश्वमेधस
हस्राणिवाजपेयशतानिच एकस्यध्यानयोगस्यकलांनार्हतिषोडशीं इतिध्यानं ततःसामान्यार्घ्योदकेनचतुर
स्रंषट्कोणंत्रिकोणंमंडलंकृत्वाशंखमुद्रयावष्टभ्यपुष्पाक्षतैःआग्नेयनैऋत्यवायव्येशान्येषुहृदयशिरःशिखा
कवचानिमध्येनेत्र पूर्वादिदिक्षुचास्त्रंसंपूज्याधारंमूलमंत्रेणप्रक्षाल्य अंअग्निमंडलायदशकलात्मनेश्रीरामा
र्घ्यपात्रासनायनमित्याधारंप्रतिष्ठाप्य पूर्वाद्यष्टदिक्षुउपर्ययधश्वाग्नेर्दशकलाःपूजयेत् तथाहि ष्पंधूम्रायै १
रंनीलरक्तायै २ लंकपिलायै ३ वंविस्फुलिंगिन्यै ४ शंज्वालिन्यै ५ षंनिःपतिकायै ६ संहव्यचाहिन्यै ७ हंकव्य
वाहिन्यै ८ लंरौद्र्यै ९ क्षंसंहारिण्यैनमः १० इतिसर्वत्र आधारोपरिएताःकलाःसंपूज्यःततःशंखमस्त्रेसंशोध्य सं
सूर्ययमंडलायद्वादशकलात्मनेश्रीरामार्घपात्रायनमः इतिपात्रंसदाधारेनिधाय कंभंतपिन्यै १ खंवंतापिन्यै २ गं
फंसंधिन्यै ३ घंपंचोधिन्यै ४ ङंनंकालिन्यै ५ वंधंशोषिण्यै ६ छंदंवरेण्यै ७ जंथंश्रीकर्षण्यै ८ झंतंवैष्णव्यै ९ ञं

पृ० ३१ब) णंविष्णुविद्यायै १० टंठंज्योत्स्नायै ११ ढंङंहिरण्यायैनमः १२ इतिसर्वत्र०एताःशंखेसंपूज्य ततोमातृकाः प्रतिलोम्येनुच्च
रंछ्रद्धोदकेनतंशंखंसंपूयय ओंसोममंडलायषोडशकलात्मने श्रीरामार्द्यामृतायनमःइतिसंपूज्यतत्रैवचंद्रमसः|| 
षोडशकलाःसंपूजयेत् तथाहि अंअमृतायै आंमानदायै २ इंतुंष्ट्यै ३ ईंष्टुष्ट्यै ४ उंप्रीत्यै ५ ऊंरत्यै ६ ऋंलज्जायै ७ 
ऋंश्रीयै ८ ऌंस्वधायै ९ ॡंरात्र्यै १० एंज्योत्स्नायै ११ ऐंहंसवत्यै १२ औंछायायै १३ औंपूरण्यै १४ अंवामायै १५ अः
अमायैनमः १६ इतिसर्वत्रः एताःजलैःसंपूज्य धूम्राचनीलरक्ताचकपिलाविस्फुलिंगिनी ज्वालानिष्पति
कीचैवहव्यवाहनिकातथा कव्यवाहनिकारौद्रीसंहारिण्यानेःकलादश तपिनीतापिनीचैवसंधिनीवोधि
नीतथा कालिनीशोषिणीचाथवरेण्याकर्षणीचवै वैष्णवीविष्णुविद्याज्योत्स्नाहिरण्यातथैवच सूर्ययस्य
संख्याकाःकलाःप्रोक्तास्तुसूरभिः अमतामानसातुष्टिःपुष्टिःप्रीतिरतिह्निका श्रीस्वधारात्रिज्योत्स्नाहं
सवतीछायावपूरणी वामामाचचंद्रस्यकलाःषोडशकान्विताः इतिवशिष्टसंहितायांकलासंग्रहः 
ततस्तस्मिंछंखजलेगंगेतिमंत्रमुच्चरन् तीर्थमावाहयछुद्धंगंगाद्यैर्चयेततः शंखेपाणितलंदत्वाजपेन्मं
त्रंषडक्षरं ३ चिन्मयंचिंतयेतीर्थमानीयांकुशमुद्रयां ब्रह्मांडोदरतीर्थेभ्योधेनुमुद्रांप्रदर्श्यच शंखंमुद्रांच
क्रमुद्रांगरुडाख्यांचदर्शयेत् परमीकृत्ययत्नेनपावनंतद्विचिंतयेत् करावेकत्रसंयोज्याचारात्रिकमिदप्रिये 

पृ० ३२अ) परमीकरणंनाममुद्रेयंसर्वकामदा देवस्यमूर्द्ध्नितत्सिंवेत्पूजाद्रव्येषुचात्मनः अवेक्षणंप्रोक्षणंववीक्षणंताडनंतथा 
अर्चनंपैवसर्वेषांपावनत्वंप्रकल्पयेत् पूतमेवाखिलंपूजायोग्यंभवतिसार्थकं इतिशंखप्रतिष्ठा पात्राणिताम्रहे-
मादिनिर्मितानिजलांतरे जलतानिविचित्राणिभवंतिह्यर्हणादिषु अर्घ्यपात्रप्रदानार्थंमधुपर्कार्थमययथ तथा
चमनार्थंचन्यसेत्पात्रचतुष्टयं आत्मनःपुनतुःशंखंपूर्वतःसाधयेततः अर्घ्यपाद्यादिपात्रेषुसंपूर्ययसलिलंशुभं त
त्रार्घ्यपात्रेदातव्यागंधपुष्पयवाक्षताः कुशाग्रतिलदूर्वाश्चशर्षपाश्चार्ययसिद्धये पाद्यपात्रेपिदातव्यंश्यामाकंपूर्व
मेवच अर्जवविष्णुक्रांताचपाद्यसिद्ध्यैःप्रयोजयेत् तथाचमनपात्रेपिदद्याज्जातीफलंमुने लवंगमपिककोलंश
स्तुमाचमनीयकं दघ्नाचमधुसर्पिभ्यांमधुपर्कोभविष्यति एकस्मिकथवापात्रेपाद्यार्घ्यदीनिकल्पयेत् सर्वो-
पचारवस्तुनामलाभेभावनैवहि निर्मलेनोदकेनैवपूर्णतेत्याहतारदः इतिपात्रासादनं पात्राणिचैवमासाद्य
ततोंतर्ययागमारभेत् तथाहि धर्मकंदसमुद्भूतंज्ञाननालंसुशोभनं ऐश्वर्ययाष्टदलंपद्मंपरंवैराग्यकर्णिकं तस्मि-
न्पीठेचिदात्मानंराघवंस्वस्वरूपिणं ध्यात्वायजेच्चंदनाद्यैमांनिशैर्द्धपदीपकैःभोजनावमरेकिंचिज्जपंकृत्वानिवेदये
त् गुह्यातिगुह्यगोप्तात्वंगृहाणास्मत्कृतंजपं सिर्द्धिर्भवतुमेदेवत्वत्प्रशादात्वयिस्थितेति स्वाधिष्ठानगतेकुंडे
त्रिकोणेवह्निमुज्वलेत् चिद्रूपंप्रणवेनाथतत्रहंतादिकंहुनेत् पूजाहोमादिकंदेवकृतंयत्वदलुग्रहात् तेनप्री

पृ० ३२ब) तोभवत्वंभोःशुद्धंमेमानसंकुरुःनिवेंदयामिचात्मानत्वंगतिःपरमेश्वर श्वासमार्गगतंतेजित्युक्त्वात्मानमर्प्पयेत् 
तन्मयसच्चिदानंदोभूत्वातिष्टेत्कियत्क्षयं इत्यंतर्ययगःमानसैः कुसुमैरर्चासात्विकीसाशुभामता अनिर्माल्या
पराशुद्धामोक्षदासिद्धिदाशुभा तस्मात्सर्वप्रयत्नेनमानसयजनंधुवं आदौचैवप्रकर्तव्यंपश्चाद्रव्यैःसुविस्तरै अथा
त्मानंचिन्मयंचपृथक्कृतैगंधादिभिः ओंआत्मतत्वायनमः ओंकलातत्वायनमः ओंविद्यातत्वायनमः ओंश्रीरामत
त्वायनमः इत्यभ्यर्व्यवहिर्थ्यागंकुर्ययात् आदौलिखेद्यंत्रराजंरघुनंदनविग्रहं कामक्रोधादिदोषांत्थदीर्घदुःखनि
यंत्रणात् यंत्रमित्याहुरेतस्मिन्रामःप्रीणातिपूजितः यंत्रंमंत्रमयंप्रोक्तंमंत्रात्मादेवतेतिच देहात्मनोयथाभेदो
मंत्रदेवतयोस्तथा तस्मात्पीठेयंत्रराजंलिखित्वातत्रपूजयेत् सौवर्णेराजतेताम्रेपठभूर्जेथवाभुवि विनायंत्रे
णवेत्पूजादेवतानप्रसीदति श्रीरामःपूजितोयंत्रेसीतयासहयंत्रितः यदिष्टंतत्करोत्येवतत्तन्मंत्रवरादृते ताप
नीयोपनिषदिश्रुत्युक्तंयंत्रनायकं उव्यतेकामदंनृणांमोक्षदंधारणादपि त्रिरेखापुटमालिख्यमध्येतारद्वयं
लिखेत् तन्मध्येवीजमालिख्यतदधःसाध्यमालिखेत् द्वितीयांतंचतस्योर्द्धषष्टान्तंतथा कुरुद्वयंचत
त्पार्श्वेलिखेद्वीजांतरेरमां तत्सर्वंप्रणवाभ्यांचवेष्टयेछुचिवुद्धिमान् दीर्घभाजिषडस्रेषुलिखेद्वीजंहृदादिभिः 
कोणपार्श्वेरमायायेतदग्रेनंगमालिखेत् क्रोधंकोणांगांतरेषुलिख्यमंत्रभित्वोगिरं वृत्तत्रयंसाष्टपत्रंसरोजं

पृ० ३३अ) विलिखेत्स्वरान् केशरेचाष्टपत्रेवर्गाष्टकमथालिखेत् तेषुनारायणाष्टार्णंलिखेतत्केशरेरमां तद्वहिर्द्वादशदलंविलि
खेद्द्वादशाक्षरं तथानमोभगवतेवासुदेवायित्ययं आदिक्षांतान्केशरेषुवृत्ताकारेणसंलिखेत् तद्वहिःषोडशदलंलिखे
तत्केशरेश्रियं वर्मास्त्रनतिसंयुक्तंदलेषुद्वादशाक्षरं तत्संधिष्टिरञ्जादीनांमंत्रीसमालिखेत् हृंसृंभृंनृंऌंअंजृंश्चलि
खेत्सम्यक्ततोद्वात्रिंशारंमहापद्मेनादविंदुसमायुतं विलिखेन्मंत्रराजार्णान्तेषुपत्रेषुयत्नतः तत्रचानुष्टुभं
रघोऽइतिवापाठः श्रुत्यनुक्तमपिग्राह्यंयदेतत्सांप्रदायकं ध्यायेदष्टवसूतेकादशरुद्रांश्चतत्रवै द्वादशाकांश्च
धात्तारंवषट्कारंचतद्वहिभूगृहंवज्रशूलांढ्यंरेरवात्रयसमन्वितं द्वारोपेतंराश्यादिभूषिनंफणिसंयुतं अनंतोवा
सुकीश्चैवतक्षकःकोलपद्मकाःमहापद्मस्तथाशंखःपुलिकोष्टौकुलानिच अनंतकुलिकौविप्रौवह्निवर्णावु
दाहृतौ प्रत्येकंतुसहस्रेणफणानांसमलंकृतौ वासुकिःशंखपालश्चक्षत्रियौपीतवर्णकौ प्रत्येकंतुफणा
सप्तशतसंख्याविराजितौ तक्षकश्चमहापद्मौवैश्यावेतावहीस्मृतौ नीलवर्णौफणांपंचशततुंगोत्तमांमकौ 
पद्मकर्कोटकौसूद्रौफणात्रिंशतकौसितौ एवंमंडलमालिख्यतस्यदिक्षुविदिक्षुच नारसिंहंवराहंचलिखे-
न्मंत्रद्वयंतथा इदंसर्वात्मकंयंत्रंप्रागुक्तमृषिसेवितं इदंरहस्यंपरममीश्वरेणापिदुर्गमं एवंयंत्रंसमाख्यातंनदे
यंप्राकृतेतने गुरुदर्शिनमार्गेणसवुद्ध्यानैवतंलिखेत् गुर्वनुक्ताःक्रियाःसर्वानिःफलाःस्युर्यतोध्रुवं राम

पृ० ३३ब) पूर्वन्तापनीयंटीकायांयंत्रनायकःप्रपंचितोयथास्माभिर्द्रष्टव्यसिद्धिकांक्षिभिः इतिपूर्वरामतापनीयोषनिषद्युक्तोयंयंत्रराजो
द्धारः अस्मिन्पूजामहाचक्रेराघवस्याधुनोच्यते पीठंतत्पूजयेत्वादौसेवक्रमुच्यते स्वेवामभागेश्रीगुरुभ्योनमः पर
मगुरुभ्योनमः परापरगुरुभ्योनमः परात्परगुरुभ्योनमः इत्यभ्यर्च्य स्वदक्षिणभागेगंगणपतयेनमः संसर
स्वत्यैनमः दुंदुर्गायैनमः क्षंक्षेत्रपालायनमः इत्यभ्यर्च्य ततोवास्तुपुरुषायनमः इतियागगृहमध्ये ओंमंमद्भका
यनमः इतिपीठमध्ये कालाग्निरुद्रायनमः क्रूर्मायनमः आधारशक्त्यैनमः इत्युपरिउपर्ययभ्यर्च्य ओंरत्नद्वीपायनमः 
ओंरत्नमंडपायनमः ओंकल्पवृक्षेभ्योनमः ओंरत्नवेदिकायैनमः ओंरत्नसिंहासनायनमः इत्यभ्यर्च्य अग्न्यादिपीठ-
पादेषुधर्मादीश्चतुरोयजेत् पीठगात्रेषुपूर्वादिअधर्मादींस्तथैवच कर्णिकायांतथानंदकंनानरोरुहं पत्राणिकेश
रोश्चैवकर्णिकांचतथायजेत् तारार्केंद्वरन्पर्णंपूर्वमकीग्नींदुत्रिमंडलं गुणत्रयंचसत्वादिततश्चात्मचतुष्टयं मायातत्वंका
लतत्वंविद्यातत्वंपरंतथा एकैकोपरिसंपूज्यततःशक्तीर्यजेन्नव विमलोत्कषिणीज्ञानाक्रियायोगाचपंचमीप्रह्वीसत्या
तथेशानानुग्रहानवमीपरा पूर्वाद्यष्टसुपत्रेषुकर्णिकायांयजेत्भ्रमात् चतुथ्यानमसायुक्तैःस्वैस्वैरेवचनामतःकर्णि
कायांयजेत्पश्चात्पीठमंत्रेणमंत्रवित् प्रणबंपूर्वमुच्चार्ययनमशव्दंततोवदेत् भगवतेपदमाभाष्यविष्णुवेतिपदंवदेत् 
सर्वभूतात्मनेचेतिवासुदेवायित्पति ततःसर्वात्मसंयोगयोगपीठात्मनेनमः मूलयुक्तेनचानेनदद्यात्पुष्पांजलिंपुनः 

पृ० ३४अ) इतिसंपूजितेपीठेदेवमावाह्यपूजयेत् न्यासस्थलेविशेषस्तुद्रष्टव्यःपीठपूजने इतिपीठपूजा चैतन्यविग्रहंरामंस्थितंहृदयपं
कजे श्वासमार्गेणागतन्तच्चिंतयेत्कुसुमांजलौ पादुकामुद्रयानीयमूर्तौसंपूजसद्धिया मुद्राप्यदर्शयेसप्तदशचावा
हनादिकाःतथाचागस्त्यःआवाहनीस्थापनीचसन्निद्यीकरणीतथा सुसन्निरोधिनीमुद्रासंमुखीकरणीतथा सक
लीकरणीचैवमहामुद्रातथैवच शंखचक्रगदापद्मधेनुकौस्तुभगारुडाः श्रीवत्सवनमालाख्यायोनिमुद्रांप्रदर्शयेत् 
एताभिःसप्तदशभिर्मुद्राभिस्तुविचक्षणाःयोराममर्चयेन्नित्यंमोदयेन्समुरेस्वरं द्रावयेदपिविप्रेंद्रततःप्रार्थितमाप्नुया
त् इतिसप्तदशमुद्राःमूलाधाराद्वादशान्तानीःकुसुमांजलिःत्रिस्थानगंतेजोभिर्विनीतःप्रतिमादिषुआवाहनीया
मुद्रास्याद्देवार्चनविधौमुने एषैवाधोमुखीमुद्रास्थापनेशस्यतेपुनः २ उन्नत्यंगुष्ठयोगेनमुष्टीकृतकरद्वयं सन्नि
धीकरणीनाममुद्रादेवार्चनेविधौ ३ अंगुष्ठगर्भिणीस्रैवमुद्रास्यात्सन्निरोधिनी ४ उत्तानमुष्टियुगलासंमुखी
करणीमता ५ अंगैरेवांगविन्यासःसकलीकरणीभवेत् ६ अन्योन्यांगुष्ठसंग्नाविस्तारितकरद्वयी महामुद्रेव
माख्यातान्यूनाधिकसमापनी ७ कनिष्टानामिकामध्यान्नस्थेंगुष्टेतरेग्रतःगोपितांगुष्टमूलेनसन्नतामुकु
लीकृताकरद्वयेनमुद्रास्याछंखाखेयंसुरार्च्चने ८ अन्योन्याभिमुखस्पर्शव्यत्ययेनतुवेष्टयेत् अंगुलीभिःप्र
यत्नेनमंडलीकरणंमुने चक्रमुद्रेयमाख्याता ९ गदामुद्राततःपरं अन्योन्याभिमुख्यश्लिष्टांगुलिःप्रोन्नतम

पृ० ३४ब) ध्यमा १० अष्टांमुष्टद्वयांन्मध्येतत्वापिपरितष्करौ मंडलीकरणंसम्यगगंगुलीनांतपोधन पद्ममुद्राभवेदेषा ११ धेनुमुद्रात
तःपरं अनामिकेकनिष्ठाभ्यांतर्जनीभ्यांचमध्यमे अन्योन्याभिमुखाश्लिष्टे १२ ततःकौस्तुभसंज्ञकाःकनिष्टेन्योन्यसं-
लग्नेभिमुखेपिपरस्परं वामस्यतर्जनीमध्येमध्यमानामिकयोरपि वामानामिकसंस्पृष्टतर्जनीमध्यशोभिता 
पर्ययायेणनतांगुष्टद्वयीकौस्तुंभलक्षणा १३ कनिष्ठान्योन्यसंलग्नाविपरीतंवियोजिता अधस्तात्प्रापितांगुष्ठामु
द्रागारुडसंज्ञका १४ तर्जन्यंगुष्ठमध्यस्थामध्यमानामिकाद्वयी कनिष्ठानामिकामध्यातर्जन्यग्रकरद्वयी मुने
श्रीवत्सुमुद्रेयं १५ वनमालाभवेततःकनिष्ठानामिकामध्यामुष्टिरुन्नततर्ज्जनी परिभ्रांताशिरस्युच्चैस्तर्ज्जनीभ्यां
दिवौकसः १६ मुद्रायोनिःसमाख्याताद्योतत्करद्वयीरिता तर्ज्जन्यांगुष्ठमभ्यांतस्थितानामिकयुग्मका मध्यमूला
स्थितौगुष्ठागेयंशस्तार्चने १७ इतिमुद्रालक्षणं शालिग्रामेस्थार्वेरेवावाहनंनविसर्जनं शालिग्रामशिलादौतुनित्यं
सन्निहतोहरिः मुलमुच्चार्ययतथारामयंत्रीचसायुधायसवाहनायसपरिवारायस्वशक्तियुक्तायपुष्पांजलिंपरिकल्पया
मिनमः इतिप्रतिपुष्पांजलिंपाद्यादुपचारेषुसर्वेत्रदद्यात् आदौपुष्पांदत्वापादार्चनमतःपरं पाद्यमर्घ्येत्वाचमनंमधुपर्कं
यथोचितं अभ्यंद्वर्तनेदत्वामहास्नानंसमाचरेत् अभिषेकांगवस्त्रंचदत्वातीराजयेद्धरिं स्नानंपुरुषसुक्तेनेशुद्ध
शंखोदकेनच क्षीरदध्याज्यमधुभिःखंडेनचपृथक्पृथक् नालिकेरोदकेनापितथातालफलांवुना गंधद्रव्यै

पृ० ३५अ) श्चबहुभिस्तथागंधोदकेनच ऐंकवेनोदकेनापिकर्पूरादिसुगंधिना कदलीपनसाम्रोत्थजलेनापिसुगंधिना शतंस
हस्रमयुतंशक्त्यावाप्यभिषिवयेत् शंखंसंपूर्ययतेनैवसपुष्पेणरथूत्तमं सकृष्णागुरुधूपेनधूपद्यन्नंतरांतरा ततःशुद्ध
जलेनैवस्नापयेतमनन्यधीःराज्यार्थीराज्यसिद्ध्यर्थंनित्यंवत्सरमादरात् एवमेवाभिषिच्यैवराजाभवतिनान्यथा दत्वा
प्याचमनीयंचवाससीपरिधापयेत् दद्यादाचमनंभूयौतर्ययंसौपवीतकं पीठमानीयसंस्थाप्यपादुकामुद्रयाह
रिं भूषणैर्भूषयेद्योग्यंतुलसीदलसंश्रितं मूलेनाथार्पयेद्गंधंपुष्पांजल्पष्टकंततःवामभागेससीनांसीतांकां-
चनसंनिभां श्रींसीतायैस्वाहेतिमंत्रेणाभ्यर्च्ययेच्चतां ततोदक्षिणकोणाग्रेशखायांलक्षणंयजेत् ओंलंलक्ष्मणाय
नमस्तत्मंत्रेणत्रिकोणके एवंत्रिकोणरूपंस्यादितिश्रुतिःवामपार्श्वेत्रिकोणस्यशार्ङ्गेदक्षिणकेशरात् ओंशं
शर्ङ्गायनमःओंशंशरेभ्योनमोस्त्वितिपूजानुज्ञांततोलव्ध्वावहिरंगातथोयजेत् इतिप्रधानपूजा ओंरांहृदयायन० 
ओंरींशिरसेस्वाहा ओंरूंशिखायैनमः ओंरैंकवचायनमः ओंरौंनेत्रत्रयायनमःओंरःअस्त्रायनमःषट्कोणेप्रथमा
वृत्तिःस्यादंगैर्हृदयादिधिःवरदाभयधारिण्योवद्भ्याशारभ्यपूजयेत् हारैंदुश्यामनीलाभाःकृष्णासस्यहविस्त्रियः 
ततौहस्तौप्रक्षाल्यरामायगंधंदत्वापुष्पांजलिंदक्षिणहस्तांगुष्ठतर्जनीमध्यमांगुलिभिर्गृहीत्वामध्येशंखो
दकंच दयाचेत्याहिसंसारसर्प्यान्मांशरणार्थिंनं भक्त्यासमर्पयेत्वाहमाघमावरणार्चनं इत्युच्चार्ययतज्जलंत्य-

पृ० ३५ब) क्त्वापुष्पांजलिंसमर्पयेत् हस्तप्रक्षालनंकृत्वाद्वितीयावरणार्चनं चतुर्थावरणार्वनं पंचमावरणार्चनं षष्टंचावरणार्चनं सप्त
मावरणार्चनं अष्टमावरणार्चनं नवमावरणार्वनं दशमावरणार्चनं इत्यावरणंकुर्यात् शंखाद्यैकैकमुद्रादर्शनंचेति 
इतिप्रथमावरणार्चनं ओंआंआत्मनेनमः ओंनिंनिवृत्यैनमः ओंअंअंतरात्मनेनमः ओंप्रःप्रतिष्ठायैनमः ओंपःपरमा
त्मनेनमः ओंविंविद्यायैनमः ओंज्ञांज्ञानात्मनेनमः ओंशांशांत्यैनमः द्वितीयात्मादिकेदेवैरष्टाव्जमूलकेतथा य
थारामस्तथैवैतेशक्तयश्चकरांवुजाः इतिद्वितीयं ओंवांवासुदेवायनमः ओंश्रींश्रियैनमःओंशंसंकर्षणायन० 
ओंशांशांत्यैनमः ओंप्रंप्रद्युम्नायनमः ओंप्रींप्रीत्यैनमः ओंअंअनिरुद्धायनमः ओंरंरत्यैनमः तृतीयावासुदेवाद्यै
रष्टपत्रेतथैवच चपगशधरस्त्वाद्यरामःशरापचस्मृतः प्रद्युम्नःपचशगवान्शचपगश्रश्चतुर्थकः दक्षिण्याधः
कराह्वेर्यष्क्रमायेव्यःकरांवुजाःस्फटिकस्वर्णेदूर्वेंद्रनीलाभास्त्रिदशाःक्रमात् स्वर्णाष्टपद्मकिंजल्कश्यामलास्ता
यादयः इतितृतीयं ओंहंहनुमतेनमः ओंसुंसुग्रीवायनमः ओंभंभरतायनमः ओंविंविभीषणायनमः लंलक्ष्म
णायनमः ओंअंअंगदायनमः ओंशंशत्रुघ्नायनमः ओंजांजाववंतायनमः चतुर्थीवायुपुत्राद्यैःपत्राग्रेपूर्वतःक्र
मात् देवाग्रेस्वस्वचापाग्रेप्राचीउकाविचक्षणैः प्राचीवप्राचीचोद्दिष्टामुक्त्वातुदेवपूजनं स्वर्णाभौनीलभौक्रमा
त् वाचयंतहनूमंतंदेवस्याग्रेसुपुस्तकंरम्यौभरतशत्रुघ्नौपार्श्वयोर्धृतचामरौ धृतातुपत्रंसौमित्रिंकृतांजलिपु

