####################################################
MUKTABODHA INDOLOGICAL RESEARCH INSTITUTE
Use of this material (e-texts) is covered by Creative Commons license BY-NC 4.0
Catalog number: M00101
Uniform title: visvasāratantra
Editor : Chatterji

Description: 
Typed from edition by Chatterjee published in Calcutta, Bengal end of 19th century. Printed in Bengali characters.


Notes: 
E-text transcribed by the staff of Muktabodha under the supervision of Mark S. G. Dyczkowski.

Revision 0: January 28, 2007


Publisher : 
Publication year : Pre-1900
Publication city : Calcutta
Publication country : India
####################################################





विश्वसारतन्त्रम्


प्रथमः पटलः |

प्रणम्य शङ्करं गौरीं सदानन्दविवर्द्धिनीम् |
सुखमोक्षप्रदां रम्यां महाकालेन धीमता || १ ||

क्रियतेऽदोमहातन्त्रं तन्त्राणां सारमुत्तमम् |
तत्र प्राक् पार्वती शम्भुं प्रतिपप्रच्छ तद् यथा || २ ||

कैलासे पर्वते रम्ये नानाधातुसमन्विते |
सिद्धगन्धर्वसंघैश्च सेविते पर्वतोत्तमे || ३ ||

नानामुनिसमाकीर्णे नानासुरसमन्विते |
लताजालसमाकीर्णे नानातरुसमन्विते || ४ ||

सुवर्णे मातृकावर्णे मूर्तिमद् भिरुपासिते |
ब्रह्मादौर्देवसंघैश्च सेविते पर्वतोत्तमे || ५ ||

गङ्गानिर्झरसंसक्त-वहूपाषाण शोभिते |
पार्वती प्राह देवेशं सर्वभूतहिते रतम् || ६ ||


श्रीपार्वत्युवाच |



देवदेव जगन्नाथ योगशास्त्रविशारद |
रहस्यं प्रष्टुमिच्छामि किञ्चित् त्वां भक्तवत्सल || ७ ||

गुह्याद् गुह्यतरं साक्षाद् यत् किञ्चित् सुरसत्तम |
रहस्यं वद देवेश यत् सुरैरपि दुर्लभम् || ८ ||

यन्त्राणां मन्त्रवर्णानां सृष्टिरुत्पत्तिलक्षणम् |
स्मृतिशास्त्रवर्षकृतां यत् किञ्चित् स्थिरजङ्गमम् || ९ ||

भूतं भव्यं भविष्यञ्च पाठस्य लक्षणं परम् |
शालग्रामस्य माहात्म्यं तीर्थानां पर्वतस्य च || १० ||

षट्कर्मणश्च माहात्म्यं शक्तिमाहात्म्यमुत्तमम् |
मन्त्राणां साधकानाञ्च साधनस्य महेश्वर || १२ ||

वर्षकृत्यस्य माहात्म्यं उपरागस्य वै तथा |
पत्रपुष्पस्य माहात्म्यं साध्यस्य च तथैव च || 

बलिदानस्य माहात्म्यं पशुपक्ष्यादिकस्य च |
कर्मणश्च तथा कृत्यं देहस्य च तथैव च ||

मुद्रासनस्य योगस्य धारणाध्ययनस्य च |
वर्णानां वर्णमाहात्म्यं तथा कर्तव्यकर्मणः || 

देवस्य विहितस्यापि धर्म्माधर्म्मस्य तत्परं |
युगानां युगमानस्य ज्योतिः शास्त्रस्य वै तथा ||

काव्यशास्त्रस्य माहात्म्यं शब्दब्रह्म ततः परं |
देहस्य देहयोगस्य कुण्डस्य यज्ञकर्मणः || 

ब्रह्माण्डस्य च माहात्म्यं भूतभव्यभविष्यतः |
देहस्य च तथा तस्य परलोकस्य वै तथा || 

आयुर्वेदस्य माहात्म्यं च भक्तान्नक्तं ततः परं |

कथयमास मन्त्राणां आचाराणां तथैव च | 

तस्यास्तद्वचनं श्रुत्वा विहश्य जगदीश्वरः || 

कथयामास तत् सर्वं  प्रश्नानां प्रश्नमुत्तमम् ||


श्री ईश्वर उवाच |


साधु देवि त्वया पृष्टं साधु लोकहितं परम् |
कथयिष्ये सुगोप्यं वै शृणुष्वावहिता भव || 

योगशास्त्रस्य माहात्म्यं कथयामि सुरप्रिये |
आगमन्त विना योगं न बोधयति मानवः || 

आगतः शिववक्त्रेभ्यो  गतश्च गिरिजामुखे |
मलत्रयव्यपारत्वात् तस्मादागम उच्यते || 

आदौ देहं प्रवक्ष्यामि तत् शृणुष्व युथायुथं |
विना देहे आगमस्य प्रकाशः क्रियते कुतः ||

कारणं परमब्रह्म कार्ययो हि वाचकात्मकः |
वाच्यवाचकमात्रेण तत् सर्वं वाचकं भवेत् || 

वाचावाचेन या येन परं ब्रह्मानुमीयते |
वाचको हि हरिः साक्षात् वाच्यश्च परमेश्वरः ||

आसीच्छक्तियुतो देवः सदाशिव इति श्रुतः |
शुद्धः सनातनो नित्यः सच्चिदानन्दरूपकः ||

अक्षरं परमं ब्रह्म अच्युतः शुद्धनिर्मलः |
गुणत्रयात्मकः श्वेतः सृष्टिमूलमुदाहृतः ||

सदाशिवेति विख्यातश्चित्स्वरूप इति स्मृतः |
शब्दब्रह्मात्मको विष्णुर्योगीन्द्रः सुरनायकः ||

तस्य क्रीडाविभागेन इयं सृष्टिर्व्वितन्यते |
काले मायारतः सोथ संसृजेत् सचराचरम् ||

मायया सह तस्यापि अहं तत्वं मनन्ततः |
अहं तत्वाद् विकुर्वाणः सर्वञ्च सचराचरम् ||

अहङ्कारात्मकं सर्वं जगत् स्थावरजङ्गमम् |
क्रीडया सकलं विश्वं संसृजेज्जगदीश्वरः ||

इच्छावतेभा उत्पात्य वहवो जज्ञिरे पुरा |
विघ्नाश्च जज्ञिरे पूर्वं धर्मकर्म ततः परम् ||

धर्मो हि शास्त्ररूपेण योगेन जायते प्रिये |
विघ्नानां पूजनं तत्र ततः कुर्ययाद् विधानतः ||

अथ [अर्थ] योगं  प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने |
सदाशिवाद् भवेदिच्छा कालयोगसमन्विता ||

गुणक्षोभकरी सा तु सर्वसंमोहकारिणी |
आद्या परा महामाया नित्यानिष्टविनाशिनी ||

सुखदा शुभदा नित्या सर्वभूतेषु संस्थिता |
न मायायोगयुक्तेन सृष्टिरेषा भवेदिति ||

(प्. २) यदा तुष्टा भवेन्माया तदा सिद्धिमुपालभेत् |
दैवी ह्येषां गुणमयी सर्वभूतसमन्विता ||

तस्याः क्रीडाविभागेन सृष्टिरेषा भविष्यति |
यस्यां सर्वं समुद्भूतं यस्यामद्यापि तिष्ठति ||

लयमेष्यति कालान्ते तस्मै [तस्यै] देव्यै नमो नमः |
या ब्राह्मी वैष्णवी रौद्री देवी प्रज्ञा शिवा तथा || 

सर्वभूतस्थिता माया तस्मै [तस्यै] देव्यै नमो नमः |
दर्पणप्रतिबिम्बेन यथा माया प्रदृश्यते ||

बहूउमिथ्या यथानित्यं तथा सृष्टिषु पार्वति |
माया सेच्या सदा नित्या माया पूज्या सदा प्रिया ||

माया स्तुत्या सदा देवि वन्दनीया पुनः पुनः |
मायया तु विना सृष्टेर्नास्ति उत्पत्तिकारणम् ||

सर्वत्र सर्वभूतेषु स्थावरेषु चरेषु च |
ज्योतिर्ब्रह्ममयीं देवीं लक्षते सचराचरम् ||

लोभमोहकामक्रोधाः सगुणा निर्गुणा तथा |
कालयुक्ता यदा सैव तदा सर्वं विधीयते ||

कालमायामयी भूत्वा गुणक्षोभं नयेत् सदा |
कालेन प्रेरयेन्मायां सृष्टेरुत्पत्तिहेतवे ||

या मूलप्रकृतिः प्रोक्ता सा माया परिकीर्तिता |
यो ह्ययं सदाशिवः प्रोक्तः स एव पुरुषः परः || 

एकं ब्रह्म द्विधा भूत्वा सृष्टिरेषा विधीयते |
अर्द्धेन पुरुषो भूत्वा अर्द्धेन वनिता तथा ||

तावुभौ तु समौ भूत्वा सृष्टिव्यक्तिं नयेत् सुधीः |
यथा सदाशिवः प्रोक्तस्तथा माया प्रकीर्तिता ||

यथा माया तथा चार्द्धा तथा चैव सदाशिवः |
यथा गृहे प्रदृश्येत गृहिणी गृहपालयोः ||

तथा शिवस्य सा नित्या शिवानी मूलरूपिणी |
गृहिणी परिहीनस्य यथा गृहपतेर्गतिः ||

तथा भवति देवेशि तथैव च सदाशिवः |
तस्मान्माया सदा वन्द्या पुजनीया परात् परा ||

ब्रह्मा विष्णुश्च रुद्रश्च ईश्वरोऽन्ये च ये पराः |
सर्वे ते मायया देहं लभन्ते नात्र संशयः || 

अर्च्चियो ये यथा भूमौ भास्करस्य गभस्तयः |
ब्रह्मवस्तु तथा भूत्वा मायया व्यापकं महत् ||

न तु ब्रह्मातिरिक्तः स्यात् जगत् स्थावरजङ्गमम् |
मायया वशगाः सर्वे ब्रह्म-विष्णु-शिवादयः ||

न मायावशगाः केचिन् महाकालवचो यथा |
सर्वदा सर्वभावेन माया सेव्या दिवानिशम् ||

स्थूलं प्रकाशयेत् सूक्ष्मं स्थूलं सूक्ष्मार्थमाश्रयेत् |
न हि स्थूलाद् विना देवि सूक्ष्मं याति प्रकाशनम् ||

यदिहास्थि तदान्यत्र यन्नेहास्थि न तत् क्वचित् |
आगमस्य समो ग्रन्थः सदा नास्थीह भूतले ||

किमन्यैरसदालापैर्यत्रायुर्व्ययतामिषात् |
निद्रया ह्रियते देवि व्यवायेन च वायवः ||

दिवाचार्थेह या देवि कुटुम्बभरणेन च |
सर्वत्र सर्वकालेषु जाग्रत् स्वप्नसुषुप्तिषु ||

वन्दनीया सदा स्तुत्या पूजनीया च सर्वदा |
श्रोतव्या कीर्तितव्या च माया नित्या नगात्मजे ||

यदा माया भवेत् तुष्टा आद्या संवित्प्रदायिनी |
हरिर्ब्रह्मा शिवः सर्वे लभेयुस्तोषमुत्तमम् ||

ब्राह्मणाः क्षत्रिया वैश्याः स्त्रियः सर्वं महेश्वरि |
श्रोतव्या कीर्तितव्या च हरेर्माया दिवानिशम् ||

अथ सृष्टिं प्रवक्ष्यामि स्थूलबोधस्य हेतवे |
स्थूले निर्जित्य चात्मानं तदा सूक्ष्मं विशेद् धिया ||

(प्. २ब्) यत् तु सूक्ष्मं महेशानि तत्सृष्टेर्गोचरं न हि |
अनुमानेन तद्भाव्यं तत् सर्वं शास्त्रवर्त्मना ||

सूक्ष्मं यत् परमं ब्रह्म तत् दुर्गे गोचरम् न हि |
तत् तु सर्वं समाधौ च तत् सर्वं शास्त्रवर्त्मना ||
$$$$$$$$$$$$$$$
सूक्ष्मं यत् परमं ब्रह्म आत्मनोगोचरं न हि |
तत् सुभाव्यं महेशानि तत् सर्वं शास्त्रवर्त्मना ||

सर्वेषां लोचनं देवि बुद्धिशास्त्रं प्रचक्षते |
स्थिरचित्तेन भक्त्या च असं सर्गसमन्वितैः ||

श्रोतव्यं सर्वदा शास्त्रमागमः सर्वकालतः |
श्रवणाज्जायते भक्तिर्भक्त्या चैव प्रपूजयेत् ||

पूजनाज्जायते ज्ञानं ज्ञानाद् भूतानि शोधयेत् |
आत्मनः शुद्धितां प्राप्य दृढचित्तः प्रजायते ||

दृढचित्ते समाधिः स्यात् समाधेर्मोक्ष उच्यते |
मायासेवां विना न स्यात् मुक्ति ज्ञानञ्च शोभनम् ||

चतुर्विधविधानं स्यात् पुर्वादिषु यथाक्रमम् |
पृथिव्या यधादेशे च सुमेरुः पर्वतः स्थितः ||

तत् पूर्वादिषु विज्ञेयः सर्वशास्तेष्वयं विधिः |
आचारो मन्त्र यन्त्राणां देशभेदे च सर्वतः ||

कर्तव्यं सर्वभावेषु महाकाल वचो यथा |
विद्या वा पाथवाविद्या द्वावेते मायया वृते ||

विद्या तु सर्वदा सेव्या नापविद्या कथञ्चन |
या विद्या सा महामाया सा तु सेव्या सदा बुधैः ||

अविद्या कर्मबन्धः स्यात् बन्धाज्ज्ञानं विनश्यति |
ज्ञाननाशात् भवेद्धानिर्हानौ संसरणं पुनः ||

संसारात् तु भवेद्धानिघोरं नरकमेव च |
तस्मादविद्यां कुत्रापि न सेवेत् मोक्षमिच्छुकः ||

शिवस्तु द्विविधः प्रोक्तः सगुणो निर्गुणस्तथा |
निर्गुणः प्रकृतेरम्यः सगुणः सकलात्मकः ||

सकलात्मकादियं सृष्टिः कथ्यते ब्रह्मणा पुरा |
सगुणं निर्गुणं वापि कथ्यते शृणु पार्वति ||

यदुक्तं ब्रह्मणा पूर्वं यदुक्तं विष्णुना पुरा |
सदाशिवेन यत् प्रोक्तं तत् सर्वं प्रवदाम्यहम् ||

ऋषिभिस्तु पुराप्रोक्तं भारतीं शुभलक्षणाम् |
तान्ते सर्वं प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने ||

वाच्यं हि परमं ब्रह्म वाचका अक्षराः स्मृताः |
आश्रयाश्रयिभावेन तत् सर्वं प्रवदाम्यहम् ||

क्षरतीति क्षरः प्रोक्तः सर्वतन्त्रसमन्वितः |
तन्नास्ति यत्र तत्रापि अक्षरः परिकीर्तितः ||

यथा धातुषु देहस्य उत्पत्तिः परिकीर्तिता |
तत्र यत् परमं ब्रह्म तत् सर्वं प्रवदाम्यहं ||

सदाशिवो भवेदग्निस्तदा घोषस्ततः परः |
अघोषश्चैव संघोषो महाप्राणस्ततः परः ||

महाप्राणात् सुघोषश्च तस्माच्चैव अनाहतः |
अनाहताद्धनिश्चैव तस्मान्नादः सुरेश्वरि ||

नादाद् तवेत्तदा बिन्दुर्बिन्दुन्तु शशिसुर्यययोः |
(प्. ३) शैवात्मिका भवेत् सृष्टिः सृष्टिरेषा विधा स्मृता ||

सा सृष्टिः सर्वतन्त्रेषु कीर्तिता सात्विकी शुभा |
अथ शैवात्मिका सृष्टिः कथ्यते क्रमयोगतः ||

शिवः शक्तियुतः साक्षात् सा हङ्कारसमन्वितः |
न हि शक्तिं विना देवि सृष्टिरेषा विधीयते ||

क्षेत्रं विना यथा चैव वीजोत्पत्तिर्न दृश्यते |
शक्तेरिच्छा भवेद् देवि यदा सृष्टिस्तदा भवेत् ||

दर्पणप्रतिबिम्बेषु प्रतिबिम्बं महेश्वरि |
यपेयं सृष्टिरुत्पत्तिः कथ्यते शृणु पार्वति ||

सृष्टिस्तु द्विविधा चासीत् मानसी मैथुनी तथा |
पुराकृतयुगे सृष्टिर्मानसेभूत् प्रजापतेः ||

तेनैच्छत् कामाकर्माणि वासुदेवपरायणा |
तत्र क्रोधमभुद्विष्णो रूपसर्गस्ततः परम् ||

ते तु क्रोधरशात् सर्वे जगत् क्षयपरायणाः |
रजोगुणात्मिका सृष्टिस्तदा भवति तत् परा ||

चन्द्रसूर्यात्मकोबिन्दुर्नादश्च त्रिगुणात्मकः |
चन्द्रसूर्यात्मकामन्त्राः कथिताः पद्मयोनिना ||

बिन्दुः शिवात्मको ज्ञेया नादश्च जगदीश्वरी |
शक्तेः सम्भोगमात्रेण भवेन्नादः क्रियापरः ||

नादाद् भवेन्महाबिन्दुः स च कर्मपरायणः |
बिन्दुः सर्वात्मकः सर्वशास्त्रेषु परिकीर्तितः ||

ब्रह्मा विष्णुश्च रुद्रश्च त्रिविधा परिकीर्तिताः |
रजः सत्वः तमश्चैव त्रिगुणाः सर्वसम्मताः ||

सर्वेषु भूतवर्गेषु त्रिगुणाः परिकीर्तिताः |
देवता त्रिविधा देवि तमोरजः समत्वयुक् ||

तेषां तु लक्षणं तत् तत् पश्चात् सर्वं वदाम्यहम् |
बिन्दौ भवेन्महादेवि शब्दब्रह्मशिवात्मके ||

गुणत्रयं भवेद् बिन्दौ सिद्धयः शुभदायकाः |
योगशास्त्राणि तत्रैव जायन्ते कमलानने ||

तत्त्वशास्त्राणि तत् पश्चात् मोक्षशास्त्राणि तत् परम् |
ज्ञानशास्त्राणि तत् पश्चात् पुराणानि ततः परम् ||

महापुराणशास्त्राणि पारहंस्यानि तत् परम् |
दीनांशतत्वशास्त्राणि जायन्ते तदनन्तरम् ||

ब्राह्मणाः क्षत्रिया वैश्याः सर्वे बिन्द्वात्मकाः स्मृताः |
वेदशास्त्रादयः सर्वे सर्वे बिन्द्वात्मकाः स्मृताः ||

अथ बिन्दोर्विभागेन शब्दस्त्वेको भवेन्महान् |
अवाचां परमं ब्रह्म अदृश्यञ्च विशेषतः ||

शब्दब्रह्म हि तत् प्राहूः सर्वागमविशारदाः |
अथ कामाञ्च यद् वस्तु ज्ञानेन परिगीयते ||

शब्दब्रह्मं तदेवाहूः सर्वतन्त्रविशारदाः |
सुप्तोश्यानावरोहत्वात् प्रोक्तोनेतादृशोरवः ||

शब्दक्षेत्रेति त्वां प्राह साक्षाद् देवः सदाशिवः |
अनाहतेषु चक्रेषु स शब्दः परिकीर्त्त्यते ||

अनाहतं महाचक्रं हृदये सर्वजन्तुषु |
तत्र ओङ्कार इत्युक्तो गुणत्रयसमन्वितः ||

शिवोब्रह्मा तथा विष्णुरोङ्कारेषु प्रतिष्ठिताः |
अकारश्च भवेद् ब्रह्मा उकारः सच्चिदात्मकः ||

मकारो रुद्र इत्युक्त इति वर्णस्य कल्पना |
अकारे च भवेद् विष्णु रुकारे च प्रजापतिः ||

मकारे च भवेद् रुद्र इति वा वर्णनिर्णयः |
(प्. ३ब्) इत्येरं सर्वतन्त्रेषु कथिता पद्मयोनिना ||

तस्मिन्नेव क्षणे बिन्दुः स भवेद् द्विविधः प्रिये |
भक्ति युक्तात्मको बिन्दुरिति वेदेषु निश्चयः ||

रौद्री वामा तथा ज्येष्ठा त्रिविधा शक्तिरुत्तमा |
रौद्री रुद्रप्रिया शक्तिः सदा रुद्रगुणान्विता ||

वामा तु विष्णुसंशक्ता वैष्णवो तदगुणान्विता |
ज्येष्ठा तु ब्रह्मणः शक्तिः सृष्टिरुत्पत्ति लक्षणा ||

रजो गुणान्विता सृष्टिर्ज्येष्ठा सर्वसमन्विता |
तमोगुणान्विता शक्तिर्वैष्णवी सर्वसम्मता ||

या तु रौद्री महाशक्तिः सा शुभा परिकीर्तिता |
सात्त्विका सा महाशक्तिः शिवस्य वचनं यथा ||

सदाशिवात् परं किञ्चित् शिवमेरुं प्रचक्ष्यते |
तस्य शक्तिर्भवेद् देवि या शक्तिस्तामसी मता ||

सदाशिवस्य देवेशि शक्तयो वहूधाः स्मृताः |
इच्छाशक्तिर्ज्ञानशक्तिः क्रियाशक्तिस्ततः परा ||

शिवस्य विविधा शक्तिर्विमलाद्याः शुभप्रदाः |
विमलोत् कर्पिणी ज्वाला क्रिया सत्या ततः परा ||

योगा प्रह्वी तथैशानी उग्राणी च पुनः पुनः |
ब्रह्माण्याद्याः शक्तयश्च जगदेतच्चराचरम् ||

ब्राह्मी माहेश्वरी चैव कौमारी वैष्णवी तथा |
वाराह्यनन्तरेन्द्राणी चामुण्डा कमला पुनः ||

ततो नानाविधा चैव शक्तयो वहूधा मताः |
सर्ववर्णात्मिका शक्तिः सदा पूर्व शिवस्य च ||

भूतं भव्यं भविष्यञ्च यत् ब्रह्माण्डसमुद्भवम् |
सर्वं शिवस्य देवेशि शक्तिः सर्वसमन्विता ||

नहि शक्तिं विना विश्वं क्षणमात्रं प्रदृश्यते |
शक्तिभिः पुरितं विश्वं सर्वं स्थावरजङ्गमम् ||

आश्रयाशयि भावेन संप्राप्याद्यापि तिष्ठति |
अथ बिन्द्वात्मिका शक्तिः सा रौद्री परिकीर्तिता ||

अथ नादात्मिका शक्तिः सा ज्येष्ठा परिकीर्तिता |
अथ वीजोद्भवा शक्तिः सा वामा परिकीर्तिता ||

वामा तु वामदेवस्य शक्तिः सा प्रकृतिः शुभा |
शब्दब्रह्म इति प्राहूः सर्ववेदविदो जनाः ||

शब्दस्तु शब्दमात्रं स्यात् ब्रह्मेति परमं पदम् |
कथं शब्देन ब्राह्मेण एकत्वं प्रतिबुध्यते ||

वाच्यवाचकशब्देन ब्रह्मशब्देन वा प्रिये |
एकत्वमुह्यते सर्वं शब्दब्रह्म तदुच्यते ||

यथा धातुं विना देवि देहस्य धारणं न हि |
तथा जीवं विना देवि न धातुः प्रतिबुध्यते ||

धातुजीवात्मनो चैक्यं यथा देवेषु गीयते |
शब्दब्रह्म पदादेकं तथैव परिकीर्त्यते ||

एकत्र देहयोगेषु जीवात्मा परमात्मना |
तथैव सर्वतन्त्रेषु शब्दब्रह्मेति कीर्त्यते ||

न हि ब्रह्म विना शब्दः प्रकाशात्मा भवेत् स्वयम् |
शब्दब्रह्मेति तत् सर्वं भूतं भव्यं भविष्यकम् ||

प्रकाशमभिधीयेत यथा सुर्ययो दिवानिशम् |
अनुमानेन तत्सर्वं शब्दार्थञ्च धिया स्मरेत् ||

अचिन्त्यो हि यदाब्रह्म प्रकाश उपजायते |
तदा तस्यापि शब्दार्थं प्रत्यक्षमुपजायते ||

(प्. ४) तत् प्रत्यक्षेण तत् सर्वं तत् तद्वस्तुषु जायते |
अथ बिन्दो महेशानि लक्षणं परिकीर्त्त्यते ||

रिन्दोः प्रकाशात् सर्वे वै कालपादादयः क्रमात् |
कालाद् भवेन्महाबिन्दुर्बिन्दुः शक्तिसदात्मकः ||

अजायन्ते जगत् साक्षि ब्रह्म-विष्णु-शिवादयः |
काल योगाद् भवेन्नादः स च सर्वगुणान्वितः ||

नादाद् भवेत् तदा देवि क्रियायोगदायस्त्विमे |
नादाद् भवेत् तदा देवि पञ्चाशन्मातृकाः क्रमात् ||

अकारादि क्षकारान्ताः स्वरास्तन्त्रसमन्विताः |
पूर्वे ह्रस्वाः परे दीर्घाः षण्तास्तु तदनन्तराः ||

ऋ ॠ ऌ ॡ तथा सप्ताः सर्व तन्त्रसमन्विताः |
कादिमान्ताभवेत् प्पर्शाः सर्वतन्त्रसमन्विताः ||

या दिक्षान्तास्तु ये वर्णास्ते वर्णास्तन्त्रसम्मताः |
धातवः सर्वतन्त्रेषु यादिवान्ताः शुभप्रदाः ||

उष्माणः शषसहाज्ञेया अस्थिमज्जादयः शुभाः |
लक्षौ वर्णौ परात्मानौ जीवात्मपरमात्मकौ ||

मकारान्तानि तत्वानि वर्णानि कीर्तितानि वै |
जीवे प्राणे मनोबुद्धौ महदहङ्कारसंयुते ||

मादितान्तो महाभुते कर्णे त्वचि च चक्षुषि |
जिह्वा ग्राणे वाचि पाणौ पायुपादे च लिङ्गके ||

भुतेषु ङादिकान्तस्य हृदये मण्डलत्रय |
रादिवान्तानि संचिन्ता षडङ्गानि च धातुषु ||

एवं संचिन्ता वर्णानि सृष्टेरुत्पत्तिलक्षणम् |
शब्दब्रह्मति देवेशि सर्वतन्त्रेषु सर्वदा ||

वर्णात्मनाविर्भवति पद्यपद्मानि भेदतः |
पञ्चाशद्वर्णबीजाच्यं चराचरमिदं जगत् ||

देवता ब्राह्मणा देवि सर्ववर्णात्मिकाः स्मृताः |
अथ बिन्दुद्भवाः सर्वे भूतात्मानः सुरासुराः ||

अथ बिन्दुद्भवः शब्दस्तस्मादाकाशसम्भवः |
आकाशात्तु भवेत् स्पर्शः स्पर्शाद्वायोः समुद्भवः ||

अथ वायोर्भवेत्तेजस्तेजसोग्निसमुद्भवः |
रसोग्नेस्तु भवेत्तस्माद्रसाज्जलसमुद्भवः ||

जलाद्भवेत्तदा गन्धस्तस्मात्तु पृथिवी स्मृता |
गन्धादिपञ्चसंयुक्ता गुणाभुमेः सुरेश्वरि ||

चतुर्गुणं जलं ज्ञेयं वह्नेर्वायोर्गुणास्त्रयः |
आकाशश्य द्विधाप्रोक्तो गुणोलक्षितलक्षणः ||

आकाशात् द्विगुणं प्रोक्तमनिलञ्च ततः परम् |
तस्मात् तु द्विगुणं वह्निर्वह्नेस्तु द्विगुणं जलम् ||

जलात् तु द्विगुणा पृथ्वी समाना वा प्रकीर्तिता |
अथावा सगुणं प्रोक्तं भूतं तन्त्रसमन्वितम् ||

पृथिव्यामोषधिर्जाता ओषधेरन्नमेव च |
अन्नाद्भवेत् तदा देवि ब्रह्माण्डं शशिसुर्ययोः ||

शशिसुर्यात्मकं सर्वं चराचरमिदं जगत् |
अचरा बहुधा देवि गिरिवृक्षादि भेदतः ||

ते सर्वे तु चराज्ञेयाः शङ्करेण च भाषिताः |
जङ्गमा विविधाः सन्ति पशुपक्ष्यादि भेदतः ||

चरास्तु त्रिविधा ज्ञेयाः स्वेदाण्डजजरायुजाः |
स्वेदजाः क्रमिदं शाद्या अण्डजाः पन्नगादयः ||

जरायुजाश्च वहवः सर्वे वै मानुषादयः |
मनुष्यः सर्वतन्त्रेषु भवेदिति जरायुजः ||

पञ्चभूतात्मकं सर्वं कथितं पद्मयोनिना |
(प्. ४ब्) पञ्चभूता महाभूतैर्व्याप्तं सर्वं चराचरम् ||

शब्दस्पर्श रूपरसगन्धाश्च परिकीर्तिताः |
महाभूतानि देवेशि कथितानि मनीषिभिः ||

आकाशञ्च तथा वायुरग्निरापस्तथा धरा |
भूतानि कथितान्येव स्थूलरूपेण पार्वति ||

देहश्च तुर्विधोज्ञेयो जन्तोरुत्पती भेदतः |
उद्भिज्जः स्वेदजोण्डोऽखश्चतुर्थश्च जरायुजः ||

उद्भिद्य भुमिमुद्गच्छुत्युद्भिदः स्थावरस्तु सः |
निर्दिष्टः स्कन्दविटपपत्रपुष्पफलादिभिः ||

पञ्चभूतात्मकं सर्वं क्षामधिष्ठाय जायते |
अतायोन्यग्निपवननभसां समवायतः ||

स्वेदजः सिद्यमानेद्योभुवह्न्यद्भ्यः प्रजायते |
षुक्मत्कुनकीट्याद्याः प्रियाद्याः क्षणभङ्कुराः ||

अण्डजोवर्तुलीभूतात् शुक्रशोणितसम्भवात् |
कालेन भिन्नात् पुर्णात्मा निर्गच्छन् प्रक्रमिष्यते ||

अहिगोधादयो भेकशिण्डमारादयश्च ये |
जरायुजो ग्रामगतः क्रियते सृष्टिसम्भवः ||

प्रजायते चतुर्विंशतत्तसंयुक्तदेहवान् |
स्वस्तानाच्च च्युतात् शुक्राद् बिन्दुमादाय मारुतः ||

एवं सर्वत्र देहेषु जायते च जरायुजाः |
उत्पत्तिस्थितिरूपेण संहारेण शिवप्रिये ||

ब्रह्माणी वैष्णवी भुत्वा तथा रौद्री भवेत् परा |
पञ्चभूतकला देदि शृणुष्व सर्वसिद्धिदाः ||

शान्तातीता तथा शान्तिर्विद्या च संप्रतिष्ठिता |
निवृत्तिरेषा कथिता पञ्चभूतकला प्रिये ||

उत्पत्तिरेषा कथिता तन्त्रेषु परमेश्वरि |
संहारा व्युत् क्रमेणैव आकाशान्ता प्रकीर्तिताः ||

मण्डलान्येव भूतेषु परिमीतानि यत् शृणु |
आकाशमण्डलं प्रोक्तं वर्तुलं सर्वसम्मतम् ||

षट्कोणमण्डलं वायोस्त्रिकोणन्तु विभावसोः |
अष्टास्रं वरुणस्यापि चतुरस्रं धरागतम् ||

त्रिकोणन्तु भवेद् वायोस्त्रिकोणं वरुणस्य च |
इति वा सर्वतन्त्रेषु कथितं पद्मयोनिना ||

अर्द्धेन्दुसन्निभं व्ट्तं जलस्य इति वा प्रिये |
त्रिकोणं स्वस्तिकोपेतं वह्नेः सर्वसुखावहम् ||

षड् बिन्दुलाञ्छितं वृत्तं मण्डलं गगनस्य च |
शुक्लवर्णं जलस्यापि गौरवर्णन्तथा परे ||

भूतानि सर्वभुतेषु कथितानि मनीषिभिः |
पृथिव्यां सर्वभूतानि जायन्ते स चराचरम् ||

श्रोत्रं त्वक् लोचनं जिह्वा घ्राणं बुद्धिन्द्रियाणि च |
वाक् पाणिपादपायुपस्थानि कर्मेन्द्रियाणि च ||

वचनादाने च गतिः विसर्गानन्दकौ च संप्रोक्तावागाद्यार्थाः |

मनोबुद्धिरहङ्कारं चित्तमपि च कारणम् |
भुतेन्द्रियेन्द्रियार्थे वा दृष्टञ्च पञ्चविंशतिः ||

सत्वं रजस्तम इति प्रधानाः परिकीर्तिताः |
एतैरुक्तानि भूतानि कथितानि मनीषिभिः ||

अथ बिन्दुद्भवाः सर्वे विकाराः स्थवरादयः |
मनोबुद्धिरहङ्कारश्चित्तञ्च सर्वस्म्मतम् ||

कामक्रोधौ लोभमेहौजरा च मरणादयः |
अथ हिंसयदयः सर्वे तमोगुणयुतानताः ||

(प्. ५) ये निवृत्ता महात्मानन्ते तु सत्वगुणाम्बिताः |
इच्छायुक्ताश्च ये सर्वे ते सर्वे राजसाः स्मृताः ||

अतः कलौ महेशानि राजसास्तामसा वहूः |
नास्ति देवि कलौ कुत्र सत्ववान् पुरुषः क्वचित् ||

रजोगुणाः कर्मपयाः दुःखेषु सुखबुद्धयः |
अत्र कर्मादिसिद्धिः स्यात् कथिता पद्मयोनिना ||

राजसास्तामसा ये तु तामसा अधमाः स्मृताः |
इन्द्रियस्था महादेव्याः शक्तयन्तद् गुणाःन्विताः ||

अथ बिन्द्वात्मिकाः सर्वाः सर्वतन्त्रेषु कीर्तिताः |
धातवस्तत्र जायन्ते सर्वभूतसमन्विताः ||

त्वगसृङ्मांसमेदोऽस्थिमज्जशुक्राणि धातवः |
वातपित्तकफा दोषा दुख्याश्च स्युः सप्तधातवः ||

हकारादि लकारान्ताः पञ्च बीजानि तानि ते |
कीर्तयिष्यामि विधिना भुतोत्पत्तौ क्रमेण तु ||

ह ष व र ल कारश्च क्रमेण परिचिन्तयेत् |
अथ बिन्द्वात्मनः शन्तोर्जायन्ते कमलानने ||

एकत्र योगयुक्तेन देहिदेहस्य सम्भवः |
अथ देहात्मकाः सर्वे ब्रह्माविष्णुशिवादयः ||

भिद्यमाने महात्मानन्ते सर्वे ब्राह्मनादयः |
तेषु वेदविदः सर्वे ये ते देवि सुरासमाः ||

विद्याविद्ये शिवः साक्षात् द्वौ तनु परिकीर्तितौ |
या तु विद्या युता देवि सा पुज्या सुरनायकैः ||

अविद्या या तनुः प्रोक्ता सापि भुज्या पशोः समा |
विन्द्वार्भरं त्रिकालञ्च परमात्मादिलक्षणम् ||

असंक्षयञ्च तत् सर्वं सुक्ष्मातिसुक्ष्मसंयुतम् |
निमिषाद्यास्तथा माया दिवसाश्च तथा निशा ||

पक्षमासाश्च ऋतवश्चायनो वत्सरं पुनः |
युगञ्च युगमानञ्च तथा मन्वन्तराणि च ||

महाप्रलयपर्यान्तं सर्वं बिन्द्वात्मकं स्मृतम् |
अथवा स्यान्महेशानि बिन्दुनादात्मकं जगत् ||

मूलभूतात् तदाव्यक्ताद् विकृतात् परवस्तनः |
आसीत् किल महत्तत्वं विकारमयसम्भवम् ||

महत्तत्वाधङ्कारस्त्रिविधः परिकीर्तितः |
विविधास्त्रिविधाश्चैव  गुणानां मानयोगतः ||

वैकारिकस्तैजसश्च तामसश्च अहंत्रिधा |
वैकारिकादहङ्काराद् भवेयुः सुरपालकाः ||

इन्द्रादयः सुराधीशाः सर्वेहङ्कारसम्भवाः |
अवतारस्तथा सर्वे स्मृता वैकारिकाः प्रिये ||

मायया मोहितधियः सर्वावस्तवलिप्सरः |
न मायासेवया पुर्वं मुर्तिर्न भवति प्रिये ||

आधाय वारिणा बीजं गगणं युगपदाविशेत् |
मुखे वाणी चन्द्रसुर्यौ चक्षुषी वरुणं वसेत् ||

नासादग्नौ तु नासाभ्यां सगुणेन समन्वितौ |
लौभमोहौ तथाचौष्ठौ यमस्तु दशने ततः ||

दिशः कर्णौ तथा मघाः कालपाशे भुजे तथा |
इन्द्रस्तु तनुयग्मे च धर्मपुष्ठेऽधर्मकरः ||

नाभौ ब्रह्मा तथोपस्थे भगे लक्ष्मीस्ततः परम् |
गुह्ये मित्रं तथा पादौ विष्णुः साक्षात् ततः परम् ||

(प्. ५ब्) सर्वत्र सगुणेनैव गणमाविश्य पार्वति |
विकारमनुभुयात् तु शरीरमनुकम्पयेत् ||

वैकारिकादलङ्काराद्देवतैकादशन्तथा |
दिग्वातार्कप्रचेतोऽग्रिहारीन्द्रोपेन्द्रमित्रकाः ||
 
अहङ्कारात्तैजसात् तु इन्द्रियाणि दशाभवन् |
तन्मात्रक्रमयोगेन सर्वं तत्र गुणागुणम् ||

भूतादिकादहङ्कारात् पङ्चभूतानि जज्ञिरे |
अहङ्कारात्मकं सर्वं देवि स्थावरजङ्गमम् ||

रिकारान्तेऽभवन्नष्टौ युक्तान्ते त्वविकारिणः |
विशुद्धं निर्मलं यत् तु तद्युक्तं परिकीर्तितम् ||

कर्मणा जायते जन्तुण् कर्मणैव प्रलीयते |
देहे प्रनष्टे तत् कर्मपुनर्देहे प्रलभाते ||

देहः कर्मात्मकः प्रोक्तः तत् तु वेदे प्रतिष्ठितम् |
वालकस्य यथा मात्मां ततः पूर्वक्षणे नहि |

सर्वं मिथ्यैव देवेशि कथिता पद्मयोनिना |
चराचरमिदं देवि सर्वं कर्मात्मकं शृणु ||

माता कर्म पिता कर्म कर्मो हि परमो गुरुः |
स्वर्गः वा नरकं वापि कर्मनैव लभेत् तनुम् ||

यदिदं विहितं कर्म तत्त्व कुर्याद् दिवानिशम् |
मनुष्यानां महेशानि लक्षणं शृण्वतः परम् ||

आदौ जन्म प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने |
ऋतुकाले तु संप्राप्ते स्त्रिया पुरुषयोगतः ||

कालेन पुरयेद्देवं स्त्रियञ्च पुरुषं पुनः |
मैथुनेषु तदा भुत्वा मैथुनन्तु विधियते ||

तदा धन्ञ्जयो वायुस्तं वीजं गर्भमञ्चये |
विधाय योनिमार्गे च पुनरेव निवशयेत् ||

कलनन्ते कवात्रेणा पञ्चरात्रेण बुद्बुदम् |
एवं क्रमेण तं देहं वायुना वर्द्धयेत् क्रमात् ||

ततः प्रभृति तस्यापि आयुर्व्युनशताष्टकम् |
आदौ भावेन्महेशानि पञ्चभूतात्मकं वपुः ||

सगुणं सकलं तत्र शरीरे चिन्तयेत् सदा |
असत् सच्चैव यत् किञ्चित् यत् किञ्चिद् करणी तले ||

तत् सर्वं चिन्तयेद्देवि शिवस्य वचनं यथा |
भावान्ते सर्वकालेयु काले चेष्टौ विधीयते ||

आदौ भवेन्महेशानि समन्तं देह योगतः |
आदौ वा पादतो जन्म प्रतिलोमक्रमेण च ||

पुराकृतपुगे माये ब्रह्मणा भावितं क्रमात् |
महाकालमतं सर्वं शङ्करस्य मदेन च ||

विष्णुना भावितं सर्वं विधानं व्युत्क्रमेण च |
मन्तकाज्जयते मुर्द्ध्नि तदा चक्षुर्द्वयं प्रिये ||

तदा कर्णे तदा जिह्वा द्वयं तस्या भवेत् तदा |
नासारन्ध्र द्वयं तत्र जायते देहयोगतः || 

ग्रीवाच्च ङ्कन्धयुग्मौ तौ स्तनन्धं ततः परम् |
नितयं कर्चिदेहञ्च नाभिदेहं ततः परम् ||

लिङ्गगुह्यं तदा आदौ सर्वतन्त्रेष्वयं विधिः |
पूर्वकर्मानुरोधेन लिङ्गभेदः प्रजायते ||

लोमानि यत्र जायन्ते वह्निदेहे सुरेश्वरि |
नाभेः सकासाज्रजायन्ते नाभ्यः क्षेत्रप्रपोषकाः |

अग्न्यात्मिका भवेन्नाडी पिङ्गला दक्षदेशके |
इडा भुवामभागस्य दक्षिणे पिङ्गला शुभा ||

(प्. ६) मध्ये सुषुम्ना विज्ञेया नाडी देवि स्वरात्मिका |
नात्योऽनन्ताः समुतपनाः सुषुम्ना पञ्चपर्वषु ||

या सुषुम्ना महानाडी अग्निसोमात्मिका सती |
अग्न्यात्मिका भवेन्नडी पिङ्गला दक्षदेशके ||

चन्द्रात्मिका भवेन्नाडी वामे सर्वषुखा वहा |
गान्धारी हस्तिजिह्वा च सपुषा लम्बुषा महा ||

यशस्विनी शङ्खिनी च कुहूः स्युः सप्त नाडयः |
मूलाधारस्थिताः प्राणाः सर्वे ते वायुधारिणः ||

वायरस्त्र दश प्रोक्ताः क्ष्त्रेषु परमेश्वरि |
सेव्यसेवकरूपेण बोद्धव्यान्ते क्रमादिमे ||

प्राणोऽपानः समानश्च उदानो व्यान एव च |
प्रधाना वायवः प्रोक्ताः सेवकाः कथ्यते पुनः ||

साधनं प्राणवायुनां पश्चाद् वक्ष्यामि तत्वतः |
हंसाख्या साधनमन्त्रे तत्वार्थं कथयामि ते ||

नागः कुर्मोऽथ कृकरो देवदत्तो धनञ्जयः |
अग्नयो दोषदुष्टैषु संलीना दशवायवः ||

प्राणादौ च हृदिस्थाने पद्मरागसमद्युतिः |
अपानो गुह्यदेशे च इन्द्रगोपसमः स्मृतः ||

गोक्षीरधरणाकारः समानो नाभिदेशके |
उदानः कण्ठदेशे च धूम्रवर्णः प्रकीर्तितः ||

व्यानः सर्वेषु देहेषु ज्योतीरूपेण दृश्यते |
हृदये प्राणवायुश्च अपानस्तु गुदेदिशेत् ||

इन्द्रियाणां क्रमेनैव शृणुष्व कमलानने |
चक्षुषो विषयं दृष्टिः कर्णयोः शब्दमेव च ||

गन्धस्तु नसि?विज्ञेयः सर्वतन्त्रसमन्वितः |
आदानं भूजयुग्मेषु जिह्वायां रस उच्यते ||

गुह्ये विसर्गं विज्ञेयमानन्दस्तु उपस्थके |
गमनं पादयुग्मे च कथ्यते परमेश्वरि ||

वुभूक्षा च पिपासा च प्राणदेशे प्रतिष्ठिता |
मनसः शौकमोहौ च ज्वरा मृत्युः शरीरके ||

विनाशकाले शारीरे सर्वजन्तुषु उद्धृताः |
उद्धृतान्ते महात्मानो महावलपराक्रमाः ||

षट्कोषिकन्तु सर्वेषां शरीरं परिकीर्तितम् |
मज्जास्थिपायरः शुक्रास्तथा त्व*? सशोणितम् ||

इति षट्कोषिकं नाम भेदो भवति देहिनाम् |
अथोपस्ते भगे चैव आनन्दः परिकीर्तितः ||

विपन्तौ सर्ववर्णानां विनाशः परिकीर्तितः |
भूतानामेव चोत्पत्ति दैहजन्म उदाहृतम् ||

एकब्रह्मणि नानात्वं जीवभावः प्रकीर्तितः |
तनिरोधोऽस्य मरणं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

ब्रह्मणो मरणं नास्ति नैव तस्य तु जीवनम् |
याः स्त्रियः सर्वतन्त्रेषु शिवपत्न्यः शुभावहाः ||

ये च ते पुरुषाः प्रोक्तास्ते सर्वे रुद्ररूपिणः |
हरगौर्यात्मकं सर्वं चराचरमिदं जगत् ||

विनाशः सर्वधातुनां तत्तु पार्थविकारजम् |
शुक्रशोणितसंयोगात् शरीरं परिकल्पितम् ||

शुक्रमन्नसमुद्भूतं अन्नन्तु पृथिवी तले |
शुक्रादिस्थं ततो मज्जा मदेश्च परमेश्वरि ||

त्वगसृङ् मां सलोमानि शोणितात् परिकीर्तितम् |
(प्. ६ब्) शुक्रात् तथा देवि रुक्षं सर्वतत्वरसात्मकम् ||

पुरुषेषु तथा स्त्रीषु शरीरं परिकल्पितम् |
यथा दीपस्य दीपत्वं स्नेहयोगेन दृश्यते ||

तथा कर्ममनुप्राप्य शरीरं संप्रजायते |
कर्मक्षये भवेत् तस्य पमनं देहवोगतः ||

यथा तृणजनौकैवं तृणं त्यक्त्वा तृणं ब्रजेत् |
क्षेत्रं त्यक्त्वा पुनः क्षेत्रं तथा जीवः समाश्रयेत् ||

नाडी आप्यायनी नाम स्त्रीणां नाभौ प्रतिष्ठिता |
उदरे गर्भकाले तु पोषयेदगर्भसञ्चयम् ||

इडास्तु स्दृशास्तत्र स्त्रीषु तत् पुरुषेषु च |
अथायोग्या?त्मिकाः सर्वाः स्त्रियः सर्वसमन्विताः ||

अथ लिङ्गात्मक्यः सर्वे पुरुषाः परिकीर्तिताः |
पुर्वकर्मानुरोधेन लिङ्गभेदं निगद्यते ||

अथ शृङ्गारयोगेन शरीरं कथ्यते प्रिये |
रजोऽधिकाद्तवेत् तत्र नारी रेतोऽधिकः पुमान् ||

अतः परं तयोस्तुल्यं षण्डं शरीरावयवं ततः |
इन्द्रियाणि तदा देवि जायन्ते क्रमयोगतः ||

आध्यात्मिकमाधिभौतिकमाधिदैवं ततः परम् |
भावाभावौ ज्वरामृत्युर्यत् किञ्चित् कुण्डसम्भवम् ||

तत् सर्वं शृणु देवेशि शरीरेऽस्ति सदानृणाम् |
योनिदेशे भवेद्रन्ध्रं नाभिमुलं यतो ध्रुवम् ||

गर्भशेषन्तुतं प्राहूं सर्वतन्त्रविदो जनाः |
उन्दनं तत्र तिष्ठेति तत्र देहे प्रजायते ||

कर्मयोगानुरूपेण निर्माणं विधिनादिशेत् |
विनिर्माय कर्मफलं पुर्वपुर्वभवं कृतम् ||

प्राप्ते तु पञ्चमे मासि सप्तमे वा तथा पुनः |
जीवप्रसेचनं कुर्यात् पुर्वकर्मफलं स्मरन् ||

द्यानेन ध्यानयोगेन योगध्यानं सदा स्मरेत् |
एवं मासत्रयं कृत्वा तदा भुमौ पतेत् पुनः ||

ईश्यस्तुतस्तदा गर्भः पुर्वजन्म शुभाशुभम् |
स्मरं स्तिष्थन् क्षणं तत्र निश्चेष्टौ भवति ध्रुवम् ||

कालपुर्णे तदा तस्य दशमासं तदोदरे |
पुर्वकर्म स्मरन् देही यावदगर्भे भवेत् स्थितिः ||

सदाशिवात् तदा जीवः स्वशक्त्या गता तत् तनुम् |
व्यक्तं निधाय तत् क्षेत्रं रहिर्देशं नयेत् तदा ||

वहिर्देशन्तु तत् प्राप्य पुर्वज्ञानं विनश्यति |
तदा तु लौकिकं कर्म शास्त्रोक्तं विधिनामुना ||

पुर्वकर्मानुरोधेन क्रियते देहवान् ततः |
ततश्चैव तन्यरूपा सा शिवशक्तिः सुरेश्वरी ||

आश्रित्य पालयेत् क्षेत्रं यथा माता स्वयं शिशुम् |
दिक्पालाह्य नवच्छिन्ना अवस्था देहभेदतः ||

वाल्यकश्च शिशुश्चैव पौगण्डः कैशोरस्तथा |
अतः परन्तु युवकः प्रौढश्चैव ततः परम् ||

अतिप्रौढास्तथा वृद्धोऽतिवृद्धन्ततः परम् |
पलितं मरणञ्चैव अवस्था शरिकीर्तिता ||

बाल्यपौगण्डकैशोरयुवकप्रौढमेव च |
अतिःप्रौढश्च वृद्धश्च पलितं तदनन्तरम् ||

मरणान्ता दशाः प्रोक्ताः सर्वतन्त्रसमन्विताः |
दशातु नवधा प्रोक्ता महाकालवच्चे यथा ||

इति वा सा दशाप्रोक्ता शङ्करश्च मतेन च |
(प्. ७) निषेकगर्भजन्मादिबाल्यकौमारषौवनम् ||

वरोमध्यं जन्ममृत्युरित्यरस्थातनोर्नव |
अन्तर्दशास्ततस्त्वेताः कथिताः पद्मयोनिना ||

जाग्रत् स्वप्न सुषुप्तिश्च तुरीयं सर्वसम्मतः |
परापरविभागेन शिवशक्तिरियं मता ||

योगिनां हृदयास्तोजे नृत्यन्ती प्रेतरूपिणी |
सर्वेषां भूतवर्गाणां मृगाधारे प्रतिष्ठिता ||

विद्युदग्निसमुद्भूता प्रसुप्तभुजगातनुः |
सर्ववेदमयी देवी सर्वतन्त्रमयी शिवा ||

सर्वतन्त्रमयी नित्या सर्वतन्त्रस्वरूपिणी |
नित्यानन्दश्वरूपा वा अध्यात्मदीपरूपिणी ||

सर्वतत्वमयं साक्षात् सुक्ष्मात् सुक्ष्मतरा विभुः |
त्रिधामजननी चैव शब्दब्रह्मश्वरूपिणी ||

पञ्चाशद्वर्णरुपासा सर्वतन्त्रसमन्विता |
सर्वेषु भूतवर्गेषु नानाशब्दविनासिनी ||

चैतन्यं सर्वभुतेषु महाकालवचो यथा |
ब्राह्मी माहेश्वरी चैव कौमारी वैष्णवी तथा ||

वाराह्यनस्तरैन्द्राणी चामुण्डा सप्तमी तथा |
महालक्ष्मीर्महादेवी विकृता प्राकृता तथा ||

अणिमा सधिमा?प्राप्तिः आकाश्या महिमा तथा |
ईशित्वञ्च वशित्वञ्च ततः कामावशायिता ||

विमलोत् कर्षिणी ज्ञाना प्रह्वी सत्या ततः परा |
इशानानुग्रहा नित्या अन्या सा विविधा स्मृत्य ||

नवग्रहान्तथा चामी लोकपालाः सुरेश्वराः |
करणानि च रोगानि झङ्कानि राशयन्तथा ||

चन्द्रवंशाः सुर्यवंशा मनुवं शान्तथा पराः |
नागयक्षाश्च गन्धर्वाः किन्नराश्चारणादयः ||

अस्त्राणि सर्वशास्त्राणि गुप्तरत्नानि यानि च |
प्राकृतानि विकृतानि भावाभावानि वान्यपि ||

पञ्चभूतानि भूतानि महाभूतानि यानि च |
उक्तानुक्तानि यत्किञ्चित् स्थावराणि चराणि च ||

पुष्पगन्धादिकान्यैव रसास्तैजसवृत्तयः |
कालमासादयः सर्वे ब्रह्माण्डभाण्डसम्भवाः ||

महामायाप्रभावेण विश्वमेतत् प्रकीर्तितम् |
बालिका तरुणी वृक्षा पौगण्डी कैशोरी तथा ||

युवती सुकुमारी च प्रौढा च अतिपुर्विका |
महाप्रौढा च प्रौढा च अतिवृक्षा ततः परा ||

पलितास्ता दशान्तस्याः सर्वक्षेत्रेषु पार्वति |
द्यात्वात्मकं तदा देहं विन्यस्य सुरदायिका ||

अत उर्द्धं महामाया भवेत् सैव रजस्वला |
आवस्थ्य द्वादशाब्दांश्च यावद्विंशतिसंख्यकम् ||

सुकुमारी तु सा प्रोक्ता सर्वतन्त्रसमन्विता |
मणिपाषाणधातुनां तेजोरूपेण संस्थिता ||

जीवजन्तुषु देवेशि किं वक्तव्यमतः परम् |
यत्र नास्ति महामाया तत्र किञ्चिन्नविद्यते ||

वर्णात्मिका महामाया सर्वतन्त्र स्वरूपिणी |


श्रीपार्वत्युवाच ||


वर्णाः के देवदेवेश का शक्तिः सर्वसम्मता |
कला का देवदेवेश कथयामास तत्वतः ||

तस्यास्तद्वचनं श्रुत्वा विहस्य जगदीश्वरः |
कथयामास तत् सर्वं रहस्यं सुरदुर्लभम् ||


श्री ईश्वर उवाच |


साधु पृष्टं महामाये साधुलोकहितं परम् |
धन्यासि कृत पुण्यासि धन्यासि लोकवत्सले ||

कथयिष्यामि तद्गुह्यं सुण्डप्यं भुवनत्रये |
अकारादि क्षकारान्ताः पञ्चाशद्वर्णसंज्ञकाः ||

महाविद्या महेशादि तव मूर्तिः प्रकीर्तिता |
पुरा कृतयुगे देवि कैलाशे पर्वतोत्तमे ||

त्वदीयपादयुगलं द्यायेऽहं ध्यानयोगतः |
मम सिद्धिर्भवेद्देवि युगान्ते कमलानने ||

महानन्दं समुत्पन्नं यत् क्षेत्रे तदनन्तरम् |
नृत्यगीतं पुरा भुत्वा हस्तवाद्यमथा भवेत् ||

ततस्तस्मिन् क्षणे देवि शब्दब्रह्मविभूषितम् |
सर्वश्रुतिगणाकीर्णं सर्वकालसमन्वितम् ||

ब्रह्माण्डस्य यथा जीवं विष्णुं सर्वगुणाशयम् |
तदाहि पटहं प्राप्यं तस्य राद्यमथा भवेत् ||

तत्र शब्दे तदा याता आदिक्षन्ता सुरालये |
पञ्चाशब्वर्णयोगेन वाच्यवाचक योगतः ||

सर्वमन्त्रा महामन्त्रा महाविद्या महामहा |
गुढाक्षरेण जायन्ते तत् सर्वं प्रवदाम्ह्यहम् ||

दीर्घस्वरान्त्वदीयाज्ञा मदीराज्ञान्ततः परा |
त्वदीया च मदीया च कादिमान्ता प्रकीर्तिताः ||

एषां मध्ये मकारस्तु पुरुवः परिकीर्तितः |
हक्षौ वर्णौ महेशानि जीवात्मपरमात्मकौ ||

हकारस्त शिवः साक्षात् सर्वतन्त्रसमन्वितः |
अ आ इ ई उ ऊ ऋ ॠ ऌ ॡ ए ऐ ततः परम् ||

ओ औ अं अः स्वराः प्रोक्ताः सर्वतन्त्रसमन्विताः |
वाच्यवाचकयोगेन जिह्वागुणेन सर्वतः ||

एको हि परमं ब्रनानात्वेन निरूप्यते |
यथावह्नेः स्फुलिङ्गानि नानारूपाणि दृश्यते ||

यथा निराच्छरीरञ्च च्छिन्नाकारं प्रदृश्यते |
एको नालायते वह्निर्दारुयोगे यथा पुरा ||

दीर्घ स्वरस्य देवेशि देवता भुवनेश्वरी |
ह्रस्वस्वरस्य देवेशि देवता शङ्करः स्वयम् ||

कादिक्षान्ताः हमाः? प्रोक्ताः सर्वतन्त्रसमन्विताः |
शब्दार्था अज्मले देवि द्रव्यायोगेन कथ्यते ||

हलानि सर्वबीजानि कीलकानि स्वराणि च |
विनाकीलैरियं सृष्टिर्न देवि स्थिरतामियात् ||

न कर्म लभते देवि विनाप्राणैर्यथा तनुः |
तत्तद्बुद्ध्या निरूप्येत प्रत्याक्षं दृष्टिगोचरम् ||

देशे देशे च शब्दार्थाः नानार्थाः परिकीर्तिताः |
अज्झलैः सर्वद्रव्याणां क्रिया संज्ञा विधीयते ||

सुषुम्ना मध्यदेशे च वैखरी नाडिका स्मृता |
वायुरूपा तु सा नाडी वहू (वायु) योगेन शब्द्यते ||

सुषुम्ना मूलदेहे तु शब्दोत् पत्तिश्च हेतवः |
कण्ठादिकरणैर्भिन्ना वर्णरूपा महेश्वरी ||

आविर्भवन्ति वर्णानि स्पर्शाश्च व्यापकान्तथा |
कादिमान्तास्तथास्पर्शा यादयो व्यापकाः स्मृताः ||

उष्माण शवसाः? ज्ञेया सर्वतन्त्रसमन्विताः |
सप्तवर्गस्य देवेशि देवताः कथयामि ते ||

रक्तवर्णा सुर्यरूपा कवर्गस्य च देवताः |
काव्यश्च वर्गप्रभवष्टवर्गस्य रुधः स्मृतः ||

(प्. ८) तवर्गस्य गुरुः सुरः पवर्गस्य शनैश्चरः |
षवर्गस्य यथा चन्द्रो देवि सर्वार्थसाधकः ||

शवर्गस्य च भुविस्वो वर्गाधिष्ठाभुदेवताः |
वर्गन्यासे यजेद् देहे सर्वसिद्धिफलाप्तये ||

पञ्च पञ्च भवेद्देवि कादिलान्तामयः क्रमात् |
हक्ष्मवर्गस्य देवेशि नृसिंहः सर्वसम्मतः ||

क ख ग घ ङ च छ ज झ ञ ट ठ ड ढ ण |
त थ द ध न प फ ब भ म ततः परम् ||

य र ल व श ष स ह क्ष वर्णाः प्रकीर्तिताः |
अ आ ए क च छ त प षसा वायव्याः परिकीर्तिताः ||

ऌ ॡ अं ङ् ञ ण न म वक्ष्मा आकाशाः परिकीर्तिताः |
ई ऊ ऐ ख छ ठ थ प वक्षा आग्नेयाः परिकीर्तिताः ||

ऋ ॠ औ घ झ च ध भ ब मा वरुणाः परिकीर्तिताः |
उ उ ओ गजडदर नानाः पार्थिवाः परिकीर्तिताः ||

पञ्चभूतात्मका वर्णा अज्झलाः परिकीर्तिताः |
पञ्चभूतात्मका वर्णा सर्वतन्त्रेषु गोपिताः ||

पञ्चाशद्वर्णसंयुक्ता मातृका चक्रसंस्थिताः |
षटचक्रात्मिका मन्त्रा मातृकान्ता शरीरिणी ||

सप्तचक्रेऽपि वैकुण्ठः स्वदेहे चिन्तयेत् सदा |
आधारे लिङ्गनाभौ हृदयसरसिजे तालुमुले ललाटे द्वे पत्रे षोडशारे 
द्विदशदलगते द्वादशाजे चतुष्के |

वासान्ते वालमध्ये ड फ क ठ सहिते कण्ठदेशे स्वरांश्च हक्षं 
तत्वार्थयुक्तं सकलदलगतं वर्णरूपं नमामि ||

अथ वक्ष्ये महेशानि वर्णानां शक्ति व्यञ्जना |
अकारादि क्षकारान्ताः सर्वतन्त्रसमन्विताः ||

शक्तिस्तु द्विविधा प्रोक्ता कलास्तु द्विविधाः स्मृताः |
निवृत्तिश्च प्रतिष्ठाश्च विद्याशान्तिस्ततः पराः ||

इक्षिका दीपिकाचैव वाचिका मोचिका तथा |
सुक्ष्मासुक्ष्मामृताज्ञाना अमृताप्यायनी तथा ||

व्यापिणी व्योमरूपा च स्वरवर्णात्मिका स्मृताः |
सृष्टि ऋद्धिः स्मृतिर्मेधा कान्तिर्लक्ष्मीर्द्युतिः स्थिरा ||

स्थितिर्बुद्धिर्जरा चै गालिनी शान्तिरीश्वरी |
रतिश्च कामिअकाचैव वसुदानादिनी तथा ||

प्रीतिर्दीर्घा तथातीक्ष्ना रौद्री च अभया तथा |
निद्रा तन्त्री क्षुधा क्रोधी क्रियोत्कारी ततः परा ||

मृत्युश्चैव तथा श्वेता पीता च वारुणा सिता |
अनन्ताश्च कलाः सर्वा ब्रह्मविष्णुशिवात्मिकाः ||

सदाशिवात्मिकाः सर्वाः कलाश्चैता महेश्वरि |
अक्षक्रक् स्वस्तक गुण कपालाढ्य कराम्बुजाः ||

न्यासे तु योजयेत् सर्वा यथास्थानविधानतः |
कपालवदने वाक्ष्नोः कर्णयोर्नसि गण्डयोः ||

ओष्ठाधरे दन्तपक्तौ जिह्वायां चन्द्रमण्डले |
अकारादि क्षकारान्ताः स्वरास्तत्र समन्विता ||

दक्षस्कन्धेः कूर्परे च मणिरन्ध्रेऽङ्गुलि मूलके |
अङ्गुल्यग्र तु विन्यास्याः कादि ङान्ता विधान्तः ||

अथ वामभुजस्थाने चादि ञान्ता विधानतः |
नितम्बे जानुचक्रे च जङ्घा मूले कटौ तथा ||

अङ्गुल्यग्रे तु विन्यास्याष्टादि णान्ताः स्वदक्षिणे |
(प्. ८ब्) वामभागे तथान्यास्यास्यास्तादिनान्ता विधानतः ||

दक्षपार्श्वे वामपार्श्वे पृष्ठे द्व्यंशे नाभौ तथा |
जठरे विन्यसेद्देहे पादिमान्ता विधानतः ||

हृदये दक्षस्कन्धे च ग्रीवामुलावामांशके |
हृदादिदक्षपादे च हृदयादि तथोदरे ||

हस्तयोः पादयोर्न्यास्या विधानेन च पार्वति |
हृदयादितथोपस्थे हृदयादि स्वमुर्द्धनि ||

त्वगसृगादिविज्ञेयः सर्वतन्त्रसमन्वितः |
सहौ रसात्मके क्रमात् क्षकारः परमात्मनि ||

त्वगसृङमांसमेदेषु अस्थिमज्जात्मक्शुक्रसु |
जीवात्मा परमत्मा च विन्यसेद्देहमात्मनि ||

एषु स्थानेषु देहेषु कलान्यासे नियोजयेत् |
नीलकण्ठाद्याश्च ताः सर्वाः मुर्तयः सर्वसम्मताः ||

यथाक्रमे यथास्थाने विन्यसेद्विधिनाऽयुना |
श्रीकण्ठाद्यसुक्ष्मा च त्रिमुर्तिरमरेश्वरौ ||

अर्घीशोभावभुती च तिथीशस्थानको हरः |
झिन्टाशो भौतिकः सद्योजातश्यानुग्रहेश्वरः ||

अर्जुनश्च महासेनः षोडशः स्वरमुर्तयः |
क्रोधीशश्चैव चण्डेशः पञ्चात्मकशिवोत्तमौ ||

एकरुद्रश्च कुर्मैकनेत्रैकश्च तु वानानः |
अजेशः सर्वसोमशा तथा लाङ्गुलदारुकौ ||

अर्द्धनारीश्वरश्चोमाकान्तश्चाषाढिदण्डिनौ |
अभ्री मीनश्च मधोख्यो लोहितश्च शिखी पुनः ||

छगलण्ड द्विरण्डेशो महकालसुकालिनौ |
भुजङ्गेशः? पिनाकीशः खड्गीशाख्या व कुन्तथा ||

श्वेतो भूग्वीश नकुली शिवाः संवर्तुकास्तथा |
एता रुद्रात्मिकाः सर्वाः शक्तयः शुनखर्परा ||

शुक्लवर्णास्त्विमाः सर्वा वर्णन्यासे नियोजयेत् |
पृणोदरी च विरजा शाल्मली तदनन्तरा ||

लोलाक्षी वर्तुलाक्षी च दीर्घघोन ततः परा |
सुदीर्घमुखी गोमुख्या दीर्घजिह्वा ततः परा ||

दण्डोदरी ऊर्द्धकेशी विकृतास्या ततः परा |
ज्जालामुखी शुचिमुखी उल्कामुखी ततः परा ||

विद्यामुखी तु विज्ञेया सुराणां शक्तयन्तिमाः |
सरस्वती महाकाली गौरी त्रैलोक्यमोहिनी ||

मन्त्रशक्तिरात्मशक्तिर्भूतमाता ततः परा |
लम्बोदरी द्राविणी च नगरी खेचरी तथा ||

म**?दरा रूपिणी च विधिनी तदनन्तरा |
काकोदरी पुतना च भद्रकाली ततः परा ||

योगिनी शङ्खिनी चैव गन्धिनी कालरात्रिका |
कूजिनी कवर्दिनी चैव **? चैव क्रिया तथा ||

सुमुखी ईश्वरी चैव रेवती च ततः परा |
मायवी वारुणी चैव वायसी वक्ष (वि)दारिणी ||

सहजा च तथा लक्ष्मीर्व्यापिनी च ततः परा |
ब्रह्मपीठस्थितास्त्वेता रक्तवर्णाः शुभप्रदाः ||

रक्तोत् पलकपालाढ्या अलङ्कृतकराम्बुजा |
रुद्राण्यः सर्वैस्द्धाख्या इति वा कल्मयेत् सदा ||

केश्व नारायण गोविन्दविष्णवः |
मधुसूदन त्रिविक्रम वामनः श्रीधरस्तथा ||

माधव हृषिकेशः पद्मनाभो दामोदरन्ततः परः |
वासुदेवः सङ्कर्षणः विष्णुशक्तिं स्तिमाः स्मृताः ||

(प्. ९) प्रद्युम्नश्चानिरुद्रश्च सर्वतन्त्रसमन्विताः |
चक्रीगदी तथा शाङ्गी खड्गी शङ्खी हली पुनः ||

मुषली शूली च पाशी अङ्कुशी तदनन्तरा |
मुकुन्दो नन्दजो नन्दी नरो नरकजिद्धरिः ||

कृष्णसखः साततश्च सौरी शुरो जनार्दनः |
भूधरो विश्वमूर्तिश्च वैकुण्ठः पुरुषः परः ||

