####################################################
MUKTABODHA INDOLOGICAL RESEARCH INSTITUTE
Use of this material (e-texts) is covered by Creative Commons license BY-NC 4.0
Catalog number: M00094
Uniform title: tāratantra

Description: 



Notes: 
Transcribed by the staff of Muktabodha under the supervision of mark S. G. Dyczkowski.

Revision 0:  May 11, 2006

Publisher : Reprinted by Bani Prakashan 1983 of original edition prior t
Publication year : 1940
Publication city : 
Publication country : India
####################################################

|| तारातन्त्रम् ||

प्रथमः पटलः |

ओं नम स्तारिन्यै * ||


कैलासशिखरे रम्ये देवदेवं महेश्वरम् |

पप्रच्छ भैरवी देवी शयनीये सुखोषिता || १/१ ||

पुरा यौ कथितौ बुद्धवशिष्ठौ कुलभैरवौ |

तेन मन्त्रेण देवेश ! सिद्धौ तौ वद मे प्रभो ! || १/२ ||


भैरव उवाच |


क्ष एव परमो देवो बुद्धरूपी जनार्द्दनः |

उग्रतारा - महामन्त्रं पञ्चार्णं परिजप्य च || १/३ ||

सृष्ट्यादिकर्मकर्ता च अजरामरतां ययौ |

वशिष्ठोप्येन माराध्य नक्षत्रलोकमागतः || १/४ ||

प्. २) योगसिद्धीश्वरो भूत्वा द्योततेऽद्यापि वल्लभे ! |

तदुद्धारमतं वक्ष्ये यतः सर्वेश्वरो भवेत् || १/५ ||

प्रणवं पूर्व्वमुद्धृत्य हृल्लेखा कुलकामिनी |

कूर्चमस्त्रं मन्त्रराजो देवद्रुम इवापरः || १/६ ||

अनेनैव समाराध्य सर्व्वेशोऽभूत् सदाशिवः |

दुर्व्वासाः - व्यास - वाल्मीकि - भारद्वाजादिकः कविः || १/७ ||

भीमसेनार्ज्जुनाद्यास्ते क्षत्रिया जयिनोऽभवन् |

इति ते कथितं देवि ! रहस्यं परमोत्तमम् || १/८ ||

गोपनीयं प्रयत्नेन यदि स्नेहोऽस्ति मां प्रति || १/९ ||


भैरव्युवाच |


त्वत्प्रसादादहं देव ! श्रुतो मन्त्रः सुरद्रुमः |

बौद्धदेवेन यच्चीर्णं प्रातः कृत्यं वदस्व मे || १/१० ||


भैरव उवाच |


प्रातःकृत्यं प्रवक्ष्यामि येन सिद्धो भवेन्नरः |

उत्तरप्रहरे मन्त्री सहस्रदलपङ्कजे || १/११ ||

कर्णिकान्तर्गते पीठे चन्द्रमण्डलसन्निधौ |

शुद्धस्फटिकसङ्काशं शुद्धक्षौमविराजितम् || १/१२ ||

वराभयकरं शान्तं प्रसन्नवदनेक्षणम् |

गन्धपुष्पादिभूषाढ्यं दयिताशक्त मानसम् || १/१३ ||

प्. ३) इति ध्यात्वा तु गुरवे पाद्याद्यै र्म्मानसै र्यजेत् |

त्रिधा वा सप्तधा वापि दशधा प्रजपेन्मनुम् || १/१४ ||

वाग्भवं पूर्व्वमुच्चार्यय गुरुं तद्दयिताभिधाम् |

श्रीपादुकां पूजयामि नमो मन्त्रो गुरुप्रियः || १/१५ ||

गुह्यातिमन्त्रतो मन्त्री समर्प्य स्तवमाचरेत् || १/१६ ||

ओं नमस्ते भगवन्नाथ ! शिवाय गुरुरूपिणे |

विद्यावतारसंसिद्धौ स्वीकृतानेकविग्रह ! || १/१७ ||

भवाय भवरूपाय परमात्मस्वरूपिणे |

सर्वाज्ञानतमोभेद भानवे चिन्मयाय ते || १/१८ ||

स्वतन्त्राय दयालिप्त विग्रहाय शिवात्मने |

परतन्त्राय भक्तानां भव्यानां भवदायिने || १/१९ ||

विवेकिनां विवेकाय विमर्षाय विमर्षिणाम् |

प्रकाशिनां प्रकाशाय ज्ञानिनां ज्ञानरूपिणे || १/२० ||

स्तुत्वाऽज्ञानेति - मन्त्रेण नमस्कारं समाचरेत् |

मूलाधारे मूलविद्या - स्वरूपां कुलकुण्डलीम् || १/२१ ||

सूर्ययकोटि प्रतीकाशां विषतन्तुतनीयमीम् || १/२२ ||

प्रसुप्तभुजगाकारां सार्द्धत्रिबलयान्विताम् |

हंसो - मन्त्रेण तस्याश्च चैतन्यं योजयेत्ततः || १/२३ ||

प्.४) पद्मषट्कं भेदयित्वा कर्णिकाधः समानयेत् |

ततश्च संस्मरेत् कौलान् गुरूनेतान् कुलेश्वरि ! || १/२४ ||

प्रह्लादानन्दनाथाख्यः सनकानन्द एव च |

कुमारानन्दनाथश्च वशिष्ठानन्दनाथकः || १/२५ ||

क्रोधानन्द सुखानन्दौ ज्ञानानन्द स्ततःपरम् |

बोधानन्दस्ततो नित्यं कारणानन्दनन्दिताः || १/२६ ||

विघूर्णनयना स्तादृक्शक्तिसङ्गविराजिताः |

ततो विन्दुस्फुरन्माध्वी - धारया तान् प्रतर्पयेत् || १/२७ ||

तस्मात्तेनैव मार्गेण स्वस्थानं प्रापयेत् पराम् |

तत्प्रभापटलै र्देवि ! पाटलं स्वं विचिन्तयेत् || १/२८ ||

इति ते कथितं देवि ! प्रातःकृत्यमनुत्तमम् |

गोपनीयं ममप्रीतिकृतेऽवश्यं सुरेश्वरि || १/२९ ||


|| इति श्रीतारातन्त्रे प्रथमः पटलः ||



द्वितीयः पटलः |


श्रीभैरव्युवाच |


श्रुतमेतन्महाभाग ! प्रातःकृत्यमहो महत् |

महाचीनाख्यतन्त्रे च त्रिविधं पूजनं हि यत् || २/१ ||

उक्तवान् बुद्धदेवेश स्तत्र योन्यर्च्चनं श्रुतम् |

मानसं यान्त्रिकञ्चैव श्रोतुमिच्छामि माम्प्रतम् || २/२ ||


प्. ५) श्रीभैरव उवाच |


मनः पूजा विधिं वक्ष्ये न्यासं पूर्व्वं शृणु प्रिये ||

अकृते न्यासजाले हि अधिकारो न विद्यते || २/३ ||

ऋष्यादिन्यासकञ्चैव कराङ्गन्यास एव च |

वर्ण व्यापकविन्यासौ पीठन्यास स्ततः परम् || २/४ ||

अक्षोभ्यश्च ऋषिः प्रोक्तो वृहती च्छन्द ईरितम् |

उग्रतारा देवतोक्ता कूर्च्चवीजसुदाहृतम् || २/५ ||

शक्तिरस्त्रं शेषवर्णाः कीलकानि भवन्त्युत |

अखिलवाग्रूपिणीमुक्त्वा हृदयाय नमो वदेत् || २/६ ||

अखण्डवाग्रूपिणीमुक्त्वा शिरसे वह्निवल्लभा |