पृ० ३६अ) टान्परान् प्रियत्वात्पुनर्लक्ष्मणग्रहणं सहस्रफणातपत्रधरःशेषेव लक्ष्मणशव्देनपुनरुच्यतित्यर्थः ओंसृंसृष्टयेनमः 
ओंनंजयंतायनमः ओंविंविजयानमः ओंसौंसौराष्ट्रायनमः ओंरांराष्ट्रवर्धनायनमः ओंअंअकोपायनमः ओंधंधर्मा
पालायनमः ओंसुंसुमंतायनमः सृष्ट्यादिमंत्रिणःपूर्वदिष्क्रमेणकृतांजलीन् अन्वीक्षिकीमंत्रयतोद्वितीयाष्टद
लेर्वयेत् इतिपंचमं ओंवंवशिष्टायनमः ओंवांवामदेवायनमः ओंजांजावालयेनमःओंगौंगौतमायनमःओंभंभर
द्वाजायनमःओंकौकौमिकायनमःओंवांवाल्मीकयेनमःओंनांनारदायनमःओंसंसनकायनमःओंसंसनंद
नायनमः ओंसंसनाननायनमः ओंसंसनत्कुमारायनमः कमंडलुधरान्सर्वान्मंत्रमुच्चरतोमुनीन् द्वादशाव्जेर्वये
त्पूर्वरिक्क्रमेणचतन्यरान् इतिषष्टं ओंनींनीलायनमः ओंनंनलायनमः ओंसुंसुषेणायनमः ओंमैंमैंदायनमः ओं
संमंरभायनमः ओंद्विंद्विविदायनमः ओंचंचंदनायनमः ओंगंगवाक्षायनमः ओंकिंकीरीटायनमः ओंकुंकुंडला
यनमः ओंश्रींश्रीवत्सायनमः ओंकौंकौस्तुभायनमः ओंपंपद्मायनमः ओंषोडशाव्जेर्चयेत्पूर्वदिक्रमेणकृतांजली
न् इतिसप्तमं ओंधुंध्रुवायनमः ओंधंधरायनमः ओंसौंसोमायनमः ओंअंअपायनमः ओंअंअनिलायनमः ओंअंअ
नलापनमः ओंप्रंप्रत्यूषायनमः ओंप्रंप्रभासायनमः ओंवींवीरभद्रायनमः ओंशंशंभवेनमः ओंगिंगिरिशायनमः 
ओंस्रंस्त्रजैकपदेनमः ओंस्त्रंअहिर्वुध्न्यायनमः ओंकंकपालिनेनमः ओंदिंदिक्पतयेनमः ओंस्थांस्थाण्वेनमः ओंभं

पृ० ३६ब) भर्गायनमः ओंवंवरुणायनमः ओंसूंसूर्ययायनमः ओंवेंवेदायनमः ओंभांभानवेनमः ओंइंइन्द्रायनमः ओंरिंरवयेनमः ओंगं
गभत्सिनेनमः ओंयंयमायनमः ओंहिंहिरण्यरेतसेनमः ओंदिंदिवाकरायनमः ओंमिंमित्रायनमः ओंविंविष्णुवेनमः 
ओंधांधात्रेनमः ध्रुवाद्यैरष्टमांवृतिर्द्वात्रिंशद्वशपत्रके ध्रुवोधरश्चसोमश्चापश्चैवानिलोनलः प्रत्यूषश्चप्रभासश्च
वसवोष्टौप्रकीर्त्तिताः शूलंखड्गंतथातक्रंपदिशंकमलंछुरिं कोदंडंमुद्गरंचैववसूनामायुधष्क्रमः वीरभद्रश्चशं
भुश्चगिरीशश्चमहापशाः अजैकपाददिर्वुध्न्यःपिनाकीचापराजितः भुवनाधीश्वरश्चैवकपालीचदिशांपतिः 
स्थाणुर्भगश्चभंगवान्रुद्राश्चैकादशस्मृताःसल्लर्कमररंशूलंशिखरंयमदंष्ट्रकंकृष्णाहिकंपिनाकंचअ-
घोरास्त्रंतथांकुशं खट्वांगंचस्थाणुपरंशक्तिहेतिधरास्तथा रुद्रांयुधानिचैनानिप्रोक्तवान्क्रमतःशिवःवरुणः
सूर्यवेदांगौभानुरिंद्रोरविस्तथा गभस्तिस्तुयमःस्वर्णरेतश्चाथदिवाकरः मित्रोविष्णुरितिप्रोक्ताआदित्यादितःक्र
मात् पाशंतुमुद्गरंशंषंशल्यंश्रृंगंकृपाणकं गदांदंडंवज्रमब्जंतथासर्प्पंसुदर्शनं आदित्यानांद्वादशानामायुधा
निविदुःक्रमात् इत्युष्टमं ओंलमिंद्रायसुराधिपतयेसायुधायसवाहनायसपरिवारायस्वशक्तियुक्तायनमः 
ओंरंअग्नयेतेजोधिपतयेनमः ओंयंयमायप्रेताधिपतयेनमः ओंक्षंनिऋतयेतेजोधिपतयेनमः ओंवंवरुणायज-
लाधिपतयेनमः ओंयंवायवेप्राणाधिपतयेनमः ओंसंसोमायनक्षत्राधिपतयेनमः ओंहंईशानायविद्याधिपतये 

पृ० ३७अ) इतिपूर्वाद्यष्टदिक्षु ओंआंब्रह्मणेलोकाधिपतयेनमः इतिपूर्वेशानयोर्मध्ये ओंह्रींविष्णुवेभूताधिपतयेनमः इतिनैऋत्य
पश्चिमयोर्मध्ये इंद्रायैर्भूगृहेचाद्येनवमावरणंभवेत् इतिनवमं ओंवंज्रांयनमः ओंशक्तयेनमः ओंदंडायनमः ओंखङ्गायनमः 
ओंपाशायनमः ओंअंकुशायनमः ओंगदायैनमः ओंत्रिशूलायनमः ओंअंवजायनमः ओंवक्रायनमःद्वितीयेभूगृहेर्चयेत् 
इतिदशम् षट्कोणेप्रथमावृतिस्त्थादंगैरग्नितःक्रमात् द्वितीयात्मादिकेर्देवैरष्टाव्जमूलकेतथा तृतीयावासुदेवाद्यैर
ष्टपत्रेतथैवच चतुर्थींवायुपुत्राद्यैपत्राग्नेपूर्वतःक्रमात् सृष्ट्याद्यैःपंचमावृतिर्द्वितीयाष्टदलेतथा षष्टींद्वादशपत्रेषुव
सिष्टाद्यैःसप्तमी षोडशाव्जेस्यान्नीलाद्यैःकपिंयुगवैःध्रुवाद्यैरष्टमीज्ञेयाद्वात्रिंशदछपत्रकेइंद्राद्यैर्भूगृहेवाह्येनवमा
वरणंभवेत् तदस्त्रैर्वज्रमुख्याद्यैर्दशमावरणंशुभं दशावरणपूजेयंकर्भव्यासाधकोत्तमै आराधनासमर्थश्चेदद्या
दर्चनसाधनं योदांतुनैवशक्नोतिकुर्ययादर्चनदर्शनं निस्तारापतदेवालंभवाध्वेर्मुनिसत्तमःनैकंचयस्यविद्यैतसोधोया
त्येवनान्यथा यस्तुभक्त्याप्रयत्नेनस्वयंसंपाद्यचाखिलं साधनंचार्ययेद्विद्वान्सस्समग्रफलंभवेत् ओंश्रीरामपार्षदेभ्यो
नमतृतीयेभूगृहे ततोवहिर्न्नागेभ्यःपुष्पांजलिंदत्वासपरिवारायभगवतेधूपाद्यपचारान्कल्पयेत् इत्यावरणपूजा 
ततःसमर्प्पयेद्वयंघंटावाद्यजयस्स्वनैःधूपस्थानंसमभ्यर्च्यतर्ज्जन्यावा सहिणे वनस्पतिरसोत्पन्नोगंधाढ्योगंध
उत्तमःआश्रेंयःसर्वदेवानांधूपोयंप्रतिगृह्यतां संकल्प्ये वंततःपुष्पांजलिंदत्वांयशःपठेत् तथाच परिशिष्टे धूप

पृ० ३७ब) स्यव्यजनेनैवधूपेनांगंविधूपयेत् नीराजनेषुसर्वेषुविष्णोर्नामानिकीर्त्तयेत् जपयोषंप्रकुर्वीतकल्याणंचाभिकीर्तयेत् 
तथामंगलद्योषुंचजगद्वीजस्यचस्तुतिमिति वामेकोदंडदंडंनिजकरकमलेदक्षिणेवाणमेकंपश्चाद्भागेच 
नित्यंदधतमभिमतंसासितूणीरभारंवामेवामेलसद्भ्यांसहमिलिततनुंजानकीलक्ष्मणाभ्यांश्यामंरामंभजे
त्रणतजनमनःखेदविक्षेददर्क्षजयनारसिंहेत्यादि घृताक्तंगुग्गुलुंयस्तुराघवायनिवेदयेत् नभयंविद्यतेतस्य
जन्ममृत्युजरादिकं इतिधूपं आरार्तिकंतुविषमंवहुवर्तिसमन्वितं अभ्यर्च्यरामचंद्रायवाममध्यमयार्प्पयेत् 
सुप्रकाशोमहादीपस्सर्वतस्तिमिरापहः अभ्यर्च्यभरामचंद्रायवाममध्यमयार्पयेत् सुप्रकाशोमहान्दीपः
सर्वतस्तिमिरापहः सवाह्याभ्यंतरेज्योतिर्दीपोयंप्रतिगृह्यतां इति नमोदीपोश्वरायेतिदद्यात्पुष्पांजलिंततःअ
वधूप्याभ्यर्च्यवाद्यैर्मूर्द्ध्निनीराजयेत्प्रभुंध्यायेराजानुवाहुंधृतशरंधनुबंवद्धपद्मांसनत्थंपीतंवासोवसानंनवक
मलदलंस्यर्द्धिनेत्रंप्रसन्नं वाभागारूढसीतामुखकमलमिलल्लोचनंनीरदाभंनानालंकारदीप्तंदधनमुरुजटा
मंडलंरामभद्रं श्रीरामजपेत्यादिपठेत् हैरण्यंजनंताम्रंकांश्यंपालाशपत्रकं नैवेद्यायाब्जपत्रंवापात्रंविष्णो इ
तिप्रियं भक्ष्यंभोज्यंलेह्यचोष्येषेयमन्नंगुणान्वितं दद्याछीहरयेनित्यंलभेत्पुण्यमनंतकं प्रक्षिप्यतुलसीं
प्रोक्ष्यसप्तकृत्वाभिमंत्रयेत् प्रदर्श्यधेनुचक्रास्त्रंवामांगुष्ठेनसंस्पृशन् पानीपंचामृतीकृत्यपरेशापनिवेद

पृ० ३८अ) येत् शालीभक्तंसुभंक्तांशशिकरसितरुक्यायसाश्यसूपंलेह्यंयेयंसुचोष्यंसितममृतफलंपरिकाद्यंसुखाद्यं आ
ज्यंप्राज्यंसमीज्यंप्राज्यंनयनरुचिकरंराजिकैलामरीचःस्वादीपःशाकराजीपरिकरममताहारज्ञोषंजुषस्वेति 
निवेदनमंत्रः ब्राह्मेशाद्यैपरितुरुभिःसूपविष्टैस्समेनोलक्ष्म्यासिजिद्वलयकरयासादरंवीज्यमानः नर्म्मक्रीडा
प्रहसनमुखैर्हासयन्पंक्तिमोन्कृन्भंक्तेपात्रेपवित्रेकनकसुषुटितेषड्रसंश्रीरमेशः यश्चिन्तारत्नकामद्रमविभवभु
वामंडनमंडनानांसर्वासांपस्त्रिजगतिजगतामंगलानां हैमामत्रस्थदर्वादधिमधुलवणैर्दृष्टिमुतार्ययचाययैनी
राज्योरामचंद्रोदिनकरकरुग्रत्नदीपावलीभिः लक्ष्मीनारायणगोविंददेवेत्यादिपठेत् पश्चाद्यथाशक्तिजपंविधा
य गुह्यातिगुह्येतिहरयेनिवेद्य गजास्यादित्यपंचास्यशक्तिसिंहास्यरूपवान् समत्कृतेनसर्वात्मारामष्प्रीणातुचि
द्वयुःकुंडेयथावद्विहितेसुमृष्टेसंस्थाप्यवह्निंजुहुयादवश्यं इतिनैवेद्यांतोपचाराः विधिवद्विहितेकुंडेस्थंडिलेचतु
रस्रके आवहनीयगार्ह्यंवालौकिकंचाग्निमुज्वलम् आनीयास्त्रेणनैऋत्येक्रव्यादांरांपरित्यजेत् देवांशंमूल
मंत्रेणस्थापयेत्पुरनःअग्न्याधानाभिधंकर्मनित्यहोमेनविद्यते वीक्षणंमूलमंत्रेणशरेणप्रोक्षणंमतं तेभवेता
डनंदर्भेर्व्वर्म्म्णाभ्युक्षणंस्मृतं अन्वाधायाथपर्ययक्ष्यपरिस्तीर्यययथाविधि प्राणानायम्यलक्ष्मीशंसांगसायुधम
व्ययं सिद्धान्नद्रव्यतोयक्ष्येइतिसंकल्प्यवाग्यतः न्यासंकृत्वाप्रणीतांवुप्रोक्षयेन्मूलमंत्रतः पवित्रोत्पवनान्ततुकु

पृ० ३८ब) र्ययात्कर्मस्वगृह्यतः सहस्राचिषेहृदयायनमःस्वस्तिपूर्णायशिरसेस्वाहा उत्तिष्टपुरुषायशिखायैवषट् धूमव्यापिनेकव
चायहं सप्तजिह्वायनेत्रत्रयायवौषट् धनुर्द्धरायअस्त्रायफट् ओंरंफट् ओंवैस्वानरजातवेदिहावहलोहिताक्षसर्वक
र्माणिसाधयस्वाहा एवमावाह्यसमिध्वंक्षिप्त्वाग्निंदीपयेद्विभुं ओंचितिंगलद्वुतवरुपचपचसर्वेशापयस्वाहा ओंअ
ग्निप्रज्वालितंवदेजातवेदसमूर्जितं हिरण्यवर्णमनलसमिद्धंसर्वतोमुखं सकलजगत्कारकवह्नेर्गर्भाधाना
दिकाःक्रियाःसंपद्यंतांस्वाहा मणिवंधौसमौकृत्वाकरौप्रविततांगुलीं मध्यमेमिलितेकृत्वातन्मध्येंगुष्टकौ
क्षिपेत् मुद्रेयंसप्तजिह्वाख्यादर्शयेज्जातवेदसे हिरण्यगगनारक्ताकृष्णापीताप्रभासिता सर्वसिद्धिप्रदापु
ण्याजिह्वास्सप्तविभावसोःपीठेता नपानंप्रागंगैरष्टमूर्तिभिःतदनुभूपश्चशतमखाद्यैर्विधिनाथहिरण्यरेत
संप्रयजेत् जातवेदाःसप्तजिह्वोहव्यवाहनेवच अश्वोदरजसंज्ञश्चसवैश्वानरेवच कौमारतेजाश्चतयांविश्वदे
वमुखाहयौ स्युइष्टमूर्तयोदिज्जअग्नयेपदपूर्विकाःमध्येग्नावासनंमेध्यंपूजामंडलताः प्रभुं आवाहयेद्रामचंद्रंपरि
वारसमन्वितं मंत्रन्यासंविधायास्मिन्प्राग्वन्मुद्राःप्रदर्शयेत् गंधपुष्पैर्द्धूपदीपैःसाग्निंसंपूजयेत्प्रभुं इवद्रव्यंस्रुवा
भावेजुहुयान्मृगमुद्रया नागवल्लीदलयुजातुलशीदलयाथवा प्रासाज्यभागावाद्यांरौकुर्ययादाज्यप्लुतंहविः 
कवचेनावगुंथैनदस्त्रैणपरिरक्षयेत् संप्रोक्ष्यमूलमंत्रेणाभिमंत्र्यजुहुयाद्वुधःइत्युग्निमुखं सशक्तिवीजंमंत्रेशंज-

पृ० ३९अ) प्त्वास्वाहांवदेततःमत्रांताहुतिक्षेपस्त्यागस्सर्वाहुतिष्वपि षोडशाहुतिमिदेवंयज्ञेदादौसशक्तिकं शरपीडांगदेवे
भ्येकैकामाहुतिंततःगणेशादिद्वात्रिंशद्भवंतिद्वारदेवताःअष्टचत्वारिंशत्पीठदेवश्चमंडूकादयःअष्टादशशतं
देवाभवंतिहृदयादयः सर्वेष्टनवत्यधिकंशतंदेवाःप्रकीर्त्तिताःगणेशायसवित्रेचमहेशायह्रियैतथा चतुर्णा
माहुतीर्दत्वाततोब्रह्मार्प्पणाहुतिःइतःपूर्वंप्राणवुद्धिर्देहघर्माधिकारतःजाग्रत्स्वप्नसुषुप्तावस्थासुमनसावा
चाकर्माधिकारतःजाग्रत्स्वप्नसुषुप्तावस्थासुमनसावाचाकर्मणाहस्ताभ्यांपद्भ्यामुदरेणशिष्णाचयत्स्मृतंत
त्सर्व्वंब्रह्मार्प्पणंभवतु ओंभूर्भुवःर्स्वहो इदंब्रह्मणेनमः मूलमंत्रमुच्चार्ययशांगायसायुधायस्वाहा श्रीरामायिदं
नममेतिपूर्णाहत्नाकृत्वापरिसमूहनं त्र्यायुषंयमदग्नेतिमंत्रेणतस्मधारयेत् पूर्णपात्रंपूर्ययतोयैःसप्तकृत्वोभि
मंत्रितैःआत्मानमाभिषिंचेत्कसदूर्वैस्तुलसीदलैः विकीर्ययपुष्पांजलिमिद्धभावःकुर्ययात्प्रमाणंद्रुतभुग्मुखाय
उद्वास्ववह्नेस्त्रिदशाधिपेशंवलिंहरेद्नैखयोगिनीभ्यां नित्यहोमेभवत्येवमाहुतीनांशतद्वयं विंशत्यधिकमं
गानांत्रिस्थानांचाहुतित्रयं इतिनित्यहोमः जपस्यार्थदशांशेनहुतेदाज्यप्लुतंहविःतद्दशांशेनमूलेनगं
धपुष्पयुतैर्जलैःसांगंगमंतर्पयामीत्येवंसंतर्पयेत्प्रभुं तद्दशांशेनतत्तोयैसप्तकृत्वोभिमंत्रितैःआत्मातमभि
षिंचेत्केसदूर्वैस्तुलसीदलैः इतितर्पणाभिषेकौ ध्यात्वासिंयममूर्त्तालंश्रीरामंपीठमागतं मुख्यादीशामतः

पृ० ३९ब) पात्रानैवेद्यादंशमुद्धरेत् सर्वदेवस्वरूपायपरायपरमेष्टिने श्रीरामसेनायुक्तायविष्वक्सेनायतेततःवामतोरामचंद्रस्यती
र्थक्लीन्नंसमर्प्पयेत् शतांशंवासहस्रांशमन्यथानिष्फलंभवेत् गणेशेवक्रतुंडायसूर्ययेचंडाशवेर्पयेत् शकावुत्वा
ष्टचंडाल्यैशिवेचंडेश्वरायच इतिवलिदानं महाप्रसादित्युक्त्वाग्राह्यमंजिलिनावुधैः पादोदर्वमिनिर्माल्यंनैवेद्यं
तुविशेषतः उछिष्टानृतसेवकान्जयस्वामिन्समालोकये औत्सुक्यान्नितरांस्वयंगृहधियाभृत्यान्पुरोवस्थितान् 
विष्वक्सेनमुखान्हसंतमभिर्वाक्षोक्तान्मुदालालयन्वंदेपंकजकार्णिकानिलयतंश्रीरामचंद्रंपरं वहुचपरि
परिशिष्टे पवित्रंविष्णुनैवेद्यंसुरसिद्धर्षिभिस्मृतं अन्यदेवस्यनैवेद्यंभुक्त्वाचंद्रायणंचरेदिति अग्नाह्यंशिवनिर्माल्यंपत्रं
पुष्पंफलंजलं शालिग्रामाशिलासंगात्सर्वंयातिपवित्रतां इतिप्रसादस्वीकारः गंडूषिकंजलंदत्वादद्यादाचमनं
ततःहस्तावासंमकर्पूरंभूषणानिचकुंडलादीनिशंखादिदशमुद्राःप्रदर्शयेत् धनुर्वाणौतथावामकराग्रांसयु
तंधनुः प्रसार्प्यदक्षिणंमुक्ततर्जन्यावामुच्यते लवणङ्गजातीकंकोलंचूर्णंक्रमुचखादिरं कर्पूरंषुपुटीपत्रंतांवूलं
चसमर्पयेत् आदर्शयेत्तथादर्शंकल्पयेछत्रचामरे महानीराजनंश्रीमन्मंगले शाकतुलसीयकल्पयेत् वैदि
कमंत्रमुच्चार्ययदद्यापुष्पांजलिंगतःजपेन्देवंनमस्कुर्ययात्प्रसीदभगवन्निति ध्येयंसदापरिभवघ्नमभीष्टदोहंती
र्थास्पदंशिवविरिंचिनतंशरण्यं भृत्त्यार्त्तिहंप्रणतयालिभवाध्विपोतंवंदेमहापुरुषतेचरणारविंदं त्यक्त्वासुदु

पृ० ४०अ) स्त्यजसुरेप्सिराज्यलक्ष्मींधर्मिष्टार्यवचसायदगादरण्यं मायामृगंदायितयोप्सेतमन्वधावत्वंदेमहापुरुषतेचरणा
रविंदं श्रीरामचंद्ररघुपुंगवराजवर्ययराजेंद्ररामरघुनायकराघवेश राजाधिराजरघुनंदनरामभद्रदासोहमद्यभवतः
शरणंगतोस्मि यस्यामलंनृपसदःसुयशोधुनापिगायंत्यव्वघ्नवृषयोदिगिभेंद्रपटुं तत्राकपालवसुपालकिरी
कजुष्टंपादांवुजंरघुपतेःशरणंप्रपद्ये नमोब्रह्मण्यदेवायरामायाक्नुंठमेधसे उद्गमश्लोकधुर्ययायन्यस्तदंअर्पितां
घ्रिये इंदीवरदलश्यामोरामोराजीवलोचनः वर्त्ततेमानसेयस्यास्तांसीतांप्रणमाम्यहं दोर्भ्यांपद्भ्यांचजानुध्यामु
रसिशिरसादृशा मनसावचसाचेतिप्रणामोष्टांगीरितःजानुभ्यांचैववाहुभ्यां	शिरसादर्शनंविष्णों
र्हतिपुण्यंपुराकृतं एकांचद्र्यांरवौसप्ततिस्रोदद्याद्विनायके चतस्रष्केशवेदद्याच्छिवस्यार्द्धंवदक्षिणं इतिपदक्षिणा
ततस्तुवीतश्रीरामंवामरंव्यजनादिभिः स्तुतौशस्तामहामंत्राःश्रुत्युक्तामृत्तप्रदाः अथहैनंभरद्वाजौयाज्ञवल्का
मुवाचह कैर्मंत्रैस्तुतश्रीरामःप्रीतोभवतिस्वात्मानंदर्शयतितात्रोब्रूहिभगवन्नितिसहोवाचयाज्ञवल्क्यःश्रीरामेणैवंशि
क्षितोब्रह्मापुनरेतद्यागाथयानमस्करोतिविश्वंधरंमहाविष्णुंनारायणमनामयं पूर्णानंदकेविज्ञानंपरंज्योतिःस्वरूपिणं 
मनसामस्मरन्ब्रह्मातुष्टावपरमीश्वरं ओंयावैश्रीरामचंद्रःसभगवानद्वैतपरमानंदात्मयःपूरंब्रह्मभूर्भुवस्ववस्तस्मैवैन
मोनमः १ न्यश्चाखंडैकरसात्माभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैनमोनमः २ ओंयोवैरामचंद्रःसभगवान्यब्रह्मानंदावृतंभूर्भुवःस्रुव-

पृ० ४०ब) स्तस्मैवैनमोनमः ४ आद्यतौसर्वसदृशौज्ञेयोयस्तारकंब्रह्मभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः ४ यःसर्वेवेदाःसांगाःसशाखाः
सपुराणाभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवेनमोनमः ६ न्येपंचाग्नयोभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवेनमोनमः ७ न्याःसप्तयाहृतयःभूर्भुवः
स्रुवकस्मैवैनमोनमः ८ न्योजीवात्माभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः ९ न्यःसर्वभूतांतरात्माभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैन
मोनमः १० न्येमात्माकूर्माद्यवताराभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः ११ न्यश्चप्रण्मेभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः १२ 
योतःकरणचतुष्टयात्माभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः १३ न्यानिपंचमहाभूतानिभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः
न्यश्चकालोभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः १५ न्यश्चमनुःभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः १६ न्यश्चयमोभूर्भुवःस्रुव
स्तवैनमोनमः १७ न्यश्चांतकोभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः १८ न्यश्चमृत्युःभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः १९ न्य
श्चामृतंभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः २० न्याविद्याभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः २१ न्यासरस्वतीभूर्भुवःस्रुवस्तस्मै
वैनमोनमः २२ न्यालक्ष्मीभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैनमोनमः २३ न्यागौरीभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः २४ न्याजातकी
भूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः २५ न्यश्चत्रैलोक्यंभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः २६ न्यश्चसूर्याभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैत
नमोनमः २८ न्यानिनक्षत्राणिभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः २९ न्येचाष्टौवसवोभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः ३० न्येचा
ष्टौलोकपालाभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः ३१ न्येचनवग्रहाभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः ३२ न्येचैकादशरुद्राभू