वली वलानुजो वालो वृषघ्नश्च वृघी पुनः |
हंसो वराहो विमलो नृसिंहः सर्वसम्मतः ||

केशवाद्यास्त्विमाः सर्वा विन्यसेद्विष्णुपूजने |
सर्वे श्यामा च शुभदाः शङ्खचक्रलसत् कराः ||

कीर्तिः कान्तिस्तुष्टिपुष्टी स्मृतिः शान्तिः क्रिया दया |
मेधा सहस्रो श्रद्धा च लज्जा लक्ष्मीः सरस्वती ||

प्रीती रतिश्च ताः सर्वाः शक्तयः सुरनायिकाः |
जया दुर्गा प्रभासत्या चण्डा वाणी विलासिनी ||

विजया विनदा विश्वा विनोदा शूलदा स्मृतिः |
ऋद्धिः समृद्धिः शुद्धिश्च बुद्धिर्भक्तिर्मतिः क्षमा ||

वरामा क्लेदिनी क्लिन्ना वसुदा वसुधा परा |
परायणा तथा सूक्ष्मा सन्ध्या प्रज्ञाअ तथा निऽसा ||

अमोघा विच्युता चैव देव्याङ्गे शक्तयन्त्विमाः |
विद्युद्गमे समानार्द्यः पङ्कजद्वयवाहूना ||

एकदेव्याः समानार्द्यः सुस्मिताः सर्वसिद्धिदाः |
मातृकावर्णभेदेभ्यो मन्त्रविद्या प्रजज्ञिरे ||

मातृका हि महादेवि सर्वबीजस्वरूपिणी |
यथा देहे इन्द्रियाणां मनसाश्च प्रधानता ||

यथा ज्योतिर्गगनाहि सुर्याश्चैव वरस्तथा |
तथा सर्वेषु मन्त्रेषु मातृका बीजरूपिणी ||

मन्त्रे मन्त्राङ्गता न्यस्य विद्याङ्गे शक्तयः शुभाः |
आत्मनः क्षेत्रयोगेन विन्यसेत् सर्वसम्मतः ||

मन्त्राङ्गे मन्त्रशक्तीस्ता देव्याङ्गे देवशक्तयः |
अस्य मन्त्रस्य मन्त्राङ्गं विद्याङ्गे शक्तयः शुभाः ||

राशयो विन्यसेद्देहे मेषादिषु विधानतः |
शीर्षे मुखे बाहूद्वयोदरे च विन्यसेत् क्रमात् ||

कटिरस्थिगुह्ये च उरु जानु जङ्घे चरणाचितिक्रमशः |
महाकालमतं न्यासं राशीनां सिद्धिदायकम् ||

अरुणासितहरित पाटलपाण्डु विचित्रासितेतरपिङ्गलौ |
पिङ्गल कर्वुरभूकमलिना रुचयो यथासंख्यम् ||

मेषादीनां यथास्थानेषु वर्गेन विचिन्तयेत् |
मूर्द्ध्नि वदने कण्ठे हृदये च भूजद्वये ||

पृष्ठे नाभौ उदरे उपस्थे गुह्ये पादयुगे तथा |
मेवं वृषं मिथुनञ्च कर्कटं सिंहं ततः परम् ||

कन्यां तुलां विच्छां धनुर्मकरं कुम्भमेव च |
मीनान्तं विन्यसेद्देहे ओङ्कारान्तं नमोऽन्वितम् ||

नक्षत्राणि न्यसेत् तत्र मुर्द्ध्यादिपादमन्तकं |
अश्वन्यादिरेवत्यन्ता अष्टाविंशतिसंज्ञका ||

अश्विनी भरणी चैव कृर्त्तिका रोहिणी मृगा |
आर्द्रापुनर्वसु पुष्या अश्लेषा च मघा तथा ||

पूर्वोत्तरफल्गुनी च हस्ता चित्रा ततः परा |
स्वाती विशाखानुराधा ज्येष्ठा मुला ततः परा ||

(प्. ९ब्) पूर्वाषाढा उत्तरा च श्रवणाभिज्तस्ततः |
धनिष्ठा शतभिषा च पूर्वभाद्रपदा ततः ||

उत्तरभाद्रपदा चैव रेत्यान्ताः समीरिताः |
प्रणवाद्या नमोऽन्ताश्च विन्यसेद्देहमात्मनः ||

मूर्द्ध्नि भूयुगे चक्ष्नोः कर्णयोर्नसि गण्डयोः |
जिह्वायां ग्रीवामूले च स्तनद्वन्द्वे तथा हृदि ||

पृष्थे नाभौ तथा लिङ्गे गुह्ये शिश्ने न्यसेत् क्रमात् |
ओंकाराद्या नमोऽन्ताश्च तिथयः सर्व सिद्धिदाः ||

पीठानि विन्यसेद्देहे सर्वकार्यार्थ सिद्धये |
मूर्द्ध्नि वदने गले पादौ नाभौ कुक्षे नितम्बके ||

पादयोर्विन्यसेद्देहे सर्वकार्यार्थसिद्धये |
कामरूपं कामकटं उड्डीशं तदनन्तरम् ||

जालन्धरञ्चास्रतकं तथाज्वालामुखी प्रिये |
श्रीशैलं मलयञ्चै विन्यसेत् सर्वसिद्धये ||

आधारशक्तिं कुर्मञ्च वराहं तदनन्तरम् |
महामण्डुक कालाग्नि रुद्रसंज्ञं ततः परम् ||

ततः परन्त तत् सर्वमनन्तं पृथिवीं तथा |
मणिमण्डपं कल्पतरुं स्वर्णसिंहं ततः परम् ||

सन्विन्नालमनन्तञ्च सर्वतत्वात्मकं ततः |
कमला`न्चाङ्गपत्रञ्च केशवं कर्णिकां तथा ||

सर्वतत्वमयं तत्र कमलं विन्यसेद्धिया |
सत्वं रजस्तमश्चैव आत्मानं परमात्मकम् ||

अन्तरात्मानं ज्ञानात्मानं क्रमेण विन्यसेत् ततः |
ओङ्कारादिनमोऽन्तञ्च मूलाधाराद् शुदात्मकम् ||

धर्मपीठं न्यसेत् तत्रात्मानं देव प्रपूजयेत् |
धर्मं ज्ञानञ्च वैराग्यं ऐश्वर्यं तदनन्तरम् ||

दक्षस्कन्धे तथा वामे तथा पादस्य मुलके |
मुखे पार्श्वे तथा नाभौ सव्ये च विन्यसेत् सदा ||

अधर्मञ्चैव वैराग्यमपूर्वं विधिना ततः |
अज्ञानञ्चैव ऐश्वर्यमपूर्वञ्च क्रमेण वै ||

ओंकाराद्यं नमोऽन्तन्तु विन्यसेत् सर्वकालतः |
तत्त्वन्यासं ततः कुर्यात् जीवादिपूर्वसम्भवम् ||

सर्वेषु मन्त्रवर्गेषु तत्वन्यासं विलिष्यते |
विना तत्वेन तत्त्वस्य उत्पत्तिः प्रतिबुध्यते ||

धर्मं इरितश्यामवह्नौ मरुति पित्तञ्च वैराग्यम् |
ज्ञानं भूतागारं च द्विरद तत्त्वमैश्वर्यं मीने कृष्णम् ||

न ए ञ पूर्वन्तु जयतु दिशि चित्राणि गात्रपीठानि |
सर्वेषु मन्त्रविद्याषु न्यासोऽयं कामदायकः ||

मातृकां विन्यसेद्देहाभान्तरे विधिनामुना |
अन्तर्यागं तथा योगं वायुं कुर्याद्विचक्षणः ||

भूतशुद्धिं पुराकुर्यात् विधिनानेन दोहकः |
यादिवान्तैर्विधानेन पूरककुम्भकरेचकैः ||

इडया पुरयेद्वायुं श्वासनाड्याः शनैः शनैः |
मात्रया षोडशेनैव ततः कुर्याच्च कुम्भकम् ||

यंमन्त्रेण चतुःषष्ट्या यथा कुम्भं ततः परम् |
सुषुम्नायां कुम्भयित्वा पिङ्गलायान्तु रेचयेत्? ||

चतुर्धाचन्द्र सह जप्त्वा रंवीजेनैव प्लावनी |
श्वाससंहरणा नाड्या त्यजेद्वायुं शनैः शनैः ||

पुरा कुक्षिगतः पापं चिन्तनीयो मनीषिभिः |
(प्. १०) ब्रह्महत्या शिरङ्कञ्च स्वर्णस्तेय भुजद्वयम् ||

सुरापानहृदा युक्तं गुरुतल्पकटिद्वयम् |
तत् संसर्गात् पदद्वन्यद्व मङ्गप्रत्यङ्गपातकम् ||

उपपातकरोमाणं रक्तश्मश्रुविलोचनम् |
खड्गचर्मधरं वामाङ्गुष्ठपरिमाणकम् ||

अधोमुखः कृष्णवर्णं वामकुक्षौ विचिन्तयेत् |
एषु ये ऋषयः प्रोक्तास्तान् प्रवक्ष्याम्यनुक्रमात् ||

पुरकादिषु देवेशि ऋषयः सर्वसम्मताः |
किस्कन्दः कश्यपश्चैव हिरण्यगर्भस्ततः परम् ||

अस्य पापस्य देहस्य अन्तर्यामी ऋषिः स्मृतः |
एवं द्यात्वा वह्निनाडी दाहयेत् सकलां तनुम् ||

प्राणायामं ततः कुर्यात् भूतशुद्धिरनन्तरम् |
भूतानां शोधनं कृत्वा भावना तु तथा दिशेत् ||

आपादमुर्द्ध्नि पर्यान्तं भावयेद्देहमात्मनः |
पञ्चाशद्वर्णबीजाढ्यं महाभूतादिसंयुतम् ||

गन्धं रसं तथा स्पर्शं रूपं शब्दं ततः परम् |
भावयेदात्मनो देहं सहस्रं कमलं यतः ||

सहस्रारे महापद्मे द्यायेद्देवीं सनातनीम् |
सदाशिवेन संयुक्तां विपरीतरतस्थिताम् ||

भूतानि च महापूर्वसंलीनानि विधानतः |
स्थापयेत् तत् पदाम्भोजे तदा वर्णादि चिन्तयेत् ||

क्षकारादि अकारान्तं प्रतिलोमेन देशिकः |
संहारचक्रं समुद्दिष्टं सर्वतन्त्र समन्वितम् ||

षट्चक्रं चिन्तयेद्देहे विधिनानेन देशिकः |
मूलाधारं स्वाधिष्ठानं मणिपूरमनाहतम् ||

आज्ञा विशुद्धं शुद्धाख्यं क्रमेणैव स्वदेहके |
सहस्रारं महापद्मं विशुद्धाख्यं प्रकीर्तितम् ||

मूलाधारं तथोपस्तं नाभिदेशं ततः परम् |
हृदयं कण्ठदेशञ्च भ्रूयुग्मं तदनन्तरम् ||

सहस्रारान्तकं प्रोक्तं सप्तचक्रं सदेहके |
डाकिनी हाकिनी चैव राकिनी लाकीनि तथा ||

काकिनी शाकिनी चैव षट्चक्रस्य च देवताः |
हाकिनी देवता प्रोक्ता सहस्रारे सुरेश्वरी ||

पत्रवर्णात्मकं तत्र क्रमेण चिन्तयेद्धिया |
चतुःपत्रं मूलाधारं वादिसान्तं महेश्वरी ||

वादिलान्तञ्च षट्चक्रं स्वाधिष्ठानं विचिन्तयेत् |
मूलाधारं गुदे चैव स्वाधिष्ठानञ्च लिङ्गके ||

दशपत्रं डादिफान्तं नाभिदेशं विचिन्तयेत् |
मणिपूरं महाचक्रं शब्दब्रह्मविभूषितम् ||

विशुद्धं द्विदलं प्रोक्तं हक्षवर्णविभूषितम् |
सर्ववर्णात्मकं पत्रं पद्मना परिकीर्तितम् ||

दक्षिणावर्तयोगेन लिखनं चिन्तयेद्धिया |
अनुलोमः सृष्टिकाले संहारे प्रतिलोमकः ||

एवं विचिन्त्य स्वदेहं जीवात्मानं विचिन्तयेत् |
मूलाधारे स्थितं जीवं कुण्डलीरूपसंस्थितम् ||

बिद्युदग्निसमुद्भूतं तडित्कोटिसमप्रभम् |
हूङ्कारेण समुच्चार्यं मूलाधारात् तदा पुनः ||

निर्वात् इव दीसोऽपि यथा देहसमन्वितः |
सोऽहं मन्त्रमयं देहं जीवात्मानं विचिन्तयेत् ||

(प्. १०ब्) ध्यानेन ध्यानयोगेन चिन्तयेच्च शनैः शनैः |
एवं विचिन्त्य स्वदेहं प्राणायामं ततः परम् ||

देवता च तथा जीवं समभारं विचिन्त्य च |
अकारादिक्षकारान्तं पुरकं कुम्भ(क) रेचकम् ||

वारत्रयं ततः कुर्यात् विधिनानेन देहिकः |
अकारादि क्षकारान्तं पुरयेदिडया शनैः ||

एवं विचिन्त्य स्वदेहं प्राणायामः ततः परम् |
कादिमास्तैः कुम्भयेच्च सुषुम्नायां विधानतः ||

पिङ्गलायां रेचयेच्च यादिफान्तैः शनैः |
प्राणायाममिदं प्रोक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

त्रिः पठेदायतः प्राणः प्राणायामः प्रकीर्तितः |
कुम्भयित्वा समातृका मातृका चानुलोमतः ||

पञ्चभूतं महाभूतं स्वजीवञ्च विचिन्तयेत् |
स्वजीवं गुणसंयुक्तं विन्यस्य प्राणमुच्चरेत् ||

संपुट्य स्वरवर्णेन सर्वगेण हृदादिषु |
प्राणप्रतिष्ठां कूर्ध्वीत हृदये तनुसंयुतम् ||

दक्षस्य तनुसंयुक्तं कथितं मन्त्रवेदिना |
आननं बिन्दुसंयुक्तं अर्द्धचन्द्रविभूषितम् ||

लज्जाबीजमिदं प्रोक्तमक्षोभ्येन सुरेश्वरि |
ब्रह्मा बिन्दुसमायुक्तं वह्निबीजसमन्वितम् ||

एषोदशस्वरेणाद्यं अङ्कुशं परिकीर्तितम् |
प्राणप्रतिष्ठामन्त्रस्य देवता ब्राह्मणादयः ||

ब्रह्मा विष्णुश्च रुद्रश्च ऋषयः परिकीर्तिताः |
ऋग्यजुश्चैव सामानि च्छन्दांसि च तदा भवेत् ||

याद्याः सप्तसकारान्ता अत्रिमेत्रसमन्विताः |
शिरोऽर्द्धदन्तसंयुक्तं हंसमन्त्रसमन्वितम् ||

कुण्डलीं तां समानीय तेन मार्गेण साधकः |
मूलाधारे स्थापयित्वा हंसमन्त्रं जपेद्बुधः ||

पञ्चाशद्वर्णबीजानि बिन्दुयुक्तानि चिन्तयेत् |
मम प्राणा इह प्राणा मम जीव इह स्थितः ||

सर्वेन्द्रियाणि धातुनि सत्वानि परिचिन्तयेत् |
भूतानि चैव तत्वानि विचिन्त्य विधिनामुना ||

इहागत्य सुखं चिरं तिष्ठस्तु वह्निसुन्दरी |
एष प्राणमनुः प्रोक्तः सर्वतन्त्रसमन्वितः ||

नृसिंहस्य च बीजेन प्राणप्रवेशनं स्मृतम् |
तदा प्राणस्य ध्यानञ्च संम्मरेत् प्रयतः शुचिः ||

वाह्यदेवतायाः प्राणमन्त्रं दिशेच्च सुन्दरी || ||

इति श्रीविश्वसारतन्त्रे देहोत्पत्तिर्नाम प्रथमः पटलः || १ ||




द्वितीयः पटलः |


अथ योगं प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने |
ब्रह्मणा भाषितं पूर्वे नारदाय कृते युगे ||

तत् शृणुष्व महेशानि मन्त्रमूर्तिविशुद्धये |
पञ्चभूतस्य विज्ञानं प्रधानं योगमुत्तमम् ||

तेषां गतिं विचिन्त्याथ इष्टदेवीं विचिन्तयेत् |
भूतानाञ्च गतिं वक्ष्ये स्वदेहे शृणु पार्वति ||

(प्. ११) तदा तत् कालकालदासा गतिः शुभदायिनी |
योगशास्त्रं महेशानि साङ्गं मोक्षप्रदायकम् ||

जीवात्मपरमात्मनोरैक्यं सञ्चिन्तयेद्धिया |
समाधिः परमं योगं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

विशुद्धं निर्मलं नित्यं सदसद्भाववर्जितम् |
मनसा वचसा चैव कायिकेन विचिन्तयेत् ||

तदेव परमं योगं शिवेन भावितं पुरा |
शुद्धं शुद्धगुणं देवं चिन्तयेत् तमहनिर्शिम् ||

सदाशिवं शक्तियुक्तं सहस्रदलसस्थितम् |
मनसा भावशुद्धेन समाधौ चिन्तयेत् सदा ||

मन्त्रवर्णात्मकं देवं मन्त्रवर्णात्मिकां शिवाम् |
मनसाभ्यासयोगेन चिन्तयेत् साधकः सदा ||

निश्चेष्टो निरहङ्कारो निर्द्वन्द्वा निस्परिग्रहः |
गो-काक-मृग-चर्चायां यदाचरति देशिकः ||

भावयेद्विधिनानेन सर्वकालेषु सर्वदा |
सर्वतत्वेषु तं देवं तां देवीं सुरपूजिताम् ||

नित्यां विशुद्धां शुद्धाद्यां सदसद्भाववर्जिताम् |
सर्वकालक्षयकरीं सर्वमन्त्रेषु संस्थिताम् ||

अस्त्रविद्यात्मिकां नित्यां नानास्वर निवासिनीम् |
न जरा मरणं तत्र चिन्तयेद्दक्षजात्मिकाम् ||

ज्योतिर्ब्रह्मात्मिकां देवीं चिन्तयेद्ध्यानयोगतः |
जित्वा दारात्मनः शत्रुन् कामक्रोधादिकं प्रिये ||

कामं क्रोधं तथा मोहं लोभहिंसादयस्तथा |
इन्द्रादयश्च तान् सर्वान् ध्यानेन विधिना मुना ||

ध्यायेन्मानसपद्मस्थां शक्तिं शिवसमन्विताम् |
नानालङ्कारसंयुक्तां नानागुणसमन्विताम् ||

षडुर्मयन्तदा जिह्वा चिन्तयेज्जगदम्बिकाम् |
कामादयन्तु देवेशि दुःखानि कथितानि ते ||

योगाष्टाङ्गैरिमां जित्वा योगिनो युगमाप्नुयात् |
अपश्यदात्मनो देहे सहस्रारे शिवं स्मरेत् ||

तदेवं पुरुषं पूर्णं मायाञ्च तदपाश्रयाम् |
एवं चिन्तयित्वाथ समाधिं योगमभ्यसेत् ||

दाहशक्तिं यथाङ्गारे आश्रयं वाप्य तिष्ठति |
यमाद्यागमसस्पग्ने स एव श्रीसदाशिवं ||

तस्य चाङ्गविभागेन शास्त्रमेतत् प्रकीर्त्यते |
यमं नियममासनं प्राणायामस्तत परम् ||

प्रत्याहारं धारणञ्च ध्यानञ्चैव समाधिकम् |
अष्टङ्गेयोगमित्युक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

अहिंसा सत्यमन्तयं ब्रह्मचर्यकृपार्जवम् |
क्षमा धृतिर्मिताहारः शौचञ्च दमनं तथा ||

एते यमा महेशानि सर्वतन्त्रसमन्विताः |
तपः सन्तोषमास्तिक्यं दानं देवस्य पूजनम् ||

सिद्धान्तश्रवणं नित्यं ह्रीर्मतिश्च जपो हृदम् |
दशैते नियमाः प्रोक्ताः सरतन्त्रसमन्विताः ||

पद्मासनं स्वस्तिकाख्यं तथा |
बीरासनमिदं प्रोक्तं पञ्चकं क्रमतः सुधीः ||

उर्वो भद्रवज्रासनं रुपरि विन्यस्य सम्यक् पादयुगं प्रिये |
अङ्गुष्ठौ च निबद्धयात् व्युत्प्रमेणैव पृष्ठके ||

पद्मासनमिदं प्रोक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
(प्. ११ब्) जानुनोरन्तरे सम्यक् कृत्वा पादतले पुनः ||

ऋजुकायो विशेद्योगी स्वस्तिकासनमीरितम् |
सीमान्याः पार्श्वयोर्न्यसेद् गुल्पयुग्मं सुनिश्चितम् ||

वृषाधः पार्श्वपादौ तु पाणिभ्यां परिलाञ्छयेत् |
भद्रासनमिदं प्रोक्तं योगिनां हृदयङ्गमम् ||

उर्वाः पादौ क्रमाम्नस्य जान्वोः प्रत्यङ्मूखेऽङ्गुली |
करौ निदध्याद्देवेशि वज्रासनमुदाहृतम् ||

एक्पादमधः कृत्वा विन्यस्योरौतथेतरम् |
ऋजुकायो विशेद्योगी वीरासनमुदाहृतम् ||

आसनानि वहुन्येव सन्ति वेदेषु पार्व्ति |
सर्वेषां श्रेष्ठमित्व्युक्तं स्वस्तिकाख्यं सुखावहम् ||

इडया पुरयेड्वायुं यं जप्त्वा षोडशमात्रया |
धारयेच्च सुषुम्नायां चतुःषष्ट्या तु तं स्मृतम् ||

पिङ्गलायां त्यजेद्वायुं द्वात्रिंशत्तेन मात्रया |
भूतशुद्ध्यात्मकं प्राहूः सर्वतन्त्रविदो जनाः ||

रंमन्त्रंअ प्र्तिलोमेन पूरककुम्भकरेचकम् |
तेनैव विधिना कृत्वा ठंमन्त्रं प्रज्पेत् ततः ||

तेनैव विधिना जप्त्वा पापे भष्मनि संत्यजेत् |
लंमन्त्रे चिन्तयेद्देहं पञ्चाशद्वर्णसंयुतम् ||

धराबीजेन तं देहं दृढीकृत्य स्वयं ततः |
मात्रावृद्धिक्रमेणैव जपेद् द्वादश षोडश ||

जपेन्न्यासादिकं कृत्वा सर्वसिद्धिं लभेन्नरः |
क्रमादभ्यसतस्तस्य न्वोदगमा * * * धमः ||

मध्यमं कल्पसंयुक्तो भूमित्यागं ततः परम् |
उत्तमस्य गुणावाप्तिर्यावत् शीलनमीष्यते ||

इन्द्रियाणां विचरतं विषषेषु द्विधा कृताम् |
वलादाहरणं तेभ्यः प्रत्याहारः समहृतः ||

अङ्गुष्ठगुलफजानुरुर्मनसि लिङ्गनाभिषु |
हृच्छिरः कण्ठदेशेषु लम्बिकायास्तथ नसि ||

भ्रूमध्ये मस्तके मूर्द्ध्नि द्वादशान्ते तथा विधिः |
धारणं प्राणमरुतो धारणा परिकीर्तिता ||

समाहितेन मनसा चैतस्यान्तरवर्तिना |
आत्मन्यभीष्ठदेवानां ध्यानं ध्यानविदो विदुः ||

समत्वभावनानित्यं जीवात्मपरमत्मानोः |
समाधिः कथितो देवि सर्वतन्त्रसमन्वितः ||

ध * * * वत्यङ्गुलायां शरीरमुभयात्मकम् |
गुदधवान्ते तु * स्कन्धमुत्सेधं द्वाङ्गुलं विदुः ||

तस्य द्विगुणविस्तारं वृत्ताकारेण संस्थिताम् |
नाड्यन्तत्र समुद्भूता मुख्यान्तिस्रः समीरिताः ||

इडा वामे स्थिता नाडी चित्र सा योगिनां शुभा |
ब्रह्मरन्ध्रं विदुस्तस्यां पद्मसुत्रनिभं प्रिये ||

आधारञ्च विदुस्तत्र सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
दिव्यमर्ग्मिदं प्राहरमृतानन्दलक्षणम् ||

इडायां चिन्तयेच्चन्द्रं पिङ्गलायां दिवाकरम् |
सुषुम्नायान्तु देवेशि तावुभौ चिन्तयेत् तनौ ||

अग्निसोमात्मिका नाडी सुषुम्ना तन्त्रसम्मता |
आधारपद्ममध्यह्नं? त्रिकोणमतिसुन्दरम् ||

ज्योतिषां निलयं तच्च कथितं पद्मयोनिना |
तत्र विद्युल्लताकारा कुण्डली परदेवता ||

परिष्कृरति देहेऽस्मिन् सुप्ताहिसदृशाकृतिः |
(प्. १२) विभर्ति कुण्डली देहमात्मानं हंसमन्त्रतः ||

हङ्कारवर्णसम्भूता कुण्डली कुलनायिका |
गमनागमने मन्त्रं हङ्कारं लङ्करेण च ||

कथितं बीजमन्त्रस्य कुण्डस्यास्तत्र सम्मतम् |
हंसप्राणाश्रयो नित्यं प्राणनाडी पथाश्रयं ||

आधाराद्वहते वायुर्यथावत् सर्वदेहिनाम् |
देहं प्राप्य सुनाडीभिः प्रयाणं कुरुते वहिः ||

द्वादशङ्गुलमात्रेण प्राणस्य पुरुषस्ततः |
वायुरूपेण जीवोऽसौ सर्वज्ञो व्यापकः स्मृतः ||

मुलाधारात् सहस्रारं व्याप्य तिष्ठति कुण्डली |
सुषुम्ना मध्यदेहे च सुक्ष्मात् सुक्ष्मस्वरूपिणी ||

वायुस्वरूपा सहिता वायुमास्थाय तिष्ठति |
आयाति याति सततं कुण्डली परदेवता ||

रम्ये मृद्वासने पुण्ये पटाजिनकुशोत्तरे |
स्वस्तिकासनमास्थाय योगमार्गपरो भवेत् ||

ज्ञात्वा भूतोदयं देहे यथावत् प्राणवायुना |
शक्तिरूपां ध्यायेद्वामे पार्श्वे नाभौ सदा प्रिये ||

पिङ्गलाया महेशानि शम्भुरूपं दिवाकरम् |
चन्द्ररूपां वामनाड्यां शिवानीं चिन्तयेद्धिया ||

भूतात्मके तु देहेऽस्मिन् सर्वभूतोदयं शृणु |
चिन्तयेद्वायुनानेन सर्वसिद्धाप्तये सुधीः ||

किं राज्यैरसदालापैर्षत्रायुर्वायतामियात् |
श्वाससंहरणान्नाड्या गतिं तेषां विचिन्तयेत् ||

ध्यात्वात्मकमिदं देहं पोषयेच्छम्बुगेहिनी |
दण्डाकारगतिर्भूमेस्तोस्वस्य पु* कामता ||

ऊर्द्धागतिः पावकस्य वायोतिर्यक् गतिः स्मृता |
गतिर्व्योम्नोर्भवेन्मध्या सर्वतन्त्रसमन्विता ||

ध्यात्वात्मकमिदं देहं पोषयेद्वायुरूपिणी |
त्वचि स्थिता महामावा असृक् स्थिता शिवा शुभा ||

तथा मांस स्थितां देवी तथा मेदं स्थिता सती |
अस्थि स्थिता शिवपत्नी सा मज्जारां शम्भुसुन्दरी ||

शुक्रस्था वायुरूपा च तथा प्राणात्मिका स्मृता |
जीवप्रापात्मिका नित्या सर्वक्षेत्रेषु संस्थिता ||

मारणादिं प्रकूर्वीत भूतानामुदये सुधीः |
विचिन्त्य चात्मानो देहे गतिस्तस्य प्रिये सदा ||

वरणेरुदये कुर्यात् स्तम्भनं सर्वसम्मतम् |
शान्तिकं पौष्टिकं तोयस्य समये प्रिये ||

मारणं कुरुते शत्रोरग्नेरुदययोगतः |
वायोस्तु उदये कुर्यात् स्तम्भनं सर्वसम्मतम् ||

अथ उच्चाटनं कुर्यात् सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
क्षेत्रादिनाशनं कुर्यात् आकाशस्योदये सुधीः ||

आसुर्योदयमारभ्य यावद्वै घटिकाद्वयम् |
एवं क्रमेण विज्ञाय षट्कर्मषु विचिन्तयेत् ||

आधाय वायुनक्षत्रं योगमेवं विचिन्तयेत् |
मारुतं चिन्तयेद्देहे ध्यानयोगेन देहिकः ||

ध्यात्वा वायुं स्वदेहे तु चिन्तयेत् परदेवताम् |
नादः संजायते क्षेत्रे वायुना परमेश्वरि ||

मत्तभृङ्गसमश्चादौ तथा वंशीधवनिं श्रुतः |
तदा घण्टास्वनो जातस्तदा मेघस्वनन्ततः |

(प्. १२ब्) एवमभ्यसतस्तस्य नास्ति शोकादिदोषजम् |
भयं तस्य भवेत् सिद्धिः सर्वसिद्धिरनुत्तमा ||

नादो भवेत् ततो बिन्दुश्चन्द्रसुर्यात्मकः स्मृतः |
बिन्दुं नादात्मकं केचिद्वदन्ति मुनिमत्तमाः ||

बिन्दुनादात्मकं सर्वं चराचरमिदं जगत् |
बिन्दुः पुमान् भवेन्नादः स्त्रीरूपः सर्वसम्मतः ||

जगतां कारणं नादः कथितः पद्मयोनिना |
बिना मैथुनधर्मेण न सिद्धिः स्यात् कथञ्चन ||

हंसौ तत्र समुद्भूतौ पुंस्त्रियौ तन्त्रसम्मतौ |
हंमन्त्रे पुरुषः प्रोक्तः सकारः प्रकृतिः स्मृता ||

तविमौ सकलं विश्वं व्याप्तौ तत् कुण्डकेन च |
तदा तद्भावमाप्नोति तदा सोऽहमिति स्मृतः ||

स एव परमं ब्रह्म कुटस्थो जगदङ्कुरः |
सर्वे देवास्तथावेदा दिग्वाताद्यादरन्तथा ||

त्रुट्यादिकालकल्पाश्च तत्तद्देवस्तदात्मकः |
यस्मिंश्च प्रणयं यान्ति विनाशं जगदीश्वरि ||

यस्मिन् सृष्टिः सदोद्भूतिर्यस्मिन्नद्यापि जायते |
स एवं परमं ब्रह्मसोऽहस्तावेन जायते ||

सहवर्णो बिन्दुपाथसक्तिवर्णं दिशेस्मुदा |
प्रणवं सर्वतन्त्रेषु कथितं पद्मयोनिना ||

परानन्दमयं ब्रह्म शब्दब्रह्मविभूषितम् |
आत्मनो देहमध्ये तु सर्वतन्त्रात्मकं प्रिये ||

चिन्तयेद्विधिनानेन ब्रह्मविष्णुशिवात्मकम् |
जगतां कारणं प्रोक्तं वेदमन्त्रस्य कारणम् ||

गायत्री प्रणवञ्चैव सर्वतन्त्रेष्वयं विधिः |
गायत्री प्रणवस्याथ मन्त्रार्थं ब्रह्मणा पुरा ||

चतुर्वेदेषु शास्त्रेषु न निष्ठातः पुरोगतः |
समाधियोगमेतद्धि कथितं पद्मयोनिना ||

समाधौ चिन्तयेद्देवीं भूतशुद्ध्यादिकं दिशेत् |
न्यासजालं विधायाथ समाधौ पूजयेत् सदा ||

समाधौ यादृशं कुर्यात् पूजनं जलतर्पणम् |
वाह्ये तु तादृशं कुर्यात् शङ्करेण च भाषितम् || ||

अतः परं कर्मयोगं वक्ष्यामि शृणु शङ्करि |
आश्रमं विविधं तत्र कथितं पद्मयोनिना ||

ब्राह्मणाः क्षत्रिया वैश्याः सर्वतन्त्राधिकारिणः |
कर्माधिकारिणस्ते तु सर्व तन्त्राधिकारिणः ||

ये चान्ये सङ्कराः प्रोक्ता अथ शुद्रा महेश्वरि |
ते सर्वे कर्मकर्तुणां सेवकः परिकीर्तिताः ||

तेषामर्द्धफलं लब्द्धा मोदते दिवि देववत् |
न शुद्राय मतं दद्यात् प्रेणवं वेदवाधितम् ||

न मन्त्रं मन्त्रयोगञ्च तथा मन्त्राङ्गिताः पुनः |
न शूद्रेभास्तथा स्त्रीभ्यः प्रदद्यात् साधकः सदा ||

वलाम्बा यदि वा कुर्यात् सर्वकर्मान्तरं सदा |
तदा स्वर्गात् पतन्त्येव रक्षणात् सैकतहर्म्यवत् ||

देवपुजादिकः कर्म वक्ष्यमि शृणु सुन्दरि |
प्रथमं तत्र वक्ष्यामि लक्षणं गुरुशिष्यषोः ||

सर्वशास्त्रपरो दक्षः सर्वशास्त्रार्थवित् सदा |
युवकः सुन्दरः साङ्गः कुलीनः शुभदर्शनः ||

जितेन्द्रियः सत्यवादी ब्राह्मणः शान्तमानसः |
पितृमातृहिते युक्तः सर्वकर्मपरायणः ||

(प्. १३) आश्रमी देशस्थायी च गुरुरेचं विधीयते |
शिवान्ते तादृशो ज्ञेयः साधनः सर्वसम्मतः ||

कथितं यागले पूर्वं तव प्रीत्या निवेदितम् |
अथ भक्ष्यं प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने ||

अन्नं दुग्धं तथा तरुं पायसं पुपसुपकम् |
नवनीतं फलान्ये च गुडपायससं युतम् ||

सर्वाणि फलपुष्पाणि भक्षयेच्च विधानवित् |
लसुनं गुञ्जनं निम्बमसुरं शुरणं तथा |

जम्बीरं नकुचं कांस्यं अलाबुमयथुं तथा |
बीजमांसं तथा मांसं लाकञ्चैव पलाण्डुकम् ||

आमिषं रक्तश्राकादीन् ताम्बुलञ्च अलातकम् |
तालगर्जुनमुषितं दुग्धं ब्रष्टादिकञ्च यत् ||

कार्षिकञ्चैव षद्भ्रष्टं हविषो परिवर्जयेत् |
कुचेलञ्च तथा तैलमाम्लञ्च नखलोमकाः ||

अभाङ्गमसदालापं हविष्याली विवर्जयेत् |
अथ देव्या मतं वक्ष्ये पुष्पाणि शृणु पार्वति ||

तुलस्यौ पङ्कजौ जात्यौ केतक्यौ करबीरकौ |
शस्तानि वश? पुष्पाणि तथा रक्तोत् पलानि च ||

उत्पलानि नलिन्यानि कह्लारकुसुदानि च |
मालती कुमुदाङ्गार-नन्द्यावर्णादिकानि च ||

पलाशपटलावेड्रेथवलावटकानि च |
अलोकोद्तवबिल्वेषु कर्णिकारोद्तवानि च ||

एतान्यन्यानि तन्त्रेऽस्मिन पुष्पाणि सन्ति वै प्रिये |
नानादेशोद्भवानि स्युः सर्वकालोद्भवानि च ||

दलानि चैव पुष्पाणि दद्यादेवैर्विशेषतः |
अथ पुष्पं प्रवक्ष्यामि कर्मयोगे महेश्वरि ||

शृणुष्व परया भक्त्या मथोक्तं ब्रह्मणा पुरा |
कमले करवीरे देवे कुमुदे तूलसीद्वयम् ||

जातीद्वयं केतकी द्वे कह्लारं? चम्पकोत्पलम् |
कुन्दमन्दारपनागपटलानागचम्पकम् ||

अरुष्करं कर्णिकारं पार्वन्ती नवमल्पिका |
सौगन्धिकं सोकवण्डः पलाशाशोकमज्जका ||

धुस्तुरं वर्जकं निम्बमर्जनं मणिपुरकम् |
सिन्धुवारमपामार्गं कालपुष्पं निकामजम् ||

व्याघ्राटकं दमनकं मरुवकं ततः परम् |
लवङ्ग-जल-कर्पुरं तगरञ्च जवां तथा ||

बिल्वपुष्पं द्रोणपुष्पं कामराजं सुहोडकम् |
दलानि करबीराणि जलस्थानि स्थलानि च ||

गिरिज्यानि देशज्यानि नानापुष्पाण्यतः परम् |
कथितं सर्वतन्त्रेषु विश्वसारे विशेषतः ||

कव्यकारुष्कराख्यामलक डुम्बुरो जम्बुसंज्ञक |?
खदिर कृष्णलापा च पुष्पाणः नागरौहिणौ ||

पलाशप्लक्षमाम्राक विक्षार्जुन विकक्षता |
वञ्जुलो विकलः सज्जो बन्धुकपनशार्ककौ ||

शमई कदम्ब निम्बाम्र मधुगन्धादिनाङ्घ्रिपा |
आयुष्कारः श्रीकामश्च कदाचिच्छेदषेन्नहि ||

ए?षु वृक्षेबु देवेशि शिवः साक्षात् सदा स्थितः |
(प्. १३ब्) अथ स्थानं प्रवक्ष्यामि कर्मयोगेन पार्वति ||

अयोध्या मथुरा माया काशी काञ्ची अवस्तिका |
द्वारका च हरिद्वारं तथा गोदावरी प्रिये ||

सेतुबन्धश्च सरयुः कुरुक्षेत्रं गया तथा |
ह्रदं द्वैपायनं नाम सुर्वारुकमतः परम् ||

रोहिताश्चं शोणभद्रं विष्णोः पाद्यन्वितां गयां |
फल्गुञ्चैवोदीची स्थानं कञ्चनञ्च ततः परम् ||

मानसरोवरञ्चैव तथा विन्धेश्वरं प्रिये |
कैलाशञ्च भृण्डपुरं मन्दरञ्च हिमालयम् ||

चर्मन्नती वेत्रवती बाहू दासुरसा तथा |
दशाश्वमेधसम्भूतं प्रयागं पूलहाश्रयम् ||

यमुनां चन्द्रभागाञ्च गङ्गाञ्च पनसं तथा |
जालन्धरं वदरिकां तथाचैव सरस्वतीम् ||

सङ्केताश्रममित्युक्तं कपिलस्याश्रयं तथा |
पुरोबोधं व्यासनीञ्च तथा चैव प्रियम्बदाम् ||

कामरूपञ्च गोकर्णं वकार्या सहितं प्रिये |
गुह्यकन्याश्रनं देवि नटिकालयमेव च ||

हाटकाचलकञ्चैव एकलिङ्गनदस्य च |
गन्धमादनं किम्पुरुषं दुर्गापीठं ततः परम् ||

पुराणभारतादिनामालयं तुलसीतलम् |
गोस्थानं बिल्वमूलञ्च निजखातजलाशयम् ||

देवताखातकं स्थानं नदीदीरं ततः परम् |
देवस्थानं श्मशानञ्च कुलवृक्षस्य मूलकम् ||

देवतायतनञ्चैव शिवस्याश्रममेव च |
अन्यानपि महेशानि भारते यं प्रकीर्तितम् ||

पुराणे यामले तन्त्रे अन्येषु यत् प्रकीर्तितम् |
सिद्धाश्रमं सकलञ्च सप्तसागरकं तथा ||

गङ्गाद्वारञ्च गङ्गाञ्च गङ्गासागरमेव च |
सप्तगोदावरीञ्चैव नारदश्याश्रमं तथा ||

वेदे रामायणे प्रोक्तं यानि तीर्थानि भाविनि |
दीक्षां मङ्गलकार्व्यञ्च शालग्रामान्तिकं दिशेत् ||

स्थानान्ये तानि देवेशि कथितानि मनीषिभिः |
मीक्षामङ्गलकार्येषु सर्वत्र विधिरिष्यते ||

भैरवं भैरवगणं वान्त्वीशं? पूर्वतोऽर्चयेत् |
मन्त्रेणानेन देवेशि प्रणवादिनमोऽन्वितम् ||

नानोपहारवलिभिर्यावकाद्यैरलङ्कृतम् |
ओं तीक्ष्मदंष्ट्रैमहाकाय कल्पान्तदहनोपमः ||

भैरवाय नमस्तुभ्यं अनुज्ञां दातुमर्हसि |
गृह्न गृह्न वलिं देव स्वकीयगणसंवृतः ||

सर्वोपद्रवविघ्नानि नाशय त्वं सुरेश्वरः |
यज्ञकुण्डं प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने ||

कुण्डमष्टविधं प्रोक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
चतुरस्रं योनिमर्द्धचन्द्रं त्रास्रञ्च वर्तुलं ||

षडस्रं पङ्कजाकारमष्टस्रः तन्त्रसम्मतम् |
चतुरस्रं चतुकोणं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

अर्द्धचन्द्रानभं कुण्डमर्द्धचन्द्रं विदुर्वुधाः |
त्रिकोणं त्र्यस्रमुद्दिष्टं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

वर्तुलं वर्तुलाकारं षडस्रं षट्कसंयुतम् |
अष्टकोणेषुतं कुण्डं अष्टास्रं परिकीर्तितम् ||

एकहस्तमिते भुमौ कुण्डं कुर्याद्विधानतः |
चतुरस्रं भवेत् कुण्डं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

(प्. १४) कोणायुतं कुर्यात् सुत्रं षत्तु दीर्घं प्रदृश्यते |
तदेव तद्वितस्तं स्यात् सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

एवं द्वदशकं यावत् तावत् कुण्डं विनिर्मयेत् |
कौ पृथिव्यां यदातीनं दृश्यते सुमनोहरम् ||

तस्मात् कुण्डं समाख्यातं साधकानां हिताय वै |
परिमाणमिते भूमौ कुण्डं कुर्याद्विधानतः ||

कुण्डाणां यादृशं सानं तादृशं खननं स्मृतम् |
त्रिसुत्री करणं कुर्यात् मूलमध्याग्रदेशके ||

सुन्दरं विधिना कुर्यात् साधकस्य मनोहरम् |
कुण्डाणां मेखलास्तिस्रः सर्वतन्त्रसमन्विताः ||

एकाङ्गुलान्तरं कुर्यात् मेखला सुमनोहरा |
दशहस्तस्तु यावत् स्यात् तावत् कुर्याद्विधानतः ||

एकैकाङ्गुलमानेन क्रमेण परिवर्द्धयेत् |
मेखला सुरकार्या सा साधकस्य मनोहरा ||

एकाङ्गुलं द्वाङ्गुलञ्च त्र्यङ्गुलञ्च क्रमेण तु |
वर्द्धयेद्विधिनानेन शङ्करेण च भाषितम् ||

कुण्डस्य सम्मुखे दद्यात् योनिन्तां सुमनोहरम् |
योन्यग्रन्तु क्रमेणैव परमात्रेण वर्द्धयेत् ||

हस्ताद्धस्तान्महादेवि षवद्वितयमानतः |
सरन्ध्रं कुरुते योनिं सर्वतन्त्रसमन्विताम् ||

षावान् कुण्डस्य खननं तदन्तं योनिरन्ध्रकम् |
तदन्ते निर्मयेत् पद्मं सुन्दरं सुमनोहरम् ||

कुण्डमधो तु कुर्वीत खननोऽपि च सर्वतः |
किञ्चित् तिर्यक् क्रमेणैव पूर्णमुत्तर्कं पुनः ||

अश्वश्यपल्लवाकारां योनिं कुर्याद्विधानतः |
सुन्दरं सदृशं कुर्यात् यथा दृष्टिमनोहरम् ||

चतुरस्रं कृते क्षेत्रे सर्वं कुण्डं विनिर्मयेत् |
कुण्डन्तु यादृशं कुर्यात् तादृशी मेखला स्मृता ||

हस्तस्य कथितं मानं चतुर्विंशति चाङ्गुलम् |
यवाष्टकैरङ्गुलं स्यात् सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

कुण्डानां यादृशं मानं खननं तादृशं स्मृतम् |
तदर्द्धं वा खनेत् कुण्डं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

शतहोमे हस्तमात्रं हस्तमात्रं सहस्रके |
अयुते तु द्विहस्तं स्याद् क?स्तं वा परिकल्पयेत् ||

चतुर्हस्तन्तु लक्षे स्याद् द्विलक्षे द्विगुणं स्मृतम् |
षड् हस्तं दशलक्षे स्यात् कोट्यामष्टकरं स्मृतम् ||

एकहस्तमितं कुण्डमेकलक्षे विधीयते |
लक्षन्तु दशकं यावत् तावद्धस्तेन वर्द्धयेत् ||

दशहस्तमितं कुण्डं कोटीहोमे विधीयते |
कलौ नैव महेशानि महायज्ञस्य सम्भवम् ||

महाहोमे कृते लोका अश्वमेधमवाप्नुयुः |
सर्वसिद्धिकरं कुण्डं चतुरस्रं महेश्वरि ||

पूल्र?प्रदं योनिमुण्दमर्द्धचन्द्रं धनावहम् |
शत्रुक्षयकरं त्रास्रं वर्तुलं शान्तिकर्मणि ||

षडस्रं मारणे प्रोक्तं पुष्टिदं पद्ममुत्तमम् |
रोगोपनाशनं कुण्डं चतुरस्रं महेश्वरि ||

* * * * * * * * मष्टास्रं सर्वसम्मतम् |
विप्राणां चतुरस्रञ्च राज्ञाञ्च वर्तुलाकृतिः ||

वैश्यानामर्द्धचन्द्रं हि सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
चतुरस्रन्तु सर्वेषामिति * * * सरसम्मतम् ||

कुण्डस्य रूपं जानीयात् परमं प्रात *र्वपुः |
(प्. १४ब्) प्राच्यां शिरः समाख्यातं हृदि दक्षिणसौम्ययोः ||

कुण्डन्तु उदरं ज्ञेयं योनिपादौ तु पश्चिमे |
एवं कुण्डं विजानीयात् सर्वतन्त्रेषु गोपितम् ||

नित्यं नैमित्तिकं कर्म स्थण्डिले परिकल्पयेत् |
बालुकाभिर्विनिर्माय षावदङ्गुलमानकम् ||

एवं बहूविधं देवि तन्त्रे तन्त्रे निरूपितम् |
नानावर्णैश्चित्रवर्णैश्चित्रितं सुमनोहरम् ||

गुण्डीककण्ठसमायुक्तं मृगपादादिसंयुतम् |
वारहोष्ट्रमृगोष्ट्रञ्च गजोष्ट्रकुर्ममेव च ||

हस्तिकुम्भसमायुक्तं एवं कुर्याद्विधानतः |
एवं श्रुवं विजानीयात् मण्डलानि ततः परम् ||

मण्डलं चतुर्विधं प्रोक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
पञ्चाजं नवनाभञ्च सर्वतोभद्रमेव च ||

लघुसर्वतमाख्यातं सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
चतुरस्रं कृतं क्षेत्रं समभागसमन्वितम् ||

पञ्चधा वा चतुर्द्धा वा चतुष्कं मध्यदेहके |
सम्भागेन कुर्वीत चतुर्दिक्षु विधानतः ||

तन्मध्ये विलिखेत् पद्मं सुन्दरं सुमनोहरम् |
किञ्जल्कसहितं वेश्यं साष्टपत्रं सकर्णिकम् ||

पद्माद्वहिर्भवेत् पिठं चतुर्दिक्षु विधानतः |
वीथिका पंक्तियुक्तेन भावशोभोपशोभितम् ||

विधिना विलिखेन्मण्डलं सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
नानाचुर्णैः पुरषेत् तं विधिना साधकः सदा ||

रञ्जयेत् पञ्चचुर्णेन मण्डलं सुमनोहरम् |
पीतं हरिद्रचुर्णञ्च शुक्लं शालिअसमुद्भवम् ||

कौशम्भं लवणं प्रोक्तं कृष्णं दग्धपुलाकजम् |
अथवा नीलचूर्णं स्यात् कृष्णवर्णमुदाहृतम् ||

बिल्वादिपत्रजं श्याममित्युक्तं पञ्चवर्णकम् |
नानाचुर्णेन तत् पद्मं रचयेद्विधिनामुना ||

कर्णिकां पीतवर्णेन केशराण्यरुणेन च |
शुक्लाअनि पत्रवर्णानि अग्ररक्ता समीरिता ||

उपशोभा पातवर्णेन सत्वानि श्यामलेन च |
अथवा रक्तवर्णेन रचयेत् कर्णिकां सुधीः ||

यत्र तत्र यथास्थाने पद्मं तत् रचयेत् क्रमात् |
सुन्दरार्थमिदं प्रोक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

पीन्तु? तत्र संप्रोक्तं पद्मानि शुक्लसम्भवम् |
द्वाराणि शुक्लवर्णानि शोनरक्ता समीरिता ||

उपशोभा पीतवर्णा कोणानि अरुणानि च |
पीठादनन्तरं दद्याल्लतिका कल्पसंज्ञका ||

नानवर्णेन सा कार्या फलपुष्पसमन्विता |
सर्वत्र समभगेन मण्डलं रचयेत् सुधीः ||

सर्वाणि दृश्यते यस्मात् तन्त्राणि सुमनोहरम् |
राक्षसं पूजयेत् पूर्वे वास्त्वधीशं विशालधीः ||

कृतेन येन मन्त्रज्ञो दीक्षायाः फलमश्नुते |
राक्षसं वास्तनामानं हत्वाधिष्ठाय तत्तनुम् ||

घोरदंष्ट्रं महाकायं पिङ्गाक्षञ्च त्रिलोचनम् |
कपालखट्टाङ्गधरं स्वकीयगुणसंयुतम् ||

गुजयेद्गन्धपुष्पाद्यै रक्तमांसादिसंयुतः |
तस्याज्ञाञ्च पुरा कृत्वा वास्तुयागं विधीयते ||

सर्वतो भद्रकं नाम कथितं पद्मयोनिना |
उपशोभां परित्यज्य लघु सर्वत्र नामकम् ||

(प्. १५) चतुरस्रं भुवं कृत्वा समभागेन देशिकः |
नवपद्मं लिखेत् तत्र विधिनानेन पार्वति ||

सुन्दरं सदृशं कुर्यात् नानावर्णेन देशिकः |
नवलाभमिदं प्रोक्तं मण्डलं सर्वसिद्धिदम् ||

चतुष्कोणे दिशि मध्ये लिखेत् पद्मं सुलक्षणम् |
पञ्चनाभमिदं प्रोक्तं मण्डलं सुमनोहरम् ||

येन तेन प्रकारेण देवपुजाविधानके |
अवश्यमेव कर्तव्यं मण्डलं विधिनामुना ||

तदा भवति सा देवी सुप्रीता भवसुन्दरी |
सर्वतो दृश्यते भद्रं सर्वतोभद्रसंज्ञकम् ||

नानाचूर्णेन संयुक्तं मण्डलं सर्वतन्त्रके |
अथ वक्षो महेशानि वास्तुयागं सुशोभनम् ||

सर्वमङ्गलकार्येषु वास्तुयागं देशेत् पुरा |
पृथिवीं प्रणमेदादौ मन्त्रेण नेन देशिकः ||

ओं सर्वरत्नसमकीर्णे वसुधे सिन्धुमेखले |
सिद्धिं देहि जगन्मातः सर्वभीष्टफलाप्तये ||

चास्तयागं विनाअ देवि न कर्म किञ्चिदाचरेत् |
चतुरस्रं भुवं कुर्यात् समरेखा शिता शुभा ||

कर्णसुत्रमिदं दद्यात् समभागेन देशिकः |
नानावर्णैः समारेखा सुन्दरी सुमनोहरा ||

रञ्जरेत् पञ्चवर्णेन विधिनानेन देशिकः |
पूजयेत् तत्र तान् देवान् यथा भागेन देशिकः ||

यथोक्तविधिना देवान् यथास्थाने च देशिकः |
पूजयेद्विधिनानेन गन्धपुष्पादिचन्दनैः ||

नालोपहारवलिभिर्न्नानान्नैः पुपशृपकैः? |
पूजायद्विधिना धीमान् धूपदीपान्नवारिभिः ||

ब्रहाणं पूजयेत् तत्र मध्यकोष्ठचतुष्टये |
दिक्चतुष्.के तु पूर्वादि पूजयेद्विधिना ततः ||

पूजयेत् परया भक्त्या सर्वकार्यार्थसिद्धये |
द्वौ द्वौ कृत्वा यजेद्देवि सर्वसिद्धिफलाप्तये ||

अर्चयेद्दिक्षु पूर्वादि क्रमतो विधिना त *? |
देवसाधकयोर्मध्ये तत् सर्वं कथितं प्रिये ||

अर्यामनं विवस्तन्ता? तथा मित्रमहाधवम् |
पूजयेद्विधिना पूर्वं यथोक्तेनैव साधकः ||

वह्न्यादि कोणार्द्धद्वन्द्वेषु पूजयेत् परितः सुधीः |
सावित्रां सवितारञ्च् शुक्रमिन्द्रयमं पुनः || 

रुद्रं रुद्रवनञ्चैव आपं आप्यापवत्सकम् |
तत् कर्णसुत्रस्यो भयतः कोष्ठेषु परितः पुनः ||

पूर्वादिषु क्रमेणैव पूजयेद्विधिनामुना |
सर्वं शुद्धं चार्यामनं जम्भकं निपिपित्सकम् ||

अर्चयेद्दिक्षु पूर्वादि ततः कोष्टावसारके |
ईशानाद्यैरपर्जन्यो जयस्तः शत्रुभाष्करः ||

सद्योवृवान्तरीक्षश्च ततः पूर्वे यजेत् सुधीः |
अग्निपुषा च वितथो यमश्च ग्रहरक्षकः ||

गन्धर्वभुण्डराणौ? च मृगश्च दक्षिणे यजेत् |
निमति द्वौवारिकश्च सुग्रीववरुणस्तथा ||

पुष्पदन्ता सुरेशेय रौगौप्रताग्दिशिस्तिता? |
वायुर्नागश्च मुख्यश्च सोमो भलाट एव च ||

मङ्गलाध्यो दित्यदिती सोमस्य दिशि संस्थिताः |
(प्. १५ब्) एवं बहूविधानेन गन्धपुष्पान्नावारिभिः ||

पूजयेत् परया भक्त्या ब्रह्मणा भाषितं पुरा |
नानावर्णैश्चित्रवर्णैश्चित्रितं मणिमण्डलम् ||

वितानपत्रमालादौ र *?ङ्कुर्याद्विधानतः |
पताकाभिर्ध्वजं कुर्याच्चतुर्दिक्ष मनोहरम् ||

अष्टौ कुम्भानष्टदिक्षु मण्डपे रचयेत् सुधीः |
आचार्याकुण्डं कुर्वीत मधो विदिविधानतः ||

जाताङ्कुराणि कुर्वीत तत्र तत्र चतुर्दिशि |
पालिका पञ्चमुख्यश्च सवविश्च ततः क्रमात् ||

षोडशद्वादशाष्टाभिरङ्गुलीषु क्रमादिमाः |
सुगन्धितोयपुर्णेन जाताङ्कुरमुदाहृतम् ||

सुधावीजेन बीजानि निःक्षिपेत् तत्र सर्वतः |
आचार्यं विधिना कुर्यात् सर्वशास्त्रार्थपारगम् ||

श्यामाकमायकन्धुश्च ब्रीहयः सर्वसम्मताः |
दीक्षायाः सप्तमे पूर्वदिवसे संयतः सदा ||

सप्तरात्रिषु कूर्वीत पूजनं सर्वदेवताः |
नानोपहारवलिभिः पूजयेत् परमेश्वरीम् ||

प्रणवाद्यैर्नमोऽन्तैश्च पूजयेत् परमेश्वरीम् |
भूतानि पितरो यक्षा नागा ब्रह्मा शिवो हविः ||

क्रमेण पूजयेत् सर्वान् सप्तरात्रिषु देशिकः |
सप्तानामपि रात्रीणां देवता सर्वसम्मता ||

उपहारैः पूजयेत् तान तानि वक्ष्यामि पार्वति |
लाजाभिः पूजयेद्भूतान् गन्धपुष्पादि चन्दनैः ||

भूताधिपं भूतगणं भूतेशञ्चा क्र्मेण तान् |
ति?लहरिद्रादधिशक्तुभिः पूजयेदुपहारकैः ||

तण्डुलान् तिलसंमिश्रान् सान्नपुष्पैः प्रपूजयेत् |
पितॄणां पूजयेन्नित्यं कथितं पद्मयोनिना ||

करम्भजालायक्षेभ्यो नारिकेलोदकान्वितम् |
गुडेदेकं गुडान्नञ्च नानारससमन्वितम् ||

दधिदुग्धं पायसान्नं यद्यच्च प्रियता महत् |
विष्णवे विनिवेद्योथ सर्वसिद्धिं लभेन्नरः ||

तदालोकेश्वरेभाश्च पूजयेत् कर्मसिद्धये |
मातृकाः पूजयेत् तत्र गौर्याद्याः सर्वदेवताः ||

गौरी पद्मा शची मेधा सावित्री विजया जया |
देवसेना स्वधा स्वाहा शान्तिः पुष्टिर्धृतिः क्षमा ||

आत्मदेवता कुलदेवता पूजयेत् क्रमतः सदा |
गणेशाद्याः पूजयेत् ता क्षमस्वेति क्रमाद्वदेत् ||

वसोर्धारा तदा देया सर्वविघ्नविनाशिका |
पूजयेत् परया भक्त्या द्वारोपरिचरं रुधः ||

तदा नान्दीयुधश्राद्धं कुर्याच्च विधिनामुना |
पितरं पितामहञ्चैव तथैव प्रपितामहम् ||

जीविते पितरि कुर्यात् श्राद्धं तत् पितृपूर्वकम् |
मातामहं प्रमातामहं वृद्ध प्रमातामहन्ततः ||

षट्पिण्डं प्रक्षिपेद्देवि अनुद्दिश्य स्वशक्तितः |
नामगोत्रानुरोधेन श्राद्धं कुर्याद्विधानतः ||

देवता पूर्वकं श्राद्धं कुर्यान्नान्दीमुखं पुनः |
पुरोरवोमाद्रवसौ सर्वकार्येषु देवताः ||

सर्वदेवक्रमेणैव श्राद्धे दद्याज्जलाञ्जलिम् |
पुण्याहं वावयित्वा च सर्वकर्मसमुद्दिशेत् ||

(प्. १६) सर्वत्र सर्वकार्येषु गणेशघटपूर्वकम् |
गणेशं सवितारञ्च शिवमतः परम् ||

विष्णुञ्च पूजयेद् यत्नात् सर्वकार्यार्थसिद्धये |
लक्ष्मीं सरस्वतीं गङ्गां यमुनां विघ्ननाशिनीम् ||

दिक्पालान् दिग्गजान् देवान् ऋषीन् मणिगणांस्ततः |
वासराणि तिथिर्योगान् करणानि च पार्वति ||

पूजयेत् परया भक्त्या सर्वतन्त्रसमन्विता |
तदग्निं प्रज्वलेत् कुण्डे विधिनानेन देशिकः ||

पूर्वोक्तकुण्डवर्गेषु क्रमेणैव सुसाधकः |
प्रज्वलेद्विधिना वह्निं मन्त्रवाचनपूर्वकम् ||

मूलमन्त्रेण तं कुण्डं संकुर्याद्विधिनामुना |
यस्य लोकस्य यं मन्त्रं दद्याच्च विधिना गुरुः ||

तं मूलमन्त्रं विज्ञेयं सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
अथवा कथयष्येऽहं शृणुष्व कमलानने ||

कवचेनास्त्रेमन्त्रेण तं कुण्डं खननं स्मृतम् |
प्रोक्षयेत् तच्चरणेनैव सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

पान्तं हलटसमायुक्तमन्त्रमन्त्रं विदुर्बुधाः |
शिवबीजं समुद्धृतय षष्ठस्वरसमन्वितम् ||

बिन्दुनादसमायुक्तं कवचं परिकीर्तितम् |
मायाबीजञ्च तं बिद्यां महाकालवचो यथा ||

मायाबीजेन अस्त्रेण समं कुर्याद्विधानतः |
लज्जाबीजेन तं कुण्डं लेपनं परिकीर्तितम् ||

शान्तं वह्निसमायुक्तं नादबिन्दुविभूषितम् |
लज्जाबीजमिदं प्रोक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

मायाबीजेन अस्त्रेण तं कुण्डं सेचयेत् ततः |
तत्र रेखा प्रकर्तव्यास्तिस्रः तिस्रः क्रमेण ताः ||

प्रागग्रा उदगग्रास्तः सर्वतन्त्रसमन्विताः |
यावान् कुण्डस्य विस्तारस्तावान् ताः समभागताः ||

कुशेन कुशमूलेन समभागेन देशिकः |
ताः कुर्व्यान्मूलमन्त्रेण कवचेन तथा प्रिये ||

अथवा कवचेनैव शिखां कुर्याद्विधानतः |
प्रागग्राणां स्मृता देवा मुकुन्देशपूरन्दराः ||

रेखाणामुदग्राणां ब्रह्मवैवस्वतेन्दवः |
पूजयेद्गन्धपुष्पाद्यैः कुण्डाभान्तरदेशके ||

रेखासु पूजयेद्देवान् ततः षट्कोणमारभेत् |
कुण्डस्य मध्ये कुर्वीत षट्कोणमतिसुन्दरम् ||

तत्रापि पूजयेदग्निमावाहनपूरःसरम् |
सर्वत्र प्रणवेणैव कवचेनैव पार्वति ||

संस्कुर्यात् तथा रेखाः सर्वतन्त्रसमन्विताः |
वागीश्वरीमृतुस्नातां ततः सुक्ष्मस्वरूपिणीम् ||

वागीश्वरसमायुक्तां शृङ्गाररसिकां युताम् |
सर्वालङ्कारसंयुक्तामकालजलदोपमाम् ||

नानोपहारवलिभिः पूजयेद्गन्धचन्दनैः |
एवं ध्यात्वा पूजयित्वा तत्राग्निज्वलनं दिशेत् ||

चतुर्भूजं रक्तवर्णं सर्वलङ्कारसंयुतम् |
सुर्याकान्तसमुद्भूतमथवा लोहसम्भवम् ||

सवानस्योद्भवं वापि पाषाणसम्भवन्तथा |
मुखतः संसृजेद्वापि वेदमन्त्रविधानतः ||

विद्युदग्निसमुद्भूतं यत्नाद्वा आनयेत् ततः |
द्विजगेहात् तथानीर अग्निं ब्राह्मणसंयुतम् ||

संस्कुर्याद्विधिना चैव मन्तेणानेन देशिकः |
(प्. १६ब्) कवचं प्रणवाद्यञ्च अस्त्रान्तं मन्त्रमुद्धरेत् ||

निरस्तं परवारेड प्रक्षिपेद्दक्षिणे सुधीः |
क्रव्यादांशस्य त्यागेषु मन्त्रमेनं समुद्धरेत् ||

शरेण वह्निबीजेन कवचेन महेश्वरि |
ज्वालयेत् कुण्डमध्ये च तं वह्निं शुभहेभवे ||

देनुमुद्रां तदा तत्र दर्शयेद्वह्निमुर्द्धनि |
अस्त्रेण रक्षयेदग्निं कुण्डेषु विधिनामुना ||

कवचेनावगुण्ठ्यापि ततः कुण्डोपरिभ्रमेत् |
प्रणवेण परिभ्राम्य वह्निबीजेन पूजयेत् ||

गन्धपुष्पादिना देवीं तदा वागीश्वरीं प्रिये |
क्षालयेन्मनुनानेन वह्निस्तत्र समन्वितः ||

बिन्दुनादसमायुक्तं सान्तं बीजं समुद्धरेत् |
शिवबीजेमिदं प्रोक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

तदाग्निं ज्वालयेत् तत्र मन्त्रेणानेन देशिकः |
चित् पिङ्गल दह दह पच युग्ममुदीर्या च ||

सर्वं ज्ञापय जायान्ता वह्नेस्तत्र समन्वितः |
चन्द्रबीजं नान्तर्युक्तं मुखवृत्तसमन्वितम् ||

शिवबीजं तथोद्धृता मुखवृत्तं नियोजयेत् |
वह्निजाया समुदिष्टा सर्वतन्त्रसमन्विता ||

सुवर्णवर्णं द्यायेद्वह्निसाधकसत्तमः |
ततोऽग्निः सर्वताङ्गेषु बीजादि विन्यसेत् क्रमात् ||

मूर्द्ध्नि वज्रं तथा प्राणपायुलिङ्गेषु देशिकः |
चक्षुर्युग्मं न्यसेज्जिह्वां वह्नेः सर्वाङ्गसिद्धये ||

बिन्दुनादसमारूप?सादिवान्तान् क्रमेन तान् |
षष्ठस्वरसमायुक्तान् यकारसहितान् क्रमात् ||

जिह्वा वह्नेस्तु विविधा ब्रह्मणा भाषिता पुरा |
सात्वका राजसा चैव तामसा सर्वसिद्धिदा ||

वह्निमन्त्रेण सर्वत्र विन्यसेत् सर्वसिद्धये |
हिरण्या गगणारक्ता कृष्णा च सुप्रभा तथा ||

बहूरूपा च रूपा च सत्वकर्मसुयोजयेत् |
पद्मरागः सुपर्णा च तथा च भद्रलोहिता ||

लोहिता च तथा श्वेता धूम्र चैव करालिका |
रजोगुणयुताः सर्वाः सर्वकार्येषु योजयेत् ||

विश्वमूर्तिस्फुलिङिन्यो धूम्रवर्णो जरा तथा |
लोहिता च करालाख्या काली च तदनन्तरा ||

क्रूरकर्मणि सप्तैता योजयन्ति विधानतः |
जिह्वा स देवता वर्णः शृणुष्व हरवल्लभे ||

गुणवर्णात्मिका जिह्वा कथिता तन्त्रवेदिभिः |
अमराः सर्वगन्धर्व यक्षगन्धर्व पिशाचकाः ||

साक्षमः सप्तजिह्वानां देवताः समुदीरिताः |
पूजयेद्गन्धपुष्पाद्यैः र्धूपदीपावरादिभिः ||

प्राणप्रतिष्ठां कुर्वीत प्राणमन्त्रेण देशिकः |
अष्टोङ्गे चाष्टमन्त्राणां विन्यसेद्देशिकोत्तमः ||

मूर्द्ध्नि अंशे च कट्याञ्च पार्श्वयोः कटिदेशके |
हृदये विन्यसेन्मन्त्रान् सर्वतन्त्रसमन्वितान् ||

जातवेदाः सप्तजिह्वा हवावाहनसंज्ञकः |
अश्वोदरजसंज्ञोऽन्यः पूर्वविश्वनराह्वया ||

कौमारतेजा स्यात् विमुखस्ततश्चाग्निमुखः स्मृतः |
ताराश्रये पदानि स्युर्न तास्ता वह्निमूर्तयः ||

अङ्गुषादिक्रमेण हि विन्यसेद्विधिनामुना |
अङ्गुष्ठा तर्जनी मध्यानामिका च कनिष्ठिकाः ||

सर्वाङ्गुलिकरद्वन्द्व प्रतिलोमतः परः |
(प्. १६) आवाहनादिकं कृत्वा आसनं परिकल्पयेत् ||

वह्नये नम इत्व्युक्तं आसनं प्रणवादिकम् |
तदा ध्यायेच्च तं वह्निं मन्त्रेणानेन देशिकः ||

रक्षयेत् परतो वह्निं तत्तोयैस्तस्त?वेदिभिः |
वह्निबीजेन देवेशि कवचेन शुभेन च ||

प्रणवेन नमोऽन्तेन फडन्तेन यथाविधि |
दक्षिणावर्तयोगेन जलरेखा निवेदयेत् ||

तथा कुशेषु सर्वत्र चतुर्दिक्षु सुसाधकः |
मुलाग्रेण च संस्पृश्य पूर्वाग्रेण विधानतः ||