ब्रह्मवाग्रूपिणीमुक्त्वा शिखायै वषडित्यपि || २/७ ||

विष्णुवाग्रूपिणीमुक्त्वा कवचाय इमीरितम् |

विष्णुवाग्रूपिणी नेत्रत्रयाय वौषडित्यपि || २/८ ||

सर्व्ववाग्रूपिणीमुक्त्वा अस्त्राय फडिति स्मरेत् |

षड्दीर्घमायया चैव वीजानामेव चोच्चरेत् || २/९ ||

अङ्गस्थानेऽङ्गुलीनान्तु पाणितो योजनञ्चरेत् |

आदिॡवर्णपर्ययन्तान् हृदये विन्यसेत् प्रिये || २/१० ||

एकाराद्यान् ङादिढान्तान् क्रमेण बाहुयुग्मके |

णादिभान्तान् मकारादिक्षान्तान् जङ्घाद्वये प्रिये ! || २/११ ||

प्. ६) मूलेन व्यापकं न्यस्य पीठन्यासं समाचरेत् |

हृत्सरोजे सुधासिन्धुं मध्ये द्वीपं सुवर्णजम् || २/१२ ||

परितः पारिजातांश्च मध्ये कल्पतरुं ततः |

तन्मूले हेमनिर्म्माणं द्वाश्चतुष्टय भूषितम् || २/१३ ||

मण्डपं मन्दवातेन पराक्रान्तं सुधूपितम् |

तत्र यन्त्रं प्रतिष्ठाप्य तत्र पूजां समाचरेत् || २/१४ ||

एवं पीठमये देहे चिन्तयेदुग्रतारिणीम् |

हृदिपाण्यग्रमादाय जीवन्यासं समाचरेत् || २/१५ ||

इति ते कथितं कान्ते ! न्यासजालमनुत्तमम् |

परिपाटी गुरोर्ज्ञेया न्यासानां रचनं प्रिये || २/१६ ||

ततः पूजां प्रकुर्व्वीत येन तन्मयतामियात् |

स्नायाच्च विमले तीर्थे पुष्करे हृदयाश्रिते || २/१७ ||

शिवशक्ति समायोगः सन्ध्या प्रोक्ता च तान्त्रिकैः |

विन्दुच्युतसुधाभि स्तां तर्पयेत् प्राणवल्लभे ! || २/१८ ||

तत स्तत्पपरिवारादीन् तत्शरीरे विलाप्य च |

उद्वर्त्तनादिकं दत्त्वा स्नापयेद्दिव्यवारिणा || २/१९ ||

मृदुवस्त्रेण संमार्ज्य नयने कज्जलं ददेत् |

ललाटे चैव सिन्दूरं अलक्तं चरणाम्बुजे || २/२० ||

प्. ७) चिन्तयेन्मनसा मूर्तिं सर्वालङ्कारभूषिताम् |

ततः सोऽहमिति ध्यात्वा पाद्यं दद्यात् पदोः प्रिये || २/२१ ||

मौलावर्घ्यं मुखे तोयं गन्धोऽङ्गे सर्वतः क्षिपेत् |

सुगन्धि - श्वेतलौहित्यं जवां कृष्णापराजिताम् || २/२२ ||

पदे शीर्षे तथा कर्णे कण्ठे मालां निधापयेत् |

सम्मुखे धूपदीपौ च नैवेद्यं भोजयेदथ || २/२३ ||

कारणं पललं भूयः कारणं मीनमुत्तमम् |

पुनश्च कारणं देयं ततो भर्ज्जितशालिजम् || २/२४ ||

पुनर्मद्यं ततोऽपूपशष्कुलीं देवि ! दापयेत् |

ततो मद्यं प्रदायैव नाना - तेमन - संयुतम् * || २/२५ ||

दधिक्षीराज्यसहितं दापयेदोदनं प्रिये ! |

 आचमनं ततो दद्यात्ताम्बूलं विनिवेदयेत् || २/२६ ||

ततो वै मानसं जापं कृत्वा तर्पण माचरेत् |

स्तुत्वा नत्वा तत्तदङ्गदेवता [:] प्रापयेदथ || २/२७ ||

स्व स्व स्थानं ततः शेषं शक्तिभिर्भोजयेत् स्वयम् |

ततः सोहमिति ध्यायेदात्मानं तारिणीमयम् || २/२८ ||

इदं मानसमाख्यातम् पूजनं देवि ! दुर्लभम् |

एकान्तनिर्मलं चित्तं हृदम्भोजार्च्चनात् प्रिये || २/२९ ||

प्. ८) गुर्वर्च्चोचित काले च प्रातर्मध्याह्नतोऽपि वा |

कर्त्तव्य मेतद्विधिवद्गुरुपादप्रसादतः || २/३० ||

अथातः संप्रवक्ष्यामि पूजां यन्त्रसमीरिताम् |

अथ यागगृहं गत्वा पुष्पाहरणमाचरेत् || २/३१ ||

शताभिषेकेति पदं द्विरुच्चार्य ततो वदेत् |

कूर्चास्त्रवह्निललना ताराद्यः पुष्पकर्षणे || २/३२ ||

मायां पूर्वं समुचार्य आधारशक्तिसंवदेत् |

कमलासनं ङेन्तञ्च हृन्मनुश्चासनार्चने || २/३३ ||

अर्घ्यपात्रं स्थापयित्वा पञ्चानां शोधनञ्चरेत् |

आदौ शोधनमेवोक्तं नीलतन्त्रे तव प्रिये || २/३४ ||

द्वितीयशोधने देवि ! प्रतद्धिष्णु - मनुं जपेत् |

तृतीयशोधने देवि ! त्र्यम्बकेनैव मन्त्रवित् || २/३५ ||

तद्विष्णोरिति मन्त्रेण चतुर्थशोधनञ्चरेत् |

प्रतद्विष्णुरिति मन्त्रेण स्वयम्भ्वादिविशोधनम् || २/३६ ||

शक्तेस्तु शोधनेनैव मैथुनं शुध्यति प्रिये ! |

ततो देवि ! महायन्त्रं कथयामि तव प्रिये || २/३७ ||

सयोनिं चन्दनेनाष्टपत्रमब्जं लिखेत्ततः |

चतुरस्रं चतुर्द्वारं यन्त्रं देवि ! समालिखेत् || २/३८ ||

गणेशं प्राचि संपूज्य दक्षिणे वटुकं यजेत् |

पश्चिमे क्षेत्रपालञ्च योगिनीमुत्तरे यजेत् || २/३९ ||

प्. ९) श्माशानं तत्र संपूज्यं तत्र कल्पद्रुमं यजेत् |

तन्मूले मणिपीठञ्च नानामणिविभूषितम् || २/४० ||

नानालङ्कार - भूषाढ्यं मुनिदेवैश्च मण्डितम् |

शिवाभिर्वहुमांसास्थि - मोदमानाभिरन्ततः || २/४१ ||

चतुर्द्दिक्षु शवान् मुण्डांश्चिताङ्गारास्थिभूषितान् |

(चतुर्दिक्षु शवमुण्डचिताङ्गारास्थि - भूषितम्)

हसौः सदाशिवेत्युक्त्वा महाप्रेत ततः परम् || २/४२ ||

पद्मासनाय हृदयं पीठन्यासमनुर्मतः |

लक्ष्मीः सरस्वती चैव रतिः प्रीति स्तथैव च || २/४३ ||

कीर्त्तिः शान्तिश्च पुष्ठिश्च तुष्टि रित्यष्टशक्तयः |

एताः पूज्याः पत्रदेशे क्रमेण प्राणबल्लभे || २/४४ ||

ततः पुष्पाञ्जलिं नीत्वा कूर्मतत्त्वेन कौलिकः |

हृदये द्यौतनं तेजः परिवारसमन्वितम् || २/४५ ||

यंकारादितया देवि ! शवोपरि निधापयेत् |

आं सोहमिति मन्त्रेण जीवन्यासं समाचरेत् || २/४६ ||

ततः पाद्यादिना देवि ! पूजयेदुग्रतारिणीम् |

नमः स्वाहा स्वधाञ्चैव नमो वौषट् तथा क्रमात् || २/४७ ||

ततो निवेदयामीति सर्वं दद्यान्महेश्वरि !