पृ० ४१अ) र्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः ३३ न्येचद्वादशदिकाभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः ३४ न्यद्भूतंभविष्यद्भूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमो
नमः ३५ न्येब्रह्मांडस्यांसर्वदिर्व्याप्नोतियोविराद्र्योभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः न्याहिरण्यगर्भोभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवै
नमोनमः ३७ न्यश्चमहादेवोभूर्भुवःसवस्तस्मैवैनमोनमः ३८ न्यश्चमहेश्वरोभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः ३० न्य
श्चोकारोभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः ३९ नश्चोकारोभूर्भुवःस्रुवस्तस्मैवैनमोनमः ४० यत्तेहर्निशंमयादासोयंमि
तिर्मामत्वाक्षमस्वमधुसूदन इमंमंत्रंसमुच्चार्ययप्रणमेदंदुवंद्भवि अपराधसहस्राणिक्षमतेसर्वगौहरिः एकोयिकृष्णस्य
कृतःप्रणामोदशाश्वमेधावभृथेनतुल्यःदशाश्वमेधीपुनरेतिजन्मकृष्णप्रणामीनपुनर्भवाय इत्यपराधक्षमापनं
कायेनवाचामनसेंद्रियैर्वावुद्ध्यात्मनावानुसृतस्वभावाकरोतियद्यत्सकलंपरस्मैनारायणायेतिसमर्पयेत्तत्
साधुवासाधुदाकर्मयद्यदाचरितंमया तत्सर्वभगवन्विष्णोगृहाणाराधनंपरं इतिशंखजलंदद्याद्देवस्यदक्षिणेकरे 
गंजास्यादिन्यपंचास्यशक्तिसिंहस्यरूपवान् समत्कृतेनसर्वात्मारामःप्रीणातुविद्वषुः इतिकर्मार्पणं सत्यपिभेदाय
गमेनाथतवाहंनमामिकीनस्त्वंसामुद्रोहितरंगोभवतिसमुद्रोनतारंगः सोहंदामोहमितिवावुद्धिर्यस्यामला-
दृढा कर्मभिर्नमवध्येतह्यकर्तृत्वाछिदेषुच सत्त्वमेवाहमहंचत्वंसच्चित्मान्नावयुर्द्धर आवयोरंतरभ्रांतिर्नशत्वाज्ञा
वस्तात्तव इतितथैवात्मार्पणं त्वद्योपयुक्तस्रगांधवासोलंकारचर्चिताः उछिष्टभोजिनोदासास्तवमायांजपेमहि

पृ० ४१ब) प्रपन्नंयाहिमामीशभीतंमृत्युगृहार्णवात् इतिसंप्रार्थितेदेवदत्तांशेषांस्वकेवहेत् महाप्रसादित्युक्त्वापरमप्रीतिपूर्वकं
तछेषगंधपुष्पाद्यैःसम्यमात्मानमर्हवेत् इत्याशिखाग्रहणं ध्यात्वारामंजपेन्मंत्रंतिष्टेद्यावन्मनोहृदि गुह्याति
गुह्यमंत्रेणराघवायमिवेदयेत् भक्तिहीनंक्रियाहीनंमंत्रहीनंरमापते यपूजितंमयारामपरिपूर्णंतदस्वमे इति
पुष्पांजलिंदत्वासंहृत्वावरणोन्हरौ भक्त्यासंशोधितंस्वान्नंविशविश्रामहेसवे प्रार्थ्येवंद्यादुकेदत्वासांगमुद्वासये
द्धरिं प्राणायामंर्डगंचकृत्वामुद्रांविसर्जिनीं अहंरामोनचान्योस्मिमंत्रमेतदुदीरयेत् इतिविसर्जनं आत्मानंसततं
रामंसंभाव्यविहर्रतिये नतेषांदुःकृतंकिंचिद्दःकृतोत्थानचापदः इतिश्रुतेः इतिश्रीमन्परमहंसपरिब्राजकाचा
र्यश्रीमन्मुकुंदवनश्रीचरणशिष्यानंदवनविरचितायांश्रीरामार्चनचंद्रिकायांतृतीयःपटलः श्री मा ण०
षष्टेदिवविभागेथकुर्ययात्पंचमहामखान् दैवोहोमेनंयज्ञःस्याद्भौतस्तुवलिदानतः पैत्रोविप्रान्नदानेनपैत्रेण
दलिनाथवा किचिदन्नप्रदाणाच्चातर्पणाद्वाचतुर्विधःनृयज्ञोतिथिसंस्काराद्वंतकारेणवांवुना ब्रह्मयज्ञो
वंदजयात्पुराणपठनेनवा इतिषष्टांशकृत्वावाधः इतिहासपुराणाभ्यांमंशमष्टमकंनयेत् श्रीवद्भाग
वतेंतत्रविशेषेणादरात्पठेत् यैर्तश्रुतंभागवतंपुराणंनाराधितोयैःपुरुषःपुराणःहृतंमुखेनैनधरामरा
णांतेषांगतोजन्मवृथानराणां १ चरितंस्तुनाथस्यशतकोटिप्रविस्तरं एकैकमक्षरंपुण्यंमहापातकनाश

पृ० ४२अ) नं पाद्मेशिवराघवंसंवादे अंतर्गतापिवेदानांसर्वशास्त्रार्थविद्यदि पुंसोश्रुतपुराणस्यनसम्यग्यातिदर्शनं वेदार्था
दधिकंमन्येपुराणार्थंचभामिति पुराणमन्यथाकृत्वातिर्यग्योनिमयाप्नुरात् नयत्नवैकुठंकथास्रधापगान 
साधवोभगवतास्तदाश्रयाःनयत्रयज्ञेशमस्वामहोत्सवासुरेशलोकोपिनवैषसेव्यतां इतिहरिकथानेयो
दिनसप्तमभागवत्यविधिः||भागेष्टमुपासीनसंध्यांश्रीराघवींतथा हुत्वाग्निहोत्रविधिनातनोहोमंसमा
पयेत् इत्यष्टभागकृत्यं न्यासंषडंगकंकृत्वाप्राणायामपुरःसरं सकृदभ्यर्चनीराजाप्रार्थयेज्जानकीपतिं 
वलीवसापदास्वामिन्पदवीमवधारय आगछशयनागारंसीतयासहराघव पर्ययंकतिलकेप्रशस्तफलको
रोगींद्रचित्रांगकेस्वछत्रच्छदभावुकेमृदुशिरःस्थानपिधानादिके उन्मीलन्कुलशीष्णयादायितयाश्रीसीत
यासत्कृतेशेतेनित्यमगण्यपुण्यफलदःश्रीकोशलेंद्रोनृपः इतिशयनोपासनासायंप्रातर्द्विजादीनांश्रुत्यु
क्तशयनंत्वथ उच्यतेरामसंतुष्टौअग्निहोत्रसमंप्रिय आर्द्रपादःशुचिर्भूत्वाश्रीयात्सघृतंशुभं उपवासात्परंह
व्यंहव्यात्परमयाचितं अपाचितात्परंनक्तंप्रियदेवस्यचक्रिणः तस्मात्परेशसंतुष्टौविप्रोनक्तपरोभवेत् विष्णु
भक्तोविशेषेणदिनपापायनुत्तये  अत्तंदृष्ट्वातत्प्रणमेन्नित्यस्माकमस्त्विति तेजोसीतिजपेन्मंत्रगायत्र्यातीर्थ
वारिणा सत्यंत्वर्त्तेनेतिमंत्रैःप्रोक्षयेदत्तमादरात् धर्मराजायचित्रायचित्रगुप्तायवैवस्तिःअश्नीयान्मंत्रराजेन

पृ० ४२ब) स्वान्नंसप्ताभिमांत्रितं तेजस्वीस्वभगःश्रीमानरोगायुश्चजायते अन्नंब्रह्मरसोविष्णुर्भोक्तदेवोमहेश्वरःएवंज्ञात्वातुयो
भुंक्तेसोन्नदोषेर्नलिप्यते अंतश्चरसिभूतेषुगुहायांविश्वतोमुखः त्वंयज्ञस्त्वंवषट्कारस्त्वंविष्णोःपरमंपदं त्व
योपयुक्तःस्रगांधवासोलंकारचर्चिताः उछिष्टभोजिनोदासास्तवमायांजयेमहि जपन्नेवंभगवतःश्रीती
र्थंतुलसीयुतं अमृतोयस्तरणमसीत्यग्नतःप्राशयेद्वुधःमध्येंद्रवरुणशशियमदिग्गतातिहृदिकुंडलानि 
अन्वाहार्ययाहवनीयगार्हस्पत्यसभ्यावसथ्यानि ओंगार्हयत्येप्राणायस्वाहेतिहिरण्यायातुह्वाप्राणाग्निहो
त्रंस्यादनामांगुष्टतःक्रमात् अन्वाहार्ययैत्वपानायस्वाहेतिरागनस्त्वचा कनिष्टांगुष्टयुग्मेनद्वितीयामाहुतिं
हुनेत् व्यानायाहवनीयेग्नौरक्तयाचस्रुवासुधीः मध्यमांगुष्टयुग्मेनतृतीयामाहुतिंहुनेत् सभ्येतूटानसं
ज्ञायकृष्णवर्णाश्रुचातथा तर्जन्यंगुष्टयुग्मेनचतुर्थीमाहुतिंहुनेत् आवसथ्येसमानायसुप्रभावर्णयाश्रुच 
जुहुयादंगुलीभिस्तुसवीभिःपंचमाहुतिं नैवेद्यशेषंतुलसीविमिश्रितंविशेषतः पादजलेनविष्णोःयोश्ना
तिनित्यंपुरारेःप्राप्नोतियज्ञायुतपुण्यकोटिःप्रतिषिद्धंनचाश्नीयात्पवित्रमयिनाघृतं तथाचस्कंदे संध्ययोरु
भयोर्जाप्येभोजमेदांधानै पितृकार्येषुदेवेचतथामूत्रपुरीषयोःगुरूणांसन्निधौदानेस्तानेचैषविशेषतःए
षुभौनंसमातिष्टन्स्वर्गंप्राप्नोतिमानवःहस्तावृतेंवुनान्येननाश्नन्पात्रावृतेपिचेत् दक्षिणंतुपरित्यज्यवामेनी

पृ० ४३अ) रंनिधापयेत् अभोज्यंतद्भवेदम्नंयानीयंचसुरासप्तं तृप्तोदद्यादन्नशेषंभूमौदुर्गततृप्तये यत्रक्वचनसंस्थानंक्षुद्तृष्णोयहृ
तात्मनां दुर्गतानांमयादत्तमक्षप्यमुपतिष्टतुःअमृताथिधानमसिपिदद्यातीर्थवारिणा अर्द्धंतरंबुभूभागेदद्या
द्दुर्गतैतृप्तये सम्यगाचम्यदक्षांघ्नेरंगुष्टेवारिनिक्षिपेत् अंगुष्टमात्रःपुरुषोन्यगुंष्टचसमाश्रितः ईशष्कृत्स्नस्यज
गतःप्रभुप्राणातुविश्वभुक् ततःसत्यचसंतुष्टःपुष्टिदामिष्टदेवतां सन्निष्कृष्टैःवृतःशिव्यैर्जपेदन्नपतेर्मनून् अ
न्नपतेन्नस्यतोधेहिन्यादि अगस्तिअग्निवदवानलश्चभुन्नंमयान्नंजरयत्वशेषं सुखंचमेतत्परिणामसंभवंद
दत्वारोगंचसदायुरस्तुमे विष्णुःसमस्तेंद्रियदेहीप्रधानभूतोभगवान्यथैकःसत्येनतेनान्नसशेषसन्नमारोग्यदं
मेपरिणाममस्तु भक्षयेदथतांवूलंप्रसादाज्जानकीपतेः शिष्टैरिष्टैःजपेद्दिव्यंभगवान्नाममंगलं इतिप्राणा
ग्निहोत्रं मृद्भिःशौचविधिंविधायचरणैप्रक्षाल्यचोपस्पृशेद्विःसंस्मृत्यजगत्पतिंश्रीकोशलैद्रंनृपं अयष्णानि
मिषंपिवश्रियसुधाधारायमाणंगिरंवस्त्रेणांघियुगंप्रमृज्यशयनंत्वासाद्यसद्यःस्वपेत् रामंस्कंदंहनूमंतंचै
नतेयंवृकोदरं शयनेयःस्मरेन्नित्यंसदुःस्वप्नंनपश्यति मूलंस्मृत्वाजपेद्रामरक्षांविघ्नोपशांतये गुर्वर्येतिपु
नःपद्यंस्त्रियाव्यग्रस्वपेत्सुखं स्कंदे ऋतुकलाभिगामीयस्स्वदारनिरतश्चयः ससदाब्रह्मचारीहविज्ञेयस्सग्र
हाश्रमी ऋतुःषोडशयामिन्यश्चतस्रस्तासुगार्हिताःपुत्र्यास्तास्वपियायुग्मायुग्माष्कन्यकाप्रदाःत्यक्त्वाचंद्र-

पृ० ४३ब) मसंदुस्यंमघामूलंविहायच शुचिःसन्निविशेत्पत्नींपुन्नामक्षेंविशेषतःशुचिंपुत्रंप्रसूयेतपुरुषार्थप्रसाधकं इत्या
दिमन्वादिमुनिप्रर्णातशास्त्रप्रणींतेपथिवर्त्तमानःनवाध्यतेनिर्मितकामपाशैःश्रीरामचंद्रस्यपदंसमेति 
इतिशयनविधिः इतिरात्रिप्रथमयामकृत्यं श्रीरामचंद्रायाणमस्तु अथास्यंमंत्रराजस्यपुरश्चरणमुच्यते 
विनायेननसिद्धःस्यान्मंत्रीवर्षशतैरपि भक्तिश्रद्धेष्टदानाविचिरोयास्तिप्रसादितात् गुरोर्मत्रवरंलघ्वास
र्वाभीष्टप्रदंवुधःपूर्ववत्पूजयेन्नित्यंजपेच्चनियतव्रतःषट्सहस्रंसहस्रंवाशतंचाष्टोत्तरंशुचिःएवमाराधितो
रामोयदाभक्तिंप्रवोधयेत् पुरश्चरणकृत्वायांपूर्वांतेवाविधीयतां यथाशक्तिनियम्यांतर्वहिरात्मानमात्मवि
त् पुरश्चरणवत्सर्वंकुर्ययाद्धोमंविहायतत् इतिपूर्वकृत्यं ततःसंकल्प्यकुर्वीतपुरश्चरणमादरात् चिरंनिरं
तरेणैवनियतात्मादृढव्रताःशैलाग्रेजलमध्येवातीरेवालवणांबुधेःनदीतटेश्वत्थमूलेरम्येविल्ववतांतरेप्र
त्यङ्मुखाशिवस्थावृषभादिववर्जिते अश्वत्थविल्वतुलसीवनेपुष्पांतरावृते गवांगोष्टेषुतीर्थेषुपुण्यक्षेत्रेषु
शस्यते इतिस्थानानिवैदिकाचरयुक्तानांशुचीनांश्रीमतांक्षये सत्कुलस्यनजातानांभिक्षास्यादग्रजन्मनां भुंजा
नोवाहविष्पान्नंशाकंयावकमेवच वाचोमूलंफलंवापियद्यद्यत्रोयपद्यते गौतमीये चरुमूलफलक्षीरदधि
भिक्षान्नसक्तदःसाकंदाष्टविधंचान्नंसाधकस्योच्यतेवुधैः इतिभक्ष्यनियमाः लवणंचपलंचैवक्षारंक्षौद्रंरसां

पृ० ४४अ) तरं माषमुहुमसूराद्यान्कोद्रवांश्चणकानपि अमद्भाषणमन्यान्नंवर्जयेदन्यपूजनं विताश्नमोचितन्नित्यंतथानौमि
मित्रिकंचयेत् स्त्रीशूद्रपतिनव्रात्यनास्तिकोविष्टभाषणं आसत्यभाषणंजैद्स्न्यंभाषणंपवर्जयेत् सत्येरपिनभाषंत
जपहोमार्चनादिषु वाङ्मनःकर्मभिर्नित्यंनिस्पृहोवनितादिषु वर्जयेंद्गीतकाव्यादिश्रवणंनित्यदर्शनम्|| 
तांवूलंगंधलेपंचपुष्पधारणमेवच मैथुनंतत्कथालापंतद्गोष्टीःपरिवर्जयेत् कौटिल्यंक्षौद्रमभ्यंगमनिवे
दितभोजनं असंकल्पितकृत्यंचवर्जयेन्मर्दनादिकं त्यजंदुष्णोदकस्नानंसुगंधामलकादिकं शिरोंगंपंचगव्ये
नपावयेद्वहिरंतरं इतिवर्ज्यानि स्नांयाच्चपंचगव्येनकेवलामलकेनच श्रुतिस्मृतिपुराणोक्तमंत्रैस्नायादनं
तरं शक्नौत्रिषवणस्नानमन्यथासकदाचरेत् इतिस्नाननियमाः वर्त्तुलंनवकोष्टंतत्कृत्वाकूर्माकृतिंलि
खेत् स्वरयुग्मंक्रमेणैवैंद्राद्यष्टसुदिक्षुच कादीन्वर्गान्क्षमीशांत्यान्तथामध्येस्थालाधिपं तन्नांमाद्य
क्षरंयत्रकूर्मास्यंतच्चदीपकं तत्पार्श्वकोष्टौहस्तौद्वावधोधष्कुक्षिपादकौ शेषकोष्टंभवेत्पुच्छंमुखेसि
द्धिरनुत्तमा करस्थानेमहान्क्लेशकुक्षौदुःखमवाप्नुयात् पादीहोनिस्तथापुछेपीडास्याद्वंधनादिभिः 
मोक्षार्थीवदनेकुर्ययाद्दक्षिणेत्वाभिचारकं श्रीकामःपश्चिमेभूत्वाउत्तरेशांदिदंभवेत् ईशानेशत्रुनाशस्यादां
ग्नेयेशत्रदीपकः नैऋतेशत्रुभितिःस्याद्वायव्येतुपलायनं ग्रामेवाविपिनेवापियेत्रकुत्रावलोकयेत् नदीस्था

पृ० ४४ब) नेजपंकुर्ययात्सर्वकार्यमभीप्सुभिःकूर्मचक्रमविजाययःकुयज्जिपयंज्ञकं तस्यजाप्यफलंनास्तिसर्वानर्थायकल्प्यते 
इतिकूर्मचक्रं कुशाजिनांवरेणाद्यंकल्पयेदासनंवुधःस्वस्तिकादिक्रमेणार्थंविशेत्तत्तनिराकुलःस्तंभनेगजचर्मा-
थमारणेमाहिषंतथा मेषीचर्मतथोच्चाटेखड्गजंवश्यकर्मणि वस्त्रासनंरोगकरंवेत्रजेविपुलांश्रियं कौशेयंपौ
ष्टिकेकार्ययंकंबलंदुःमोचनं वंशामनंचदारिद्र्यंदौर्भाग्यंदारुकासने धरण्यांदुःखसंभृत्यैपाषाणेदुःखसंभ
वः तृणासतेयशोहारिरेतत्साधारणेजपे इत्यासनं रुद्राक्षंशखापद्माक्षपुत्रजीवकमौक्तितैःस्फाटिकैर्मणि
रश्चसौवर्णैःविद्रुमैस्तथा कुशौःपर्वैःद्वादशस्युर्गृहस्थस्याक्षमालिकाः अंगुलीगणनादेकंरेखयाष्टगुणं
भवेत् पुत्रजीवैर्दशगुणंशतंशंखैःसहस्रकं प्रवालैर्माणिरत्नैश्चदशसाहस्रकंस्मृतं तदेवस्फाटिकैःप्रो
क्तंमौक्तिकैर्लक्षमुच्यते पद्माक्षैदशलक्षंस्यात्सुवर्णैःकोटिरुच्यते कुशग्रंथ्याकोटिशतंरुद्राक्षैस्यादनंतकं तु
लसीकाष्टघटितैर्मणिभिर्जपमालिका सर्वकर्माणिसर्वेषामीप्सितार्थफलप्रदा अष्टोत्तरशतैर्मालापंचाश
च्चतुराधिकैः सप्तर्विंशतिभिःकार्यासर्वसाधारणेजपे मोक्षार्थीपंचविंशत्याधनार्थीत्रिंशताजपेत् पुष्टार्थी
सप्तविंशत्यापंचदश्याभिचारके अनुलोमविलोमार्णैर्मातृकायामविंदुकैःक्षमेरुकैस्माष्टवर्गैर्माला-
स्याद्योनिनांशुभा गोपुछसदृर्शाकार्ययाएकग्रीवासमेरुका मुखंमुखेनसंयोज्यंपुछंपुछेनियोजयेत् प्राप्त

पृ० ४५अ) व्यासितरक्ताद्यैःसूत्रैस्तत्कर्मसिद्धये जपमालांविधायेत्थंततःसंस्कारमारभेत् क्षालयेत्पंचगव्यैस्तांसद्योजातेनस
ज्जलैः चंदनागसगंधाद्यैवीमदेवेनघर्वयेत् धूपयेत्तामघोरेणलेपयेत्पुरुषेणतु मंत्रयेत्पंचमेनैवप्रत्येकंतुशतं
शतं मेरुंचपंचमेनैवतथामंत्रेणमंत्रयेत् येनप्रतिष्टितामालातमेवतुमनुंजपेत् अन्यमंत्रजयाविद्वानकार्यया-
कर्हिचिद्वधैःनस्पृशेव्दामहस्तेनकरभ्रष्टांनकारयेत् अंगुष्टंमोक्षदंविंद्यात्तर्जनीशत्रुनाशिनी मध्यमाधनसिद्धौस्या
च्छांतिकर्मण्यनामिकाकनिष्टाकर्षणेजेयाजपकर्मणिसिद्धिदा अंगुष्टेनविनाकर्मकृतंदफलंभवेत् तर्जन्या
नस्पृशेत्सूत्रंकपयेन्नौविधूनयेत् अंगुष्टपर्वमध्यस्थपरिवर्त्तंसमाचरेत् आरभ्यानामिकामूलांत्प्रादक्षिण्ये
नवैक्रमात् मध्यमामूलपर्यंतंजपेदशसुपर्वसु ओंसद्योजातंप्रपद्यामिसद्योजातायवैनमःभवेभवेनातिभवेभ
जस्वमांभवोद्भवायनमः १ ओंवामदेवायनमोज्येष्टायनमः श्रेष्टायनमोरुद्रायनमःकालायनमष्कलविकर
णायनमोबलविकरणायनमोवलायनमोवलप्रमथनायनमःसर्वभूतदमनायनमोमनोन्मनमः २ अर्घो
रभ्योथघोरेभ्योघोरघोरतरेभ्यःसर्वेभ्यःशर्वसर्वेभ्योनमस्तेअस्तुरूपेभ्यः ओंतत्पुरुषायविद्महेमहादेवायधी
महितन्नोरुद्रःप्रचोदयात् ओंईशानःसर्वविद्यानामीश्वरःसर्वभूतानांब्रह्माधिपतिब्रह्मणोधिपतिर्ब्रह्मा
शिवोमेअस्तुसदाशिवौ इतिजपमालालक्षणं जपस्यादक्षरावृत्तिःसुच्चोपांशुमानमःयुच्चनीचेस्वरितैः

पृ० ४५ब) शव्दैःस्पष्टपदाक्षरैःमंत्रमुच्चारयेद्वाचाजयज्ञःसवाचिकःशतैरुच्चारयन्मंत्रमीषदोष्वंप्रचालयेत् किंचिच्छ्रवणयोग्यःस्यादु
पांशुसजपस्मृतः धियायदक्षरश्रेणींवर्णस्वरपदात्मिकां उच्चरेदथंसंस्मृत्यासंस्मृतोमानमोजपः उच्चैःजपाद्विसृष्ट
स्स्यादुपांशुर्दशभिर्गुणैःजिजपःशनगुणःसहस्रोमानसःस्मृतःपशुभवेस्थितामंत्राःकेवलावर्णरूपिणा सौषु
म्नेध्वन्युर्च्चरताःप्रभत्वंप्राप्नुवंतिते एकस्यमंत्रनाथःस्यान्नवोह्योदितस्यच यदेकंतंजपविद्धिलक्षसंख्याविधंमुने म
त्राक्षराणिमणिवछक्तौप्रोतानिभावयेत् तामेवपरमेययोम्निपरमामृतंवृहितां दर्शयत्यात्मसद्भावंपूजाहोमं
विनापिसा नदोषोमानसेजाप्येसर्वदेशेपिसर्वदा जपनिष्टोद्विजश्रेष्टत्सर्वयज्ञफलंलभेत् सर्वेषामेवयज्ञा
नांजपयज्ञःप्रशस्यते अहिंसद्याहिभूतानांजायतेसौमहाफलः यज्ञानांजपयज्ञोहमित्याहभगवान्हरिः पद्मना
भीये यावन्नःकर्मयज्ञास्स्युःप्रदीप्तानितुयांसिच सर्वेतेजपयज्ञस्यकलांनार्हंतिषोडशीं जपेनदेवतानित्यंस्तूयमा
नाप्रसीदति प्रसन्नाविपुलान्भोगान्दद्यान्मुक्तिंचशाश्वतीमितिःमानसःसिद्धिकामानांपुष्टिकामैरुपांशुकःवा
चिकोमारणंचैवप्रशस्तोजपीरितःमंत्रदेवप्रकाशिकायां सूर्ययस्याग्नेगुरोरिंहोदींयस्यचजलस्यच विप्राणांचग
वांचैवशस्तोजपीरितसन्निधौसन्मुखोजपेत् मंत्रार्णके मनःसंहरणंशैचंमौनंमंत्रार्थचिंतनं अव्यग्रत्वमनिवो
दोजपसंपत्तिहेतवःउष्णीषीकंचुकीनक्तोमुक्तकेशोमलावृतःअपवित्रकरोशुद्धप्रलपन्नजपेत्क्वचित् अप्रावृ