स्वदक्षिणप्रमाणेन ततः कुर्यात् परिस्तरम् |
कवचेन चतुर्दिक्षु कुशप्रस्तरणं स्मृतम् ||

सम्मुखं वर्जयित्वा च कथितं पद्मयोनिना |
तदा देवीं तदा देवं ततः कुर्याद्विसर्जनम् ||

क्षमस्वेति च मन्त्रेण सर्ववेदानुसारतः |
स्वस्थानं गच्छ देवेशि शक्तियुक्तः सदाशिवः ||

वैश्वानरं जातवेदं तदा क्रयादिहावहः |
लोहिताक्षपदं क्रमात् सर्वकर्माणि साधकः ||

वह्नेर्जायावधिर्विद्या रेफाद्या सर्वसिद्धिदा |
मन्त्रोद्धारमिदं वह्नेर्विंशत्येकोणवर्णकैः ||

आवाहनस्य मन्त्रोऽयं कथितं पद्मयोनिना |
षट्कोणे कुण्डमध्ये च जिह्वास्ताः पूजयेत् क्रमात् ||

गन्धपुष्पान्ननैवेद्यैर्धुपदीपैर्श्च चन्दनैः |
लोकपालानष्टकुन्ते पूजयेत् पूर्वयोगतः ||

इन्द्रं वह्निं यमं रक्षः वरणञ्च नभःस्वतम् |
स्वधान्तं पूजयेदीशं शस्त्रवाहनभूषणम् ||

ईशाने तत्र ब्रह्माणं नैर्-ऋते सर्पराजकम् |
पूजयेदासनेष्वेतान् सर्वकामार्थसिद्धये ||

कृष्णवर्णं तथा कृष्णं नीलवर्णं ततः परम् |
अनन्तं चिन्तयेद्धीमान् वह्नेश्चैव चतुर्दिशि ||

वज्रं शक्तिं तथा दण्डं खड्गपाशं ततः परम् |
धूम्रवर्णं शुक्लवर्णं कृष्णवर्णं ततः परम् ||

शुद्धवर्णं तथा शुद्धं पूजयेन्मूर्द्ध्नि योगतः |
ब्रह्माणं रक्तवर्णञ्च शुक्लवर्णं ततः परम् ||

अनन्तं चिन्तयेद्धीमन् वह्नेश्चैव चतुर्दिशि |
वज्रं शक्तिं तथा दण्डं खड्गपाशं ततः परम् ||

अङ्कुशञ्च गदां शूलं पद्मं चक्रं ततः परम् |
दिक्पालानामिदं प्रोक्तं मन्त्रतन्त्रसमन्वितम् ||

अस्त्राणां वरवर्णानां वक्ष्यामि शृणु पार्वति |
पीतं हिमाभं शुक्लाभं भास्वरं कन्दवर्णकम् ||

नीलञ्च करबीजञ्च गौरं शुक्लं ततः परम् |
ईषद्रक्तं श्वेतारुणं क्रमतः परिकल्पयेत् ||

पूजयेद्वाहनं तत्र स्वस्थानेन यथाविधि |
ऐरावतमजं वाहं नरं मकरमेव च ||

मृगमश्वं वृषं हंसं कुर्मञ्च देशिकः क्रमात् |
मूलमन्त्रेण सर्वत्र कवचेन तथैव च ||

श्रुवस्य शोधनं कृत्वा इत्तरस्यां दिशिक्षिपेत् |
अस्त्रमन्त्रेण तां स्हा?लीं तेनैव संस्कृतं दिशेत् ||

कुशपत्रद्वयं तत्र मूलमन्त्रेण निःक्षिपेत् |
होमार्थं निःक्षिपेत् तत्र घृतं मन्त्रं समुच्चरन् ||

कुशपत्रद्वयं पश्चाद्धुनेद्वह्नौ विधानतः |
(प्. १७ब्) हृदयेनैव मन्त्रेण कथितं पद्मयोनिना ||

सर्वाङ्गेसंमरेत् तत्र वह्नेः सर्वसमृद्धये |
नाडीं प्राणांस्तथा दन्तान् मुखं वा कुक्षिकर्णयोः ||

गण्डयोरोष्ठयोरग्नेः पायुपस्थं कटिं तथा |
नितम्बमुदरं स्मृत्वा जानुयुग्मं कटिद्वयम् ||

भूजद्वन्द्वं नसिद्वन्द्वं जिह्वा पृष्ठं ततः परम् |
स्तनद्वन्द्वं ग्रीवामूलं लोमकूपं ततः परम् ||

ततो ध्यात्वा घृतं दद्यात् समृद्धये |
एभिमन्त्रैर्महेशानि इन्द्राणि विनिमर्द्धयेत् ||

कवचं प्रणवेनैव अग्निशब्दं ततः परम् |
स्वाहान्ता कथिता विद्या अग्नेर्दक्षिणयोगतः ||

तत्वबीजं समुद्धृत्य सोमाय वह्निवल्लभा |
वामलोचनतो दद्यादाहूतिः सर्वसिद्धये ||

तदाग्नीसोमाभ्यां क्रषात् स्वाहान्ताः सर्वसम्मताः |
वह्निबीजं अग्निं ङेन्तं समुद्धरेत् ||

तदास्विष्टिकृतं क्रयात् स्वाहान्ताः सर्वसम्मताः |
तन्मुखे जुहूयाद्धीमान् स्वाहा सर्वसमृद्धये ||

पूर्वबीजद्वयं स्मृत्वा ङेऽन्तमग्निं समुद्धरेत् |
प्रत्येकेन च प्रत्यङ्गं स्वाहान्तं मन्त्रपूञ्जकम् ||

समुद्धृत्य तदा तद्यात् अग्नेरङ्गसमृद्धये |
वह्निबीजेन प्रत्यङ्गे दद्यादाहूतिकं क्रमात् ||

पुनः पुनश्च जुहूयाद्वह्निबीजेन सर्वतः |
प्रत्येकैकाहूतिं दद्यात् सर्वाङ्गोऽपाटने बुधः ||

मूलमन्त्रेण तत्राग्नौ पञ्चविंशाहूतिः क्षिपेत् |
वह्निदेवतयोरैक्यं चिन्तयेद्विधिनामुना ||

ब्रह्मणे सृष्टिकर्त्रे च तदा दद्यात् प्रजायतेः |
ओंकाराद्या नमोऽन्ताश्च स्वाहाशक्तिसमन्विता ||

इड्यग्निज्वलनं प्रोक्तं महाकालं मतं प्रिये |
अथ द्रव्यविधिं वक्ष्ये होमार्थं मानसंयुतम् ||

कर्षमात्रं घृतं प्रोक्तं तन्मानन्तु पयः स्मृतम् |
पञ्चामृत`न्च तन्मानं तत्समं मधुदुग्धयोः ||

गव्यं यत् तत् समानं स्यात् लाजाद्यामुष्टिसम्मता |
ब्रीहयो मुष्टिमात्राः स्युन्तद्विकारस्तथैव च ||

गुडादिकं पलार्द्धं स्यात् सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
फलमेकैकं संस्निग्धं पत्रं पुष्पं तथैव च ||

वृहत्फलं खण्डखण्डं यथोक्तं प्राह संयुयुतम् |
अनुग्राससमं कुर्यात् सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

सुक्तिप्रमाणं लवणं मरिचान्यपि विंशतिः |
गुग्गुलं तिन्तिडीबीजं हिङ्गुञ्च तादृशं स्मृतम् ||

चन्दनागुरुकर्पुरकस्तुर्कस्तुरीकुङ्कुमानि च |
सर्वत्र सर्वतन्त्रेषु होममानमुदाहृतम् ||

अघोरञ्च तदा दद्यात् प्रत्यघोरं ततः परम् |
इन्द्राय पदमुद्धत्य इत्तराग्रं पुराक्षिपेत् ||

षमाष? पदमुद्धत्य पूर्वाग्रं वरुणं तथा |
सोमार च ततो दद्यात् सर्वद्वारचतुर्दिशि ||

दक्षिणावर्तुःयोगेन आसनं परिकल्पयेत् |
(प्. १८) तत्रोपरि सदा ध्यायेदिष्टदेवं विधानतः ||

अथाङ्गहोमसानस्य फलं वक्ष्यामि पार्वति |
विअश्यानरं सदा ध्यायेत् समिद्धोमेषु पार्वति ||

समानमाज्यहोमेषु ध्यायेद्वह्निं विचक्षणः |
तन्मुखे जुहूयात् सर्वं होमे सर्वसमृद्धये ||

कर्णहोमे भवेद्याधिर्नेत्रे कुजोकृतिर्भवेत् |
नासिकायां मनः पीण्दा मस्तके धनसंक्षयः ||

सर्वकार्ययेषु सर्वत्र मुखे होमं दिशेत् सुधीः |
अग्नेर्नामानि वक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने ||

काम्यकर्मसु नित्येषु कुर्याद् यत्नेन देशिकः |
अग्नेस्तु मरुतो नाम गर्भाधाने विधीयते ||

चन्द्रमाः पुंसवने ज्ञेयः पौष्टिके शृङ्गनामकः |
शीमन्ते मङ्गलो नाम प्रगल्भो जातकर्मणि ||

नाम्ना वै पार्थिवो वह्निः प्राऽसने शुचिनस्तथा |
सत्यनामा च चुडायां ब्रतोद्देशे समुद्भवः ||

गोमेधे धृर्यनामा च विवाहे योजकः स्मृतः |
सर्वत्र सर्वकार्येषु योजको ब्रह्मसम्मतः ||

देवानां हव्यवाहः स्यात् पितॄणां कव्यवाहनः |
अग्नेस्तु तेजसो नाम रौद्रहोमे विधीयते ||

शान्तिहोमे शिखी नाम उतसर्गे जातवेदसः |
भूमौ शुद्धौ हसुर्नाम स्वजाते च धनञ्जयः ||

लक्षहोमे भवेद्वह्निः कोटिहोमे हू?ताशनः |
शान्तयर्थे अग्निनामा च वारुणे च हू?ताशनः ||

विष्णुहोमे हू?तश्चैव कल्याणे भद्र एव च |
वह्नेर्नाम इदं प्रोक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

अन्येषु काम्यकर्मेषु योजकः सर्वसम्मतः |
अथाग्निवर्णं वक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने ||

स्वर्णसिन्दुरवालार्क कुङ्कुमक्षौद्रसन्निभः |
सुवर्णरेतसो वर्णः शोभनः परिकीर्तितः ||

अथ स्वरं प्रवक्ष्यामि वह्नेः सर्वसमृद्धिदम् |
भैरवादीन् दहन्तीव्रधवनिरग्नेः शुभावहः ||

नागचम्पक पुन्नाग पाटला युथिकान्वितः |
पूष्पेन्दीवर कह्लार सोऽपि गुग्गुलसद्तवः ||

पावकस्य शुभो गन्धः सर्वतन्त्रसमव्नितः |
प्रदक्षिणस्त्यक्तकम्पश्च्छत्राभाशिखिनः शिखा ||

शुभदा यजमानस्य राज्यस्यापि विशेषतः |
कुन्देन्दुधवलो धूमः सर्वकर्मशुभावहः ||

कृष्णवह्निगतो वह्निः सर्वनाशं करिष्यति |
वायसस्वरसंयुक्तं तत्रायुश्च विनश्यति ||

श्वरस्वरसमो वह्निः सर्वं नश्यति तत्क्षणात् |
पुतिगन्धो भवेद्वह्निः सर्वनाशं करिष्यति ||

एवं बहूविधं दोषं तन्त्रे तन्त्रे निरूपितम् |
सर्वदोषप्रशान्त्यार्थं शताष्टाहूतिकं हूनेत् ||

वह्निदेवतरोरैक्यं विभाव्य परिचिन्तयेत् |
तदा हूनेद्वह्निमुखे देवरूपे विधानतः ||

अथ चक्रं प्रवक्ष्यामि सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
सिद्ध्यादिचक्रं वक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने ||

चतुरस्रं लिखेत् कोष्ठं चतुष्कोष्ठसमन्वितम् |
(प्. १८ब्) पुनश्चतुष्कं तत्रापि लिखेद्धीमान् क्रमेण तु ||

अकारादि क्षकारान्तं मूलकोष्ठादितः सुधीः |
विलिखेत् क्रमयोगेन पूर्वं पूर्वतरेण च ||

दक्षिणाचतुर्योगेन कोष्ठवर्णान् लिखेत् क्रमात् |
येनैव लिखनं कुर्यात् तेनैव गणनं स्मृतम् ||

सिद्धिः साध्यः सुसुद्धोऽरिः क्रमेण चिन्तयेद्बुधः |
पुनः पुनश्च तत्रैव तद्काम यत्र योगतः ||

तथैव क्रमयोगेन चिन्तयेद्विधिना ततः |
दक्षिणावर्तयोगेन क्रमेण गणयेत् सुधीः ||

सिद्धिः सिध्यति कालेन जपात् साध्यो हूतादिभिः |
सुसिद्धाः पोषका ज्ञेया अविलम्बं निकृन्तति ||

धुस्तुरपुष्पसदृशं राशिद्वादशसंयुतम् |
वानं गौरं खुरं गौणं शमी शोभेति राशिषु ||

क्रमेण भेदिता वर्णः कन्यायं शादयः स्मृताः |
अकारादिक्षकारानतान् मेषादिराशियोगतः ||

मीनान्तं विलिखेत् कोष्ठे वर्णान् देशिकसत्तमः |
वामदक्षिणयोगेन तान् वर्णान् विलिखेत् सुधीः ||

तेनैव गणनं कुर्यात् स्वराशिमिलनं स्मृतम् |
स्वनामकाक्षरं यत्र तत्र तं मिलनं स्मृतम् ||

एकपञ्च नव बान्धवाः स्मृता द्वौ च षट् दशमन्तमेवकाः |
वह्निरुद्र मूल षस्तु पोषका द्वादशाष्त चतुरस्रघातकाः ||

प्राणोभापच्छप्राय रुद्रस्याद्रिरुरुकरम् |
लोकलोपच्छ प्राय खलोदयातेषु ते दिता थ ||

वर्णाः क्रमात् स्वरान्यौ ओर रेवत्यां स्वगतस्तथा |
नक्षत्रचक्रमित्युक्तं वर्णमानेन तं लिखेत् ||

नवकोष्ठ त्रिः क्रमेण विलिखेत् साधकोत्तमः |
स्वराशि भावकोष्ठानामनुकुलान् यजेन्मनुन् ||

जन्ममप्पद् विपत्क्षेमः प्रत्यरिः साधको वधः |
मित्रं परममित्रञ्च जन्मादीनि पुनः पुनः ||

अश्वियमानलो धाता शशिरुद्रादिति 
गुर्वहिपितृभगार्यमादनकृ?त्वष्टृपवन तथैन्द्राग्नीमित्रेन्दौ निर्-ऋति 
जलविश्वदेवा हरिस्तथा वासवः वरुणोऽजैकपादोऽहिव्रध्नपुषेति भानाम् ||

स्व-ऋक्षेण च देवेन मित्रेण राशियोगतः |
ऋअक्षस्य मलिनं प्रोक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

स्वकुलानाकुल्ञ्च क्रमं वक्ष्यामि शृणु पार्वति |
भूतवर्णात्मकं चक्रं स्वकुलान्यकुलं स्मृतम् ||

भूतात्मकं मन्त्रवर्णं साधकाय निवेदयेत् |
स्वकुलं कथितं चक्रं स्वनामाक्षरसंयुतम् ||

स्वकुलं विभजेन्मन्त्रं नान्यत् कुलं कपञ्चन |
अग्नेस्तु वायवो मित्रमन्योन्यसरसम्मतः ||

यद्येकभूतदैवत्यं जानीयात् स्वकुलं हि तत् |
पार्थिवो वरुणं मैत्रमोग्नेषापि मारुतम् ||

पार्थिवस्याक्षराणाञ्च शत्रुत्वे मारुतं स्मृतम् |
आग्नेयस्यान्तसं शत्रुर्नचभसन्तेज एव च ||

एतेषामेव सर्वेषामविरोधि च नाभसम् |
परस्परविरुद्धानां न कुर्यान्मलिनं बुधः ||

जलञ्च वह्निवर्णस्य प्रतिकुलं बिदुर्बुधाः |
(प्. १९) इन्द्रर्क्षनेत्र रविपञ्च दशर्तुवेद वह्न्यायुधाष्ठनवभिर्गुणितां 
साध्यान् ||

दिग्दृगिवश्रुतिगजाग्निमुनिषु वेद षड्वह्निभिश्च गुणितानथ साधकार्णान् |
नामाज्झ नादक च वाद्याहूजभुक्तशेषजिज्ञात्वोभयोवधिकशेषमृणं 
धनं स्यात् ||

देवताक्षरं कुर्यात् विचारविधिना ऋणी | 
अन्यथा विपरीतेन तत् सर्वं निष्फलं भवेत् ||

क्रमेण क्रमयोगेन गृहैरङ्गानि वर्द्धयेत् |
इन्द्रार्क्षादि विचार्याथ तन्त्रोऽयं क्रमसम्मतः ||

षट् षट् षट् शून्यमित्युक्तं त्रिचतुष्कद्वयं ततः |
शून्यं ताञ्च ततः शुन्यं त्रिस्तत्रान्ते निवेदयेत् ||

देवताङ्गमिदं प्रोक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
द्वौ द्वौ पञ्च हि शून्यं स्यात् द्वावेकः शून्यमेव च ||

चतुश्चतुस्तपैकञ्च साधकस्याङ्कमीरितम् |
अकठमत्रुमेणैव गणनं परिकीर्तितम् ||

कूर्मचक्रमहं वक्ष्ये जपसिद्धिफलप्रदम् |
विना विदारात् तत् सिद्धिं न लभेत् कथञ्चन ||

वर्तुलं नवकोष्ठञ्च कूर्माकारां लिखेत् सुधीः |
हस्तौ पादौ पृष्थमुखकुक्षिपार्श्वयुगे पुनः ||

पूर्वादिक्रमयोगेन विलिखेत् साधकः स्वयं |
नवकोष्ठे लिखेद्वर्णान् पूर्वादिक्रमयोगतः ||

पूर्वादिक्रमयोगेन विलिखेदष्टवर्गकान् |
पञ्च पञ्च पञ्चवर्गः कादिङान्तमिदं क्रमात् ||

चादि ञान्तं तादिनान्तं टादिणान्तं ततः परम् |
पादिमान्तं षादिवान्तं चतुष्कं तदनन्तरम् ||

शादिसान्तं त्रिभिः कुर्यात् हक्षवर्णौ ततः परम् |
वर्गाष्टकमिदं प्रोक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

कुक्षिकोष्ठं विनिर्भेद्य नवकोष्ठं विनिर्मयेत् |
तत्र पूर्वादिक्रमतः द्वौ द्वौ कृत्वा लिखेत् स्वरान् ||

* * दिशां पूर्वं पूर्वं कथितं पद्मयोनिना |
दिक्षु पूर्वादिविधिना गणनं परिकीर्तितम् ||

क्षेत्राद्यक्षरकं यत्र तत्र कर्म सुखं स्मृतम् |
मुखे सिद्धिप्रदः प्रोक्तं करस्थं स्वल्प?जीविनः ||

उदासीनः कुक्षिसंस्थः पादस्थो दुःखमेव च |
वन्दनोच्चाटनं कुर्यात् पुच्छस्थं सर्वकर्मसु ||

कूर्मचक्रमिदं प्रोक्तं सर्वसिद्धिफलप्रदम् |
रेखाद्वयं पूर्वपरेण कुर्यात् तन्मध्यतो याम्यकुवेरभेदात् ||
महेशरक्षोऽधिपतिक्रमेण भित्वा तथा वायुहूभाशनेन ||

अक्लीववर्णान् विलिखेदथादीन् यथाद्यकोष्ठे कडमा भवन्ति |
मेषाद्यमालिख्य विधानमेतत् यथाण्डजान्ते तु समर्पणं स्यात् ||

अत्रापि राशेर्विहितो विचारः पराशरव्यासवशिष्ठमुख्यैः |
यथा तु राशेर्गणनं विधानम् पूर्वे महेशानि तथैव चेत् ||

विना विचारेण यथा भवेच्च न सिध्यते सिद्धिचतुर्युगेषु |
षट्चक्रशोधितो मन्त्रो नास्ति संसारमध्यतः ||

काञ्चनं रजतं वापि दिव्यास्त्रं * विशेषतः |
गुरुसन्तोषणं कृत्वा दद्याद्दीक्षां विशालधीः ||

ऋणादौ परिदीहात्तु जपं कुर्याच्चतुर्गुणम् |
(प्. १९ब्) हृदये तु नमःशब्दः शिरसे वह्निसुन्दरि ||

शिखायै वषडित्युक्त्यं कवचाय हूमीरितम् |
वौषट् नेत्रेषु विन्देत सर्वाङ्गेऽस्त्राय फट् स्मृतः ||

अथ मन्त्रस्य जननं वक्ष्यामि तन्त्रसम्मतम् |
यं ज्ञात्वा सिद्धिमन्त्राणामधिपो जायते नरः ||

मातृकावर्णभेदेभ्यः सर्वमन्त्राः प्रजज्ञिरे |
अज्झलैकत्रसंयुक्तं कुटाक्षरमुदाहृतम् ||

कुटो बीजः प्रकटितः परिभाषासमा स्मृताः |
यस्तु कुटः स बीजः स्यात् बीजकुटाक्षरः स्मृतः ||

मन्त्राः पुंदेवताः ज्ञेयाः विद्यास्त्री देवता स्मृता |
स्त्रीनपुंसकान्मानो मन्त्राः सर्वे समीरिताः ||

पुंमन्त्राङ्गफडन्ताः स्युर्द्विठान्ताः स्युस्त्रियो मताः |
न पुंसका नमान्ताः स्युरित्युक्ता मनुना त्रिधा ||

स्त्रियो वा पुरुषो वापि वर्णास्ते समुदीरिताः |
शन्तान्ते त्रिविधा मन्त्रा वश्यशान्त्यभिचारके ||

अग्निसोमात्मिका मन्त्रा विज्ञेया क्रुरकाम्यया |
मन्त्रविद्या विभागेन द्विविधा मन्त्रजातयः ||

कर्मणो विहिता रान्त्य विषत् प्रायसमीरिता |
आग्नेया वयवः सौम्या भूमिष्ठेन्द्वमृताक्षरा ||

आग्नेया दक्षिणे संस्था सौम्या वामे नियोजिता |
सुषुम्नायान्तु ते सर्वे बोधयन्ति मणीषिणः ||

मन्त्रात्मकन्तु क्षेत्रोऽयं नाड्यो मन्त्रान्तत्मकाः स्मृताः |
धातवो मन्त्रसंयुक्ता अन्तःकरणमुत्तमम् ||

अन्तः करण मन्त्रञ्च वचनानि च मन्त्रयुक् |
रात्रिदिवं मन्त्रमयं सर्वतन्त्रमयं जगत् ||

विना मन्त्रैर्न किञ्चित् स्यात् ब्रह्माण्डे शृणु भाविनि |
आगमोक्त विधानेन सर्वं कुर्यादतन्त्रितः ||

प्रयच्छन्ति फलं सर्वे प्रबुद्धा मन्त्रिणां सदा |
च्छिन्नादिदुष्टा ये मन्त्रा पालयन्ति न साधकम् ||

छिन्नोरङ्गशक्तिहीनः पराङ्मुख उदीरितम् |
रधिरो नेत्रहीनश्च कीलितस्तन्तितस्तथा ||

दग्धस्तम्भश्च भीतश्च मलिनश्च तिरस्कृतः |
भेदितश्च केकारवो * * * जीवहीनकः ||

धूमितो लिङ्गितश्चैव मोहितश्च क्षुधार्तकः |
अतितृष्णाङ्गहीनश्च अतिक्रूरस्ततः परम् ||

अतिकुटस्तथाब्रीडः शान्तमानस एव च |
स्थानभ्रष्टो विकलश्च अतिवृद्धस्ततः परः ||

निस्नेहः पीडितश्चैव वक्ष्याम्येषाञ्च लक्षणम् |
यस्यादिमध्यमान्तेषु नीलबीजं स्वराक्रान्तं स एव च्छिन्नः |

आदि मध्यावशानभूबीजद्वन्द्वं स एव रुद्धः कथितः |
मायात्रषञ्च प्रणवं रेफहीनं यस्य हीनः स कथितः पद्मयोनिना ||

कामबीजं मुखे माया शिरस्थङ्गुलमेव च |
पराङ्मुखं संमन्त्रन्तु कथितः पद्मयोनिना ||

हूङ्कारो बिन्दुसंयुक्तश्चाद्यन्तमध्य इन्दुबीजविवर्जितः |
स एव वधिरो मन्त्रः सर्वसिद्धिविवर्जितः ||

पञ्चवर्णो मनुर्यस्य रेफार्केन्दुविवर्जितः |
नेत्रहीनः सर्वसिद्धिविवर्जिते मन्त्रश्च सः |

आदौ मध्ये तथाचान्ते हंसप्रसादवाग्भवः |
बिन्दुयुक्तं हकदरं फट्कारं वा तथैव च ||

अङ्कुशं वा तथा माया नमामि च ततः परम् |
स एव कीलितो मन्त्रः सर्वसिद्धिविवर्जितः ||

एकं मध्ये द्वयं मूर्द्ध्नि षम्मिन्निद्रपुरन्दरौ |
न विद्याते समन्त्रं स्यात् स्तम्भितः सर्वसिद्धिविवर्जितः ||

वह्निराद्यसमायुक्तो यस्य मन्त्रस्य मूर्द्धनि |
सप्तधा दृश्यते तन्तु दग्ल? मन्त्रं प्रचक्षते ||

अस्त्रं द्वाभ्यां त्रिभिः षड्भिरष्टा भिर्दृश्यतेऽक्षरैः |
स्तम्भः स कथितो मन्त्रः सर्वसिद्धिविवर्जितः ||

यस्य मुखे नास्ति माया प्रणवं वा विधानतः |
भीतः स कथितो मन्त्रः सर्वसिद्धिविवर्जितः ||

आदौ मध्ये तथाचान्ते यस्य सान्नचतुष्टयम् |
स एव मलिनो मन्त्रः सर्वविघ्नसमन्वितः ||

यस्य मध्ये दकारो वा कवचं मूर्र्ध्नि दृश्यते |
त्रिविधं दृश्यते चास्त्रं तिरष्कृत उदाहृतः ||

हद्वयं हृदये शीर्षे वषट् वौषट् च मध्यतः |
स एव भेदितो मन्त्रः सर्वशास्त्रविवर्जितः ||

त्रिवर्णो हंसहीनो यः स सुषुप्त उदाहृतः |
मन्त्रो वाप्यथवा विद्या सप्ताधिकदशाक्षराः ||

फट्कारः पञ्चकादिर्यो मदोन्मत्त उदाहृतः |
सप्तदशाक्षरा मन्त्राश्चास्त्रमन्त्रं सदा प्रिये ||

मूर्च्छितः कथितो मन्त्रः सर्वसिद्धिविवर्जितः |
पञ्चफट् यस्य मन्त्रस्य विरामस्थानसंयुतः ||

कृतवीर्यः स कथितो नास्ति तस्य प्रयोजनम् |
सप्तवर्णो भवेद्वाणः कुमारोऽष्टाक्षरः स्मृतः ||

षोडशार्णो युवा मन्त्रः सर्वसिद्धिविवर्जितः |
चत्वारिंशल्लिपिर्यस्य प्रौढः स परिकीर्तितः ||

आदौ मध्ये तथा चान्ते चतुरष्कयुतो मनुः |
स एव छीनमन्त्रः स्यात् तथा चाष्टादशाक्षरः ||

त्रिकोणविंशो यो मन्त्रस्तावद्वर्णसमन्वितम् |
हृल्लेखाङ्कुशबीजाढ्यं प्रध्वस्तस्त्वं प्रचक्ष्यते ||

द्वाविंशत्यक्षरी विद्या माया कामविवर्जिता |
ध्वस्तरूपा च सा विद्या सर्वसिद्धिविवर्जिता ||

मूर्च्छिता कथिता विद्या मन्त्राणां हानिकारिणाम् |
त्रिंशद्वर्णश्चतुः षष्टिवर्णो मन्त्रः शताक्षरम् ||

चतुःशताक्षरश्चापि वृद्धः स परिकीर्तितः |
नवाक्षरो ध्रुवयुतो मनुर्नित्रिंशदैवतः ||

यस्यावसाने च हृदयं शिवौ मन्त्रो च मध्यतः |
शिखावर्म संयुक्तं वषट् वौषट्कार एव च ||

शिवशक्त्यर्णहीनो वा स निर्बीज उदाहृतः |
एषु स्थानेषु फट्कारः षोढा यस्मिन्न विद्यते ||

स मन्त्रः सिद्धिहीनः स्यात् सर्वतन्त्रविवर्जितः |
द्विवर्णं सत्वहीनः स्यात् चतुर्वर्णस्तु केकरः ||

षडक्षरो बीजहीनस्तच्च सप्ताक्षरो मनुः |
सार्द्धद्वादशवर्णोऽपि धुमितः सत्वनन्दितः ||

सार्द्धबीजस्त्रयस्तद्वदेकविंशतिसंज्ञकः |
विंशत्यर्णस्त्रिंशवर्णो यः स्यादाल्लिङ्गितः स्मृतः ||

द्वात्रिंशदक्षरो मन्त्रो मोहितः परिकीर्तितः |
चतुर्विंशति मन्त्रोऽयं सप्तविंशतिवर्णकः ||

क्षुधार्तः स तु विज्ञेयः सर्वतन्त्रविवर्जितः |
चतुर्विंशतिवर्णो यः सप्तविंशति संज्ञकः ||

एकादशाक्षरो वापि पञ्चव्ंशति वा प्रिये |
एषोविंशति वा वर्णः स मन्त्रस्त्वङ्गहीनकः ||

षड्विंशत्यक्षरो मन्त्रः षड्विंशदर्णकस्तथा |
त्रिंशदेकोणवर्णो वा अङ्गहीनः स एव च ||

अष्टाविंशत्यक्षरो य एकविंशदथापि वा |
अतिक्रूरं सविज्ञेयो निन्दितः सर्वकर्मसु ||

पञ्चषष्ठाक्षरा ये स्युर्मन्त्रास्ते शान्तमानसाः |
एकोणशतपर्यान्तं पञ्चषष्ठाक्षरादितः ||

ते सर्वे विफला ज्ञेया शतं सार्द्धं शतन्तु वा |
शतद्वयं त्रिनवतिरेकहीनाथ सापि वा ||

यावत् शतत्रयं संख्या निःस्नेहास्ते प्रकीर्तिताः |
चतुःशतान्यथावच्च यावद्वर्णसहस्रकम् ||

अतिवृद्धः स मन्त्रस्तु सर्वशास्त्रेषु वर्जितः |
सहस्रार्णाधिका मन्त्रा दण्डकापीडिताह्वया ||

द्विसहस्राङ्ग वा मन्त्राः खण्डशः शतधा कृताः |
ज्ञातव्याः स्तोत्ररूपास्ते मन्त्रा एते यथा स्थिताः ||

तथा विद्याश्च बोद्धव्या मन्त्रभिः काम्यकर्मसु |
दोषान्वितमविज्ञाय यो मन्त्रं भजते बुधः ||

सिद्धिर्न जायते तस्य कल्पकोटिशतैरपि |
यदा दोषमविज्ञाय मन्त्री विद्यां भजेन्नरः ||

सिद्धिर्न जायते तस्य कल्पकोटिशतैरपि |
छिन्ना दुष्टाश्च ये मन्त्रा तन्त्रे तन्त्रे निरूपिताः ||

ते सर्वे शोधमायान्ति मातृकार्णप्रभावतः |
मातृकार्णं पुटीकृत्य मन्त्रविद्यां विशेषतः ||

शतमष्टोत्तरं पूर्वे प्रजपेत् फलसिद्धये |
तदा मन्त्रो महाविद्या यथोक्तफलदो भवेत् ||

मातृकापुटिते कृत्वा मध्ये वर्णान्निधाय च |
मन्त्रान् वर्णान् ततः कुर्याद् बोधनं सर्वसम्मतम् ||

योनिमुद्रां विधायाथ प्राणायामपुरःसरम् |
ब्राह्मणान् भोजयेदादौ शतमष्टोत्तरं प्रिये ||

तदाहूनेन्महेशानि द्रव्याणि विधिनामुना |
गुडत्वकं हूनेदादौ शतमष्टाहूतिं प्रिये ||

लाजान् हूनेत् तदा देवि शतमष्टोत्तरः हूतीः |
नानासुगन्धिद्रव्याणि शतमष्टोत्तराहूतीः ||

सहस्राष्टोत्तरं तत्र हूनेदाह्यं विधानतः |
वस्त्रालङ्कारकं तत्र विभवस्यानुरूपतः ||

ताम्बूलकर्पुरादिनि यथा विभवयोगतः |
सुवर्णं रजतं गाञ्च आचार्याय निवेदयेत् ||

तदा भवेन्मन्त्रसिद्धिः सर्वतन्त्रमन्वितः |
एकाक्षरी भूवनेशान्या गणेशस्य शिवस्य च ||

विष्णुरेकाक्षरञ्चैव सुर्यास्य प्रणवस्तथा |
श्रीरामस्य तथा वह्नेः सिद्धिविद्यादयश्च ये ||

तेषां ग्रहणमात्रेण सिद्धादिदुषणं नहि |
मोहाद्वा यदि वा दैवाच्छोधयेदात्मशुद्धये ||

देवता जायते सैव लङ्करस्य मतेन च |
अथ दीक्षां प्रवक्ष्यामि श्र्णुष्व कमलानने |

यस्य विज्ञानमात्रेण देवत्वं लभते नरः |
दिव्यज्ञानं यतो दद्यात् कुर्यात् पापक्षयं यतः |

तस्याद् दीक्षेति सा प्रोक्ता सर्वतन्त्रसमन्विता |
(प्. २१) चतुर्विधा तु सा दीक्षा ब्रह्मण भाषिता पुरा ||

क्रियावती वर्णमयी कलावती वेधमययपि |
ताः क्रमेणैव कथान्ते सर्वस्म्पत् प्रदाः शुभाः ||

गुरोर्निमन्त्रणं कुर्यात् पूर्वेद्युः साधकः सदा |
वस्त्रालङ्कारस्वर्णैश्च गोभिश्चैव विधानतः ||

छिन्नादिमन्त्रविद्यासु महाविद्यामहासु च |
शोधनञ्च न कुत्रापि शङ्करस्य मतेन च ||

छिन्नायां कालिकायाञ्च सुन्दर्यास्त्रिपुरा तथा |
उग्रतारापि विद्यासु तथा एकाक्षरीषु च ||

यक्षिणी गणमन्त्रेषु विष्णुमन्त्रगणेषु च |
नारसिंहेषु मन्त्रेषु माहेशे गाणपतेषु च ||

विशेषतो देवीमन्त्रे क्वचिद्दोषो न जायते |
कलौ चण्डी नृणां हेतौ शिवस्थानं विसुज्य च ||

पृथिव्यां निजवृन्देषु विचारात्तु न संशयः |
विधिना स्नान मुन्दिश्य कुर्यात् पौर्वाह्निकीं क्रियाम् ||

नदीं वा देवखातं वा दीर्धिकां सागरन्तथा |
गङ्गाद्याः सरितः सर्वा स्थानेषु शस्यते बुधैः ||

काश्यादिसर्वतीर्थाणि भारते यानि सन्ति वै |
तानि स्नाने प्रशस्येत सर्वपापहराणि वै ||

परधाते तु कर्तव्यः पञ्चपिण्डोद्भाद्धरो बुधैः |
उत्तिष्ठोत्तिष्ठ पङ्क त्वं त्यज पुण्यं परस्य च ||

पापाणि मे विनश्योथ शान्तिं देहि सदा मम |
गङ्गे च यमुने चैव गोदावरि सरस्वति ||

नर्मदे सिन्धु कावेरि जलेऽस्मिन् सन्निधिं कुरु |
ब्रह्माण्डोदरतीर्थानि करैः स्पृष्टानि ते वरेः ||

तेन सतोन मां देवि तीर्था *? देहि दिवाकर |
श्रेयो व्रतानि तीर्थानि सुर्यारश्मि स्थितानि च ||

अत्रागत्य अवः हित्वा सर्वसिद्धिं प्रपच्छ मे |
चतुरस्रं विनिर्माय तत्र स्नानं दिशेत् सुधीः ||

मृद्गोसरञ्च गङ्गाञ्च मक्षयित्वा विधानतः |
स्नानं कुर्वीत विधिना महाकालवचो यथा ||

ओं अश्व क्रान्ते रथक्रान्ते विष्णुक्रान्ते वसुन्धते? |
मृत्तिके हर मे पापं यन्मया दुष्कृतं कृतं ||

ऊद्धृतासि ववाहेण कृष्णेन शतवाहूना |
नमस्ते सर्वभूतानां प्रभवारिणि सुव्रते ||

आरुह्य मम गात्राणि सर्वपापं प्रमोचय |
तवा? स्नानं दिशेत्तत्र चतुरस्रे विधानतः ||

उत्तराभिमुखीभूव? पूर्वाभिमुखमाविशेत् |
स्वस्थितं पुण्डरीकाक्षं मन्त्रमूर्तिं प्रभुं स्मरेत् ||

तत् पादोदकजां धारां निपतन्तीं स्वमूर्द्धणि |
चिन्तयेद्ब्रह्मरन्ध्रेण प्रविशन्तीं स्वकां तनुम् ||

तदा संक्षालयेत्तोयमन्त्रर्देहगतं मसम् |
तत् क्षणात् विरजो मन्त्र भवेदेवं न संशयः ||

मान्त्रं भौमं तथाग्नेयं वायव्यं दिव्यमेव च |
वारुणं मानसञ्चैव सप्तस्नानं प्रकीर्तितम् ||

एवं स्नात्वा विधानेन शुचिर्भवति नान्यथा |
वृद्धिश्राक्तं ततः कुर्याद् गनेश्व घटपुर्वकम् ||

ओंकारादि नमोऽन्तेन आवाहनपुरसरैः |
गनेशं पूजयेत्तत्र सर्वविघ्नप्रशान्तये ||

तत्रापि च गृहे पूजा दीक्षास्थाने विधानतः |
(प्. २१ब्) हस्तपादौ विशुद्धार्थं शुद्धवस्त्रं पिधाय च ||

आचम्य विधिना धीमन् द्वारदेवान् ततोऽर्चयेत् |
क्षेत्राधीपं क्षेत्रपालं गृहदेवीं ततः परम् ||

गन्धपुष्पं धूपदीपं नैवेद्यानि निवेदयेत् |
एषां पूजां विलङ्घ्याथ न सिद्धिः स्याद् युगे युगे ||

अग्राणामुपवाराणां कियद्भागं ददेत् पुरा |
गणेशं विघ्नराजञ्च लक्ष्मीं दुर्गां सरस्वतीम् ||

विनायकञ्च वटुकं गङ्गाञ्च यमुनान्ततः |
भोगवतीं प्रपूज्याथ वामशाखां स्पृशन् कियत् ||

गृहं प्रविश्य विधिना तत्तद्विघ्नान् विनाशयेत् |
कृताञ्जलि पुटौ भूत्वा मन्त्रमेनं समुच्छरेत् ||

ओं सूर्यः सोमो यमः कालो महाभूतानि पञ्च च |
एते शुभाशुभमोह कर्मणो नरसाक्षिणः ||

घटस्यारोपणं कुर्यान्मन्त्रेणानेन देशिकः |
घटारोपणमन्त्रश्च सर्वतन्त्रसमन्वितः ||

आवाहयेद्यटे तत्र गणेशं शिवनन्दनम् |
पुण्याहं वाचयित्वादौ स्वस्तिवाचनपूर्वकम् ||

अस्त्राय फण्मन्त्रेण भौमान् विघ्नान् विदुरयेत् |
दिव्यदिष्ट्यादिवाविघ्नान् दुरयेच्च चतुर्दिशि ||

अनिमेषचक्षुषा दृषिर्दिव्यदृष्टिः प्रकीर्तिता |
मासभक्तेन चान्नेन यावकेन च संयुतम् ||

अजाकर्णस्य रक्तेन दुग्धेन मधुरेग? च |
पूजयित्वा विधानेन द्वारदेशेन साधयेत् ||

कवचेनैव बीजेन सप्तकृत्वोजपेन च |
निःसार्य विघ्नान् तान् सर्वान् तदा रक्षां दिशेत् पुनः ||

आत्मानं रक्षयेत् तत्र वह्निप्राचीरयोगतः |
वह्निबीजेन चतुर्दिक्षु प्राचीरं भावयेद्धिया ||

तदा तालत्रयं दद्यात् वह्निबीजेन देशिकः |
उर्द्धेर्द्धे क्रमयोगेन गुरुप्रणतिमादिशेत् ||

ओं गुरुभ्यो नमो नित्यं तदा च गुरुपादुकाम् |
परं परं परां परात् परापरमतः परम् ||

क्रमेण प्रणमेद्धीमन् ओं कारादिनमोऽन्वितान् |
गणेशं दक्षिणे नत्वा वम्मुखे? इष्टदेवताम् ||

गणेशं स्थापयेत् तत्र पूर्वोक्तेन वटे सुधीः |
आवाहयामाहं देवं गणेशं शिवनन्दनम् ||

व्याघ्रचर्मास्वरधरम् कालयज्ञोपवीतिनम् |
गणकोट्या परिवृतं देवं मोदकभोजनम् ||

अविघ्नेशं महाकायं सर्वलोकैकपूजितम् |
तमीशं सर्वशास्तार्थं रौद्रमावाहयाम्यहम् ||

एह्येहि भगवन् देव सर्वविघ्नविनाशक |
इमां पूजां गृहाण त्वं सर्वं मे सफलं? कुरु ||

सिन्दुररक्तपुष्पाद्यैः पूजयेच्छिवनन्दनम् |
अञ्जल्यावाहयेदादौ सर्वत्रायं विधिः स्मृतः ||

स्वागतादि ततः प्रश्नं प्रत्युत्तरसमन्वितम् |
आसनन्तु तदा दत्वा पाद्यमर्घ्यं निवेदयेत् ||

पाद्यं सुवासितं स्वादु सर्वभूतसुधावहम् |
दुरयात्राश्रमहरं पाद्यञ्च प्रतिगृह्यताम् ||

पाद्यं नमः पादमूले स्वाहार्घ्यं शिरसि स्थितम् |
मधुपर्कं स्वधान्ते तु पुनराचमनीयकम् ||

स्नानीयञ्च नमो ब्रूयात् पुनर्गन्धादिकं ततः |
(प्. २२) वस्त्रं यज्ञोपवीतञ्च नमोऽन्ते परिकल्पयेत् ||

अन्नं भक्ष्यं स्वधान्ते तु धूपदीपं स्वधा नमः |
क्रमेण निक्षिपेत् तत्र देवाय विधिनामुना ||

अर्घ्यपात्रे प्रदद्याच्च ततः शृणु वरानने |
अर्घ्योदकं भवेच्छङ्खे श्यामार्कयवदुर्वकैः ||

नानागन्धसमायुक्तं कुशाग्रतिलसर्षपम् |
विष्णुक्रान्ता च यवकं शङ्खे अर्घ्यं निवेदयेत् ||

मूलमन्त्रेण सर्वत्र ओंकारादि नमोऽन्वितान् |
काण्डाच्चैवेति मन्त्रेण चार्घ्यं दद्याच्च साधकः ||

पाद्यमन्त्रेण कुर्वीत तथाचाचमनं पुनः |
दद्यात् पुरुषसुक्तेन स्नाननीयं साधकोत्तमः ||

पुनरचमनं गन्धं गन्धद्वारेति मन्त्रवित् |
श्रीश्च तेति च मन्त्रेण पुष्पन्दद्यात् शुभाय च ||

नानास्वादुसमायुक्तं ब्रह्मत्वफलहेतवे |
मया निवेदितं भक्त्या मधुपर्कं गृहाण मे ||

दध्ना च मधुसर्पिर्भ्यां मधुपर्कं प्रकीर्तितम् |
वनस्पतिरसोत्पन्नो गन्धाच्यो गन्ध उत्तमः ||

आघ्रेयः सर्वदेवानां धूपोऽयं प्रतिगृह्यताम् |
सुप्रकाशो महादीपः सर्वतस्तिमिरापनुः ||

सवाह्याभ्यन्तरं ज्योतिर्दीपोऽयं प्रतिगृह्यताम् |
प्रक्षालनाय हस्तस्य पश्चात् पात्रं क्षिपेत् सुधीः ||

प्रदीपावलिभिः कुर्यान्निकटे धूपदीपदौ |
शातकुम्भप्रपूर्णेन मण्डपः रचयेत् सुधीः ||

गणेशं पूजयित्वा च सुर्यं विष्णुं शिवां शिवं |
पूजयेद्विधिना तत्र घटे सर्वसमृद्धये ||

वृद्धिश्राद्धं ततः कुर्यान्मातृकापूजनं पुरा |
नमः स्थाने वदें पुष्टिं श्राद्धे नान्दिमुखे बुधः ||

वसुधारां ततो दत्त्वा दीक्षाकर्म समुद्दिशेत् |
गुरुणा स्वेन देवेशि शिष्यः कुर्याद्विधानतः ||

गुरुणा कारयेत् कर्म शिष्यः सर्वं चरेत् सुधीः |
चन्दनागुरुकर्पुरैः र्धूपयेद् यागमण्डपम् ||

तदा वटं स्थिरीकुर्याद् यावद्दीक्षाविधिर्भवेत् |
ओं स्थिरो भवेति मन्त्रेण स्थिरीकरणमुद्दिशेत् ||

ततः कृताञ्जलिर्भूत्वा मन्त्रमेनं वदेत्ततः |

ओं नमो गणेभ्यः इति |

मासभक्तवलिन्दद्यात् भूतप्रेतपिशाचके |
ओं भूत्यः प्रेताः पिशाचाश्च पाताले भूतले स्थिताः ||

पर्वताग्रे तथा वृक्षे गृहक्षेत्रादिषु स्थिताः |
तुष्टा भवन्तु ते सर्वे मम गृह्नस्त्विमं वलिम् ||

यावकैरक्तकुसुमैरजामहिषशोणितैः |
मत्स्यमांसादिभिभ्रष्टैदुर्गकैश्च विधिनामुना ||

वलिं दद्याच्च तत्रापि तदा मङ्गसमारभेत् |
यज्ञोपवीतमन्त्रेण दद्यात् यज्ञोपवीतकम् ||

नानारत्नैश्च घटितं विश्वकर्मादिनिर्मितम् |
सर्वाङ्गशोभाभरणं गृहाण फलहेतवे ||

अत्र विष्णोर्मतेनैव विघ्नानान्तु पुनर्वलिम् |
अन्यत्र मूलमन्त्रेण सर्वं दद्याद्विधानतः ||

ओंकारादिनमोऽन्तेन दद्याद् वा शिवसम्मतम् |
कुर्चमुष्टिं क्षिपेदादौ फट्मन्त्रेण सुसाधकः ||

तिलान् कुशान् श्वेतसर्षपान् कुर्चमुष्टिः प्रकीर्तिता |
विकीरान् प्रक्षिपेच्चैव सप्तजप्तान् परात्मना ||

लाजचन्दनसिद्धार्थयवदुर्वाकुशाक्षताः |
विकिरा इति निर्दिष्टाः सर्वविघ्नविनाशकाः ||

अष्टदिक्षुचाष्टकुम्भान् रक्षार्थतोषपुरितान् |
ब्राह्म्यादि मातॄः संपूज्य सर्वतन्त्रसमन्विताः ||

ध्यात्वैता विधिनानेन गन्धपुष्पान्नवारिभिः |
दण्डकमण्डलुधरमक्षसुत्राभयन्ततः ||

विभ्रती कनकच्छायां ब्राह्मी कृष्णाजिनोज्ज्वला || १ ||

शूलं कपालं परुशं मृगपोतं मनोहरम् |
वहन्ती हिमशङ्काशा ध्येया माहेश्वरी शुभा || २ ||

अङ्कुशं दण्डखट्टाङ्गौ पाशञ्च दधती करैः |
ध्येया बन्धुकसङ्काशा कौमारी शर्मदायिनी || ३ ||

चक्रं घण्टां गदां खड्गं विभती सा मनोहरा |
तमालश्यामला ध्येया वैष्णवी शर्मदायिनी || ४ ||

मुषलं कारवालञ्च खेटकं दधती फलम् |
करैश्चतुर्भिर्वाराही ध्येया कालघनच्छविः || ५ ||

अङ्कुशस्तोमरं विद्युत् कुलीशौ विभ्रती करैः |
इन्द्रनील निभेन्द्रानी ध्येया सर्वसमृद्धिदा || ६ ||

शूलं कृपाणं नृशिरः कपालं दधती करैः |
मुण्डसृङ्मण्डिता ध्येया चामुण्डा रक्तविग्रहा || ७ ||

अक्षस्रजं बीजरूपं कपालं पङ्कजं करैः |
वहन्ती हेमशङ्काशा महालक्ष्मीर्हरिप्रिया || ८ ||

एवं संपूजा विधिना तदा कुर्वीत मङ्गलम् |
द्विज स्त्रीणां ब्राह्मणानां आशीर्वादं प्रगृह्या च ||

जयशब्दैर्ब्रह्मशब्दैर्ब्राह्माणान् परितोष्य च |
बन्धुवर्गान् प्रतोष्याथ अधिवासं ततो दिशेत् ||

मन्त्रेणानेन द्रव्येण क्रमेण साधकोत्तमः |
अधिवासं प्रकुर्वीत शिवस्य सावधानतः ||

ओंकारं पूर्वमुच्चार्या नमोऽन्तेन समर्पयेत् |
भूरसीति च मन्त्रेण मृत्तिकां प्रक्षिपेद् गुरुः ||

गन्धद्वारेति मन्त्रेण गन्धं ददात् तु देशिकः |
प्रपर्वतस्य वृषभस्य पृष्ठान्नावंश्चरन्ति च यानि च ईशानान्ता 
आववृत्तन्नधराण्डदक्ता अहिब्रध्नमनुरीषमाणाः ||

मन्त्रेणानेन देवेशि शिलान्दव्याद्विधानतः |
विष्णोर्विक्रमण विज्ञोर्विक्रान्तमसि वैष्णवमसि वैष्णवे धानां 
स्यान्मन्त्रेण धान्यं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

ओं काण्डादिति च मन्त्रेण दुर्वान्दद्यात् विधानतः ||

ओं श्रीश्च त्ति च मन्त्रेण पुष्पं दद्यात् शिरोपरि ||
ओं या कलिनीति च मन्त्रेण फलं दद्याच्छशोः? शिरे ||

ओं घ्वतवती भूवनानामभिश्रियोर्वी पृथ्वीमधुदुघे सुपेससा |
द्यावा पृथिवी वरुणस्य धर्मणा विष्कभिते अजार? भूरिरेतसा ||

मन्त्रेणानेन घृतं दद्याच्छिशोः शिरे ||

स्वस्ति न इति मन्त्रेण स्वस्तिकञ्च निवेदयेत् ||

ओं सिद्धोरिवेति सिन्दुवं ||

ओं लङ्घं वेतीति मन्त्रेण लङ्घं दद्याच्छिशोः शिरे ||

ओं समिद्धेति च मन्त्रेण कर्जमन्त? निवेदयेत् ||

(प्. २३) ओं युञ्जन्ति ब्रध्नमरुतं चरन्तं परितस्थु?यः |
रोचन्ते रोचनादिवि रोचनां परितो दद्यान्मन्त्रेणानेन देशिकः ||

अन्नपते अन्नस्य नो देहान् मीवस्य शुष्मिणः |
प्रप्रदातारं तारिष उर्जं नो हि द्विपदे चतुस्पदे ||

मन्त्रेणानेन अन्नस्य स्पर्शनं परिकीर्तितम् |
हिरण्यगर्भेति मन्त्रेण काञ्चनं परितो ददेत् ||

रूपेण वो रूपमाद्यानान्तु वो विश्ववेदा विभजतु |
एतस्य पथा श्वेतचन्द्रदक्षिणायतस्त्वन्तरिक्षम् यतस्व सदस्थैः ||

मन्त्रेणानेन देवेशि रौप्यं दद्याद्विधानतः |
असौ य इति मन्त्रेण ताम्रं दद्याद्विचक्षणः ||

रक्षोहनो इति मन्त्रेण् सिद्धर्थं दत्त्वा दपर्णन्दद्याच्छिष्यस्य मूर्द्धनि |

आकृष्णेनेति |

मनोज्योतिरिति मन्त्रेण दीपं दद्याद्विधानतः |
प्रतिपदसि प्रतिपदेत्वा अनुपदसि अनुपदेत्वा सम्पदसि सम्पदेत्वातेजोसि तेजसेत्वा 
प्रणस्तवसि संपात्रोसि प्रसन्नं मम कुरु सर्वं देवीचरणयुगलं 
वन्दनीयम् |

अधिवासमिदं प्रोक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
ततः परदेने शिष्यं स्नात्वाचम्य विधानतः ||

आशीर्वादं द्विजानाञ्च मङ्गलं स्त्रीसमन्वितम् |
गृहं प्रविस्य विधिना कुर्यात् यज्ञेश्व || र्च | घटे च पूजयेद्विष्णुं 
गन्धपुष्पगुडोदकैः |

शालान्नैः पुपसुपाद्यैरावाहनपुरःसरैः |
पूजयित्वा हरिं तत्र भूतशुद्ध्यादिकं दिशेत् ||

गुरुं प्रणस्य विधिना भूतशुद्धिमथाचरेत् |
ओं अज्ञानतिमिरान्धस्य ज्ञानाज्ञानपलाकया ||

चक्षुरुन्मीलितं येन तस्मै श्रीगुरवे नमः |
नमोऽस्तु गुरवे तस्मै इष्टदेवस्वरूपिणे ||

यस्य वागमृतं हन्ति विषं संसारमज्ञकम् |
प्रातःशिरसि शुक्लेऽजे द्विनेत्रं द्विभूत्वं गुरुम् ||

वराभयकरं शान्तं स्मरेत्तन्नाम पूर्वकम् |
एवं प्रणम्याथ पुरा भूतशुद्धिमथाचरेत् ||

ब्रह्माणं क्षेत्रपालञ्च वास्त्वीशं नैर्-ऋतन्ततः |
ईशानादिषु कोणेषु भ्हुतशुद्धिं तदादिशेत् ||

यमिति वायुबीजेन षोडशेन प्रपूरयेत् |
श्वाससंहरणनाड्या सुषुम्नायाञ्च कुम्भयेत् ||

चतुःषष्ट्या तु तेनैव पापदेहं प्रशोधयेत् |
तेन बीजेन विधिना पिङ्गलायाञ्च रेचयेत् ||

द्वात्रिंशन्मात्रय भस्म श्वासमार्गे शनैः शनैः |
एवं वारत्ररं? कृत्वा भूतानां शोधनं स्मृतम् ||

पूरयेत् प्रतिसोमेन वह्निबीजेन देशिकः |
षोडशेन चतुःषष्ट्या कुम्भयेद्रेचयेत्ततः ||

द्वात्रिंशन्मात्रया चैव दाहनं परिकीर्तितम् |
चतुर्विंशप्रपू?ह्याथ तत्वर्णं प्रज?पेत् क्रमत् ||

शोषणं दहनञ्चैव प्लावनं परिकीर्तितम् |
किस्कन्नः? कश्यपश्चैव हिरण्यगर्भस्तथैव च ||

बीजानां ऋषयः प्रोक्ता ब्रह्मणा कमलेक्षणा |
प्राणायामन्ततः कुर्यत् क्रमेण देशिकोत्तमः ||

सहस्रारे महापद्मे चिन्तयेदिष्टदेवतम् |
यथध्यानं यथोक्तेन गुरुमार्गेण देशिकः ||

(प्. २३ब्) तदा भूतानि तत्रस्थानि सगुणानि विधानतः |
स्कामशक्तियुक्तानि वर्णमात्राक्रमेण च ||

प्रतिलोमेन संहृत्य सतद्वत् धातुसंयुतैः |
मुलाधारात् सहस्रारं षट्चक्रक्रमयोगतः ||

व्युत्क्रमेण विचिन्त्याथ स्हस्रारं यथाविधि |
हूंमन्त्रे चाननयेज्जिवं षट्चक्रक्रमयोगतः ||

ऐक्यं विभाव्य तत्स्थाने मन्त्रमेनं समभ्यसेत् |
सोहं मन्त्रं समुच्चार्य सुक्ष्मं ब्रह्म विचिन्तयेत् ||

तत्क्षणात् निर्मलं देहं निर्दन्द्वं निस्परिग्रहम् |
अद्वैतञ्चिन्तयेत् तत्र मनसा भक्तियोगतः ||

अकारादि क्षकारन्ता वर्णमाला क्रमेण च |
चिन्तयेत् श्वासरोधेन पुरकुम्भकरेचकैः ||

एवं विचिन्त्य तान् सर्वान् ततश्चन्द्रमनुं स्मरेत् |
ठान्तं बिन्दुसमायुक्तमर्द्धचन्द्रविभूषितम् ||

चतुर्द्धा प्रजपेन्मन्त्रं मनसा वायुना सुधीः |
इन्द्रबीजं जपेत्तत्वद्धराबीजं ततः परम् ||

दृढीकृत्य विधानेन धारया सुधया पुनः |
तदा सञ्चिन्तयेद्देहं पूर्वोक्तं मातृकामयम् ||

सकलानादसंयुक्तं सशक्तिसहितन्ततः |
पञ्चाशद्वर्णसंयुक्तं महाभूतसमन्वितम् ||

पञ्चभूतात्मकं देहमनुलोमेन चिन्तयेत् |
अतर्यामि ऋधिस्तस्य प्राणाश्च देवताः स्मृताः ||

वक्षस्थले दक्षः हस्तं दद्याद्यत्नेन देशिकः |
पूर्वोक्तप्राणमनुना ऋषिच्छन्दःसमन्वितम् ||

हंसमन्त्रेण तं प्राणमावाहनमुदाहृतम् |
सधाभूनि च सत्वानि इहागत्य सुखं चिरम् ||

तिष्ठ्यन्तु वह्निजायान्तं मन्त्रमेनं समुद्धरेत् |
अकारादि क्षकारान्तं पञ्चाशद्वर्णसंयुतम् ||

विचिन्त्य मनसा देहं तदा देहौ भवेन्नरः |
प्राणायामेन त्रिवृता वलं प्राणेषु निःक्षिपेत् ||

अकारादि क्षकारान्तैः पूरकुम्भकरेचकैः |
प्रतिलोमानुलोमेन विचिन्त्य प्राणमावहेत् ||

तत् क्षणाद्वीरजो मन्त्री भवेत् साक्षात् सदाशिवः |
नृसिंहेनैव बीजेन देहे जीवं विनिःक्षिपेत् ||

मूलाधारं तदा प्राप्तं जीवात्मानं विचिन्तयेत् |
कुण्डलीरूपसंभूता विद्युदग्निसमप्रभा ||

निर्मला निर्विकारस्था सर्वसिद्धिसमन्विता |
तदा तु विन्यसेद्देहे मातृकां वर्णरूपिणीम् ||

मन्त्रेणानेन तां ध्यात्वा विन्यसेत् सकलां तनुम् |

ओं पञ्चाशल्लिपिभिरिति |

एवं ध्यात्वा वर्णमालां विन्यसेत् साधकोत्तमः |
आदौ न्यसेत् स्वदेहे तु वर्णमालाक्रमेण च ||

रक्ताद्धिप्तारुणपद्मसंस्थां पाशाङ्कुशाविक्षुशरासवाणान् |
शूलं कपलं दधतीं कराजै रक्तां त्रिनेत्रां प्रणमामि देवीम् ||

षट्चक्रे विन्यसेद्वर्णान् भूतवर्णविभूषितान् |
यथाक्रमेण पत्राणि देवतासहितानि च ||

यथा स्थाने न्यसेद्वर्णान्मस्तकादिविधानतः |
अन्तरे विन्यसेदादौ तदा न्यासेर्वहिर्दिशेत् ||

मूर्द्ध्न्यादि विन्यसेद्वर्णान् वाह्यस्थानेषु देशिकः |
रक्ताम्भोधिस्तपोतोज्वलदरुणसरोजाधिरूढा ||

कराग्रैः पाशं कोदण्डमिक्षुशरमथगुणमप्यङ्कुशं पञ्चवाणान् |
(प्. २४) यिभ्राणासृक् कपालं त्रिनयनविलसत् पीनवक्षोरुहाच्या देवी 
वालार्कवर्णा भवतु शुभकरी प्राणशक्तिः परा मे ||

सधातुप्राणशक्त्याथ शक्तियुक्तेन देशिकः |
विन्यसेत् परया भक्त्या यथा देवो भवेत् सदा ||

पाशाङ्कुशं न्यसेत् देहे विधिनानेन देशिकः |
पाशबीजं पादयुगे अङ्कुशं मूर्द्ध्नि विन्यसेत् ||

हृदये शक्तिबीजञ्च विन्यसेद्विधिनामुना |
ध्यात्वा देवीं विधानेन साधको यतमानसः ||

वराङ्कुशौ पाशमभीतिमुद्रां करैर्वहन्तीं कमलासनस्थाम् |
वालार्ककोटिप्रतिमां त्रिनेत्रां भजेऽहमाद्यां हरगेहशालिनीम् ||

एवं विन्यस्य स्वदेहं तदादिग्बन्धनञ्चरेत् |
अस्त्राय फट् मन्त्रेण चतुर्दिक्षु निवेदयेत् ||

च्छोटिकाभिः क्रमेणैव दशैर्वा द्वादशैः क्रमात् |
तदा तु लक्ष मनन्तं पुनः कुर्याद्विधानतः ||

अघोरास्त्रं चतुर्थ्यन्तं कर्तृकाबीजसंयुतं |
चतुर्दिक्षु नियुज्याथ प्राणायामं पुनः पुनः ||

मूलमन्त्रेण कुर्वीत प्राणायामं विधानतः |
त्रिधा चतुर्द्धा तत्रैव पुनः कुर्याश्रिधा प्रिये ||

पुरकं रेचकं कुर्यत् कुम्भकं विधिनामुना |
हृदयादि षडङ्गेषु हृल्लेखां विन्यसेत् क्रमात् ||

दीर्घस्वरेण सर्वत्र षडङ्गमभियोगतः |
पञ्चाङ्गमन्त्रवर्गेषु नेत्रहीनं दिशेद्धिया ||

कल्पयेदात्मनो देहे धर्मपीठन्ततः परम् |
कुर्याच्च कीलकं मन्त्री मन्त्रवर्णेन संयुतम् ||

आधारादिस्वदेहेऽस्मिन् विन्यसेत् पूर्ववत् सुधीः |
तत्वानि विन्यसेद्देहे शिवोक्तानि विधानतः ||

अध्वयुक्तानि तत्वानि मन्त्रसिद्धिफलाप्तये |
कलाध्वाचैव तत्वाध्वा भुवनाधरा च पार्वति ||

वर्णाध्वा च पदाध्व च मन्त्राध्वा तदन्तरम् |
ओंकाराद्यं ङेयुतञ्च नमोऽन्तञ्च यथास्थिति ||

विधिना विन्यसेत् सर्वं शङ्करस्य मतेन च |
निवृत्त्याद्याः कलापञ्च कलाध्वा परिकीर्तिताः ||

पञ्चभूतस्य स्थानेषु विन्यसेद्विधिनामुना |
आकाशात् कण्ठर्यन्तं गगनं विन्यसेत्ततः ||

आकण्ठान्नाभिपर्यन्तं न्यसेद्वायुं विधानतः |
आनाभिमूलपर्यान्तं विन्यसेत्तु विभावसुः ||

आमुलाज्जानुपर्यन्तं वरुणं विन्यसेत्ततः |
आजानोः पादपर्यन्तं धरणीं विन्यसेत् क्रमात् ||

कलान्यासमिदं प्रोक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
तत्वाध्वा तु महेशानि बहूधा कीर्तिता बुधैः ||

षट् त्रिंशत् शिवतत्वानि द्वात्रिंशद्वैष्णवानि च |
चतुर्विंशति तत्वानि ब्रह्मतत्वानि पार्वति ||

दशाधिकं तथा सप्तशिवतत्वानि तानि च |
शिवतत्वानि वक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने ||

सदाशिवः शिवशक्तिर्विद्या ईश्वर एव च |
पञ्च शुद्धानि शैवेऽस्मिन् कथितानि मनीषिणा ||

माया कालश्च नियतिः कलाविद्या ततः परा |
रागः पुरुष एतानि शुद्धाशुद्धानि सप्त च ||

(प्. २४ब्) प्रकृतिर्बुद्धिरहङ्कारो मनोज्ञानेन्द्रियाणि च |
कर्मेन्द्रियाणि तन्मात्रपञ्चभूतनि यानि च ||

अशुद्धानि महेशानि कथितानि मनीषिभिः |
शिवतत्वानि देवेशि शुद्धाशुद्धानि सर्वतः ||

शैवनामिह तत्वानां विभागः परिकीर्तितः |
विष्णुतत्वानि वक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने ||

जीवप्राणधिरश्चित्तं ज्ञानं कर्मेन्द्रियं तथा |
तन्मात्रपञ्चभूतानि हृत्पद्मं तेजसा त्रयम् ||

वासुदेवः सङ्कर्षणः? प्रद्युम्नश्चानिरुन्धकः |
विष्णुतत्वानि सर्वाणि कथितानि मनीषिभिः ||

पञ्चभूतानि हृत्पद्म इन्द्रियाणि च षट् तथा |
गर्वो बुद्धिः प्रधानश्च शिवतत्वानि पार्वति ||

निवृत्ताद्याः कला पञ्च तदाबिन्दुकला पुनः |
नादः शक्तिः शिवश्चैव सदा पूर्वप्रकीर्तितः ||

आत्मविद्या शिवः शक्तिः शिव एव स्वयं पुनः |
सर्वतत्वञ्च तत्वानि शिवायाः परिकीर्तिताः ||

एवं तत्वानि देवेशि विन्यसेदात्मनस्तनौ |
अतलं वितालञ्चैव सूतलञ्च तलातलम् ||

महातलञ्च पातालमानाभेर्विन्यसेत्ततः |
भुर्भुवः स्वर्महर्ज्ञानस्तपः सत्यं ततः परम् ||

विन्यसेदात्मनो देहे हृदयादिशिखावधि |
ईरितो भूवनाध्वेति भूवनानि चतुर्दश ||

वर्णाध्वेति वदन्त्यर्णान् आदिक्षान्तान्मनीषिणः |
वर्णैः सह पदानि स्युर्विन्यसेत् स्वतनौ सदा ||

मन्त्राणि विन्यसेद्देहे यथास्थानविधानतः |
एवं विन्यस्य स्वं देहं कुण्डे वह्निञ्च ज्वालयेत् ||

पूर्वोक्तविधिना चैव घटे देवीं प्रपूजयेत् |
गङ्गातोयाम्बुपूर्णेन ईशाने स्थापितं घटं ||

तत्रापि पूजयेद्देवीं गन्धपुष्पान्नवारिभिः |
नानोपहारवलिभिः खड्गखेतकधारिणीम् ||

नयनत्रयसंयुक्तामुद्यतकोटिसमप्रभाम् |
शिवशक्तिमषीं देवीं सर्वालङ्कारभूषिताम् ||

शवरूपमहादेव हृदयस्थां सूशोभनाम् |
व्याघ्रचर्म परिधानां कुङ्कुमारुणपल्लवाम् ||

शुष्कमांसां घोरदंष्ट्रां योगिनीगणसंयुताम् |
पूजयित्वा महेशानीं हूत्वा च विधिना ततः ||