इदं द्रव्यं ततः प्रोच्य देवताबोधनं ततः || २/४८ ||

प्. १०) वज्रपुष्पं प्रतिच्छेदं हू/ - फट् - स्वाहा ततो वदेत् |

मूलमन्त्रं समुच्चार्य ङेन्तं नाम नियोजयेत् || २/४९ ||

ततश्च परिवाराणि पूजयेद्देवि ! कौन्तिकः |

इदं द्रव्यं समुचार्य परिवारेभ्यो नमोऽन्ततः || २/५० ||

प्रणवाद्येन मनुना कुलीनः पूजनञ्चरेत् |

अक्षोभ्यं * मौलिदेशे तु प्रागाद्यष्टदलेषु च || २/५१ ||

शक्तयोऽष्टौ भैरवांश्च द्वारेषु चतुरः सुरान् |

वायव्यादीशपर्यन्तं गुरुपङ्क्तिर्व्यवस्थिता || २/५२ ||

ततो जप्त्वा स्तवैः स्तुत्वा नत्वा च विसृजेद्धृदि |

नैवेद्यं साधकेभ्यश्च स्त्रीभ्यो दद्यान्न कुत्रचित् || २/५३ ||

इति ते कथितं भद्रे ! तारायाः पूजनं महत् |

मानसं यान्त्रिकञ्चैव नित्यं नृणामिति स्मृतम् || २/५४ ||

नाधिकारो यौनिके च स्त्रीणां मानस - यन्त्रयोः |

विधेयं पूजनं देवि ! न कुर्याद्वा निजेच्छया || २/५५ ||

|| इति श्रीतारातन्त्रे द्वितीयः पटलः ||



तृतीयः पटलः

श्रीभैरव उवाच |


अथातः संप्रवक्ष्यामि शृणु त्वं पर्वतात्मजे |

पात्रमेकं द्वयं वापि त्रयं वा पञ्च वा प्रिये || ३/१ ||

पिवेद्वीरवरश्रेष्ठो यः स रुद्र इतीरितम् |

सम्बिदानन्दयोगेन यः कारणमदो भवेत् || ३/२ ||

स एव परमानन्दो ब्रह्मसायुज्यदायकः |

तस्माद्भुक्त्वा सिद्धिमूलं साधकः कारणं पिवेत् || ३/३ ||

विनानन्दं सम्बिदायाः पानं यत्कारणस्य च |

तन्न चानन्द - जनकं बौद्धदेव - वचो यथा || ३/४ ||

पूज्योः गुरुः सदा चात्र तद्वत्तत्तनयोपि च |

तत्पत्नी सर्वभावेन सदा कौलिकपूरुषैः || ३/५ ||

तस्याः सन्तोषमात्रेन देवी तुष्टा भवेत् प्रिये ! |

तस्मात् स्तोत्रैर्धनैर्वाक्यै स्तोषयेत् ब्रह्मदायकम् || ३/६ ||

नक्तं जपविधानञ्च शृणुष्वैकमनाः प्रिये ! |

आदौ षङङ्गं विन्यस्य गुरोर्ध्यानं ततःपरम् || ३/७ ||

मन्त्रध्यानं * ततःपश्चात् देवौध्यानं ततश्चरेत् |

सेतुरूपं तत स्तारं जप्त्वा जपमथाचरेत् || ३/८ ||

प्. १२) पुनस्तारं ततो देवीध्यानं कृत्वा समर्पयेत् |

शिवोऽहं तारिणीरूपमात्मानमिति चिन्तयेत् || ३/९ ||

परिवारमयश्चाहमिति ध्यायेदनारतम् |

इति ते कथितं देवि ! रहस्यं तारिणीमयम् || ३/१० ||

न देयं पशवे तस्मात् शपथो मे त्वयि प्रिये ! || ३/११ ||

|| इति श्रीतारातन्त्रे तृतीयः पटलः ||



चतुर्थः पटलः

श्रीभैरव्युवाच |


यत् प्रसादादिदं सर्वं कुलाचारविधानकम् |

तस्यैवाद्यन्तमाहात्म्यं श्रोतुमिच्छामि साम्प्रतम् || ४/१ ||


श्रीभैरव उवाच |


गुरुः परमगुरुश्चैव परापरगुरुस्तथा |

परमेष्टिगुरुश्चैव चत्वारो गुरवः स्मृताः || ४/२ ||

ऋषिरत्र गुरुः प्रोक्तो मन्त्रदः परमो गुरुः |

परापरगुरुश्चाहं त्वमेव परमेष्टिका || ४/३ ||

सर्वेषामेव मध्ये तु प्रधानं परमो गुरुः |

गुरोर्विना महामोक्षं न काशी न च गङ्गया (?) || ४/४ ||

माहात्म्यं तस्य वक्ष्यामि येन तुष्टा च शाम्भवी |

गुरुमन्त्रेष्टदेवीनामेकत्वं परिकथ्यते || ४/५ ||

तत्पत्नी च विशेषेण परदेवीविशेषभाक् |

सरल्याऽसरला वापि निष्ठुरा वा प्रियोदिता || ४/६ ||

प्. १४) कुत्सिता व्याधिता वापि मूढाऽमूढापि वा प्रिये |

सदेष्टदेवोभावेन भावनीया कुलोत्तमैः || ४/७ ||

तत्तनुजोदितञ्चैव यद्वा साधकभाषितम् |

यत्नेनैव विधातव्यमशक्ये यत्नवान् भवेत् || ४/८ ||

वीरोच्छिष्टं विनामद्यं शक्त्युच्छिष्टं तदप्युत |

भोजयेन्निर्विकल्पेन मनसा वीरवल्लभः || ४/९ ||

पुरा प्रोक्तानि पञ्चैव एकं वा शृणु भैरवि ! |

शोधयित्वा निवेद्यैव योऽश्नीयात् स च भैरवः || ४/१० ||

सुसिद्धाः पीठसंस्था ये साधका स्तेऽर्चनाश्रयाः |

गुरु तद्दयितापुत्रपुत्री - साधकयोषितां || ४/११ ||

यत्नेच्छा वर्तते तत्तु समर्प्यं परमेश्वरि ! |

अवश्यं तारिणीमन्त्रे शक्तिपूजा विधीयते || ४/१२ ||

निजकान्तेष्ठदेवी तु पूजनीया विशेषतः |

समानदेवतामन्त्रं निजक्रान्ता जपेद्यदि || ४/१३ ||

तदा सर्वार्थसिद्धिः स्यात् तुष्टा भवति तारिणो |

शरीरार्धं स्मृता कान्ता यस्मात्तद्यत्नवान् भवेत् || ४/१४ ||

तस्याः किञ्चिच्च माहात्म्यं चीनतन्त्रे मयोदितम् |

मैथुने वर्जनीया या स्तासां विधि रिहोच्यते || ४/१५ ||

प्. १५) गुरुपत्नी गुरुसुता गुरुपुत्रबधू स्तथा |

सतीर्थस्य तु वीरस्य साधकस्य तथा प्रिये ! || ४/१६ ||

कान्ताया मन्त्रपुत्र्याश्च रमणान्नारकी भवेत् |

मैथुनस्य विधानन्तु कथ्यते शृणु भैरवि ! || ४/१७ ||

अधः कृत्वा महादेवीं स्वयं भैरवरूपधृक् |

पुरतो मूलमुच्चार्य धर्माधर्मादिकं पठन् || ४/१८ ||