पृ० ४६अ) तकरौकृत्वाशिरसाप्रावृतोपिच चिंताव्याकुलचित्तोवाक्रुद्धोभ्रांतःक्षुधान्वितःअनाशनःसयानोवागछंतुत्थितेवचा रथ्या
यामशिवस्थानेनजपेत्तिमिंरांतरे उपानद्गूढपादोवायानशययागतस्तथा प्रसार्ययनजपेत्पादौकुक्रुटासनेवच प
तितानामंत्यजानांदर्शनेभाषणेश्रुते क्षतोऽधोवायुगमनेजृंभणेजपमृत्सृजेत् प्राप्तावाचम्येतेषांप्राणायामंषडं
गकं कृत्वाजपेत्सम्यगछेषंयहासूर्यादिदर्शनं मार्जारंकुक्रुटंक्रौंचश्वानंशूद्रंखरंकपिं दृष्ट्वाचम्यचरेत्कर्मस्पृष्ट्वास्नानंविधी
यते अशुचिर्वाशुचिर्वापिगछंस्तिष्टन्स्वपन्नपि मंत्रैकशरणोविद्वान्मनसैवसदाभ्यसेत् गृहेजपःसमःप्रोक्तोगोष्टोशतगु
णःस्मृतःआरामेचतथारम्येसहस्रगुणुच्यते अयुतंपर्वतेपुण्यंनद्यांदशगुणंतुतत् कोटिदेवालयेप्राहुरनंतंशि
वसंनिधौ शक्तश्चेत्सर्वमेवैतदशक्तःशक्तितोजपेत् निनिष्णुकामोवानभक्तौवानिषेविधिगोचरःतथाचोक्तंश्रीम
द्भागवते तावत्कर्माणिकुर्वीतननिविद्येतयावता मत्कथाश्रवणादौवाश्राद्धायावन्नजायते सुतरांराममंत्रोयं
सस्कृतोयथा इतिजापलक्षणं जपेचनियतोनित्यंत्रिकालंपुरुषोत्तमं अर्चयेन्नेवचाव्यग्रोयावन्वल्लक्षमादिताः तर्प
येच्चविधानेनदशांशंशुद्धचारिणा पुष्पाक्षतादियुक्तेनजलेसंपूज्यपूर्ववत् ततोविल्वफलैःपुष्पैःपत्रैरपिहुताशनेपूर्वो-
क्तेतप्रकारेणराममावाह्यपूजयेत् मधुरत्रैयसंयुक्तैःपद्मैवार्पंयमेनवा तिलैर्वान्यतमैरेषाब्राह्मणान्भोजयेत्ततः 
पूजत्रैकालिकीनित्यंजपस्तर्पणमेवच होमोब्रह्माणभुक्तिश्चपुरश्चरणमुच्यते गुरोर्लव्धस्यमंत्रस्यप्रसन्नचयथाविधि 

पृ० ४६ब) पंचांमोयासनंसिद्धेःपुरच्चैतद्विधीयते निष्कामानामनेनैवसाक्षात्कारोभवेद्यंदिदपि अर्थसिद्धिःसकामानांसर्वितंनिःफलं
नचेत् पंचागमेतत्कुर्वीतयःपुरणंवुधः सवैविजयतेलोकेविद्यैश्वर्यसुतादिभिः आदार्वतेचमध्येचब्रह्मणान्भोजये
द्वहुन् दिनेदिनेयथाशक्त्याराममुद्दिश्यभक्तितःसुभोजितेषुविप्रेषुतत्साङ्गंसफलंभवेत् संसारेदुःखभूयिष्टेयिछे-
त्सुखमात्मनः पंचांगोपासनेनैवरामंभजतुभक्तितः पंचांपासनंभक्त्यापुरणमुच्यते एतद्धिविदुषांश्रेष्टंसंसारो
छेदकारणं नानेनमदृशोधर्मोनानेनसदृशंतपः नानेनसाधनंकिंचिदिष्टार्थस्यतपोधन इतिपुरश्चरणं यदिहोमे
त्वशक्तःस्यात्पूजायांतर्पणेपिवा तावत्संख्याजपेनवैब्राह्मणाराधनेनव भवेदङ्गद्धवेनैरपुरश्चरणमार्ययवै यद्यदंगंवि
हीयेनतत्संख्याद्विगुणोजपःकर्त्तव्यःसांगसिद्ध्यर्थंतदशक्तेनभक्तितः यद्यदंङ्गंविहीयेतततोतेष्टमवाप्नुयात् अंग
हीनंभवेद्यद्यत्कर्ममेष्टार्थसाधनं सर्वर्थाभोजयेद्विप्रान्कृतसांगत्वसिद्धये विप्राराधनमात्रेणव्यंगंसांगत्वमाप्नुयात् 
जपाद्दशांशतोहोमतद्दशांशतोहोमतद्दशांशेनतर्पणं मार्जनंतद्दशांशेनतद्दशांशेनभोजनं इतिवा द्रापतिरिक्तपू
र्णतांएवंसिद्धेमंत्रराजेप्रयोगान्साधयेदथ ग्रंथनंचविदर्भंचसंपुटोरोधनंतथा योगःपल्लवित्येतेविद्रेयःषट्सुकर्म
सु मंत्रार्णन्तरितान्कृत्वानाभवर्णान्यथाविधि ग्रंथनंतद्विजानीयात्प्रशस्तंशानिकर्माणि मंत्रार्णद्वंद्वमध्यस्थं
साध्यनामाक्षरंलिखेत् विदर्भेषविज्ञेयोमंत्रिभिर्वश्यकर्माणि आदावंतेचमध्यस्यान्नाम्नोसौसंपुटःस्मृतः 

पृ० ४७अ) एषसंस्तंभनेज्ञेयित्युक्तंमंत्रवेदिभिः आदावंतेभवेन्नामसनोस्तद्रोधनंमनं विद्वेषणविधानेषुप्रशस्तमिदमीरितं मंत्रस्यां
नेभवेन्नामयोग्यःप्रोच्चाटनेमतः अंतेनाम्नोभवेन्मंत्रःपल्लवोमारणेमतः इतिषडपल्लववज्ञानं तत्वोदयंपरिज्ञा
यकर्मकुर्या द्यथोचितं क्ष्मातत्वेस्तंभनंकुर्ययादंभस्तुत्वेनशांतिकं वश्यमाकर्षणंचैवतेजस्तत्वोदयेसति उच्चाट
तंमरुत्तत्वेव्योमतत्वेचमारणं जानीयोदुवितंतत्वंवर्णैर्विदुंगतैःपृथुक् इतितत्वज्ञानम् वेदास्रंयोनिमेंर्द्धंद्रत्र्यस्रं
वृत्तंषडस्रकं पंकजाकारमष्टास्रंशांतिकादौनियोजयेत् इतिकुंडानि लौकिकेग्नौशांतिकंस्यात्पौष्टिकंचशु
भंतथा वटजेस्तंभनंप्रोक्तंश्मशानस्थेतुमारणे विभीतकाग्नौविद्वेषंषट्कर्मस्वग्रयोमताः इत्यग्नयः अंगु
ष्टानामिकाभ्यांचजपेदुत्नसकर्मणि अंगुष्टमध्यमाभ्यांतुजपेदाकृष्टसिद्धये तर्जन्यंगुष्टसंयोगाद्विद्वेषोच्चाट
नंभवेत् कनिष्टागुष्टकाभ्यांतुजपेन्मारणकर्मणि इतिजपज्ञानं उदयाद्यामपर्यंतंहेमंतेपौष्टिकंजपेत् याम
द्वयंपूर्वरात्रंशिशिरेमारणंजपेत् वसंतेप्रहरादूर्ध्वंयावन्मध्याह्निकंजपेत् कार्यमाकर्षणंतत्रमंत्रैरिष्टस्यवस्तुतः ग्रै
ष्मस्तृतीयकोयामोहितोविद्वेषकर्मणि ततोस्तमनपर्यंतमुच्चाटेतोयदागमे अर्धरात्रेनियतवाक्जपेछरदिशां
तिकं तथाचाहवसिष्टः यस्मिन्कस्मिनृतौकार्ययमंत्राणांसाधनंशुभं पूर्वाह्नेवश्यपौष्टार्थंमध्याह्नेप्रीतिनाश
नं उच्चाटमपराह्नेतसंध्यायांमारणंतथा शांतिकंचार्द्धरात्रेवैतदूर्द्धंसर्वकर्मच इतिऋतुज्ञानं पूर्वामुखेभवेद्वश्यं

पृ० ४७ब) दक्षिणेह्याभिचारिकं पश्चिमंचधनंविंद्यादुत्तरास्येतुशांतिकं आकर्षमथाक्षेपेनैऋतेमारणंतथा उच्चाटनंचवायव्येई
शान्येमोक्षदायकं इतिदिङ्तियमः शुक्लपक्षेद्वितीयाचतृतीयापंचमीतथा वुधदेवगुरूपेताशांतिकेचाथसप्तमी 
षष्टीत्रयोदशीचैवचतुर्थीनवमीतथा सोमदेवगुरूपेतापोंष्टिकेसंशितावुधैः अष्टमीनवमीचैवदशम्येकादशीतथा 
शुक्रभानुसुतोपेताशस्ताविद्वेषकर्मणि अतश्चतुर्दशीकृष्णाशानेवारे तथाष्टमी उच्चटतेतिशस्तोयजयःशंकरभा
षिताःअमावस्याष्टमीकृष्णातादृक्चेंवचतुर्दशी भानुनातत्सुतोपेतांभूस्वरेनापिसंयुता मारणेस्तंभनेचैवजपेहोमे
प्रशंसिता इतितिथिनिर्णयः लक्षंतदर्द्धमथवाजपित्वातद्दशांशतः निलैर्वाकमलैर्हात्वायद्यदिष्टंतदश्रुत विल्व
प्रसूनैरैश्वर्ययमर्चितेऽग्नौहतैर्भवेत् पालाशकुसुमैर्हुत्वामेधार्वावेदविद्भवेत् दूर्वाभिश्चगुडूर्चाभिःप्रत्येकमपि
चाक्षतैः निरामयोपिदीर्घायुर्भवन्येवतपोनिधि आरोग्यकामोर्भुजीयादन्नंमंत्राभिमंत्रितं सुमेधामंत्रपूतांभःपी
त्वाद्दंवकविर्भवेत् रोगोक्तोषधिहोमेनरोगान्मुच्येततत्क्षणात् सम्यक्चंदनतोयेनप्रत्यग्नैश्चसमुक्षितैः जातीप्रसूनैर्हु
त्वानुराजानंवशमानयेत् ध्यात्वापिमन्मथंरामंसीतामपिरतिंस्मरन् सर्ववश्यप्रयोगेषुजपहोमादिकर्मसु वां
छितंधनमाप्नोतिहुत्वारक्तोत्पलैनवैः हुत्वानीलोत्पलैःसम्यक्वशपेदखिलंजगत् रामंविधिवदाराध्यज्वलितैग्रौप्रयो
गवित् हुत्वामीलोत्पलैःसम्यक्वशयेदखिलंजगत् रामंविधिवदाराध्यज्वलितेऽग्नौप्रयोगवित् मधुस्रययुक्तेनपा

पृ० ४८अ) यसेनहुतेनतु सर्वाधिपत्यंवैद्रुष्यंभवत्येवनसंशयःविल्वप्रसूनैःकुमुदैस्तथाविल्वदलैरपि हुत्वासलभतेलक्ष्मीमचिरात्मंत्र
साधकःआराध्यरामंचंद्राशुमंडलेवत्सरंमुने उदयादस्तमानंतंजपन्मंत्रमनन्यधीः फलंभवतितस्याशुदेवानामपि
दुर्लभं राज्यैश्वर्ययौयभोगार्थीजपेल्लक्षमनन्यधीः पद्मैर्विल्वप्रसूनैर्वादशांशंजुहुयात्मने समुद्रतीरेगोष्टेवा
लक्षजापीपयोब्रतः पायसेनाज्ययुक्तेनहुत्वाविद्यानिधिर्भवेत् परिक्षीणाधिपत्योयःशाकाहारोजलांतरे जपे
ल्लक्षंचजुहुयार्विल्वपुष्पैर्दशांशतः तदेवपुनरायानिस्वाधिपत्यंनसंशयः उपोष्यगंगादिजलांतरस्थोरामंसमा
राध्यजपेच्चलक्षं हुत्वादशांशंकमलैस्तिलैर्वाविल्वप्रसूनैर्मधुरत्रयुक्तैः राज्यंश्रियंविंदतिमंदभाग्योपामुष्यदास्यं
परवांछितंस्यात् माघमासेजलेस्थित्वाकन्दमूलफलाशनःजपेल्लक्षंचजुहुयात्पायसेमार्चिनेमले दशांशंपुत्र
पौत्राप्त्यैतछेषंप्रायशोत्प्रियां श्रीराममदृशःपुत्रोपौत्रौप्यस्यप्रजापते बलिष्टैःशत्रुभिर्मंत्रीपरिभूतोवमानितः 
तदाहतहनेत्युक्त्वानामांतैवैरिणोजपेत् ध्यात्वारघुयातिंक्रुद्धंकालानलामिवापरं आकीर्णसशराकृष्टकोदंड
भुजमंडलं रणांगनेरिपून्सर्वांस्तीक्ष्णमागाणवृष्टिभिःसंहरंतंमहावीरमुग्नमैंद्ररथास्थितं लक्ष्मणादिमहावीरैःशै
लवृक्षकरोद्धृतैः चेगात्करालहुंकारभोभोकारमहारवैःनदद्भिःपरिधावद्भिःसमरेरावणंप्रतिएवंध्यात्वानिराहारो
मणायरियोःपुनःजुहुयाछाल्मलीपुष्पैर्दशांशंमंत्रसाधकः अत्यैश्वर्ययसमृद्धोपिनशत्रुरवाशिष्यते वैरिणंराव

पृ० ४८ब) णंध्यात्वातथात्मानंरघूद्वहं विधायपूर्वतत्सर्वमनायासेनसारयेत् शीताहरणशोकाधिस्तंभिभूतमचेजनं जपेद्रघु
पतिंध्यायन्निराहारोजलेवसन् दशांशतस्तिलैर्हुत्वास्तंभयेछत्रुसंहतिं निधायवायुवीजांतेतन्नामध्यात्वादिष
ष्णंचसीतान्वेषणकातरं भ्रमयत्यचिरंसाक्षाद्धमाद्रिमपिवैरिणं अन्येर्पिचहवःसीतिप्रयोगामंत्रराजके किंच
प्रयोगकर्तृणांपरलोकोनविद्यते प्रयोगसिद्धिरेवैवांफलंनान्वदितोभवेत् निःकामातांचभक्तानांजपहोमा
दिकर्मसु मुक्तिरेवफलंतेषामिहकिचिन्नविद्यते विद्वन्ब्रह्मास्त्रमादायशशादौमाविमोचय नायंमुक्तिप्रदोमं
त्रोमारणादौप्रयुज्यतां इतिप्रयोगसाधनम् अथातःसंप्रवक्ष्यामिनानायंत्राणिमंत्रिणां नानार्थदानिराम
स्यनानाकल्पागमात्पृथक् पंचरात्रेब्रह्मसंहितायामुक्तिंप्रतत्पते तथाहि षट्कोणंचक्रमालिख्यस्वरके-
शरसंयुतं कोणेषुमंत्रवर्णाश्चवहिरष्टदलांवुजं दलेषुविलिखेन्मूलंततःप्रणयसंयुतं पुनःपूर्वंपुनःपद्मं
द्वादशारंदलेद्यथत्रैलोक्यमोहनंवीजंनामसंयुक्तसालिखेत् कर्णिकायांलिखेन्नामतारमन्वविदर्भितं 
महासुदर्शनेनेदंशेष्टितंचक्रमुत्तमं पृथिव्यासंपुटंवाह्येवज्राष्टकविभूषितं चतुष्कणंशुभमथोंकुशया-
शावनिप्रयुक् भूर्जपत्रोलिखेदेतरोचनाद्यैःशुभेहनि विलिख्यधास्येन्मंत्रीमूर्ध्नियादक्षिणेभुजे नतस्य
विद्यतेपायंयावन्वत्रधृतेस्थिते व्याधिभिर्न्नाभिभूयेननाहिभिर्नचतस्करैः नारिभिर्नगजैर्मंत्रैर्नचान्यैःक्षुद्र-

पृ० ४९अ) जंतुभिः स्त्रियोवश्याभवंत्येवदर्शनात्तस्यमंत्रिणःराजानोमंडलीकाश्चसामंताराजमंत्रिणः धनधान्यसमृद्धिःस्या
त्सर्वान्कामांश्चविंदति त्वयापुत्रनवक्तव्यंयंत्रराजंमहोवयं नाशिष्यायतपायायनाशांतायप्रियायच शिष्यायमं
त्रनिष्टायश्रद्धाभक्तियुतायच वमुप्रदायदातव्यमन्यथानरकेपतेत् इत्यस्यार्थः षट्कोणंचक्रनालिखेत्परस्प
रंचैमुख्येन त्रिकोणयुग्मंलिखेत् ततश्चैंद्र्याग्नेयनैऋत्यवारुणवायव्येशातांतामध्येमध्येसमषट्डमरु
कासेयंषट्कोणनोदिता स्वरकेसरसंयुतमित्येतद्वहिरष्टदलांवुजमित्यतेनसंवध्यनेकोणेषुमंत्रवर्णात्पूर्वा
दिषट्कोणेषु ओंरामायहूंफट्स्वाहेतिमंत्रः ततःश्रींश्रींरामायहुंफट्स्वाहेति रांरामायस्वाहेतिवाफट्
स्वाहेति रांरामायस्वाहेतिवाषट् मंत्रवर्णान्यथाक्रमंलिखित्वाततोवर्त्तुलंरेखाद्वयंलिखेवहिरष्टदलांवुजं
तद्वहिरष्टयत्रपद्मंस्वरकेशरसंयुतंषोडशकेशरसहितंदलेषुविलिखेत्मूलं तथेष्टसुदलेषुच ओंनमोना
रायणायेतिमूलमंत्रंलिखेत् ततःप्रणवसंपुटंएकैकमक्षरप्रणवद्वयमध्यगतंयथाभवेत्तथालिखेत् पुनःपू
र्वंपूर्वंषट्कोणंपूर्ववन्मंत्रार्णक्षरसहितंलिखेत् ततोकोणाग्रस्यावर्त्तलंरेखाद्वयंकुर्यात् पुनःपद्मंद्वादशारंद्वा
दशदलेषु त्रैलोक्यमोहनंवीजंक्लीमितिनामसंयुक्तमालिखेत् तद्वीजंसाध्यानामसहितंप्रतिदलंलिखेत् त
तोकर्णिकायांलिखेत् आद्यषट्कोणमध्येवर्त्तुलंरेखाद्वयंलिखेत् कर्णिकावत्कर्णिकातस्यांसाध्यस्यवस्तुतोना

पृ० ४९ब) मलिखेत् कथंभूतंतारमंत्रविदर्भितंतारादिनवसंख्याकमंत्राक्षरैर्विदर्भितं आदौमंत्राक्षरेद्वयंअनंतरंसाध्यनामाक्षरमैकै
कंपुनर्मंशक्षरद्वयं अनंतरंनाम्नोक्षरसमाप्तिर्ययावत्तावल्लिखेत् एतद्धिदर्भिनं तथाचमंत्रांशकेद्वेद्वेमंत्राक्षरेयत्रेर्के
कंनामसाध्यकं विदर्भितंतुतत्प्रोक्तंसर्वरक्षाकरंपरं इतिशांतिकेत्वादौमंत्रंसमग्रंलिखित्वास्त्रनंतरंसाध्यना
मसमग्रंविलिखेत्पुनर्मंत्रंसमग्रमालिखेत् एतत्संपुटमित्युच्यते तथामंत्रमालिख्यपूर्वंवैसाध्यंचतदनंतरं 
पुनश्चांतेभवेन्मंत्रसंपुटंशांतिकर्मणीतिवश्ये आदौमंत्रप्रथमाक्षरंततोनाम्नः प्रथमाक्षरंपुनर्मंत्रद्वितीयाक्षरंततो
नाम्नोद्वितीयाक्षरं एवंसमाप्तिस्तावल्लिखेद्विविधकुसुमग्रथितमालावत् एतच्चग्रंथितंतथाच एकैकंसाध्य
वर्णंतुमालावत्संपुटीकृतं मंत्रार्णौग्रंथितंचैतद्वश्याकृष्टिविधौस्मृतं यमंत्रभेवनेतुआदौमंत्रसमग्रंलिखित्वाप
श्चान्नावाक्षराणिसावशेषाणिलिख्यपुनर्मंत्रंसमग्रंलिखित्वापुनर्नाम्नोवशिष्टाक्षराणिविलिख्यपुनर्मंत्रंसंम-
ग्रांलिखेत् एतद्ग्रस्तं तथाच आदौमध्येतथाचांतेमंत्रंकुर्ययाद्विचक्षणःमध्येमध्येभवेत्संज्ञाद्ग्रस्तमित्यभिधीयते इति 
अयमेवरोधितिकेचिवाहुःयोगस्त्वेवं आद्यैमंत्रसुमग्रंलिखित्वापश्चान्नामाक्षराणि ४ समग्राणिलिखेदितिपल्ल
वस्तु आदौनामसमग्रंलिखित्वापश्चात्मंत्रंसमंग्रंलिखिदिति तथाच तत्रोदोयोगुदिष्टरत्नेचेत्पल्लवस्मृत इति त
योश्चविनियोगस्तथैवोक्तः तथाहि शांतिकेपौष्टिकेदिव्येप्रायश्चित्तविशोधने मोहनेदीपनेयोगेप्रयुंजंतिमनीषिणः 

पृ० ५०अ) मारणंविषनाशेचग्रहभूतविनिग्रहे उच्चाटनेविद्वेषेपल्लवंसंप्रवक्षतिति अत्रसर्वत्रसाध्ययुक्तंविलिख्यनंतःस्वनामचतु
र्थ्यंतमह्मंपदोन्तरंततःपल्लववाचकंपदंद्वितीयान्नंदेहिकुर्वितिवाद्विरभ्यसेत् एषविधिःसांप्रदायिकःएवंकार्णिकायां
प्रयोगातरूपेणलिखित्वावेष्टयेदित्याह महासुदर्शनेनेदंवेष्टितमिति इदंयंत्रंमहासुदर्शनमंत्रेण सुदर्शनमहाचक्र
राजधगधगांतकदुष्टभयंकरछिंदभिंदभिंदविदारयविदारयपरमंत्रान्ग्रसग्रसभक्षभक्षभूतानिशसयत्रासयत्रा
सयहुंफट्स्वाहा इत्यनेनवेष्टितंयथाभवतितथालिखेत् चक्रमुत्तमंएतदुत्कृष्टंयंत्रंभवति पृथिवीसंपुटंवाह्येपृथि
वीमंडलंचतुष्कोणंसंपुटस्तद्युग्नंव्यत्यस्तमष्टकोणलिखितछकाराष्टकसंवंद्धंलिखेदित्यर्थः ततोवहिरेखाद्वयंलि
खित्वानंतरंचतुष्कोणंकुर्ययात् तत्कोणेषुक्रोंआलमितिअंकुशापाशाःविनिवीजानिलिखेत् भूर्जपत्रेलिखेदे
देतद्रोचनाद्यैःशुभेहनिएतच्चक्रंभूजंपत्रीतत्कामनार्थीविजिताधिकरणोरोचनाद्यैःरोचनाकुंकुभचंदनकर्पूरादि
द्रव्यैःशुभेहमिगुरुपुष्पादिदिवसेलिखेत् इतियतदुक्तंभवति आदौषट्कोणंचक्रंलिखेत् ततोवर्त्तुलरेखाद्वयं
ततोष्टदलंपद्मं तस्यैकैकंदलंकेसरद्वययुक्तं ततोदलाग्रष्टकवर्त्तुलरेखाद्वयंततःषट्कोणंततस्तथैवरेखाद्वयं
ततोद्वादशदलपद्मंपुनस्तथैवरेखाद्वयं ततोष्टकोणंचक्रं ततस्तथैवरेखाद्वयं आद्यवद्कोणमधस्यवर्तुलमंडले
कर्णिकाख्येसाध्यनामसंहितंमंत्रंलिखेत् षट्कोणेषुमंत्रवर्णान्लिखेत् ततोष्टपत्रेषुअष्टाक्षरनारायणमंत्रं