ततः परदिने कुर्याद्दीक्षान्तन्त्रविदः सदा |
 दन्तकाष्ठं तदा दद्याच्छिध्याय नियतात्मने ||

क्षीणशाखिसमुद्भूतं तिक्ताकुञ्च ततः परम् |
द्वादशाङ्गुलमानेन ततः पूर्वमुखः क्षिपेत् ||

उत्तराभिमुखीभूयदन्तधावनमाचरेत् |
दिवसे दक्षिणा मुखो निर्मलेन जलेन वै ||

ओं अन्नादाय व्युहध्वं सोमराजायमागमत् |
समेमुखं प्रमार्ज तु यशसा च भगेन च ||

तदा न्यास तनुः कुर्यात् पूर्ववत् विधिनामुना |
पञ्चगव्यं पाययित्वा शिष्यं दक्षिणदेशतः ||

वामदेशं समानीय मन्त्रसंस्कारमारभेत् |
जननं जीवनं पश्चात् ताडनं बोधनन्ततः ||

अथाभिषेको विमलीकरणाप्यायने पुनः |
तर्पणं दीपनं शुप्तिर्दशैता मन्त्रसंस्क्रिया ||

मन्त्राणां मातृकामध्यादुद्धारो ज्ञ?ननं स्मृतं |
ह्रस्वदीर्घस्वरेणैव विधिना विलिखेद् यतः |

(प्. २५) क्रमेण मन्त्रवर्णानामूद्धारं समुदीरितम् |
प्रणवान्तरितं कृत्वा प्रत्येकेन जपेद्दश ||

जीवनं कथितं सर्वतन्त्रेषु परमेश्वरि |
मन्त्रवर्णान् समालिख्य ताडयेच्चन्दनाम्भसा ||

दशधा शृणु देवेशि ताडनं परिकीर्तितम् |
अश्वश्यपत्रैर्विधिना सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

प्रत्येकं वायुबीजेन बोधनं तदनन्तरम् |
विलिख्य मन्त्रवर्णानि तद्वर्णे करवीरजैः ||

यान्तेन बोधनं कुर्यात् बोधनं तदुदाहृतम् |
पञ्चविंशतिवारेण तं मन्त्रमभिषेचयेत् ||

शुभोदकेन दुग्धेन अभिषेकमुदाहृतम् |
प्रणवं शिवबीजञ्च चतुर्दशस्वरान्वितम् ||

त्रिधा निःक्षिप्य मन्त्रस्य मूलान्तेन तथोदरे |
प्रजपेद्विधिना मन्त्रं पञ्चविंशतिसंख्यया ||

विमलीकरणं प्रोक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
तारमायारमायोगपुटितेन जपेनमनुं ||

शतमष्टोत्तरेणैव दीपयेत् साधकोत्तमः |
दीपनं कथितं मन्त्रं गोपनं त्वप्रकाशकम् ||

भद्रस्याप्यथवा भद्रं गुरुवक्त्राद्विलाप्य च |
प्राणान्तेऽपि न कुत्रापि प्रकाशमभिधीयते ||

दशसंस्कारकं कृत्वा ऋषिन्यासादिकृत्य च |
पूजयेत् परया भक्त्या घटे तां जलरूपिणीम् ||
अ
आआअर्घ्यादिना प्रपूज्याथ सर्वसिद्धिं लभेन्नरः |
सपर्या त्रिविधा प्रोक्ता देवपूजा विधानके ||

गन्धपुष्पाक्षतयवकुशाग्रतिलशर्षपा |
दुर्वाङ्कुरैः क्रमाद्दिव्यैरर्घ्याष्टकमुदाहृतम् ||

पाद्यं श्यामाकदुर्वाजविष्णुक्रान्ताभिरुच्यते |
जातिलवङ्गकक्कोलैरक्तमाचमनीयकम् ||

विऽऽउस्द्धेन जलेनैव वरमाचमनीयकम् |
अर्घ्यपात्रं दिशेत् वामे त्रिकोणमण्डले क्रमात् ||

तत्र वह्निं प्रपूज्याथ तदा तस्य कला स्मरेत् |
धुम्रार्चिरुष्मा ज्वलिनी ज्वालिनी विस्फुलिङ्गिनी ||

सुश्रीः सुरुपा कपिला हव्यकव्यवहा तथा |

ओं शङ्खाधाराय नमः |

इति त्रिपदीं परिपूजयेत् |

अस्त्राय फट् च मन्त्रेण शङ्खं प्रक्ष्याल्य यत्नतः |
पूजयेच्छ्ङ्खयोगेऽपि सुर्यस्यैव कलास्ततः ||

तपिनी तापिनी धूम्रा मरिचिर्ज्वालिनी रुचिः |
सुषुम्ना भोगदा विश्वा बोधिनी धारिणी क्षमा ||

एताः कलास्तु सुर्यास्य सुर्यमण्डलसंस्थिताः |
ओंकारादि नमोऽन्ताश्च कलाः सर्वाः सुरेशरि ||

तीर्थमन्त्रेण संपूज्य सोममण्डलतः परम् |
अमृता मानदा पुषा तुष्टिः पुष्टीरतिर्धृतिः ||

शशिनी चन्द्रिका कान्तिर्ज्योत्स्ना श्रीः प्रीतिरङ्गदा |
पूर्णा पूर्णामृता कामदायिन्यः सुरसम्भवाः ||

मत्स्यमुद्रां प्रदर्श्याथ धेनुमुद्रां प्रदर्शयेत् |
अङ्कुशन्तु प्रदर्श्याथ सुगन्धिकुसुमं क्षिपेत् ||

मुद्रान्ता विधिना देवि पश्चाद्वक्ष्यामि यत्नतः |
तेनैव विधिना कुर्यात् मुद्रा तन्त्रामुसारतः ||

सर्पिषा तिलजेनैव दद्याद्दिपं विधानतः |
स्वदक्षिणे दीपमुच्चैर्दद्यात् देशिकसत्तमः ||

मूलमन्त्रं जपेत्तत्र अष्टधा विधिना सुधीः |
(प्. २५ब्) मातृकाः प्रतिलोमेन जपेत्तेन क्रमेण वै ||

मन्त्राङ्गं विन्यसेत्तत्र षडङ्गपरिमाणतः |
नैवेद्यं गन्धपुष्पेषु तज्जलं प्रक्षिपेद् यतः ||

नानाशाल्यादिसम्भूतं गव्यं सन्देशसंयुतम् |
नानारससमायुक्तं नैवेद्यं देवपूजने ||

धूपदीपौ ततः कुर्यात् विधिनानेन देशिकः |
धूपन्तु विविधं प्रोक्तं ब्रह्मविष्णुशिवात्मकम् ||

ब्रह्मात्मकन्तु यद्धूपं सर्वेषां परिकीर्तितम् |
अगुरुजिरगुग्गुलुशर्करामधुचन्दनैः ||

धूपयेदाज्यसंमिश्रैस्ततः सर्जरसैः प्रिये |
चन्दनागुरुकर्पुरचोरकुङ्कुमरोचना ||

जटामांसई कपियुता शक्तिगन्धाष्टकं विदुः |
चन्दनागुरुकर्पुरङ्गी?वेवकुष्ठकुङ्कुमम् ||

जटामांसी सुरमिति विष्णोर्गन्धाष्टकं विदुः |
चन्दनागुरुकर्पुरतमालदलकुङ्कुमम् ||

कुसितं कुष्ठसंयुक्तं शैवं गन्धाष्टकं विदुः |
आज्यं दधिमधुमिश्रं मधुपर्कं प्रकीर्तितम् ||

गोमुत्रं गोमयं क्षीरं दधिसर्पिक्रमेण च |
पञ्चगव्यादिकं प्रोक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

दधिदुग्धं घृतं दद्यात् नारिकेलोदकं ततः |
शर्करादीनि संयोज्य पञ्चामृतमुदाहृतम् ||

एतानि सोपचाराणि कथितानि मनीषिभिः |
प्रधानं षोडशं तत्र दशा च दशकं स्मृतम् ||

पञ्चोपचारं कर्तव्यं अवश्यं शृणु तत् परम् |
विनोपचारैर्या पूजा सा पूजा न प्रसीदति ||

आसनं स्वागतं पाद्यमर्घ्यमाचमनीयकम् |
मधुपर्काचमनं स्नानं वसनाभरणानि च ||

सुगन्धिकुसुमं धूपदीपं नैवेद्यकन्ततः |
क्षौमवासं चन्दनञ्च उपहारस्तु षोडश ||

पाद्यमर्घ्यमाचमनं मधुपर्कः पुनर्जलम् |
सुगन्धिकुसुमं धूपदीपं नैवेद्यचन्दनम् ||

दशोपचारमित्युक्तं मनुना प्राब्रवीत् पुरा |
सुगन्धकुसुमादीनां पूजा पञ्चोपचारिका ||

षोडशी तु प्रधाना तु दशधा तदनुस्मृता |
पञ्चधा तदनुप्राप्ता कर्तव्या भूतिमिच्छता ||

एवं वहूविधं देवि तन्त्रे तन्त्रे निरूपितम् |
आत्मनो यद्धितं वस्तु तद्दद्याद्देवपूजने ||

देवता आत्मनो देहे स्पृहयन्ति वहुन्यपि |
यद्यद्वाञ्छितवस्तुनि तत् कुर्याद्देवपूजने ||

सुतिथौ शुभनक्षत्रे मन्त्रं दद्याद्विचक्षणः |
पौर्णमासी सप्तमी च अष्टमी नवमी तथा ||

चतुर्दशी दशमी च पञ्चमी च विशेषतः |
एतास्तु तिथयः प्रोक्ता दीक्षामङ्गलकर्मसु ||

अश्विनी मघमूला च तथा पूर्वत्रयेषु च |
स्वाती विशाखा ज्येष्ठा च रोहिणी च शुभावहा ||

ववकोलवतैलश्च वणिजस्तदन्तरम् |
करणानि शुभान्येव सर्वतन्त्रे.उस् भामिनि ||

ऋक्षप्रधानकाले च दीक्षां कुर्याद्विधानतः |
ध्रुवमृदुसुनक्षत्रशुभवारे सत्तिथौ दीक्षा ||

शुभलग्ने शुभचन्द्रे केन्द्रकोणे तु शुक्रे गुरौ धर्मे |
अथ सामान्यकाले मनः प्रसादितदीक्षा ||

सुतिथौ शुभनक्षत्रे मन्त्रं गृह्नीराद्वचक्षणः |
(प्. २६) वैशाखादिषु मासेषु मन्त्रारम्भः शुभप्रदः ||

वैशाखे सर्वसिद्धिः स्यात् ज्यैष्ठे सर्वविनाशकः |
आषाढे पुत्रलाभः स्यात् श्रावणे धनसञ्चयः ||

भाद्रे प्रजाविनाशः स्यात् आश्विने शुभदा भवेत् |
कार्तिके वस्कुलाभः स्यात् मार्गे स्युः सर्वसम्पदः ||

ज्ञानहानिकरः पौषे माघे मेधासमन्वितः |
फाल्गुणे सर्वसिद्धिः स्यात् न चैत्रः शुभसुचकः ||

चैत्रे दीक्षापि कर्तव्या मदनस्य त्रयोदशी |
सम्वत्सरस्य यत् पुण्यां तत् पुण्यं लभते प्रिये ||

उत्तरायणसंक्रान्त्यां महाविषुवके पुनः |
महोत्सवे प्रकूर्वीत दीक्षाकर्ममनुत्तमम् ||

अविहितकालेषु चन्द्रसूर्यग्रहः स्मृतः |
सूर्यग्रहसमः कालः सर्वकालेषु दुर्लभः ||

चन्द्रग्रहसहस्रं हि सूर्यस्य परिकीर्तितः |
न वारो न च नक्षत्रं न तिथ्यादिषु दुषणम् ||

न योगकरणञ्चैव शङ्करस्य मतेन च |
सूर्यः सोमः शशीपुत्रः शुक्राचार्यः सुराधिपः ||

नन्दाभद्रासु कर्तव्यं सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
सुचित्तस्य प्रसादेन गुरौ राज्ञां सदा लभेत् ||

पूराप्रसादमात्रेण चतुर्वर्गं लभेन्नरः |
तत्पादुको धर्मदाता पितृपुत्रसमन्वितः ||

पित्तरप्यधिकं मन्ये गुरुं तन्त्रेषु पार्वति |
किन्नरैः किं कुलैस्तेषां किन्भृत्यैः पुत्रवान्धवैः ||

सर्वदा सर्वभावेषु गुरो राज्ञां लभेत्तु यः |
त्रिविधा च भवेद्दीक्षा सर्वतन्त्रसमन्विता ||

महादीक्षा तथा दीक्षा उपदेशस्ततः परम् |
युगे युगे च बोद्धव्या उपदेशः कलौ प्रिये ||

कृते प्रत्युक्तमार्गेण त्रेतायां स्मृतिर्भारते |
द्वापरे तु पुराणोक्ता कलावागमतो द्विजाः ||

एवं वहूविधा देवि तन्त्रे तन्त्रे निरूपिता |
कलौ दीक्षा प्रकर्तव्या देशकालासुरूपतः ||

न कुर्यान्निर्द्धनो दीक्षा शुभयोर्मङ्गलाय च |
दक्षकर्णे तदा मन्त्रं ऋष्यादिकसमन्वितम् ||

तदा तस्मिन् क्षणे देवि जपेन्मन्त्रं शताष्टकम् |
तदा हूनेदग्निकुण्डे सहस्राष्टात्तरं शतम् ||

सुगतिरक्षणार्थाय सगुरुस्तु जपेन्मनुम् |
तं देवं पूजयेत्तत्र तदा सिद्धिं न नाशयेत् ||

तदा देवीं यजेद्विद्वान् गन्धपुष्पान्नवारिभिः |
दशपुष्पाणि तत्रैव दद्याद्देव्यै विधानतः ||

तुलस्यौ पङ्कजे जात्यौ केतक्यौ करवीरजे |
शस्तानि दशपुष्पाणि तथा रक्तोत्पलानि च ||

एतानि संयोज्य यथाविधानि समन्त्रयुक्तेन च साधकेन्द्रः |
तथा लभेन्मन्त्रवरप्रसादं यथोक्तं * * गुरुणा कृते पुरा ||

नानालङ्कारसंयुक्तां देवीं कुर्याद्विधानतः |
तदा तस्मिन् क्षण् दद्यादाशीर्वादं सदा गुरुः ||

ओं भद्रमन्तु शिवष्णान्तु महालक्ष्मीः प्रसीद तु |
सिद्धयः सन्तु सततं तव वा~छाफलप्रदाः ||

आत्मानञ्च गुरुञ्चैव नानालङ्कारभूषणम् |
दण्डने कटकैर्होमे मुकुटैरङ्गदैरपि ||

(प्. २६ब्) हारकेयुरवलयनुपुराणि यथाविधि |
पट्टवस्त्रैः स्वर्णसुत्रैर्दद्याद् यज्ञोपवीतकम् ||

नानालङ्कारसंयुक्तं गुरुं कुर्याद्विशालधीः |
धरां वृत्तिकरीं दद्याद्धेनुनामर्बुदार्बुदम् ||

शरीरमर्थं प्राणांश्च सर्वं तस्मै निवेदयेत् |
प्राणान्तेऽपि च कस्मैचित् न मन्त्रञ्च प्रकाशयेत् ||

गुरोर्लक्षा मनुं दद्यात् सुवर्णदक्षिणां प्रिये |
अवश्यं स्वर्णं गुरवे दद्याच्च विधिना सुधीः ||

पञ्चाङ्गदीक्षा कर्तव्या साधकः सर्वसिद्धये |
तुर्याक्षर`न्च देवानां तुर्याणाञ्च क्रमेण च ||

शङ्करञ्च गणेशञ्च तथा तुर्यं हरिं तथा |
सान्तः सत्यान्तसंयुक्तो बिन्दुभूषितमस्तकः ||

पञ्चान्तकं शशधरं बीजं गणपतिर्विदुः |
शान्तं वह्निसमायुक्तं परा मनुवर्णयुक् ||

वह्निवसुस्वरयुतः स्वर्गकृष्णमनुर्मतः |
शम्भौ मध्यगते हवीनहरभूदेष्टौ हरौ शङ्करे 
भाष्यनागयुताववौ गणपश्रीशेषदुर्गास्थिता |
देव्यां विष्णुहरैकदन्तरवयः गौरीसुते शङ्करेनार्या वैष्णव एव 
शङ्करादि शान्यस्तत्तेते हानिदा |

एतत् पूजाक्रमं प्रोक्तं नराणां शुभदायकम् |
ब्राह्मणान् भोजयेत्तत्र वेदबोधेन वर्त्मना ||

एको विद्वान् सहस्रेषु मुर्खेषु च विशेष्यते |
पण्डितान् भोजयित्वा च महादेव्यां लज्ञ्?न्नेरः ||

सदा कुर्यात् विधानेन कुमार्या भोजनं प्रिये |
कुमारीं पूजयित्वा च सर्वसिद्धिं लभेन्नरः ||

गृहीत्वा च महाविद्यां जपेज्जीवावधिप्रिये |
मन्त्रभागे भवेन्मृत्युः शङ्करेण च भाषितम् ||

यत्र तत्र यथास्थाने जीवेत् जपेत् सर्वार्थसिद्धये |
न दोषो मानसे जापे सर्वकालेऽथ सर्वदा ||

प्रजपेत् परया भक्त्या महाविद्यामहर्निशम् |
नास्ति तत्र विचारं स्यान्न ब्रात्याञ्च कथञ्च न ||

न दुरं प्रवदेद्विद्वान् नाश्विनं प्रवदेत् सदा |
असदालापनं तत्र न कुर्वीत कथञ्चन ||

महागुरूनिपातादौ न पूजायां विकल्पना |
मोहाद्वा य दिवा दैवात् पूजयेन्न च साधकः ||

तस्य सर्वं विनश्याथ मारयेत्तं सदाशिवः |
अशुचौ वा शुचौ वापि सर्वकालेऽपि सर्वदा ||

पूजयेत् परया भक्त्या सर्वकर्मसु सिद्धये |
कौलं वेशं सदा कुर्यात् देव्याः पूजाविधानतः ||

एकलिङ्गे श्मशाने वा शून्यागारे चतुष्पथे |
शवोपरिचितास्थो वा जपेद्विद्यामनन्यधीः ||

बिल्वमूले तडागे वा गोष्थाने च सुरालये |
चतुस्पथे तथागारे पीठे च परमात्मनि ||

यावत् सिद्धिर्भवेन्मन्त्रस्तावच्च प्रजपेत् सुधीः |
यजैर्दानैस्तथा होमैब्राह्मणस्य च भोजनैः ||

पूरश्चरणमानेन नियमेन जपेत् सदा |
जपसंख्या प्रकर्तव्या नासंख्या च कथञ्चन ||

असंख्याकारकस्यापि सर्वं भवति निष्फलम् |
यत्फलं यस्य मन्त्रस्य तदैव सिद्धिरिष्यते ||

सिद्धे मनौ सदा कुर्यात् यद्यमन्यत् प्रकीर्तितम् |
(प्. २७) पूरश्चरणकार्यस्य प्रारम्भश्च विधीयते ||

तत्क्षणादस्य देवेशि शङ्करस्य मतेन च |
मन्त्रसिद्धिं प्रथमतः ततः कामाफलाविधिः ||

इति विश्वसारतन्त्रे द्वितीयः पटलः |



तृतीयः पटलः |


अथ मन्त्रान् प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने |
यस्याः प्रसादमात्रेण चतुर्वर्गं लभेन्नरः ||

वैशाखस्य चतुर्दिक्षु मन्त्राणां साधनस्य च |
सन्ति सर्वत्र तन्त्राणि चतुर्द्धा परमेश्वरि ||

कोटिकोटी च मन्त्राणां यन्त्राणां साधनस्य च |
पृथिव्यां देवलोकेषु गन्धर्वेषु रसातले ||

नागलोके ऋषिलोके कुष्माण्डे राक्षसेषु च |
नानारूपाणि तन्त्राणि सन्ति वैशेषिकानि च ||

सर्वेषां तन्त्रमन्त्राणां मानुषेषु षिशिष्यते |
यानि तन्त्राणि सन्तीह देवता प्रार्थितानि च ||

मनुष्य सदृशो जन्म कुत्रापि नैव विद्यते |
देवताः पितरः सर्वे वाञ्छन्ति जन्म मानुषं ||

दुर्लभो मानुषो देहं सर्वदेहेषु सर्वदा |
तत्रापि भारताखे च जन्म वै तत् सुदुर्लभम् ||

तत्र विद्यारतां गेहे जन्म चेदतिदुर्लभम् |
तत्रापि संशयच्छेत्ता विशेषेण च भाविनि ||

तत्र मन्त्रवतः पुंसः सोऽपि चेदतिदुर्लभः |
तत्रागमविदः श्रेष्ठः सर्ववेदेषु पूजितः ||

तत्रापि साधकश्रेष्ठः सर्वतन्त्रेषु गोपितः |
श्मशानवासिनी श्रेष्ठा देवतन्त्रेषु पार्वति ||

यक्षगन्धर्वनागेषु विचक्रमनिवासिनी |
कुष्न्माण्दविघ्नलोकेषु भैरवः सर्वसम्मतः ||

मनुष्येषु भवेद्देवि देवः साक्षात् सदाशिवः |
रक्त पीतपयोदमौक्तिकजवावर्णैर्मुखैः पञ्चभिस्त्र्यक्षैर्वा 
स्थिताअङ्गीशमिन्दुमुकुटं पूर्णेन्दुकोटि प्रभम् |

शूलं टङ्ककृपाणवज्रदहनाम्नागेन्द्रघण्टाङ्कुशान् पाशं भीति 
हरं दधानममिताकल्पोज्वलाङ्गं भजे ||

प्रणम्य कथयष्येऽहं सर्वलोकहितं परम् |
यस्मिन् मन्त्रे यथाचारस्तत्र धर्मस्तु तादृशः ||

कृतार्थस्तेन जायेत स्वर्गमोक्षसमाहितः |
भ्रान्तिस्तु एव कर्तव्या वदि सिद्धिः प्रजायते ||

शुद्धचित्तो भवेदत्र सिद्धिः स्यादपवर्गतः |
महाचीनक्रमान्नत्वा देवीं त्रैलोक्यसुन्दरीम् ||

पूजयेत् प्रत्यहं मन्त्रं सर्वसिद्धिपरायणः |
न श्रुतिर्न स्मृतिस्तत्र न क्रिया कान्तस्म्भवम् ||

एकभावेन सततं पूजयेत् परदेवतां |
मुक्तामुखे देवतायाः सर्वमन्त्रं जगाद सः ||

यक्षगन्धर्वन्यासेषु ततः पीतमुखे विदुः |
कुष्माण्डविघ्नलोकेषु पयोदेन मुखेन वै ||

मौक्तिकेन जवावक्त्रेण मनुष्येषु निगद्यते |
शिष्येभ्योऽध्यापयानाम महाविद्यां सुरेश्वरि ||

सर्वेषां श्रेष्ठमित्युक्तं मनुष्यार्थं विधानतः |
मनुष्यस्य च मन्त्रस्य देवता स्पृहषन्ति हि ||

कोटिमन्त्रेषु ये गोप्या मनुष्याणां विधानकम् |
अद्यापि भूतले देवि मनुष्याः पञ्चदेवताः ||

(प्. २७ब्) प्रार्थयन्ति तपस्याभिः कथितं पद्मयोनिना |
प्राथयन्ति तपस्याभिः कथितं पद्मयोनिना ||

इत्युक्ताः श्रुतियुक्ताश सर्वविद्याः प्रजज्ञिरे |
महाविद्यां महापूर्वां ध्यानन्यासं तथा जपम् ||

पूजाविधिं तथास्तोत्रं कवचञ्च स्तवं तथा |
आचारं साधनञ्चैव क्रमेण कथयामि ते ||

मन्त्रविद्याविशेषश्च तन्त्रे तन्त्रे निरूपितः |
जीवकोटिप्रविष्टास्ता महाविद्या महेश्वरि ||

देवकोटिप्रविष्टास्ताः सर्वतन्त्रसमन्विताः |
महाविद्या महेशानि जीवदेवौ प्रकीर्तिता ||

जीवे जीवस्य सिद्धिः स्यात् देवे देवत्वमिष्यते |
द्वावेतौ सर्वतन्त्रेषु मनुष्येषु नियुज्यते ||

मननाग्राहिमन्त्रोऽयं साधकं भववन्धनात् |
अतोऽत्रगीयते सद्भिर्मन्त्रः संसारच्छेदकः ||

अथ विद्यां प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने |
प्रचण्डचण्डिकां वक्ष्ये चतुर्वर्गफल प्रदाम् ||

यस्य विज्ञानमात्रेण तवेद्भुमिपूरन्दरः |
धनं धान्यं सुतां जायां हयं हस्तिनमेव च ||

वसुन्धरां महाविद्यां अष्टौ सिद्धिं लभेन्नरः |
मातृकावर्णभेदेभ्यः सर्वमन्त्राः प्रजज्ञिरे ||

महाविद्या महापूर्वा महामन्त्रश्च भाविनि |
सर्वेषां बीजमित्युक्तं शङ्करस्य मतेन च ||

विविधा च महाविद्या सर्वतन्त्रसमन्विताः |
प्रकृतिर्विकृतिश्चैव सर्वतन्त्रेषु सम्मतः ||

श्रीबीजं प्रकृतिर्लज्जा विकृतिर्माया |
प्रकृतिविकृती वाग्भरं प्रकृति विकृती च ||

सम्बोधनपदं कीलं मायाद्वन्द्वं प्रकृतिः फट् |
प्रकृतिर्विकृतिर्वह्नि*?न्दरी | लक्ष्मीबीजं मायाबीजं ततः परं |

वाग्भरं तदनन्तमेव वज्रवैरोचनीये ततः |
मायाद्वन्द्वं फडन्तञ्च तदन्ते वह्निसुन्दरी ||

पूर्वमायापदे देवि कामबीजं प्रतन्यते |
महाकालमतं प्रोक्तं मन्त्रोद्धरशुभावहम् ||

कामाद्यां वागभवाद्याम्बा मायाद्याम्बा यजेत् सुधीः |
लज्जाद्यां वा यजेद्विद्यां चतुर्वर्गफलप्रदाम् ||

लक्ष्याद्याम्बा श्रीप्रसिद्धार्थं कामाद्याः कामसिद्धये |
मायाद्या वश्यकार्येषु लज्जाद्याः शत्रुनाशने ||

पश्चिमे प्रजपेद्विद्यां मेरोर्दक्षिणकुलतः |
उत्तरे प्रजपेद्विद्यां तथा प्राच्यां विशेषतः ||

पश्चिमे च मायायुक्ता श्रीविद्यायाश्च दक्षिणे |
उत्तरे वाग्भराद्याश्च कामाद्यास्तदनन्तरे ||

भैरवेण तत् कथितं विधानञ्च कृते युगे |
एवं तद्देवतासङ्घर्ज्जपेद्विद्यां विधानतः ||

सहस्रशतकं विद्या तन्त्रे तन्त्रे निरूपिता |
श्यामावक्ता महाविद्या विविधा तन्त्रशास्त्रतः ||

गायत्रीं प्रजपेद्विद्वान् विधानेन शृणुष्व तत् |
कामाद्यां प्रजपेद्विद्यां सर्वकामफलाप्तये ||

चित्स्वरूपां तथा ङेन्तां विद्महे तदनन्तरम् |
वज्रवैरोचनीं ङेन्तां धीमहि तदनन्तरम् ||

तन्नो मातः प्रचोदयात् गायत्री सर्वसिधिदा |
वैरोचनीं वदेद्धीमान् ङेन्तञ्च विद्महे ततः ||

(प्. २८) छिन्नमन्तां तथा ङेन्तां धीमहि तदनन्तरम् |
तन्नो देवी समुद्धृत्य तदा क्रयात् प्रचोदयात् ||

महाकालमता देवी गायत्री सर्वसम्मता |
लजाद्यां वा कामाद्यां वा मायाद्यां वा जपेत् सदा ||

वाग्भवाद्यां जपेद्विद्यां चतुर्वर्गफलप्रदाम् |
गायत्र्या त्राति तान् सर्वान् साधकान् भववन्धनात् ||

तेनैव गीयते सद्भिर्गायत्री सर्वसम्मता |
चतुर्लक्षं जपं कुर्यात् पूरश्चरणकर्मणि ||

लक्ष्मीं लज्जां तथा मायां मात्रां द्वादशिकामपि |
वज्रवैरोचनीयेति मात्रे फट् स्वाहया युतम् ||

वान्तं वहनसंयुक्तं रतिबिन्दुविभूषितम् |
चतुर्थस्वरवर्णस्य रतिसंज्ञां कृते बुधैः ||

लक्ष्मी बीजमिदं प्रोक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
वामाक्षिवह्निसंयुक्तं बिन्दुनादविभूषितम् ||

शिवबीजं महेशानि लज्जाबीजमुदाहृतम् |
ईशानमुद्धृत्य पूरारिबीजं सबिन्दुकं नादविभूषितञ्च ||

सवामकर्ण परितः प्रकल्पा मायासुवन्तीह मनीषिनन्ताम् |
द्वादशस्वरवर्णस्य नादबिन्दुसमन्वितम् ||

वाग्भवं बीजमित्युक्तं सर्ववाक्यविशुद्धये |
सम्बोधनपदे देवि देवतामूर्तिरीरिता ||

अतः परे मायाबीजं तदन्तेऽस्त्रं ततः परम् |
योजयेत् परया भक्त्या शक्तिस्तु वह्निसुन्दरी ||

अन्या या विविधा विद्या सा तु देवी सुरेश्वरी |
विकृतिः श्वरूपिणी सैव सर्वतन्त्रसमन्विता ||

भैरवस्तु ऋषिश्चान्याः सम्राट्च्छन्दः समीरितः |
देवता सर्वसिद्धाख्या नाम्ना त्रिभुवनेश्वरी ||

मायाबीजं स्वाहाशक्तिः कथितं पद्मयोनिना |
अथ ध्यानं प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने ||

ध्यानं तत्रिविधं प्रोक्तं सकलं निष्कलं तथा |
कलातीतञ्च तत् पश्चात् शृणु देवि यथातथम् ||

निष्कलं यतिभिः कार्यं सकलं गृहमेधिनः |
कलातीतं ब्रह्मचर्यं कथितं पद्मयोनिना ||

स्वनाभौ नीरयं ध्यायेत् छन्दो विकसितस्मितम् |
तत् पद्मकोषमध्ये तु मण्डलं चण्डरोचिषु ||

जवाकुसुमसङ्काशं रक्तबन्धुकसन्निभम् |
रजः सत्वतमोरेखा योनिमण्डलमण्डितम् ||

मध्ये तु तां महादेवीं सुर्यकोटिसमप्रभाम् |
छिन्नमस्ता करे वामे धारयन्तीं समस्तकम् ||

प्रसारितमुखीं देवीं लेलिहानोग्रजिह्विकाम् |
पिवन्तीं रौधिरीधारां निजकण्ठविनिर्गताम् ||

विकीर्णकेशपाशञ्च नानापुष्पसमन्वितान् |
दक्षिणे च करे कर्त्रीं मुण्डमालाविभूषिताम् ||

दिगम्बरीं महाघोरां प्रत्यालीढपदे स्थिताम् |
अस्थिमालाधरां देधीं नागयज्ञोपवीतिनीम् ||

रतिकामोपविष्टञ्च सदा ध्यायन्ति मन्त्रिणः |
सदा षोडशवर्षीयां पीनोन्नतपयोधराम् ||

विपरीतरतस्थौ च ध्यारेद्रतिमनोभवौ |
डाकिनी रुक्षिणी युक्तां वामदक्षिणयोगतः ||

देवी गलच्छोणितानां धारापानं प्रकुर्वतीम् |
डाकिनीं वामपार्श्वे च कल्पान्तज्ज्वलनोपमाम् ||

(प्. २८ब्) विद्युच्छटाभनयनां दन्तपंक्तिवलाकिनीम् |
दंष्टाकरालवदनां पीनोन्नतपयोधराम् ||

महादेवीं मुक्तकेशीं महाघोरां दिगम्बरीम् |
कपालकर्तृकाहस्तां वामदक्षिणयोगतः ||

देवी गलच्छलद्रक्तधारापाणं प्रकुर्वतीम् |
करस्थितकपालेन भीषणेनातिभूषणाम् |

आद्यां निषेव्यमानां तां ध्यायेद्देवीं विचक्षणः |
एवं ध्यात्वा यजेद्देवीं सर्वसिद्धिफलाप्तये ||

भैरवोक्तमहं वक्ष्ये ध्यानं सर्वष?नाशनम् |
उद्यात्कोटिरविप्रभं * * * * वामे करे विभ्रतीं भीमां घोरकपालिकां 
स्वरुधिरापाने प्रसक्ताननाम् |
भोगेन्द्रोचितदेहतीरुरुचिरां खड्गं तथा दक्षिणे प्रत्यालीढपदां 
दिगन्तवसनां ध्यायेत् सदा सुन्दरीम् ||

पूर्ववद्विन्यसेद्देहं पूर्ववद्भूतशोधनं |
प्राणायामं पूर्ववच्च अर्घ्यपात्रं ततः परम् ||

पूजोपकरणं कुर्याद् वाह्ययोगप्रसिद्धये |
पूर्ववत् स्थानमुद्दिश्य प्रान्तरे सततं जपेत् ||

नार्चनं पूजनं तस्या मन्त्रमात्रं जपेत् सदा |
महाविद्याविशेषे तु विचारो नैव विद्यते ||

महागुरुनिपातादौ नास्ति दोषः कथञ्चन |
अशुचौ वा शुचौ वापि सर्वकालं जपेत् सुधीः ||

लेहवक्षं प्रकुर्वीत विचारं तन्त्रसम्मतम् |
नापि देहविचारं स्यात् न मित्राद्यापि हर्षणम् ||

सर्वत्र सर्वकालेषु मन्त्रविद्यां जपेत् सदा |
चक्रं विलिख्य विधिना यजेच्छक्तिर्विचक्षणः ||

त्रिकोणं विन्यसेत् पूर्वं योनिमण्डलमण्डितम् |
विश्वत्रयं तत्र कुर्यात् साष्टपत्रं प्रमाणतः ||

बूपुरत्रितयं दद्यात् वज्रशूलसमन्वितम् |
कपालकर्तृकां दद्यात् वामदक्षिणयोगतः ||

मध्ये कुर्चयुगं लिख्यं स्वाहान्तं वा फडन्तकम् |
महाचक्राय इति च नमोऽन्तं पूजयेद्धिया ||

अथ यन्त्रान्तरं वक्ष्ये शृणु सावहितो भव |
लिखेदष्टदलं पद्मं मध्ये तस्य त्रिकोणकम् ||

मण्डलं विलिखेद् तानोन्तदन्ते? योनिमण्डलम् |
मायाबीजं लिखेत्तत्र त्रिकोणे फट्समन्वितम् ||

तत्र आवाहयेद्देवीं तासां वाहनमन्त्रतः |
आधारशक्त्यादिकं कुर्यात् पूजां सर्वसमृद्धये ||

आधारशक्तिं पूजयेत् पङ्कजद्वयधारिणीम् |
अधःकुर्मासनारूढां शरच्चन्द्रनिभानाम् ||

तदुर्द्धे पूजयेद्देवं कुर्मं नीलाभसन्निभम् |
यजेद्त?नधरं देवमेककुण्डलधारिणम् ||

सहस्रफणसंयुक्तं देवगन्धर्वसेवितम् |
तन्मूर्द्ध्नि पूजयेद्देवि सागरान्तां समेखलाम् ||

पृथिवीं रत्नद्वीपञ्च कल्पवृक्षं ततः परम् |
तदधः पूजयेद् दिव्यं स्वर्गसिंहासनं शुभम् ||

नानाचित्रसमायुक्तं पूजयेद् विधिनामुना |
आनन्दकन्दं तत्रैव सम्बिन्नालमतः? परम् ||

सर्वतत्वात्मकं तत्र कमलं सुमनोहरम् |
रजःसत्वं तमोयुक्तं गुणं तत्र प्रपूजयेत् ||

(प्. २९) आत्मानमन्तरात्मानं तत्रापि परिपूजयेत् |
रतिकामस्तदा तत्र विपरीतरतौ स्थितौ ||

तत्रोपरियजेद् देवीं त्रिशक्तिरूपिणीं सदा |
रजोगुणात्मिकां शक्तिं वर्णिनीं दक्षदेशकम् ||

तस्याः सदशरूपस्थां सर्वतन्त्रसमन्विताम् |
तमोगुणात्मिकां शक्तिं वामपार्श्वे यजेत् सदा ||

डाकिनीं सर्वसिद्धाख्यां मध्ये देवीं सनातनीम् |
शुद्धसत्त्वसमुद्भूतां नानावर्णविभूषिताम् ||

ओंकारादिनमोऽन्तञ्च मन्त्रसिद्धिफलप्रदाम् |
सर्वसुसिद्धिवर्णीं ब्रूयात् सिद्धिश्च डाकिनीम् ||

वज्रवैरोचनीं ब्रूयात् सम्बुद्धान्तां विधानतः |
इहावह इह तिष्ठ तिष्ठ इति मन्त्रेण पूजयेत् ||

प्राणप्रतिष्ठां कुर्याच्च पूर्ववत् कमलानने |
दद्यादासनमन्त्रेण आसनावाहनन्ततः ||

षडङ्गञ्च तदा न्यस्य यजेद्देवीं सुसाधकः |
तदा देवीं यजेद्देवि वलिदानादिमन्त्रतः ||

सम्बुद्ध्यन्तं पदं ब्रूयात् देहि एहि पदद्वयम् |
गृह्न गृह्न इमं ब्रूयात् वलिशब्दं ततः परम् ||

ममशब्दं समाभाष्य सिद्धिं देहि पदद्वयम् |
कवचं द्वितीयं चोक्त्वा करालिके पदं ततः ||

फट् स्वाहान्तो महामन्त्रो वलिदानविधानके |
वलिं नानाविधं दद्यात् आमं पक्वं ततः परम् ||

आमान्नं परमान्नञ्च गौडं गुडविकारजम् |
रक्तमांसं तथा भ्रष्टं सुरां नानाविधामपि ||

गौडीं पौष्टीञ्च तालञ्च खर्जुरीं पुष्पसम्भवाम् |
सुपक्वकाज्ञिका चैव दानाचामरयोषितः ||

ब्राह्मणाः क्षत्रिया वैश्याः सर्वे पात्राधिकारिणः |
पशुं नानाविधं दद्यात् नरञ्चैव विशेषतः ||

समभ्यर्च्य बलिं पूर्वे गन्धपुष्पादिचन्दनैः |
तदानुज्ञां गृहीत्वा च अङ्गदेवान् प्रपूजयेत् ||

तुषारस्फटिकश्यामः नीलकृष्णारुणार्चिषः |
वरदाभयधारिण्यः प्रधानतनवः स्त्रियः ||

हृदयादि यजेद् देवीं क्रमेण साधकोत्तमः |
खड्गाय हृदयं ब्रूयात् खड्गाय च शिरोपरि ||

श्रीवक्त्राय शिखादेशे पाशं तं कवचेन च |
अङ्कुशं नेत्रयुग्मे च सर्वाङ्गे विन्यसेत् ततः ||

असुरक्षयकाराय सर्वाङ्गे विन्यसेत् सुधीः |
अष्टपत्रे यजेच्छक्तीः ओंकारादिविधानतः ||

ओंकारीं वर्तिनीञ्चैव डाकिनीं तदनन्तरम् |
महाभैरवीं भैरवीञ्च इन्द्राक्षीं पूजयेत् ततः ||

पिङ्गलाक्षीं संहारिणीं पूर्वादिक्रमयोगतः |
मध्ये तु कवचद्वन्द्वं फडन्तं पूजयेत् क्रमात् ||

स्वाहान्ते सर्वदा देव्याः पूजनं परिकीर्तितम् |
भैरवं पूजयेद् देवं सम्मुखे विधिनामुना ||

सम्राट् छन्दो दक्षिणे च मन्त्रवर्णान् तथोत्तरे |
बीजशक्तिर्दक्षदिशि पूजयेत् क्रमतः सुधीः ||

मातरः पत्रमध्ये च ब्रह्मद्याः सर्वसिद्धिदाः |
पूर्वोक्तध्यानन्यासेन पूजयित्वा यथाक्रमात् ||

इन्द्रादिलोकपालान्ताः पूजास्तत्र समन्विताः |
(प्. २९ब्) भूपुरे पूजयित्वा च पूर्वादिक्रमयोगतः ||

इन्द्रादिकं पूर्वमुक्तं तेषां मूर्तिं प्रत?न्यते |
पीतरक्ता शिता श्यामा धूम्रा शुक्ला च पार्वती ||

कृष्णा गौरी च रक्ता च शुक्लवर्णा ततः परा |
ब्रह्माणी च तथा देवी हरेर्लक्ष्मी समीरिता ||

तत्रापि पूजयेत् तेषां मन्त्राणां मूर्तयस्त्विमाः |
वज्राद्या अस्त्रसंदिष्टाः सर्वतन्त्रसमन्विताः ||

पीता शुक्ला शिताकाशा विद्युद्रक्तासितासिता |
कारवेल्लपाटलाभा वज्रद्याः कीर्तिता बुधैः ||

अथासनस्य मन्त्रोऽयं कथितं पद्मयोनिना |
सम्बुद्धान्तं पदं ब्रूयात् देहि एहि पदद्वयम् ||

इदमासनसमुद्धृत्य गृह्न गृह्न पदद्वयम् |
सा सिद्धिञ्च समुद्धृत्य देहि देहि पदद्वयम् ||

मम शत्रून् समाभाष्य मारयद्वितयं पुनः |
कर्तृकाद्वितयञ्चोक्ता अस्त्रान्तायान्तसुन्दरी ||

आसनस्य तु विद्येयं कथिता पद्मयोनिना |
एवं संपूज्य विधिना नैवेद्यान्तं विधानतः ||

चक्रस्य दिक्षु कुर्वीत विधानेन प्रपूजनम् |
गन्धपुष्पधूपदीपनैवेद्यैर्विधिनामुना ||

करालं विकरालञ्च अतिकरालं ततः परम् |
महाकरालं देवेशि चतुर्थ्यन्तं प्रपूजयेत् ||

मायाबीजादिकं कृत्वा नमोऽन्ते पूजयेत् सदा |
पञ्चाङ्गदेवतां वक्ष्ये शृणुष्व कमलानने ||

एवं विना न सिद्धिः स्यात् शङ्करेण च भाषितम् |
एवं संचिन्ता विधिना गन्धपुष्पादिभिस्ततः ||

पूजयेत् परया भक्त्या महाविद्यां विशालधीः |
अन्तर्यागं ततः कृत्वा वहिर्यागं ततः परम् ||

मन्त्रन्यासं ततः कुर्यात् जपकाले विधानतः |
आपादमस्तकं कुर्यात् प्रतिलोमानुलोमतः ||

प्राणायामं ततः कृत्वा जपेद्विद्यां विधानतः |
आत्मानं देवतात्मानं भावयित्वा विधानतः ||

वस्तालङ्कारगन्धाद्यैर्भूषयित्वात्मनस्तनुम् |
जपेन्मन्त्रं विधानेन जापकः सर्वसिद्धये ||

एकै कर्मात्रं कुर्वीत जपनन्तु दिवानिशम् |
द्वितीये चञ्चला मूर्तिः कथिता पद्मयोनिना ||

प्रणवाद्यां लज्जायुगं सम्बुद्धान्तपदं ततः |
मायाफट् स्वाहया युक्तां चतुर्वर्गफलप्रदाम् ||

न प्रकाश्या इयं विद्या प्राणान्तेऽपि कदाचन |
नीलवर्णा भवेन्मूर्तिः सर्वतन्त्रसमन्विता ||

श्रीपार्वत्युवाच |


येन वर्णेन ये देवाश्छन्दांसि ऋयश्च ये |
तान् सर्वान् श्रोतुमिच्छामि कथयस्व प्रसादतः ||

ईश्वर उवाच |

एवं प्रणम्य देवेशि ब्रह्मविष्णुमहेश्वरम् |
कथयिष्ये विधानेन शृणु सावहिता भव ||

वकारे वरुणः साक्षात् जाकारे च सुरारिणः |
ऐकारे त्रिपुरा देवी रेफस्त्रिपुरसुन्दरी ||

त्रैलोक्यविजया देवी सदैवोद्धारसंस्थिता |
इकारे च महादेवं नकारे गिरिनायकः ||

ईकारे कमला साक्षात् मकारे च सरस्वती |
(प्. ३०) मयोमुखे महादेवी प्रकृतिः सर्वसिद्धिदा ||

विकृतिश्चैव फट्कारे स्वाक्रे कुसुमायुधः |
हाकारे च रतिस्तिष्थेत् लक्ष्मी श्रीबीजयोगतः ||

मनोभवा लज्जाबीजे मायायान्तु महामता |
चतुर्थे तु गुणातीता मुक्तिविद्या प्रदायिनी ||

छन्दः सम्राट् भैरवस्तु ऋषिर्मन्त्रसमुच्चयः ||

अथ स्तवं प्रवक्ष्यामि ब्रह्मणा यं क्रतं पुरा |
तत् शृणुष्व महेशानि विधानं सुरदुर्लभम् ||

नाभौ शुभ्रारबिन्दं तदुपरिकमलं मण्डलं चण्डरश्मेः 
संसारास्यैकसारा त्रिभुवनजननी धर्मकर्मोदया या |

तस्मिन् मार्गे त्रिमार्गे त्रितयतनुधरीं छिन्नमस्तां प्रशतां तां वन्दे 
ज्ञानरूपां मरणभयहरां योगिनीं योगनिद्रां ||

नाभौ शुभ्रसरोजवक्त्रविलसद्वन्धुकपुष्पारूणं 
वामेच्छिन्नशिरोधरां तदितरे पाणौ वृहत् कर्तृकाम् |
प्रत्यालीढपदां दिगन्तवसनामुन्मुक्तकेशव्रजां छिन्नास्वीयशिवः 
समुच्छलदसृग्कारां पिवन्तीं पराम् ||

वालादित्यसमप्रकाशविलसन्नेत्रत्रयोद्भाषिणीं वामादन्यत्र नाडी 
वहूवहूलगलद्रक्तधाराभिरुच्चैः |

धारन्तीमस्तिभूषां करकमललसत् कर्तृकामुग्ररूपां 
रक्तामारक्तकेशीमपगतवमनां वर्णिनीमात्मशक्तिम् ||

प्रत्यालीढारुपादां दिगन्तरलसत्केयुरकोटिप्रभां दिग्वस्त्रां 
मस्तकेशां प्रलयघनघटां घोररूपां प्रचण्डाम् |

दंष्टा दुष्प्रक्षवक्त्रो रविवरविलसत् लोलज्जिह्वाप्रभाषां 
विद्युलोलाक्षियुग्मां हृदयतटलसद्भागी भीमात्ममूर्तिम् ||

सदाश्छिन्नात्मकण्ठप्रगलितरुधिरैर्डाकिनीं वर्द्धयन्तीं 
ब्रह्मेशानाच्युताद्यैः शिरसि न हि तां 
वन्द्यपादारविन्दामात्मज्ञैर्योगिमुख्यैः प्रतिपदमनिशं चिन्तितां 
चिन्तरूपाम् |

संसारे सारभूतां त्रिभुवनजननीं छिन्नमस्तां प्रशस्तां तां वन्दे 
ज्ञानरूपां मरणभयहरां योगिनीं योगनिद्रां ||

इष्टान्तामिष्टदात्रीं कलिकलुषहरां चेतसा चिन्तयामि 
उत्पत्तिस्थितिसंहृतीर्घटयितुं * * त्रिरूपां तनुम् |

त्रिअगुण्याज्जगतो मदीयविकृतिर्ब्रह्मा हरिः शूलधृक् तामाद्यां प्रकृतिं 
स्मरामि मनसा सर्वार्थसंसिद्धये ||

(यस्याः स्मेरपदारबिन्दुयुगशं नित्यं भजन्तेऽमराः) 
अलिपिसिपुरन्क्रीयोगपूजापरोऽहं बहूविधजलधारारम्भसम्भारितोऽहम् |

पशुजनविरतोऽहं भैरवीसंसृतोऽहं गुरुचरणपरोऽहं भैरवोऽहं 
शिरोऽहम् ||

इदं स्तोत्रं महापुण्यं ब्रह्मणा भाषितं पुरा |
सर्वसिद्धिप्रदं साक्षात् महापातकनाशनम् ||

यः पठेत् प्रातरुश्याय देव्याः सन्निहितोऽपि वा |
तस्य सर्वार्थसिद्धिः स्यात् यदयन्मनसि वर्तते ||

धनं धान्यं सुतां जायां हयहन्तिनमेव च |
वसुन्धरां महाविद्यामष्टौ सिद्धिर्भवेद्द्रुवम् ||

(प्. ३०ब्) अन्यच्च वाञ्चितं सर्वं तत् सर्वं तदनुग्रहात् ||


इति विश्वसारतन्त्रे प्रचण्डचण्डिकास्तोत्रं समाप्तम् ||





प्राणाग्निहोत्रं वक्ष्यामि देव्याः प्रीतिकरं परम् |
कांस्यपात्रे तु सिद्धर्थं कुर्यात् सपयसं घृतम् ||

अस्त्रेणोत् क्षिपेधेन्नास्वतिकृत्याष्टधा मन्त्रं जप्ताशोषणदहनपचनं 
कुर्यात् संस्पृश्य वामाङ्गुष्ठेन पुनर्धेनुमुद्रया अमृतीकृत्याभार्च्च्य 
मूलं यथापदं ङेन्तं वह्निसुन्दरी |

पुनरञ्जलिं दत्त्वा कुसुमं समुखमानीय वामहस्ते ग्रासमुद्रां 
प्रदर्श्य निवेदयामि तुभ्यं गृहाणेदं सुरेश्वरि |

दक्षिणे प्राणादिमुद्रां प्रदर्शयेत् |
कनिष्ठानामिकाङ्गुष्ठा प्राणाय स्वाहेति पदम् ||

तर्जनीमध्यमाङ्गुष्ठा अपाअनाय पदं वदेत् |
कनिष्ठानामिकामध्या अङ्गुष्ठाव्यानार पदं वदेत् ||

मध्यमा तर्जन्यनामा वृद्ध्याचोदनाय पदम् |
सर्वाङ्गुलिभ्यः समानियेति च पदं वदेत् ||

परमात्मिकायै भुवनेश्वर्यौ नमः | इति ||

पुनराचमनीयादिकं दत्त्वा अग्निहोत्रं तेनैव कृत्वा ताम्बुलादिकं दत्त्वा 
धूपदीपौ च दत्त्वा छत्रचामरादिकं प्रदर्श्य कर्मार्पणं कृत्वा 
प्रणम्य निर्माल्यादिकं वैष्णवीगणेभ्यो दत्त्वा परमानन्दं कृत्वा 
महाप्रसादं भुञ्जीत |

महाकालमतं सर्वं कथितं पद्मयोनिना |
भीमोद्भीमभयापहं हरवधुं वन्दे भवानीं पराम् |

नीलान्तोदलितां समस्तजननीमाद्यां परां चिन्मधीम् |
धारारक्तप्रपूरितान् नरगलन्मुण्डं स्वरामे भूजे ||

दक्षे खर्पररत्नाविलसत् हारावलीशोभिताम् |
ओंकाररूपां परमां परमाशक्तिं समस्तां जननीं नमस्ते |

आनन्दरूपां रुधिरार्द्धवक्त्रां स्वमस्तकं वामकरे भवानीम् |
नमोऽस्तु तां नित्यमलक्षलक्षणां सुरासुराभ्यर्चितपादपद्माम् |

दक्षे वर्णमयीं सुतीक्ष्णकिरणां रक्तां विचित्रां पराम् |
दिग्वासां सुरपूजितां स्मितसुखीं तां वर्णिनीं वै नमः |

वामे देवीं समस्तैस्त्रिदशगणशतैः पूजितां सु * भीमाम् |
रक्तालङ्कारवस्तां निखिलपशुगणोन्माखिनीं तां नमस्ते |

यां देवैर्ब्रह्ममुख्यैरसितकिलकलाशक्तिरूपस्य चाद्या |
या विद्या देववन्द्या हरिहरनममिता या परा श्रीभवानी |

या नित्यानन्दरूपा निखिलभयहरा ब्रह्मरूपस्वरूपा |
तां देवीं | छिन्नमस्तां भवभयशमनीं कालरूपां रुपुणाम् ||

नमो नमस्ते जननीं समस्तां ओंकाररूपां किल वज्रवक्त्रां 
हूङ्कारकारीं रवद्यैत्यमुख्यान् |

हूङ्कारशब्दैः कृतचुर्णितां तान् |

हुङ्कारशब्दावृतदिग्विभागां हुङ्कारशब्दाच्चरतीं समस्ताम् |

हुङ्कारशबाद् गलितां भवानीं |

नमो नमस्तेऽखिललोककर्त्रीम् |

(प्. ३१) आद्यां नमस्ते जय भीमरूपे नमोऽस्तुते देवि परा परोक्षे |
नमो नमः शम्भुपराक्रमाणां शक्तिं समास्ताञ्च नमो नमस्ते |

त्वं देवी सुरपूजिता भयहरा शम्भुप्रियानन्दिनी |
भक्तानं सूलभा महालयमयीं सिंही समस्तां द्विधाम् |

ये त्वां गादमयीं भजन्ति जननीमादाश्च सिद्धाश्च ये |
आद्यां श्म्भुपराक्रमां हरिहरब्रह्मादिभिः सेवितां ब्रह्माणीं 
सुरसङ्घवन्दितपदां भीमां महाभैरवीम् |
सर्वानन्दकलाकलापकलितां नित्योत्सरां साधके वन्दे त्वां जगतां 
समस्तजननीं श्रीमद् भवानीं पराम् ||

नमो देवी चण्डे प्रचण्डैकचण्डि नमो देवि दुर्गे भवानीति सत्यम् |
स्तुवन्ति प्रसनात्मना ये च नित्यं न तेषां ज्वरायातनाचोग्रभीतिः |

जया चण्डरूपा प्रचण्डातिचण्डा भवानीहृदा सागरा सिद्धिरूपा |
स्तुवन्तो जपन्तः स्मरन्तश्च नित्यं न तेषां ज्वरा यातना चोग्रभीतिः |

उमे देवि दुर्गे परा सिद्धिरूपा परा डाकिनी वर्णिनी विश्वमाता |
हरार्द्धाङ्गभागा परित्राहि दीपं नमस्ते नमस्ते नमस्ते तु दुर्गे ||

निधीनां निधीशो नरस्त्वां प्रपन्ना नराणां नरेन्द्रास्त्वदीयप्रसादात् |
किमन्यं शरणां विलङ्घ्याङ्घ्रियुग्मं प्रपन्नं प्रसादं मनुष्यान 
पुनीहि ||

ईश्यं त्वां स्तुतिरष्टकैर्द्विगुणितैः संस्तौति विश्वेश्वरीं |
धन्यः सर्वसुखावहो भूवितले नित्योत् सवं तद्गृहे |

सिद्धिः सर्वजनेश्वरः सुकविता वाग्मी च विद्यान्वितो मुक्तिं भुक्तिकरं 
सवस्तजगतां पूजाः सुरेन्द्रा यथा ||

इति विश्वसारतन्त्रे परदेवता कौशिकी स्तवराजः समाप्तः |




श्रीपार्वत्युवाच |


नमस्ते नाथ भगवन् शिवायाः शिवरूपिणे |
विद्यावतां रसं सिद्धौ श्रीकृतानेकविग्रहः ||

नराय नररूपाय परमात्मैकरूपिणे |
सर्वज्ञान ततो भेदभानवे चिद्घनाय ते ||

स्वतन्त्राय सदाक्लप्तविग्रहाय शिवाय च |
परतन्त्राय भक्तानां भव्यानां भावदायिने ||

विवेकानां विवेकाय विमर्षाय विमर्षिणाम् |
प्रकाशिनां प्रकाशाय ज्ञानिनां ज्ञानरूपिणे ||

पुरस्तात् पार्श्वयोः पृष्ठे नमस्कुर्याद्विपर्ययः |
सदासत् चित् स्वरूपेता देहि मे तव दासताम् ||

ईश्वर उवाच |

अथ वक्ष्ये महेशानि नित्या श्रीः सर्वसिद्धिदा |
यस्याः प्रस्तावाल्लभते चतुर्वर्गान् सुदुर्लभान् ||

ईश्वरी प्राह देवेशं या नित्या हिन्नमस्तका |
तस्याः प्रभावसकलं तत्वतो ब्रूहि मे प्रभो ||

पुरा प्रोक्ताचले रम्ये कैलाशे त्रिपुरान्तक |
अद्यैव तत् समस्तं मे प्रकाशय दयानिधे ||

ईश्वर उवाच |

कोटितन्त्रेषु गोप्या हि मन्त्राणां मन्त्रनायकौ |
कवचं हि तयोर्देवि शृणुष्व सर्वकामदम् ||

रहस्यं त्वां महादेवि सुशुप्तं परमं महत् |
कथयिष्यामि मन्त्राणां सर्वसिद्धिकरं परम् ||

ओंकारं पूर्वमुच्चार्य मन्त्री मन्त्रस्य सिद्धये |
कर्तव्यं सर्वभावेन जपश्चात्र दिवानिऽसम् ||

नार्चनं पूजनं चास्या मन्त्रमात्रं जपेन्नरः |
करस्थाः सिद्धयः सर्वा अणिमादि गुणाकराः ||

ओं अनयोश्छिन्नमस्तामन्त्रयोर्भगवान् शिव ऋषिरसुष्टुप्छन्द 
आद्याशक्तिर्भगवतीश्छिन्नमस्ता देवता मम सुकवित्वपाण्डित्यसमृद्धये 
विनियोगः |

ओंकारे मस्तके पातु वदने ह्री/ सदावतु |
वज्रवैरोचनी मे कण्ठे हृदये पातु सर्वदा ||

हु/ पातु गुह्यलिङ्गे हुं पातु पृष्थे हरिप्रिया |
फट् स्वाहा पार्श्वयोः पातु हस्तयोः पादयोस्तथा ||

विजया नाभिदेशे स्यात् जया रक्षतु कर्णयोः |
गण्डे कवित्वदा पातु शिखायाञ्च पराजिता ||

भवानी पातु भवने सर्वैश्वर्यप्रदायिनी |
विद्यादानरता देवी पातु वक्त्रे सरस्वती ||

सिद्धाख्या भैरवी पातु राजस्थाने सुरार्चने |
भीमरूपा सदा पातु श्मशाने भयहारिणी ||

पुत्रान् रक्षतु देवेशि भावरूपा भयापहा |
शास्त्रे वादे च संग्रामे जले च विमले गिरौ ||

अरण्ये सर्वदा पातु जया श्रीछिन्नमस्तका |
आपादमस्तकं रक्षां करोतु मम चण्डिका ||

दारान् रक्षतु देवेशी चण्डरूपा भयापहा |
नित्यानन्दस्वरूपा या सर्ववेदे प्रतिष्ठिता ||

पातु नित्यं महेशानि सर्वदा शिवभूतिका |
डाकिनी वर्णिनी रक्षां करोतु मम सर्वदा ||

भूतप्रेतालये घोरे दुर्गमे भीषणावतु |
इति ते कवचं देवि त्रिषु लोकेषु दुर्लभम् ||

यत्र तत्र न वक्तव्यं न वक्तव्यं कदाचन |
गोपितं सर्वतन्त्रेषु विश्वसारे प्रकाशितम् ||

तत् शृणुष्व महेशानि निषिद्धं यमनौ प्रिये |
दत्वा तेभ्यो महेशानि नश्यन्ति सिद्धयः क्रमात् ||

शठाय भक्तिहीनाय क्रूराय शुचकाय च |
लोलुपाय च दुष्टार न दद्यात् कवचं प्रिये ||

भक्तियुक्ताय शिष्याय महेच्छाय शुभाय च |
वैष्णवाय विशुद्धय दातव्यं कवचं प्रिये ||

कवचं स्मरणाद्देवि चतुर्वर्गफलं लभेत् |
कवचस्य तु महात्मां नाहं वर्षशतैरपि ||

न शक्नोमि महेशानि वक्तुं तस्य फलञ्च यत् |
न दाराणां न पुत्राणां न वन्धुनाञ्च पार्वति ||

पश्यन्ति न हि ते शोकं नृपपूज्या भवन्ति च |
शुचिर्भुत्वा शुचिर्वापि कवचं सर्वकामिकम् ||

पठनं स्मरणं वापि मर्त्यः शापासुग्रहक्षमः |
आनन्दनन्दसिन्धुनामधिपः कविराड् भवेत् ||

सर्ववागीश्वरो मर्त्यो लोकवन्द्यो धनेश्वरः |
रणे भूते विवादे च जयं तस्य भवेद्ध्रुवम् ||

पुत्रपौत्रान्वितो मर्त्यो विलासी सर्वयोषिताम् |
(प्. ३२) शत्रवो दासतां यान्ति सर्वेषां वल्लभः सदा ||

गर्वी खर्वो भरतोव वादी स्खलति दर्शनात् |
मृत्युश्च दैवतां याति दासस्तस्यावनीभुजः ||

प्रसङ्गात् कथितं देवि रहस्यं सुरदुर्लभम् |
गुरोः प्रसादमासाद्य विद्यां प्राप्य सुगोपिताम् ||

तत्रापि कवचं देवि दुर्लभं भुवनत्रये |
गुरुर्द्देवो हरः साक्षात् पत्नी तस्य हरप्रिया ||

अभेदेन यजेद्यस्तु तस्य सिद्धिरदुरतः |
मन्त्राचाराः पुरा प्रोक्ताः क्रमतस्तान् भजन् जपेत् ||

नाभौ ज्योतिस्तथा वक्त्रं हृदये परिचिन्तयेत् |
ऐश्वर्यं सुकवित्वञ्च महावागीश्वरो नरः ||

नित्यं तत्र महेशानि महिलासङ्गमञ्चरेत् |
पञ्चाचाररतो मर्त्यः सिद्धो भवति नान्यथा ||

शक्तियुक्तो जपेन्मन्त्रं न मन्त्रं केवलं जपेत् |
ब्रह्मा विष्णुश्च रुद्रश्च ये देवाः सुरसत्तमाः ||

तं दृष्ट्वा साधकं देवि प्रसंशन्ति मुदान्विताः |
इति ते कवचं देवि चण्डादेव्याः प्रकीर्तितम् ||

भक्तिमुक्तिप्रदं साक्षात् कल्पवृक्षस्वरूपकम् |
(आसाद्यापि गुरुः प्रासाद्य इयं कल्पद्रुमोपमम् ||)

मोहेनापि मदेन वा न हि जनो जाडोन वा मुह्यति |
सिद्धोऽसौ खलु सर्वदुःखविपदां पारं प्रयान्ति * दे ||

नित्यं तस्य नृपश्च देवि परतो नश्यन्ति तस्यास्तये |
लिखितं धारयेद्घस्तु कण्ठे वा मस्तके भुजे ||

तस्य सर्वार्थसिद्धिः स्यात् यद्यन्मनसि वर्तते |
गोरोचनाकुङ्कुमेन भूर्जपत्रे महेश्वरि ||

साधयो व्याधयस्तस्य दुःखलोकभयं क्वचित् |
वादी मुकतिपोषकस्तवयति क्ष्मा वल्लभोदासते ||

गर्वी खर्वति वङ्कतिः क्षितिपतिर्वैश्वानरः शीतति |
आचाराष्टकसिद्धिरूपसपरम् सिद्धाष्टकं तद्भुजे ||

तां वन्दे भवभीतिभञ्जनकरीं गौरीं गिरीशप्रियाम् ||

इति विश्वसारतन्त्र प्रचण्डचण्डिका कवचं समाप्तम् |


ईश्वर उवाच |

प्रातरेव समुश्याय हस्तपादं विशुद्ध्य च |
उत्तराभिमुखीभुय कुर्याद्भक्त्या गुरोर्नतिम् ||

मनसा वचसा वापि कायिकैश्च विशेषतः |
क्षेत्रेशं वास्तुराजञ्च विघ्नराजं ततः परम् ||

दुर्गां विनायकं शम्भुं भैरवं वटुकान्वितम् |
ब्रह्माणं नैर्-ऋतञ्चापि चक्रपाणिं नमेत् सदा ||

विघ्नेभ्यो विघ्ननाथेभ्यः ऋषिभ्योऽपि नमेत् सदा |
एवं प्रणम्य देवेशि ध्यायद्देवीं विचक्षणः ||

प्रान्तरे वा श्मशाने वा शून्यवासे तथा गृहे |
अद्वैतभावनां कुर्यात् ब्रह्माण्डसदृशीं तनुम् ||

आधारशक्तिं सञ्चिन्त्य पङ्कजद्वयधारिणीम् |
तन्मूर्द्ध्नि चिन्तयेद्देवि कुर्मरूपं जनार्दनम् ||

नीलमेघनिभं देवं सर्वतत्त्वसमन्वितम् |
तस्य पृष्ठस्थितं देवमनन्तं चिन्तयेद्धिया ||

सहस्रफणसंयुक्तं शुद्धस्फटिकसन्निभम् |
ककुद्यंशे हलं ध्यायेत् मुद्गरं वामपार्श्वके ||

एककुण्डलरत्नेन भूषणेनाभिभूषणम् |
एकचक्रस्य उपरि पृथिवीं चिन्तयेद्धिया ||

तथा पृथिव्यां सिद्धार्थं तथैनां चिन्तयेत् सुधीः |
कृष्णवर्णं शुक्लब्रीहिं भूजयुग्मेन भूषिताम् ||

नानागुणगणादाञ्च सर्वसत्त्वप्रपूरिताम् |
सपर्वतरणाकीर्णां सर्वरत्नविभूषिणाम् ||

सर्वमन्त्रमयी देवीं विष्णुपत्नीं मनोहराम् |
समुद्रनदसङ्कीर्णां सर्वकालविभूविताम् ||

अत्रापि मण्डपं ध्यायेत् मनसा मणिभूषिताम् |
ततः कल्पतरुं तत्र सर्ववाञ्छाफलप्रदम् ||

तदवस्थाञ्च ते?येच्च सत्वसिंहासनं महत् |
धर्मादिसंयुक्तं पीठं सर्वज्ञानसमन्वितम् ||

करालादि चतुर्दिक्षु द्वारदेशे विभूषितम् |
नानाचित्रसमायुक्तं नानारत्नैश्च भूषितम् ||

नानाङ्गस्त्रसमायुक्तं ओंकार्यादिविभूषितम् |
सृखड्गादिसमायुक्तं चिन्तयेद्विधिनामुना ||

आनन्दकन्दं तन्मूर्द्ध्नि चिन्तयेत् सर्वदा सुधीः |
सम्विन्नालं तदा तत्र सर्वं ज्ञानसमन्वितम् ||

सकलानादसंयुक्तं मण्डलत्रयभूषितम् |
तत्रापि चिन्तयित्वा च साष्टपत्रं सकर्णिकम् ||

नानावर्णं चिन्तयित्वा भूषितं सुमनोहरम् |
एवं सचिन्त्य मनसा हृत्पद्मास्थां सुरेश्वरीम् ||

चिन्तयेद्विधिनानेन शङ्करेण च भाषितम् |
विपरीतरतस्थौ च रतिकामौ विचिन्तयेत् ||

तत्पृष्थे चिन्तयेद्देवीं मूलप्रकृतिरूपिणीम् |
डाकिनीं वर्णिनीयुक्तां वामदक्षिणयोगतः ||

कपालकर्तृकाहस्तां मुण्डमालाविभूषितम् |
अस्थिमालाधरां देवीं नागयज्ञोपवीतिनीम् ||

स्वमस्तकं वामभूजे भवानीं स्वदक्षिणे तीक्ष्न करालकर्तृकां |
सुरासुराद्यर्चितपादपद्मां सदा भवानीं प्रणयामि चित्ते ||