गजतुण्डाख्यतत्त्वेन योजयेल्लिङ्गभैरवम् |

तस्मात् शतं विंशतिं वा जप्त्वा तेजस्तु पातयेत् || ४/१९ ||

मूलान्ते तु प्रकाशेति वचनं परिपठ्य च |

इति तं कथितं देवि ! यथोक्तं बुद्धरूपिणा || ४/२० ||

सिद्धिप्रदं समाचाराद् गोपनीयं स्वयोनिवत् || ४/२१ ||

|| इति तारातन्त्रे चतुर्थः पटलः ||



पञ्चमः पटलः

श्रीभैरव्युवाच |

त्वत्प्रसादान्महादेव ! ज्ञातमेतन्मयाखिलम् |

पुरश्चरणहीनेन मन्त्रेण न फलं भवेत् || ५/१ ||

तस्माच्च फलदानन्तु पुरश्चरणमुच्यताम् * |


प्. १६) श्रीभैरव उचाच |


अथातः संप्रवक्ष्यामि पुरश्चरणमुत्तमम् |

कुजे वा शनिवारे वा नरमुण्डं समाहरेत् || ५/२ ||

वितस्तिमात्रे खाते तु निखनेत् सङ्गवर्जितः |

तत्र नक्तं दशशतं प्रजपेन्मन्त्रसिद्धये || ५/३ ||

अनेनैव विधानेन पुरश्चर्या विधीयते |

अथवान्यप्रकारेण पुरश्चरणमुच्यते || ५/४ ||

गुरुं तद्दयितां वापि तत्सुतं तत्सुताञ्च वा |

देववत् पूजनं कृत्वा जपेत्तावद् वरानने ! || ५/५ ||

अष्टाधिकं शतं वापि पुरश्चरणमुच्यते |

अथवा मूर्द्ध्निपद्मे तु ध्यात्वा पूजां विध्याय च || ५/६ ||

अष्टाधिक सहस्रञ्च जपेद्भैरवरूपधृक् |

अनेनैव विधानेन पुरश्चरणमुच्यते || ५/७ ||

अथवान्यप्रकारेण पुरश्चरणमुच्यते |

चतुर्दशीं समारभ्य यावदन्या चतुर्दशी || ५/८ ||

सहस्रं प्रत्यहं साष्टं जपेत् सिद्धीश्वरो भवेत् |

एतत् सर्वं श्मशाने च रात्रौ वीरैर्विधीयते || ५/९ ||

इति ते कथितं भद्रे ! पुरश्चरणमुत्तमम् |

गोपनीयं प्रयत्नेन जनन्या जारवत् प्रिये ! || ५/१० ||

जीवहीनो यथा देही सर्वकर्मसु न क्षमः |

पुरश्चरणहीनोऽपि तथा मन्त्रः प्रकीर्तितः || ५/११ ||

सकृत् द्विधा त्रिधा वापि चतुर्द्धा युगभेदतः |

कर्तव्यञ्च प्रयत्नेन पुरश्चरणमुत्तमम् || ५/१२ ||

इदानीं रक्तदानस्य विधानं वरवर्णिनि ! |

ग्राम्यारण्यजलस्थानां रुधिरं प्रीतिबर्द्धनम् || ५/१३ ||

घृताक्तं मधुनाक्तञ्च विशेषात् प्राणबल्लभे ! |

जन्तुरक्तेन सम्पूर्ण - कलसात् पर्वतात्मजे ! || ५/१४ ||

तिलप्रमाणं रुधिरं निजदेहस्य शस्यते |

ललाट - हस्त - हृदय शिरोभ्रूमध्य देशतः || ५/१५ ||

स्वदेहरुधिरे दत्ते रुद्रदेह इवापरः |

ब्राह्मणो यदि वा क्षत्रो वैश्यः शूद्रश्च एव वा || ५/१६ ||

प्रदद्यान्निजरक्तञ्च मन्त्रयित्वा प्रयत्नतः |

शक्तीनां नाधिकारोऽस्ति स्वदेहरुधिरार्पणे || ५/१७ ||

मन्त्रान्तरं प्रवक्ष्यामि शृणु भैरवि ! सादरम् |

पूर्वोक्तमन्त्रराजस्य मध्यवीजत्रयं प्रिये ! || ५/१८ ||

कुल्वुका नाम देवी च महानीलसरस्वती |

एकैव हि महादेवी नाममात्रं त्रिधा भवेत् || ५/१९ ||

प्रणवव्यतिरेकेन तृतीयैकजटा भवेत् |

यथा पञ्चाक्षरी त्र्यर्णा तथा वर्णचतुष्टयम् || ५/२० ||

प्. १८) माहात्म्यं न च भेदः स्यात् साम्यमित्यभिधीयते |

इति ते कथितं तत्त्वं दुर्लभं मयका प्रिये || ५/२१ ||

गोपनीयं प्रयत्नेन योनिः परनरे यथा || ५/२२ ||

इति श्रीतारातन्त्रे पञ्चमः पटलः ||



षष्ठः पटलः

श्रीभैरव उवाच |


अथान्यत् संप्रवक्ष्यामि रहस्यं तारिणीमयम् |

उग्रादित्रयमन्त्रस्य माहात्म्यं वर्णयाम्यहम् || ६/१ ||

संक्षेपत स्तथापीह वर्णयामि महेश्वरि ! |

तारामन्त्रविदो मन्त्री कालीमन्त्रविद स्तथा || ६/२ ||

शिवादप्यधिको देवि ! नात्र कार्यश्च संशयः |

तारामन्त्रं विना देवि ! कालिकामन्त्रमेव च || ६/३ ||

नाप्नुयात् परमेशानि ! भोगमोक्षौ यशःश्रियौ |

तारिणीहृदयज्ञानी लतासाधन - तत्परः || ६/४ ||

पञ्चमप्राशनप्राज्ञो देवैरपि नमस्यते |

निजकान्ता - स्वरूपेण निजबन्धुस्वरूपतः || ६/५ ||

प्. १९) दारिद्र्येण विरोधेन न्यक्कारादिप्रयोगतः |

पीडादिना विधीयेत देवैर्भङ्गोऽत्र साधने || ६/६ ||

तस्माद्यत्नेन वीरेन्द्रो गुरवे विनिवेदयेत् |

सर्वथा सर्वयत्नेन सर्वोपास्या च तारिणी || ६/७ ||

भद्राभद्रविचारञ्च यः करोति स दुर्मतिः |

इति ते कथितं तत्त्वमनुष्ठेश्च समासतः || ६/८ ||

दर्शनाद्भक्तशाक्ता ये सुखन्ते परिभुञ्जते |

तारातन्त्रं चीनतन्त्रं कालीतन्त्रं गुरुदितम् || ६/९ ||

सर्वथा गोपनायैव शक्तिं वक्षःस्थलेऽर्पयेत् |

देयं विष्याय शान्ताय साधकाय महात्मने || ६/१० ||

विलासिने स्वन्त्राय गुरुतन्त्राय सुव्रते ! |

अन्यद्यन्नोक्तमत्रापि तत्सर्वं गुरुवक्त्रतः || ६/११ ||

विरुद्धं वेदवादेऽपि श्रोतव्यं नात्र संशयः || ६/१२ ||

|| इति श्रीभैरवभैरवीसंवादे तारातन्त्रे षष्ठः पटलः ||

[ समाप्तोऽयं ग्रन्थः ]




बुद्धवशिष्ठवृत्तान्तः

(१)

[ रुद्रयामले सप्तदशपटलः ]