पृ० ५०ब) मंत्रंविभज्यालिखेत् पद्मस्थकेसरर्द्धद्धेषुचयथासंख्येनषोडशस्वरान् तदनंतररेखाद्वयमध्येकादीन्क्षनांतान्पुनःष
ट्कोणेषुमूलमंत्रवर्णान् ततोनंतरवर्तुलरेखाद्वयमध्ये ओंअमुष्यप्राणाइहप्राणाः अमुष्यजीविहस्थितः अमु
ष्यसर्वेन्द्रियोणिवाड्मनःप्राणाइहायंतुत्वक्चक्षुश्रोत्रघ्राणस्वस्तयेसुखेतसुचिरंमिष्टंतुस्वाहा इतिप्राणप्रति
ष्टामंत्रंलिखेत् अस्यतुविशेषोगुरुमुखादौचज्ञेयःकृष्णवल्लभंचोक्तं ततोद्वादशदलेषुत्रैलोक्यमोहनंवीजं
साध्यनामसहितंततोवर्त्तुलरेखाद्वयमध्येसुदर्शनंमंत्रं अष्टसुकोणेषुप्रतिकोणंछकारंलिखेत् ततोवहिश्च
तुष्कोणेषु प्रतिकोणंपाशांकुशावनिवीजानिलिखेत् इतिविलिख्यधारयेदित्यादिस्पष्टर्थिः अत्रसर्वत्रयंसा-
धारणमुहूर्त्तादिविशेषः मंत्रांशकोक्तःकथ्यतेः तथाचसुदिनेशुभनक्षत्रेसुदेशेशल्यवर्जिते सशिष्यस्तत्रा
चार्ययःशिष्योवातदभावतः उदङ्मुखंःप्राङ्मुखोवाउपविश्यप्रणम्यच गुरुंविश्वेश्वरंदेवंततोयंत्रंसमालिखेत् 
कामनाभेदेतुकालविशेषुक्तःकथ्यते वश्या कृष्टौलिखेत्पुष्टौदितौविद्वेषणंस्मृतं आर्द्रायांमारणंप्राक्तंम
घासूच्चाटनंभवेत् तथाचकामनाधीनोलेखनीविशेषोपि तथाच लेखन्याचलिखेद्यंत्रंवश्यैद्दर्वांकरोत्थया 
आकृष्टौतुकरंजोत्थामारणेपिनरास्मिता स्तंभकर्मणिविज्ञेयाराजवृक्षोरुवातथा शांतिकेपौष्टिकेचैवव
ह्यायुःकामविधौतथा सार्प्यापशसनैचैवजल्पनेस्तंभतेपिवा विभ्रामोयादनेचैवशिलायांतुप्रशस्यते खरच

पृ० ५१अ) र्माणिविद्वेषेमहदुच्चाटमंध्वजे क्षीरोदेवतथासम्यगुक्तंवासाधयेद्ध्रुवं ज्वरसंतापशोकंचशत्रूणांमारणंतथा लिखित्वासा
धयेत्सर्वंपीतवस्त्रेणनान्यथा तथाद्रव्यभेदोपि द्रव्यैश्चविविधैस्तद्वच्चंद्रंचंदनरोचनैः उशीरक्षीरयुक्तैस्तुनात्रकार्या
विचारणा नागेंद्रमदयुक्तावैतथावश्येचरोचना विषधतूरयुक्तेनचितांगारेणसेष्मणा ताडनोच्चाटनादीनिक्षुद्र
कार्माणिसाधयेत् विषार्कक्षीरगुंजायाःसंयोगेसारणंस्मृतं मंत्रेशाद्यंत्रराजन्नमेवंसंलिख्ययत्नतः पूजयेद्गंधपु
ष्पाद्यैर्ध्यात्वादेवंजगद्गुरुं त्रिलोहवेष्टनंकृत्वाततःपूजांतुकारयेत् देवहस्तगुतंलव्धासाधयन्साधकोत्तमःकरेकं
ठेशिखायांवायथासन्निहितोभवेविनिशेषंसुगमं अथद्वितीययंत्रं नामसप्रणवंमध्येषट्कोणंवाह्यतोलिखेत् 
मंत्राक्षराणिकोणेषुकोणयोर्विश्वमोहनं माहेंद्रमंडलेवाह्येकपालेविलिखेदिदं रक्तेनानामिकोत्थेनतापयेद्वा
दिराग्निना सप्तभिःदिवसैर्यंत्रंरंभापिवशगाभवेत् अस्यार्थःनामसप्रणवंमध्येइतिआदौलिखितवर्त्तुलरेखाद्वयम
ध्येसाध्यस्यवस्तुनोनामप्रणवद्वयमध्यगतंलिखेत् षट्कोणवाह्यतोलिखेत् एतच्चप्राणंवाह्यतोलिखेत् युक्तप्र
कारेणकर्णिकाख्यवर्त्तुलरेखाद्वहिलिखेत् मंत्राक्षराणिकोणेषुरांरामायहुंफट् रांरामायस्वाहेतिवाषडक्षरांणि
षट्कोणेषुयथाक्रमंलिखेत् कोणयोर्विश्वमोहनं द्वयोर्द्वयोष्कोणयोर्मध्येविश्वमोहनं ओंश्रींद्रांश्रींदासरथांयसीता
वल्लभायत्रैलोक्यमोहनायनमः इतिमंत्रयथसंभवंलिखेत् ततोवर्त्तुलंरेखाद्वयंलिखेत् क्लीमितिवाजगन्मोहनं

पृ० ५१ब) बीजंलिखेत् माहेंद्रंमंडलंवाह्येषट्कोणवहिर्भागेअष्टकोणंचक्रंलिखेत् सर्वेषुचकोणेषुछकारंलिखेत् कपोलेविलि
खेदिदं इदंयंत्रंनरशिरःकपालेलिखेदित्यर्थः कैर्द्रव्यैरित्याह रक्तेनांनामिकोत्थैनकनिष्टीकायासन्निहितांगुलीनि
र्गतेनरक्तेनलिखेदित्यर्थःमापयेत्खदिराग्निनासाध्यमनुस्मरेत् मंत्रंचाष्टसहस्रंजपेत् सप्तविवसंखादिरसमि
द्भिसमिद्धेनखादिराग्निनातापयेत् शेषंव्यक्तं अथतृतीयं इदस्त्वेपरंयंत्रंमायावीजेनवेष्टितं ह्रीमितिवीजेननिरंतरं
लिखितंवेद्यंप्रातरंभवतिकुतित्याह भूर्जेविलिख्यविधिवभूर्ज्जपत्रेयत्रेयथाशास्त्रांलिखित्वेत्यर्थः साध्यमूर्त्त्यत्तमालि
खेत् षट्कोणमध्यस्थकर्णिकायांसाध्यपुरुषरूपंस्त्रीरूपंमूत्त्येंतंहस्तपादाद्यवयवयुक्तंमंत्रसंपुटंलिखेत् कृत्वाश्म
शानेखननंप्रागुक्तेमार्गंणयंत्रंसंपाद्यशवदाहभूमौखननंनिक्षेपनंकुर्यात् कुतित्याह संध्यायांविजिपेद्वालां
सूर्ययास्तसमयेएवंकृतेकिंभवति बलंवालवत्तंप्रतिपक्षंजयंतीतिइत्यर्थःसाध्याकर्षणमावहेत् साध्यस्वापेक्षि
तस्यवस्तुतःस्वममीपमानयनंसाधयेदित्यर्थः अथचतुर्थद्वितीयाक्षरसंयुक्तंनाममध्येलिखेन्मुने कोणेषुउद्धरेद्व
र्णान्वहिर्वरुणमंडलं वारुणंपरितोलिख्यगंगाद्यैःकलशोदके तन्मुखेकल्पितंदेवदीपंकपिलाज्येनपूरितं मंत्रेणा
वाह्यदेवेशंदीपमध्येविधानतःतत्रमंलक्षयेन्मंत्रंरूपंभगवतस्फुटं अतीतानागतंसर्वंस्पृष्टंवदतिमंत्रिणा कुमा
रीपश्यतिक्षिप्रंमुमान्यदिनपश्यति अस्यार्थः द्वितीयाक्षरसंयुक्तंनाममध्येलिखेन्मुने रामित्यनेनसंपुटितसा

पृ० ५२अ) ध्यंवस्थानोनामषट्कोणांतःकर्णिकामध्येलिखेत् मुनेतिसंवोधनं कोणेषुरुद्धरेद्वर्णान्षट्सुकोणेषुरामायहुंस्वाहेति
षट्वर्णानुद्धरेलिखेत् वहिर्वारुणंमंडलषट्कोणाद्वहिवारुणमंडलंधनुराकारमंडलंलिखेत् वारुणंपरितोलेख्यंवंइति
वीजंसर्वतःनिरंतरंलिखेत् ततश्चतुष्कोणंमंडलंसर्वसाधारणंभूपुराख्यंपाशांकुशावनिवीजयुक्तंलिखित्वालाक्षार
सेनावेष्टयेत् गंगाद्यैःकलशोदकेगंगादिसरिज्जलैः कुंभंपूरयित्वातस्मिन्कलशोदके गंगां तद्यंत्रंनिक्षिपेत् तन्मु
खेकल्पितंदीपंकपिलाज्येनपूरितं तस्यकुंभस्यमुखेकल्पितंदीपंकुर्यात् कपिलाघृतेनपूरितंचशरार्वकृत्वेत्य
र्थः मंत्रेणावाह्यदेवेशंदीपमध्येदेवेशंश्रीरामदीपाख्यस्थंद्धिलेआवाह्यविधानतित्यतस्यायमर्थःश्रीरामपरमा
त्मादेवता राइतिवीजंस्वाहेतिःशक्तिःअक्षराणांतुब्रह्माभृगुर्भरद्वाजोविश्वामित्रोथगौतमःपुलस्त्योवामदेश्चृ
षयःपरिकीर्तिताःतथाछंदांस्यपियथाक्रमेणैव गायत्र्युष्णिगनुष्टुप्वृहतीपंक्तिरेवच त्रिष्टुप्चजगतीचेतिछंदांस्यु
क्तानिसूरिभिः देवताक्षरक्रमेणैवपरमात्माहरोदुर्गासूर्यस्कंदःपितामहः एतास्तुदेवताःप्राक्तावीतिहोवस्तुसप्त
मःवर्णास्तुप्रथमःश्वेतवर्णःस्याद्वितीयोग्निसमप्रभःतृतीयापिंगवर्णस्तुचतुर्थेहरितप्रभःपंचमःपिंगवर्ण-
स्तुषष्टापीतसमप्रभःसप्तमोनीलवर्णस्स्यादेतेवर्णाःप्रकीर्तिताःचतुर्णामाद्यवर्णानामुदात्तःकथितःस्वरि 
तःपंचमोवर्णःषष्टोवर्णोनुदात्तकःउदात्तःसप्तमीवर्णःस्वराःप्रोक्तामयानघित्येतत्प्राणांयामादिविनियोगं 

पृ० ५२ब) संकीर्त्त्यमंत्रेणव्यापकंन्यासंकृत्वास्वाहेत्यनेनकरशुद्धिंकृत्वारामायहुंफटितिशिरःशिखाकवचनेत्रेषुपंचाक्षराणिन्य
सेत् स्वाहास्त्रायफडित्यस्त्रंदिक्षुविन्यसेत् एषषडंगोन्यासः ततोयोगैशरचोपमुद्राःप्रदर्श्यप्रणवेनो
र्द्धमुखंकृत्वाततोव्याहृत्याविकमितंकृत्वाततःश्रीरामंध्यायेत् नीलान्पलदलस्यामंजटामुकुटमंडितं पीतां
वरधरंदेवंदिव्यकुंडलभूषितं दक्षिणेलक्ष्मणंध्यायेत्कनकाभंकिरीटितं वामभागेजगद्योनिंप्रकृतिंपरमेश्वरीं सी
तांचंपकगौरांगींश्वेतवस्त्रविभूषितां सर्वाभरणसंयुक्तांद्विभुजांरक्तकुंडलां ध्यात्वालक्ष्यत्रयंजाप्त्वाशोककुसुमै
र्हुनेत् अनेनविधिनासिद्धमंत्रःसत्कुंभमुखस्थशरावेकल्पितप्रदीपेस्वहृत्कमलस्थंदेवमावाहनमुद्रयांआवाह्यस्थाप
नसन्निधीकरणादिमुद्रांत्रदर्श्यषडंगन्यासंकृत्वायोगशरचापमुद्राःषट्रर्श्युभयतःसीतालक्ष्मणौवगंधर्वाष्टकंत
तोगुरुगणपतिदुर्गाक्षेत्रपालान् ततोलोकपालाष्टकंपुरतोविष्वक्सेनगरुडनारदादिभक्तान् ततोहनुमत्सुग्रीवा
दीनामावाहयेत् एतत्परिवारसहितंषोडशोपचारैरभ्यर्च्य पुरतःकुमारंकुमारींवाभ्यर्च्यदीपमध्येकिंतिष्ठति प-
श्येत्युक्तातस्यदीपंप्रदर्शयेत् तत्रसंलक्षयेन्मंत्रीरूपंभगवस्फुटं इत्यादिसुगमं अथपंचमंयंत्रं कार्णिकांतर्गतंनामतृ
तीयाक्षरगर्भितं शिष्टांतरेषुसंलिख्यततोत्यौपरिवेष्टयेत् पार्थिवंमंडलंवाह्येविलिखेद्यत्नवान्निशिजतुकेताज
वृक्षस्यकोटरेतद्विनिःक्षिपेत् मुखेस्तंभोगतिस्तंभोजिह्वास्तंभोभदंत्यतः इतिअस्यार्थः कर्णिकांतर्गतमिति ष

पृ० ५३अ) ट्कोणांतर्गतबर्त्तुलरेखाद्वयंमध्यगतंनामतृतीयाक्षरगर्भितं साध्यस्यवस्तुतोनाममंत्रस्यर्मित्यनेनतृतीयाक्षरेणसंपुटितं
लिखेदित्यर्थः शिष्टांतरेषुसंलिख्य ओंरामायहूंफडितिशिष्टान्षड्वर्षान्षकोणेषुलिखे ततोन्यैःपरिवेष्टयेत् अनंतरं
स्वाहेतिवर्णद्वाभ्यांपरिवेष्टयेत् पार्थिवंमंडलंवाह्येपाशांकुशावनिवीजसहितंचतुःकोणंवहिर्लिखेत् यत्नवान्न्या
सादिकंकृत्वाआत्मनोरक्षांविधायलिखेत्काम्यकमरतस्यदेवाद्यैरभिभवसंभवान् तथाचकाम्यकर्मप्रशक्तस्य
शक्तस्यास्यशुभम्यच अरित्वंभजतेमित्रःसिद्धत्वंतद्विपर्ययात् इतितस्योपायांतरापरिहार्ययसंकटेप्राप्तेसावधानो
भूत्वाकार्ययकर्मकुर्यात् कस्मिन्कालेनिशिरात्रौसार्द्धयामादुपरिचतुर्थाद्यामादर्वाक् यंत्रंसंपाद्यप्राणप्रतिष्टांकृत्वापू
जांविधायजतुकेनलाक्षयावेष्ट्यसहस्रवारमभिमंत्र्यप्रुजवृक्षस्यकोटरेपलाशव्दक्षस्योदरेतद्यंत्रंनिक्षिपेदिति शे
षंसुगमं अगस्तिसंहितायां द्वेयंत्रेकथ्यंतेइष्टवेसर्वेषांराममंत्राणांतयोःपूजाप्रशंस्यते आदौषट्कोणमुनेद-
लानिविलिखेदष्टौततःस्याच्चतुरस्रकंसर्वलक्षणसंपन्नंव्यक्तंसर्वमनोहरं तदंतरेपिसुव्यक्तंसाध्याख्यकर्मगर्भितं 
तद्वीजंविलिखेद्भूयस्तक्त्रोडीकृतमन्मथ ततःसत्यंचवीजानिपुनरावर्त्तयेन्सुते पुनर्दशाक्षरेणैवतदेवपरिवेष्टयेत् 
षडंगान्यग्निकोणादिकोणेष्वेवक्रमाल्लिखेत् तथाकोणकपोलेषु ह्रींश्रीद्वेविलिखेत्ततःहुंवीजंप्रतिकोणा
ग्नेकेसराग्नेषुचस्वरान् मालामंत्रस्यवर्णास्युश्चत्वारिंशच्चसप्तच वर्णाःसप्तदलेष्वेवषडषट्पंचाष्टमेदले पूर्व

पृ० ५३ब) तोवेष्टयत्काद्यैतत्सर्वंचतपोधन दिग्विदिक्षुलिखेद्वीजेनारसिंहेवराहयोः हूंचेतिपूर्वदिभूगृहेचतुरके यंत्रेस्मिन्सम्यगारा
ध्यभुक्तिंमुक्तिचविंदति एतद्यंत्रंसमालिख्यगुलिकीकृत्यधारयेत् अपुत्रोलभतेपुत्रानधनोधनमाप्नुयात् किमत्रबहु
नोक्तेनसर्वसिद्धिंप्रदंनृणां यंत्रमेतत्समाख्यातंधारणात्पातकापहं अस्यार्थः षट्कोणादिधरंण्यंतमनोहरंयंत्रं
तस्यायंत्रस्यमध्येसुत्त्यक्तंयथाभवतितथासाध्याख्याकर्मगर्भितं तस्यश्रीरामस्यबीजंलिखेत् तत्सर्वंमन्मथेन
क्रोडुकृत्यअवशिष्टैर्मंत्रार्णैमंन्मर्थवेष्ट्रयेत् पुनर्दशाक्षरेणचपुनष्टमन्मथंवेष्टवेत् अष्टदलाद्वहिर्दशाक्षरेवैष्टनमि
तिवसिष्टकल्पेभेदःशेषंस्पष्टं इतिषष्टं षट्कोणादिधरण्यंतेपूर्ववद्विलिखेदथ तस्यमध्येलिखेत्तारंषड्सुकोणे
ष्वपिक्रमात् मूलमंत्राक्षराण्येवंसंधिष्वंगंचमान्मथं मोयांगंडेषुकिंजल्केस्वराणांलेखनमतं पत्रेषुपूर्ववन्मा
लामंत्रोलेख्यः क्रमेणहि दशाक्षरेणसंरेष्ट्यकाद्यातिव्यंजनानिच दिग्विदिक्षुलिखेद्वीजेनारसिंहवराहयोः एतयं
त्रांतरंचात्रसंगावरणमचयेत् सौवर्णेरजतेभूर्जेलिखित्वार्चतताचरेत् फलंतुपूर्वह्रेयंयंत्रस्यास्यविचक्षणैः अस्या
र्थः चतुरस्यवेष्टिदलस्यकार्णिकमध्येषट्कोणंतन्मध्येप्रणवं षट्कोणेषुषण्मंत्रवर्णिकामध्येषट्कोणंतन्म-
ध्येप्रणबंषट्कोणेषुषण्मंत्रवर्णान् रांरींरूरैंरौंरः इत्यंगाग्नेयादिकोणसंधिषुक्लींह्नींकोणगंडेषु अष्टदलकिं
जल्केषुस्वरान् तत्पत्रेष्वष्टसुपूर्वादिक्रमेणसप्तचत्वारिंशन्मालामंणांषट्षट्संख्याकानष्टमेपंचसंख्याकांल्लि

पृ० ५४अ) खेत् हुंजानकीवल्लभायस्वाहेतिदशाक्षरेणवहिर्वेष्टियित्वातर्थेवकादिक्षांतैश्चदिग्विदिक्षोक्षौंहुंइतिनृसिंहवराहवीजे
लिखेत् शेषंस्पष्टं इतिसप्तमंयंत्रं महत्यांसहितायांयटुक्तंप्रतन्यते अगस्त्यःवक्ष्यामिरामभद्रस्ययंत्रंकवचसंज्ञि
तं धारणात्तस्यमर्त्त्यानांजायंतेसर्वसिद्धयःनश्यंतिसर्वपापानिविपदोयांतिसंक्षयं भूतप्रेतपिशाचाद्यःपला
यंतेचदर्शनात् मंत्राणिस्थिरतांयांतिशत्रवोयांतिमित्रतां ग्रहाःप्रसादसांयांतिदास्यंयांतिमहीभृतःकि
मत्रवहुनोक्तेननास्त्यनेनसुदुर्लभं यंत्रेणरामभद्रस्यवज्रपंजरसंज्ञिनो कोष्टैःसहैकविंशत्यापंक्तिहयविभूषि
तं विन्यस्येदुत्तमंचक्रमेतस्मिन्कवचंलिखेत् द्वादशाक्षरवर्णानिग्रहाद्यंतेषुविन्यसेत् अनुलोमविलोमाभ्यांप्राद
क्षिण्यक्रमेणच राघवादीनिनामानिनमस्कारेणयोजयेत् मेशिरःयात्वितीचस्यात्सर्वतोवाक्ययोजना सा
ध्याख्यांसंयुतांषष्ट्याह्याहेत्येकादशेगृहे स्वकाशमशक्तिवाग्वर्णंनारसिंहमतःपरं लक्ष्मीपाशांकुशणांमिवा
राहंफटस्वरूपकं स्वाहोतिरामभद्रस्यद्वादशाक्षरमीरितं सौवर्णेराजतेपत्रेभूर्जेवासम्यगालिखेत् अथवाताम्र
पत्रेचगुलकीकृत्यधारर्येत् यावज्जीवंतुसौवर्णेरौप्येविंशतिवार्षिकं भूर्जेद्वादशवर्षाणितदर्धंताम्रपत्रके 
एवंलेख्यंविशेषेणयंत्रशक्तिःप्रतिष्टिता एतांरामवलोपेतामित्यादिश्लोकषट्कंयंत्राद्वहिःप्रदेशेतुवृत्ताकारंवृ
त्तालिखेत् सर्वदुष्टोपशमनंसर्वोपद्रवनाशनं आयुरारोग्यमैश्वर्ययंपुत्रपौत्रवर्द्धनं सर्वान्कामानवाप्नोतिविष्णु

पृ० ५४ब) लोकंसच्छति अस्यार्थः वक्ष्यामीत्यारभ्यवल्लपंजरसंज्ञितेतीत्येवंस्पष्टंदक्षिणोक्षररेखात्रयस्योपरिप्राक्पश्चिमाग्रारेखाद्वादश
केर्पितेद्वाविंशतिकोष्टकानिभवंति अंतिमकोष्टद्वयमध्यगतरेखायाकरणेनैकविंशतिसार्द्धंपंक्तिद्वयविभूषितं उत्तमं
चक्रांविन्यसेत् श्रीरामकवचंलिखेत् तद्यथाद्वादशाक्षरमंत्रवर्णानांमध्येएकैकेनराघवायनमः मेशिरःपातुइतियो
जितंसंपुटितनैकैकपदमेकैकस्मिन्कोप्रादक्षिण्येनलिखेत् एवमपरिपंक्तावानुलोम्येनदशपदानांसमादेशःअध
स्तनपंक्तौप्रातिलोम्येनपुनर्विपरीपरीतंनैवमंत्रवर्णनैकैकेसंपुटितानांउपरितनानांदशपदानांसमादेशः एकाद
शकोष्टेद्वादशपूरितंवर्णद्वर्णद्वयंततोऽमुकस्यरक्षामध्येपांर्श्वयोः कुरुकुरुतदेववर्णद्वयंविपरितंलिखेत् एवमे-
कविंशतिकोष्टकानांविनियोगः तदेवद्वादशवर्णात्मकंमंत्रंदर्शयंति स्वेत्यादिना सौवर्णित्यादियंत्रशक्तिःप्र
तिष्टितेत्यंभंस्पष्टं तत्रयावज्जीवमित्यादिताम्रपत्रित्येतंसर्वयंत्रसाधारणं एतामित्यादिश्लोकषट्कंयंत्राद्वहिःस्थालंवृ
त्तंयथाभवतितथालिखेत् शेषंस्यहं नसंतिगुरवोयस्यनैवदीक्षाविधिक्रमः रामरक्षांवदन्तेतत्तुलशीदलमर्पयेत् 
दीक्षांतरशतेनापिनैतत्फलमवाप्यते इत्यगस्त्येनचोक्तत्वात् रामरक्षासमंनहि प्रादक्षिण्यक्रमेणचैतिचकारसूचिता
र्थग्रंथांतरोक्तंद्रष्टव्यं हसौयंत्रस्यजीवस्यात्मध्यंवीजादधौन्यसेत् हंसःसोहमितिप्राणंईशान्याविक्रमाल्लिखेत् 
इंद्रनेत्रेन्यसेत्पार्श्वेउडंश्रोत्रेतथैवच विशेषोष्टदलादौतुगायत्रीलेखमेस्मृतः यंत्रराजायविद्महेवरप्रदायधीमहि