प्रत्यालीढपदस्थितां त्रिभूवन प्रक्षोभविद्राविणीं नित्यां 
त्रैपुरवन्दिनीं त्रिजगतां संक्लेशदारात्मिकाम् |

तामाद्यां सुरयङ्घवन्दितपदद्वन्द्वां त्रिशदात्मिकाम् |
विस्वोष्ठां निखिलाघ्यपादशमनीं नित्यं सदा वै नमः ||

मम मनसि विधत्वं सर्वभूतात्मसंस्थं शमयतु तव 
पादद्वन्द्वमेतन्महेशि |

प्रतिदिनमनुमेनेमत्कृते प्राणसंस्था भवसि भयदात्रीं शक्तिरुपां 
नमामि |

मातस्त्वतीयपदमज्ञमेतत् नमामि नित्यं दुरिस्तं निहन्तम् |

सुरासुरार्चितकारणार्थं तं नौमि नित्यं सकलाप्तहेतोः |

भवानि त्वं दासे मयि वितर दृष्टिं सर्वसुहृदां हृदाषाढां सारां 
निखिलभवभावौघशमनीम् |

वितन्वन् चिन्तां वासमयमखिलं नित्यमहसीम् |
महिमास्था मेध्यां युगयुगान्तां कालशमनीम् |

नमस्ते नमस्ते जगतां धुगन्तां संहारकारीं भवभावरुपाम् |
पुरा पुरारेव स्वकुलमूलं क्रूलसूलङ्घविपन्नकालम् ||

त्वं ब्राह्मी त्वञ्च रौद्री हरिहरनमितां त्वं पराख्या भवानी |
त्वं नित्या कालरूपा निखिलभयहरा सर्वविद्यापरा या |

(प्. ३३) त्वं गौरी छिन्नमस्ता कलिमलमथनी त्वं नदी सागराख्या |
त्वं माता त्वञ्च ताण्डस्त्रिभुवनजननी कालरूपारिपुणाम् |

त्वं काली शम्भूपत्नी हरिहरनमिता भद्रकाली कराली |
प्रेताख्या प्रेतरूपा परिकरकमला पाशरूपा पराख्या |

त्वामाद्यां प्रकृतिं स्मरामि मनसा तारार्णसंप्राप्तये |
मातस्तातः सुतानां भवभयशमनीं तत्क्षणाद्दुरतोऽपि |

अपि मातः प्रणीधामकौतुकं भवसं सारपारापारात्मकानाम् |
सततं परिहृत्य तत्समाप्तं निजकुलन्तीं विनिधान मां न हि सुरा त्वं 
सुरारिः |

परात्वं पुरात्वं रतीत्वं सुरारिः |
निशा त्वं दिवा त्वं दरिद्रा धनाढ्या त्वं सुखी त्वं दुःखानां कृती 
त्वं कृपाणाम् |

मातस्तारयं परमासावीराणादोनापरिमितहारा |
खेलासाधनशक्तिः श्रेष्ठा युवती प्रौढा वृन्दावाला |

निद्रा तन्द्रा हेला हला काला काली घोरनादा |
नमस्ते नमस्ते नमस्तेऽस्तु दुर्गे नमस्ते भवानी सत्यम् |

नमस्ते नमस्ते कृपासिद्धिरुपा नमस्ते नमस्ते परा डाकिनी या |

तवास्थिमाला परिकल्पिता बुधैः सुगन्धिपुष्पेण यथा सुरारेः |

त्वदीयमुण्डेन संहन्तु निवेदितन्तु यद्बू देवपद्माख्यमुदीरिता मया |

त्वदीयमुण्डं स्वभूजे तु यतः स्थितं तदेव मुण्डं तदेव मुनीन्द्रैः |

स्वदक्षिणं यत्तु त्वदीयकर्तृका तदा भव वेदविदो वदन्ति | 

या ते वर्णिनी डाकिनीहरवधू सव्ये तदादक्षिणे |

ब्राह्मि त्वं सुरसंघवन्दितपदा कृष्णा तथा वैष्णवी |

त्वं देवी सुरसंघवन्दितगतिं प्राप्तौ च सन्तोषतः |

प्रस्थात्वां भवसुन्दरीं गिरिसुते देवाय पदा शान्तिः शुभा शाङ्करी |
क्षेस्याक्षेमदार्थाशेषभयहरा माता जगन्मोहिनी |

यौ तौ प्रत्यासन्तस्थौ हरेः पुरा |

शम्भुना शम्बोका च कलापकलितौ विस्वापयन्तो जगत् |

तेनेमां सुरसङ्घवन्दितगतिं प्राप्तौ च सन्तोषतः |

प्रस्थात्वां भवसुन्दरीं गिरिसुते देवाय भूत्यं नमः |

मातः पद्मदलार्चिते परिमिते तन्मण्डलाभ्यन्तरे |

चक्रं योनिनिभं सुरासुरवधुरभ्यर्चिता तन्मुहूः |

नित्यं स्तौमि नमामि हरवधुं शान्तिफलप्राप्तये |

तृप्तिं देहि यज्ञप्रदां सुरविपोर्लक्ष्मीसमाभीष्टये |

त्वं श्रीस्त्वमीश्वरी बुद्धिर्लज्जा लक्ष्मीः सरस्वती |

शान्तिर्जयदा नित्या अम्बा क्षेमङ्करी तथा |

ब्राह्मी माहेश्वरी गौरी कराली विअकरालिनी |

सती पतिव्रता साध्वी सुन्दरी पुरसुन्दरी |

चित्स्वरूपा शुभा गीता गङ्गा सीता सरस्वती |

सर्वमन्त्रमयी देवी सर्वशान्तिफलप्रदा |

आपस्त्वं चित्स्वरूपा च सर्वमन्त्रमयी विभूः |

इयं स्थिता नित्या वसुन्धरा प्रिये त्वदीरशान्त्यादिमपीह भूतले |

विना स्थितिः शान्तिकारिणी भवेत् पुरा येन सती प्रकोपिता |

(प्. ३३ब्) जले रसात्मिका शक्तिर्दाहिका वह्निमण्डले |
स्पर्शात्मिका च तद्वायौ कीर्तिता मुनिभिः सदा ||

आकाशे शब्दरूपा त्वं सूक्ष्मा सूक्ष्मस्वरूपिणी |
पृथिव्यां पूर्णशक्तिस्त्वं कथिता पद्मयोनिना ||

सुकुमारी तथा प्रौढा युवती रसदायिनी |
सर्वशक्तिमयी देवि कथिता पद्मयोनिना ||

लक्ष्मीस्त्वं लक्ष्मीबीजस्था लज्जा या भुवनेश्वरी |
माया बीजाङ्कुरी नित्या भवभीतिविनाशिनी ||

सरस्वती वाग्भवस्था वकारे वारुणीस्थिता |
जकारे जगतां माता वैकारे विमलास्थिता ||

सर्वपापप्रशमनी रकारे वह्निसुन्दरी |
चकारे चण्डिका देवी चण्डमुण्डविनाशिनी ||

नारायणी नीकारे च कारे चित्स्वरूपिणी |
ब्रह्माणी वैष्णवी ज्ञेया चकारे परमेश्वरी ||

फलप्रदा फट्कारे च स्वाकारे शम्भुसुन्दरी |
अर्द्धनारिश्वरश्चात्मा हाकारे हरवल्लभा ||

एतास्तु सततं पूज्या स्तुत्याहहरवल्लभे |
वर्णस्था मातृकाः प्रोक्ता ब्रह्मणान्ताः पूराकृताः ||

मातस्तदीयमहिमा किमपीह शक्तिर्विष्णुं जगत्यखिलकृत्यशेषम् |
पुनीहि नित्यं शकलाशयार्थं पुनीहि भक्तान् फलसिधिहेतौ ||

आराध्य मातस्तव पादयुग्मं ब्रह्मादयोऽपि श्रुतिभागवतादिषु |
अन्ये ये परे च मुनयः सुराश्च तेषां भवेत् कीर्तिरलङ्घ्यरूपा ||

वेदान्तराक्यैः परितोषिता त्वं वेदान्तवाक्यैर्विभूषिता त्वम् |
वेदान्तवाक्यैः परमाः परा या तां नौमि नित्यं हरगेहशालिनीम् |

काली त्वं कालरूपा भवभयशमनी कालकाली कराली |
तुङ्गा त्वं तुङ्गरूपा घुरघुरवता घोररूपा कृपाद्या ||

नित्या त्वं नित्यरूपा भवभयशमनी योगरूपा युगाद्या |
चिद्रूणा वह्निरूपा परिहर सकलं दोषरूपं भवान्धौ ||

हरार्द्धाङ्गभागी शिवानी च नित्यं शिवापरा त्वं डाकिनी विश्वयोनिः |
मुनीनां मुनीन्द्रा भक्तियोगेन नित्यं सदासिद्धिरुपा त्वदीया प्रकृतिः |

क्षमा त्वं कला त्वं कालरूपा शिवात्वं शरण्यं भरण्यं विभुनां 
विभुतिः |
वसीत्वं वसीनां सुरात्वं सुराणां रसानां रसत्वं रिपुवान् पुनीहि |

सर्वार्थसाधनी चिन्ता चञ्चला चपला चला |
सर्वशक्तिमयी देवी सर्वनित्या नगात्मजा ||

चण्डा त्वं चण्डरूपा चपलतनु तनुभाविधात्री स्वरूपा |

स्वाहा त्वं शक्तिरूपा सुरवरनमिता द्रीटी? द्रीः स्वरूपा |
आद्या त्वं विश्वरूपा वरिरथपरिखामानिता भुमिरेषा |

त्वां वन्दे भावरूपां हरिहर नमितां सिद्धिदां सिद्धिकानाम् |
शाधा? त्वं वेदरूपा प्रणवतनुधरा ब्रह्मरूपा भवानी |

वन्द्या त्वं वन्दनीया निखिलभयहरा साधकानां सदैव |
ओंकारे वर्णरूपा त्रितयतसुधरा वर्णरूपा भवानी |

नित्या त्वं वन्द्यारूपा अतनुतमुधरा वेदवाता वलाध्या |?
निधीनां निधी त्वं सदाश्वेतवर्णा कलानां कला त्वं सदागौरवर्णा |

(प्. ३४) क्षुधार्ता क्षुधा हि कला हि प्रतप्ता रसानां रसैस्तान् प्रतप्तान् 
पुनीहि |

विन्यस्य स्वतनौ त्वदीयचरणं सद्धौ सदावाञ्छितम् |

नम्यस्ते जगतां मदीयविकृतिं सशान्तिमाप्ताप्तये |
यद् देहं विनिधार विश्वमात्मानं तक्त्या भवेत् शास्त्रतः |

त्वं त्वां नित्य त?सुं नमामि मनसा भक्त्या तथा कायिकैः |
अतो नित्यं धन्या धन्यापवादं तत् पादयुतैः पुनस्तां शुमन्तीं 
खिलकिलगतिं पादपरमाम् |

पराख्यां नित्याध्यां किलिकिलिकालवलयां विपन्नां विनयगहनां 
सत्वरपदां यस्य विद्यां प्रगायन्तीं त्वदीयगुणसम्भवां यस्य कर्णौ 
विशृणुस्तौ त्वदीयगुणमुत्तमम् |

यस्य हन्तौ प्रकुर्वन्तौ त्वदीयपूजनं प्रिये |
यस्य पादौ च गन्तव्यौ तदर्थे कमलानने ||

तेत्य ऋषिभ्यो देवेशि नमो नित्यं नमो नमः |

नमस्तेभ्यो नमस्तेभ्यो नमस्तेभ्यो नमो नमः |

नमो नमस्तेऽखिललोककर्त्री नमो नमस्ते जगतां जनित्री |

नमो नमः श्म्भुपराक्रमाणां नमो नमो देवि परापराख्या ||

जगतिजन विवादः स्थानरूपे नराणां स्मररिपुवनिताभिः कीर्तिता 
सुक्ष्मरूपा |

मदनकिलवलानां कल्पते कामिनीभिः परिकययुवतीभिः प्रेषिता प्रेषणीया |

इश्यमेव शतार्द्धेन यस्तां स्तौति दिने दिने |
तस्य श्रीर्वसगा भद्रे अणिमाद्यागुणाकरा ||

क्रमेण स्तौति यो देवीं क्रमस्तोत्रैर्दिने दिने |
तेषां स्त्रीर्वशगाः सर्वाः सम्पदामालयो भवेत् ||

अनेन सदृशं स्तोत्रं जगत् स्वपि न विद्यते ||

इति श्री विश्वसारतन्त्रे परदेवतायाः प्रचण्डचण्डिकायाः क्र?म स्तोत्रं 
समाप्तम् ||


संस्तुत्य विधिना येन प्राणायामं दिशेत् तदा |
प्राणायामं विविधं तत्र कथितं पद्मयोनिना ||

आत्मसमर्पणं कुर्यात् मन्त्रेणानेन देहिकः |
कृत्वाञ्जलिपुटौ भूत्वा मन्त्रमेनं समुद्धरेत् ||

इतः पूर्वं प्राणबुद्धिदेहधर्माधिकारितः |
जाग्रत् स्वप्नसुसुप्त्यवस्थावेतीररेत् ||

ततश्च मनसा वाचा कर्मणा इति कीर्तयेत् |
तथा पद्भामुदारेणेति पुनः पुनः ||

शिङा च यत् कृतञ्चैव स्मृतञ्च यत् पदं पुनः |
सर्वं ब्रह्मार्पणञ्चान्तु प्रणवादिनमोऽन्वितम् ||

श्रीपार्वत्युवाच |

प्रचण्डचण्डिकाविद्या पूर्वोक्ता सर्वसम्मता |
सहस्रनामस्तोत्रस्य कथयामास तत्वतः ||

कैलाशशिखरे रम्ये नाना धातुसमन्विते |
सिद्धगन्धर्वसंङ्घैश्च सेविते पर्वतोत्तमे ||

(प्. ३४ब्) नानावृक्षगताकीर्णे शीकराम्बुकलावृते |
ध्यानापतपसासीनं प्रमन्नमुखपङ्कजम् ||

रिपुच्छलेभनरनं त्रिनेत्रं शुरधारिणम् |
जटाजूटसमायुक्तां त्रिनेत्रं भास्करात्मकम् ||

नानावेदैश्च शास्त्रैश्च सेवितं शशिशीतलम् |
चन्द्रच्छविनिभं गौरं नानातालसमन्वितम् ||

देवी पप्रच्छ गिरिशं सर्वभूतात्मकं शिवम् |
प्रचण्ड चण्डिकादेव्या माहात्मां सुरदुर्लभम् ||

कथयामास देवेश यथोक्तं ब्रह्मणा पुरा |
तस्य तद्वचनं श्रुत्वा विहसा जगदीश्वरः ||

कथयामास तत्सर्वं ब्रह्मवज्रविनिर्गतम् |
प्रचण्डचण्डिकादेव्या माहात्म्यं शृणु पार्वति ||

यस्यां सर्वं समुत्पन्नं यस्यामद्यापि तिष्ठति |
लयमेष्यति तत्सर्वं जगदेतच्चराचरम् ||

तद्योनौ सर्वमेतद्धि प्रतिपादयति प्रिये |
कालमायाकलात्मानः सर्वे तस्यां प्रतिष्ठिताः ||

तस्यामहं पुरा जातः सर्वैस्तत्वसमन्वितैः |
तस्या ध्यानाज्जगत्स्तोत्रं नमस्कारः क्रमात् पुनः ||

जन्मादिमरणं मर्त्यं नास्ति तस्य युगे युगे |
तस्या प्रभावं देवेशि शृणुष्व विधिनामुना ||

प्रातःकाले निशीखे च सन्ध्ययोरुभयोरपि |
यः पठेत् साधकश्रेष्ठः स एव श्रीसदाशिवः ||

प्रचण्ड चण्डिकासहस्रनामस्तोत्रस्य भगवान् श्रीसदाशिव ऋषिः सम्राट् 
छन्दः आद्या शक्तिर्भगवती प्रचण्डचण्डिकात्मशक्तिरूपिणी देवीदेवता 
मम चतुर्वर्गफलाप्तये विनियोगः |

पूर्वोक्तरूपां तां देवीं ध्यात्वा स्तोत्रं सदा पठेत् ||

ओं प्रचण्डचण्डिका चण्डी चण्डरूपा सतीसखी |
अति चण्डा महाचण्डा कालरात्रिर्वसुन्धरा ||

महामाया घोररूपा विशोका शोकनाशिनी |
कात्यायनी जगन्माता विश्वमाता पतिव्रता ||

जगन्मान्या जगज्जीवा चण्डीचण्डविनाशका |
सुखी सत्यवती लोभा नदीनादा सुवेनिका ||

मुक्तदेशी सुकेशी च घोरा घर्घररूपिणी |
विसन्ना च विपन्ना च स्वच्छत्पन्ना पतिव्रता ||

घोरनेत्रा विशालाक्षी कामाख्या कुलसुन्दरी |
कुसुमा च महाकामा विनोदा सर्वसिद्धिदा ||

त्रिनेत्रा रक्तनेत्रा च त्रिनेत्रा केकराकृति |
पलिता पललप्रीता वृद्धमाता पतिव्रता ||

सुपतिः सत्पतिः सत्या सभासंक्षोभकारिणी |
अनुप्रेमा महाप्रेमा सुप्रेमा च प्रेमात्मिका ||

कालाक्षी कालरात्रिश्च घोरनेत्रा घृणाकृपा |
सुतृप्ता च स्वतृप्ता च अहल्या पापनाशिनी ||

केकराक्षी कुलाक्षी च सुकुला कुलपूजिता |
विपृथुः परिपाल्याच भक्तिरम्या सनातनी ||

शुची मुखी कलामुखी लोलजिह्वा विपन्नगा |
ललना चलना लोला नानासुरविनाशिनी ||

शब्दरूपा च ओंकारी ह्री?ङ्काराक्षररूपिणी |
श्रीबीजा लज्जारूपा च कोपना च नितम्बिनी ||

शवासना चिताचैत्या चैत्यवृक्षप्रिया शिवा |
छिन्नमस्ता विमन्ता च सुमन्ता मन्तरूपिणी ||

कोटराक्षी पद्मनेत्रा मृगनेत्रा मृगाक्षिका |
चट्टला चञ्चला चाना चपला चपलप्रिया ||

चपलाङ्गी चपला च कर्मपाशाकहाकृमि |
कृपावती तथा कृपा इन्द्राक्षी हरवल्लभा ||

नारायणी विश्वमाता भवानी पापनाशिनी |
चामुण्डा उग्रचण्डा च महाचण्डा उमा उषा ||

प्रज्ञाज्ञाना महाज्ञानाज्ञानज्ञाज्ञाननाशिनी |
ज्ञानदा ज्ञानवृद्धा च षड्वर्गबीजरूपिणी ||

अनुरूपा वृहद्रूपा स्वरूपा रूपवर्जिता |
विरूपा च स्वरूपा च सत्यधर्मपरायणा ||

सन्ध्या सन्ध्या सुशीला च सत्यधर्मस्वरूपिणी |
शालग्रामशिला सौम्या शालग्रामनिवासिनी ||

शालासभा सकला च सुस्तनी स्तनरूपिणी |
विगता विगतप्राणा कामधेनुः कलासमा ||

विसमा च विसङ्गा च सुसङ्गा सङ्गरूपिणी |
सृष्टिस्थितिक्षयकरी वाराही विरलातनुः ||

नारसिंही रमा रामा वामदेवप्रिया तनुः |
कामकण्ठी कम्बुकण्ठी सुग्रीवा ग्रीवरूपिणी ||

कबन्धा कबन्धा कृत्व्या सर्वकृत्या विनाशिनी |
राधिका सत्यभामा च बालिका बालरूपिणी ||

सुवहा च सुरङ्गा च विवाहूर्वाहूरुपिणी |
दीर्घवाहूस्तथा खर्वा खर्वदेहा विनावती ||

दन्तुरा सुदतीभीक्षा युगदन्ता युगावती |
सुदन्ता च विदन्ता च अतिदन्ता महामती ||

एकदन्ता एकदंष्ट्रा घोरदंष्टा रविशशी |
सूर्यात्मिका सूर्यपत्नी सूर्यमण्डलसंस्थिता ||

गगणाविरणावेला विपन्ना विसमागतिः |
सूर्यः सूर्यकला सौरिर्द्वादशात्मा दिवाकरः ||

भानुः सुभानुः स्वर्भानुर्भानुरूपा भरीदुति |
तपनी तापिनी धूम्रा मरीचिर्ज्वालिनी रुचिः ||

सुनन्दा भोगदा विश्वबोधिनी धारिणी क्षमा |
पूर्णा पूर्णामृता चन्द्रा अर्द्धचन्द्रातिचन्द्रिका ||

चन्द्रमण्डलसंस्था च सदाचन्द्रावती प्रिया |
चन्द्रात्मिका चन्द्रकान्तिर्ज्योत्स्ना श्री प्रीतिरङ्गदा ||

पूर्णा पुर्णामृता तोया तुष्टिः पुष्टिः रतिधृतिः |
शशिनी चन्द्रिका कान्तिः सर्वर्कान्ता निवासिनी ||

चन्द्रमण्डलमध्यस्था कामदा सुरसम्भवा |
आत्मा बुद्धिर्महाबुद्धिः सर्वबुद्धिः सुबुद्धिधृक् ||

सर्वात्मा सर्वमाता च सर्वाचारवती सती |
सत्यधर्मस्वरूपा च सभासंक्षोभकारिणी ||

अविद्याविधिरूपा च ज्ञानमायाचलाकृती |
आत्मबुद्धिरहङ्कारामनस्तत्वा चिताचिति ||

चिन्ताचिन्त्यप्रमेया च सरतत्त्वप्रतिष्ठिता |
बीजरूपा जीवरूपा सर्वबीजशरीरिणी ||

विरिणी रेणुका कुम्भा सुकुम्भा च शुभामति |
कृशाङ्गी कुलीशाङ्गी च वज्राङ्गी वज्रसम्भवा ||

वृक्षशोभा सुशोभा च विशोभा विशभप्रभा |
पाण्डवा धूम्रवर्णा च रक्तवर्णा रतिः स्मृतिः ||

शुक्लवर्णा च शुक्ल्यङ्गी शुक्ला च शुक्लवर्णिका |
सिताङ्गी च सुतीक्ष्ना च नानावर्णा विवर्णिका ||

विगता विगतप्राणा विरूपा रूपवर्जिता |
सिन्दुराञ्चितसिमन्ता सूशीला दीर्घनेत्रिका ||

मुक्तारञ्जितनासा च सुनासा गिरिका तथा |
(प्. ३५ब्) क?णती च गतीरा च नाभिमूलनिवासिनी |

षट्चक्रभेदनकरी परमामृतशोभना |
सुसुम्नेडायोगवती पिङ्गलाक्षी च वैखरी ||

गान्धारी हस्तिजिह्वा च हस्तिनी च विलोलिका |
अनन्तनाडीसंभूता सुनाडी नलिनी नटी ||

गर्भाशाया गर्भरूपा सुगर्भा गर्भमोचनी |
प्राणापानसमाना च उदानव्यानरूपिणी ||

कुण्डली च कुलीना च चञ्चला च विशोधिका |
शोधिका सुन्दरी सैत्या शोधिका बिन्दुरूपिणी ||

परात्मात्स विश्वासासाम्समाशशिनी शशि |
कुलकुण्डा कुहरिणी कुमतिः सुमतिः शिशुः ||

डाकिनी हाकिनी चैव राकिनी लाकिनी तथा |
शाकिनी काकिनी चैव षट्चक्रक्रमदेवता ||

वशिनी योगिनीरूपा योनिदेशनिवासिनी |
योनिप्रिया योनिरुचिः सुयोनिः क्षुद्रयोनिका ||

शोणरूपा महारूपा वलिनी योनिसम्भवा |
योनिप्रिया योनिरता योन्यन्तरनिवासिनी ||

योन्यामतिर्योनिसुता सद्ययोनिप्रियङ्करी |
लिङ्गा लिङ्गप्रिया लिङ्गा लिङ्गस्था लिङ्गसुन्दरी ||

लिङ्गागतिर्महामुद्रा लिङ्गरूपा सदागतिः |
लिङ्गदेशनिवासी च लिङ्गिनी लिङ्गरुपिणी ||

लिङ्गमाला कण्ठदेशा भगमालाविभूषिता |
लिङ्गस्वरूपिणीप्रेताः शिवलिङ्गाभिधायिनी ||

महायोनिर्महद्योनिर्योनिजा योनिरूपिणी |
कुमारी बालिका बाला कुमारी पूजकप्रिया ||

कुमारीरूपिणी कुन्ती कुलजा कुलरूपिणी |
कुलस्था कुलरूपा च कुलवंशा कुलावती ||

कुमाराङ्गी कुमारी च रोहिणी रेवती रमा |
गौरी च रोहिणी रम्या रजता च रजस्वला ||

युवती प्रौढिका प्रौढा महाप्रौढा विलाशिनी |
कामिनीः कामदाः कान्ताः कामाज्ञाः कामभाविनी ||

कामाः काली कुलाक्लेशा सर्वक्लेशविनाशिनी |
रतिदा च रतिप्रीतिः सुरतासुरदा शुभा ||

कन्या धन्या तथा मान्या विमानी मानदावती |
स्थूला दीर्घा महादीर्घा दीर्घनेत्रा सुलक्षणा ||

बहूला च विपन्ना च सुगन्धा प्रमदा गतिः |
नानारूपवती सत्या युवती यमुना सदा ||

यशोदा गती यज्ञा यादवी वनवासिनी |
वनमालिनी विपख्या च विशेषाख्या रतिप्रिया ||

नानागुणवती यज्ञा ज्ञाना ह्यज्ञाननाशिनी |
धीर्धृतिरसलोमा च लोमसी च सुलोमसा ||

नानारूपवती रम्या रूपहा रूपदायिनी |
रूपणी च विपन्ना च सम्पन्ना च महाहृतिः ||

चन्द्रानना च विज्ञेया आद्या त्रिभुवनेश्वरी |
दुरिता कुलपुज्या च मातङ्गी कुलसुन्दरी ||

दीर्घजङ्घा काकजङ्घा सुपदापदरूपिणी |
पादपद्मा महापद्मा पद्मानन्दा प्रियाशुभा ||

सर्वाङ्गसुन्दरी नित्या तथा त्रिपुरसुन्दरी |
आर्या द्वैपायनी कृष्णा विरूपा च विपाचिका ||

षड्गर्भा च नहागर्ता प्रेमप्रीता रमावती |
सुशीला पुण्यशीला च शाम्भवी च विमानिता ||

(प्. ३६) प्रभावती विमाना च चण्डघण्टा महामतिः |
पिङ्गलाक्षी च इन्द्राक्षी उमा शाकम्भरीति च ||

अपर्णा निश्चला लोला सर्वनित्या नगात्मजा |
कैरातीरोक्षसी घोरा उग्रतारा सरस्वती ||

महोग्रा च सुमध्या च एका एकजटा मना |
मन्त्रविद्या महाविद्या महामन्त्रा महामहा ||

देवता देवमाता च महामाता महामतिः |
चित्रलेखा सुलेखा च लेखा च प्रियदायिनी ||

कालिका कालमाता च महाकाला कलाकृती |
श्मशानवासिनी प्रेता प्रेतस्थाननिवासिनी ||

प्रेतानना गणक्रीडा प्रेतवाहनवाहना |
नागयज्ञोपवीताङ्गी नागिनी नागवल्लभा ||

मुण्डमालाधरा देवी पञ्चमुद्राविभूषिता |
नागपाशधरा कृष्णा रक्तारुधिरलोमिका ||

धूमार्चिः शवरीचन्द्रा शवस्था शववाहिनी |
अस्थिमालाधरा आस्था अनास्था वेदनिन्दका ||

वेदमाता वेदशिखा विशाखा शिखिवर्तिनी |
नानावाणधरा देवी चर्मचापप्रबोधिनी ||

पाशमुद्गरकुन्ती च नानास्त्रधारिणी सुरा |
वीरासना वीरपाना मांसपाना सदा तथा ||

मद्यपाना मांसरुचिर्मुदाशीर्मुदनामदा |
तोतला तुलसी तुण्डा तुण्डाक्षरनिवासिनी ||

आधाररूपिणी ध्येया मूलाधारनिवासिनी |
नानातेजस्विनी क्लिन्ना रूद्रग्रस्ता प्रणीपृथुः ||

पृथिवी द्वीपिका ज्येष्ठा कमला विमला कला |
कलाख्या कालमान्या च सर्वकालविलासिनी ||

महाकाला कालरूपा परमाख्यादिरूपिणी |
पावनीवदना वेदा सर्वविद्या विसालिनी ||

अम्लानवसना वासा पट्टवस्त्रपिधायिनी | 
मानालङ्कारसंयुक्ता नानास्त्रधारिणी शुभा ||

सर्वाणी सर्वसन्ध्या च त्रिसन्ध्या कालरूपिणी |
महानिशा तथानित्या सर्वसैन्यविनाशिनी ||

धनिष्ठा धनदा धन्या धनधान्यविवर्द्धिनी |
सेनानी सैनिका सेना सर्ववाहनवाहना ||

तोषिणी पोषिणी पोषा सपुषा लम्बुधा तथा |
कोषिणी कुशिनी कोषामुवलास्त्रा तिलोत्तमा ||

नरनारायणी गौरी कामदेवी वनस्पतिः |
वदनावासिनी वश्या वेश्यावेशविलासिनी ||

कुलटा सत्यलोकेशा नानालोकनिवासिनी |
गन्धर्वा च तीर्थपतिर्महातीर्थवनस्पतिः ||

अम्बा अम्बालिका चाम्बा अम्बिकाद्रू?दिनी महत् |
पुरुषाङ्गी पुरुषी च स्त्रीस्वरूपा तथा पुमान् ||

सर्वशास्त्रमयी देवी सर्वमन्त्रमयी शिवा |
नानाविद्या च मन्त्रा च नानास्त्रधारिणीवरा ||

नदीसिन्धु सर्वमयी सर्वतीर्थमयीमना |
गङ्गा गीता च गायत्री सावित्री नरकान्तका ||

रेवती रोहिणी चेता चिन्तासर्वविनाशिनी |
सप्तविंशति ऋङ्गाणि काश्यपि कश्यपप्रिया ||

मृत्स्ना सुला च माला च सर्वमाला महत् प्रभा |
प्रेतदेहकरा ज्येष्ठीवाला रौद्री च भ्रामरी ||

डामरी डमरूपा च वसुधान्तः प्रकाशिनी |
(प्. ३६ब्) उर्वी गुर्वी गुरुज्ञेया गुरुरूपा महामतिः ||

अतसी च सती गङ्गा सर्वश्वेता प्रियम्बदा |
फु?ल्लनीटि विटित्वा च कैकटी शङ्कटी तथा ||

छेदनी क्षेपणि क्षेपा सर्वसिद्धेषु संस्थिता |
ज्योतिर्ब्रह्ममयी देवी सर्वज्योतिःषु दीपिका ||

विदीप्ता अतिदीप्ता च सुदीप्ता मुद्रिका तथा |
महाधूद्रा वृहद्योनीः सर्वयोनिषु संस्थिता ||

योनिप्रिया योनिरुचिर्योनिक्रीडा सदागतिः |
विरिणी मञ्जरी पाला विपदो कृपणाकृतिः ||

सरयुसरस्वतीफल्गुः कैङ्किला सा महानदी |
वंक्षुमुद्रा तथा सीता अलका नन्दनावनी ||

हरिद्वारावती तीर्था मथुरा द्वारका तथा |
अवन्ती अङ्गदा पम्पा विचित्रा विभ्रमा तथा ||

स्वप्नावती हंसमुखी लोपामुद्रा सुभद्रिका |
श्वेतारुणा च भेरुण्डा उत्तरा कुलसुन्दरी ||

भैरवी विपुलादेहा रिपुदेहेषु संस्थिता |
पार्वती मानदा नित्या अविद्या विकला तथा ||

हंसाख्या च वलाका च काकस्याविकटानना |
पुभ्रता पुष्पहास्या च सुपुष्पा पुष्पहासिनी ||

विलोलिका विभ्रमा च सर्वाश्रमनिवासिनी |
असच्च सदसच्चेव सर्वविश्वक्षयङ्करी ||

शकुन्तला देवयानी पुत्रिका अप्सरा तथा |
गोपालिका नदीवेन्धा विकटाकटपुतना ||

त्रिपुरा भैरवी देवी पञ्चमी तिथिरूपिणी |
सर्वपर्वतवासी च श्मशानालयवासिनी ||

सर्ववेदमयी स्वर्गास्वर्गद्वारनिवासिनी |
अष्टमी नवमी चैव कुहूः शुक्ला चतुर्दशी ||

षष्ठी च पौर्णमासी च योगासि करणानि च |
सर्वत्तु प्रलयाकल्पा सुकल्पाक्षयकारिणी ||

सर्वकन्या सर्वमाता सर्वसत्या सती शिशुः |
कुन्ती च कुशला क्रीडा शम्भुदर्पविनाशिनी ||

निशुम्भशुम्भहन्त्री च रक्तबीजविनाशिनी |
हालाहलप्रियकरी कालीका दुर्गनाशिनी ||

नारी नगरवासी च सर्वद्वारस्थितालया |
गणरूपा गया गोत्री प्रेता गोपालरूपिणी ||

अरुणाक्षी चन्द्रमुखी सर्वनाम्नी सरस्वती |
श्रुतिश्च स्मृतिरूपा च कार्यशास्त्रविनोदिनी ||

मधुकैटभहन्त्री च दुर्गासूरविनास्शिनी |
चण्डमुण्डक्षयकरी शिवदुती शिवप्रिया ||

त्रैलोक्यपावनी नन्दा मन्दभागा ह्यूपद्रूता |
अल्लायुषी क्षीणपुष्टा परप्रीतिविवर्द्धिनी ||

सुप्रीता श्लोकिनीश्लोका चाण्डाली वायसी तथा |
सर्वासुरक्षयकरी कालीकोण निवासिनी ||

माकरी च तथा भौमी होरानटका निर्झरा |
कुलघ्ना यावती कोला निकोला त्रासरूपिणी ||

कृतान्तत्रासिनी भीमा सावित्री मुक्तिदायिनी |
माता च स्कन्दमाता च जियमाता जिनेश्वरी ||

अजिना कुत्तिवसना व्याघ्रकीर्तिपिधायिनी |
त्रिशक्तिः शक्तिरूपा च डाकिनी वर्णिनी तथा ||

दंष्ट्राभीमा पिङ्गलाक्षी कंशिनी औदरी तथा |
ओंकारी वर्णमाता च क्षेमङ्करी स्वरूपिणी ||

प्राणशीला सुशीला च सुरक्ता रक्तवाहिनी |
(प्. ३७) चेलिनी सिंहसंस्था च व्याघ्रस्था जगवाहिनी ||

पारिजातहरा मर्त्यसत्यलोकनिवासिनी |
सुरभी वामनी चैव निन्दका नन्दिनीति च ||

लक्ष्मीश्च सत्यभामा च हिडम्बा वकरूपिणी |
ज्वरमाता ज्वरी ज्वाला ज्वालिनी ज्वलदा ज्वला ||

त्रिशिरा त्रिपथा तिस्रः कर्माङ्गवासिनी क्रिया |
मन्दा मन्दमती भोगवती पातालगामिनी ||

गगणाश्वा गणाश्वा च आश्वाम्बा सुकुलीमहि |
कुमदा भक्तिसंयुक्ता भक्तिरम्या सनातनी ||

निष्कामा च सकामा च सर्वकामाङ्गवासिनी |
कामाङ्गनाशिनी क्लिन्ना मनोभुः पुष्टिवर्द्धिनी ||

औषढी वैद्यमाता च सर्वमृत्युविनाशिनी |
उक्तानुक्ता च यत् किञ्चित् स्थावराणि चराणि च ||

तत्र नित्यस्थिता देवी छिन्नमस्ता शिवप्रिया |
इति सहस्रनामेदं शिवायाः शिवभाषितम् ||

यः पठेत् प्रातरुश्याय प्रात्रःकाले निशामुखे |
अर्द्धरात्रौ तथा रात्रौ पूजाकाले महेश्वरी ||

श्मशाने प्रान्तरे दुर्गे घोरे निगडवन्धने |
नौकायां गिरिदुर्गे च शङ्कटे प्राणसंशये ||

यत्र तत्र भये प्राप्ते विषवह्निभयादिषु |
रवौ सिंहे च संप्राप्ते योऽर्चयेत् परमेश्वरीम् ||

पठित्वा पाठयित्वा च सर्वान् दुष्टान् विनाशयेत् |
न पश्यन्ति च ते सर्वे साधकं सर्वकालतः ||

पठित्वा कवचं देवि स्तवमेनं विधानतः |
यत्र तत्र गतो वापि जयन्तस्य करे स्थितः ||

केतौ वा दुन्दुभौ वापि स्वर्गस्थाने विशेत् सदा |
विजिते पार्थिवान् सर्वान् गृहमायातिसंहरेत् ||

भौमावास्यां निशाभागे चतुष्पथगतो नरः |
श्मशाने प्रान्तरे गत्वा दग्धमीनसमन्वितम् ||

पायसान्नं वलिं दत्वा कुबेर इव मानवः |
चितायां भौमवारे च यो जपेत् साधकोत्तमः ||

पठित्वा कवचं तत्र पठेन्नाम सहस्रकम् |
सोऽदर्ऽऽगनो भवत्याशु षण्मासाभ्यासयोगतः ||

जपेन्मन्त्रं महादेवि चण्डदेव्या विधानतः |
गजाष्टकायुतं ज्ञात्वा वाणीवत् सत् कविर्भवेत् ||

समिषान्नं वलिं दत्वा शून्यारामे तथा गृहे |
जपित्वा च पठित्वा च भवेद्वागीश्वरः परः ||

रजस्वला भगं दृष्ट्वा जपेच्च साधकः स्वयम् |
षट् सहस्रं जपित्वा च भवेद्भूमिपुरन्दरः ||

स्वशुक्रैः शोणितैश्चैव पठित्वा कवचं सुधीः |
वलिं दत्वा जपेन्मन्त्रं स भवेत् सम्पदां पदः ||

परयोनौ जपेन्मन्त्रं स भवेत् सम्पदां पदः |
दग्धमीनं कुक्कुटाण्डं मुषिकं महिषं नरम् ||

मधुमांसं पिष्टकान्नं वलिं दद्यान्निशामुखे |
यत्र तत्र यथा स्थाने स्वयं नृत्यपरायणः ||

दिगम्बरो मुक्तकेशः स भवेत् सम्पदां पदः |
परयौनौ जपेन्मन्त्रं सर्वकालेषु सर्वदा ||

धर्मार्थकाममोक्षार्थी चतुर्वर्गं लभेन्नरः |
(प्. ३७) मद्यमांसं बलिं दत्वा निशायां साधकैः सह ||

जपित्वा च महाविद्यां सुन्दरीं भवसुन्दरीम् |
योनिक्षालनतोयेन तर्पयेत् चण्डिकां सुधीः ||

षट् सहस्र प्रमाणेन भवेत् तस्य वसेज्जगत् |
परिचिन्त्तं विचिन्त्याथ जपेल्लक्ष्यमनन्यधीः ||

तानि सर्वाणि विधिना देवीं दद्याद्दिने दिने |
यदन्निवेदयेद्देव्यै तसांशं भक्षयेन्नरः ||

तदा भवेन्महाप्राज्ञः सर्वतत्त्वपूरस्कृतः |
दग्धमीनं दग्धमांसं काककुक्कुटमुषिकम् ||

निशाभागे बलिं दत्त्वा साक्षान्नारायणो भवेत् |
नैवेद्योच्छिष्टद्रव्येण दद्यात् साधकसत्तमः ||

अर्द्धरात्रे निशाभागे पूजयित्वा विधानतः |
स्तुत्वा भगवतीं नित्यां देवीं मूलस्वरूपिणीम् ||

षण्मासेन लभेत् सिद्धिं देवैरपि सुदुर्लभाम् |
भगलिङ्गैर्भगाख्यानैर्भगशब्दाभिधानकैः ||

भगलिङ्गामृतैर्द्दद्यात् नैवेद्यां साधकोत्तमः |
स भवेत् पार्वतीपुत्रः चण्डदेव्याः प्रसादतः ||

योनिक्षालनतोयेन च्छन्दकैकं क्षिपेत् सदा |
स्वधानेदं भगवती भगलिङ्गामृतं मम ||

स्वशक्तौ परशक्तौ वा सर्वकालं जपेत् सुधीः |
निशायां दिवसे वापि देव्याः प्रीतिं विवर्द्धयेत् ||

मासमात्रेण ते सिद्धिर्देवैरपि सुदुर्लभा |
मद्यैर्मांसैर्यजेद्देवीं छिन्नमस्तां महामतिः ||

तस्यांशं भक्षयित्वा च भवेद्भूमिपुरन्दरः |
मारणं द्वेषणञ्चैव वशीकरणमेव च ||

यमसूर्येन्दुवास्वादीन् स्तम्भयेत् साधकः सदा |
मोहनोच्चाटनञ्चैव षट् कर्माणि भवेन्नरः ||

राजा च दासवद्भावं करोति कमलानने |
वादी मुकोभवेद्दृष्ट्वा स एव निष्प्रभामताः ||

वक्षभूतपिशाचाद्या डाकिनो ये सुरादरः |
कुष्माण्डा विघ्नकर्तारः स्वयमेव यमः स्वराट् ||

न पश्यन्ति न शृणुन्ति दृष्ट्वाचारविधिप्रिये |
स्वर्गमर्त्ये च पाताले गन्धर्वाकु भूतला ||

निवातकवचादीनां भयं तेषां न जायते |
गोरोचनाकुङ्कुमेन लिखेदेतत् स्तवं सुधीः ||

स्वयम्भूकुसुमैः शुक्रैर्भूर्जपत्रे कुजे शनौ |
शुभयोगे सुनक्षत्रे सुतिथौ शून्यमन्दिरे ||

सद्या च विलिखेन्मन्त्रकवचं स्तवनं शुभम् |
तद्योनौ पूजयेद्विद्यां निशाशेषे विधानतः ||

वस्त्रालङ्कारगन्धाव्यै? स्तोषयेत् परमेश्वरीम् |
तथानिवेदयेद्रक्षां देवीं ध्यात्वा विधानतः ||

मस्तके वा भूजे धृत्वा सर्वसिद्धिं लभेन्नरः |
सिन्दुरचन्दनैर्देव्याः स्वभूषणविभूषणैः ||

कुमार्याः पूजयित्वा च स एव श्रीसदाशिवः |
स्वरतीं कुलटां रम्यां वालिकां मदनान्विताम् ||

पूजयित्वा जपित्वा च वशयेत् सकलं जगत् |
नास्ति विद्वेषणं तत्र मित्राः सर्वे सुरासुराः ||

यत्र तत्र स्थितो ग्रहः कमला तत्र तिष्ठति |
न माचार्यादि भयं तत्र नाधन्नो व्याधयस्ततः ||

दुर्भिक्षशमनं याति दीर्घायुर्भवति ध्रुवम् |
(प्. ३८) न शोकं नगवां व्याधिर्ग्रहदोषादिकञ्च यत् ||

नास्ति चौरभयं तत्र रोगशोकयुतो नरः |
नष्टे वा अग्निदाहादौ स्तवे यन्त्रे वरानने ||

मासोपवासं कर्तव्यं देव्याः प्रीतिं विवर्द्धयेत् |
पूजयित्वा विधानेन छागमेषादिभिर्गवैः ||

रुरुभिर्हरिणैर्ष्ट्रैर्गजैः क्रोडै शिवाखुभिः |
स्ंहैरश्वर्वयलोलैर्नारिकेलैश्च कच्छपैः ||

हूत्वा च पूजयित्वा च तुष्टा भवति चण्डिका |
मासि मासि सदा दद्यात् वलिं देव्यै विधानतः ||

कुम्भे कुम्भे सुरां नित्यं हूत्वा च विधिना सुधीः |
तोषयेत् पार्वतीं चण्डीं छिन्नमस्तां विरूपिणीम् ||

शिवावलिं निवेद्याथ तोषयेर्जगदम्बिकाम् |
भगशब्दं समुच्चार्य भगशब्दैस्भवेत् सदा ||

रजस्वला भगे नित्यं जपेद्विद्यां विशालधीः |
लक्षमेकं तदर्धं वा तदर्धं वा तदर्धकम् ||

निशायां पूजयेद्देवीं कुमारीं पर्वतत्मजाम् |
तदा भवति संतुष्टा स्कन्दमाता सरस्वती ||

कामाद्यां च जपेद्विद्यां लक्ष्याद्व्यां वा जपेत् सदा |
ओंकाराद्यां जपेद्विद्यां लज्जाद्या च जपेत् सदा ||

सर्वदा सर्वकालेषु लक्ष्याद्यां सर्वसिद्धिदाम् |
उपास्य विधिना धीमान् पूजयित्वा कुमारिकाम् ||

तद्योनौ प्रजपेद्विद्यां षट् सहस्रं दिने दिने |
न दोषो विद्यते तत्र ब्रह्मणो भाषितं पुरा ||

आचाराष्टकरूपेण सिद्धिरूपेण संशयः |
किमन्यं वहूना देवि कथितव्यमतः परम् ||

इति विश्वसारतन्त्रे प्रचण्डचण्डिकासहस्रनामस्तोत्रं समाप्तम् ||

अथातः संप्रवक्ष्यामि मन्त्रं त्रैलोक्यपूजितम् |
महाविद्या महापूर्वा ब्रह्मणा भाषिता पुरा ||

विष्णुना कथिता विद्या ब्रह्मणे नाभिपङ्कजे |
ब्रह्मणा कथिता विद्या नारदाय ततः परम् ||

नारदो असितायेति असितो देवलाय च |
देवलो गौतमायेति गौतमः कश्यपाय च ||

कश्यपेन पुरा विद्या षण्मात्रं प्रजपेत् सदा |
तदा भवेन्महाप्राज्ञः प्रजापतिरिवापरः ||

ततः प्रजापतिर्भूत्वा सशरीरं दिवं गतः |
एतस्मिन्नेव काले तु भैरवश्चिन्ततो भवेत् ||

विद्यां गृहीत्वा स ऋषिः स्वर्गन्तुमुपचक्रमे |
तदास्वेति महेशानि नरलोके कथं भवेत् ||

धनिनः श्रोत्रिषश्चैव सर्वे धर्मपरायणाः |
इति कृत्वा मतं तत्र कश्यपस्थानमागमत् ||

तत्कृत्वा कश्यपो देवा महाविद्यां षडक्षरीम् |
कथयामास तां विद्यां छिन्नमस्तां सुरेश्वरीम् ||

तदा भवन्ति ते लोकाश्चतुर्वर्गफल प्रदाः |
अथातः संप्रवक्ष्यामि देव्या मन्त्रं मनोहरम् ||

सुगुप्तं परमं पुण्यं सर्वसिद्धिप्रदायकम् |
मन्त्रोद्धारमहं वक्ष्ये शृणुष्व कमलानने ||

(प्. ३८ब्) यस्य विज्ञानमात्रेण भवेद्गङ्गाधरः स्वयम् |
किमन्यैः देवेशि ययद्वाञ्छितमुत्तमम् ||

तद् सर्वं लभते देवि मन्त्रज्ञानेन देशिकः |
शिवबीजं समुद्धृत्य रतिबिन्दुविभूषितम् ||

वह्निबीजान्वितं कुर्याद्वर्णेयं समुदाहृता |
इन्द्रबीजं समारूढं वर्गाद्यं परिकीर्तितम् ||

रतिबिन्दुसमायुक्तं कामबीजं समाहितं |
लक्ष्मीबीजन्तु पूर्वोक्तं वाग्भवं तदनन्तरम् ||

मायाबीजं तथास्त्रञ्च षड्वर्णं परिकीर्तितम् |
हृल्लेखा मदना लक्ष्मीर्वाग्भवं कुर्चमेव च ||

अस्त्रान्तं छिन्नमस्ताया महाविद्या प्रकीर्तिता |
अस्यापि सदृशी विद्या जगत्स्वपि न विद्यते ||

षड्वर्णोऽयं मनुः साक्षात् मोक्षदो नात्र संशयः |
जपपूजादिकं सर्वमस्याः षोडशवर्णवत् ||

देवकुटात्मिका विद्या चतुर्वर्गफलप्रदा |
अस्या ध्यानमहं वक्ष्ये शृणुष्व कमलानने ||

प्रीत्यालीढपदां सदैव दधतीं छिन्नं शिवः कर्तृकां दिग्वस्त्रां 
स्कन्दशोणितसुधाधारां पिबन्तीं मुदा |

सर्पावन्ध शिरोवलिस्त्रिनयनां हृद्यूत् पलानां कृताम् |
मद्याशक्तमनोमनो भवोपरिहृदि ध्यानाज्जवासन्निभाम् ||

दक्षे चातिसिता विचित्रगदय कुन्तं तथा खर्परम् |
हस्ताभ्यां दधतीं रजोगुणभवान्नाम्नापि सावर्णी ||

देव्या च्छिन्नकवन्धतः पतदसृग्धारां पिबन्तीं मुदा |
नागाबन्द्धशिरोवलिर्मनुविदा ध्येया तथा सा सुरैः? वामे कृष्णतनुं 
तथैव दधतीं खड्गं तथा खर्परम् |

प्रत्यालीढपदां कवन्धविगलद्रक्तं पिवन्ती मुदा |
शेषाया प्रलये समस्तभूवनं भोक्तुक्षमी तामसी ||

शक्तिः सैव पदा परा भगवती नाम्नापि सा डाकिनी |
एवं संचिन्त्य तां देवीं पूर्ववत् प्रजपेत् सदा ||

आचारात् पूर्ववत् कुर्यात् अथवा कालिकासमम् |
ऋषिन्यासादिकं कृत्वा भूतशुद्धिं विधाय च ||

अथ वक्ष्ये महेशानि स्तवराजं शुभावहम् |
शृणुष्व परया भक्त्या सर्वकामफलप्रदा ||

थेलत्कुण्डलमण्डलयुगस्फारभ्य 
वक्त्राम्बुजस्कुर्ज्यानीरजलोचनैस्त्रिजगतीव्यक्तं त्रिलोकीगता |
प्रोद्गण्डप्रकटाट्टहासपट्टभिर्दंष्ट्राङ्कुरौ 
प्रोल्लसन्नालाकुञ्चितकेशपिङ्गलजटाजुटटेस्तुभ्यं नमः ||

वैषाघ्राजिनरञ्जितसज्यादानेरन्यै प्रलयघोरे खर्वानिर्वचनीय 
नीलशुभगे मुण्डावलिमण्डिते |

कर्तृं कन्दरुचिं विचित्ररुचित्रा भालं दधाने पदे मातर्भक्तजनानुकल्पनि 
महामाये तुभ्यं नमः |

इश्यं मे सुरवृन्दवन्दितपदद्वन्द्वारविन्दप्रभाम् |
देवीमिष्टफलार्थसाधनकरीं ज्ञानप्रदामिश्वरीम् ||

ध्यायन्ति स्तुतितिस्तुवन्ति? सततं प्रायेण तेषां मुखाद्वाचा 
निर्मलगद्यपद्यरुचिराङ्कीयस्त्यनं सम्पदम् ||


इति विश्वसारतन्त्रेषडक्षरी स्तवराजः समाप्तः ||


(प्. ३९) श्रीपार्वत्युवाच ||

देवदेव महादेव सर्वविद्याविशारद |
कपालखट्ट्वाङ्गधर सर्वमन्त्रपुरङ्कृतः ||

षडक्षरस्य कवचं कथयामास तत्वतः |

श्री ईश्वर उवाच ||

देव देवा महादेवः सर्वविद्या विशारदः |
तस्यास्तद्वचनं श्रुत्वा विहस्य जगदीश्वरः ||

षडक्षरस्य कवचं कथयामास तत्वतः |

श्री ईश्वर उवाच ||

साधु साधु महेशानि साधुलोकहितञ्च यत् |
कथयामि महागोप्यं कवचं सुरदुर्लभम् ||

सुगोप्यं सर्वतन्त्रेषु सर्वदेवेषु गोपितम् |
गोपितं सुरसंघैश्च विश्वसारे प्रकाशितम् ||

प्रातःकाले तथा मध्ये सायाह्ने च विशेषतः |
अर्द्धरात्रौ तथा रात्रौ निशाभागे विशेषतः ||

सशक्त्या प्रजपेन्मन्त्रं कवचं प्रपठेन्नरः |
तत्क्षणात् देवतासिद्धिर्लभते नात्र संशयः ||

ध्यात्वा देवीं पठेदेतत् कवचं सुरपूजितम् |
ओंकारं पूर्वमुच्चार्य मन्त्री मन्त्रस्य सिद्धये ||

नार्चनं पूजनं तस्या मन्त्रमात्रं जपेन्नरः |
प्रपठन् कवचं नित्य भैरवेण च भाषितम् ||

हृल्लेखामूर्द्ध्नि मां पातु ह्रींस्वरूपा महेश्वरी |
क्लीं स्वरूपा महामाया सर्वतन्त्रसमन्विता ||

लक्ष्मीरूपा सदा पातु सर्वदेहेषु पूजिता |
वदने सर्वविद्याख्या वैष्णवी सिद्धिदायिनी ||

सरस्वती सदा पातु जिह्वायां शक्तिरूपिणी |
ऐकारबीजरूपा च कवचे हृदये इवतु ||

हुंकारबीजरूपा च माया रूपा महेश्वरी |
हस्तायाः पादयोर्नाभौ पार्श्वयोश्चक्षुषोर्नसि ||

उदरे च नितम्बे च लिङ्गे गुह्ये पदद्वये |
हस्तयोः पृष्ठवंशे च ककुद्यंशे नितम्बके ||

फट्कारः सर्वदा पातु अस्त्ररूपा शिवप्रिया |
डाकिनी वर्णिणी रक्षां करोतु मम मस्तके ||

वज्रवै रोचनी पातु सर्वाङ्गे छिन्नमस्तका |
ओंकारि सर्वदा पातु सर्वाङ्गेष्वङ्गदेवता ||

पिङ्गलाक्षी सदा पातु सर्वाङ्गेष्वङ्गदेवता |
इति वा प्रपठेद्देवि सर्वशास्त्रे स्वयं विधिः ||

खड्गरूपा सदा पातु मूर्द्ध्नि देशे सदा मम |
श्रीवज्रा सर्वदा पातु शिखायां मन्त्ररूपिणी ||

पाशरूपा सदा पातु सर्वाङ्गे कवचरूपिणी |
अङ्कुशा सर्वदा नेत्रयोः शशिसूर्ययोः ||

असुरक्षयकरी देवि सर्वाङ्गे अस्त्ररूपिणी |
ओंकरालः सर्वदा पातु विकरालः सदावतु ||

अतिकरालः सदा पातु महाकरालः सदावतु |
ओं गणपतिः सदा पातु परमगुरुः सदावतु ||

गुरुर्वा सर्वदा पातु क्षेत्रपालः सदावतु |
आधारशक्तिः सदा पातु कुर्मेऽयं सदावतु ||

अनन्तः सर्वदा पातु हृत्पद्मं सर्वदावतु |
वर्णरूपा सदा पातु छिन्नमस्ता शिवप्रिया ||

इति कवचं दिव्यं कथितं सुरदुर्लभम् |
यत्र तत्र न वक्तव्यं गोपितव्यं प्रयत्नतः ||

गोपितः सर्वतन्त्रेषु विश्वसारे प्रकाशितम् |
प्राणान्तेऽपि न वक्तव्यं नाशिष्याय कदाचन ||

(प्. ३९ब्) शठार भक्तिहीनाय क्रूराय कवचं प्रिये |
न वक्तव्यं न वक्तव्यं न वक्तव्यं कथञ्चन ||

रे पुभ्रा? मित्रा शृणुष्व  शैवेनोक्ता पुरा श्रुती |
तस्मान्मन्त्रं यथायन्त्रं कवचञ्च विधानवित् ||

न दातव्यं न प्रकाश्यं दर्शयेन्न कदाचन |
मासमेकं पठेद्यस्तु कवचं सुरदुर्लभम् ||

स भवेत् सुन्दरः साक्षात् कुवेर इव चापरः |
मासद्वयं पठेद्यस्तु स भवेत् सम्पदां पदः ||

मासत्रयं पठेद्यस्तु स भवेन्निधिभाजनम् |
मासचतुर्थे संप्राप्ते कवीनामग्रणीर्भवेत् ||

संप्राप्ते पञ्चमे मासि भवेत् शैवो निरामयः |
षष्ठे मासे तु संप्राप्ते भवेद्भूमिपुरन्दरः ||

सप्तमे मासि संप्राप्ते त्वधनी धनवान् भवेत् |
अष्टमे मासि संप्राप्ते पुत्रप्रौत्रान्वितो भवेत् ||

नवमे मासि संप्राप्ते निरुग्नो भवति ध्रुवम् |
दशमे मासि संप्राप्ते सर्वविद्येश्वरो भवेत् ||

एकादशे तु संप्राप्ते चतुर्वर्गं लभेन्नरः |


इति विश्वसारतन्त्रे परदेवतायाः षडक्षर्याकवचं समाप्तम् ||


एवं सञ्चिन्त्य विधिना तज्जपञ्च समर्पयेत् |
मन्त्रेणानेन देवेशि पूजयित्वा सुरेश्वरीम् ||

गन्धपुष्पैश्च धूपैश्च गीतवाद्यपुरःसरैः |
पूजयित्वा महामायां सालङ्कारेण देशिकः ||

ओङ्कारं पूर्वमुच्चार्य गुह्यातिगुह्यमुच्चरेत् |
गोप्तीपदं समुद्धृत्य गृहाणपद पूर्वकम् ||

अस्मत् कृतं समुद्धृत्य तदा जपपदं भवेत् |
सिद्धिर्भवतु मे देवि त्वत् प्रसादात् त्वयि स्थिता ||

मन्तोऽयं कथितो देवि सदा जपसमर्पणे |
यन्त्रोसर्गात् ततः कुर्यात् मन्त्रेणानेन देशिकः ||

मूलमन्त्रं समुच्चर्य चतुर्थ्यन्तपदं वदेत् |
चतुर्वर्ग फलोद्देशं स्वगोत्रञ्च सुरेश्वरि ||

नमोऽनन्तञ्च ततो दद्यात् शङ्करेण च भाषितम् |
(लक्षमेकं जपं कुर्यात्) यथालिङ्गे तथा पादं लिङ्गसंख्या कृता 
मया |
शालग्रामे मनौ यन्त्रे प्रतिमा चित्रकेषु च ||

पुस्तके त्रिशिखे स्वर्गे गुरुपादद्वयेषु च |
पूजयेत् पयया भक्त्या शङ्करेण च भाषितम् ||

लक्षमेकं जपं कुर्यात् पुरश्चरणकर्मणि |
महाविद्या विषये तु जपं लक्षं प्रमाणकम् ||

सर्वत्र सर्वतन्त्रेषु कथितं पद्मयोनिना |
मद्यैर्मांसैर्वैर्जयन्तैः शक्तुभिर्मधुमांसकैः ||

पूजयेत् परया भक्त्या देवीं दानवनाशिनीम् |
प्राणप्रतिष्ठां सर्वत्र कृत्वा मन्त्रं जपेत् सुधीः ||

पूजां कृत्वा विधानेन स्विकारं प्रतिपादयेत् |
नानात्वदामि न शृणोमि न चिन्तयामि न स्मरामि न भजमि न चाश्ररामि |
त्यक्त्वा त्वदीयचरणा पूजमादरेण मां त्राहि देवि कृपया मयि देहि 
सिद्धिम् |

(प्. ४०) अज्ञानाद्वा प्रमादाद्वा वैगुण्यात् साधनस्य च |
यन्न्युनमतिरिक्तं वा तत् सर्वं क्षत्तुमर्हसि ||

द्रव्यहीनं क्रियाहीनं श्रद्धभक्तिविवर्जितम् |
तत्सर्वं कृपया देवि क्षमस्व त्वं दयानिधे ||

यन्मया क्रियते कर्म षन्महत् स्वल्पमेव वा |
तत् सर्वञ्च जगाद्धत्रि क्षन्तव्यमयमञ्जलिः ||

तदा पुष्पाञ्जलिं दत्वा जाग्रत् स्वप्नसुषुप्तिषु |
तत्सर्वं भाववान् पूजाहया हत्यै नमः शिवे ||

यन्मया क्रियते कर्म षन्महत् स्वल्पमेव वा |
तत्सर्वञ्च जगत्धात्रि क्षन्तव्यमयमञ्जलिः ||

तदा पुष्पाञ्जलिं दत्वा अद्वैतञ्च समुच्चरेत् ||

श्री ईश्वर उवाच ||

अद्वैतभावनां वक्ष्ये शृणुष्व कमलानने |
यस्य विज्ञानमातेण भवेद्गङ्गाधरः स्वयम् ||

अहं स्त्री पुरुषोऽहं सदाशिवोऽहं परमप्रकृत्यहम् |
पवमपुरुषोऽहं नादोऽहं बिन्दुरहं कलाश्चाहम् ||

शब्दब्रह्मोऽहं क्रियायोगोऽहं ब्रह्माहं विष्णुरहं सौराऽहं 
ब्राह्माहं वैष्णवोऽहं शिवाहम् |

नानाशक्त्यहमसुरोऽहं सुरोऽहं उच्चारवहितोऽहम् |
विद्योहं वेदाश्चाहं वेदसाक्षिणश्चाहं वेदक्रियाहं कर्मयोगोऽहं 
धर्मकर्माहम् |

पितामहं मातामःअं पुत्रोऽहं गुरुरहं आचार्योहं आगमोऽहम् |
महाभागवतोऽहं श्रीभागवतोहं श्रुतिशास्त्राण्यहम् |
मन्त्रार्थाऽहं स्तवोऽहं कवचोऽहं अहं सहस्रनाम गायत्र्यहं 
बीजानाहं त्र्यक्षरोऽहं पञ्चाशद्वर्णमातृकाहं 
पञ्चमहाभूतान्यहं तत्वानाहं स्थुलोहं सूक्ष्मोऽहं 
कुलाचलश्चाहं प्राणायामादिषोडशपदार्थोऽहम् | ऋषिश्चाहं 
मुनयश्चाहं लक्ष्म्यहंअ श्रियोऽहं प्रियोऽहं गौर्यहं प्रेतोऽहं 
कुष्माण्डाश्चाहं लोकपालाश्चाहं ग्रहाश्चाहं दिग्गजाश्चाहं 
दशदिशोऽहं ऊर्द्धोऽहं अधोऽहं चतुर्दशभुवनान्यहम् | तत् स्थोऽहं 
तदहं संप्रकुर्यात् |

जपेन्मन्त्रं विधानेन संख्यां कुर्वन् विधानतः |
न दोषो मानसे जापे इत्याह भगवान् हरिः ||


इति विश्वसारतन्त्रे प्रचण्डचण्डिका विवरणे तृतीयः पटलः ||



अथातः संप्रवक्ष्यामि पुण्यां वै दक्षिणाविधिम् |
सर्वसिद्धि प्रदं साक्षात् महापातकनाशनम् ||

देवैर्देवत्वविषये सिद्धेः सिद्धत्वसिद्धये |
राक्षसैः पन्नगैर्देवि मनुष्यैश्च मुमुक्षुभिः ||

श्मशाने च शून्यागारे चतुष्पथे |
शवोपरि चितास्थो वा शययास्थो मैथुने रतः ||

परयोनौ योनियन्ते पूजयेत् परदेवताम् |
योनिकुण्डे रक्तपुष्पैर्विल्वैः गुरुसमन्वितैः ||

ऋतुकालोद्भवैः पुष्पैर्जवाजावकसं युतैः |

(प्. ४०ब्) कुक्कुटैर्महिषैर्मत्स्यैर्मार्जारैर्नकुलैस्तथा |
मृगैर्मेषैः काकशूकैर्मद्यैर्मधुरपायसैः ||

नरास्थैर्नरमांसैश्च महाशङ्घैर्विशेषतः |
नारास्थैर्मालिकां कृत्वा महादेवीं जपेत् सदा ||

मणिपाषाणधातुनां मालाकार्या विचक्षणैः |
दिवसे वैष्णवाचारो विष्णुवेशे च संस्थितः ||

धर्मशास्त्रप्रसङ्गेन श्रीभागवतगायने |
हविष्यान्नं दिवा कुर्यात् साधकः सफलाप्तये ||

किन्तु रात्रौ प्रकुर्वीत सामिधान्नं शिवप्रिया |
दन्ताख्यां मालिकां कृत्वा सदा मन्त्रं जपेत् सुधीः ||

लतागृहे जपेन्मन्त्रं साधकः सुसमाहितः |
पूजा स्थाने विनिक्षिप्य नरमुण्डं तदुर्द्धके ||

कमलासनमासाद्य पूजयेत् परदेवताम् |
षट्सहस्र प्रमाणेन प्रत्यहं किं न सिध्यति ||

अशुचौ वा शुचिर्वापि यथस्थाने च देशिकः |
प्रजपेत् परया भक्त्या सर्वतन्त्रसमन्विता ||

धर्मार्थकाममिक्षार्थी सततं प्रजपेन्मनुम् |
भक्ष्याभक्ष्यविचारं हि न कर्तव्यं सदाबुधैः ||

न च ब्रात्यं तथा हिंसा न मिथ्याभाषणं क्वचित् |
सर्वत्र सर्वभावेषु यजेत् कालिं महामतिः ||

करालवदनां घोरां मुक्तकेशीञ्चतुर्भुजाम् |
चामुण्डां दक्षिणां दिव्यां मुण्डमालाविभूषिताम् ||

सदाश्छिन्नशिरः खड्गवामाधोर्द्धकराम्बुजाम् |
अभयं वरदञ्चैव दक्षिणोर्द्ध्वोधपाणिकाम् ||

महामेघ प्रभां श्यामां मुण्डमाला विभूषिताम् |
दिगम्बरीं महाभीमां प्रत्यालीढपदे स्थिताम् ||

कण्ठावशक्तमुण्डालिगलद्रूधिरचर्चिताम् |
कर्णावतंशतां नीतशवयुग्मभयानकाम् ||

घोरदंस्ट्रां करालस्यां पीनोन्नतगयोधराम् |
शवानां करसंघातैः कृतकाञ्चीं हसन्मूखीम् ||

सृक्कद्वयगलद्रक्तधारा विक्षूरिभाननाम् |
अकालजलदश्यामां श्मशानालयवासिनीम् ||

शिवाभिर्घोरावाभिश्चतुर्दिक्षुसमन्विताम् |
शवरूपमहादेवहृदयोपरि संस्थिताम् ||

स्वयोनिं शिवलिङ्गे तु निक्षिपत्तिं मुहूर्मुहूः |
एवं ध्यात्वा महाकालीं चतुर्वर्गफलप्रदाम् ||

मद्यैर्मांसैर्स्तथा शुक्रैर्गोमांसैः पूजयेत् सदा |
अमाद्यै पूजयेद्देवीं भवानीं भवमोचिनीम् ||

सर्वकाले सदा देवीं ध्यत्वा च विधिना सुधीः |
स्वशक्त्य प्रजपेन्मन्त्रं न शक्त्या च कथञ्चन ||

अविकारेण मनसा ध्यात्वा देवीं सनातनीम् |
प्रजपेत् परया भक्त्या सर्वकाले च सर्वदा ||

त्रिसन्ध्ये च जपेद्विद्यां श्मशाने च विशेषतः |
सहस्रप्रमाणेन प्रत्यहं किं न सिध्यति ||

नात्र सिद्धाद्यपेक्षा च न च मित्रादिदुषणम् |
न वित्तव्ययवाहूल्यं न च व्यत्यं कथञ्चन ||