वशिष्ठो ब्रह्मपुत्रोऽपि चिरकालं सुसाधनम् |

चकार निर्जने देशे कृच्छ्रेण तपसा वशी || ७/१ ||

षट्सहस्रं वत्सरञ्च व्याप्य योगादिसाधनम् |

तथापि साक्षाद् गिरिजा न बभूव महीतले || ७/२ ||

ततो जगाम क्रुद्धोऽसौ तातस्य निकटे प्रभुः |

सर्वं तत्कथयामास स्वीयाचारक्रमं प्रभो ! || ७/३ ||

अन्यमन्त्रं देहि नाथ ! एषा विद्या न सिद्धिदा |

अन्यथा सुदृढं शापं तदाग्र (त्वदग्रे) प्रददामि हि || ७/४ ||

ततस्तं वारयामास एवं न कुरु भो ! सुत ! |

पुनस्तां भज भावेन योगमार्गेण पण्डितः || ७/५ ||

ततः सा वरदा भूत्वा आगमिष्यति तेऽग्रतः |

सा देवो परमा शक्तिः सर्वसङ्कटतारिणी || ७/६ ||

कोटिसूर्यप्रभा नीला चन्द्रकोटिसुशीतला |

स्थिरविद्युल्लताकोटिसदृशी कालकामिनी || ७/७ ||

प्. २२) सर्वस्वरूपा सर्वाद्या धर्माधर्मविवर्जिता |

शुद्धचीनाचाररता शक्तिचक्रप्रवर्तिका || ७/८ ||

अनन्तानन्तमहिमा संसाराणवतारिणी |

बुद्धेश्वरी बुद्धिरूपा अथर्ववेदशाखिनी || ७/९ ||

सा पाति जगतां लोकां स्तस्या कर्म चराचरम् |

भज पुत्र ! स्थिरानन्दः कथं शप्तुं समुद्यतः || ७/१० ||

एकान्तचेतसा नित्यं भज पुत्र दयानिधे |

तस्य (स्या) दर्शनमेवं हि अवश्यं समवाप्स्यसि || ७/११ ||

एतच्छ्रुत्वा गुरोर्वाक्यं प्रणम्य च पुनः पुनः |

जगाम उदधे स्तीरे वशी वेदान्तवित् शुचिः || ७/१२ ||

सहस्रवत्सरं सम्यक् जजाप परमं जपम् |

आदेशोपि न बभूव ततः क्रोधपरो मुनिः || ७/१३ ||

व्याकुलात्मा महाविद्यां वशिष्ठः शप्तुमुद्यतः |

द्विराचम्य महाशापः प्रदत्तश्च सुदारुणः || ७/१४ ||

तेनैव मुनिना नाथ ! मुनेरग्रे कुलेश्वरी |

आजगाम महाविद्या योगिनामभयप्रदा || ७/१५ ||

अकारणमरे विप्र ! शापो दत्तः सुदारुणः |

मम पूजां न जानासि मत्कुलागमचिन्तनम् || ७/१६ ||

कथं योगाअभ्यासवशात् मत्पादाम्भोजदर्शनम् |

प्राप्नोति मानुषो देवो मम ध्यानमदुःखदम् || ७/१७ ||

यः कुलार्थी सिद्धमन्त्री महेदाचारनिर्मलम् |

ममैव साधनं पुण्यं वेदानामप्यगोचरम् || ७/१८ ||

बौद्धदेशेऽथर्ववेदे महाचीने सदा ब्रज |

तत्र गत्वा महाभावं विलोक्य मत्पदाम्बुजम् || ७/१९ ||

मत्कुलज्ञो महर्षे ! त्वं महासिद्धो भविष्यसि |

एतद्वाक्यं कथित्वा सा वायव्याकाशगामिनी || ७/२० ||

निराकाराऽभवत् शीघ्रं ततः साकाशवाहिनी |

ततो मुनिवरः श्रुत्वा महाविद्यासरस्वतीम् || ७/२१ ||

जगाम चीनभूमौ च यत्र बुद्धः प्रतिष्ठितः |

पुनः पुनः प्रणम्यासौ वशिष्ठः क्षितिमण्डले || ७/२२ ||

रक्ष रक्ष महादेव ! बुद्धरूपधराव्ययः (य !) |

अति दीनं वशिष्ठं मां सदाव्याकुलचेतसम् || ७/२३ ||

ब्रह्मपुत्रं महादेवीसाधनायाजगाम च (यः) |

सिद्धिमार्गं न जानामि देवमार्गपरोहरः |

तवाचारं समालोक्य भयानि सन्ति मे हृदि || ७/२४ ||

तन्नाशय मम क्षिप्रं दुर्वुद्धि वेदगामिनीम् |

वेदवहिष्कृतं कर्म सदा ते चालये प्रभो ! || ७/२५ ||

कथमेतत्प्रकारञ्च मद्यं मांसं तथाङ्गनां (ना)