पृ० ५५अ) तन्नोयंत्रःप्रचोदयात् इत्यर्णान्मंत्रगायत्र्याःप्रतिपत्रंत्रिशोलिखेत् अग्नेवाथावकाशेनप्रतिष्टांप्राणदांलिखेत् प्रयोगसारे
भूमिस्पृसृंशंखस्पृष्टंक्लिष्टंनिर्माल्यसंगतं दग्धमालंघिनंशीर्णंयंत्रंजातुनधारयेत् इतिसर्वयंत्रसाधारणक्रमःइत्य
ष्टमंयंत्रं इतिश्रीमत्परमहंसपरिव्राजकाचार्ययश्रीमन्मुकुंदवनश्रीचरणशिष्यानंदवनविरचितायांश्रीरामार्चन
चंद्रिकायांचतुर्थःपटलः ४ चैत्रादिमासकृत्यंयधुनातत्प्रकाश्यते रामभक्तस्यसिद्धर्थंयदुक्तंनारदादिभिः मधु
शुक्लांतृतीयांचजानकीरमणंप्रभुं राजोपचारैःसंपूज्यमासमांटोलयेत्कलौ दक्षिणाभिमुखंदेवंदोलमानंसु
रेश्वरःसुपूजितंसकदृष्ट्वासर्वपापैःप्रमुच्यते दोलारूढप्रपश्यंतियेकृष्णंमधुमाधवे अपराधसहस्रैस्तुमुक्तास्तेनात्रसं
शयः दोलारूढस्यदेवेस्ययेःग्रेकुर्वंतिजागरं सर्वपुण्यफलावाप्तिर्निर्मिषेनिमिषेभवेत् इतिगारुडेदोलोत्सवः चैत्र
शुक्लनवम्यांतुकर्त्तव्यंब्रतमुत्तमं अगस्तिसहितायांयन्महत्यांसमुदीरितं श्रीरामनवमीप्रोक्ताकोटिसूर्यग्रहाधिका 
तस्मिन्दिनेमहापुण्येराममुद्दिश्यभक्तितः यक्तिंचित्क्रियतेकर्मतद्भवदेक्षयंध्रुवं उपोषणंजागरणंपिहनुद्दिश्यतर्प
णं तस्मिन्दिनेतुकर्त्तृव्यंब्रह्मप्राप्तिमभीप्सुभिःरामेवपरंब्रह्मतदितंरामतोषणं इत्यादिनंहिमा नित्यंनेमित्तिकंका
म्यंब्रतंचेतिविचार्यते निष्कामानांविधानांतन्नकाम्यंतावदिष्यते मुमुक्षवौपिहिसदाश्रीरामनवमीब्रतं नत्यजंतिसु
रश्रेष्टादेवेंद्रोपिविशेषतःइतिसदायदस्यग्रहणादेतत्सुतिपरंनहि नैमित्तिकंचनतथासदेतिश्रूयतेयतःयावर्ज्जाववि

पृ० ५५ब) भाव्यात्वंसदापार्थोनचान्यथा चैत्रमासेनवम्यांतुशुक्लपक्षेरघूत्तमः प्रादुरासीत्पुराब्रह्मन्परब्रह्मैवकेवलं तस्मिन्दिनेतुकत्तव्यं
उपवासब्रतंसदेतिनित्यमेवभवेत्तस्माछ्रीरामनवमीब्रतं नत्वस्यस्यांननित्यत्वंप्रत्यक्षत्वात्फलाश्रुतेः सूर्ययग्रहेकुरुक्षेत्रे
महादानैकृतैर्मुहुः यत्फलंतदवाप्नोतिश्रीरामनवमीब्रतादित्यादि मैवंफलश्रुतेर्नित्यलक्षणाभावतोथवा तनित्यता
तत्रनाद्योग्निहोत्रादौविरोधतः नांत्योप्यकारणेह्यस्यमहादोषश्रुतेस्फुटं प्राप्तेश्रीरामनवमीदिनेमर्त्त्योविमूहधीःउपो
षणंनकुरुतेकुंभेपाकेषुयच्यते यस्तुरामनवम्यांतुभुंक्तेमोहाद्विमूढधीः कुंभीपाकेषुघोरेषुपच्यतेनात्रसंशयित्यादि अ
तःस्वीकरणेदोषविध्वंसेनित्यतास्थिता कुर्याद्रामनवम्यांयुपोषणमतंद्रितः मातुर्गभंमवाप्नोतिनैवरामोभवेत्स्वयं त
स्मात्सर्वात्मनासर्वेकृत्वैवनवमीब्रतं मुच्यंतेसर्वपापेभ्योयांतिब्रह्मसनातनं इतिपापक्षयद्धारामोक्षार्थंत्वंचगस्पते 
नसंयोगपृथक्त्वेनविरुद्धेफलनित्यते नित्यानामपिदर्शादियागानांनित्यताश्रुते नत्वर्थवादरूपंस्यात्फलंपाएक्षया
दिकं फलंस्यादर्थचादायद्रव्यंसंस्कारकर्मसु प्रतिज्ञायांतुनैवंम्याद्विधिवाधाफलेसति संस्कारत्वांगकर्मत्वतस्यता
तामिहकर्मणि भूतभाव्युपयोगंहिद्रव्यंसंस्कार्ययमिष्यते नोपयुक्तःपुमानत्रशास्त्राद्वानोपयोक्ष्यते नाप्यंगत्वंप्रधान
स्याश्रवणादिहकस्यचित् प्रधानंफलसंवंधितद्योग्याङ्गमितिस्थितेः जुह्वाटिवच्चकमंगिद्रव्यत्वंनावकल्पते प
रार्थत्वनिदानंचतन्नैवात्रावकल्पते नत्वर्थवादहीनानांविधीनांविधिताकथं अर्थद्वयपरत्वेनवाक्यभेदःप्रस

पृ० ५६अ) ज्यते मैवमर्थद्वयंयुक्तंरात्रिसत्रादियागवत् तस्मात्यपक्षयद्धारामोक्षार्थत्वाच्चनित्यतः न्यायोपवृंहिताछास्त्रान्मंतव्यान्याथवेदि
भिः इतिरामजन्मनवमीनित्यता शुद्धाविद्वेतिभेदेनवमीसद्विधामता सामान्यूनाधिकाचेतिशुद्धापिनवमीत्रिधा पु
नर्नक्षत्रसंयोगवियोगाभ्यांतुषड्विधा समादिऋक्षयोगाविभेदैर्विद्धापिषड्विधा एवंद्वादशधाभिन्नानवमीतत्रनिर्ण
यः महाफलप्रदाशुद्धापुनर्वस्वृक्षयोगतः चैत्रमासेनवम्यांचजातोरामःस्वयंहरिः पुनर्वस्वृक्षसंयुक्तासातिथिःसर्व-
कामदा पुनर्वस्वृक्षसंयोगःस्वर्ल्योपियदिदृश्यते चैत्रशुद्धनवम्यांतुसातिथिःसर्वकामदा श्रीरामनवमीप्रोक्ताकोटि
सूर्ययग्रहाधिका चैत्रशुद्धातुनवमीपुनर्वसुयुतायदि सैवमध्याह्नयोगेतमहापुण्यतमाभवेत् मेषंपूषणिसंप्राप्तेलग्नेकर्क
टकाह्वयं आविरासीत्सकलयाकौसल्यायापरःपुमानिति केवलापिसदौपोष्पानवमीशद्वसंग्रहात् तस्मात्सर्वात्मनासर्वंकृ
त्वैवनवमीब्रतमिति सर्वैरितिसर्वैषामधिकारःप्रकाश्यते विद्वैवचेदृक्षसंयुक्ताव्रतंतत्रकथंभवेत् विद्वानिषेधश्रवणान्नवमी
चेतिदाक्यतःनवमीचाष्टमीविद्धात्याज्याविष्णुपरायणैःउपोषणंनवम्यांचैदशम्यामेवर्परेणमिति विष्णुवानांविशेषात्ततत्र
विष्णुपरैरिति दश्यम्यदिषुवृद्धिश्चेद्विद्वात्याज्येववैष्णवैःतदन्येषांतुसर्वेषांव्रतंतत्रैवनिश्चितं दशम्यामैवशव्देनदशमीनैवलंघ
येत् निश्चित्यैवंविचारेणनवमीब्रतमाचरेत् इतिश्रीरामजन्मनवमीनिर्णयः वैष्णवैरितिवाक्याद्धित्तेषांलक्षणमुच्यते र्संगंस
मुद्रंसन्यासंसृषिछंददेवतं सदीक्षाविधिसध्यानंसयंत्रंद्वादशाक्षरं अष्टाक्षरमथान्यंवायेमंत्रंसमुपासते ज्ञेयास्तेवैष्णवालो

पृ० ५६ब) केविष्णुचंतरताःसदा सदीक्षाविधिसागंदामंत्रराजंसयंत्रयंसहस्राक्षरसंयुक्तंमूलव्यूहादिभेदतः पचार्ययतनरूपंचयेदिप्राःसमुपा
सते महावैष्णवसंज्ञास्तेमहाविष्णोरतिप्रियाः नचलतिनिलवर्णधर्मतोयस्सममतिरात्मसुहृद्विपक्षपक्षे नहरतिनवहंतिक
श्चिदुच्चैर्निजमनसंतसवैहिवैष्णवाग्रामितिपाद्मे त्रिभुवनविभवहेतदेप्यकुंठस्मृतिभिर्दिमुग्यान् नचलतिभगवत्पदारविंदा
ल्लवनिमिषार्द्धेमपिसवैष्णवाग्र्याःइतिभागवतेइत्यावंवैष्णवलक्षणं असार्प्येशरीरस्येत्यादिसुवाविलोकयेन्न्यायेमेकादशि
गमांनित्यत्वादस्यकर्मणः अलंकारंपुष्पवस्त्रंगंधधूपानुलेपनं उपवासनेदुष्येतपुण्यस्त्रीणांतथांजनं सतांवूलमतांवूलस
भोजनभोजनं मन्वादिमुनिभिःप्रोक्तंचतुर्विधमुपोषणं त्रिरात्रादिमतांवूलमेकादशाद्यभोजनं अतांवूलंचपक्षांतेसभोज
नमुदाहृतं एकभक्तेननक्तेनायाचितेनहविष्यतः पयोमूलफलेर्वापिवालवृद्धातुरःक्षिपेत् हविष्यभोजनंस्नानंस
त्यमाहारलाघवं अग्निकोर्ययमधःशययांनक्तभोजीषडाचरेत् अष्टोतात्यब्रतघानिआपोमूलंफलपयःहविव्राह्मणका
मायगुरोर्वचनमौषधं इतिप्रतिनिधिःसुतीक्ष्णमाहचागस्त्यप्रकारःसोभिधीयते क्रमेणयोजयन्सम्यक्सौकर्ययार्थंब्रता
र्थिनां षडक्षराधिकैराममंत्रैःस्यात्पूजनंयथा सर्वेषांराममंत्राणांमंत्रराजःषडक्षरःतारकब्रह्मचेन्युक्तंतेनपूजाप्रशश्यते 
यद्वापुरुषसूक्ताद्यैदीक्षाविधिमजाततःवैदिकस्याथभावेतुनाममंत्रेर्भवेद्ध्रुवं अष्टम्यांचैत्रमासस्यशुक्लपक्षेजितेंद्रियः 
दंतधावनपूर्वेतुम्नातस्त्रायाद्यथाविधिः तद्यांतडागेकूपेवाहृदेप्रस्रवणविक ततःसंध्याधिकाः कुर्ययात्संस्मरन्राघवं

पृ० ५७अ) हृदिगृहमागत्यविप्रेंद्रकुर्ययादौपासनादिकं दांतंकुटुंविनंविप्रंवेदशास्त्रारतंसदा श्रीरामपूजानिरतंसुशीलंदंभवर्जितं विधिज्ञें
राममंत्रेणांराममंत्रैकसाधनं आहूयभक्त्यासंपूज्यवृणुयात्प्रार्थयन्निति श्रीरामप्रतिमादानंकरिष्येहंद्विजोत्तम तत्रा
चार्ययोभवप्रीतःश्रीरामोसित्वमेवमे इत्युक्त्वोज्येनतंविप्रंस्नापयित्वाततःस्वयं तैलंनाभ्यक्ष्यचस्नायाचिंतयन्राघवंहृ
दि श्वेतावरधरश्वेतगंधमाल्यानिधारयेत् अर्चितोभूषितश्चैवकृतमध्याह्निकक्रियाःआचार्ययंभोजयेन्पश्चात्सत्त्विका
न्नैःसुविस्तरं भुंजीतस्वयमध्येवंहृदिराममनुस्मरन् नवम्यामंगभूतेनेकभक्तेनराघव इक्ष्वाकुदंशतिलकप्रीतोभव
भवप्रिय इतिनिवेदनमंत्रः एकभक्तब्रवीत्तत्रसहाचार्ययोंजितेंद्रियःश्रृण्वन्रामकथांदिव्यांमहःशेषंनयेन्भुनेसायंसंध्या
दिकाःकुर्ययात्क्रियाराममनुस्मरन् आचार्ययसहितोरात्रावधःशायीजितेंद्रियः वसेत्स्वयंतथैकांतेश्रीरामार्पितमा
नसःआचार्ययकरणेशक्तःस्वयंभुक्त्वास्वपेत्सुखं इत्यष्टमीकृत्यं ततःप्रातसमुत्थायस्नात्वासंध्यांविधायचप्रातःसर्वा
णिकर्माणिशीघ्रमेवसमापयेत् उपोष्येनवमीत्वद्ययामेष्वष्टसुराघव तेनप्रीतोभवत्वंभोसंसारात्त्राहिमांहरे इत्युएवा
सनिवेदनमंत्रः ततःस्वस्थमनाभूत्वाविद्वद्भिःसहितोनघ स्वगृहेचोत्तरेभागेयागमंडपमारभेत् चतुर्द्वारंपताकाढ्यं
सुवितानंसुतोरणं मनोरमंमहोत्सेधंपुष्पाद्यैःसमलंकृतं शंखचक्रहनुमद्भिःप्राग्द्वारेसमलंकृतं गरुत्मछाङ्गवा
णैश्चदक्षिणेसलंकृतं गदाखड्गाङ्गदैश्चैदपाश्चेमेसमलंकृतं पद्मस्वास्तेकनीलैश्चकौवेरेसमलंकृतं मध्येहस्तचतु

पृ० ५७ब) ष्काढ्यंषेदिकायुक्तमायतं प्रविश्यनृत्यगीतैश्चवाद्यैश्चापिसुसंयुतं पुण्याहंवाचयेत्तत्रविद्वद्भिःपीतमानसैःततःसंकल्पयेद्वे
वंराममेवमनुस्मरेत् अस्यांरामनवम्यांचरामाराधनतत्परः उपोष्याष्टस्त्रयामेषुपूजयित्वायथाविधिः इमांस्वर्णमर्यांराम
प्रतिमांस्वययत्नतः श्रीरामप्रीतिदास्येरामभक्तायधीमते प्रीतोरामोहरत्वाशुपापानिसुवहृतिमे अनेकजन्मसंसिद्धन्यभ्य
स्तातिमहांतिच इतित्रिःसंकल्पःशक्ताशक्तात्यशक्तस्यमूर्तिनिर्माणमुच्यते ततःस्वर्णमयीरामप्रतिमांपलमानतः 
निर्मिताद्विभुजादिव्यांवामाङ्गस्थितजानकीं विभ्रतींदक्षिणकरेज्ञानमुद्रांमहामुने वामेनाधःकरेणाराद्देवीमा-
लिंग्यसंस्थितां सिंहासनेराजतेत्रपंलद्वयविनिर्मिते अशक्तोयोमहाभागतस्यवित्तानुसारतः पलेनार्द्धनतद्वा-
र्द्धेनवामुने ततोप्यशक्तोरौप्येणकारयेद्रघुनंदन लोहेननिर्मितांवापिशिलायादारुणापिवा यद्वाल्येख्यंविलेख्यं
वामातुरंकगतंहरिम् कोमलांगंविशालाक्षमिंद्रनीलसमप्रभं दक्षिणांगेदशरथिंपुत्रान्वेषणतत्परं पृष्टतोल-
क्ष्मणंदर्वेस्वछत्रंकनकप्रभं पार्श्वेभरतशत्रुघ्नौतालवृंतकरीवुभौ अग्येवग्रंहनूमंतंरामानुग्रहकांक्षिणं वित्तशाठ्य
मकृत्वौवमूर्त्तिंकुर्यात्प्रयत्नतः विभवोसतिकोमोहान्नकुर्याद्विधिविस्तरंनतत्फलमवाप्नोतिदेवेंद्रोहःसुच्य
ते इतिमूर्त्तिलक्षणं आसनोपरिसंवेश्यन्यासजालंविधायच शंखंप्रपूजयेदग्रेगंधपुष्पाक्षतादिभिः कलशंवाम
भागस्थंपूजाद्रव्याणिवादरात् पात्रंचप्रोक्षयेद्भक्त्यात्वात्मानंमंत्रमुच्चरन् इतिशंखप्रतिष्टासर्वतोभद्रमालिख्यवे

पृ० ५८अ) दिकोपरिसुंदरं मध्येतीर्थोदकैःपूर्णंकुंभंरत्नोदरंशुभं चूतपल्लवपुष्पैश्चयुक्तंसंस्थाप्यचार्चितंसौवर्णेराजतेताम्रेपात्रेष
ट्कोणमालिखेत् अलाभेविल्वपीठेचाकलशोपरिसंस्थिते स्थाप्योपरिवस्त्रयुग्ममछिन्नंसुदशंततःदिव्यंसिंहास
नंतत्रस्थापयित्वार्चयेत्सुधीः ओंनमोभगवतेविष्णवेसर्वभूतात्मनेवासुदेवायसर्वात्मसंयोगयोगपीठात्मनेनमः 
इतिमंत्रेणकुर्ययुपुष्पांजालेंपुनः इतिपीठार्चा अर्घपाद्यादिकंदद्यात्स्नानंपंचामृतेनच लेप्यादौनौभिषेकःस्याद
द्याद्वस्वोपवीतकं इतिस्नानं ततःसंस्थाप्यपीठेतंपूजांकुर्याद्यथाविधि आवाहनंस्थापनंचसन्निधापनमेवच सन्नि
रोधनमेवस्यादवकुंठनमंजसा तत्तन्मुद्राभिरेवःस्याद्देवंसंप्रार्थ्यभक्तितः नानारत्नविचित्राणिवद्यादाभरणानि
च हिमांवुघृष्टरुचिरघनमारसमन्वितं गंधंदद्यात्प्रयत्नेनसागुरुंचसकुंकुमं कल्हारकेतकीजातीपुंनागाद्यैः
प्रपूजयेत् चंदकैःशतपत्रैश्चसुगंधैःसुमनोहरैःचूतपल्लवपुष्पैश्चदूर्वाभिस्तुलसीदलैःकोमलैर्विल्वपत्रैश्च
अशोककुसुमैःतथा रामस्यजननीचासिरामात्मकमिदंजगत् अतस्त्वांपूजयिष्यामिलोकमातर्तमोस्तुते इ
तिकौशल्यार्चा नमोदशरथायेतिपूजयेत्पितरंततः इतिपितृपूजनं ततोनुज्ञाप्यदेवेशंपरिवारान्समर्चयेत् पूर्वंष
ट्कोणेषुहृदयादीनिषट्क्रमात् इतिप्रथमावरणं हनूमंतंमसुग्रीवंभरतंसविभीषणं लक्ष्मणांगदशत्रुघ्नंजांबवंतंद
लादिषु इतिद्वितीयं धृतिंजयंतंविजयंसुराष्ट्रंराष्ट्रवर्धनं अकोपंधर्मपालाख्यंसुमंतदलमध्यतः इतितृतीयं द

पृ० ५८ब) लाग्नेलोकपालांश्च चतुर्थं तदस्त्राणितदग्रतःनमस्कारचतुर्थ्याभ्यांनाममंत्रैःप्रपूजयेत् पंचमं घंटांचवादयन्धूपंदीपंचा
स्मैसमपंयेत् भक्ष्यभोज्यादिनाभक्त्यानैवेद्यंविधिनार्पयेत् आचामंचसुतांवूलंमहानीराजनंततःनमस्कुर्ययात्ततस्तो
त्रैस्तुत्वावाप्रजपन्मनुं श्रृण्वन्जपंतीमाहात्म्यंरामकथांतथा रामभक्तैःसमंयामंनयेद्राममनुस्मरन् इतिप्रथम
यामकृत्यं शंखपात्रासनाचांचकुर्ययांद्यामेत्वतंद्रितःयामेद्वितीयेसंप्राप्तेमध्याह्नेजन्मभावयेत् उच्चस्थेग्रहपंचकेसु
रगुरौसेंदरैतवम्यांतिथौलग्नेकर्कटकेपुनर्वसुयुतेमेषंगतेपूषणि निर्दग्धंनिखिलाःपलाशसमिधोमध्योदयोध्यो
दयोध्यारणेरविर्भूतमभूतपूर्वविभवयत्किंचिदेकंमहः मत्वैवंपादयेद्वाद्यानर्घंदद्याजगत्पतेः फलंपुष्पांवुसंपूर्णंगृ
हीत्वाशंखमुत्तमं अशोकभूतकुसुंमैर्युक्तंचतुलसीदलैः दशाननवधार्थायधर्मसंस्थापनायच दानवानांवि-
नाशायदैत्यानांनिधनायचपरित्राणायसाधूनांजातोरामःस्वयंहरिःगृहाणार्घंमयादत्तंभ्रातृभिःसहितोनघ इत्य
र्घमंत्रःपुनःपुष्पांजलिंदत्वायामयामेष्ठतंद्रितः पूजयेविधिवद्भक्त्यादिवारात्रंनयेद्वुधः ततःप्रातसमुत्थायस्नानसं-
ध्यादिकाःक्रियाः समाप्यविधिवद्रामंपूजयेत्पूर्ववन्मुनेततोहोमंप्रकुर्वंतिमूलमंत्रेणमंत्रवित् पूर्वोक्तपद्मकुंडे
वास्थंडिलेवायथाविधि लौकिकाग्नौविधानेनशतमष्टोत्तरंततः साज्येनपायसेनैवस्मरन्राममनन्यधीः त
तोभक्त्यासुसंतोष्याचार्ययंपूजयेन्मुने कुंडलाभ्यांसुरत्नाभ्यांअंगुलीयैरनेकधा गंधपुष्पाक्षतैर्वस्त्रैर्विचित्रैःसुम

पृ० ५९अ) नोहरैः ततोरामंस्मरन्दद्यादेवंमंत्रंमुदीरयन् इमांस्वर्णमयींरामप्रतिमांसमलंकृतां चित्रवस्त्रयुगछन्नांरामोहंराघवा
यते श्रीरामप्रीतयेदास्येतुष्टांभवतुराघव इतिप्रतिमादानमंत्रः इतिदत्वाविधानेतदद्याद्वैदक्षिणांभुवं अन्येभ्यश्चय
थान्यायांगोहिरण्यादिशक्तितःदद्याद्वासोयुगंधान्यंयथादिभवमादितःब्राह्मणैःसहभुंजीततेभ्योदद्याच्चदक्षिणां 
तत्रप्रसादस्वीकारःकृतंयत्पारणंमया तेनव्रतेनप्रीतस्त्वंस्वस्मिन्भक्तिंप्रयछमे इतिपारणासंकल्पःकृत्ववंब्रह्म
हत्यादिपापेभ्योमुच्यतेध्रुवं तुलापुरुषदानादिफलंप्राप्नोतिमानवः अनेकजन्मसंसिद्धपापेभ्योमुच्यतेध्रुवं वहु
हुनाकिमिहोक्तेनमुक्तिस्तस्यकरेस्थिता कुरुक्षेत्रेमहापुण्येसूर्ययपर्वण्यनेकशःतुलापुरुषदानाद्यैःकृतैर्यल्लभ्यते
फलं तत्फलंलभतेमर्त्त्यादानेनानेन्सुब्रत इतिदशमीकृत्यं अकिंचिनोपिनियतंउपोष्यनवमीदिने कृत्वाराजा
गरणंभक्त्यारामभक्तैःसमन्वितं स्मरन्रामंधियाभक्त्यापूजयेद्विधिवन्मुने जपन्राममनुंमायारामानंगसम
न्वितं एकाक्षरंवाविधिवत्सर्वंन्यासंकृतोन्नतिःप्रातःसंध्यांचविधिवद्दिवासंध्यादिकाःक्रियाःगोभूतिलहिरण्याभिर्दद्याद्वि
त्तानुसारतःश्रीरामचंद्रभक्तेभ्योविद्वद्भ्यःश्रद्धयान्वितःपारणंचप्रकुर्वीतब्राह्मणैःसहशक्तितः एवंयःकुरुतेभक्त्यासर्व
पापैःप्रमुच्यते गंगायांप्रक्षिपेल्लेप्यांलेप्यामूर्त्तिगृहेन्यसेत् इतिकिंचनब्रतं शक्तस्ययद्व्रतंप्रोक्तमशक्तोद्यापनंचतत् 
तदपिस्याद्यथाशक्त्यामार्गतुसकलंसदा एकामपिनरोभक्त्याश्रीरामनवमींमुने उपोष्यकृतकृत्यःस्यात्सर्वपापैःप्र

पृ० ५९ब) मुच्यते अपिशव्दाद्दशक्त्यस्यपूर्त्त्यैदानंतुसूचितं इतिकिंचतब्रतांद्यापनंचसूचितं वर्षेवर्षेसमर्थस्यब्रतेनैवप्रपूर्णता नतस्योद्यापनं
किंचिद्धातादन्यद्धियते सर्वव्रतस्यपूर्त्त्यर्थंसदारामब्रतंचरेत् नान्येनास्याव्धिवत्पूर्त्तिरनेनैदास्यपूर्णता इतिसमर्थोद्यापन
तपः इत्यगंसंहितायांरामजन्मनवमीजयंतीब्रतंसमाप्तम् द्वादश्यांचैत्रमासस्यशुक्लायांदतोत्सवःवौद्धायनादिभिःप्रो
क्तःकर्त्तव्यःप्रतिवत्सरं तत्रस्यात्स्वापतिथिषुवह्न्यादेर्दमनार्पणं वह्निर्विरिंचोगिरिजागणेशःफणीविशाषोदिनकृन्म
हेशःदुर्गांतकोविश्वहरिस्मरश्चसर्वःशशीचेतितिर्थाषुपूज्याः क्रियालोपविद्यातार्थंयत्ववाविहितंप्रभोःनमेविघ्नोभ
वेदत्रकुरुनाथदयांमयि सर्वथासर्वदाविष्णोममत्वंपरमागतिः उपवासेनत्वांदेवतोषयामिजगत्पते कामक्रोधादयो
येनेनुमेस्युब्रतद्यातकाः अद्यप्रभृतिदेवेशयावद्वैशोषिकंदिनं तावद्रक्षात्वयाकार्यासर्वस्यास्यजगत्पते एवंविजाप्यदवै
शंगुरुपादौप्रणम्यचप्रातःस्नात्वासमभ्यर्च्यदेवेशंविधिवत्ततः गछेदमतकाराममेकादश्यांसुशोभितं क्रमेणादायत
त्रैवपूजयेच्चंदनादितानेष्यामिरामपूजार्थंइतिसंप्रार्थ्यतंनमेत् उत्पादापंचगव्येनप्रोक्ष्यप्रक्षाल्यवारिणा अशोकमूलेगं
धाद्यैस्थंडिलेपूजयेत्क्रमात् अशोकंचतथाकालंवसंतकाममेवच ओंअशोकायनमस्तुभ्यंकामस्त्रीशोकनाशन शो
कार्त्तिंहरमेनित्यमानंदंजनयस्वमेअनेनपूजयेत्पुष्पैरशोकंशोकनाशनं ओंतृद्यादिकालपर्यंतःकालरूपोमहाब
लः कलतेचैवयःसर्वंतस्मैकालात्मनेनमः अनेनपूजयेत्कालंमक्षयंकलनात्मकं २ वसंतायनमस्तुभ्यंवृक्षगुल्म