मत्स्यैर्मद्यैः पुरश्चर्यां सर्वदा कारयेद्बुधः |
तस्यां संभक्षयेद्धीमान् शिष्याय प्रणतात्मने ||

न भक्षयेच्च तस्यांशं देवता जायतेऽचिवात् |
(प्. ४१) यत्र मां चिन्तयेद्देवीं सर्वकामसमृद्धये ||

तस्य हस्ते सदैवास्ति अणिमादिर्न संशयः |
गद्यपद्यमयीं वाणीं सभायां तस्य जायते ||

तस्य दर्शनमात्रेण वादिनो निष्प्रभा भवेत् |
राजा च दासभावत्वं भजते चापरेण किम् ||

वह्नेः *?तां जलस्तस्भं गतिस्तस्तं विवस्वतः |
दिवारात्रिव्यत्ययञ्च वशीकरणमेव च ||

सर्वेषां वल्लभो याति यशः कीर्तिविवर्द्धनः |
अन्तेऽभवन्महादेव्या गणत्वं नात्र संशयः ||

देव्यानन्दे सदानन्दः स एव कालिका तनुः |
निन्दाद्रव्येषु नैवेद्यं त्रिसन्ध्ये च निवेदयेत् ||

नित्यं यो निन्दयेद्भूत्वा द्रव्याणि मनसापि वा |
योगिन्यः पाशहस्तेन तं वध्नाति यदृच्छया ||

लौहद्गमुरयोगेन चुर्णयन् मस्तकं ततः |
मांसास्थिमज्जाचर्वण्यो योभिन्यः शुभलक्षणाः ||

पूजां कृत्वा तु देव्याः स भगगीतिं विनिर्दिशेत् |
लिङ्गगीतिं विशेषेण महेशानि विनिर्दिशेत् ||

आनीय योषितं दिव्यां विवस्त्रां नृत्यमारभेत् |
शून्यागारे तया सार्द्धं स्वयं नृत्यपरायणः ||

शुक्रशोनितयोगाभ्यां पूजयेत् परदेवताम् |
षण्मासेन लभेत् सिद्धिं देवैरपि सुदुर्लभाम् ||

तन्मासे तस्य सिद्धिः स्यान्महाकालेन भाषितम् |


श्रीपार्वत्युवाच ||

काली विद्या महाविद्या सर्वविद्यासु चोत्तमा |
कथयामास तत्त्वञ्च तत्त्वार्थेन विशेषतः ||

काली विद्या महाविद्या सुचिता न प्रकाशयेत् |
तस्यास्तद्वचनं श्रुत्वा प्रजहास महेश्वरः ||

विहस्य कथयामास अश्रुशष्यादिकञ्चरेत् |

श्री ईश्वर उवाच |

साधु पृठं महादेवि साधुलोकहितञ्च यत् |
तत्सर्वं कथयामाद्य तत्त्वा*?न विधानतः ||

यस्यां सर्वं समुत्पन्नं यस्यामद्यापि तिष्ठति |
सृष्टिसंहारकाले च लयमेष्यति यत्तनौ ||

पञ्चभूतमयी विद्या सर्वतन्द्रमयी शिवा |
दिवारात्रिमयी विद्या सर्वतन्त्रमयी शिवा ||

मातृकावर्णभेदेभ्यः कालीमन्त्राः प्रजज्ञिरे |
प्राणायाम्प्रभावेण मन्त्रसिद्धिं लभेन्नरः ||

भैरवस्तु ऋषिश्चास्यो अनुष्टूप्छन्द एव च |
कालिका देवता प्रोक्ता स्वाहाशक्तिसमन्विता ||

त्वदीयांशं समुद्धृत्य पुरा काली महातनुः |
निशुम्भशुम्भमथने सहृतं तनुसंज्ञितः ||

यथा ते क्रोधसंभूता तदा काली विनिःसृता |
पुराक्रोधातुरवपुः कृष्णवर्णं महेश्वरि ||

तस्माच्च कालीसम्भुता भवशत्रुविनाशिनी |
मन्त्रोद्धारमहं वक्षो भैरवेण च भावितम् ||

वर्गाद्यं वह्निसंयुक्तं रतिबिन्दुविभूषितम् |
त्रिगुणञ्च ततः कुर्चद्वयं मायाद्वयं ततः ||

दक्षिणे कालिके चेति पूर्ववच्च तथैव च |
ठद्वयेन समामुक्ता महाविद्या महेश्वरि ||

नातः परतरा विद्या नातः परतरा श्रुतिः |
(प्. ४१ब्) नातः परतरा सिद्धिः कथिता पद्मयोनिना ||

कादिवर्णानि प्रकृतयः हादिवर्णादिव्?इकृतयः |
कूर्चद्वयं प्रकृतिर्लज्जाद्वयं विकृतिसम्बोधनपदम् ||

कीलकं पुनरतिकादिवर्णानि प्रकृतयः |
हादिवर्णानि विकृतयः कूर्चद्वयं प्रकृतिविकृतिवह्निजाया शक्तिरूपा प्रकृति 
मत्र मां जा *? न्ति सर्वेषां वल्लभां भवन्तीति |

संवारं तरति च मृत्युं जयति | स पा *? नं तरति | स सर्वहत्यां तरति | 

स च महापातकान्यु पपातकानि तरन्ति |
नाशिष्याय नातिंस्राय क्रूराय हठवादिने ||

न्युनाङ्गे चातिरिक्ताङ्गे न वक्तव्यं कदाचन |
मोहाद्वा यदिवा दैवात् हठवादेन वा प्रिये ||

कथयित्वा थलायैनां तस्य सर्वं विनश्यति |
यथा दरिद्रोऽपि प्रभुतमर्थं प्राप्यं सुगोप्तं परितः प्रकल्पयेत् |

तथैवमेनां परितो निरूपयेत् विधानमेतत् कथितं पुरारिणा |
कौलवेशे सदा जप्या कौलाचारेण सर्वदा ||

शुद्धगोलोद्भवैर्देवि कुण्डगोलविधेन च |

श्रीदेव्युवाच |

केनोपायेन भगवन् कुण्डगोली भवेन्नरः |

श्री ईश्वर उवाच ||

अमृते जायते भर्त्ता या नारी कुण्डमुच्यते |
मृते तु गोलकः प्रोक्तः सर्वकर्मफलप्रदः ||

तस्या योनौ विशेषेण जपेन्मन्त्रं विशालधीः |
ऋषिन्यासादिकं कृत्वा पूर्ववत् न्यासमाचरेत् ||

गुर्वादिकं नमस्कृत्य यजेद्देवीं समाहितः |
त्रिकोणं विन्यसेत् पूर्वं पुनश्चैव त्रिकोणकम् ||

नवकोणन्तु तस्यान्ते तन्मध्ये स्थापयेच्छिवाम् |
ततः पद्मं लिखेद्विद्वानष्टपतं सकर्णिकम् ||

त्रिपुरान्वितयारूढं योनिमण्डलमण्डितम् |
तन्मध्ये पूजयेद्देवीं दक्षिणा सिद्धिदायिनीम् ||

कालीं कपालिनीं कुल्लां कुरुकुल्लां विरोधिनीम् |
विप्रचित्तं वलाकाञ्च ततो नीलां घनां पुनः ||

मेवनादां मिताञ्चैव अमिताञ्च ततः परम् |
मुद्रां मात्रां तथाचोग्रामुग्राञ्च तदनन्तवम् ||

दीप्तां प्रदीप्तां चित्राञ्च वहिर्योनौ प्रपूजयेत् |
त्रिपञ्चारे महापीठे काल्याद्याः शक्तयः शुभाः ||

सर्वा असिकराः श्यामा मुण्डमाला विभूषिताः |
देव्याः सदृशवेशाछ्याः स्वस्वभर्तृसमन्विता ||

पूजयेद्विधिना कालीं कलिकन्मयनाशिनीं छिन्नवत् पूजयेद्देवीं 
मद्यमांसादिभिर्मुदा |

पुरश्चरणमस्याश्च पूर्वं कुर्यान्निरामिषैः |
सावित्राख्यानमित्युक्तं हरिष्यान्नैर्विधानतः ||

सिद्धेमनौ प्रकुर्वीत कुलाचारः सदा शुचिः |
यावत् शुद्धिर्भवेद्विद्या तारच्च प्रजपेत् सदा ||

पुरश्चरणमस्याश्च पूर्वं कुर्यान्निरामिषैः |
पूजास्थानं प्रकुर्वीत नानाचित्रैश्च चित्रितम् ||

सिन्दुरहरितालाभ्यां रचरेत् मण्डलं बुधः |
तत्रापि पूजयेत् कालीं साधकः शक्तिसंस्थितः ||

(प्. ४२) एकत्र भोजनं कुर्यात् स्वशक्त्या सर्वकालतः |
ताम्बूलपूरितं वक्त्रं कुर्याच्च विधिनामुना ||

कर्पूराद्या सदाजिह्वा जपकाले दिशेद्बुधः |
करण्डैर्वेष्टितैः स्थाने एकैकं साधकैः सह ||

प्रजपेत् परया भक्त्या लक्षमेकं दिवानिशम् |
सिद्धे मनौ प्रकुर्वीत प्रयोगान् साधकोत्तमः ||

निष्टीवनं दन्तकाष्ठं स्वदेहोद्वर्तनं तथा |
संयुक्तैर्मानुषैः केशैर्मुद्गीर्णान्नेन भोजनम् ||

होमयेत् सिद्धिकालेन साधकः सकवाप्तये |
गोमांसं मधुनालोडा वामहस्तेन होमयेत् ||

मासार्द्धेन भवेत्तस्य अष्टौ सिद्धिर्नसंशयः |
लक्षणं जायते तस्य स्वप्नतादि तद्गुणैः ||

गायत्रीं प्रजपेदादौ तत् शृणुष्व वरानने |
कालिकां वै वदेत् ङ्तां विद्महे तदनन्तरम् ||

दक्षिणायै तदा ब्रूयात् धीमहीति ततः परम् |
तन्नो मातः समुद्धृत्य तदा ब्रूयात् प्रचोदयात् ||

कामाख्यद्यां वा जपेद् विद्यां लक्ष्म्याद्यां वा जपेत् सुधीः |
मायाद्यान्वा जपेद्वापि गायत्रीं सर्वकालतः ||

लज्जाद्यां वा जपेद्वापि कूर्चाद्यां वा विशेषतः |
नीजबीजादिकां वापि ओंकाराद्यां तथैव च ||

तदा भवेन्महासिद्धिर्महाकालेन भाषितम् ||

अथ यन्त्रान्तरं वक्ष्ये शृणुष्व कमलानने |
त्रिकोणं विन्यसेत् पूर्वं नवकोणं ततः परम् ||

पद्मं त्रिपुरसंयुक्तं त्रिकोणं तत्र पार्वति |
पूजयेद्गन्धपुष्पाभ्यां सिन्दुरहरितालकैः ||

मत्स्यैर्मांसैरासपकैर्मद्यैर्नानाविधैस्तथा |
चतुर्लक्षप्रमाणेन पुरश्चरणमुच्यते ||

यत्र तत्र यथाचारं यथास्थाने जपेत् सुधीः |
यावत् सिद्धिर्भवेद्विद्या तावज्ज्यप्यं दिवानिशम् ||

मासार्द्धेन भवेत् तस्य अष्टसिद्धिर्न संशयः |
जपाद्दशांशतो होमस्तद्दशांशेन तर्पणम् ||

मार्जनं तद्दशांशेन तद्दशांशेन भोजनम् |
एवं विचिन्त्य मनसा पूजयित्वा तु यत्नतः ||

वहिर्यागं ततः कुर्यात् साधको यतमानसः |
हृल्लेखाबीजमुच्चार्य सदाशिवं वदेत्ततः ||

अशक्तौ द्विगुणं जप्यं दशांशस्य विधीयते |
सर्वमन्त्रेषु विद्यासु विधानं समुदीरितम् ||

काल्यस्तु विधिना देवि सन्तिमूर्त्या विशेषतः |
ताः सर्वाः कथयामाद्य तन्त्रेऽस्मिन् संपदावहा ||

श्मशानकाली देवेशि गुह्यकाली ततः परा |
एकजटा तथा काली दक्षिणा शुभलक्षणा ||

भद्रकाली महाकाली रक्तकाली ततः परा |
कालरात्रिस्तथा काली सर्वतन्त्रेषु गोपिता ||

दक्षिणावज्जपेत् सर्वाः सर्वसिद्धिसमृद्धये |
भैरवेण पुरा प्रोक्ता सर्वविद्यारणुत्तमा ||

महाकालमतं ध्यानं वक्ष्ये सर्वफलप्रदम् |
महामेघप्रभां श्यामां मुण्डमालाविभूषिताम् ||

(प्. ४२ब्) खड्गं दक्षिणपाणौ तु विभ्रतीन्दीवरं तनुम् |
कर्तृकं खर्परं चैव क्रमाद्वामेन विभ्रतीम् ||

द्वां लिखन्तां जटामेकां विभ्रती शिरसा शुभम् |
साट्टहासां महाघोरां रावयुक्तां विभीषणाम् ||

शिवाभिर्घोररावाभिश्चतुर्दिक्षु समन्विताम् |
चतुर्भूज्वां घोरा दंष्ट्रां त्रिनेत्रां युगदन्तुराम् ||

एवं विचिन्त्य मनसा पूजयित्वा तु यत्नतः |
वहिर्यागं ततः कुर्यात् साधको यतमानसः ||

हृल्लेखा बीजमुच्चर्य सदाशिवं वदेत्ततः |
महाप्रेतपदं ब्रूयात् ङेन्तं ब्रूयात्तदासनम् ||

परात्परा ङेन्तां प्रवदेत्तदनन्तरम् |
तदा देवीं चतुर्थ्यन्तां नदान्तां प्रणवादिकाम् ||

देव्या आसनदानेन तु एषा विद्या प्रकीर्तिता |
अथापरं प्रवक्ष्यामि ध्यानं सर्वार्थसाधनम् ||

भैरवोक्तमहं वक्षें शृणुष्व सुसमाहितः |
शवशिरोरचितामालयाभवद्यदा विभावितमुद्रया ||

श्रुतियुगाञ्चितशवयुग्मकाङ्घितौ उरु च भानुमहेशहृत्तिमण्डलौ |
हृदयकर्मणि संस्थितया कृपात्र करण 
कलिकर्मपादयावदनमिन्दुकलाङ्कितामीक्षतेमितयामाऽमिततयाविरुता 
परिचेष्टिता स्वजलवाञ्चित सिद्धित सिद्धिकरीम् |

सदा भव्तु मे शुभदा किल दक्षिणा || एवं वा चिन्तयेद्देवीं 
कलिकल्मषनाशिनीम् |
नमस्कारं प्रकुर्वीत पूजयित्वा सुरेश्वरीम् ||

एकं चण्ड्यां सप्त सूर्ये त्रिणि कुर्याद्विनायके |
चत्वारि केशवे कुर्यात् शम्बोरर्द्धप्रदक्षिणम् ||

शङ्खहस्तेन सर्वत्र दक्षिणं परिकीर्तितम् |
ततः कर्मार्पणं कुर्यात् मन्त्रेणानेन देशिकः ||

इतः पूर्वपदञ्चोक्त्वा प्राणबुद्धिदेहकारितो वदेत् |
जाग्रत् स्वप्नसुषुप्त्यवस्थासु मनसा वाचा कर्मणा हस्ताभ्यां 
पद्भ्यामुदरेण शिश्य? रात्रिन्दिवा च वदेत् |

यदुक्तं यत् कृतं चोक्त्वा सर्वं त्वषि सनर्पितमस्तु वदेत् |
ओं तत् सर्वं त्वयि समर्पितमुचार्य सिद्धो भवति साधकः ||

सर्वत्र भक्ष्याद्रव्येण ||

अभ्युक्षणं प्रकुर्वीत तुलसीदलपूर्वकम् |
धेमुद्राप्रदर्श्याथ गालिनीं दर्शयेत् सदा ||

प्रणवादिनमोऽन्तेन देवनाम चतुर्थकम् |
निवेदयामि तत्सर्वं जुषानेदं महेश्वरि ||

पुनराचमनं दत्त्वा बलिदानं दिशेत् ततः |
एह्येहि जगतां मातर्जननिं जगतां तथा ||

गृह्न गृह्न इमं नित्यं बलिदानं ततः परम् |
सिद्धिं देहि पदद्वन्दं ततः शत्रुक्षयं कुरु ||

यगशब्दं समुच्चार्य ततः कुर्चयुगं पुनः |
हृल्लेखाद्वितयं पूर्वे तत्र कवचद्वयं पुनः ||

तदा मन्त्रं समुद्धृत्य फडन्तं वह्निसुन्दरी |
वलिदानमिदं मन्त्रं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

सर्वासु मन्त्रविद्यासु यथानाम्ना क्षिपेद्वलिम् |
वलिदानन्तु सर्वत्र विज्ञेयं साधकोत्तमैः ||

अथ स्तोत्रं ||

कर्पूरं मध्यमान्त्य स्वरपरिरहितं सेन्दुवामाक्षियुक्तं बीजन्ते 
मातरेतत् त्रिपुरहरवधू त्रिः कृतं ये जपन्ति |

(प्. ४३) तेषां गद्यानि पद्यानि च मुखकुहरादुल्लसन्त्येव वाचः स्वच्छुन्दं 
ध्वान्तधाराधरुरुचिचिकुरे सर्वसिद्धिं गतानाम् || १ ||

ईशानः सेन्दुवामश्रवणपरिगतो बीजमन्यन्महेशि द्वन्द्वं ते मन्दचेता 
यदि जपति जनो वारमेकं कदाचित् |

जित्वा वाचामधीशं धनदमपि चिरं मोहयन्त्यम्बुजा?क्षी वृन्दं 
चन्द्रार्द्धचुडे प्रभवति महाघोरवाणावतंसे || २ ||

ईशो वैश्यानरस्थः शशधरविलसद्वामनेत्रेण युक्तो बीजन्ते 
द्वन्दमन्यद्विगलितचिकुरे कालिके ये जपन्ति |

द्वेष्टारन्ते निहन्ति त्रिभुवनमखिलं वऽस्यभावं नयन्ति 
सृक्कद्वन्दाश्रुधाराविनिहितवदने दक्षिणे कालिकेति || ३ ||

उर्द्धं वामे कृपाणं करकमलतले छिन्नमुण्डं तथाधः |
सव्ये चाभिर्वरञ्च त्रिजगद्घहरे दक्षिणे कालिकेति |
जप्त्वै तन्नाम ये वा तव मनुविभवं भावसन्त्येवमन्व तेषामष्टौ 
करस्थाः प्रकटितवदने सिद्धयस्त्रा स्वकस्य || ४ ||

वर्गाद्यं वह्नियुक्तं विधुरतिललितं तभ्रयं कूर्चयुग्मं 
लज्जाद्वन्द्वञ्च पश्चात् स्मितमुखि तदधष्ठद्वयं योजयित्वा |
मातर्ये जपन्ति स्मरहरमहिले भारयन्तः स्वरूपं ते लक्ष्मीर्लास्य 
लीलाकमलदलदृशः कामरूपा भवन्ति || ५ ||

प्रत्येकं वा द्वयं वा त्रयमपि च परं बीजमत्यन्तगुह्यं त्वन्नाम्ना 
योजयित्वा सकलमपि सदा भाव्यित्वा जपन्ति |

तेषां नेत्रारविन्दे विहरति कमला वक्त्र शुभ्रांशुविम्बे वाग्देवी 
देवीमुण्डस्रगतिशयलसं कण्ठि पीनस्तनाढ्ये || ६ ||

गतासूनां वाहू प्रकरकृतकाञ्चीपरिलसन्नितम्बां दिग्वस्त्रां 
त्रिभुवनविधात्री त्रिनयनाम् |
श्मशानस्थां तल्पे शवहृदि महाकालसुवताप्रशक्तां त्वां ध्यायन् 
जननि जडचेता अपि कविः || ७ ||

शिवाभिर्घोरावाभिः शवनिवहमण्डास्थिनिकरैः परं संकीर्णायां 
पकटितचितायां हरवधूम् |
प्रविष्टां त्वां तुष्टामुपरि सुरतेनातियुवतीं प्रसन्नां त्वां ध्यायन्ति 
क्वचिदपि न तेषां परिभवः || ८ ||

वदामन्ते किंवा जननि वय मुच्चैर्जडधियो न धाता नापीशो हरिरपि न ते 
वेत्ति परमम् |

तथापि त्वद्भक्तिर्मुखरयति चास्माकमपि ते तदेतत् क्षन्तव्यं न खलु 
पशुरोषः समुचितः || ९ ||

समस्तादापीनन्तनजघनध्वग् यौवनवती रताशक्तो नक्तं यदि जपति 
भक्तस्तव मनुम् |
विवासास्त्वां ध्यायन् गलितचिकुरस्तस्य वशगाः समस्ताः सिद्धौघा भुवि 
चिरतरं जीवति कविः || १० ||

समाः सुस्थीभूतां जपति विपरीतं यदि सदा विचिन्त्य त्वां 
ध्यायेन्नतिशयमहाकालसुरताम् |
तदा तस्य क्षौणीतलविलसमानस्य विदुषः कराम्भोजे वश्याहरवधु 
महासिद्धिनिवहाः || ११ ||

प्रसुते संसारं जननि निजगतिं पालयति च समस्तं क्षित्यादि प्रलयसमये 
नाशयति च |

(प्. ४३ब्) अतस्त्वां धातापि त्रिभुवनपतिः श्रीपतिरथ्ये महेशऽपि प्रायः 
सकलमपि किंस्तौमि भवतीम् || १२ ||

अनेन्के सेवन्ते तवाचरगीर्वाणनिवहाविमूढान्स्ते मातः किमपि न हि जानन्ति 
परमम् |

समायाध्यामाद्यां हरिहरविरिञ्च्यादिविबुधैः प्रपन्नोऽस्मि स्मैरं 
रतिरसमानन्दनिरताम् || १३ || 

(प्. ४३ब्) धरित्री कीलालं शुचिरपि समीरोऽपि गगनं त्वमेकाकन्याणी 
गिरिशरमणि कालि सकलम् | 
स्तुतिः का ते मातस्तव करूणया मामगतिकं प्रसन्ना त्वं भूयात् तव 
मनुनभूयान्मम जनुः || १४ ||

श्मशानस्थः सुस्थो गलितचिकुरो दिक्पटधरः सहस्रं तस्का?नां 
निजगलितवीर्येण कुसुमम् |

पदं त्वत् प्रत्येकं मनुमपि तव ध्याननिरतो महाकाली स्वैरं स भवति 
धरित्रीपरिवृढ || १५ ||

गृहे सम्मर्जन्या परिगलि?तबीजं हि कुसुमं श्मशाने मध्याह्ने वितरति 
चितायां कुजदिने |
समुच्चार्या प्रेम्नामनुमपि सकृत् कालि सततं गजारूढो याति 
क्षितिपरिवृढः सत् कविवरः || १६ ||

स्वपुष्पैराकीर्णं कुसुमधनुषो मन्दिरमहो पुरे ध्यायन् ध्यायन् यदि 
ज्वपति भक्तस्तवमनुम् |

स गन्धर्वश्रेणीपतिरपि कवित्वामृतनदी न दीनः पर्यान्ते परमपदलीनः 
प्रभवति || १७ ||

त्रिपञ्चारे पीठे शवलिवहृदि स्मेरवदनां 
महाकालेनोच्चैमदनरसलावण्यनिरताम् |

समाशक्तो नक्तं स्वयमपि वतानन्द निरतो जनो यो ध्यायेत् त्वामयि जननि स 
स्यात् स्मवहरः || १८ ||

सलोमास्थि स्वैरं पललमपि मार्जारमसिते परं चोष्ट्रं मेषं 
नरमहिषयोश्छागमपि वा |

वलिन्ते पूजायामयि वितरतां मर्त्यवसतां सतां सिद्धिः सर्वा 
प्रतिपदमपूर्वं प्रभवति || १९ ||

वशी लक्षं मन्त्रं प्रजपति हविष्यासनरते 
दिवामातर्युस्मच्चरणयुगलध्याननिरतः |

परं नक्तं नग्नो निधुवनविनोदेन च मनुं जपेल्लक्षं सम्यक् 
स्मवहरसमानः क्षितितले || २० ||

इदं स्तोत्रं मातः तव मनुसमुद्धारणरतो (जनुः) स्वरूपाक्षं 
पादाम्बुजयुगलपूजाविधियुतम् |

निशंर्द्धं वा पूजासमयमथवा यस्तु पठति प्रलापस्तस्यापि प्रसरति 
कवित्वामृतरसः || २१ ||

कुरङ्गाक्षीवृन्दं तमनुसरति प्रेमतरलं वधन्तस्य क्षौणीपतिरपि 
कुवेरप्रतिनिधिः |

रिपुः कारागारं कलयति तं कलि कलया चिरं जीवन्मुक्तः स भवति 
सुभक्तः प्रतिजनुः || २२ ||

अथ कवचं ||

कथयामास तत्वेन येन स्यात् प्रीतिरुत्तमा ||

ईश्वर उवाच ||

शृणु वक्ष्यामि कवचं सर्वशत्रुविदारणम् |
सर्वशान्तिकरं साक्षात् महापातकनाशनम् ||

सर्वव्याधिप्रशमनं सर्वसम्पत् प्रदायकम् |
चतुर्वर्गप्रदं साक्षात् महापातकनाशनम् ||

(प्. ४४) अस्याः श्रीदक्षिणकालिकायाः कवचस्य श्रीभगवान् महाकाल् 
ऋषिरनुष्टुपच्छन्दः आद्या शक्तिर्भगवती देवता द्रीऊ बीजं स्वाहा 
शक्तिसमृद्धये विनियोगः |

क्लीं पातु मस्तके देवि शिखायां द्रीऊं महेश्वरि |
भ्रूमध्ये क्रीं महेशानि पातु मां चक्षुषोर्द्वयोः ||

क्लीं पातु नासिकावक्रे हुं जिह्वायां महेश्वरी |
द्रीऊं पातु तालुमूले च द्रीऊं पातु ब्रह्मरन्ध्रके |

दक्षिणे कालिका पातु हृदये सर्वसिद्धिदा |
क्रीं पातु कर्णयुगले क्रीं पातु ओष्ठयुग्मके ||

द्रीऊं पातु जिह्वामूले तु हुं पातु वदने पुनः |
दन्तपङ्क्तौ च हुं पातु द्रीऊं पातु पार्श्वयुग्मके ||

मूलाधारे महेशानि द्रिऊं पातु मय सर्वदा |
पार्श्वयोर्हस्तयोश्चैव अंशयोश्च कटिद्वयोः ||

लिङ्गगुह्ये नितम्बे च नाभौ च जठरे पुनः |
सर्वधातुषु प्राणेषु इन्द्रियेषु तदात्मके ||

महाभूतेषु भूतेषु तत् कालासु च पार्वति |
सर्वाङ्गे पातु देवेशि स्वाहाशक्ति समन्विता ||

करालवदना पातु जानुयुग्मं सदा मम |
सद्यश्छिन्नमुण्डधरा पातु मे पाद्युग्मकम् ||

सर्गाङ्गुलिषु मे पातु वामोर्द्ध्वखड्गधारिणी |
अभया वरदा पातु श्मशाने मां महेश्वरी ||

महानेघप्रभा पातु रणे द्युते च पार्वती |
चामुण्डा पातु देवेशि अरण्ये सर्वसिद्धिदा ||

श्यामा देवी सदा तु शङ्कटै शत्रुमध्यतः |
दिगम्बरी सदा पातु राजद्वारे सुरार्चने ||

मुण्डमालाधरा पातु जानुदेशे सदा मम |
शवकुण्डलधारिणी मां प्रान्तरे परमेश्वरी ||

घोरदंष्ट्रा सदा पातु जलमध्ये महेश्वरि |
करालास्या सदा पातु वह्निमध्ये शिवप्रिया ||

पीनस्तनी सदा पातु योषितां सङ्गयोगतः |
शवकाञ्चीधरा पातु भूतप्रेतादिमध्यतः ||

रक्तपाना सदा पातु प्रमत्तस्थानयोगतः |
घोररूपा महारौद्री पातु मां भोजने सदा ||

श्मशानवासिनी पातु मृत्युस्थाने सदा मम |
भवने पतु मां देवी काली सर्वसमृद्धिदा ||

कपाली पातु मां देवी पुत्रान् सर्वसमृद्धये |
कुरुकुल्ला सदा पातु शयने मां महेश्वरी ||

कुल्ला मां सर्वदा पातु गमने विघ्ननाशिनी |
विरोधिनी सदा पातु शत्रूणाञ्च विरोधने ||

विप्रचित्ता सदा पातु पर्वते पर्वतत्मजा |
उग्रा देवी सदा पातु वाग्वाये सर्वसिद्धिदा ||

उग्रप्रभा सदा पातु क्षुधायां पर्वतात्मजा |
निद्रायां पातु देवेशि दीप्ता सर्वसमुद्धिदा ||

लीला देवी सदा पातु मम वृद्धौ महेश्वरी |
लज्जायां पातु देवेशि घना नाम महेश्वरी ||

चौरव्याधिभयात् पातु कराला कालनाशिनी |
मात्रादेवी सदा पातु गृहे क्षेत्रादिकेषु च ||

शुभ्रा देवी सदा पातु स्वर्गे मर्त्ये महेश्वरी |
मात्रादेवी सदा पातु मम सर्वार्थसिद्धिदा ||

(प्. ४४ब्) पातु पातालदेशे मां ब्रह्माणी सर्वकामदा |
संग्रामे पातु देवेशि इन्द्राणी विजयप्रदा ||

चामुण्डा पातु मां देवी परराष्ट्रे महेश्वरी |
स्वर्गे मां पातु देवेशी लक्ष्मीः सर्वसमृद्धिदा ||

योगिनी चक्रसहिता पातु काली सदा मम |
कवचस्य तु माहात्मां त्रैलोक्यमध्यमध्यतः ||

मन्त्रं मन्त्रार्थकं सर्वं कवचे गदितं मया |
न दाराणां न पुत्रा?णां न बन्धूनाञ्च पार्वति ||

पश्यन्ति न हि ते शोकं नृपपूजा भवन्ति ते |
शुचिर्भुत्वाशुचिर्वापि कवचं सर्वकामिकम् ||

प्रपठन् वा स्मरन्मर्त्यः शापानुग्रहणक्षमः |
आनन्दसिन्धुनामधिपः *?विराड् भवेत् |

सर्ववारीश्वरो मर्त्यः शापानुग्रहणक्षमः |
गुरोः प्रसादमासाद्य विद्यां प्राप्य सुगोपिताम् ||

तत्रापि कवचं देवि दुर्लभं भुवनत्रये |
गुरुदेवो हरः साक्षात् पत्नी तस्य हरप्रिया ||

अभेदेन भजेद्यस्तु तस्य सिद्धिरदुरतः |
मन्त्रद्वारा पुराप्रोक्तक्रमतस्तां भजन् जपेत् ||

ऐश्वर्यां सुकवित्वञ्च महावारीश्वरो भवेत् |
नित्यं तत्र महेशानि महिलासङ्गमञ्चरेत् ||

पञ्चाचाररतो मर्त्यः सिद्धो भवति नान्यथा |
लज्जायुक्तो जपेन्मन्त्री न मन्त्रं केवलं जपेत् ||

स मायायोगयुक्तेन जपेन्मन्त्रमनन्यधीः |
ब्रह्मा विष्णुश्च रूद्रश्च देव्याश्च सुरसत्तमाः ||

तं दृष्ट्वा साधकं देवि लज्जायुक्तो भवन्ति ते |
स्वर्गे मर्त्ये च पाताले ये देवाः सिद्धिदायकाः ||

प्रशंसन्ति सदा देवि तं दृष्ट्वा साधकोत्तमम् |
विघ्नात्मकाश्च देवा ये स्वर्गे मर्त्ये रसातले ||

प्रशंसन्ति सर्वे तं दृष्ट्वा साधकसत्तम् |
इति ते कवचं देवि महाकाल्याः प्रकाशितम् ||

भक्तिमुक्तिकरं साक्षात् महापातकनाशनम् |
आसाद्वापि गुरुं प्रासाद्य य इदं कल्पद्रुमावल्म्बनम् ||

मोहेनापि मदेन वा नहि जनो जाभ्यं न वा युज्यति |
सिद्धोऽसौ भुवि सर्वदुःखविपदां ** * * * प्रान्तको मित्रं तस्यनृपस्य 
देवरिपवो नश्यन्ति तस्याप्तये ||

लिखितं धारयेद्यस्तु कण्ठे वा सन्तके भुजो तस्य सर्वार्थसिद्धिः स्यात् 
यद्यन्मनसि वर्तते |

गोरोचनाकुङ्कुमेन भुर्जपत्रे महेश्वरि |
नाधयो व्याधयन्तस्य दुःखशोकभरं क्वचित् ||

गोरोचनाकुङ्कुमैर्वा रक्तचन्दनकेवला |
यावकैर्वा महेशानि लिखेद्यस्तु विशेषतः ||

अष्टम्यां मङ्गलदिने चतुर्दश्यायथापि वा |
दुर्गां वा देवदेवेशि लिखेत् देशिकसत्तमः ||

मध्यायां श्रवणायां वा रेवत्यां वा विशेषतः |
सिंहराशौ गते चन्द्रे कर्कटस्थे दिवाकरे ||

मीनराशौ गुरुगते कस्थेवृश्चि शनैश्चरे |
लिखित्वा धाररेद्वस्तु उत्तराभिमुखी भवेत् ||

श्मशाने प्रान्तरे वा शुन्यागे विशेषतः |
(प्. ४५) निशायान्तु विशेषेण तस्य सिद्धिरचञ्चला ||

भूर्जपत्रे लिखेन्मन्त्रं तरुणा च महेश्वरि |
ध्यानधारणयोगेन धावयेद्यस्तु भक्तितः ||

अचिरे तस्य सिद्धिः स्यान्नात्र कार्या विचारणा |
वादी मुकति प्रोषकस्तरवति क्ष्मारन्न भेदो मतः ||

गर्वी खर्वति सर्वविज्जडयति वैश्वानरः शीतति |
आचाराष्टकसिद्धिरूपमपरं सिद्धाष्टकं सिद्धिदम् ||

त्वां वन्दे भवभीतिभञ्जकरीं तद्भजे गिरीशप्रियाम् ||


इति श्रीविश्वसारतन्त्रे दक्षिणाकवचं समाप्तम् ||


मन्त्रभेदान् प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने |
यस्य विज्ञानमात्रेण भवेद्गङ्गाधरः स्तयम् ||

दक्षस्कन्दं समुद्धृत्य रतिबिन्दुसमन्वितम् |
बिन्दुनादसमारूढं महाविद्या प्रकीर्तिता ||

एकाक्षरी महाविद्या चतुर्वर्गफलप्रदा |
दशलक्षं जपेद्विद्यां पुरश्चर्या विधानतः ||

तथारात्रौ जपेद्विद्यां सर्वसिद्धिसमन्विताम् |
पूर्ववत् पूजनं तस्याः पूर्ववत् कर्ममाचरेत् ||

ऋषिन्यासादिकं सर्वं पूर्ववत् परिकल्पयेत् |
पुरश्चरणमस्याश्च पूर्ववत् कल्पयेद्बुधः ||

सर्वं पूर्ववदेवास्या महाकालेन भाषितम् |
त्र्यक्षरी च महाविद्या तामादा कथयामिते ||

मूलबीजं तदा माया लज्जाबीजं ततः परम् |
महाविद्या महाकाल्या महाकालमता प्रिये ||

अथ पञ्चाक्षरी विद्या शृणुष्व कमलानने |
प्रजापतिं समुद्धृत्य वह्न्यारूढं ततः परम् ||

चतुर्थस्वरसंयुक्तं नादबिन्दुविभूषितम् |
वामश्रवणसंयुक्तं ईशानञ्च समुद्धरेत् ||

बिन्दुखण्डेन्दु संहृत्य कूर्चबीजमिदं स्मृतम् |
ईशो वैशानरारूढो रतिबिन्दुविभूषितः ||

लज्जाबीज मिदं प्रोक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् |
बीजत्रयं क्रमेणैव तदन्ते वह्निसुन्दरी ||

पञ्चाक्षरी महाविद्या कथिता पद्मयोनिना |
षडक्षरी महाविद्या वक्ष्यामि शृणु पार्वति ||

बीजत्रयं समुद्धृत्य अस्त्रवर्णं समुद्धरेत् |
वह्निजाया विधिप्रोक्ता विद्या त्रैलोक्यमोहिनी ||

अष्टाक्षरी महाविद्या कथ्यते शृणु पार्वति |
बीजत्रयं क्रमेणैव पुनर्बीजत्रयं सुधीः ||

स्वाहान्ता कथिता विद्या चतुर्वर्गफलप्रदा |
एकादशाक्षरी विद्या कथ्यते शृणु पार्वति ||

वाग्भवं हृदयं ब्रूयात् वह्न्यारूढं प्रजापतिम् |
चतुर्थस्वरसंयुक्तं नादबिन्दुविभूषितम् ||

द्विगुणञ्च ततः कृत्वा ङेन्ताञ्च कालिकापदम् |
स्वाहान्ता कथिता विद्या प्रिये एकादपाक्षरी ||

ऋषिः स्याद्दक्षिणा मूर्तिः छन्दः पंक्ति रुदाहृतः |
परात्परतरा शक्तिर्देवता कालिका स्मृता ||

एकादशाक्षरी विद्या कालिकायाः सुदुर्लभा |
भाघ्येन लभते चैषां चतुर्वर्गफलप्रदा ||

(प्. ४५ब्) लक्षद्वयं जपेद्विद्यां पूरश्चरणकर्मणि |
अन्यासां वर्णलक्षं स्यात् कथितं पद्मयोनिना ||

अस्या ध्यानमहं वक्ष्ये शृणुष्व कमलानने |
ऋषिणा यं पुरा प्रोक्तं दक्षिणा मूर्तिसंज्ञका ||

चतुर्भुजां कृष्णवर्णां मुण्डमालाविभूषिताम् |
खड्गञ्च दक्षिणे पाणौ विभ्रतीन्दीवरद्वयम् ||

कर्तकां खर्पवञ्चैव क्रमाद्वामेन विभ्रतीम् |
द्यां लिखन्तीं जटामेकां विभती शिवसा स्वयम् ||

मुण्डमालाधरा शीर्षा ग्रीवायामपि सर्वदा |
वक्षसा नागहारेण विभ्रतीं रक्तलोचनाम् ||

कृष्णवस्त्रधरा कनां व्याघ्राजिनसमन्विताम् |
वामपादं शवहृदि संस्थाप्य दक्षिणं पदम् ||

विन्यस्य सिंहपृष्ठे तु लोलिहाना शवः स्वयम् |
अट्टहासां महाघोरां रावयुक्तान्तु भीषणाम् ||

एवं सञ्चिन्तयेत् कालीं कलिककलुषनाशिनीम् |
सततं भक्तिमन्त्रैस्तु भाग्यैश्वर्यसुखेन्दुभिः ||

गुरुं नत्वा विधानेन चिन्तयेत् परदेवताम् |
अथापरं प्रवक्ष्यामि प्रकारं ऽऽगुभलक्षणम् ||

शृणुष्व परया भक्त्या कालीं कल्मषनाशिनीम् |
मूलबीजं तदा माया लज्जाबीजं ततः परम् ||

तदा दक्षिणकालिकेति तदन्ते वह्निसुन्दरी |
एकादशाक्षरी काली चतुर्वर्ग फलप्रदा ||

कवचं मूलबीजाढ्यं तदन्ते भूवनेश्वरीम् |
तदा च दक्षिणे चेति अस्त्रान्ता समुदीरिता ||

अथापरां प्रवक्ष्यामि विद्यां विंशतिवर्णिकाम् |
यस्याः प्रसादमात्रेण भवेद्भूमि पुरन्दरः ||

मूलबीजद्वयं ब्रूयात् ततः कूर्चयुगं पुनः |
लज्जायुगं सम्बोधान्तपदद्वयम् ||

पूर्ववत् षट्तथाबीजं तदन्ते वह्निसुन्दरी |
ऋषिः स्याद्दक्षिणा मूर्तिश्छुन्दःपंक्तिरुदाहृतः ||

देवता कथिता सद्भिः काली दक्षिणपूर्विका |
एकादशीक्षरी विद्या कथ्यते शृणु पार्वति ||

मूलं कवचमायाञ्च सम्बुद्धान्तपदद्वयम् |
स्वाहान्ता कथिता विद्या चतुर्वर्गफलप्रदा ||

ॠषिः स्याद्दक्षिणामूर्तिश्छन्दोऽनुष्टुबुदाहृतम् |
अथापरां प्रवक्ष्यामि विद्यां त्रिभवमोचनीम् ||

निजबीजं समुद्धृत्य तदन्ते वह्निसुन्दरी |
भैरवा ऋअषयः प्रोक्ताः सर्वतन्त्रसमन्विताः ||

असिताङ्गोरुरुश्चण्डोग्रक्रोधोन्मत्तसंज्ञक्म् |
कपाली भीषणञ्चैव संहाराश्चाष्टभैरवाः ||

एषा माता महाविद्या शृणुष्व कमलानने |
अष्टाक्षरी च सा विद्या सर्वतन्त्रेसुगोपिता ||

नीजबीजद्वयं कूर्चद्वयं लज्जाद्वयं ततः |
स्वाहान्ता कथिता काली धर्मकर्म फलप्रदा ||

अथ पञ्चाक्षरी विद्या भैरवाणां तथा शृणु |
निजकूर्चं तथा लज्जा तदन्ते वह्निसुन्दरी ||

पञ्चाक्षरी महाविद्या पञ्चवकृअ ऋषिः स्मृतः |
नवाक्षरी महाविद्या शृणुष्व कमलानने ||

निजबीजत्रयं कूर्चयुगं लज्जा ततः परम् |
स्वाहान्ता कथिता विद्या सर्वसम्पत्करी शुभा ||

नवाक्षरी महाविद्या नवलक्षणसंयुता |
(प्. ४६) अथ चाष्टक्षरी विद्या शृणुष्वावहिता भव ||

निजबीजं ततः कूर्चं तदा मायां समुद्धरेत् |
पुमस्तान्येरतेनैव स्वाहान्ता मोक्षदायिनी ||

अथापरां प्रवक्ष्यामि दशतत्वसमन्विताम् |
यस्य कटाक्षमात्रेण भवेत् त्रैलोक्यमोहनः |

मुलद्वयं द्वयं कूर्चं द्वयं लज्जा द्वयं ततः |
पुनस्तान्येव तेनैव तदन्ते वह्निसुन्दरी ||

चतुर्दशाक्षरी विद्या चतुर्वर्गफलप्रदा |
अथ वक्ष्ये महेशानि कालीं कलुषनाशिनीम् ||

यस्याः कटाक्षमात्रेण तवेद्वागीश्वरः परः |
धनं धान्यं सुतां जायां हयं हस्तिनमेव च ||

यद्यन्मनसि वाञ्छन्ति तत्तत् सर्वन्तु फलं लभेत् |
नातः परतरा विद्या मुनीनां मोक्षदायिनी ||

गृहीणाञ्च यतीनाञ्च सर्ववाञ्छा फलप्रदा |
रेपुत्रे मित्र शृणुतविद्या नातः परा क्वचित् ||

किं धनैः किं जनैन्ते * *? किं पुत्रैर्वन्दुवान्धवैः |
किमन्यैरसदालापैर्यत्रयुर्वायतामियात् ||

नार्चनं पूजनं तस्या मन्त्रमात्रं जपेन्नरः |
करस्थाः सिद्धयः सर्वा भविष्यन्ति कलौ युगे ||

ब्रह्म त्रयं समुद्धृत्य रतिबिन्दुसमन्वितम् |
नादबिन्दुसमायुक्तं लज्जाकूर्चद्वयं पुरा ||

पुनः क्रमेण उद्धृत्य वह्निजायावधिस्ततः |
षोडशीयं समाख्याता विद्या कल्पद्रुमा यथा ||

पूर्ववत् पूजनञ्चास्याः सर्वं न्यासादिकं प्रिये |
त्रिकोणं विन्यसेत् पूर्वं पुनश्चापि त्रिकोणकम् ||

नवकोणं पुनस्तत्र तन्मध्ये स्थापयेच्छिवाम् |
सर्वाणां कालिकानाञ्च यन्त्रोऽयं परिकीर्तितः ||

मद्यैर्मांसैर्भगैर्गोभिर्वैजयन्तीश्च गृञ्जनैः |
कुक्कुटैर्महिषैश्छागैर्नकुशैश्च गवैस्तथा ||

गजैरुष्ट्रैश्च सुवहैर्मांसैश्च मधुपायसैः |
स्वरक्तैः केशमांसैश्च स्वशुक्रैः पूजयेच्छिवाम् ||

भगलिङ्गैर्भगाख्यानैः शक्तिभिः सुरनायिकाम् |
नानापुष्पैश्चन्दनैश्च नानोपहारवारितिः ||

नानामद्यैश्च मांसैश्च शौण्डैः शोण्डप्रियां यजेत् |
नानापुष्पैश्च धूपैश्च साधकैः सह पार्वति ||

निशायां पूजयेद्देवीं सर्वकालेषु सर्वदा |
एकलिङ्गे श्मशाने वा शून्यागारे चतुष्पथे ||

शवोपरि चितास्थो वा कुलवृक्षस्य मूलके |
परयोनौ योनियन्त्रे कालीपीठे दिवानिशि ||

स्वषम्भुकुसुमैः शुक्रैः सूतिकागारके तथा |
यथाकाले यथास्थाने यथा देवीं सनातनीम् ||

शिवाभिः पशुमांसैश्च कुलटायो निदेशके |
सर्वदा पूजयेद्देवीं यथाचारेण देशिकः ||

न ब्रह्मणो स्य विचारः स्यात् नाशुचिः कुत्र पार्वति |
अशुचौ वा शुचौ वापि सर्वकालेषु सर्वदा ||

ऋषिन्यासादिकं कृत्वा यजेद्विद्यामहनिशम् |
जपेनदेवताः सर्वाः स्तूयमाना प्रसीदति ||

जापकस्य च माहात्मां नास्ति देवी महीतले |
सर्वत्र साधको धन्यः स एव साधकः पर ||

(प्. ४६ब्) आत्मानं दिव्यवस्त्रेण दिव्यालङ्कारचन्दनैः |
स्त्रीवेशे भूषरेद्देहं यथाकाल्या भवेत्तनुः ||

कूलाचारं सदा कुर्यात् मासि मासि विशेषतः |
तत्सर्वं देवदेवेशि पश्चाद्वक्ष्यामि यत्नतः ||

चतुर्दशी शोडशी च विंशत् ब्रह्मात्मिका च या |
तासां लक्ष्यप्रमाणं स्यात् पुरश्चरणकर्मणि ||

अन्यासां सर्वविद्यानां वर्णलक्षं प्रकीर्तितम् |
सर्वासान्तु महापूजा दक्षिणावत् प्रकीर्तिता ||

आचाराष्टकरूपेण सिद्धिरूपेण संशयः |
क्रमस्तवं प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने ||

नीजबीजस्य देवेशि देवो नारायणः परः |
काकारस्य तु देवेशि देवता (च प्रजापावता) कालिका स्मृता ||

ककारस्य तु देवेशि देवी त्रैलोक्यमोहिनी |
मायाबीजस्य देवेशि देवता भूवनेश्वरी ||

दकारस्य तु देवेशि दुर्गाशक्तिः समीरिताः |
क्षिकारस्य तु देवेशि नृसिंहः परिकीर्तितः ||

णेकारस्य तु देवेशि देवो नारायणः परः |
काकारस्य तु देवेशि देवता च प्रजापतिः ||

निकारस्य तु देवेशि देवता च पुरन्दरः |
बीजार्थं पूर्वमुक्तं हि वह्निजायां शृणुष्व तत् ||

सकारस्य तु देवेशि सावित्री देवता स्मृता |
वकारस्य तु देवेशि वरुणः परिकीर्तितः ||

आकारस्य तु देवेशि अनन्तः परिकीर्तितः |
सर्वेषां कथितं देवि मन्त्रार्थं तन्त्रसंयुतम् ||

ब्राह्मेमुहुर्ते चोश्याय ध्यारेद्देवीं सनातनीम् |
पूर्वोक्तं गुरुणा ध्यानं कुर्यात् साधकसतामः ||

अष्टोत्तरसहस्रं हि जपित्वा विधिनामुना |
क्रमस्तवं पठेन्नित्यं विधिनानेन देशिकः ||

ओं नमो गुरुभ्यो देवताभ्यस्तथापरतराय च |

परापरेस्त्यस्तं (?) नत्वा परात् पराय क्षेत्रपालं नमस्कृत्य द्वारदेवान् 
विधानतः |

लक्ष्मीं सरस्वतीं दुर्गां ग्ङ्गां गोदावरीं तथा |
भोगवतीं नमस्कृत्य वास्तुदेवं नमेत् तु सः ||

विघ्नराजञ्च वास्त्वीशं क्षेत्रेशं प्रणमाम्यहम् |
नैर्-ऋतञ्चैव ब्रह्माणं ब्रह्मकर्मात्मकं प्रिये ||

विघ्नान् प्रण्म्य विधिना स्थनदेवं नमेत् ततः |
आधारशक्तिं तां नत्वा पङ्कजद्वयधारिणीम् ||

नीलवर्णां महामायां द्वादशाक्षररूपिणीम् |
नीलवर्णं महाकायं कुर्मं हिमाद्रिसन्निभम् ||

सर्वशक्तियुतं विष्णुं कुर्माकारं नमाम्यहम् |
तस्य पृष्ठे स्थितं देवमनन्तं तं नमाम्यहम् ||

सहस्रफलसंयुक्तं सर्पाकारं हरिं नमः |
हेमाद्रिस (?) दृशं विज्ञं एककुण्डलधारिणम् ||

फणासहस्रैर्मणिभिर्भूषितं तं नमाम्यहम् |
तस्य पृष्ठे स्थितं देवमनन्तं तं नमाम्यहम् ||

तस्य कक्षः स्थितं ध्यायेत् लाङ्गलं शत्रुनाशनम् |
मुद्गरं वामभागेन रत्नैकादशसंयुतम् ||

तस्य मूर्द्ध्नि स्थितं ध्यायेत् वराहं विष्णुमव्ययम् |
एकदन्तं महाकायं कालमेघसमप्रभम् ||

तस्य दन्ते सदा ध्यायेत् पृथिवीं कर्मदायिनीम् |
(प्. ४७) नीलवर्णां महादेवीं शनिशूकविभूषिताम् ||

अणिमादिगुणैर्युक्तां सर्वसत्वप्रतिष्ठिताम् |
तस्य मूर्द्ध्नि सदा ध्यायेत् समुद्रान् रत्नसंयुतान् ||

नानापर्वतसंयुक्तां पृथिवीं चिन्तयेद्धिया |
पर्वतान् चिन्तयेत् तत्र चिन्तरेत् कुलभूषितान् ||

दिग्गजेभ्यो नमस्कृत्य योगभ्यः प्रणमेत् सदा |
मुनीन्द्रेभ्य ॠषिभ्यश्च योगशास्त्रधराय च ||

शाक्तेभ्यो वैष्णवेभ्यश्च शैवेभ्यः प्रणमेत् सदा |
मन्त्रेभ्यो मन्त्रदेवेभ्यो मन्त्रशास्त्रपराय च ||

चन्द्राय चन्द्रवंशेभ्यः सूर्यावंशेभ्य एव च |
महाभूतेभ्यो भूतेभ्यः कलाभ्यः प्रणमेत् सदा ||

पूष्पेभ्यः पुष्पहासेभ्यो गन्धर्वेभ्यो नमः सदा |
यक्षेभ्यो भूतवर्गेभ्यः प्रेतेभ्यः सर्वकर्मसु ||

शब्देभ्यः शब्दब्रह्मेभ्यः प्रणयामि सदा प्रिये |
रुद्रेभ्यो रुद्रवंशेभ्यो भैरवेभ्यो नमो नमः ||

लिङ्गेभ्यो लिङ्गदेवेभ्यो वेदेभ्यो वेदशाक्षिणे |
भारतेभ्यो नमस्कृत्य श्रीमद्भागवताय च ||

संहिताभाश्च शास्त्रेभ्यः सशास्त्रेभ्यो नमो नमः |
ग्रस्थार्थेभ्यो नमस्कृत्य तन्त्रेभ्यः प्रणमेत् सदा ||

यामलेभ्यो नमस्कृत्य चन्द्रसूर्यां नमेत् सदा |
जीवेभ्यः सर्वभावेभ्यो जङ्गलेभ्यो नमो नमः ||

स्थावरेभ्यो नमस्कृत्य ऋषिभ्यः प्रणमेत् सदा |
प्रमाणादिपदार्थेभ्यः शोषभ्योऽपि नमो नमः ||

यन्त्रेभ्योऽशि नमस्कृत्य यथार्थेभ्यो नमो नमः |
स्थावरेभ्यो नमस्कृत्य ऋषिभ्यः प्रणमेत् सदा ||

पूजोपकरणेभ्यश्च ब्राह्मणेभ्यो नमो नमः |
योगिनीभ्यो नमस्कृत्य सशक्तिभ्यो नमो नमः ||

रत्नेभ्योऽपि नमस्कृत्य नदीभ्यः प्रणमेत् सदा |
पीठेभ्योऽपि नमस्कृत्य मातृभ्यः प्रणमेत् सदा ||

सत्वेभ्योऽपि नमस्कृत्य इन्द्रियेभ्यो नमः सदा |
क्षेत्रेभ्योऽपि नमस्कृत्य क्षेत्रपालेभ्य एव च ||

कुलाचलेभ्यो नत्वा च प्रदुर्भावेभ्य एव च |
उक्तानुक्तञ्च यत्किञ्चित् तेभ्यो नित्यं नमो नमः ||

नमामि सत्यसम्कल्पां सर्वपर्वतवासिनीम् |
पार्वतीञ्च नमस्कृत्य नमो नित्यं नगात्मजे ||

मातस्तदीयशरणं नृपाणां ध्यानाष्पदैर्वाञ्छितवाञ्छनीयम् |
तेषां हृदि स्फुरति त्वच्चरणारविन्दं स एव धन्यः सुरलोकपूज्यः ||

गाङ्गैः शुभैः कुङ्कुमपङ्कलेपैर्मातस्त्वदीयशरणं यदि 
भावशुद्धैः |
स्मरन्ति शृणुन्ति लुठन्ति धीरास्तेषां जरा नैव भवेद्भवानि ||

त्वदीयजङ्घाशरणं सुराणां परापराणां परमां प्रकृतिः |
दिने दिने देवि भाव्यकरस्था किमन्यमुच्चं कथयन्ति सन्ति ||

कवीन्द्राणां दर्पं करकमलशोभापरिचितं विधुन्वन् तज्जङ्घामेतद् 
गिरिसुते |

अतस्त्वपादाब्जं जननि चेतसि हितम् |

नरीभूतं भूतं प्रणिहितपदं शङ्करमपि |

ये ते दरिद्राः सततं हि मातस्त्वदीयपादं मनसा जपन्ति |
(प्. ४७ब्) देवासुरासिद्धवराश्च सर्वे तव प्रसादात् सततं लुठन्ति ||

हरिस्त्वं पादाब्जं ध्यात्वा निखिलजगतां भूतिवभूतशिवः सिद्धो 
भूयात् किमपि परमं तत्परम् |

प्रजानां नाथोऽयं तदनु जगतां सृष्टिविहितम् |
किमन्यत् ते नातस्तव चरणयुगलस्य फलता ||

इन्द्राः सुराणां शरणं शरण्ये प्रजापतिः कश्यप एव नान्यः |
गिरां भूतिर्विष्णुभवौ परेशि पादाब्जफलं समस्तम् ||

त्वदीयपादार्चनतत्परो हरिः सुदर्शनाधीश्वमुपालभेत् |
धरित्री गन्धरूपेण वासिनं तज्जलं धृतम् ||

तेजसा वह्निरूपेण वायुपुष्पवपुर्धृतम् |
आकाशं शब्दरूपेण प्रणवे ब्रह्मरूप्धृक् ||

मुखं मुखं चन्द्राकारिस्त्रिभुवनपदैर्मुग्धसहितं त्रिनेत्रन्ते मातः 
परहितमनोभिः सप्तण्डम् |

न सिद्धिं तस्यापि स्मरति सततं विश्वमखिलम् |
कटाक्षैस्ते मातः सकल * (?)दपद्मं स लडते ||

तवसी मन्त्रं जपतः सत्यं न हि तेषां खलु साध्यतत्वम् |
ये सुरपाले सुरतचित्ते धन्या तु विश्वरता विधत् ते ||

क्रतुस्त्वंहविस्त्वं मुरारिः पुरा त्वं परात्वं सदा श्रीमुवारे | 
हरिस्त्वं तरा त्वं शिवात्वं शिवानी ||

गडिस्त्वं मतिस्त्वं गतिस्तं भवानी |
नरात्वं नरस्त्वं नाराणां क्रियाया ||

चयत्वं वरस्त्वं वरण्ये शिवायाः |
नदस्त्वं नदीस्त्वं गतिस्त्वं निधीनां सुता त्वं सुतस्त्वं पिता त्वं 
गृहीणाम् |

त्वदीयमुण्डाख्यवभवानीमालां विधाय च ते पद्मजादयः |
सुराधिपात्वं लभते मुनीन्द्राः शरण्यमेतत् किमपीय चान्यत् ||

नरस्य मुण्डञ्च तथा हि खड्गं भुजद्वये ये मनसा जपन्ति |
तथेतरो देवि वराभयञ्च भवन्ति ते सिद्धिजनैर्मुनीन्द्राः ||

शवोपरि त्वं हृदये निधाय जपन्ति विद्याञ्च हितं कदाचित् |
तदा भवेत् काव्यरहस्य वेत्त (?) अन्ते पदद्वन्द्वमुपाश्रयेत् ||

दिगन्धी त्वां मनसा विचिन्त्य जगत् पराख्या जतां जनित्री |
भवेत् पराख्ये जगतां गतिश्च किमापराख्यं शरणं भवामः ||

शिवार्वैर्वा परिवेष्ठितान्तां विधाय चित्ते सततं जपन्ति भवेयुर्द्देवेशि 
जनापवादे निधी शतां देवि परा वदन्ति |

त्वदीयशृङ्गाररसं निधाय जपन्ति मन्त्रं यदि वेदमुख्याः |
भवन्ति ते देवि जनापवादं कविः कवीनामपि स्वजन्मा ||

विकीर्णकेशं मनसा विधाय जपन्ति विद्याञ्चकितं कदाचित् |
सुरादिपत्यं लभते नरः स किमन्त भूम्यां शृणु कालकाली ||

त्वदीयबीजत्रयमाभवेत् जपन्ति सिद्धा भूवि मुक्तकेतुः |
तदेवमातस्तव पादयोगा भवन्ति सिद्धञ्च दिनत्रयेऽपि ||

त्वदीरकूर्च द्वयजापकत्वात् सुरासुरेभ्येऽपि भवेच्च वन्द्यः |
धनित्वपाण्डित्य लभन्ति सर्वे किमापरं देवि परापराध्ये ||

त्वदीयलज्जाद्वयजापकत्वात् भवेन्महेशानि चतुर्थसिद्धिः |
त्वदीयसम्बुद्धिपद प्रसादात् नराधिपत्वं लभते मुनीन्द्रः ||

(प्. ४८) पुनस्तन्नाम्नः शृणु मातरे तत्फलं चतुर्वर्गं वदन्ति सन्तः |
बीजत्रयं पुनरप्यपास्य सुरापत्वं लभयत मुनीन्द्रः ||

पुनस्तथा कूर्चयुगे च मातर्नमन्ति सिद्धा नरसिंहरूपाः |
अतो लज्जाद्वयजापकत्वात् लभन्ति सिद्धिं मनसा जनास्ते ||

अनन्तदं क्षिप्य विभावसोः सतीत्वन्मन्त्रमुदारमिदं वदन्ति |
त्रिपञ्चारे पीठै जननि सततं सिद्धिसहितं विचिन्वन् संचिन्वन् 
परमामृतरूपदक्षिणापदाम् ||

सदा कालीं ध्यात्वा विधिपूजां परिकरां विशेषाख्यां न खलु 
भवगङ्गाभयमदः |

अतीतवनीलायेपादपद्मे जनित्री भवति विभूत्यै |
शेर्योवासामुपहरान्नयति पदत्वांखिलमनुमत्ता ||

त्वऽम श्रीस्त्मीश्वरीकाली कराली विकरालिका |
लज्जा लक्ष्मी सती गौरी नित्या चिन्ता चितिप्रिया ||

परा * (?) द्या परीक्षा च परमा परमावपुः |
यैर्गन्द्धद्यैश्चित्ते प्रचयपदपद्मैः पदयुतैः ||

सदा नत्वा स्तुत्वा जपति हृदि मन्त्रं मनुविद्या |
न तेषां संसारे विभवभयभङ्गप्रमथने ||

क्षणं चित्तं देवि प्रभवति विमार्गे परिकरः |
त्रयस्त्रिंशैः श्लोकैर्यदि जपभि मन्त्रं स्तुवति च ||

नमेच्चेतामेता परमममृतकलशं सुरवरम् |
भवेत् सिद्धिसिद्धो जगति शिरसा त्वत्पदयुगम् ||

प्रणम्य प्राकाम्य सुरासुरजनैः पूज्याविहितम् ||


इति विश्वसारतन्त्रे दक्षिणकालिका विवरणे चतुर्थः पटलः ||





अथ दुर्गामहं वक्ष्ये शृणुष्व कमलानने |
यस्य * (?) प्रसादमात्रेण भवेद्गङ्गाधरः स्वयम् ||

थान्तवर्णं समुद्धृत्य वामकर्णसमन्वितम् |
इन्दुबिन्दुसमायुक्तं बीजं दुर्गामनोः प्रिये ||

चतुर्वर्गप्रदं साक्षात् महापातकनाशनम् |
अस्यापि सदृशी विद्या जगत्यस्मिन्न विद्यते ||

किमन्यैरस * (?) लापैर्यत्रायुर्व्ययक्ताअमियात् |
तत् तु दुर्गामनोर्देवि षोडशांशं लभते ||

एकाक्षरीसमो नास्ति विद्यां त्रिभुवने प्रिये |
विना गन्धैर्विना पुष्पैर्विना होमपुरःसरैः ||

प्राणायामः विना देवि जपमात्रेण सिद्धिदा |
जमदग्निर्भरद्वाजो भूण्डगौतमकश्यपाः ||

विश्वमित्रः शिरो नन्दिः कहोलिस्तुण्डिकस्तथा |
एते च ऋषयः प्रोक्ता दुर्गामन्त्रस्य पार्वति ||

मन्त्रस्य ऋषिर्द्देवेशि नारदः परिकीर्तितः |
गायत्रीछन्द आख्यान्तं दुर्गधिष्ठ तु देवता ||

चतुर्वर्खप्रदा देवी सर्वतन्त्रेषु संस्थिता |
यस्याः कटाक्षमात्रेण भवेद्भूमिपुरन्दरः ||

ईहैव धनिनो भूत्वा राजानञ्च वसं नयेत् |
स भवेत् वचसा धीमान् वृहस्पतिरिवापरः ||

ब्राह्मणो वेदविद्भूयात् राजावशमवाप्नूयत् |
वैश्यो धनसमृद्धिः स्यात् सर्वसिद्धिं लभेन्नरः ||

विविधा सा महाविद्या तत् शृणुष्व गणेश्वरि |
(प्. ४८ब्) कूर्चाद्यां वा जपेद् विद्यां तदन्ते वनिसुन्दरी ||

लज्जाद्यां वा जपेद्विद्यां फडान्तान्ता विशेषतः |
वधुर्बीजयुतावापि स्वाहान्तां वा जपेत् सुधीः ||

शतविश्वं महेशनि वधूबीजं प्रकीर्तितम् |
अथ लज्जायुतावापि स्वाहान्तां वा जपेन्मनुम् ||

षोडशव्यञ्जनं वापि माक्षिवह्निथंयुतम् |
इन्दुबिन्दुसमायुक्तं लज्जाबीजमिदं स्मृतम् ||

महाकालमता लज्जा अयं भेदः प्रकीर्तितः |
लज्ज द्याम्बा जपेद्विद्यां चतुर्वर्गफलाप्तये ||

वाग्भवाद्यां जपेद् वापि प्रणवाद्यापि वा पुनः |
कामबीजादिकं वापि फडान्तां वा जपेत् सदा ||

ऐक्षरी विविधा विद्या कथिता ब्रह्मणा पुरा |
लज्वाद्यां वा वाग् भवाद्यां वा कामाद्याम्बा जपेत् सदा ||

प्रणवाद्यां फडन्ताम्बा कवचाद्यां विशेषतः |
लज्जाद्यां वा वधूबीजयुतां वा प्रजपेत् सदा ||

एतास्त्र्यक्षरयुक्ता च दुर्गाविद्या प्रकीर्तिता |
फडान्ता सर्वबीजाद्या कथिता पद्मयोनिना ||

दीर्घस्वरसमायुक्ते इन्द्रबीजानि (?) पार्वति |
विन्यसेदात्माना देहे हृदयादिषु पार्वति ||

पूर्ववन्न्यासवर्गं स्यात् पूर्ववत् कर्ममाचरेत् |
कालीवदाचरेत् विद्यां जपेद्विद्यामहर्न्निशम् ||

लक्षद्वादशके देवि पुरश्चरणमीरितम् |
सिद्ध्यादिशोधनं नात्र न च मित्रादिदुषणम् ||

न वित्तवायवाहूलां न च कार्यं कथञ्चन |
यथाकाले यथास्थाने यथाचारविधानतः ||

पूजयेत् परय भक्त्या दुर्गां दुर्र्गतिनाशिनीम् |
मद्यर्मांसैः शूपपूपैर्भगा शशकशल्लकैः ||

लिङ्गगीतैर्भगाक्षालैर्मार्जारवहूलैस्तथा |
गोमांसैर्मृगमांसैश्च मत्स्यैश्च शूकराखुभिः ||

सुवहैर्दृष्टान्धैर्श्च सिक्तैश्चायैश्च पिच्चलैः |
नानामद्यश्च पशुभिः पूजयेत् परमेश्वरीम् ||

कालीवत् पूजयेद्विद्यां दुर्गां दुर्गविमोचिनीम् |
स्वयम्भु कुसुमैः शुक्रैः सुगन्धकुसुमान्वितैः ||

यवायावकसिन्दुरै वक्तचन्दनसंयुतैः |
नानामांसैः काकशूकैः पेचकैर्महिषैर्न रैः ||

गजैरुष्ट्रैः ख ऐ (?) र्गृध्रैः पूजयेद्विधिनामुना |
तदा भवेन्महादेवि सिद्धिः स्यान्नत्र संशयः ||

गायत्रीं प्रजपेद्देव्या विधानेन दिने दिने |
नक्ष्म्याद्यां (?) प्रणवाद्यां वा वाग्भवाद्यां क्रमादिका ||

लज्जाद्यां वा जपेद् देव्या गायत्रीं तन्त्रसंमृतां |
दुर्गा देवीं वदेत् ङेन्तां विद्महे तदनन्तरम् ||

चित्स्वरूपां तथा ङेन्तां विद्महे चैव धीमहि |
तन्नोदेवी समुद्धृत्य तदन्ते च प्रचोदयात् ||

एषा देव्याश्च गायत्री सर्वसिद्धि प्रदायिनी |
चतुर्लक्षं पुरश्चर्यां जपेद्विद्यां विशालधीः ||

प्रणवाद्यां जपेद्विद्यां देव्या आसनदानके |
प्रणवं पूर्वमुच्चार्य तदा वज्रनखं वदेत् ||