सर्वे दिगम्बराः सिद्धाः रक्तपानोद्यता वराः |

मुहुर्मुहुः प्रपिवन्ति रमयन्ति वराङ्गनाम् || ७/२६ ||

सदा मांसासवैः पूर्णा मत्ता रक्तविलोचनाः |

निग्रहानुग्रहे शक्ताः पूर्णान्तःकरणोद्यताः || ७/२७ ||

वेदस्यागोचराः सर्वे मद्यस्त्री - सेवने रताः |

इत्युवाच महायोगी दृष्ट्वा वेदवहिष्कृतम् || ७/२८ ||

प्राञ्जलिर्विनयाविष्टो वद चैतत्कुलप्रभो ! |

मनः प्रवृत्तिरेतेषां कथं भवति पावन (नी) || ७/२९ ||

प्. २४) कथं वा जायते सिद्धिर्वेदकार्यं विना प्रभो ! |


बुद्ध उवाच |


वशिष्ठ ! शृणु वक्ष्यामि कुलमार्गमनुत्तमम् |

येन विज्ञानमात्रेन रुद्ररूपी भवेत् क्षणात् || ७/३० ||

सङ्क्षेपेण सर्वसारं कुलसिद्ध्यर्थमागमम् |

आदौ शुचिर्भवेद्वीरो विवेकाक्रान्तमानसः |

पशुभावस्थिर चेताः पशुसङ्गविवर्जितः || ७/३१ ||

एकाकी निर्जने स्थित्वा कामक्रोधादिवर्जितः |

सदा योगाभ्यासरतो योगशिक्षादृढब्रतः || ७/३२ ||

वेदमार्गाश्रयो नित्यं वेदार्थनिपुणो महान् |

एवं क्रमेण धर्मात्मा शीलौदार्यगुणान्वितः || ७/३३ ||

धारयेन्मारुतं नित्यं श्वासमार्गे मनोलयम् |

एवमभ्यासयोगेन वशी योगी दिने दिने || ७/३४ ||

शनैः शनैः कृताभ्यासाद्देहे स्वेदोद्गमोऽधमः |

मध्यमः स्वल्पसंयुक्तो भूमित्यागः परो मतः || ७/३५ ||

प्राणायामेन सिद्धिः (द्धः) स्यान्नरो योगेश्वरो भवेत् |

योगी भूत्वा कुम्भकज्ञो मौनी भक्तो दिवानिशम् || ७/३६ ||

शिवे कृष्णे ब्रह्मपदे एकान्तभक्तिसंयुतः |

ब्रह्म - विष्णु - शिवा एते वायवीगतिचञ्चला || ७/३७ ||

एवं विभाव्य मनसा कर्मणा वचसा शुचिः |

शक्तौ चित्तं समाधाय चिद्रूपायां स्थिराशयः || ७/३८ ||

ततो महावीरभावं कुलमार्गमहोदयम् |

शक्तिचक्रं सत्वचक्रं वैष्णवं नवविग्रहम् || ७/३९ ||

प्. २५) समाश्रित्य भजेन्मन्त्री कुलकात्यायनीं पराम् |

प्रत्यक्षदेवतां श्रीदां चण्डो देवगा (?) निकृन्तनीम् || ७/४० ||

चिद्रूपां ज्ञाननिलयां चैतन्यानन्दविग्रहाम् |

कोटिसौदामिनीभासां सर्वतत्त्वस्वरूपिणीम् || ७/४१ ||

अष्टादशभुजां रौद्रीं शिवमांसाचलप्रियाम् |

आश्रित्य प्रजपेन्मन्त्रं कुलमार्गाश्रयो नरः |

कुलमार्गात् परं मार्गं को जानाति जगत्त्रये |

एतन्मार्गप्रसादेन ब्रह्मा स्रष्टा स्वयं महान् || ७/४२ ||

विष्णुश्च पालने शक्तो निर्मलः सत्वरूपधृक् |

सर्वसेव्यो महापूज्यो यजुर्वेदाधिपो महान् || ७/४३ ||

हरः संहारकर्ता च वीरेशोत्तममानसः |

सर्वेषामन्तकः क्रोधी क्रोधराजो महाबलौ || ७/४४ ||

वीरभावप्रसादेन दिक्पाला रुद्ररुपिणः |

मासेनाकर्षणं सिद्धिर्द्विमासे वाक्पतिर्भवेत् || ७/४५ ||

मासत्रयेण संयोगे जायते सुरवल्लभः |

एवं चतुष्टये मासि भवेद्दिक्पालगोचरः || ७/४६ ||

पञ्चमे पञ्चवाणः स्यात् षष्ठे रुद्रो भवेद्ध्रुवम् |

एतदाचारसारं हि सर्वेषामप्यगोचरम् || ७/४७ ||

एतन्मार्गं कौलमार्गं कौलमार्गात् परं न हि |

योगिनां दृढचित्तानं भक्तानामेकमासतः || ७/४८ ||

कार्यसिद्धिर्भवेन्नारी कुलमार्गप्रसादतः |

पूर्णयोगी भवेद्विप्रः षण्मासाभ्यासयोगतः || ७/४९ ||

प्. २६) शक्तिं विना शिवोऽशक्तः किमन्ये जडबुद्धयः |

इत्युक्त्वां बुद्धरूपी च कारयामास साधनम् || ७/५० ||

कुरु विप्र ! महाशक्तिसेवनं मद्यसाधनम् |

महाविद्यापदाम्भोजनदर्शनं समवारुपसि || ७/५१ ||

एतत् श्रुत्वा गुरोर्वाक्यं स्मृत्वा देवीं सरस्वतीम् |

मदिरासाधनं कर्तुं जगाम कुलमण्डपे || ७/५२ ||

मद्यं मांसं तथा मत्स्यं मुद्रा मैथुनमेव च |

पुनः पुनः साधयित्वा पूर्णयोगी बभूव सः || ७/५३ ||

(२)

[ ब्रह्मयामले देवीश्वरसंवादे प्रथमपटले |]