पृ० ६०अ) लतांप्रिय सहस्रमुखसंवासकामरूपनमोस्तुते वसंतपुष्पैरमुनामनुनाकामरूपिणं ३ ओंकामभस्मसमुद्भूतरतिवाष्पपरिप्लुत 
ऋषिगंधर्वदेवाभिनिमोहकनमोस्तुते संगृह्यदमनंपुण्यंपूजयेन्मनुनामृता ४ ओंनमोस्तुपंचवाणायजगदाह्लाकारि
णे मन्मथायजगन्नेत्रेरतिप्रीतिप्रियायच दमनंचोपनिष्टेतमंत्रेणानेनमन्मथं दमनंतंपृथक्कृत्वाभागेनैकेनमन्मथं 
पूजयेद्भक्तमार्गेणपरिवारसमन्वितं कामायनमित्येषमंत्रस्तुप्रणवादिकः मंत्रेणानेनदमनंपूजयेद्गंधपुष्पकैःधौते
नवाससाछाद्यनिधायपटलेनवे घंटापुरुषसूक्तादिस्वनैःस्वगृहमानयेत् इतिगृहानयनं वक्ष्यमाणप्रकारेणद
मनंवाधिवासयेत् निशायांरामचंद्राग्रेकुर्यादष्टदलंशुभं व्यक्तंसितासितारक्तपीतवर्णप्रपूरितं चतुष्कोणंवहिःकृत्वा
पीतवर्णेनपूरयेत् तद्वाह्येश्वेतपीताद्यैर्वर्त्तुलमंडलत्रयं तद्वाह्येस्याच्चतुःकोणंरक्तवर्णेनपूरितं सर्वकामिकमेतद्वासर्व
तोभद्रमुद्धरेत् कुंभंपुण्यांवुनोपूर्ययहेमरत्नयुतंशुभं संस्थाप्यतस्मिन्रामाग्रेदमनंतत्रपूजयेत् वितानपंचवर्णाख्यंवध्यसु
मनांसिच निर्मायमहतींपूजांकुर्ययात्तदधिवामनं पूजार्थंदेवदेवस्यविष्णोर्लक्ष्मीपतेःप्रभोःदमनत्वमिहागछसान्निध्यं
कुरुतेनमः इत्यावाहनमंत्रः ओंक्लींकामदेवायनमः ओंह्रींरत्यैनमोस्त्विंति दिक्षुस्मरशरीरायानंगायचनमोनमः 
ओंमन्मथायचरामायक्लींवसंतसखायच स्मरायचेक्षुचापायपुष्पास्त्रायेतिपूजयेत् ओंतत्सरूपायविद्महेकामदेवायधी
महि तन्नोनंगःप्रचोदयात् इतिमन्मथगायत्र्यासमंत्र्याष्टोत्तरंशतं धूपदीपैश्चनैवेद्यैरुपचारैःप्रपूजयेत् हार्देममनुना

पृ० ६०ब) पुष्पांजलिंदत्वाभिवंदयेत् नमोस्तुपुष्पवाणायजगदाह्लादकारिणे मन्मथायजगन्नेत्रेरतिप्रियनमोस्तुतेइति आमंत्रितोसि
देवेशपुराणपुरुषोत्तम प्रातस्त्वांपूजयिष्मामिसान्निध्यंकुरुकेशव क्षीरोदधिमहानागशययावस्थितविग्रह प्रातस्त्वांपूजयि
ष्यामिसन्निधौभवतेनमः निवेदयाम्यहंतुभ्यंप्रातर्दमनर्कशुभं सर्वथासर्वदाविष्णोनमस्तेस्तुप्रसीवमे इत्थमानंत्र्य
देवेशंदत्वापुष्पांजलिंपुनः पूजितंतदमनकंकुंभस्योपरिसंस्थितं अस्त्रेणसर्वतोरक्षेत्कवचैनावगुंठयेत् रक्षेद्वाचक्रमं
त्रेणनृहरेमनुनाथवा ब्राह्मणेभ्योनमस्कृत्यगुरुपादौप्रणम्यच गीतमंगलनिर्घोषैःकुर्ययाज्जागरणंततः इतिदमनाधि
वासनं प्रातर्नत्वाथदेवेशंकुर्ययात्स्नानंयथाविधि नित्यपूजांपृथक्कृत्वाकुर्यान्नैमित्तिकीततः दमनंदूर्वाययुक्तंगंधाक्ष
तसमन्वितं जयमंगलनिर्घोषैर्देवदेवेसमर्पयेत् ओंदेवदेवजगन्नाथवांछितार्थप्रदायक हृदिस्थांपूरयेःकामांन्ममका
मेश्वरीप्रिय इदंदमनकंदेवगृहाणमदनुग्रहात् इमांसांवत्सरींपूजांभगवत्परिपूरय मूलंसंपुटितौह्येषदमनीरोपणे
मनुःएवंसमर्प्यदेवायप्रार्थयेद्विष्णुमव्ययं मणिविद्रुममालाभिर्मंदारकुसुमादिभिः इयंसांवत्सरीपूजातवास्तुगरुडध्वज 
वनमालांयथादेवकौस्तुभंमततंहृदि तद्वद्वामनिकींमालापूजांचहृदयेचह जाननाजानतावापिनकृतंयत्तवार्चनं तत्सर्वं
पूर्णतांयांतुत्वत्प्रसादाद्रमापते जितंतेपुंडरीकाक्षनमस्तेविश्वभावन नमस्तेस्तुहृषीकेशमहापुरुषपूर्वज मंत्रहीनंक्रि
याहीनंभक्तिहीनंजनार्दन यत्पूजितंमयादेवपरिपूर्णंतदस्तुमे एवंसंप्रार्थ्यदेवेशंनिपतेद्दंडवद्भुवि अथसंपूजयेद्भक्त्या

पृ० ६१अ) गुरुंवस्त्रादिकांचनैःस्वयंधृत्वाभ्यर्च्यबंधून्विप्रान्संभोज्यपारयेत् स्यादश्वमेधजंपुण्यमित्याहुभगवांछिवः इतिदमनारोपणं
पारणाहेनलभ्येतद्वादशीघटिकापिचेत् तदात्रयोदशीग्राह्यापवित्रदमनार्पणे माधवेदमनारोपःस्यान्मधौविघ्ननोयदि 
वैशाख्यांश्रावणाभावेकर्त्तवातदर्पणं इतिचैत्रकृत्यं वैशाषेपौर्णमास्यांतुजलस्थांजगदीश्वरं शुक्लस्यैकादशीया
वत्पूजयेत्सुप्रहुर्षितःतथाचगारुडे निक्षिप्यजलपात्रेतुमासेमाधवसंज्ञिते माधवंयेर्चयिष्यंतिदेवतास्तेनराभुवि स्वर्ण
पात्रेतथारौप्येताम्रेवामृण्मयेपिवा तोयस्थंयोर्चयेद्देवंसालग्रामसमुद्भवं प्रतिमांवामहाभागतस्यपुण्यमनंतकं त
स्माज्ज्येष्टेमहाभागस्तोयस्थंपूजयेद्धरिं वीनतायोनरस्तिष्टेद्यावदाभूतसंप्लवमिति ज्ञेयःकालविकल्पोयुष्णस्यतारतस्य
नः गंधोदकयुतेपात्रेनित्यपूजांसमाप्यच अतिवाह्यदित्यपूजांसमाप्यच अतिवाह्यदिनंरात्रौदेवंनीत्वानिजासनं पंचोप
चारैःसंपूज्यतीर्थंप्राश्यविसर्जयेत् आत्मानंगृहदारादीन्तेनतीर्थेनपावयेत् द्वादश्यांतुजलेरात्रौजलस्थंजलशायिनमि
ति इतिवैशाखज्येष्टयोःकृत्यं आषाढशुक्लद्वादश्यांक्षीराव्धिशयनोत्सवःकार्योन्यथात्वनावृष्टिर्भवत्पौराणवाक्यतःभविष्ये
मिथुनस्थेसहश्रांशौस्वापयेन्मधुसूदनं तुलाराशिगतेतस्मिन्पुनरुत्थापयेत्प्रभुमिति गारुडे मिथुनस्थेसहस्रांशौन
स्वापयतियोहरिं वैष्णवैःसहसंभूयह्यनावृष्टिस्तदाभवेदिति भविष्योक्तप्रकारस्तुप्रोच्यतेशयनोत्सवे पारणाहेपूर्वरात्रौ
घंटादीन्वादयन्बहु विधायमहतींपूजांविष्णुमभ्यर्च्यवैष्णवान् शौनकोक्तप्रकारेणतप्तमुद्रांकधारणं कर्त्तव्यंवैष्णवैः

पृ० ६१ब) सर्वैःसंप्रदायानुरोधतः असतनूर्नतदामोअश्नुतेसृतासद्रद्वहन्तस्तस्मामाशत तयोःपवित्रंविततंदिव्यस्यदेशोचंतोअ
स्यंतंनवोस्थिरन् इतिऋग्वेदे सहोवाचयज्ञवल्क्यस्तस्मात्पुमानात्महितायप्रमृगाहरिंभजेन्मुश्लोकमौलेर्वमा-
ण्यग्निनासंदधत इतिशातपथीश्रुतिः प्रतिद्विष्णोअव्जचक्रेसुतप्तेजन्मांभोधीतर्त्तवेचर्षणींद्राः मूलेर्वाह्वोर्दधत्येपुरा
णालिङ्गान्यङ्गेतप्तायुधान्यर्पयंतितिसामवेदे अग्निहोत्रंयथानित्यंवेदस्याध्ययनंयथा ब्राह्मणस्यतथैवेदंतप्तच-
क्रादिधारणमितिपाद्मस्पृतिः श्रुतिस्मृतिशनैरुक्तस्तत्प्रकारःप्रतन्यते बहुचपरिशिष्टेष्वप्रोक्तोयःशौनकादि
भिः षोडशोपचारैर्भगवंतमभ्यर्च्यृक्षरेपरमेन्न्योमन् शन्नोमित्रःशंवरुणित्येताभ्यांचक्रंशंखंचाभ्यर्च्यद्वा
दशारंनहिनज्जरायाग्नेर्मरुत्वेप्रथमस्यप्रचेतसित्येताभ्यामग्नावादध्यात् वैश्वानरस्यसुमतौस्यामेत्यत्यग्निं
परिचरेत् पुरुषसूक्तेनषोडशाहुतीर्हुत्वाभगवंतंपुरुषसूक्तेनोपस्तुत्ययोब्रह्माणामितिपुरतोदंडवन्निपतेत् 
अथसुदर्शनमहाज्वालसूर्ययकोटिसमप्रभ अज्ञानांधस्यमेनित्यंविष्णोमार्गंप्रदर्शय इतिआदाय ओंसुदर्शना
यविष्णहेमहाज्वालायधीमहि तन्नश्चक्रंप्रचोदयात् इतिचक्राधानं पंचजन्यंनिजध्वांतस्तपातकसंचयं पाहिमां
पापिनांघोरंसंसारार्णावपानिनंइत्यादाय पंचजन्यायविद्महेहयवामनायधीमहि तन्नोशंखःप्रचोदयातिति
शंखधानमिति येवंकुरुतेविद्वान्ब्रह्मणःश्रोत्रियःशुचिः सर्वपापैःप्रमुच्येतविष्णुलोकंचगच्छति शयन्यांचैव

पृ० ६२अ) वोधन्यांचक्रतीर्थेतथैवच शंखचक्रविधानेनवह्निपूतोभवेन्नरः इतिमुद्राधारणविधिः नीराज्यनरयानेथारौप्यरामंसवैष्णवैः 
गीतवादित्रघोषेणेदेवींनीत्वाजलाशयं पुष्पांजलिंप्रदायाथपानादुत्तारयेत्प्रभुं तीरेंघ्रिन्यासमाशास्यहस्तंदत्वोपवेश
येत् धौतांघ्रिपाणिराचांतःकुर्यात्संकल्पमावृतःन्यासंकृत्वाथदेवेचस्वर्णघर्मानुवाकतःतथापुरुषसूक्तेनोत्तरनारा
यणेनच पंचामृतेनसंस्नाप्यपूजाभ्यर्थारघूत्तमंअतोदैवैतिमंत्रेणजलेप्रस्वापयेत्प्रभुं शेषेपर्यंकवर्ययेस्मिन्फलाम
णिगणामले श्वेतद्वीपांतरेदेवकुरुनिद्रांनमोस्त्विति अथकृत्वामहांपूजांगंधस्रग्धूपदीपकैः अन्नतांवूलनत्पापैरा
शास्यानुग्रहंहरेः स्वप्तेत्वयिजगन्नाथजगत्सुप्तंभवेदिदं विवुद्धेचविवुद्धेतप्रसन्नोमेभवाव्ययः इतिसंप्रार्थ्यतस्याग्रेगृह्णी
यान्नियमानिमान् श्वेतद्वेयेभोगिनाथेयोगिनाथेस्थितेत्वायि चातुर्मास्यब्रतेनुजांदेहिलक्ष्मीपतेमम  १ लव्धानुज्ञां
शंखहस्तोयथाप्रोषितभर्तृकाचतुरोवार्षिकान्मासाश्राघवोस्थापनावधि इमंकरिष्येनिर्विघ्नंकुरुमेच्युत इदंब्रतंमया
देवगृहीतंपुरतस्तवनिर्विघ्नंसिद्धिमायातुप्रसादात्तेरमापते गृहेतेस्मिन्ब्रतेदेवहीनपुंररुत्तवनिर्विघ्नंसिद्धि पंचत्वंयदिमे
भवेत् तदाभवतुसंपूर्णंप्रसादात्तेरघूद्वह इत्यभ्यर्थ्याथदेवायशंखेनार्घंनिवेदयेत् श्रावणेवर्जयेछाकंदधिभाद्रपदेत
था दुग्धामाश्वयुजेमासिकार्त्तिकेचामिषंत्यजेत् प्राण्यंगचूर्णंचर्मांवुजंवीरंवीचपूरकं अयज्ञशिष्टमन्नाद्यंयद्विष्णोर
निवेदितं दग्धमन्नंमसूरंचमाषंचेत्यष्टधामिषं रुच्यंतद्देशलभ्यंफलमूलादिवर्जयेत् निष्पवीन्नाजसाषांश्चमसूरं

पृ० ६२ब) संधितानिच वृंतांकंचकलिंगंचसुप्तेदेवेनभक्षयेदितिस्मृतेः चतुर्थ्यपीहमासेषुहविष्याशीतपायभाक् हैमांतिकंसि
तास्विन्नंधान्यंमुद्गायवास्तिलाः कलायकंगुनीचास्तूकंहिमलोचिका षष्टिकाकालशाकंचमूलकंकेमुकेतरत् 
कंधंसैंधवसाषुद्रेगव्येचदधिसर्पिषी पयोमुद्धृतसारंचपनसाम्रहरीतकी पिप्पलीजीरकंचैवनागरंगंचतित्तिडी 
कदलीलवलीधात्रीफलान्यगुडमैक्षवं अतैलपक्वंमुनयोहविष्याणिप्रक्षते अन्यान्वपिपुराणेषुद्रष्टव्यानिव्रतानितु 
ततस्तुत्वाप्रजापालेराजन्याशास्यमंगलं शंखतीर्थंचसंप्राप्यगीतनृत्यादिनाहरिं परितोष्याथसंपूज्यवैष्णवानरया
नकं भगवंतंसमारोप्यगीतवादित्रघोषतः आगत्यमंदिरेकृत्वामहानीराजनंप्रभोः विसृज्यवैष्णवान्देवमुपवेश्य
सुखंस्वपेत् इत्याषाढेशयनोत्सवः श्रावणस्यशितेपक्षेद्वादश्यांशौनकादिभिःउक्तःसदाप्रकर्त्तव्यःपवित्रारोपणोत्सवः 
तथाचवह्वृचपरिशिष्टे सस्नातःसर्वतीर्थेषुसर्वयज्ञेषुदीक्षितः हरिश्चप्रीतिमाप्नोतियःपवित्रंसमाचरेत् विधिनाशा
स्त्रादृष्टेनयोनकुर्यात्पवित्रकं हरंतिराक्षसास्तस्यवर्षपूजादिकंफलमिति पाद्मे ऊर्जेब्रतंमधौदोलाश्रावणेतंतुपू
जनंचैत्रेचदमनारोपमकुर्वाणोब्रजन्यधिति पवित्रारोपणंविघ्नाछ्रावणेनभवेद्यदि कार्त्तिक्यवधिशुक्रास्तेकर्त्तव्यमि
तिनारदः इतिपवित्रनित्यता प्रयोगसारादुत्पत्तिःपवित्रस्यप्रतन्यते कनीयान्वासुकेनांम्नापवित्रोनामनागराट् 
निराहारब्रतोभूत्वावैदिकंशरदंशतं तपस्तेपेसमाश्रित्यदेवदेवंमहेश्वरं प्रसन्नतपसातस्यपुरस्तात्पुरुषोत्तमः 

पृ० ६३अ) प्रणतार्तिहरःशंभुराविराशीवुमापतिःप्रसादाभिमुखंदृष्ट्वादेवंसभुजगेश्वरःकंठाभरणनांप्राप्तुंवव्रेवरमनुत्तमं तथेत्याभाष्यतं
तद्वद्धारयंस्त्रिपुरांतकःप्रादात्तस्मैवरंचान्यत्पवित्रायात्मयोगिने येत्वावहुनमन्यंतेयथासंभावितोमया जपहोमादिकंते
षांफलंत्वामेतुनिश्चयान् अत्रैवश्रावणेमासिनक्षत्रेवापिवैष्णवे तस्मादाराधयंतुत्वांनित्यनैमित्तिकोद्यताः वैदिकाः
शक्तहोमेनपूजांकुर्वंतुतेनघ त्वत्सादृश्यानुकारेणनिवीतेनैवतांत्रिकाः आराध्यारोप्यपूज्यायैदेवतायैपवित्रकमिति 
इतिपवित्रोत्पत्तिःनानागमोक्तमार्गेणतस्यकर्त्तव्यतोच्यते हैम्यरौप्यताम्र क्षौभैःसूत्रैःकौशेयपद्मजैःकुशैश्चकार्यया
कर्पासैःब्राह्मण्याकर्तितैःशुभैःकन्ययापवित्रंस्यात्नपुंश्चत्यादिभिःकृतैःस्नात्वात्रिगुणितंसूत्रंत्रिगुणीकृत्यशोधये
त् हृन्मंत्रेणपंचगव्यैरड्भिःप्रक्षान्तयैत्ततःमूलेनाष्टोत्तरशतंगायत्र्यारामसंज्ञया शंखोदकेनाभिमंत्र्यापवित्राणिवि
निर्ममेत् दुग्धदध्याज्यविण्मूत्रैःपंचगव्यक्रमंविदुःआप्यायस्वदधिक्रान्णस्तेजोसिशुक्रमस्यथा गायत्र्यांतोगंधद्वारांमं
त्राःस्युःपंचगव्यके मधुवातेतिगायत्रीक्रमःपंचामृतेतथा इतिसूत्रशुद्धिः तत्रोत्तमंपवित्रंतुषष्ट्यासहशतौस्त्रिभिःस
प्तन्यासहितंद्वाभ्यांशताभ्यांमध्यमंस्मृतं साशीतिनाशतेनैवकनिष्टंतत्समाचरेत् अष्टोत्तरंतदर्द्धार्द्धंनवसूत्रीक्रमेण
वा जानूरुनाभिपर्यंतमुत्तमावित्रयंभवेत् अष्टोत्तरसहस्रेणवनमालांसमाचरेत् उत्तमस्यपवित्रस्यद्वैगुण्येनापिभावये
त् आरभ्यमुकुरंयावत्सूत्रेविरचिताशुभा आपादलंविनीमालावनमालाप्रकीर्त्तिता यजमानपवित्रंवाधिवासनप

पृ० ६३ब) वित्रकं कनिष्टेनसमंकार्ययंमध्यमेवसमंगुरोः अग्नेःपवित्रंकुर्वीतमध्यमेनसमंशुभं साधारणपवित्राणित्रिभिःमूत्रैःसमा
चरेत् उत्तमंतुशतग्रंथिपंचाशद्गंथिमध्यमं कनिष्टंतुपवित्रंस्यात्षट्त्रिंशद्ग्रंथिशोभनं षड्त्रिंशच्चतुर्विंशद्द्वादशेतिचकेनच 
चतुर्विंशद्द्वादशाब्दावित्येकेमुनयोविदुः अंगुष्टपर्वमात्रंतुकुर्ययाद्ग्रंथिमथोत्तमे तदर्द्धेनतवर्द्धेनमध्यमेवकनिष्टिकं 
ग्रंथीन्कुर्वीतसर्वत्रसुवृत्तात्सुमनोहरान् नवैविषमसंख्याकान्ग्रंथीन्कुर्वीतकुत्रचित् विश्वोभसूत्रदानेनकर्तुस्यादशुभंफलंपवित्रंपरयाभक्त्यातस्मात्कुर्वीतशोभनं कुंकुमंरोचनंचैवकर्पूरेणविमि
श्रितं ततोभिमंत्रणंकुर्यातिदंविष्णुश्चमंत्रतः द्वादशाक्षरमंत्रोवासर्वसाधारणस्मृतः त्रिभिरुत्तमसूत्रैःस्यात्तद्वदेवाधिवा
सके द्विर्मध्यमेभिमंत्रःस्यात्कानिष्टेतुसकृत्स्मृतः इतिपवित्रलक्षणं ततस्तानिपवित्राणिवैणवेपटलेशुभे संस्थाप्य
शुचिवस्त्रेणविधायपुरतोन्यसेत् अरत्निसंमितांवैणींकुर्यात्षट्त्रिंशतांकुशैःमंत्रयेन्मूलमंत्रेणपंचगव्येनशोधयेत् 
तांतुकक्षांतरेकृत्वामानसंस्नानमाचरेत् ततस्तसर्वतोरक्षांकृत्वाग्नौहोममाचरेत् स्वयंतुभगवत्पूजांमहतींचसमाच
रेत् महास्नानंप्रकुर्वीतुपचारांस्तथैवच देवस्यसर्वतस्थाप्यंदंतकाष्टंजलंकुशाः मृत्तिकांचहरिद्रांचकुष्टगोरोचनानि
च पादुकोपानहछत्रंचामरंव्यजनंतथा ब्रीह्यादिनिचधान्यानिपुरतःस्थापयेत्तथा दंडवत्प्राणिपातैश्चस्तोत्रैर्नानाविधै
रपि वैदिकैश्चजपैर्देर्वयथावत्प्रतिरोधयेत् क्रियालोपविद्यातार्थंयत्त्वयाविहितंप्रभो मयैतत्क्रियतेदेवतचतुष्ट्यैपवित्त
कं नमेविघ्नोभवेदत्रकुरुनाथदयांमयि सर्वथासर्वदाविष्णोममत्वंपरमागतिःउपवासेनदेवत्त्वांतोषयामिजगत्पते काम