दंष्ट्रायुधं समुद्धृत्य ङेन्तं सिंहं महादिकम् |
(प्. ४९) आसनाय समाभाष्य नमो देव्यै वदेत् पुनः ||

पूर्ववन्न्यासवर्गं स्याद् कायेद्देवीं सनातनीम् |
महाकालमतं ध्यानं शृणुष्व कमलनने ||

सिंहस्कन्ध दिरूढाञ्च नानालङ्कारभुषिताम् |
चतुर्भुजां महादेवीं नागयज्ञोपवीतिनीम् ||

रक्तवस्त्रपरीधानां वालार्कसदृशीं तनुम् |
नारदाद्यैर्मुनिगणैः सेवितां भवसुन्दरीम् ||

त्रिवली वलयोपेतां नाभिनालमृणालिनीम् |
रत्नद्वीपमणिद्वीपे सिंहासनसमन्विते ||

प्रफुल्लकमलारूढां ध्यायेत्तां भवगेहिनीम् |
अथवा चिन्तयेत् दुर्गां सर्वदुर्गविनाशिनीम् ||

सिंहस्था शशिशेधरा मरकतप्रप्यैश्चतुर्भिर्भुजैः शङ्खं 
चक्रधनुःशरांश्च दधतीं नेत्रैस्त्रिभिः शोभिताम् |
आमुक्ताङ्गदहारकङ्कणरणत्काञ्चीक्कणन्नृपुरा दुर्गा दुर्गतिहारिणी 
भवत्युनो रत्नोल्लसत्कुण्डला ||

चतुर्लक्ष्मं हधिष्याशी एकलक्षमथापि वा |
जपित्वा तु त्रयं लक्षं परशक्तौ सदा जपेत् ||

सावित्री विधिना पूर्वं पुरश्चर्यां जपेन्मनुम् |
सिद्धे मनौ सदा कुर्यात् मासि मासि विधानतः ||

कुलाचारः विधानेन कुर्याद्देव्शिकसत्तमः |
विन्यसेत् पूर्ववत् सर्वं न्यसेद् देवीं विशालधीः || 

सदा हूनेन्महादेव्याः परमार्थं दिने दिने |
साज्यैर्विल्वदलैर्हूत्वा वशयेत् सकलं जगत् ||

करवीरं पटलञ्च पद्ममाम्रं मधूकजम् |
चम्पकं नागमुण्डञ्च हिङ्गुकर्मामरीचकैः ||

तेजपत्रं गुण्डत्वञ्च महामासं हूनेत् सदा |
छागमुषिकमेषदीन् सततञ्च हुनेत् सुधीः ||

सिद्धे मनौ सदा हूत्वा वशयेत् सकलं जगत् |
पलाशं पद्मपुष्पञ्च सर्वदा होममादिशेत् ||

भवेद्वागीश्वरः साक्षात् शङ्करेण च भाषितम् |
किमन्यद्वहूना देवि यद्वद्वाञ्छितमात्मनः ||

कृत्वा च विधिना सम्यक् भवेद् भूमिपुरन्दरः |
किमन्यद्वहूना देवि चतुर्वर्गफलं लभेत् ||

दुर्गायन्त्रं प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने |
त्रिकोणं विन्यसेदादौ नवकोणसमन्वितम् ||

त्रिवृत्तं सहितं सर्वं पद्मपत्रसमन्वितम् |
त्रिरेधसहितं वज्रशूलं भूपुरमण्डितम् ||

समीकृत्य यथोक्तेन विलिखेद्विधिनामुना |
नानास्त्रसंयुतं लेख्यं चक्रं तन्त्रसमन्वितम् ||

तत्र तां पूजयेद्देवीं मूलप्रकृतिरूपिणीम् |
पद्मस्थां पूजयेद् दुर्गं सिंहपृष्ठे निषेदुषीम् ||

प्रभाद्याः शक्तयः पूज्या गन्धाद्यैर्नवकोणके |
प्रभा माया जया सुक्ष्मा विशुद्धा नन्दिनी पुनः ||

सुप्रभा विजया सर्वसिद्धिदा नव शक्तयः |
क्रमाद्यां पूजयेत् ताभिः * * * * * * * * ||

ओंकारं पूर्वमुचार्य द्रीऊं कारं तदनन्तरम् |
यथाप्दं सम्बुद्ध्यन्तां पूजयेत् क्रमतः क्रमात् ||

शङ्घपद्मनिधी देव्या वामदक्षिणयोगतः |
पूजयेत् परया भक्त्या रक्तचन्दनपूर्वकैः ||

अर्घ्यदानं तदा कुर्यात् पूजान्ते पर्वतात्मजाम् |
(प्. ४९) अङ्गवृत्तिः पुनः पूज्या नवकोणेषु मातरः ||

ब्रह्माद्या मातरश्चैव स्वभूषणभूषणाः |
वज्राद्यायुधसंयुक्ता भूपुयरे लोकनायकाः ||

पूजयेत् परया भक्त्या दुर्गां दुर्गतिनाशिनीम् |
पूर्ववत् साधयेत् सर्वान् सर्वाभीष्टफलाप्तये ||


श्री ईश्वर उवाच ||


त्रिकोणं विन्यसेत् पूर्वं नवकोणसमन्वितम् |
साष्टपत्रं त्रिविम्वाच्यं भूपुरशूलयुक्सदा ||

तत्रापि पूजयेद् देवीं दुर्गां दुर्गतिनापिनीम् |
सिन्दुरहरितालाभ्यां सुन्दरीवत् प्रपूजयेत् ||

अथवक्ष्यामि कवचं शृणुष्व कमलानने |
यज्ज्ञात्वा साधकाः सर्वे लभन्ते श्रियमुत्तमाम् ||

अज्ञात्व कवचं देवि दुर्गामन्त्रञ्च यो जपेत् |
न पूजाफलमाप्नोति अन्ते च दुर्गतिं व्रजेत् ||

ओं उमा देवी शिरः पातु ललाटं शूलधारिणीम् |
चक्षुषी खेचरी पातु (मुलाचां) नासा च द्वारवासिनी ||

सुगन्धवासिनी पातु वदने साधनी तथा |
जिह्वाञ्च चण्डिका पातु ग्रीवां सौभद्रिका तथा ||

अशोकवासिनी चेतो द्वौ वाहु वज्रधारिणी |
हृदयं ललिता देवी उदरे सिंहवाहिनी ||

कट्यां भगवती देवी द्वावुरू विन्ध्यवासिनी |
महवला तु जङ्घे द्वे पादौ भूतलवासिनी ||

एवं स्थितासि देवी त्वं त्रैलोक्यरक्षणात्मिका |
रक्षमां सर्वगात्रेषु दुर्गे देवी नमोऽस्तु ते ||


इति विश्वसारतन्त्रे दुर्गाकवचं समाप्तम् ||



श्रीपार्वत्युवाच |

येन वर्णेन देवेशि ये देवाश्छन्दांसि ऋअषयश्च ये |
तान् सर्वान् देवदेवेश कथयामास तत्त्वतः ||


श्री ईश्वर उवाच |

प्रणम्य श्यामवर्णाभां दुर्गां दुर्गतिनाशिनीम् |
दकारे दक्षिणामूर्तिरुकारे च उमापतिः ||

अर्द्धचन्द्रे शिवः साक्षात् देवस्त्रिभुवनेश्वरः |
दुर्गाध्या देवता प्रोक्ता सर्वदुर्गप्रणाशिनी ||

येन बीजादिकं कुर्यात् दैवतेव तदादिकम् |
अथ वक्ष्ये महेशानि देव्या नाम सहस्रकम् ||

शृणुष्व परया भक्त्या न वेदेन च भाषितम् |
अस्या दुर्गा विद्यायाः सहस्रसामस्तोत्रस्य भगवान्नारद 
ऋषिरनुष्टुप्च्छन्द आद्या शक्तिर्भगवती दुर्गा देवता महामाया 
शक्तिश्चतुर्वर्गफलप्राप्तये विनियोगः |

ओं दुर्गा शिवा क्षमा धात्री लोकमाता शिवप्रिया |
ब्राह्मी माहेश्वरी देवि कौमारी वैष्णवी तथा ||

वाराही नारसिंही च कमला चण्डिका तथा |
आद्या वाणी देवता च देवमाता दया द्युतिः ||

विद्याः पुष्टिस्तथा तुष्टिः क्षुधा निद्रा विभावरी |
मन्त्रमाया महाशक्तिर्विद्या विद्याविपन्नगा ||

सर्वमन्त्रमयी शीक्षासर्वविद्यामयी तथा |
लक्ष्मिर्वाणि * * * * वाग्भवा भवनप्रिया ||

(प्. ५०) कलकण्ठी कम्बुकण्ठी वेणुवीणापरायणा |
ताला तालवती देवी नानागानप्रिया सदा ||

नारायणी महामाया जयदुर्गा जयाजनी |
विजया च जया जैत्री जयनी जयगामिनी ||

जयदा सुखदा सत्या मोक्षदा जयनादिनी |
विनिता विष्णुमाता च विश्वनाता विपाचिका ||

ब्रह्माणी विमला रौद्री ज्येष्ठा जाया च वामना |
वसना वासना क्रोडा कुब्जिका अप्सरा तथा ||

उर्वशी कदली केका कामाख्या च क्षमावती |
तीव्र च वनदा धात्री त्रिजगज्जननी चला ||

दानपात्री मितिमित्रा त्रासिनी त्रासवासिनी |
निम्ननाभिर्भिन्दिपाला वल्लभा वशदार्थिनी ||

त्रिनेत्रा जगतां माता * * सत्यम्बधा स्मृतिः |
विस्मृतिर्विपथुः प्रेम्ना प्रेयशास्त्रविशारदा ||

धनपुत्रविनाशी च चण्डिका कमलालया |
यादवी यदुकन्या च चञ्चला चपला तथा ||

त्रितेत्रा एकनेत्रा च द्विनेत्रा च सुनेत्रिका |
पोषणी पोषका पोषा वलहानिकरिविधिः ||

धीर्धितिर्धनदा नामा दानवी विधिरूपिणी |
कालिका कालरात्रिश्च रक्तचन्दनसंयुता ||

कुङ्कुमाङ्कितसर्वाङ्गी रक्तवस्त्रविधारिणी |
अतसीपुष्पवर्णाभः गौरी सर्वप्रियङ्करी ||

भानुमती सती पात्री त्रैलोक्य जननी यतिः |
जामाता जयरूपा च जामातुप्रियवादिनी ||

नीतिप्रिया नीतिरुचिः सुरुचिश्च रुचिस्तथा |
रतिप्रिया रतिकरी रतिदा रतिवर्द्धिनी ||

लयरूपा महारूपा सर्वसत्त्वरतिः स्वधा |
शोभना शोभनाङ्गी च सुकुमारी शिवातनुः ||

बालिका च कुमारी च कुमाराङ्गनिवाशिनी |
कुलीना च सुपर्णा च शोभनङ्गी शुभातनुः ||

कुमारी पूजक प्रीता कुमारी प्रीतिदायिनी |
कुमारी सेवका सन्त्य कुमारी सुखदायिनी ||

कुमारीयोनिसंस्थात्री कुमारीभोगदायिनी |
कनका च रजोयुक्ता ऋतुरूपा ऋतुप्रिया ||

रजस्वला तद्गुणा च सगुणा गुणपूजिता |
सगुणा निर्गुणा क्षेमा गुणभेदकरी क्रिया ||

कैशोरी च किशोरस्था किशोरप्रियवासिनी |
किशोरस्था किशोरी च किशोरप्रियपूजका ||

युवती च युवायुथा यौवनस्था युगानगा |
युगनानायुगकरी युगस्था युकपूजका ||

युवतीशरणप्रीता युवत्या सहसंयुता |
अमाकला सहस्था च शशिरेखा शिखाशिखी ||

आशापुरा च चन्द्रेणा चन्द्रकान्तिप्रिया चता |
अमृता मानदा पूषा तुष्टिः पुष्टी रतिर्धृतिः ||

शशिनी चन्द्रिका कान्तिर्ज्योत्स्ना श्रीः प्रीतिरङ्गदा |
पूर्णा पूर्णामृता कामदायिन्यः कामदा कला ||

अनेकरूपिणी रूपा अनेकसुरदायिनी |
विनया विरवा वेला वेलासंध्या विधिप्रिया ||

अरतिः सुरतिः स्तुत्याः सत्यवत्याः सदा चसाः |
अनलाः कमलास्था च सुमाल्या मालदारिनी ||

माननीया सदा सत्या सर्वसत्यप्रिया तनुः |
शोण्डप्रिया रतिकरी कालाक्षी कालरूपिणी ||

(प्. ५०ब्) सर्वकालक्षयकरी सर्वकालविनाशिनी |
अनुरूपा वृहद्रूपा स्वरूपा रूपवर्जता ||

जगता जगतां माता जगन्मान्या जयावती |
जननी च जया जेया सर्वजेयदा सुधीः ||

विसङ्गा च सुसङ्गा च अनेकसङ्गवर्जिता |
निर्जिता विजना विज्ञा विधिज्ञा ज्ञानदायिनी ||

मार्गदात्री मार्गकर्ती सुमार्गा पापनाशिनी |
परदारा परप्रीता परदारप्रियाश्रया ||

प्रम्नेचो केकरा कृत्या उम्नोचा च उमावती |
अपर्णा पार्वती दुर्गा मृडानी चण्डिकाम्बिका ||

वैशारदी विशेषज्ञा कालशस्यविवर्द्धिनी |
औषधिर्वैद्यमाता च चिकित्सा च चिकित्सिका ||

कलावती वर्णमन्नी मेदामयापि पूतना |
क्रियावती वर्णतनुः सुवर्णा रसिका रमा ||

काली कृष्णा कृपापेता कोलानां सङ्गवादनी |
काकिनी चपलवती तथा कार्षापणप्रिया ||

तस्का शुभ्रा च तस्कस्था तल्पस्था च सुतप्लिका |
गुह्यकाली भद्रकाली महाकाली कलावती ||

अतितल्पा महातल्पा सुतल्पा शोषिका तथा |
विन्ध्यचक्रनिवासी च सावित्री भुवनेश्वरी ||

एकपक्षा एकनेत्रा एकदा लक्षदायिनी |
कोटिदा धनरूपा च धनधान्यनिवासिनी ||

दुर्गा च दुर्गरूपा च दुर्गे देवि नमोऽस्तु ते |
ओङ्कारी चैव ह्रीङ्कारी वर्णमाता वलप्रदा ||

द्रीऊंकारी च स्त्राङ्कारी च हुङ्कारी बीजरूपिणी |
स्त्रीङ्कारी चैव हुऽन्कारी सर्वमन्त्रमयी स्मृतिः ||

सुस्मृतिः स्मृतिरूपा च स्मृतिरूपा रसप्रदा |
सर्वशास्त्रमयी देवी नानासर्थप्रियातनुः ||

अनर्था वहूला खेला वाला च वालिकारिणी |
अर्थप्रिया अर्थकरी त्रिकूटा कूटरूपिणी ||

त्रिकुटस्था पञ्चकूटा सर्वकूटशरीरिणी |
एकवस्त्रा त्रिनेत्रा च एकनेत्रा त्रिनेत्रिका ||

चन्द्रानना महागौरी गर्भाशयनिवासिनी |
गर्भाशया जरायुस्था स्वेदजा अण्डजा तथा ||

उद्तदा अण्डरूपा च अरूनाराक्तदन्तिका |
रम्भात्मना यशस्वी च योनिदेशनिवासिनी ||

इडासुषुम्ना योगवती गान्धारी च कुहूः पुनः |
अलम्बुषा हस्तिजिह्वा नलिनी च निडावती ||

वैखरी शब्दरूपा च षट्चक्रक्रमवासिनी |
षट्चक्रभेदनकरी परमामृतसम्भवा ||

मन्त्रमण्डलमध्यस्था कालरूपा गुणाकरा |
सूर्यमण्डलमध्यस्था सूर्यमण्डलवासिनी ||

अरुणा अरुणी दृष्टा सूर्यकान्तिर्दिवापतिः |
तपनी तापिनी धूम्रा मरीचिर्ज्वालिनी रुचिः ||

सुषुम्ना भोगदा विश्वा बोधिनि धारिणी क्षमा |
नानाधातुमयी देवी नानाधात्वन्तराफला ||

वहूला वहूदा विज्ञा अज्ञानज्ञानहारिणी |
मनोज्ञा ज्ञानहानिश्च भेरुण्डा भैरवीति च ||

सुन्दरी पुरुरूपा च कात्ययन्यपि पूतना |
राक्षसी डाकिनी देवमयी वेदविभूषणा ||

जरा वृद्धा वृद्धमाता वृद्धस्था वृद्धरूपिणी |
देवयानि सती पात्री विचित्रा चित्ररूपिणी ||

(प्. ५१) चित्रलेखा च कुष्माणी कुम्भकर्णविनाशिनी |
मधुकैटभहन्त्री च विश्वेशभवनाशिनी ||

चण्दवैरी विनाशी च कैटभी कपटेश्वरी |
कपटा कपटा क्रोडा विकृतिः कृतिनाशिनी ||

कंसासुरविघाता च वकासुरविनाशिनी |
(मधुकैटभहन्त्री च विश्वशभवनाशनी |||

चण्डवैरी विनाशी च) पूतनाजीवहन्त्री च केश्यसुरविनाशिनी |
कालयवनहन्त्री च जटासुरविनाशिनी ||

अरिष्टधेनुहन्त्री च जगतः शोकनाशिनी |
कालनेमि वधे प्रोक्ताः सर्वसत्त्वेषु संस्थिता ||

अलक्ष्मीर्लक्ष्मीरूपा च सर्वशक्तिस्वरूपिणी |
निशुम्भशुम्भहवनी रक्तबीजविनाशिनी ||

वैदामाता सुमाता च सुमित्रामित्रनाशिनी |
कौशल्या केकयी नित्या मन्थरा वहूदा तथा ||

साश्वती चैव गायत्री द्रौपदी च सुभद्रिका |
उत्तरा चैव गान्धारी जगद्धात्री वपुःप्रिया ||

चित्रिणी चैव कुष्माणी प्रभावती रातप्रिया |
ज्वरारुरुद्ररूपाश्च लोमसा राक्षसी तथा ||

हिडम्बा वकरूपाश्च शुकी कृत्वा कृपावती |
मनोन्मयी मानमयी रमणीया मनोहरा ||

मोहिनी मोहरूपा च सर्वमोहविनाशिनी |
न प्त्री पात्री देवहुतिः सत्य च सत्यवादिनी ||

सत्यभामा च माना च भुषणा भुषणावती |
कुक्कुटा वायवी वेनि सुमाना राक्षसी प्रिया ||

अनेकरूपा रूपा च वहूरूपा वहूप्रदा |
जया दुर्गा प्रभा सत्या सटिनाटिर्विटम्बिका ||

अतिचैत्वी महाचैत्वा शिखिनी कृपणावती |
कृपणा भिन्दिपाली च कुन्ती सुन्दरवासिनी ||

धनुः शवी च पाशा च पाशहन्ता गदागदी |
खट्वाङ्गधारिणी धीरा वाणपुंथानुवर्तिनी ||

गङ्गा काशी सती सीता अलका अलकप्रियः |
चक्षुर्भद्रा कपाली च पुष्पा चैव वसुन्धरा ||

पुनः पुनः कर्म * णा विपासा मदनावती |
कावेरी सविता सत्या वेत्रवती च वेदिका ||

अमुना चैव आयुर्दा तथा तुङ्गवती प्रिये |
अनेकनद्यः सर्वास्ता वान्धवा परतात्मजा ||

अम्बिका गिरिका मेना गौरी सर्वज्ञभाविनी |
भवानी कमला लक्ष्मीर्ब्रह्मपुत्रप्रिया तथा ||

निदिग्किका स्पृ * (?)ई व्याघ्री वद्या वैद्यचिकित्सका |
आहेरूरथरूपा च रथ्या चत्वरवासिनी ||

सर्वज्ञानमयी सत्या वर्णरूपा वनप्रिया |
ततः शङ्कररूपा च शङ्करी कमलप्रिया ||

ब्राह्मणी रङ्गिका वेश्या कुलटा वेशरूपिणी |
कामचारी कामगमा कामभावविअर्द्धिका ||

अकामा चैव कामा च कामराजेश्वरी प्रिया |
सुन्दरी भैरवी स्तुत्या स्तवनीया तिथिप्रिया ||

पञ्चमी च तथा षष्ठी अष्टमी नवमी तथा |
चतुर्दशी कुहूश्चैव स्कन्दषष्ठी च पूर्णिमा ||

नक्षत्ररूपिणी ध्येया सर्वनक्षत्रवासिनी |
अश्विनी भरणी चैव रोहिणी रेवतीति च ||

नक्षत्रगणमाला च सर्वपर्वनिवासिनी |
त्रिसन्ध्यवासनी सन्ध्या शुभदा च शुभप्रदा ||

(प्. ५१ब्) नित्यरतिस्थला नित्या नित्यानन्दस्वरूपिणी |
जयदा जयमान्या च जर्जरा ज्वरनाशिनी ||

जनित्री जन्मदात्री च जन्मभूमिः कृतालया |
पार्वती पुरवासी च शाम्भवी दैत्यरूपिणी ||

दनुपुत्रप्रमाथी च कद्रुश्च वनिता तथा |
देवकन्या देवमाता देवपत्नी दितिप्रिया ||

आदितिः सुदितिर्ज्ञेया दानवी दानरूपिणी |
दानमान्या दानवी च अनन्या मृत्युरूपिणी ||

वधिरा वनदा विश्वा विश्वमाता वलप्रदा |
कुमुदा च गणाम्बा च अम्बा मङ्गलचण्डिका ||

विशेषज्ञा विशेषस्था सर्वतत्त्वेषु संस्थिता |
कालरात्रिः कुजिनी च चण्डमुण्दा महातपा ||

इन्द्राक्षी पङ्गलाक्षी च दीर्घनेत्रा सुलोचना |
दीर्घघेनो महाघोणा सुघोणा घोणरूपिणी ||

सुदती युगदन्ता च अनेकदन्तरूपिणी |
सुगन्धा गन्धरुपा च वहूगन्धा सुगन्धिका ||

नानावाद्ययुता देवी वाद्यरूपा विनावती |
निरशा नागरी भूयश्चौरप्रिया च शाङ्करी ||

गृहस्य जननी गुह्या अतिगुह्यातिगोपिता |
सर्वशास्त्रमयी शक्तिरक्षरा वर्णमालिका ||

द्रिऊ/ स्त्रिं स्वरूपाङ्गीं च तालातालप्रिया तनुः |
वेत्रपानिश्चित्रकरी विचित्रा विद्रुमा तथा ||

ललिता ललना ये यित् आशीरूपा युगालिका |
मुक्तामाणिक्यवैदुर्यस्पर्शरूपवती रतिः ||

विनेया विनता दाना दानरूपा नदी नदा |
पुरुषाङ्गी च पुरुषी सुपुरुषप्रिया तनुः ||

चञ्चला चपला बाला बालक्रीडावती विभुः |
प्राकृतादेशभाषा च गाथागायनसम्भवा ||

वलिमाता वलिदेशा सुवलिर्वलिरूपिणी |
रक्तपाना रक्तरुचिः सुरुची रुचिरानना ||

सर्वमङ्गलमध्यस्था सर्वमण्डलवासिनी |
अग्निरूपा अग्निवर्णा मण्डली अग्निरूपिणी ||

धुम्रार्चि रुष्मा ज्वलिनी ज्वालिनी विस्फुलिङ्गिनी |
सुश्रीः स्वरूपा भव्या च हव्यकव्यवहा तथा ||

कव्यस्था कव्यरूपा च कव्यदा कव्यरूपिणी |
पितुभुर्मातुरूपा च तत्स्था तत् स्थानरूपिणी ||

किङ्कराख्या कुलश्रेष्ठा कपटा कपटाकृतिः |
क्षीणाङ्गी कुलिङ्गाङ्गी च वज्राङ्गी वज्रसम्भवा ||

नृमुण्डस्रग्विनी सुश्रीः सुरूपा रूपवर्जिता |
शिवदुती दुतीमाता सिद्धिदा सिद्धिवल्लभा ||

अनिमा लघिमा प्राप्तिः प्रकाम्या महिमा तथा |
इषत्वा च वसित्वा च तथ कामावशायिता ||

इच्छासिद्धिरसिधा च वसित्वार्द्धनिवासिनी |
मत्स्यपाना मत्स्यहारा सर्वाशी मांसभक्षणा ||

साधका साधकप्राणा साधकप्राणदायिनी |
विनीता विनयप्रेम्ना अपि कीटपतङ्गिका ||

भुजङ्गभुषणा काली भुजङ्गक्रोडशायिनी |
शवतल्पगता नारी भैस्मी भमी कुशावती ||

कुशधा कुशलप्रेम्ना सुकुशा च कुशाकृतिः |
कुसन्ताना दीनवती दविता दविणीदवि ||

अदरिद्रा सुदरिद्रा तपोयुक्ता तपप्रिया |
इञ्चवृत्तिकरिः सिद्धिः सर्वमाना मनोरमा ||

वमना वमनप्रीता त्रिबीजबीजरूपिणी |
(प्. ५२) निर्विजा जनत जन्या जगज्जीवनरूपिणी ||

जीवात्मा परमात्मा च आत्म आत्मविवर्जिता |
अर्चिता प्रणता ध्याता ध्यानगम्या धनञ्जया ||

वैरिणी सारिणी मारी मारणा मरणप्रिया |
दुर्गमा दुर्गरूपा च दुर्गा दुर्गतिनाशिनी ||

राजपुत्री रजपत्नी राजमाता रजोवती |
भञ्जघङ्गभयाभाना भवना भवनप्रिया ||

भवानी भाविनी भव्या भव्यभावा भयापहा |
भवित्री भवरूपा च भवानी भवनाशिनी ||

मूर्तिमूर्तिमयी मृत्युर्मृत्युदा मूर्तिदा मतिः |
चौरप्रिया चौररुचिः चौरैर्नित्यं नमस्कृता ||

वाग्देवीवदना माया विकटाक्षा कटाक्षिका |
नारदी देवमाता च दानवेन्द्राप्रिया तनुः ||

जित्वरा जयमान्या च जयदा जयवाहना |
उच्चैःश्रवा हयानां हि मनुष्याणां नराधिपः ||

वासनाममृता सत्या धनानां धनसञ्चया |
धेनुनां नन्दिनी नाम वाद्यघण्टा प्रकीर्तिता ||

विपदा ब्राह्मणी नित्या अकारा अक्षरेतरे |
अकारे च ओकारे च स्त्रीङ्कारे च उकारके ||

औकारी च वर्णमाला पण्डिता पण्डितप्रिया |
इन्द्रियाणां मनश्चास्मि शास्त्राणामागमाकृतिः ||

आचाराणां भवेद्वारा वामदेवप्रियावलिः |
वामाङ्गवासिनी देवी अर्द्धनारी स्वरूपिणी ||

सृष्टिस्वरूपिणी आद्या परमाद्या पराजया |
अजया विजया बिम्बी विश्वाविस्वतनुर्विदः ||

विमुथा सुमुथ वेश्या वृक्षानाश्वथरूपिणी |
संसारसमया माया मायाशास्त्रप्रकीर्तिता ||

कुपटाकपटा कुप्या कुप्यपर्वतवासिनी |
कैलाशवासिनी कीला अवला च स्वरस्वती ||

कीलालपा (?) अपाल्पा च अजप्ता अर्घवत्सल |
औजडज्जडरूपा च सुजडा जडवर्जिता ||

अनेकनाम्नी एकनाम्नी सर्वनामविवर्जिता |
ज्योतिर्ब्रह्ममयी साक्षात् छन्दोब्रह्मस्वरूपिणी ||

सर्वसत्त्वक्षरकरी सर्वसत्त्वेषु संस्थिता |
वीणा वद्यवती वेश्या अर्चिश्च सुरुचिस्तथा ||

सुनीतिश्च कयाधुश्च हृतद्युतिस्ततः परा |
चाण्डाली वायसी वाला वान्याचरणभद्रिका ||

रसालमातृका वान्यः वनस्था वनगोचरा |
पृथिवी च तथा रीति त्रिपधा सामगायिनी ||

सामवेदरता सीमा सामवेदविनाशिनी |
कौटुम्बी च कटुम्बी च कुमनानयनानना ||

सुभद्रा कुन्तला दन्त्री श्रीः सल्लोकैश्चरा वहिः |
अभ्यन्तरा वहिस्था च नानामालाविधारिणी ||

यामिनी मासिका माता प्रमाता मातृकायतिः |
रसानाञ्च मधुस्वादुः शब्दानां प्रणवस्तथा ||

वर्णनां ब्राह्मणः साक्षात् धान्यानां शालिरुत्तमा |
शस्यानां शालिका नामा क्षेत्राणां काशिका तथा ||

ह्र्दानां सागरा गङ्गा रत्नानां काञ्चनं तथा |
नगानां मेरुरुद्दिष्टा पर्वतानां पितुः प्रिया ||

नदीनाञ्च भवेद्गङ्गा तीर्थे पुष्कररूपिणी |
पुलस्तस्यालयं प्रोक्तमाश्रमेषु च पार्वती ||

धन्यानाञ्च कुबेरश्च पतीनां पततात् पतिः |
(प्. ५२ब्) गतिर्गतिमताञ्चैव विनरेषु प्रमाष्टिका ||

सर्वाणी तमसी ज्ञेया वदनामृतरञ्जिका |
कर्पूरा मोदनी श्वासा ताम्बूलपूरितानना ||

रक्तवस्त्रपरिधाना रक्तवस्त्रोत्तरीयनी |
पात्तनी पात्तनी प्रेम्ना कोपकन्या प्रमोदनी ||

कालिः कालिप्रिया केलिः क्रीडाथेला च कुर्द्धिका |
चिठी कुठी प्रियकरी वेन्द्धटा कन्दनी तथा ||

जन्मभूमिः सुजन्मा च जन्मद्वारनिवासिली |
नाडीसन्धानरूपा च सर्वमांसप्रिया तथा ||

शृङ्गा राङ्गनिवासी च शृङ्गारभावभाविका |
चन्द्रिका चन्द्रकान्तिश्च ततश्चन्द्रकरी क्रिया || १००० ||

इदं सहस्रनामानि नारदेन च भाषितम् |
तदहं कथितं देवि दुर्गानामसहस्रकम् ||

श्लोकं वा पादमेकाम्बा यः पठेत् प्रातरेव हि |
स भवेत् पार्वती पुत्रः स्वयं नारदभाषितम् ||

वन्ध्या वा काकवन्ध्या वा मृतपत्या च योषिताम् |
पठनात् श्रवणाद्वापि भवेत् पुत्रः स्वयं शिवः ||

ब्रह्महत्या सुरापानं स्तेयं गुर्वङ्गनागमः |
सर्वं नश्यति देवेशि स्तवस्यास्य प्रसादतः ||

दिगम्बरो मुक्तवेशः श्मशानालयमागतः |
मासभक्तवलिं दत्वा भवेन्नित्यपरायणः ||

दग्धमीनं दग्धमांसं दग्धद्रव्यादिकञ्च यत् |
म्दयं मांसं सदा दद्यात् दग्धमीनसमन्वितम् ||

निवेद्य देव्यै तत्सर्वं जपेन्मन्त्रमनन्यधीः |
षट्सहस्रं निशाभागे तदा नृत्यपरायणः ||

आगत्य स्वगृहं तत्र गुरवे दक्षिणां दिशेत् |
ततस्तवं महादेवीं विधिनानेन देशिकः ||

पूजयेत् प्रातरेव प्राक् कुमार्याः सुरपूजकाः |
सुन्दर्याः सुकुमाराङ्गाः सर्गमुक्तिप्रदायिकाः ||

पूजयित्वा विधानेन तद्योनौ प्रजपेत् सुधीः |
नित्यं त्रिसन्ध्यं प्रजपेत् शतमष्टोत्तरं ततः ||

एवं यः कुरुते धीमान् षण्मासं तन्त्रसंयुतः |
भस्य साक्षात् भवेद्देवि दुर्गा दुर्गतिनाशिनी ||

गोरोचना कुङ्कुमेन यावकैश्चन्दनैस्तथा |
सिन्दुरकर्पूरमधुरैर्विलिखेत् तं ततः सुधीः ||

भूजे वा मस्तके धृत्वा वशयेदाखिलं जगत् |
गन्धपुष्पादिनाभार्च्य गीतवाद्यैः पुरःसरैः ||

देव्यः प्रीतिविशेषं यं कुर्यान्मननवाचनम् |
आखेटकमुपाख्यानं ततः कुर्याद्दिनत्रयम् ||

ब्राह्मणान् भोजयित्वा च नार्याश्चैव सुशोभनाम् |
तदा भवेन्महारक्ष्यां यावज्जिवनसंयुतम् ||

स भवेत् पार्वती पुत्रः सर्वसत्त्वपुरस्कृतः |
तं दृष्ट्वा साधकं देवि सिंहव्यघ्रादयश्च ये ||

ते सर्वे प्रपलायन्ते सिंहं दृष्ट्वा यथा मृगाः |
सिद्धे मनौ प्रकुर्वीत प्रयोगान् सुरपूजकान् ||

साध्यप्रामस्य आनीयमृत्तिकां किञ्चितुत्तमाम् |
तल्रिभागं विभक्त्याख पलद्वादशकं यथा ||

त्रिभागञ्च भवेन्नित्यं ग्रामान्तिकं खनेत् सुधीः |
तद्भागं विलिखेद् येन विधानं तत् शृणु प्रिये ||

करीषवालुकामृद्भिः पत्राश्वत्थसमाहिते |
(प्. ५३) स्वप्रमाणे खनेद्गर्त्ते गीतवाद्यपुरःसरैः ||

विमुखेन निखन्येत गृहमागत्य साधकः |
गीतवाद्यैर्महामायां बलिदानैः प्रपूजयेत् ||

तत्रात्रौजागरणं कुर्यात् मधुना सिञ्चयेत् सुधीः |
गृहाभ्यन्तरदेशे च खनेत्तां मृत्तिकां यतः ||

तदा भवेत् तथात्वञ्च सिद्धिः कुर्यादतन्त्रितः |
नैवेद्यं निक्षिपेद्देवैर्विधानेन सुसाधकम् ||

साधकान् भोजयित्वा च तोषयेत् सेवनादिभिः |
तदा भवेन्महप्रीतिर्देव्या सर्वार्थसिद्धये ||

क्रुद्धां दुष्टां तथाक्रान्तां केकरां शोकसंयुताम् |
चिन्तयेत् परया भक्त्य देवी षट्कर्मयोगतः ||

निशुम्भं वैरिणं ध्ययेदात्मनां पर्वतात्मजाम् |
मारयेदखिलान् शत्रून् हेमाद्रिसदृशानपि ||

यं यं कामयते कामं पठन् स्तोत्रमनुत्तमम् |
दुर्गापदप्रसादेन तं तमाप्नोति नित्यशः ||

स्वयम्भुकुसुमैः शुक्रैर्यवायावकसंयुतैः |
पूजयित्वा विधानेन लभेत् सिद्धिमनुत्तमाम् ||

मासिमसि यजेद्देवीं दुर्गां दुर्गतिनाशिनीम् |
मत्स्यैर्मांसैम्.गैर्गाभिः पूजयेत् पर्वतात्मजाम् ||

चन्दना गुरुकर्पुरविडङ्गवकुलानि च |
सर्वौषधिजले स्नात्वा पूजयेत् परदेवताम् ||

कुङ्कुमपद्मगुरुभिर्हेम्नैः नानागन्धसमन्वितैः |
शवाङ्गारेण च संपिष्य तथा मूलस्य दारुभिः ||

शोधयित्वा विधानेन मूलमन्त्रेण साधकः |
शतमष्टोत्तरञ्चैव तिलकं कुरुते सुधीः ||

तद्दृष्ट्वा तिलकं देवि भवेत् तस्य वशे जगत् |
भौमावास्यां निशिथे च श्मशाने च दिने दिने ||

दद्याद्वलिं महदेव्यै ध्यात्वा तां पर्वतात्मजाम् |
स भवेत् सम्पदामादिं महेशहैव चापरः ||

किमन्यैर्वहूना देवि सर्वसिद्धिर्लभेन्नरः |


इति विश्वसारतन्त्रे दुर्गानामसहस्रं समाप्तम् |


श्री ईश्वर उवाच |

शतनामं प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने |
षस्याः प्रसादमत्रेण दुर्गाप्रीतिर्भवेत् सदा ||

ओं सती साध्वी भवप्रीता भवानी भवमोचनी |
आद्या दुर्गा जया आर्या त्रिनेत्रा शूलधारिणी ||

पिणाकधारिणी चित्ता चण्डमुण्डमहातपा |
मनोबुद्धिरहङ्कारा चित्तरूपा चिताचितिः ||

सर्वमन्त्रमयी सत्या सत्यानन्दस्वरूपिणी |
अनन्त भाविनी भाव्या भव्या भवाभयापहा ||

आसुरी वेददाता च चिन्तावर्त्मप्रिया सदा |
सर्वविद्या दक्षकन्य दक्षयज्ञविनाशिनी ||

अपर्णानेकपर्णा च पाटला पाटलावती |
पट्टास्वरपयीधाना कलन्मञ्जीररञ्जिनी ||

अमेया विक्रमा क्रूरा सुन्दरि पुरसुन्दरी |
नवदुर्गा च मातङ्गी मतङ्गमुनिपूजिता ||

द्राक्षी माहेश्वरी चैन्द्रा कौमारी वैष्णवी तथा |
चामुण्डा चैव वाराही लक्ष्मीश्च पुरुषाकृतिः ||

विमलोत्कर्षिणी ज्ञाना क्रिया सत्या च बुद्धिदा |
बहूना बहूला प्रेम्ना सर्वा वाहनवाहना ||

निशुम्भशुम्भहननी महिषासुरमर्द्धिनी |
मधुकैटभहन्त्री च चण्डमुण्डविनाशिनी ||

सर्वासुरविनाशी च सर्वदा नरघातिनी |
सर्वशास्त्रमयी सत्या सर्वास्त्रधारिणी तथा ||

अरुणा अरुणी दृष्ट्वा सुर्याकान्तिर्दवापतिः |
तपनि तापनि धूम्रा मरीचि ज्वलनी रुची ||

सुषुम्ना भोगदा विश्वा वाधिनी धारिणी क्षमा |
नानाधातुमयी देवी नानाधात्वन्तराफला ||

अनेकशस्त्रहन्त च अनेकास्त्रविधारिणी |
कुमारी चैव कन्या च कौमारी युवतीमतिः ||

अप्रौढ चैव प्रौढा च वृद्धमाता वलप्रदा |
य इदं प्रपठेन्नित्यं दुर्गानामशताष्टकम् ||

नासाध्यं विद्यते तस्य त्रिषु लोकेषु पार्वति |
धनं धान्यं सुतं जायां हयं हस्तिनमेव च ||

चतुर्वर्गं तथा चान्ते लभेन्मुक्तिञ्च सात्वतिम् |
कुमारीं पूजयित्वा च ध्यात्वा देवीं सुरेश्वरीम् ||

पूजयेत् परया भक्त्या पठेन्नम शताष्टकम् |
तस्यसिद्धिर्भवेद् देवि सर्वैः सुरवरैरपि ||

राजानो दाशतां यान्ति राज्यश्रियमवाप्नुयात् |
गोरोचनालक्तकुङ्कुमेन सिन्दुरकर्पूरमधुत्रयेण ||

विलिख्य यन्त्रं विधिना विधिज्ञो भवेत् सदा धारयते पुरारिः |
भौमावास्यां निशाभागे चन्द्रे शतभिषागते ||

विलिख्य प्रपठन् स्तोत्रं स भवेत् सम्पदां पदम् |

इति विश्वसारतन्त्रे दुर्गानामशताष्टकं स्तोत्रं समाप्तम् ||


श्री पार्वत्युवाच |

देव देव महादेव सर्वज्ञ सुरपूजक |
गौरस्य शिवपुत्रस्य विधानं कथय प्रभो ||

तस्यास्तद्वचनं श्रुत्वा विहस्य जगदीश्वरः |
कथयामास तत्सर्वं विधानं सुरपूजकः ||

श्री ईश्वर उवाच |

साधु साधु वरारोहे गणेशस्य महात्मनः |
पूजनञ्च तथा यन्त्रं सर्वतन्त्रेषु गोपितम् ||

हरिद्रस्य गणेशस्य माहात्मां सुरदुर्लभम् |
देवैर्देवत्वविधयो गन्धैर्वैः सिद्धमात्मनः ||

पञ्चवक्त्रैर्महेशानि किं वक्तव्यं सुरेश्वरम् |
माहात्मां तन्त्रयन्त्रस्य स जानामि वरानने ||

सहस्रवदनैस्तस्य अनन्तो न गराट् स्वयम् |
कदाचिद्वक्तु कामः स्यान्माहात्मां सुरदुर्लभम् ||

ऋअषयः पितरो देवाः नागानागाः सुवासुराः |
जपन्ति नियतं मन्त्रं गणेशस्य महात्मनः ||

मन्त्रोद्धारमहं वक्ष्ये शृणुष्व कमलानने |
इन्द्रबीजं समुद्धृत्य निजबीजं समुद्धरेत् ||

चतुर्दशस्वरेणाच्यो बिन्दुखण्डस्त्वलङ्कृतम् |
एकाक्षरी महाविद्या कथिता पद्मयोनिना ||

(प्. ५४) चतुर्वर्गप्रदा साक्षात् महापातकनाशिनी |
नाशिष्याय च क्रूराय खलायामित्रदर्शिने ||

न दर्शयेन्न श्रोवयेत् यदीच्छदात्मनो हितम् |
काक्षरसमा नास्ति विद्या त्रिभवनप्रिये ||

अथ ध्यानं प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने |
नवरत्नमयं द्वीपं अविदित्वा रसाम्बुधौ ||

तद्वीचिधौतपर्याङ्के मन्दमारुतसेवितम् |
मन्दरपारिजाताख्या कल्पवृक्षलताकुलम् ||

उद्धृत्य रत्नच्छायाभिररुणीकृतभूषणम् |
तस्य मध्ये पारिजातं नवरत्नमयं स्मरेत् ||

सुरभिः सेवितं सद्भिरनिशं प्रीतिवर्द्धनैः |
तस्याधस्तन्मनीपीठे रचिता मातृकाम्बुजे ||

षष्ठौ नास्तस्तिकोणस्थं साष्टपत्रं त्रिबिम्बयुक् |
अर्द्धचन्द्र प्रतीकाशं सविञ्जल्कसमन्वितम् ||

नानास्त्रसंयुते मन्त्रे महागणपतिं स्मरेत् |
हस्तीन्द्राननमिन्दुचुडमरुणच्छायं त्रिनेत्रं रसदाश्लिष्टं प्रियया 
सपद्मकरषा स्वाक्षस्थया सन्ततम् |

बीजायुगदिक्षुकर्मिकरुचा * * विषाणरत्नकलसान् हस्तैर्वहन्तं भजे |

गण्डपाणी गलद्दानमानसोत्तानमानसान् |
द्विवेफान् कर्ण * (?)लाभ्यां वारयन्तं मुहूर्मुहूः ||

कराग्रधृतमाणिक्यकुम्भवक्त्रविनिसुतैः |
रत्नच्छायं प्रणयन्तं साधकान् मदविह्वलम् ||

माणिक्यमुटांशेषु रत्नाभरणभुषिताम् |
ध्यत्वाअ तं प्रजपेद् देवं गणेशं शिवनन्दनम् ||

चतुर्लक्षं पुरश्चर्यं जपेच्च नियतं शुचिः |
करस्थाः सिद्धयः सर्वा भवन्ति कमलानने ||

श्रीपार्वत्युवाच |

वर्णस्य देवतादेव कथयामास तत्त्वतः |
छन्दश्चैव ऋषिश्चैव लोकनाथ जगद्गुरो ||

श्री ईश्वर उवाच |

आद्यः सुराधिपश्चैव देव देवः सदाशिवः |
गकारस्य महेशानि देवता परिकीर्तिता ||

अर्द्धचन्द्रस्य देवेशि देवतागणनायकः |
शकारस्य भवेदिन्द्रः सर्वकामफलप्रदः ||

आद्या शक्तिर्महामाया ऊकारस्य प्रकीर्तिता |
महादेवस्य मन्त्रस्य ऋषिवादीवरानने ||

पूर्ववन्न्यासवर्गञ्च पूर्ववत् पूजनं प्रिये |
कवचं कथितं देवि सर्वं तदादिषामले ||

अत्रैव कथ्यते सर्वं तत् शृणुष्व वरानने |


श्री ईश्वर उवाच |


शृणु वक्ष्यामि कवचं सर्वसिद्धिकरं प्रिये |
पठित्वा धारयित्वा च मुच्यते सर्वसङ्कटात् ||

अज्ञात्वा कवचं देवि गणेशस्य यदा जपेत् |
सिद्धिर्न जायात् तस्य कल्पकोटिशतैरपि ||

ओं आमेदः पातु शिरसि प्रमेदश्च शिखोपरि |
सन्मोदोरुयुगे पातु क्रमध्ये च गणाधिपः ||

गणक्रीडश्चक्षुयुग्मे नासायं गणनायकः |
गणक्रीडान्वितः पातु शिर *इ(?) प्रमेदः वाहूयुग्मं सदा मम ||

विश्वकर्ता च उदरे विश्वहर्ता तथोदरे |
गजवक्त्रः कटीदशे एकदन्तो नितम्बके ||

लम्बोदरः सदा पातु गुह्यदेशे सदा मम |
(प्. ५४) व्यालयज्ञोपवीतिर्मां पातु पादयुगे सदा ||

जापकः सर्वदा पातु जानुयुग्मे गणाधिपः |
हारिद्रः सर्वदा पातु सर्वाङ्गगणनायकः ||

य इदं प्रपठेन्नित्यं गणेशस्य महेश्वरि |
कवचं सर्वसिद्धाख्यं सर्वविघ्नविनायकम् ||

सर्वसिद्धिकरं साक्षात् सर्वपापविमोचनम् |
सर्वसम्पत्प्रदं साक्षात् सर्वशत्रुक्षयङ्करम् ||

ग्रहपीडा ज्वरारोगा ये चान्ये गुल्मजादयः |
पठनात् श्रवणच्चैव नाशमायान्ति ततक्षणात् ||

धनधान्यकरं देवि कवचं सुरपूजकम् |
समो नास्ति महेशानि त्रैलोक्ये कवचस्य तु ||

हारिद्रस्य महेशानि कवचस्य तु भुतले |
किमन्यैरसदालापेर्यत्रायुर्व्ययतामियात् ||


इति विश्वसारतन्त्रे हारिद्रगणेशस्य कवचं समप्तम् ||


मन्त्रं वहूविधं देवि कथितं पद्मयोनिना |
लक्ष्म्याद्यां वा कामाद्यां वा मायाद्यां वा जपेत् सुधीः ||

लज्वाद्यां वा वधु * * बीजाद्यां वा जपेत् सदा |
ओंकाराद्यां महाविद्यां निजबीजादिकन्तथा ||

गगणं विधुयुक् कृत्वा मध्यमान्भरलोपयेत् |
निजबीजं महेशानि कथितं पद्मयोनिना ||

द्व्यक्षरी सा महविद्या त्र्यक्षरी अस्त्रसंयुता |
चतुर्वर्गप्रदा साक्षात् महापातकनाशिनी ||

वाग्भवाद्यां जपेद्विद्यां पाण्डित्ये च सदा सुधीः |

अथ दुर्गामहं वक्ष्ये शृणुष्व कमलनने |
विविधा सा महाविद्या महाकालमता प्रिये ||

लक्ष्म्याद्या वाग्भवाद्यां वा कामाद्या कामदायिनी |
लज्वाद्यां वा नहाद्यां वा कूर्चाद्यां वा जपेत् सदा ||

वधुबीजादिकं वापि जपेद्विद्या विशालधीः |
षोडशव्यञ्जनं देवि वामाक्षिवह्निसंयुतम् ||

इन्दुबिन्दुसमारूढां लज्जाबीजमिदं स्मृतम् |
देवी बीजादिकं वापि प्रजपेज्जपसिद्धये ||

इन्दुबिन्दुसमारूढमनुस्वरसमन्वितम् |
देवी बीजमिदं प्रोक्तं ब्रह्मणा भाषितं पुरा ||

फडन्ता त्र्यक्षरी विद्या सर्वतन्त्रेषु गोपिता |
वह्निजायावधिः प्रोक्ता विद्या चैव त्रिवर्णिका ||

भोग्येन लभते विद्यां सर्वसम्पत् प्रदायनी |
नातः परतरा विद्या तीर्थं नातः परात्परम् ||

विद्याचुडामणिं देवि कथितं पद्मयोनिना |
कश्यपः काहलिश्चैव शिवानन्दोऽथ गौतमः ||

च्यवनः शुक्रशुक्रौ च तथैव पुलहः क्रतुः |
वशिष्ठश्चैव दुर्वासा शान्तनुः सगरः कृपः ||

सर्वे शाक्ता महात्मानः सर्वाचारपरायणाः |
ते शैवा वैष्णवान्ते स्युस्ते सर्वे शिवपूजकाः ||

त एव शिवरूपेण विचरन्ती महीतले |
तेषां मम न देवेशि न कुत्रापि महीतले ||

(प्. ५५) देवकूटात्मिका विद्या कथिता पद्मयोनिना |
यथा चारे यथाकाले यथास्थाने यथाविधि ||


इति विश्वसारतन्त्रे श्रीदुर्गाविधाने पञ्चमः पटलः |


अथ वक्ष्ये महेशानि विद्या सर्वफलप्रदा |
चतुर्वर्ग प्रदा साक्षात् महापातकनाशिनी ||

सर्वसिद्धिप्रदा नित्या सर्वपापक्ष्या तथा |
सर्वमङ्गलनित्या तु भक्तिमुक्तिप्रदायिनी ||

गुह्यकाली महाविद्या त्रैलोकेऽपि च दुर्लभा |
देवकूटात्मिका विद्या सर्वतन्त्रेषु गोपिता ||

मन्त्रोद्धारमहं वक्ष्ये शृणुष्व कमलानने |
इन्द्रादिरूढं वर्गाद्यां रतिबिन्दुसमन्वितम् ||

विगुणञ्च तदा कृत्वा ईशानञ्च समुद्धरेत् |
वामाक्षिवह्निसंयुक्तम् नादबिन्दुसमन्वितम् ||

लज्जाद्वयमिदं प्रोक्तं सर्वविद्यावसानुगम् |
तदा गुह्यकालिकेति अथवा दक्षिणे वदेत् ||

सप्तबीजं पुनः पूर्वं क्रमेण चिन्तयेद्धिया |
वहिन्जायावधिप्रोक्ता विद्या त्रैलोक्यमोहिनी ||

नातः परतरा विद्या तीर्थं नातः परं वरम् |
ते धन्याः कृतपुण्यास्ते ते सर्वे शिवपूजकाः ||

ते सर्वे वैष्णवाः शास्त्रवेत्ता च बोधनायकाः |
तेषां समानं देवेशि त्रैलोक्ये नैव विद्यते ||

तथा च श्रुतिः ||

यदा गुह्यकालिकायाः कामराजं वा कूर्चं वा सम्बोधनपदं वा वेत्ति 
सर्वदा सर्वकालेषु सर्वहत्यां तरति सर्वमृत्युं तरति सर्वशास्त्रं वेत्ति 
धनिनो भवन्ति अन्तेदेवलोकं गच्छति |

देव्याश्चरणप्रसादः स्वदेहदेवीं पश्यति असाध्यं साधयति |
किमन्यद् वहूना देवि सर्वसिद्धिमुपालभेत् ||

अस्यापि सदृशी विद्या त्रैलोक्येऽपि च दुर्लभः |

अत्र कूर्चं शक्तिस्वाहा च शक्तिः |

अथवा कूर्चवाजे द्वे स्वाहा च शक्तिः |
सर्ववर्णात्मिका देवी चित्स्वरूपा च निर्मला |
अविकारा आनन्दरूपा प्राणान्ते वा स्वगोत्रे शठाय मित्राय प्रकाशानाह 
इति श्रुतौ |

कामराजत्रयाणां शक्तिस्त्रैलोक्यमोहनः |
कूर्चद्वयस्य शक्तिमूलप्रकृती नित्या ज्वालाद्यस्य शक्तीत्रिभुवनेश्वरी |
आद्या गुह्याया दक्षिणां वा शब्दस्य शक्तिर्दाक्षणा मुर्ति ऋषिः 
पुनर्बीजानां तथैव स्वाहा |

शब्दस्य शक्तिकालका कल्मषनाशिनी |
दक्षिणे पदं वा गुह्यपदं वा कीलकं गकारे तु महादेवी 
देवतागणनायकः |

उकारे च महादेवी हकारे च सदाशिवः |
एकारे ईश्वरी देवी एवं वर्णस्य देवता ||

विविधा सा महाविद्या कथिता पद्मयोनिना |
तत् शृणुष्व महेशानि यदुक्तं ब्रह्मवादिभिः ||

कामराजं तथा कुर्चं तदन्ते भूवनेश्वरी |
गुह्य च कालिका देवी तथा बीजतृतीयकम् ||

(प्. ५५ब्) स्वाहान्ता कथिता विद्या सर्वविद्यास्वनुत्तमा |
द्वौ द्वौ बीजानि तदुद्धृत्य तदा सम्बोधने वदेत् ||

पुनस्तथैव षड्बीजं तदन्ते वह्निसुन्दरी |
विंशद्वर्णात्मिका विद्या त्रिकोण (?) वाप्रकीर्तिता ||

कामराजं तदा ब्रूयात् कवचं भुवनेश्वरी |
सम्बोधनं तदा ब्रूयात् स्वाहान्तेत्यः परा स्मृता ||

एकादशाक्षरी विद्या दशवर्णात्मिका भवेत् |
एकाक्षरी कामराजं त्र्यक्षरी च त्रिबीजिका ||

षड्क्षरी षड्बीजानि स्वाहान्ताष्टाक्षरी स्मृता |
द्वाक्षरी कामबीजञ्च फडन्ता त्र्यक्षरीमता ||

बीजत्रयं तदास्त्रञ्च कथिता चतुराक्षरी |
बीजानि निर्गुणीकृत्य त्यक्त्वा सम्बोधनं पदं ||

स्वाहान्त कथिता विद्या सर्वतन्त्रेषु गोपिता |
एषा तु षोडशी विद्या चतुर्वर्गफलप्रदा ||

भक्तिमुक्तिप्रदा विद्या सर्वलोकवशङ्करी |
सर्वशत्रुक्षयकरी कल्पवृक्षस्वरूपका ||

भाग्येन लभते विद्यां सर्वत्रैव सुदुर्लभा |
पराशरो वशिष्ठश्च मैत्ररः कश्यपस्तथा ||

उतसक्ः काशीराजः तथा अश्वपतिः प्रिये |
पुलस्त्यः पुल्हश्चैव क्रतुः कात्यायनस्तथा ||

बोधायनः शङ्खधरः स्तु ण्डश्चैव वरनने |
काश्यपिर्गरुडः श्वेतः केतकी काहलस्तथा ||

जातनिश्चासुरिश्चैव हरिर्वामनरूपधृक् |
सहस्रपादहिर्ब्रध्नभरद्वाजश्च भास्करः ||

विशालाक्षः सुरानन्दो द्वादशात्मा दिवाकरः |
एते स्युः सेवका देवि गुह्यकाल्यास्तु षोडशी ||

षोडशी दुर्लभा विद्या सर्वतन्त्रेषु गोपिता |
दक्षिणे पदमाभाष्य भवेत् पञ्च दशाक्षरी ||

षोडशी गोपिता विद्या तत्रापि तद्गुरुः प्रिये |
विधानं तत्र सुलभं नैव कुत्रापि पार्वति ||

कामराजद्वयं भ्यक्त्या भवेद्विद्या चतुर्दशी |
सप्तबीजं पुरा प्रोक्तं गुह्ये च कालिके पुनः ||

स्वाहान्ता कथिता विद्या सर्वतन्त्रेषु गोपिता |
कामराजं परित्यज्य अथवा षोडशाक्षरी ||

एवं वहूविधा विद्या तन्त्रे तन्त्रे प्रकीर्तिता |

अथ वक्ष्ये महाविद्यां सर्वतन्त्रेषु गोपिताम् |
भृण्डरामेण या प्रोक्ता तत् शृणुष्व वरानने ||

कामबीजं समुद्धृत्य सम्बुद्धन्तपदद्वयम् |
पुनः कामं तदन्ते च दद्यात् कुर्चञ्च सुन्दरीम् ||

एषा नवाक्षरी विद्या गुह्यशब्दसमन्विता |
दक्षिणे पदमाभाष्य भवेद्विद्या दशाक्षरी ||

एवं वहूविधा विद्या तन्त्रे तन्त्रेषु दुर्लभा |
लक्षधा विद्यते विद्या महाकालेन भाषिता ||

पूर्ववन्न्यासवर्गञ्च पूर्ववत् पूजयेत् शिवाम् |
पूर्ववत् प्रजपेद्विद्यां सर्वं पूर्ववदेवहि ||

वलिदानं तथा यन्त्रं पूर्ववत् परिकल्पयेत् |
शतापराधे वनितां पूष्पेणैव न ताडरेत् ||

कुत्सितां वा सुवेशं वा कुमारीं युवतीं तथा |
न निन्देन्मनसा वाचा नमस्कृत्य विसर्जयेत् ||

(प्. ५६) भद्रकाल्यादयो विद्य कल्पन्ते शृणु पार्वति |
कामराजादिकं बीजं सर्वं पूर्वापरे यजेत् ||

भद्रकालीं तथा ङेन्तां बीजमध्ये नियोजयेत् |
स्वाहान्ता कथिता विद्या विंशद् वर्णात्मिका प्रिये ||

चतुर्वर्गप्रदा देवी भद्रकाली शुभानना |
शतधा विद्याते विद्या तन्त्रे तन्त्रे विशेषतः ||

सप्तबीजं समुद्धृत्य श्मशानकालिकां ततः |
पूर्वबीजक्रमेणैव स्वाहान्ता सर्वसम्मता ||

विंशत्येकाधिका विद्या भद्रकाल्याः प्रकीर्तिता |
बीजानि उद्धरेत् पूर्वे महाकालिपदं पुनः ||

तदन्ते सप्तबीजानि स्वाहान्ता सर्वसम्मता |
विंशद्वर्णा महाविद्या भद्रकाल्याः प्रकीर्तिता ||

तासां ध्यानमहं वक्ष्ये शृणुष्व कमलानने |
महामेघप्रभां रक्तां कृष्णवस्त्रपिधायिनीम् ||

लसज्जिह्वां घोरदंष्ट्रां कोटराक्षीं लसन्मुखीम् |
नागहारवलोपेतां चन्द्रार्द्धकृतशेखराम् ||

द्यां लिऽऽखन्तीं जटामेकां लेलिहानां शवं स्वरम् |
नागयज्ञोपवीताङ्गी नागशयया निशेदुषीम् ||

पश्चाच्चैव नृमुण्डेन वनमालां महोदवीम् |
सहस्रफलसंयुक्तमनन्तशिरसोपरि ||

चतुर्दिक्षु नागफणावेष्टितां गुह्यकालिकाम् |
अशी वषैर्नागफणैः कङ्कण द्वितीयं विदुः ||

अनन्तनागराजेन दक्षिण करमण्डिताम् |
वामे शवसुरूपान्तं कल्पितं शवरूपकम् ||

द्विभुजां चिन्तयेद्देवीं नागयज्ञोपवीतिनीम् |
नवरत्नैः समवद्धकुण्डले श्रुतिमण्डिते ||

प्रसन्नवदनऽम् सौम्यां सर्वरत्नविभूषिताम् |
नारदाद्यैर्मुनिगणैः सेवितां शिवगेहिनीम् ||

तट्टहासां महाभीमां साधकाभीष्टदायिनीम् |
एवं ध्यात्वा यजेद्देवीं कालीं कल्मषनाशिनीम् ||

अथवा चिन्तयेद्देवीं गुह्यकालीं महोदयम् |
चतुर्भुजां महाकालीं शवकुण्डलधारिणीम् ||

घोरदंष्ट्रां करालस्यां महामेघघनच्छविम् |
मुण्डमालं कपालञ्च सुतीक्ष्णकर्तृकांपुनः ||

नागवर्गञ्च हस्ते देवे सव्ये दक्षिणयोगतः |
सहस्रफणसंयुक्तमनन्तगणभूषिताम् ||

शिवाविकृतशब्देन सामवेदप्रगायतीम् |
सृक्कद्वयग्लद्रक्ताधाराविस्फुरिताननाम् ||

लेलिहानां शवं साक्षात् प्रत्यालीढपदस्थिताम् |
दिगम्बरीं महाभीमां नानावाल्यैश्च सेविताम् ||

शवानां करसङ्घातैः कृतकाञ्चीं हसन्मुखीम् |
शवरूपमहादेवहृदयपरिसंस्थितम् ||

विकसद्रत्नवर्ष्यैश्च साधकार्थप्रपूरिणीम् |
एवं वा चिन्तयेद्देवीं गुह्यकालीं महेश्वरीम् ||

देवकूटात्मिका विद्या सर्वतन्त्रसमन्विताः |
ध्यानभेदे भवेद्विद्या जीवकूटात्मिका प्रिये ||

अथवा चिन्तयेत् कालीं महाकालमतां प्रिये |
महामेघप्रभां श्यामां रक्तवस्त्रपिधायिनीम् ||

ललज्जिह्वां करालास्यां घोरदंष्ट्रं भयानकाम् |
शवकुण्डलयुग्मेन भूषितां सुमनोहराम् ||

सर्वलावण्यवसतीं सृक्कद्वयगणर्ककम् |
(प्. ५६ब्) शवानां करसङ्घातैः कृतकाञ्चीं हसन्मुखीम् ||

शवरूप्महदेवहृदयोपरिसंस्थिताम् |
अभयञ्च वरदञ्चैव खड्गं मुण्डं सुशोभनम् ||

सहस्रफणसंयुक्तैर्नानानागैर्विभूषिताम् |
शवरूपमहादेव कल्पिता शवरूपकम् ||

अनन्तनागराजेन दक्षिणं करमण्डितम् |
नानादेवैश्च गन्धर्वैर्नानातालसमन्वितैः ||

नानानागसमायुक्तैः सेवितां सुमनोहराम् |
एवं संचिन्तयेद्देवीं कुरुकुल्लादिसंयुताम् ||

पूजयेत् परया भक्त्या गुह्यकालीं महोदयाम् ||

अथ यन्त्रं प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने |
त्रिकोणं विन्यसेत् पूर्वं षट्कोणपरिमण्डितम् ||

नवकोणं पुनस्तत्र तत्रापि पूजयेत् शिवाम् |
अथवा पूजयेत् यन्त्रे तत् शृणुष्व नगात्मजे ||

त्रिकोणञ्चैव षट्कोणं नवकोणं मनोहरम् |
त्रिविम्बं साष्टपत्रञ्च सकिञ्जस्कंसमन्वितम् ||

भूपुरत्रितयारूढं योनिमण्डलमण्डितम् |
त्रिपञ्चारमिदं चक्रं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

त्रिकोणञ्चैव षट्कोणं नवकोणं ततः परम् |
त्रिविधं साष्टपत्रञ्च भूपूरत्रितयान्वितान् ||

पूजयेत् परया भक्त्या तन्मध्ये भवसुन्दरीम् |
त्रिपञ्चारे पीठे जननि सततं विधियुत महात्मानः सर्वे सततमहता 
सिद्धिकविता |
विनिर्द्धूता जिह्वासकलवाधनिहता न तेषां संख्यानां विभवमति जयति 
चिरम् ||

अथ देव्याश्च पूजासु शक्तयः परिकीर्तिताः |
कालीं कपालिनीं कुल्लां विप्रचित्तां विरोधिनीम् ||

उग्रामुग्रप्रभाञ्चैव षट्कोणे परिचिन्तयेत् |
दीप्तां घनां प्रदीप्ताञ्च मात्रां मुद्रां मितां पुनः ||

नीलां नीलघनां घोरां अट्टहासां करालिनीम् |
अमिताञ्च मितां मुद्रां सुघोरां पूजयेत् क्रमात् ||

ब्राह्म्यादिमातरः पूज्या पत्रेषु च ततः परम् |
भूपुरे लोकपालाः स्युस्तदस्त्राणि च तद्वहिः ||

भूपुरे च चतुष्कोणे पूजयेत् क्रमतः सुधीः |
विष्णुं शिवं तथा सुर्यं गणेशं पूजयेत् क्रमात् ||

महाविद्या विधानेन पञ्चदेवक्रमं विदुः |
एवं यः पूजयेद्विद्वान् तस्य सिद्धिरदुरतः ||

मूलमन्त्रेण सर्वत्र पाद्यमर्घ्यं निवेदयेत् |
पूजयेत् परया भक्त्या गुह्याकालीं विधानतः ||

सदाशिवं वदेत् ङेन्तं महाप्रेतपदं पुनः |
गुह्यकाल्यासनं गुह्यकाली तथा तथा ङितः ||

गृह्न गृह्न पदद्वन्द्वं मम शत्रून् वदेत् ततः |
नाशय द्वितयं ब्रूयत् खादय द्वितयं वदेत् ||

तुरु तुरु पदद्वन्द्वं तत् स्फुरस्फुरेति च |
च | छिन्दि छिन्दि पदद्वन्द्वं सिद्धिं देहि पदद्वयम् ||

कवचद्वितयं ब्रूयात् तदन्ते वह्निसुन्दरी |
पञ्चाशद्वितया रूढो वलिधाने निवेदयेत् ||

गायत्रीं प्रजपेत् काल्या गुह्यशब्दसमन्विताम् |
कामराजं समुद्धृत्य मन्त्रराजं तथाङितम् ||

(प्. ५७) विद्महे तत्रानन्तरे तु उद्धरेद् यत्नपूर्वकम् |
विद्ये पुण्ये समाभाष्य धीमहि तदनन्तरम् ||

ताम्रापदं समाभाष्य तदा देवी प्रचोदयात् |
गुह्यकाल्यास्तथा काल्या गायत्री कथिता प्रिये ||

नात्र सिद्धददापेक्षा च न च मित्रादिदुषणम् |
न वित्तव्ययवाहूल्यं कथितं पद्मयोनिना ||

यथाकाले यथास्थाने यथचारं यजेत् शिवाम् |
गुरुं सन्तोष्य यत्नेन जपेद्विद्यामनन्यधीः ||

गुरुसन्तोषतः सर्वं फलभाग् भववति ध्रुवम् |
गुरोराज्ञामनादृत्य विद्यां प्राप्य जपेन्नरः ||

सिद्धिर्न जायते तस्य कल्पकोटिशतैरपि |

शाकैः सूपैश्च पूपैर्वहूलघनघृतैर्मद्यमांसैश्च दुग्धैः 
चोष्यैश्चर्व्यश्च लेह्यैः सुवहूवहूगलच्छोलितैः शिक्यमांसैः |

ग्राहैः कूर्मैश्च गोभिद्दला शिवशरासुकैश्छागमेषैः 
शल्ल्यैर्गोधाविडालैर्नवपशुपशुभिर्मत्स्यमांसैश्च दग्धैः |

मार्ग्यैर्मेधैः परममसृतं पत्रपुष्पैश्च पिष्टैः शाल्यैन्नः पूजयेत् 
तां सकलसुरवधुपूजितां तां नमामि ||

गृञ्जैः शक्तिसमाप्ता जननि जनमभुः पूजयित्वा विधानै रात्रौ चाह्रि 
शुचिरशुचिभिर्वैजयन्त्यं जयन्ताम् |

एवं संपूज्य तां देवीं गुह्यकालीं महोदयाम् |
स्तवेनानेन संस्तुत्य साधयेत् सिद्धिमुत्तमाम् ||