ब्रह्मणो मानसः पुत्रो वशिष्ठः स्थिरसंयमी |

तारामाराधयामास पुरा नीलाचले मुनिः || ७/१३ ||

जपन् स तारिणीं विद्यां कामाख्यायोनिमण्डले |

गमयामास वर्षाणामयुतं ध्यानतत्परः || ७/१४ ||

वर्षायुतेन तस्यैवं चिरमाराधिता सती |

नानुग्रहं चकारासौ तारा संसारतारिणी || ७/१५ ||

अथासौ पितरं गत्वा ब्रह्माणं परमेष्ठिनम् |

कोपेन ज्वलितो विद्यां तत्याज पितुरन्तिके || ७/१६ ||

द्वादशादित्यसङ्काशं तपोभिर्ज्वलितं मुनिम् |

ब्रह्मा हि स मुनिं प्राह शृणु पुत्र ! वचो मम || ७/१७ ||

तत्त्वज्ञामयी विद्या तारा भुवनतारिणी |

आराधय श्रीचरणमनुद्विग्नेन चेतसा || ७/१८ ||

अस्याः प्रसादादेवाहं भुवनानि चतुर्दश |

सृजामि चतुरो वेदान् कल्पयामि स्म लीलया || ७/१९ ||

एनामेव समाराध्य विद्यां भुवनतारिणीम् |

तत्त्वज्ञानमयो विष्णुर्भुवनं पालयत्यसौ || ७/२० ||

संहारकाले च हरो रुद्रमूर्तिधरः परः (.) |

तारामेव समाराध्य संहरत्यखिलं जतत् || ७/२१ ||

------------------------------------------------------------------

वशिष्ठ उवाच |


देवानामादिभूतस्त्वं सर्वविद्यामयः प्रभो ! |

कथं दत्ता दुराराध्या विद्या मह्यमियं त्वया || ७/२३ ||

सहस्रवत्सरान् पूर्व मियमारधिता पुरा |

नीलाचले निवसता हविष्यं भुञ्जता मया || ७/२४ ||

तथापि तात ! तारिण्याः करुणा मयि नाभवत् |

ततो गण्डूषमात्रन्तु काले काले पिवन् जलम् || ७/२५ ||

आराधयामि तां देवीं वत्सराणां सहस्रकम् |

तथापि यदि नैवाभूत्तारिण्याः करुणा मयि || ७/२६ ||

तथा (दा) हमेक - पादेन तिष्ठन्नीलाचलोपरि |

परं समाधिमासाद्य निराहारो दृढव्रतः || ७/२७ ||

तामेवाकरुणां ध्यायन् जपंस्तामेव सर्वदा |

अतिवाहितवान् वर्षं सहस्राष्टकमुत्तमम् || ७/२८ ||

एवं दशसहस्रन्तु वर्षाणामहमीश्वरीम् |

कामाख्यायोनिमाश्रिय समाराधितवान् प्रभो ! || ७/२९ ||

अद्याप्यनुग्रह स्तस्या स्तथापि न हि दृश्यते |

अत स्त्यजामि दुःसाध्यां विद्यामेतां सुदुःखितः || ७/३० ||

इति तद्वचनं श्रुत्वा ब्रह्मा लोकपितामहः |

उवाच शान्तयन् पुत्रं वशिष्ठं मुनीनां वरम् || ७/३१ ||


ब्रह्मोवाच |

वशिष्ठ ! वत्स ! गच्छत्वं पुनर्नीलाचलं प्रति |

तत्रस्थितो महादेवी माराधय दृढव्रतः || ७/३२ ||

कामाख्या - योनिमाश्रित्य जगतः परमेश्वरीम् |

अचिरादेव ते सिद्धिर्भविष्यति न संशयः || ७/३३ ||

एतस्याः सदृशी विद्या काचिन्न हि जगत्त्रये |

इमां त्यक्त्वा पुनर्विद्यां अन्यां कां त्वं ग्रहौष्यसि || ७/३४ ||

इति तस्य वचः श्रुत्वा प्रणम्य पितरं मुनिः |

पुनर्जगाम कामाख्या - योनिमण्डलसन्निधिम् || ७/३५ ||

तत्र गत्वा मुनिवरः पूजासम्भारतत्परः |

आराधयन् महामायां वशिष्ठोऽपि जितेन्द्रियः || ७/३६ ||

अथाराधयत स्तस्य सहस्रं परिवत्सरान् |

जग्मुस्तारा - महादेवी - पादाम्भोजा - नुवर्तिणः || ७/३७ ||

तथापि तां प्रति प्रीता यदा नाभून्महेश्वरी |

तदा रोषेण महता जज्वाल स मुनीश्वरः || ७/३८ ||

तदा जलं समादाय तां शप्तुमुपचक्रमे |

एतस्मिन्नेव काले तु रुष्टमालोक्य तं मुनिम् || ७/३९ ||

चचाल वसुधा सर्वा सशैल - वनकानना |

हाहाकारो महानासीद्देवि ! देवेषु सर्वतः || ७/४० ||

ततो बभूव पुरत स्तारा संसार - तारिणी |

वशिष्ठ स्तां समालोक्य शशपातोवदारुणम् || ७/४१ ||

प्. २९) ततो देवी वशिष्ठेन शप्ता न फलदा भवेत् |

चीनाचारं विना नैव प्रसीदामि कदाचन || ७/४२ ||

उवाच साधकश्रेष्ठं वशिष्ठमनुनीय सा |

रोषेण दारुणमनाः कथं मा मनुशप्तवान् || ७/४३ ||

मयि आराधनाचारं बुद्धरूपी जनार्दनः |

एक एव विजानाति नान्यः कश्चन तत्वतः || ७/४४ ||