पृ० ६४अ) क्रोधादयोप्येतेनमेस्युर्ब्रह्मघातकाः अद्यप्रभृतिदेवेशयावद्वैशेषिकंदिनं तावद्रक्षात्वयाकार्यासर्वस्यास्यनमोस्तुते एवंवि-
ज्ञाप्यदेवेशंगुरुपादौप्रणम्यच कुर्वीतवैष्णवैःसार्द्धंपवित्रारोपणंहरिः कुंभंपुण्यांवुनापूर्ययसर्वतोभद्रकेशुभं स्थाप
येन्पुरतोविष्णोस्तत्रसूत्राणिपूजयेत् ओंसांवत्सरस्ययागस्यपवित्रीकरणायभोः विष्णुलोकात्पवित्राद्यागच्छेहन-
मोस्तुते अनेनवाहयेत्सूत्रंमूलमंत्रयतेनच उत्तमादित्रयेविद्वान्स्मरेद्देवत्रयंतथा गुणान्वेदत्रयंचैवध्यायेल्लोकप्रयं
तथा प्रकृतिंवनपूर्वायांमालायांनिखिलात्मिकां द्युलोकंमौकुटेसूत्रेध्यायेतद्गावशालिनि ओंसर्वाभरणचित्रांगसर्व
देवतानमस्कृत लावण्यरूपविश्वात्मन्ज्येष्टसूत्रंसमाश्रयं ओंसर्वलक्ष्मीकरश्रीशसर्वज्ञानसमात्मक् सर्वाधारध
रारूपसर्वकर्त्ताप्रजापते सर्वगात्मेशसूत्रेस्मिन्सान्निध्यंकुरुतेनमः सर्वरत्नोज्वलाकारब्रह्मांडब्रह्मरोचिषा मुकुटोत्त
मसर्वांगशिरःसूत्रिहैहिभो प्रकृतेजगतःकत्रिंसर्वालावण्यदायिनि श्रीमूत्रेसर्वकल्याणिसानिध्यंकुरुतेनमः 
उत्तमादीनिसूत्राणिक्रमादालभ्यपाणिना मुनिभिर्मंत्रयेदेतैःपूजयेन्मूलमंत्रतः ब्रह्माविष्णुर्महादेवात्रिसूत्रीदेवता
स्मृताः ओंकारमामवह्नीचब्रह्मानागाशशीरविः शिवश्चविश्वेदेवाश्चनवसूत्र्यधिदेवताः क्रियाचपौरुषीवीराविज
येशापराजिता मनोन्मयीजयाभद्रामुक्तिश्चिद्ग्रंथिदेवताः ध्यात्वावाह्यामृतीकृत्यगंधपुष्पाक्षतांकुरैःधूपदीपान्नतां
बूलैःपवित्रंविवुधांयजेत् अथदेवकरेविद्वान्पदृसूत्रसमुद्भवं वितास्तिमानकंहोरंवध्नीयात्मंगलात्मकं ओंसंवत्सर

पृ० ६४ब) कृतांवांयाःसंपूर्णंफलदोपियत् पवित्रारोपणायैतत्कुरुकंधरुतेनमःमूलसंपुटितादस्माधृत्धोपवित्रकं नीराजयेत्ततोदेवं
मंगलाघोषपूर्वकं नैवेद्यंविविधंदद्यात्तांवूलंमनुलेपनं उपत्तिष्टेत्ततोदेवंजितमित्यादिभिस्तवैः मंत्रेणाथसुरेशानंदे
वदेवंनिमंत्रयेत् आमंत्रितोस्मिदेवेशपुराणपुरुषोत्तम प्रातस्त्वांपूजयिष्यामिसानिध्यंकुरुकेशव ओंक्षीरोदधिमहा
नागशययावास्थितविग्रह प्रातस्त्वांपूजयिष्यामिसन्निधौभवतेनमः निवेदयाम्यहंतुभ्यंप्रातरेतत्पवित्रकं सर्वथासर्व
दाविष्णोनमस्तेस्तुप्रसीदमे निपतेदंडवद्भमौक्षिप्तापुष्पांजलिंपुनः पूजिताण्यथसूत्राणिकुंभंतंचपुरःस्थितं अस्त्रेणस
र्वतोरक्षेत्कवचेनावगुंठयेत् रक्षेद्वाचक्रमंत्रेणनृहरेर्मनुनाथवा ब्राह्मणेभ्योनमस्कृत्यगुरुपादौप्रणम्यच गीतमंगल
निर्घोषैःकुर्ययाऽजागरणंततः अधिवासविधिःप्रोक्तःकथितोनारदाविधिः इतिपवित्रावासनं ततःप्रातःसमुत्थायध्या
तोदेवंयथोदितंनित्यंपूजांततःकृत्वापवित्राणांतथैवच नीराजयेच्छुभैःदीपैर्मंगलाघोषपूर्वकं स्तुत्वाचविविधैस्तोत्रै-
र्नत्वादेवंसुरार्चितं ततोमंगलनिर्घोषैःशंखतुर्यादिनिःस्वनैः गंधपुष्पाक्षतायुक्तंदद्यादेवायसूत्रकं ओंरामरामनमस्तुभ्यं
गृहाणेदंपवित्रकंपवित्रीकरणार्थायवर्षपूजाफलप्रदं पवित्रकंकुरुष्वाद्ययन्मयादुष्कृतंकृतं शुद्धोभवाम्यहंदेवत्व
त्प्रसादात्सुरेश्वर मूलसंपुटितोह्येषपवित्रारोपणेमनुः अंपाद्यांवृत्तिदेवेभ्यस्ततोदद्यात्स्वनामभिः नैवेद्यंतुमहापू
र्वंततोदद्याच्चभक्तितः नीराजयेत्ततोदेवंरामकांतंसमंगलं संवीज्यचामरैःपुण्यैर्दर्पणंदर्शयेत्ततः विविधानिच

पृ० ६५अ) पुष्पाणिदद्यात्पुष्पांजलिंतथा प्रार्थयेद्देवदेवेशंमंत्रैरेभिर्यथाविधि मणिविद्रुसमालाभिर्मंदारकुसुमादिभिः इयंसांव
त्सरीपूजातवास्तुगरुडध्वज वनमालांयथादेवकुसुंभंसततंहृदि तद्वत्पचित्रतंतूंश्चपूजांचहृदयेवह जानताजानतावा-
पिनकृतंयत्तवार्चनं केनचिद्विघ्नदोषेणपरिपूर्णंतदस्तुमे मंत्रहीनंक्रियाहीनंभक्तिहीनंजनार्दन यत्पूजितंमया
देवपरिपूर्णंतदस्तुमे अपराधसहस्राणिक्रियंतेहर्न्निशंमया दासोयंइतिमांमत्वाक्षमस्वमधुसूदन नियत्पदं
द्रवद्भूमौभक्तियुक्तेनचेतसा प्रणमेदेवदेवेशंराममिष्टार्थदंवुधः ततःपवित्रंगुरवेदद्याद्गंधादिपूर्वकं अथैनंपूज
येद्भक्त्यास्वर्णवस्त्रांतुलेपनैः व्राह्मणान्वैष्णवांश्चैवगंधपुष्पादिनार्चयेत् भक्त्याप्रतोषयेत्तांश्चवस्त्रभोजनकांच
नैः मासंपक्षमहोरात्रंत्रिरात्रंधारयेत्तथा देवेतंसूत्रसंदर्भंदेशकालविवक्षया प्रत्यहंस्नानकार्ययादिसूत्राण्युत्ता
र्ययकारयेत् अभिषिच्यार्घ्यतोयेनपुनर्देवेनिविंशयेत् अथांतेदेवमभ्यर्च्यविशेष्यात्पुष्पचंदनैः नैवेद्यंविविधं
दत्वाततःसूत्रंविसर्जयेत् ओंसांवत्सरींशुभांपूजांसंपाद्यविधिवन्मया ब्रजेदानींपवित्रत्वंविष्णुलोकंविसर्जितं 
यावद्देवेपवित्राणितावत्तिष्टेत्समाहितः ब्रह्मचारीहविष्याशीदेवपूजापरायणः पवित्रारोपणंकालेनकरो-
तिकदाचन तदायुतंजपेन्मंत्रंस्तोत्रंवापिसमाचरेत् इतिपवित्रारोपणं इतिश्रावणकृत्यं अथभाद्रपदेशुक्लद्वा
दश्यांकर्णिकोत्सवः कर्त्तव्योवैष्णवैःसार्द्धंशयन्युत्सववद्धरेः तथावभविष्योत्तरे प्राप्तेभाद्रपदेमासिएकादश्यांसि

पृ० ६५ब) तेहनि कटदानंभवेद्विष्णोमहापातकनाशनमिति शयन्युत्सवरीत्पातुदेवंनीत्वाजनाशयं कटदानोत्सवंकु
र्वेइतिसंकल्पपूजयेत् देवदेवंजगन्नाथयोगिगम्यनिरंजन कटदानंकुरुष्वाद्यप्राप्तेभाद्रपदेशुभे अनेकक
र्णिकावृत्तिंदक्षिणांगेप्रकल्पयेत् महापूजांततःकृत्वापूर्ववत्स्वगृहंव्रजेत् इतिकटदानोत्सवः इतिभाद्रपदं
कृत्यं आश्विनस्यसितेपक्षेदशम्यांविजयोत्सवःकर्त्तव्यःसुजनैःसार्द्धंसर्वत्रविजयार्थिभिःहनूमद्वाक्यमाक-
र्ण्यहृष्टातिजनकात्मजा आनंदपूर्णैःकपिभिर्विज्ञापितमुपस्थितं रथमारोप्यदेवेशंसर्वालंकारभूषितं सासि
तृणधनुर्वाणपाणिंतक्तांचरांतकं स्वलीलयाजगत्त्रातुमाविर्भूतमजंविभुं रथैरश्वैःगजैःपद्भिसौमित्री-
सुग्रीवादिभिः युतंगजोपचारैस्तंशमींप्रतिसमापयेत् शमीविष्णुर्चनंकुर्वितिसंकल्पपूजयेत् विष्णुधर्मो
क्तमार्गेणयात्रानिर्विघ्नसिद्धये शमीयुक्तंसितारामंभक्तानामभयंकरं अर्चयित्वाशमीवृक्षसर्चयेच्चततःपुमा
न् शमीशमयतीपायंशमीलोहितकठंकी धरित्र्यर्जुनवाणानांरामस्यप्रियवादिनी करिष्यमाणावाया
त्रायथाकालंसुखंमया तत्रनिर्विघ्नकर्त्रीत्वंभवश्रीरामपूजिनै गृहीत्वासाक्षतार्द्रंचशमीमूलगतांमृदं गी
तवादित्रनिर्घोषैस्ततोदेवंगृहंनयेत् कैश्चिदृक्षैस्तत्रभाव्यंकैश्चिद्भाव्यंतुवानरैः कैश्चिद्रक्तमुखैर्भाव्यंकोशलें
द्रस्यतुष्टये निर्जिंताराक्षसाद्दैत्यावैरिणोजगतीतले रामराज्यंरामराज्यंरामराज्यमितिव्रुवन् आनीयस्था

पृ० ६६अ) पयेत्स्वस्थ्यंदिव्यसिंहासनेविभुं ततोनीराज्यदेवेशंप्रणमेद्दंडवद्भुवि ततोपभुक्तवस्त्रादिधारयेत्स्वजनैःसह इतिविष्णु
धर्मोक्तंमाश्विनकृत्यं प्रारभ्यैकादशींशुक्लामाश्विनस्यतुजागरं प्रवोध्यदेवंकुर्वीतस्कांदवाक्याद्विजोत्तमाः जा
गरंकार्त्तिकेमासियःकरोत्यरुणोदये दामोदराग्रेगोविंदगोसहस्रफलंलभेत् कार्तिकेपश्चिमेयाम्येस्तवंगी
तंकरोतियः वसतेश्चेतवैकुंठेपितृभिःसहनारदः नकरोतिनरोमूढःकार्तिकेरुणजागरं सयातिनरकंघोर
मितिपाद्मेविधानतः नीराज्येसंततोस्रायाद्विधिवत्तष्टयेहरेःव्रतंचरेत्तथाकिंचिच्छुत्वोर्जेमाहिमानकं अब्रजेन
क्षिपेयस्तुमासंदामोदरप्रियं तिर्ययग्योनिमवाप्नोतिइत्यदिपाद्माभिधानतः अथकार्त्तिकेशुक्लकेंकृत्वातप्तांग
धारणं शयन्युक्तप्रकारेणरथमारोप्यमाधवं धौतांघ्रिपाणिःकुवीतसंकल्पंवैष्णवैःसह एवंगुणविशिष्टायां
वोधिव्यांमिंदिरापतेःकुर्वेप्रवोधमथवापुरोक्तानमनून्पठेत् ब्रह्मेंद्ररुद्राग्निकुवेरसूर्ययसोमादिभिर्वदितवंदना
य वुद्ध्यस्वदेवंशजगन्निवासमंत्रप्रभावेनसुखेनदेव इयंतुद्वादशीदेवप्रवोधायविनिर्मिता त्वयैवसर्वलोका-
नांहितार्थंशेषशायिना त्वयिसुप्तेजगन्नाथेजगत्सुप्तंभवेदिदं उत्थितेचेष्टतेसर्वमुत्तिष्टोत्तिष्टमाधव इदंविष्णु
रनेनांवुतल्पादुत्थापयेत्प्रभुं प्राजापत्यंचगायत्र्यंवैष्णवंसर्वकामदं उत्तिष्टोत्तिष्टगोविंदयोगनिद्रांविहायच 
अनेनमनुनोत्थायघंटावादित्रनिःस्वनैः तीरंसमुपंवेश्येशंमहानुग्रहमर्चयेत् सोमावदभ्रकरुणोभगवा

पृ० ६६ब) न्प्रवृद्धःप्रेमस्मितेननयनांवुरुहंविजृंभन् उत्थायविश्वविजयायचनाविषादंमध्याग्निरापनयतात्पुरुषःपुराणः इ
तिपुष्पांजलिंदत्वासक्तमाथर्वणंजपेत् स्नापयेद्राघवंपंचामृतैःपुरुषसूक्तेननीराज्यमंत्रविन्यस्यवस्त्रालंकार
चंदनैः स्रग्धूपदीपदिव्यान्ततांवूलैस्ताषयेद्विभुं एवंकृत्वामहापूजांगृहीत्वासाक्षतंजलं प्रतिमासब्रतान्कृत्वारा
घवायनिवेदयेत् अधिष्टतैमयानानाचातुर्मास्यब्रजैःप्रभुःप्रभूतयातकस्यांतेराघवःप्रीयतांमम एवंब्रतान्पर्य
यित्वास्तुवीतपरमाद्रुतः श्रुतिस्तुत्यावेदवंदिवोधमानंरमापतिं जयब्रयेत्यादिवेदस्तुतिः स्वस्त्यस्तुविश्वस्यखलः 
प्रसीदतांध्यायंतुभूतानिशिवंमिथोधिया मनश्चभद्रंभजतामधोक्षजेआवेश्यतांनौमितिरययहैतुकी इत्याशिवःस
मभ्यर्थ्यगीतवाद्यजयःस्वनैः पूजांचाखिलपापेभ्योमुक्त्वायांतिहरेःप्रदंयुक्तंसैन्यादिवाहैर्मरकतरणात्किंकिणी
जालमाला रत्नाद्यैर्मोंक्तिकानामविरतमणिभिःसंभृतैश्चैवहारैःहैमैःकुंभैःपातकाशिवतारुचिभिःभूषितैःके
तुमुख्यैःछत्रैर्ब्रह्मशवंद्योदुरितहरहरैःपातुजैत्रोरथोवःपलायध्वपलायध्वंरेरेदितिजदानवाः संरक्षणायलोकानां
रथारूढौनृकेशशी इत्यादिविष्णुधर्मोक्तमंत्रैः संतोष्यसादरं प्रसादमालांनृहरेर्गृहीयाद्भक्तिभावितः जयदेव
महादेवजयरामाखिलेश्वरात् वरदेशाखिलंरक्षरक्षजगत्पते जयसीतापतेदेवजयदैत्यनिषूदन देवदेवाखि
लाधारपाहिनःशरणागतान् नृत्यैर्वाद्यैर्भगवतिघंटावादजयस्वनैः भ्रामयेत्स्पंदनंविष्णोःपुरमध्यंसमंततः 

पृ० ६७अ) रथस्याकर्षणंपूर्वंपुरतोदैत्यनायकाःसुराश्चसिद्धसंघाश्चमुनिगंधर्वमानवाःयावत्पदानिकृष्णस्यरथस्याकर्षणंनरः 
करोतिक्रतुभिस्तानितुल्यानिनरनायकः रथेनमहगछंतिपुरतःपृष्टतोग्रतःमहाविष्णुसमाह्येतेभवत्यांघ्रिभवा
पि श्रीकृष्णरथशोभांयेप्रकुर्वंतिवदंतिच जयेतिचपुनर्येवैतेषांलोकाःसनातनाः रथस्थितोनरैंर्विप्रपूजितोम
धुसूदनः ददातिवांछितंतेषामंतेचपरमांगतिं दोलायमानगोविदंरथस्थंमधुसूदनं नृणाभक्त्यासकृदृष्ट्वा
पुनर्जन्मनविद्यते रथेनभ्रममाणंयेनगछंतिजनार्दनं विप्रावेदविदस्तेपिविज्ञेयाःश्वपचाधमाः येषांगृहागतो
यातिरथस्थःश्रीनृकेसरी पूजातैस्तैःप्रकर्त्तव्यावित्तशाठ्यविवर्जितैः अनर्चितीयदायातिप्रमादात्स्वगृहाद्वहिः 
पितरस्तस्यविमुखायावत्संवत्सरंनृप स्त्रियोपिमुक्तिमायांतिरथयात्रापरायणाः नीराजनेनगीतेनजायंतेमंडले
श्वराः रथोत्सवस्यमाहत्म्यंकलौवित्तनुतेहियःसशैलवनदेशाढ्यतेनदत्तावसुंधरा इतिपद्मपुराणोक्तेर्भ्रामयित्वा
रथंगृहं गत्वानीराज्यदेवेशंशयीतराघवंस्मरन् इतिरथेमहोत्सवः पौर्णमास्यांतुसंध्यायांकर्त्तव्यस्त्रैपुरोत्सवः 
दृष्ट्वाप्रदीयंनोविप्रजन्मितः श्वपचापि इतिस्कांदेत्रैपुरोत्सवःइतिकार्त्तिककृत्यं मार्गशीर्षेकभुक्तंकृत्वायोभ्य
र्चयेद्धरिं भोजयित्वाद्विजान्मुक्तःस्यादित्याहकलिप्रियः नक्तब्रतेनयोमासंमार्गशीर्षंहरिप्रियं नयेदसौनरोया
तिविष्णुलोकंसनातनं इतिविष्णुधर्मेमार्गशीर्षकृत्यं पौषस्यैकादशींशुक्तांमारभ्यस्थंडिलेशयःमासमात्रंरघु

पृ० ६७ब) प्रीत्यैद्विवारंस्नानमाचरेत् त्रिकालमर्चयेद्रामंत्यक्तभोगोजितेंद्रियःमाघस्यद्वादशीशुक्लायावत्पृथुफलप्रदा मासम
र्द्धंतवर्द्धंवादशाहंवातदर्द्धकं कृत्वायातिहरेःस्थानंपूजांचदमनोत्सवं विष्णुर्निवेदितान्नेनयष्टव्यंदेवतांतरं पितृ
भ्यश्चैवतद्देयंतदानंत्यायकल्प्यते पितृशेषंतुयोदद्याद्धारयेपरमात्मने रेतोदाःपितरस्तस्यंभवंतिक्लेशभा-
गिनः गीतैर्वाद्यैश्चनृत्यैश्चदधिभक्तंसमर्पयेत् अर्चयित्वाहरोभक्त्याप्रसादादनयेत्ततःयःप्रसादंहरेर्भक्त्यागृ
ह्णातिप्रददातिच भुनक्तिवैष्णवैःसार्द्धंमोनंतुफलमश्नुते इतिविष्णुधर्मेमाघपुष्ययोदध्योदनोत्सवः तपस्येपौ
र्णमास्यांतुकुर्याद्वैहोलिकोत्सवंःवसंतोत्सवंप्रकुर्वीतपरमानंदरूपिणे प्रभातेविमलेजातेप्रतिपद्भास्करोद
ये कृत्वाचावश्यकंकर्मसंतर्प्यपितृदेवताः वंदयेद्धोलिभूतिंचसर्वदुष्टोपशांतयेत् वंदितासिसुरेंद्रेणब्रह्मणा
शंकरेणच अतस्त्वांपाहिभूतेभ्योभूतेभूतिप्रदाभव प्रातर्वसंतसमयेरमणंरमाया अभ्यर्चचंदनरमालमृदुप्रवा
लैः प्रार्थ्यानिचूतकुसुमानिनिवेद्यदेवंसंतोषद्विविधगीतविनोदनृत्यैः मंडितेचचिंतेशुद्धेउपलिप्तेगृहाजिरे चतुष्कं
कारयेकुभ्रंवर्णकैश्चाक्षतैःशुभैःतन्मध्येस्थापयेत्पीठंशुक्लवस्त्रोतरछदं अग्रतःपूर्णकलशंस्थापयेत्पल्लवैर्युतं 
आसनेचोपविष्टस्यब्रह्मघोषेणभारत अभिषेकप्रकर्त्तव्यःसदूर्वैश्चूतपल्लवैः कुसुमंचूतवृक्षस्यवसंतनवपल्लवैःसं
शयामिसुखदमायुरारोग्यवर्द्धनं येपिवंतिवसंतादौचूतपुष्पंसचंदनं सम्यखृदिस्थकामस्यपूजांतेकुर्वतेजनाः 
अनंतरंद्विजेंद्राणांसूतमागधवंदिनां दद्याद्वानंयथाशक्त्याकामात्माप्रीयतोमिति ततोभोजनवेलायांश्रुतंप्रा

पृ० ६८अ) गेवतहिने प्राशयेत्प्रथमंचान्नंततोभुंजीतकामतःसायंचतुष्कगश्वेतछदपीठगतांछिशून् नूत्नकुंभांभसाच्यूतपल्ल-
वैरभिषेचयेत् एवंयःकुरुतेपार्थशास्त्रोक्तंफाल्गुनोत्सवं मत्प्रसादाच्चसिध्यंतितस्यसर्वेमनोरथाः वृत्तेतुषारसमये
सितपंचदश्यांप्रातवंसंतसमयेसमुपस्थितेच संप्राश्यचूतकुसुमंसहचंदनेनसत्यंहिपार्थपुरुषोव्दशतंसुखीस्यात् 
इतिभविष्योत्तरेश्रीभगवदुक्तोवसंतोत्सवः इतिफाल्गुनवृत्यं अधिमासेतुसंप्राप्तेस्मृत्वासीतापतिंहरिं सुवर्णं
चाज्यसंयुक्तंत्रयस्त्रिंशवपूपकं दद्याच्चवेदविद्वेषेश्रोत्रियायकुटुंविनं नश्यंत्यकरणेशीघ्रंपुण्यंद्वादशमासजं 
इतिभविष्योत्तरेअधिकमासकृत्यं द्वादशस्वपिमासेषुपक्षयोरुभयोरपि विद्युत्सवःप्रकर्त्तव्येकादश्यांचजागरः 
दशम्यांप्रातरुत्थायकृतमैत्रादिकोब्रबीत् देवार्चनक्रियांकृत्वाकुर्ययात्संकल्पमादृतःदशमीदिनमारभ्यकरिष्ये
हंब्रतंतव त्रिदिनंदेवदेवदेवेशनिर्विघ्नंकुरुकेशव इत्युच्चार्यर्पयेत्पुष्पांजलिंश्रीरामपादयोः शंखोदकेनसंकल्प्यप्रणमे
द्दंडवद्विभुं इतिदशमीसंकल्पः एकादश्यांतुपर्णायैर्निर्वर्त्त्यदंतधावनं स्नात्वादेवार्चनंकृत्वाब्रतसंकल्पमाचरेत् एका
दश्यांनिराहारस्थित्वाहमपरेहनि भोक्ष्यामिपुंडरीकाक्षशरणंमेभवाच्युत इतिचांजलिपात्रेणार्पयेद्देवलवाक्यतः 
गृहीत्वोदुंवरंपात्रंवारिपूर्णमुदङ्मुखः उपवासंगृहीत्वाथमंत्रपूतंजलंपिवेत् इत्येकादशिसंकल्पः कृत्वात्वावश्यकं
सर्वंद्वादश्याब्रतमर्पयेत् अज्ञानंतिमिरांधस्यब्रतेनातेनकेशव प्रसीदसुमुखोनाथज्ञानदृष्टिप्रदोभव इतिद्वादशी
संकल्पः भविष्योक्तप्रकारेणकुर्याद्वित्रिदिनंब्रतं प्रसिद्धत्वात्तदस्माभिःकर्तृत्वंनप्रपंचितं कृष्णजन्माष्टमीमुख्याधर्म

पृ० ६८ब) तोनागमोदिता तत्तछास्त्रात्तुविज्ञेयावैष्णवीवैष्णवैर्नरैः प्रसिद्धत्वान्नचोच्यंतेग्रंथविस्तरभीतितः प्रसिद्धस्यंतुसंकोचेरेप्र
सिद्धस्यविस्तरः चैत्रादिषूदितोस्वाभिःकर्तृत्वस्येशतुष्टये व्रह्मानंदेनिमग्नस्यतालंमेस्यात्स्थिरंमनः त्वत्पादपद्मगं
धेनयथास्याज्जानकीपते नकामतापोनततोस्तिमेयतः प्रकाशितातेचंनचंद्रिकेयं तुष्टोभवत्वंसुकृतेनयस्मात्त
स्मात्त्वदन्यंनहिरामचंद्र रामोस्मीत्पतियत्नधीरनिरतंरामंभजेत्तदृधेयद्रामेणनियुक्तमेतदखिलंरामायतच्चार्पये 
रामादेतदभिन्नमेवचरितंकोवेत्तिरामस्यतद्रामंसर्वमिदंविलीयतितोमेरामसाम्यंतनु कार्क्वश्यंदशकंधरोरक्य
यतेसन्मार्दवंमैथिलीदातृत्वंचविभीषणोवहुविधंस्नेहंपुनःसांप्रतं संसारदार्बनलतापशांत्यैश्रीरामचंद्रार्चन
चंद्रिकेयं स्यात्संहितामार्षमुपाश्रयद्भिर्भवादिभिन्निर्णितमौषधंयया पटलैःपंचभिःप्रोक्तंश्रीरामार्चनचंद्रिकां आ
नंदवननाम्नाहिकविनाहरितुष्टये || इतिश्रीमत्परमहंसपरिव्राजकाचार्ययश्रीमन्मुकुंदवनश्रीचरणशिष्यानंदव
नविरचितायांश्रीरामार्चनचंद्रिकायांपंचमःपटलः संपूर्णः समाप्ताचेयंरामार्चनचंद्रिका || संवत् १९२९ || 


###########   END OF FILE  #######