वृथैवायास बहुल (लं) कालोयं गमित स्त्वया |

विरुद्धाचारशीलेन मम तत्त्वमजानता || ७/४५ ||

उद्बोधरूपिणो विष्णोः सान्निध्यं याहि साम्प्रतम् |

तेनोपदिष्टाचारेण मामाराधय सुव्रत ! || ७/४६ ||

तदैवाशु प्रसन्नास्मि त्वयि यस्या (विप्र) न संशयः ||

[द्वितीय पटले]

श्रीभैर्व उवाच |


ततः प्रणम्य तां देवीं वशिष्ठोऽसौ महामुनिः |

जगामाचारविज्ञानवाञ्छया बुद्धरूपिणम् || ७/१ ||

ततो गत्वा महाचीनदेशे ज्ञानमयो मुनिः |

ददर्श हिमवत्पार्श्वे साधकेश्वरसेविते || ७/२ ||

रणज्जघनरावेण रूपयौवनशालिना |

मदिरामोदचित्तेन विलासोल्लसितेन च || ७/३ ||

शृङ्गारसारवेशेन जगन्मोहनकारिणा |

भयलज्जाविहीनेन देव्या ध्यानपरेण च || ७/४ ||

प्. ३०) कामिनीनां सहस्रेण परिवारितमीश्वरम् |

मदिरापानसञ्जात - मन्दमन्दविलोचन || ७/५ ||

दूरादेव विलोक्यैनं वशिष्ठो बुद्धरूपिणम् |

विस्मयेन समाविष्टः स्मरन् संसारतारिणीम् || ७/६ ||

किमिदं क्रियते कर्मं विष्णुना बुद्धरूपिणा |

वेदवादविरुद्धोयमाचारोऽसम्मतो मम || ७/७ ||

इति चिन्तयत स्तस्य वशिष्ठस्य महात्मनः |

आकाशवाणी प्राहाशु मैवं चिन्तय सुव्रत ! || ७/८ ||

आचारः परमार्थोऽयं तारिणीसाधने मुने ! |

एतद्विरुद्धभावस्य मते नासौ प्रसीदति || ७/९ ||

यदि तस्याः प्रसादं त्वमचिरेणाभिवाञ्छसि |

एतेन चीनाचारेण तदा तां भज सुव्रत ! || ७/१० ||

आकाशवाणीमाकर्ण्य रोमाञ्चितकलेवरः |

वशिष्ठो दण्डवद्भूमौ पपातातीवहर्षितः || ७/११ ||

अथोत्थायाचिरेणासौ कृताञ्जलिपुटो मुनिः |

जगाम विष्णोः शरणं बुद्धरूपस्य पार्वति ! || ७/१२ ||

अथासौ तं समालोक्य मदिरामदविह्वलः |

प्राह बुद्धः प्रसन्नात्मा किमर्थं त्वमिहागतः || ७/१३ ||

अथ बुद्धं प्रणम्याह भक्तिनस्रो महामुनिः |

यदुक्तं तारिणीदेव्या निजाराधनकर्मणि || ७/१४ ||

तत् श्रुत्वा भगवान् बुद्ध स्तत्त्वज्ञानमयो हरिः |

वशिष्ठं प्राहमज्ञानं चीनाचाराधिकारणान् (णम्) || ७/१५ ||

न प्रकाश्योयमाचार स्तारिण्याः सर्वदा मुने ! |

तव भक्तिवशेनास्मि प्रकाश्यमिह तत्परः || ७/१६ ||


बुद्ध उवाच


प्रथाचारविधिं वक्ष्ये तारादेव्याः समृद्धिदम् |

यस्यानुष्ठानमात्रेण भवाब्धौ न निमज्जसि || ७/१७ ||

समस्तशोकशमन - मानन्दादिविभूतिदम् |

तत्त्वज्ञानमयं साक्षाद्विमुक्तिफलदायकम् || ७/१८ ||

स्नानादि मानसः शौचो मानसः प्रवरो जपः |

पूजनं मानसं दिव्यं मानसं तर्पणादिकम् || ७/१९ ||

सर्व एव शुभः कालो नाशुभो विद्यते क्वचित् |

न विशेषो दिवारात्रौ न सन्ध्यायां महानिशि || ७/२० ||

वस्त्रासन - स्थानगेह - देहस्पर्शादिवारिणः |

शुद्धिं न चाचरेत्तत्र निर्विकल्पं मनश्चरेत् || ७/२१ ||

नात्र शुद्ध्याद्यपेक्षास्ति न चामेध्यादिदूषणम् |

सर्वदा पूजयेद्देवीमस्नातः कृतभोजनः || ७/२२ ||

महानिश्यशुचौ देशे बलिं मन्त्रेण दापयेत् |

स्त्रीद्वेषो नैव कर्तव्यो विशेषात् पूजनं स्त्रियां || ७/२३ ||

[ अतः परं यदुक्तञ्च तदन्यत्र प्रपञ्चितम् |]

[तृतीय पटले ]

पूजाकालं विना नैव पश्येच्छक्तिं दिगम्बराम् |

पूजाकालं विना नैव सुरा पेया च साधकैः |

आयुषा हीयते दृष्ट्वा पीत्वा च नरकं ब्रजेत् ||

[अयमेव वृत्तान्तो महाचीनाचारक्रमेऽपि सविस्तरं वर्णितः |]

(३)

[बुद्धस्य कामशास्त्राचार्यत्वं स्पष्टमुक्तं 
मीननाथकृतस्मरदीपिकायाम् |]

सारं निष्क्रम्य बुद्धादिमुनीनां प्रमुखात् श्रुतम् |

श्रीमता मीननाथेन क्रियते स्मरदीपिका ||

कामशास्त्रस्य तत्त्वज्ञा भवन्ति योषितः सदाः |

ये वै शास्त्रं जानन्ति रमन्ते वृषभा यथा ||

[महाचीनक्रमो गान्धर्वेऽपि वर्णितः |]



###########   END OF FILE  #######