अतः काल्यां स्तवं वक्ष्ये शृणुष्व कमलानने |
यत् प्रसादान्महात्मानः सर्वसिद्धिमवाप्नुयुः ||


शिव उवाच |


ओंकाल्यानीना महातेजा लोकधात्री महायशा |
सरस्वती महालक्ष्मीः प्रजाश्रीबुद्धिवर्द्धिनी ||

धृतिदा पुष्टिदा स्वाहा कालीं कालीकामरूपिणी |
सर्वसत्त्वहिते युक्ता संग्रामे तारिणी जया ||

इन्द्वती शङ्खिनी पुर्णा विद्या राज्ञी प्रियप्रदा |
चन्द्रानना महागौरी कूजिता पितवासवा ||

महामाया महालोका महावलपराक्रमा |
महारौद्री महाचण्डा दुष्टदानवघातिनी ||

प्रशान्ता शान्तरूपा च विजया च वलप्रदा ||

विद्युन्माली गदी खड्गी चक्री चापोदातायुधा |
जृम्भिनी स्तम्भिनी बाला कालरात्री निऽसाचरी ||

यक्षिणी मोहिनी कृष्णा प्रशान्ता शान्तरूपिणी |
ब्रह्माणी वेदमाता च तुहिनाचलवासिनी ||

मङ्गला शाङ्करी सौम्या जातवेदा मनोभवा |
करालिनी महावेगा साध्या सत्यपराक्रमा ||

कान्तरी द्रविणी रक्ता नष्टशत्वविनाशिनी |
वरदा शशिनी शास्त्रस्वरूपा मिविक्रमा ||

शवरी योगिनी सिद्धा चाण्डाली चामृता ध्रुवा |
पूण्या धन्या महाप्रीतिः प्रीतिदा प्रेमविह्वला ||

कृतान्तवासिनी भीमा उग्रा उग्रमहातपा |
जगदेकहितायुक्ता शरण्या भक्तवत्सला ||

वागीश्वरी शिवा सूक्ष्मा सर्वा नित्या नगात्मजा |
सर्वार्थसाधनी भद्रा गोष्ठी धात्री धनप्रदा ||

(प्. ५७ब्) अभया गौतमी श्रेष्ठा निशीखे च श्रीः सर्वार्थकामुगा |
अभया गौतमी श्रेष्ठा निशीथे च श्रीः सर्वार्थकामुगा ||

तारानामगुणा सर्वा सर्वाशा परिपूजिता |
अष्टोत्तरशतं नाम कीर्तितं हितकाम्यया ||

रहस्यमद्भुतं गुह्यं देवानामपि दुर्लभम् |
प्रातःकाले निशीथे च रात्रौ वा परमेश्वरी ||

यः पठेत् पाठयेद्वपि षण्मासं प्रत्यहं प्रिये |
तस्य सर्वार्हसिद्धिः स्यात् यद्यन्मनसिवर्तते ||

अष्टोत्तरशतं नाम कीर्तनं हितकाम्यया |
सौभग्यकरणं जन्तोः सर्वपापविनाशनम् ||

सर्वव्याधिप्रशमनं सर्वकाले सुखावहम् |
त्रिकालं यः पठेद्धीमान् शुचिर्भूत्वा समाहितः ||

सोःअचिरेऽनैव कालेन राज्यश्रियमवाप्नुयात् |
दुःखितोऽपि सुखी नित्यं दरिद्रो धनवान् भवेत् ||

यतो भवेत् महाप्राज्ञो मेधावी नात्र संशयः |
वन्धनान्मुच्यते वद्धो व्यावहारे जयी भवेत् ||

स एव दासतां यान्ति शृङ्गिणश्चापि दंस्ट्रीणः |
संग्रामे सङ्कटे दुर्गे नाभयं स्यात् समङ्गले ||

स्मृत्वैतानि च नामानि सर्वपापं व्यपोहति |
यस्त्विमां प्रातरुत्थाय मानवः कीर्तियिष्यति ||

स दीर्घायुरायुष्मान् स श्रिया च न मुच्यते |
देवा यक्षास्तथा नागा गन्धर्व्याः कटपूतना ||

भूतप्रेतपिशाचाश्च मातरो देवमातरः |

(अत्र पतितम् |)

नितम्बे कालिका पतु कालिका कालनशिनी |
क्लीं पातु कण्ठदेशे च पार्श्वे क्ली/ सर्वदावतु ||

वामपार्श्वे सदा पातु क्ली/कारी सर्व्कामदा |
स्तनयुग्मे सदापातु हू/कारी सर्वसिद्धिदा ||

हुङ्कारी सर्वदा पातु स्कन्ददेशे महेश्वरी |

द्रीऊं पातु नाभौ गुह्ये च सर्वशक्तिषु संस्थिता |
स्वाहा मां पातु सर्वत्र हस्तयोर्वाहूपादयोः ||

सर्वाङ्गे पातु मां देवीं गुह्यकाली महोदया |
पातु मां सर्वदा काली कपाली सर्वदावतु ||

राजद्वारे शङ्कटे च श्मशाने सर्वदावतु |
सर्वदा पातु मां देवी दुर्गा सर्वसमृद्धिदा ||

कुरुकुल्ला सदा पातु आसने सर्वकामदा |
विप्रचित्ता सदा पातु चिताङ्गसर्वसिद्धये ||

विरोधिनी सदा पातु मां सर्वसिद्धिदा |
पर्वतेमां सदा पातु उग्रा देवी महोदया ||

नद्यां पातु देवेशी मां माया उग्रप्रभा सदा |
राजद्वारे सदा पातु दीप्ता दीप्तस्वरूपिणी ||

लीला मां सर्वदा पातु श्मशाने सर्वसिद्धये |
सुदीप्ता सर्वदा पातु गमने विघ्ननाशिनी ||

अदीप्ता सर्वदा पातु शयने शत्रुनाशिनी |
विदीप्ता सर्वदा पातु भोजने सर्वसिद्धिदा ||

सदा नीला घना पातु कारागारे शिवप्रिया |
लीला मां सर्वदा पातु प्रमत्त्य स्थानयोगतः ||

मात्रा मां सर्वदा पातु योषितां सङ्गयोगतः |
प्रमात्रा सर्वदा पातु देव्याः पार्श्वे समाश्रया ||

मातरः सर्वदा पान्तु सुभूषण भुषणा |
(प्. ५८) महामेघप्रभा पातु उत्तरे सर्वसिद्धिदा ||

रक्तवर्णा सदा पातु पश्चिमे वरुणालये |
हसन्मुखी महामाया वायव्यां परिरक्षतु ||

नागहारलतापेता ऐशान्यां हरसुन्दरी |
चन्द्रार्ध धारिणी पातु * * ऊर्द्धनिवासिनी ||

सदा एकजटा पातु स्वर्गे मर्त्ये रसातले |
लेलिहाना सदा पातु श्मशाने शत्रुनाशिनी ||

शवकाञ्चीधरा पातु प्रेतस्थाने हरप्रिया |
मुण्डमालाधरा पातु पातु सर्वत्र सर्वदा ||

ततो नागफणा मूर्ध्ना पातु मां शम्भुसुन्दरी |
शवपुत्रधरा पातु नागहस्ता सदावतु ||

शवपृष्टस्थिता पातु देवी गुह्यादिकालिका |
ततः शवसुता पातु सर्वत्र सर्वसम्पदा ||

त्रिनेत्रा सततं पातु कारागारे शिव प्रिया |
सृक्कवधः गलद्रक्ता शङ्कटे सर्वदावतु ||

अट्टहासा महामाया दुर्गे मां सर्वदावतु |
महामाया महेशानि श्मशाने सर्वदावतु ||

श्मशानस्था महामाया संग्रामे सर्वदावतु |
श्मशाने प्रान्तरे घोरे दुर्गे निगडवन्धने ||

सङ्कटे गिरिदुर्गे च नद्यादितीरसंयुते |
कारागारे प्रान्तरे च स्वर्गे मर्त्ये रसातले ||

विवादे शत्रुमध्ये च सभायां वाग्वाये सदा |
शत्रुमध्ये तथा नौषु सदा मां कालिकावतु ||

स्वर्गे मां पातु देवेशि ब्रह्माणी ब्रह्मदायिनी |
माहेश्वरी सदा पातु पृथिव्यां पर्वतात्मजा ||

यौवने सततं पातु कौमारी रूपधारिणी |
व्यवहारे सदा पातु वैष्णवी विष्णुवल्लभा ||

जनमध्ये सदा पातु जयदा जयवर्द्धिनी |
संग्रामे पातु देवेशी इन्द्राणी विजयप्रदा ||

परराष्ट्रे सदा पातु चामुण्डा शत्रुनाशिनी |
लक्ष्मीर्मां सर्वदा पातु गुह्ये सर्वसमृद्धिदा ||

योगिनी चक्रसहिता कोकिला सर्व्दावतु |
कवचस्मरणाद्देवि लभेद्वा स्थितमुत्तमम् ||

अशुचौ वाशुचौ वापि कवचं सर्वकामदम् |
हविष्याशी पठेद्धीमान् सदा च दिवसे सुधीः ||

रात्रौ पठेद्विशेषेण रताशक्तौ महामतिः |
पाण्डित्यं सुकवित्वञ्च षण्मासेन लभेन्नरः ||

रणे द्यूते विवादे च संग्रामे शत्रुमध्यतः |
वाग्वाये दुर्गमे धीमान् प्रपठेत् कवचं सदा ||

नासाध्यं वर्तते तस्य पृथिव्यां पर्वतत्मजे |
शत्रवो दासतं यास्ति सर्वेषां वल्लभः सदा ||

गुरोः प्रसादमासाद्य प्रपठन् कवच सुधीः |
नासाध्यं वर्तते तस्य त्रिषु लोकेषु पार्वति ||

गोरोचनाकुङ्कुमेन लिखेद्विद्यां विशेषतः |
मस्तके वा भुजे वापि धृत्वा वशयेत् सकलं जगत् ||

श्मशाने प्रान्तरे वापि लिखेत् कवचमुत्तमम् |
रक्तचन्दनसिन्दुरैर्यवकैश्च विशेषतः ||

विलिखेद्विधिना रात्रौ कवचं सुरदुर्लभम् |
सिंहराशौ गते चन्द्रे कर्कटस्थे दिवाकरे ||

मीनराशौ गुरुगते लिखेद् यत्नेन देशिकः |
श्मशाने विलिखेद्विद्यां शत्रूणां मारणे सदा ||

(प्. ५८ब्) चिताम्भसि लिखेद् यन्त्रं मारणे शत्रुवश्यके |
उच्चाटने लिखेद् यन्त्रं गोमये कवचेलके ||

ततः स्वर्णशलाकया लिखेद् यन्त्रमनन्यधीः |
स्वरम्भुकुसुमैः शुक्रैः विलिखेद्विधिनामुना ||

मारणे द्वेषणे भुमिपुत्रे राहोर्वारे लिखेद् यतः |
तस्य सर्वाणि सिद्धानि कवचस्था चरन्ति ते ||

गुरुणा वैष्णवैर्वापि ध्रियते यन्त्रमुत्तमम् |
अणिमादिमहासिद्धिस्तस्य सेव्य विधीयते ||

ततः सौरे जपेन्मन्त्रं तथा मङ्गलवासरे |
चितायां वारुणमुखे सर्वसिद्धिं लभेन्नरः ||

अशुचौ वा शुचौ वापि पठेत् कवचमुत्तमम् |
तस्य सर्वार्थसिद्धिः स्यात् यद् यन् मनसि वर्तते ||

धनं धान्यं सुतं जायां हरं हस्तिनमेव च |
कवचस्य तु पाठाद्वै जायते वत्सरात् प्रिये ||

कवचस्य तु माहात्मां नाहं शक्नोमि वेदितुम् |
वहूना किं महेशानि सर्वसिद्धिं लभेन्नरः ||


इति विश्वसारतन्त्रे गुह्यकाली कवचं समाप्तम् ||


क्रमस्तवं प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने |
ब्राह्म्ये मुहुर्ते उत्थाय गुरुदेवान् नमस्करेत् ||

वारुणीमथमाश्रित्य नमस्कुर्यादुपर्याधः |
गुरुभ्योऽपि नमो नित्यं नमस्तत्पादुकाय च ||

परं परेभ्यः परात्परेभ्योऽपि नमोनमः |
आधारशक्तिं नमस्कृत्य कुलाचारं नमस्करेत् ||

धर्मकर्म नमस्कृत्य कूर्मराजाय वै नमः |
अनस्ताय नमो नित्यं वराहाय नमो नमः ||

पृथिव्यै च नमो नित्यं कुलाचारेभ्यो नमो नमः |
नमो नमः समुद्रेभ्यो नमो नित्यं रत्नैरमृतैर्जलैः ||

कुलवृक्षेभ्यो नमो नित्यं कल्पवृक्षाय वै नमः |
स्वर्णसिंहासनेभ्यश्च मानवेभ्यो नमो नमः ||

चतुर्दिक्षु नमस्याथ सर्वदेवान् नमस्करेत् |
वेदभ्योऽपि नमो नित्यं वेदार्थेभ्यो नमो नमः ||

* * * * * * * * जीवेभ्योऽपि नमे नमः |

भुचरेभ्यो नमो नित्यं खेचरेभ्यो नमो नमः |
योगेभ्योऽपि नमो नित्यं योनिभ्योऽपि नमो नमः ||

डाकिनीभ्यो नमो नित्यं रुद्रेभ्योऽपि नमो नमः |
भुतेभ्योऽपि नमो नित्यं प्रेतेभ्योपि नमो नमः ||

भुचरेभ्यो नमो नित्यं * * * * * * * * यक्षेभ्योऽपि नमो नित्यं विघ्नेभ्योऽपि 
नमो नमः |
मुनिभ्योऽपि नमो नित्यं मुनीन्द्रेभ्यो नमो नमः |
राजर्षिभ्यो नमो नित्यं देवर्षिभ्यो नमो नमः ||

हंसेभ्योऽपि नमो नित्यं मूर्तिभ्योऽपि नमो नमः |
भुतेभ्योऽपि नमो नित्यं महाभुतेभ्यो वै नमः ||

आचार्योभ्यो नमो नित्यं शङ्करेभ्यो नमो नमः |
वैष्णवाय नमो नित्यं ये च मायाविनो न हि ||

(प्. ५९) मायायै प्रणमेन्नित्यं तत्त्वेभ्योऽपि नमो नमः |
भावनाभ्यो नमो नित्यं भावशास्त्रेभ्य एव च ||

शरीरेभ्यो नमो नित्यं व्यापकेभ्यो नमो नमः |
मन्त्रेभ्योऽपि नमो नित्यं मन्त्रार्थेभयो नमो नमः ||

वर्णात्मिकाभ्यश्च नमस्तदधिष्ठातृदेवते |
तत्पादेभ्यो नमो नित्यं तत्पादेभ्यो नमो नमः ||

भवनाभ्यो नमो नित्यं भावशास्त्रेभ्य एव च |
स्तवेभ्यश्च कवचेभ्यश्च नामभ्योऽपि नमो नमः ||

आगमेभ्यो नमो नित्यं तदर्थेभ्यो नमो नमः |
तत् क्रियाभ्यो नमो नित्यं श्रेष्ठशास्तेति कीर्त्यते ||

रसेभ्योऽपि नमो नित्यं गन्धेभ्योऽपि नमो नमः |
पीठ्भ्योऽपि नमो नित्यं तत्स्थेभ्योऽपि नमो नमः ||

सत्त्वेभ्योऽपि नमो नित्यं राजसेभ्यो नमो नमः |
तामसेभ्यो नमो नित्यं गुणेभ्योऽपि नमो नमः ||

सर्वविद्यावतरेभ्यो सिद्धेभ्योऽपि नमो नमः |
आनन्दकन्दाय नमस्कृत्य सम्बिन्नालाय वै नमः ||

सर्वतत्त्वाय कमलाय प्रकृति पत्रेभ्य एव च |
सिद्धिपीठाय संन्यस्य शवरूपशिवाय च ||

त्रिपञ्चाराय चक्राय नमो नित्यं नमो नमः |
तत्रस्थायै कालिकायै गुह्यायै कामरूपिण्यै ||

कुरुकून्दादिशक्तिभ्यः कालिकायै नमो नमः |

नमो नमस्तेऽस्तु परापरख्ये नमो नमः शम्भुपराक्र्मायै |
विशालनेत्रां सुरसङ्घ्यवन्दितां सुरासुराभ्यर्चितपादपद्माम् ||

नृमुण्डमालां कलितांश अर्द्धैः परात्परे ते प्रभवन्ति सिद्धाः |
स्थुलेति केचित् प्रवदन्ति सूक्ष्मा सूक्ष्मेति सर्वे मुनयो वदन्ति ||

त्वामम्बिकां नौमि विशालनेत्रे सुमङ्गलं देहि मदीयगेहे |
त्वदीयपादाम्बुजमेवमेतत् निष्यव्य सिद्धाः प्रभवं प्रयान्ति ||

मातस्तरय पापात् सर्वान् शोकान् दुःखजगज्जनवश्यान् |
त्वन्नाम्ना वि मनसि विधिना सर्वैः सकलफलाप्तविधिना ||


इति विश्वसारतन्त्रे गुह्यकालिकायः क्रमस्तवः समाप्तः ||


इति विश्वसारतन्त्रे षष्ठः पटलः ||




श्रीपार्वत्युवाच |

देवदेव महादेव सर्वशास्त्रविशारदः |
पञ्चमीया पुरा प्रोक्ता विद्यात्रिपुरपूर्विका ||

सुन्दरी सर्वसिद्धानां चुडामणिरिति स्मृता |
तस्याः प्रभावसकलं कथयामास तत्वतः ||

तस्यास्तद्वचनं श्रुत्वा विहस्य जगदीऽस्वरः |
कथयामास तत् सर्वं पार्वत्युक्तं विधानतः ||


श्री ईश्वर उवाच |


न देयं प्राकृतेलोके नाशिष्याय कथञ्चन |
नाभक्ताय शठायैनां क्रूराय हठवादिने ||

निन्दकार सुचकाय देवलाय विशेषतः |
पट्टिकाख्यायनायैनां ग्रामयाजानिके तथा ||

दारिद्रार लोलुपाय औदराय विशेषतः |
शङ्कराय न शूद्राय दद्याद्विद्यां विशेषतः ||

राज वा राजपुत्रो वा साधकः परिकीर्तितः |
अभावन्न्यासिनः केचित् ये ते योगपरायणाः ||

नमामि मद्गुरुं शान्तं प्रत्यक्षं शिवरूपिणम् |
शिरसा योगपीठस्थं मुक्तिकामार्थ्सिद्धये ||

ब्रह्मा चाधारशक्तिश्च कालासुरपुरन्दरः |
एतान् संयोज्य पुरतः ईश्वरी योजयेत् शिवाम् ||

चन्द्रबीजं शिवादिस्थं शिवबीजं तदन्तिके |
मादनंशत्रुबीजञ्च तदन्ते भुवनेश्वरी ||

शिवबीजं मादनस्थं शिवबीजं ततः परम् |
चन्द्रबीजं शत्रुबीजं तदन्ते भुवनेश्वरी ||

तुण्डाक्षरं शिवादिस्थं चन्द्रबिन्दुसमन्वितम् |
धराचलशुभाबीजं एकत्रापि नियोजयेत् ||

शिवबीजं चन्द्रसंस्थं कामबीजं ततः परम् |
शिवचन्द्रं समुद्धृत्य योजयेद्भुवनेश्वरी ||

सर्वमेकत्र संयोज्य पञ्चपञ्चाक्षरी भवेत् |
पञ्चकूटात्मिका विद्या सर्वतन्त्रेषु गोपिता ||

विद्याचूडामणिर्देवि प्रोक्ता सर्वोत्तमा प्रिये |
तव स्नेहान्मयाख्यातं नाख्येयं यस्य कस्य ते ||

या नित्या परमा शकिर्त्यस्यात् चैतन्यरूपिणी |
तां नमामि महादेवीं पञ्चमीमात्मरूपिणीम् ||

यस्यां सर्वं समुत्पन्नं यस्यामद्यापि तिष्ठति |
जयमेष्यति तामेव पञ्चमीं प्रणमाम्यहम् ||

भूगृहं गुणरेखा च वेदद्वारोऽपि शोभितम् |
त्रिवित्तं षोडशदलं तथाष्टकलकर्णिकम् ||

शत्रुकोणं दिक्युगञ्च वसुत्रिकोण वैन्दवम् |
एवमेतन्महाचक्रं महाश्रीत्रिपुरालयम् ||

अधः कल्पितरोर्नित्यं भवान्या वर्त्ममन्दिरे |
रत्नसिंहासने देव्याः त्रिचक्र प्रणमाम्यहम् ||

इन्द्रो मां रक्षयेत् पूर्वे आग्नेययामग्निदेवता |
याम्ये यमः सदा पातु नैर्-ऋत्यां निर्-ऋतिश्च माम् ||

पश्चिमे वरुणः पातु वायव्यां वायुदेवता |
धनदश्चोत्तरे पातु ऐशान्यामीश्वरोऽवतु ||

ऊर्द्धं प्रजापतिः पातु अधश्चानन्तदेवता |
एवं दशदिशो रक्षां कुर्वन्तु देवतागणाः ||

गणेशः सर्वदा पातु क्षेत्रेशः पातु सर्वदा |
गणनाथः सदा पातु दुर्गा मां परिरक्षतु ||

वटुको भैरवश्चान्ते क्षेत्रपालोऽपि रक्षतु |
सह रत्या सपत्या च कामदेवेश सर्वदा ||

पत्या सहवसन्तोऽपि पातु मां नन्दने वने |
चक्रस्य पश्च्मिमे द्वारे भवन्या रत्नमन्दिरे ||

शङ्खपद्मिनिधी रक्षां करोतु मम सर्वदा |
पातु मां रत्नसोपानं परमैश्वर्यशोभितम् ||

रक्षयेत् पश्च्मिमं द्वारं भवान्या रत्नमन्दिरे |
सरस्वती महालक्ष्मीर्महामाया दुर्गा विभुतये ||

भद्रकाली च चामुण्डा स्वाहा चैव शुभङ्करी |
गौरी च लोकधात्री च वागीश्वर्यादयो मम ||

एताः पञ्चस्थिताः सर्वा रक्षां कुर्वन्तु सर्वदा |
चक्रस्य दक्षिणे भागे श्रीमत्पात्रस्य मण्डले ||

(प्. ६०) वह्नेश्च मण्डलं पातु कुलदेव्याश्च पूजने |
पाषण्डकारिणो भूता भूमौ ये चान्तरीक्षगाः ||

दिव्यलोक स्थिता ये च ते नश्यन्तु शिवाज्ञया |
शिवं कुर्वन्त ताः सर्वा आसने पञ्चदेवताः ||

वास्तूनामधिपो ब्रह्मा स्रष्टा रक्षतु सर्वदा |

सूर्याग्निमण्डले पूर्णे दुम्रार्चिरुष्मज्वलिनि ज्वालिनी विस्फुलिङ्गिनी |
सुश्रीः सुरूपा मां पातु मम कामार्थसिद्धये ||

तपनी तापिनी धूम्रा मरीचि ज्वलिनी रुचिः |
सुनन्दा भोगदा विश्वा वारिणी धारिणी क्षमा ||

एताः कलास्तु सूर्यास्य सूर्यमण्डलसंस्थिताः |
एताभिः सहितो नित्यं आदित्यः कुरुतां मम ||

सवितुर्मण्डले तत्र सोमस्यामृतमण्डलम् |
प्रथमं सर्वदा पातु भैरवानन्दहेतुकम् ||

अमृता मादना पूषा तुष्टिः पुष्टी रतिर्धृतिः |
शशिनी चन्द्रिका कान्तिर्ज्योत्स्ना श्रीः प्रीतिरङ्गदा ||

पूर्णा पूर्णामृता कामदायिन्यः सुरसंभवा |
सोममण्डलमध्यस्था रक्षां कुर्वन्तु सर्वदा ||

रचिवेदकमापूर्णे सुधांशुः पूर्णमण्डले |
नक्षत्राधिपति रक्षां करोतु मम सर्वदा ||

सूर्याग्निमण्डले देवि संपूर्णे शशिमण्डले |
आनन्दभैरवो रक्षां करोतु मम सर्वदा ||

तत्र पूर्णामृते पूर्णे शक्तिर्य वारुणी कला |
आनन्दरूपिणी रक्षां करोतु मम सर्वदा ||

सर्वाधोमण्डुकाधारे रुद्रः कालानलो विभुः |
रक्षां करोतु मे नित्यं यामुनः प्रकृतिः सदा ||

ततश्चाधारशक्रित्या मम रक्षां करोतु सा |
कूर्मस्तु सततं पातु अनन्तो रक्षयेत् सदा ||

तस्य मूर्द्ध्नि स्थिते चक्रे वराहः परिरक्षतु |
दन्ते तस्य स्थिता पृथ्वी पातु नित्यं वसुन्धरा ||

सदुद्रः सर्वदा पातु सुरत्नैरमृतैर्ज्जलैः |
रत्नद्वीपस्तु मे रक्षां करोतु स्वर्णपर्वतः ||

पातु मां नन्दनोद्यानं रक्षन्तु कल्पपादपाः |
अधस्तेयां सदा पातु विचित्रा रत्नभूमिका ||

श्रीरत्नमन्दिरं पातु सततं पतु वेदिका |
श्वेतपुत्रं सदा पातु रत्नसिंहासनं सदा ||

सिंहासनस्य पर्श्वस्थौ धर्मो ज्ञानञ्च रक्षतु |
वैराग्यं रक्षयेन्नित्यमैश्वर्यं रक्षयेत् सदा ||

अधर्मो रक्षयेन्नित्यमज्ञानं परिरक्षतु |
अवैराग्यञ्च मां पातु अनैश्वर्यञ्च सर्वदा ||

सिंहासनस्य मध्यस्था माया मां परिरक्षतु |
विद्या मां पातु तत्रैव पञ्चनालञ्च सर्वदा ||

अधश्चोर्द्धे सदा पातु तत्त्वरूपा च कालिका |
सूर्यस्य मण्डलं पातु पातु सोमस्य मण्डलम् ||

वह्नेश्च मण्डलं पातु सत्त्वञ्च पातु सर्वदा |
रजस्तु पातु मां नित्यं पातु नित्यं तमोगुणः ||

ज्ञानमाया कलाविद्या तत्त्वात्मने विभूतये |
रत्नसिंहासने देव्या रक्षां कुर्वन्तु सर्वदा ||

ब्रह्मा विष्णुञ्च रुद्रश्च ईश्वरश्च सदाशिवः |
एते पञ्च महाप्रेता रक्षां कुर्वन्तु सर्वदा ||

स्वधास्तु वासनं पातु पातु प्रेताम्बुजासनम् |
देव्यासनं सदा पातु पातु चक्रासनं सदा ||

सर्वमन्त्रासनं पातु साध्यासिद्ध समं सदा |
ईश्वरी सुन्दरी चैव वासिनी श्रीश्च मालिनी ||

सिद्धैश्वर्यादयः सर्वास्त्रिराद्याश्च पान्तु माम् |
समस्त प्रकटा गुप्ता तथा गुप्ततराश्च या ||

सम्प्रदायकुलं कौलनिर्गतातिरहस्यगान् |
परापररहस्याख्या अति पूर्वरहस्यगा ||

एतास्तु सततं रक्षां कुर्वन्तु योग्नीगणाः |
अणिमा पश्चिमे पातु लघिमा चोत्तरे सदा ||

वसित्वा मरुते पातु प्राकाम्या पातु ईशके |
भक्तिसिद्धिस्तथा रक्षामिच्छा रक्षतु नैर्-ऋते ||

अधः पातु सदा प्राप्तिः सर्वकामप्रदायिनी | 
सर्वकामा सदा पातु ऊर्द्धे चोर्द्धनिवासिनी ||

भैरवश्चासिताङ्गेयः कामरूपः पीठके |
ब्रह्माणी सहितः पूर्वे द्वारे मां परिरक्षतु ||

मलयेचाग्निदिग्भागे संस्थितो रुरुभैरवः |
माहेशी सहितः पातु कुलाचरस्य सिद्धये ||

चण्डकोऽनुगिरौ रक्षां कौमारी सहितो यमे |
करोतु भैरवो नित्यं पूजकानाञ्च सिद्धये ||

भैरवी सहितः क्रोधः कुलान्ते पीठराजके |
नैर्-ऋत्यां सर्वदा पातु भोगकामार्थसिद्धये ||

चौद्वारे पश्चिमे पातु वाराहीसहितः सदा |
उन्मत्तो भैरवो रक्षां करोतु सर्वदा मम ||

जालान्दरे महापीठे कपाली भैरवः सदा |
इन्द्राणी भैरवी रक्षां वायव्यां प्रकरोतु मे ||

उड्डीयानोत्तरे पीठे चामुण्डा सहिता सदा |
भीषणो भैरवः पातु साधकानाञ्च सिद्धये ||

संहारचण्डिकासिद्धिं देवीकोटस्य पीठके |
ऐशान्यां सर्वदा पातु कुलाम्नायस्य सिद्धये ||

सर्वसंभोभेनी मुद्रा पश्चिमे पातु सर्वदा |
द्राविणी चोत्तरे पातु पूर्वै चाकर्षिणी सदा ||

याम्ये रम्ये सदा पातु उन्मादो मरुते सदा |
ईशे महाङ्कुशा पातु त्रिखाण्डा पातु चालने ||

नै-ऋत्यां बीजरूपा तु ऊर्द्धं रक्षतु खेचरी |
महमुद्रा अधः पातु योगिनी योनिरूपिणी ||

एताश्चक्रस्थिता नित्यं देवताः सर्वकामदाः |
चतुरस्रत्रिरेखायां रक्षां कुर्वन्तु सर्वदा ||

कामकर्षणरूपा च बुद्ध्याकर्षणरूपिणी |
स्मृत्याकर्षणरूपा च नामाकर्षणरूपिणी ||

अमृताकर्षिणी देवी शरीराकर्षरूपिणी |
एताश्चक्रस्थिता नित्या सुरगाः षोडशे दले ||

सर्वाभीष्टप्रदा देव्यो रक्षां कुर्वन्तु सर्वदा |
अनङ्गकुसुमा पूर्वे दक्षिणेऽनङ्गमेखला ||

पश्चिमेऽनङ्गमदना चोत्तरे मदनातुरा |
अनङ्गरेखा चाग्नेययां नैर्-ऋतेऽनङ्गवेगिनी ||

अनङ्गादशा तु वायव्ये ईशे चानङ्गमलिनी |
कवर्गाद्यष्टवर्गस्था अष्टौ चानङ्गशक्तयः ||

रक्षां कुर्वन्तु ताः सर्वदा देव्यश्चाष्टदले स्थिताः |
सर्वसंक्षोभिनी शक्तिः सर्वविद्राविणी तथा ||

सर्वाकर्षणशक्तिश्च सर्वाह्लादनकारिणी |
(प्. ६१) सर्वकामप्रदा देवी सर्वदुःखविमोचनी ||

सर्वमृत्युप्रशमनी सर्वविघ्नविनाशिनी |
सर्वाङ्गसुन्दरी देवी सर्वसौभाग्यदायिनी ||

वहिर्दशारचक्रस्था रक्षां कुर्वन्तु सर्वदा |
सर्वज्ञा सर्वशक्तिश्च सर्वैश्वर्याफलप्रदा ||

सर्वज्ञानमयी देवी सर्वव्याधिविनाशिनी |
सर्वाधारस्वरूपा च सर्वपापहरा तथा ||

सर्वानन्दमयी देवी सर्वरक्षास्वरूपिणी |
तथैव हि महादेवी सर्वेप्सितफलप्रदा ||

अन्तर्द्धव * चक्रस्था रक्षां कुर्वन्तु सर्वदा |
वाग्देवी वासिनी पातु पातु कामेश्वरी च माम् ||

मेदिनी विमला पतु अरुणाजयिनी च माम् |
सर्वेश्वरी च मे रक्षां करोतु कौलिकी सदा ||

अष्टकोणान्तरे देव्या रक्षां कुर्वन्तु सर्वदा |
पाशाङ्कुशशवांशश्च नित्यं चायुधदेवता ||

देव्याः श्रीचक्रन्त्रध्यस्था रक्षां कुर्वन्तु सर्वदा |
षडङ्गं युवती पातु अङ्गस्थानाङ्गरूपिणी ||

महादेव्याश्च चक्रस्था रक्षां कुर्वन्तु र्वदा |
श्रीमत्रिकोणमध्ये तु तत्र कोणत्रयेषु च ||

मध्ये तु सर्वदा पतु चतस्रः पीठवताः |
वामे कामेश्वरी पातु पूर्णेवज्रेश्वरी सदा ||

जालन्धरे नहापीठे पातु मां भगमालिनी |
सूर्येन्दुवह्निपीठे तु बिन्दुचक्रनिवासिनी ||

ब्रह्मस्वरूपिणी पातु श्रीमत्रिपुरसुन्दरी |
त्रैलोक्यमोहनचक्रे तु सर्वसंक्षोभकारके ||

तत्र चक्रेश्वरी नित्या पायात्रिपुरसुन्दरी |
चतुर्द्धशारचक्रे तु सरसौभाग्यदायके ||

तत्र चक्रेश्वरी नित्या पायात् त्रिपुरवासिनी |
वहिर्द्वारे * चक्रे तु सर्वार्थसाधके चरे ||

त्रिपुराश्रीः सदा पातु मम कल्याणहेतवे |
अस्तर्दशारचक्रे तु सर्वरक्षाकरे वरे ||

नित्यञ्चक्रेश्वरी देवी पायात् त्रिपुरमालिनी |
अथाष्टदशारचक्रे तु सर्वरोगहरे वरे ||

पातु मां त्रिपुरा सिद्धा देवी चक्रेश्वरी सदा |
चक्रेश्वरी * मे रक्षां करो तु त्रिपुराम्बिका ||

सर्वानन्दमये चक्रे श्रीमत्रिपुरमध्यगे |
महाचक्रेश्वरी पातु श्रीमत्रिपुरसुन्दरी ||

नित्या कामेश्वरी पातु पातु मां भगमालिनी |
च्छिन्ना मां सर्वदा पातु भेरुण्डा पातु सर्वदा ||

मां वह्निवासिनी पातु महाविद्येश्वरी तथा |
पातु मां शिवदुती च त्वरिता रक्षयेत् सदा ||

कुलसुन्दरी च त्वां पातु नित्यानित्या च पातु माम् |
नित्या नीला पताका च विजया पातु सर्वदा ||

श्रीसर्वमङ्गला पातु नित्यं ज्वालांशुमालिनी |
विचित्रा सर्वदा पातु षोडशी पातु सुन्दरी ||

महाविद्या तु वीर या पातु मां रसरूपिणी |
महासप्तमी नित्या नित्या चानन्दकारिणी ||

चतस्रः समया देव्या योगिन्यः पान्तु सर्वदा |
डाकिनी राकिनी पातु राकिनी राकिणी तथा ||

शाकिनी हाकिनी पातु चक्रस्था योगिनी गणा |
रणस्था मातृकां सर्वा रक्षां कुर्वन्तु सर्वदा ||

(प्. ६१ब्) चतुरस्रे महाचक्रे बुद्धो मां परिरक्षतु |
पातु मामनिशं देवः षोडशारे प्रजापतिः ||

तथाष्टदलचक्रे तु शिरो मां परिरक्षतु |
चतुर्दशारचक्रे तु भास्करो रक्षयेत् सदा ||

द्विदशारे सदा पातु प्रभुर्नारायणो विभुः |
अष्टारचक्रमध्ये तु पातु मां परमेश्वरी ||

नवचक्रेश्वरी नित्या या नित्या परमा परा |
पातु मामनिशं देवी श्रीमत्रिपुरसुन्दरी ||

महात्रिपुरसुन्दर्याश्चिन्तनीया च या परा |
ब्रह्मस्वरूपिणी पातु पञ्चमी परदेवता ||

ऐशान्यां सर्वदा पातु नित्यं निर्माल्यवासिनी |
शेषिका सुन्दरी पातु विन्धचक्रनिवासिन ||

नित्यं कामकला पातु मुद्रा मं पातु खेचरी |
शक्तिर्मां सर्वदा पातु मुलाधारनिवासिनी ||

इदं त्रिपुरसुन्दर्या रक्षामन्त्रन्तु पुण्यदम् |
पूजाक्रमेण कथितं साधकानां सुखावहम् ||

क्रमेणानेन विधिना श्रीमत्रिपुरसुन्दरी |
सम्पुज्य साधकश्रेष्ठो रक्षामन्त्रं सदा पठेत् ||

प्रातःकाले शुचिर्भूत्वा निशायामर्द्धरात्रके |
अथवा शङ्कटे प्राप्ते राजस्थनेषु दुर्गमे ||

जले वा चालने वापि श्मशाने दुर्गमे गिरौ |
यत्र तत्रितये प्राप्ते सर्वत्रैव पठेन्नरः ||

सर्वावयव भावेन देवीं सञ्चिन्त्य साधकः |
रक्षां कुर्वीत यत्नेन सर्वोपद्रवनाशिनी ||

स्तोत्रञ्चाद्भुतमेतत्रिलोक्ये चापि दुर्लभम् |
गोपनीयं प्रयत्नेन यदीच्छेदात्मनो हितम् ||

यस्मै कस्मै न दातव्यं न दातव्यं कदाचना |
शिययाय भक्तियुक्ताय साधकाय प्रकाशयेत् ||

भ्रष्टेभ्यः साधकेभ्योऽपि वान्धवेभ्यो न दापयेत् |
दत्ते च सिद्धिहानिः स्यादित्यज्ञा शङ्करे कृता ||

मन्त्राः पराङ्मुखा यान्ति क्रूद्धा भवति सुन्दरी |
अशुभञ्च भवेत् तस्य तस्माद् यत्नेन गोपयेत् ||

यद्गेहे विद्यते ग्रन्थं लिखितं स्तोत्रमुत्तमम् |
चञ्चलापि स्थिरा भूत्वा कमला तत्र तिष्ठति ||

तस्माद् यत्नादिदं ग्रन्थं पूजयेद्गन्धपुष्पकैः |
पूजाफलं भवेन्नित्यं सान्निध्या सुन्दरी भवेत् ||

स्तवराजमिदं पुण्यं यः पठेत् सुसमाहितः |
यत् फलं लभते यस्मात् शृणु तत् साधकस्य च ||

वारमेकन्तु योऽधीते प्राप्नोति पूजनं फलम् |
विदितो मातृचक्रस्य साधको भुवि जायते ||

मासमेकं क्रमेणैव पठेद्भक्तिपरायणः |
स्वर्गेऽपि विदितो भुत्वा देवी पुत्रस्तु भुतले ||

भक्ता वा धारयेद् यस्तु लिखित्वा स्तोत्रमुत्तमम् |
शिखायामथवा कण्ठे करे वा वामदक्षिणे ||

स भवेत् साधकश्रेष्ठो मातृकाणाञ्च भवेत् प्रियः |
लभते सर्वकामांश्च परं स्वस्त्ययनऽ भवेत् ||

तस्मादिदं प्रयत्नेन धारयेद्विधिनामुना |
पठित्वा पाठयित्वा च त्रैलोक्यं वशमानयेत् ||

भक्ताय दीयते यस्मै मन्त्रं रक्षाकरं परम् |
धृत्वा सुवर्णमध्यस्थं सर्वकामं ततो लभेत् ||

(प्. ६२) यद् यद्वाञ्छन्ति कामानि भक्तिमुक्ति कराणि च |
लभते नात्र सन्देहो भुवि सर्गे रसातले ||

दृष्ट्वा तं साधकश्रेष्ठं ग्रहराक्षसहिंस्रकः |
दुरादेव पलायन्ते न समर्थश्च हिंसितुम् ||

विषं निर्विषतां याति पापानि यान्ति संक्षयम् |
देववन्मनोवा भुत्वा भुनक्ति वहूलं सुखम् ||

तस्माग्न्नित्यं पठेद्धीमान् मुक्तिकामार्थसिद्धये |
भक्त्या च पूजयेद्देवीं सुरक्षां सर्वदाचरेत् ||

पूर्वं याति परिज्ञानं वेत्ति जन्मसहस्रकम् |
पुनर्न जायते योनौ मरणं नास्ति चापरम् ||

गन्धर्वरूपवान् भूत्वा संपूज्य परमेश्वरीम् |
रक्षामन्त्रं पठित्वा तु देवत्वं लभते ध्रुव्म् ||

अपुत्रो लभते पुत्रं दरिद्रो लभते धनम् |
असाध्यं साधयेत् सर्वं दुर्लभं लभते ध्रुवम् ||

अतिदुःखालये घोरै भीते निगडवन्धने |
तत्रा अस्त्वं पठेन्भक्त्य ध्रुवं मुच्येत् वन्धनात् ||

अतान्त रोगयुक्तो वा यदि देवीं प्रपूजयेत् |
सम्यग् वा श्लोकयेकं वा सद्योरोगात् प्रमुच्यते ||

मोहनस्तम्भनाकर्णणमरणोच्चाटनन्तथा |
कल्पनादेव जायन्ते सर्वसिद्धिमुपालभेत् ||

इदं त्रिपुरसुर्यास्तवराजं मनोहरम् |
रक्षामन्त्रस्तु शुभदं शिवेन परिकीर्तितम् ||

छत्रं मूर्द्ध्नि सहस्रपत्रकमलंअ रक्तं सुधावर्षणं 
दिव्यस्त्रीपरिचार्यमाणमनिशंचात्मानमेवं सदा |

ध्यायेन्मानसपङ्कजे भगवतीं रक्ताम्बुजापूर्णानमे सोऽहं यस्तु 
समस्तमांशु लभते रक्षास्पदं भुतले |

आकाशे सुप्रकशे सकलगुणमयीं सुन्दरीं रक्त नेत्रां 
रक्तापद्मसनस्थां तरुणरविनिभां रक्तचन्दनप्रभावाम् |

आत्मानं सर्वभावैः सकलगुणयुतां सर्वदा यो हि पश्येत् |

साक्षाद् देवः शिवो वा मदनदहनकृत् खेचरो जायते सः ||

इति श्रीविश्वसारतन्त्रे पञ्चमीस्तवराजः समाप्तः ||


अथा ध्यानं प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने |
यस्याः प्रभावमात्रेण साक्षाद् देवो भवेत् सदा ||

हृत्पद्ममध्ये देवेशीं सुन्दरीं चिन्तयेत् सदा |
आनन्दकन्दसंभुतं सम्बिन्नालात्मकं तथा ||

रजःसत्त्वतमो रेखसंयुतं योनिमण्डलम् |
षोडशारमहापद्मं सर्वतत्त्वगुणान्वितम् ||

तन्मध्येऽष्टदलं पद्मं सर्वतत्त्वगुणान्वितम् |
त्रिपञ्चारञ्च तन्मध्ये नवकोणं ततःअ प्रम् ||

षट्कोणं तत्रिकोणास्थं बिन्दुनादसमन्वितम् |
नारायह्यात्मके यन्त्रे सुन्दरीं चिन्तयेत् सदा ||

देवीं दानवकोटिघ्नीं सुर्यकोटिसमप्रभम् |
रक्तवस्त्रपरीधानां नानालङ्कारभूषिताम् ||

अनर्घरत्नघटितं मुकुटं मूर्द्ध्निविर्भ्रतीम् |
सुर्यकोटिसमं तेजे विभतीं नयनत्रयम् ||

शवरूपमहादेवहृदयोपरिसंस्थिताम् |
प्रत्यालीढपदां घोरा मुक्तकेशीं दिगम्बराम् ||

शृङ्गाररससंयुक्ताम् हावभावसमन्विताम् |
पाशाङ्कुशवराभीतं विभ्रतीं सुमनोहराम् ||

अनङ्गाद्या महाशक्तिं सेवितां भवसुन्दरीम् |
एवं ध्यात्वा यजेद् देवीं सुन्दरीं सुमनोहराम् ||

मद्यैर्मांसैश्च शुक्रैश्च त्रिमधुत्रयसंयुतैः |
दग्धभ्रष्टादिद्रव्यैर्मधुमद * विशेत् कामिनीभिश्च नित्यम् ||

शोण्डैर्गोभिर्नकुलगवयैः शूकवैर्मुयिकाद्यैः |
मार्जरैशिक्यद्रवैर्नवपशुपशुभिराद्रकैर्वाशुगत्यैः ||

यद दत्स्थाने विहितमनुना मद्यमांसादिशिक्यै रात्रौ पूजा |
नियतभवने कीर्तिता कीर्तिमद्भिः ||

नानायोगैर्युवतीभिः सदाभुतिर्यागैर्विशेषैः |
रात्रावह्निर्प्रजपति सदा तत्र योनौ समाधौ ||

एवं यः पुजयेद् देवीं सुन्दरीं भवसुन्दरीम् |
तस्य हस्ते भवेद् देवीं अणिमाद्या गुणाकरा ||

विना मद्यैर्विना मांसैर्विना योनौ यजेत् शिवाम् |
सिद्धिर्न जायते तत्र कल्पकोटिशतैरपि ||

मांसास्थिमज्जाचर्वण्यो योगिन्यः सर्वकालतः |
तस्य हानिर्भवेद् देवि प्रत्यहं चापरेण किम् ||

अथवा तत्क्षणात् तस्य भवेन्मृत्युर्न संशयः |
यतिर्वा भुपतिर्वा सोऽधिकारी प्रकीर्तितः ||

विनामरैर्यजेद् देवीं सुन्दरीं यदि साधकः |
भ्रातरं वा तथा पुत्रं खादयेद् तवसुन्दरीम् ||

क्रमस्तवं प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने |
ओं गुरुभ्योऽपि नमो नित्यमिद्यादि ||

श्रीपार्वत्युवाच |

देवदेव महादेव सर्वशास्त्रविशारद |
कृपां कुरु जगन्नाथ सर्वज्ञोऽसि महामते ||

* * सुया प्रोक्ता विद्या त्रिपुरपूर्विका |
तस्याश्च कवचं द्रव्यं कथयामास तत्त्वतः |

तस्याश्च वचनं श्रुत्वा विहस्य जगदीश्वरः |
कथयामास तत्सर्वं कवचं दिव्यरूपिणम् ||

श्री ईश्वर उवाच |

कथयिष्ये महाविद्यां कवचं सुरदुर्लभम् |
तत्शृणुष्वात्र विधिना सुगोप्यं भुवनत्रये ||

तस्याः प्रभावात् सकलं विभाति भुवनत्रयम् |
यस्याः सर्वं समुद्भूतं यस्यामद्यापि तिष्ठति ||

माता पिता जगन्माता जगद्रक्षास्वरूपिणी |
सिद्धिदा सिद्धिजन्तूनामसिद्धा दुष्टजन्तवः ||

सर्वभुतकरी देवि सर्वभुतस्वरूपिणी |
ककारे पातुमां देवी कामिनी कामदायिनी ||

एकारे पातु मां देवी मुलाधारस्वरूपिणी |
ईकारे पातु मां देवी रतिः सर्वसुखप्रदा ||

नकारे मातु मां * * इन्द्राणी हरवल्लभा |
ह्रीङ्कारे पातु मां देवी सर्वत्र शम्भुसुदरी ||

एतैर्वर्णैर्महामाया वाग्भवं पातु मस्तके |
हकारे पातु मां देवी शिवानी हरगेहिनी ||

सकारे पातु मां देवी सर्वपापप्रणाशिनी |
(प्. ६३) ककारे पातु मां देवी कामरूपकला सदा ||

लकारे पातु मां देवी धराधरणिरूपधृक् |
ह्रीङ्कारे पातु मां देवी शङ्करार्धशरीरिणी ||

एतैर्वर्णैर्महामाया पातु शक्तिस्वरूपिणी |
* * * * * * कामराजपियावतु ||

सकारे पातु मां देवी सावित्री शर्मदायिनी |
ककारे पातु सर्वत्र कलाः स्वरस्वरूपिणी ||

ककारे पातु मां देवी लक्ष्मीः सर्वलक्षणा |
ह्रीङ्कारे पातु सर्वत्र देवी त्रिभुवनेश्वरी ||

एतैर्वर्णैर्महामाया पातु शक्तिस्वरूपिणी |
वाग्भवं मस्तके पातु वदने कामराजिका ||

शक्तिस्वरूपिणी पातु हृदये मन्त्रसिद्धये |
सुन्दरी सर्वदा पातु सुन्दरी परिरक्षतु ||

रक्तवर्णा सदा पातु सुन्दरी सर्वदा शर्मदायिनी |
सर्वाङ्गसुन्दरी पातु सर्वत्र शिवदा शिवा ||

नानालङ्कारसंयुक्ता सुन्दरी पातु सर्वदा |
जगदाह्लदजननी सर्वत्र पातु मां सदा ||

सर्वमन्त्रमयी पातु सर्वसौभाग्यदायिनी |
सर्वलक्ष्मीमयी पातु परमानन्दरूपिणी ||

पातु मां सर्वदा देवी नाम्ना शङ्खनिधिप्रिया |
ततः पद्मनिधी देवी शिवानी शर्मदायिनी ||

दक्षिणामूर्तिर्मां पातु ऋषिः सर्वत्र मस्तके |
पंक्तिछन्दः स्वरूपा मां मुखे पातु सुरेश्वरी ||

गाद्धारस्वरात्मिका पातु हृदये शङ्करी सदा |
सर्वसम्मोहिनी पातु संक्षोभिनी सदावतु ||

सर्व * द्राविणी पातु सर्वाकर्षणरूपिणी |
पातु सर्वाह्लादकरी सर्वसंक्षोभिनी सदा ||

सर्वसिद्धिप्रदा पातु सर्वाकर्षणरूपिणी |
क्षोभिनी सर्वदा पातु वसिनी मां सदावतु ||

आकर्तिणी सदा पातु सम्मोहिनी सदावतु |
रती देवी सदा पातु भगा मां सर्वदावतु ||

भगायै सर्वदा पातु भगमाला सदावतु |
भगसर्पिणी सदा पातु त्रिपुरा सर्वदावतु ||

त्रिपुरामालिनी पातु वाला मां सर्वदावतु |
माहेश्वरी सदा पातु कौमारी सर्वदावतु ||

वासिनी सर्वदा पातु महासिद्धिर्मदा सदा |
सर्वविद्राविणी पातु गणनाथः सदावतु ||

दुर्गा देवी सदा पातु वटुकं सर्वदावतु |
क्षेत्रपालं सदा पातु पातु आधारशक्तिका ||

अनन्तः सर्वदा पातु वराहः सर्वदावतु |
पृथिवी सर्वदा पातु स्वर्णसिंहासनं तथा ||

रक्तामृताम्बुधिसततं पातु मां सर्वकालतः |
सुधाशुवाहनं पातु कल्पवृक्ष सदावतु ||

श्वेतच्छत्रं सदा पातु रत्नद्वीपः सदावतु |
नन्दनोद्यानसहितं पातु मां सर्वसिद्धये ||

दिक्पालाः सर्वदा पान्तु इन्द्राद्याः कमलानने |
वाहनानि सदा पान्तु अस्त्राणि पान्तु सर्वदा ||

अस्त्राणि सर्वदा पान्तु योगिन्यः पान्तु सर्वदा |
सिद्धः पान्तु सदा देवी सर्वसिद्धिप्रदावतु ||

सर्वाङ्गसुन्दरी देवी सर्वत्र सर्वदावतु |
आनन्दरूपिणी देवी चित्स्वरूपा चिदात्मिका ||

सर्वत्र च सदा पातु सुन्दरी भवसुन्दरी |
पथिदेवालये घोरे शङ्कटे दुर्गमे गिरौ ||

अरण्ये प्रान्तरे चैव सर्वत्र सुन्दरी शिवा |
इदं कवचमित्युक्तं मन्त्रोद्धारञ्च पार्वति ||

यः पठेत् प्रातरुत्थाय त्रिसन्ध्ये नियतः शुचिः |
तस्य सर्वार्थसिद्धिः स्यात् यद्यन्मनसि वर्तते ||

गोरोचनाकुङ्कुमेन रक्तचन्दनकेऽपि वा |
स्वयम्भुकुसुमैः शुक्रैः भुमिपुत्रे शनैश्चरैः ||

श्मशाने प्रान्तरे वापि शून्यागारे शिवालये |
स्वशक्त्या गुरुणा यन्त्रं पूजयित्वा कुमारिकाम् ||

तद् योनौ पूजयित्वा तु गुरुपत्न्या विशेषतः |
पूजयित्वा विधुत्या च स्तुत्वा च विधिनामुना ||

धारयेद् गुरुणा यन्त्रं पूजयित्वा कुमारिकाम् |
तद् योनौ पूजयित्वा च गुरुपत्नीं प्रतोष्य च ||

देव्यै वलिं निवेद्याथ नरमार्जारमुषिकैः |
नकुलैर्महिषैर्मषैः पूजयित्वा विधनतः ||

धृत्वा सुवर्णमध्यस्थां कण्ठे वा मस्तके भुजे |
सुतिथौ शुभनक्षत्रे सुराशेरुदये तथा ||

धारयित्वा च कवचं सर्वसिद्धिं लभेन्नरः |
कवचस्य तु माहात्मां न हि वर्षशतैरपि ||

शक्नोमि तु महेशानि वक्तुं तस्य फलञ्चरेत् |
नास्ति चौरभयं तस्य न तत्र व्याधिपीडनम् ||

न दुर्भिक्षभयन्तत्र न चाधिपीडनं तथा |
सर्वविघ्नप्रशमनं सर्वव्याधिविनाशनम् ||

सर्वरक्षाकरं जन्तोश्चतुर्वर्गफलप्रदम् |
यत्र तत्र न वक्तव्यं न दातव्यं कदाचन ||

मन्त्रं प्राप्य विधानेन पूजयेत् सततं सुधीः |
तत्रापि दुर्लभं मन्ये कवचं देवरूपिणम् ||

गुरोः प्रसादमासाद्य विद्यां प्राप्य सुगोपितम् |
तत्रापि कवचं द्रव्यं दुर्लभं भुवनत्रये ||

श्लोकं वा स्तवमेनं वा यः पठेत् प्रयतः शुचिः |
तस्य सर्वार्थसिद्धिः स्यात् शङ्करेण च भाषितम् ||

गुरोर्देवहरः साक्षात् पत्नी तस्य हरप्रिया |
अभेदेन यजेद् यस्तु तस्य सिद्धिरदुरतः ||

वादी मूकति पोषकस्तरयति क्ष्मावल्लभो दासते |
गर्वी खर्वति सर्वविज्जडयति वैश्वानरः शीतति ||

आहाराष्टकसिद्धिरूपमपरं सिद्धाष्टकं तद्भजे वन्दे तां 
भवतीतिभञ्जनकरीं शम्भुप्रियां सुन्दरीम् ||

इति विश्वसारतन्त्रे त्रिपुरसुन्दरी कवचं समाप्तम् ||

श्रीपार्वत्युवाच |

देवदेव महादेव गुह्यशास्त्रविशारद |
शतनाम च सुन्दर्याः कथयामास तत्त्वतः ||

श्री ईश्वर उवाच |

साधुपृष्ह्तं त्वया देवि देवानां हतकारिणी |
शृणुष्वावहिता देवि शतनामस्तवोदितम् ||

सर्वसम्पत् करं साक्षात् सर्वविघ्नविनाशनम् |
यः पठेत् प्रातरुत्थाय साधकः सुसमाहितः ||

(प्. ६४) शुचिर्भुत्वा विशेत् तत्र आसने साधकोत्तमः |
तस्य सर्वाणि विघ्नानि पलायन्ते दिशो दश ||

समाधाय मनो देव्यै हृत्पद्मकर्णिकालये |
कार्तिकोक्तं पठेत् स्तोत्रं सर्वसम्पत् करं शुभम् ||

श्रीकार्तिकेय उवाच |

ओं सुन्दरी परमेशानी भवानी कमलानना |
पद्मालया महापद्मा लक्ष्मीर्नारयणी सदा ||

ब्रह्माणी ब्रह्मरूपा च परब्रह्मकुटुम्बिनी |
सर्वसिद्धिप्रदा सत्या पाशहस्ता च चापिनी ||

अङ्कुशी खड्गहस्ता च नानालङ्कारधारिणी |
अष्टसिद्धिप्रदा चैव योगशास्त्रपरायणा ||

कल्याणी कामदात्री च सर्वकामप्रदायिनी |
महामाया महामात्रा महामोहविनाशिनी ||

यक्षिणी हिङ्गुमस्ता च ताराशुन्यनिवासिनी |
पञ्चाशद्वर्णभेदा च सर्वाक्षरमयी सदा ||

भैरवी सुन्दरी भारा कालिका चित्ररूपिणी |
एकानैकामहेत्या च सर्वमन्त्रम्यी सदा ||

स्वाहा स्वधा वषट्कारा सर्वकामप्रदायिनी |
अनङ्गकुसुमानङ्गमदनामदनातुरा ||

अनङ्गमेखलानङ्गा कामबीजेश्वरी कला |
तपिनी तापिमी धुम्रा मरीचिर्ज्वालिनी रुचिः ||

सुषुम्ना भोगदा विश्वा बोधिनी धारिणी क्षमा |
अमृता मानदा पूष्य तुष्टि पुष्टिरतिर्धृति ||

शशिनी चन्द्रिका कान्तिर्ज्ज्योत्स्ना श्रीपतिरङ्गदा |

पूर्णा पूर्णामृता कामदायिनी शम्भुसुन्दरी |
धूम्रार्चिरुष्मा ज्वलिनी ज्वालिनी विस्फुलिङ्गिणी ||

सुश्रीः कृपणा कपिला हव्यकव्यवहा तथा |
स्वयम्भुकुसुमप्रीता शुक्रस्था शुक्रवल्लभा ||

भगस्था भगरूपा च भगमालाविभूषिता |
इति ते कथितं दिव्यं देव्या नाम शतं शुभम् ||

ध्यात्वा च सुन्दरीं देवीं यः पठेत् सुसमाहितः |
एककालं द्विकालं वा त्रिकालं श्रद्धयान्वितः ||

यः पठेत् प्रयतो भुत्वा साधकःसुसमाहितः |
स भवेत् साधकश्रेष्ठो गणेश इव चापरः ||

यद्यद्वाञ्छति जायते तत् तत् सर्वं फलं लभेत् |
मासमेकं पठेद्यस्तु मध्याह्ने साधकोत्तमः ||

अर्चयित्वा महादेवीं सुन्दरीं त्रिपुरात्मिकाम् |
स भवेत् सम्पदामादिः कुवेर इव चापरः ||

मासद्वयं यथाकाले यः पठेत् साधकोत्तमः |
मासत्रयं पठित्वा च अपुत्रः पुत्रवान् भवेत् ||

तूर्यमासं पठेद् यस्तु भवेद्वागीश्वरः परः |
पञ्चमासं पठेद् यस्तु हतराज्यमवाप्नुयात् ||

षष्ठे मासि पठेद् यस्तु धन्वान् जायते सदा |
सप्तमे मासि संप्राप्ते शङ्करत्वमवाप्नुयात् ||

मासाष्टकं पठेद् यस्तु श्मशाने शून्यमन्दिरे |
सर्वशत्रुक्षयं तस्य जायते नात्र संशयः ||

नवमे मासि संप्राप्ते सर्वयोगविशारदः |
दशमे मासि संप्राप्ते वाञ्छाकल्पतरुर्भवेत् ||

एकादशे रुद्ररूपी द्वादशे सिद्धिनायकः |
एवं यः पठते स्तोत्रं पूजयित्वा सुरेश्वरीम् ||

सिन्दुरैरक्तचन्दनैः सुकुसुमैर्विविधैस्तथा |
दूर्वाविल्वदलैश्चैव कुशैश्चन्दनकुङ्कुमैः ||

(प्. ६४ब्) अर्घ्यं दद्यात् पूजयित्वा सुन्दरीं भवसुन्दरीम् |
सर्वसिद्धिं लभेत् तत्र कार्तिकेयेन भाषितम् ||

हिङ्गुलैर्हरितालैश्च लाक्षागोरोचनादिभिः |
पूजयित्वा जपित्वा च पठेन्नमशतं पुनः ||

त्रिसन्ध्ये वार्द्धरात्रे वा प्रदोषे वा पुनः पुनः |
शष्यायां यः पठेन्नित्यं प्रभाते सुसमाहितः ||

तस्य सर्वसुसिद्धिः स्यात् शङ्करस्य मतेन च |
भुर्जपत्रे लिखित्वा च गोरोचनादिभिः प्रिये ||

सर्वसिद्धिः लभेत् तत्र धृत्वा साधकसत्तमः |


इति विश्वसारतन्त्रे श्रीमत्रिपुरसुन्दरीस्तोत्रं समाप्तम् ||

श्री पार्वत्युवाच |


देवदेव महादेव सर्वशास्त्रविशारद |
कृपां कुरु जगन्नाथ धर्मज्ञोऽसि महामते ||

महापद्मवनास्तस्थां कारणानन्दविग्रहाम् |
सर्वभुतहिता मातरित्याह परमेश्वरि ||

महात्रिपुरसुन्दर्याः स्मृत्वा वाहनमुद्रया |
विद्यायवाह्य शुभङ्गे नमस्कारुणि मुक्तया ||

पूर्वोक्तया साधकेन्द्रा महात्रिपुरसुन्दरीम् |
चक्रमध्ये तु सञ्चित्य ततः पूजां समारभेत् ||

एवं ध्यात्वा स्वशिरसि पुष्पं दत्त्वा स साधकः |
प्रक्षाल्य च करद्वन्द्वं पुनर्ध्यानं समाचरेत् ||

कृत्वा कच्छपमुद्राञ्च कराभ्यां वागयतः शुचिः |
कुङ्कुमैः कुसुमैरगुरुचन्दनैः सुमनोहरैः ||

मृगनाभिसमायुक्तं पुष्पं कृत्वा विचिन्त्य च |
मूलाधारोद्गता देवी कुण्डलीसिद्ध विग्रहा ||

सर्वतेजोमयी देवी सर्वद्वन्द्वक्षयङ्करी |
सर्ववाग्रूपिणी देवी षट्चक्रभेदिनी तथ ||

श्वासमार्गेण आनीय संस्थाप्य मन्त्रमध्यके |
पूर्वोक्तेन विधानेन श्रीमत्रिपुरसुन्दरी ||

आवाह्य पूजयेद्विद्वान् नानागन्धानुलेपनैः |
नानानैवेद्यवर्गैश्च वलिदानं पृथक् पृथक् ||

आमैः पक्वैश्च विधिना शाकैः सुपैः सुरेश्वरीं |
पूजयित्वा लभेत् सिद्धिं शङ्करेण च भाषितम् ||

श्रीपार्वत्युवाच |

यन्त्रं कथय देवेश सुन्दर्यास्त्रिपुरात्मिकाः |

श्री ईश्वरौवाच |

बिन्दुत्रिकोणवह्यष्टकोणवाह्यादिककोणयुक् परचतुर्द्धशकोणयुक्तम् |
वृत्ताष्टषोडशदला न वृत्तलोकभुपुरचतुर्मुखमहं प्रणमामि चक्रम् ||

एवमेतन्महाचक्रे श्रीमात्रपुरसुन्दरीम् |
पूजयित्वा महासिद्धिं लभते नात्र संशयः ||

तत्रापि पूजयेछुक्ती देवा नव सुशोभनाः |
अनङ्गकुसुमानङ्गमेखलामदना तथा ||

अनङ्गरेखारूपिणी च अनङ्गानङ्गमालिनी |
शशिरेखा च संप्रोक्ता सुन्दर्या नव शक्तयः ||

ततस्तु षोडशी शक्तिः क्रमेणानेन पूजयेत् |
सर्वसंक्षोभिणी चैव तथा सर्वातिद्राविणी ||

सर्वाकर्षणशक्तिश्च सर्वाह्लादकारिणी |
सर्वसंक्षोभिणी चैव सर्वसम्मोहिनी तथा ||

(प्. ६५) सर्वस्तम्भनशक्तिश्च सर्वस्तम्भनकारिणी |
सर्वार्थसाधनी देवी सर्वसम्पत्तिदायिनी ||

सर्वत्र कुशलङ्कारी सर्वसिद्धिविधायिनी |
सर्वसम्पत्प्रदा चैव सर्वप्रियङ्करी पुनः ||

सर्वमङ्गलकारी च सर्वकामप्रदा तथा |
सर्वदुःखविमोचनी सर्वमृत्युविनाशिनी ||

सर्वाङ्गसुन्दरी चैव सर्वसौभाग्यदायिनी |
पूजयित्वा विधानेन ततः सिद्धिं लभेन्नरः ||

श्रीपार्वत्युवाच |

कृपां कुरु जगन्नाथ सर्वज्ञोऽसि महामते |
सुन्दरी या पुरा प्रोक्ता लोपामुद्रेति विश्रुता ||

तस्याः प्रभावं विधिना कथयामास तत्वतः |
तस्यास्तद्वचनं श्रुत्वा विहस्य जगदीश्वरः ||

कथयामास तां विद्यां सर्वविद्यामनुत्तमाम् |

श्री ईश्वर उवाच |

कथयिष्ये महाविद्यां यदुक्तं ब्रह्मणा पुरा |
तत् शृणुष्वत्र विधिना सुगोप्यं भौवनत्रये ||

तस्याः प्रभावात् सकलं विभाति भुवनत्रयम् |
यस्यां सर्वं समुत्पन्नं यस्यामद्यापि तिष्ठति ||

माता पिता जगन्मान्या जगद्रक्षास्वरूपिणी |
सिद्धिदा सिद्धिलोकानां असिधा दुष्टजन्तवः ||

सर्वभूतहितकरी सर्वभूतस्वरूपिणी |
यतीनाञ्च गृहस्थानां भुक्तिमुक्तिप्रदायिनी ||

सदयतीनां सत्यैषां तस्मान्मुक्तिप्रदायिनी |
मन्त्रोद्धरमहं वक्ष्ये शृणुष्व कमलानने ||

शिवबीजं समुद्धृत्य शक्तिबीजं समुद्धरेत् |
कामबीजं धरासंस्थं तदन्ते भुवनेश्वरीम् ||

रविबीजं चन्द्रबीजं स्वाहाहंसन्ततः परम् |
योजयेत् तत्र तां देवीं मायां त्रिभुवनेश्वरीम् ||

शक्तपरतरामरः शिवबीजसमन्वितः |
हृल्लेखा बीजसंयुक्ता विद्या त्रिपुरसुन्दरी ||

एषा पञ्चदशी विद्या सर्वतन्त्रेषु गोपिता |
अस्या विद्या समा नास्ति त्रैलोक्येऽपि च दुर्लभा ||

ओं लोपामुद्रा शिरः पातु ललाटं सिंहवाहिनी |
चक्षुषी पातु मां कृष्णा भारती पातु नासिकाम् ||

कैलासवासिनी पातु कर्षयुग्मां महोदया |
वदनं वासिनी पतु जिह्वाज्ञोत्तरवासिनी ||

ग्रीवायां ललिता पातु सर्वतः पिङ्गलाक्षी हृदयं मम |
धुम्रा पार्श्वद्वयं पातु कट्यां प्रान्तरवासिनी ||

नितम्बकुसुमा पातु उपस्थं वलदायिनी |
गुह्यं मिता सदा पातु जङ्घायां त्वरितावतु ||

जानुचक्रं महामाया ललिता पातु सर्वतः |
पादयुग्मं सदा पातु लोपामुद्रा सुरेश्वरी ||

सर्वाङ्गे पातु मां देवी लोपामुद्रा सुरेश्वरी |
प्राच्यां पातु सदा देवी लोपामुद्रा महोदया ||

आग्नेययां चैव याम्ये च नैर्-ऋते वरुणे तथा |
वायव्यां चैव सौम्यां वै ऐशान्यां पातु सुन्दरी ||

लोपमुद्रा सदा पातु सुन्दरी शर्मदायिनी |
इति ते कवचं दिव्यं कथितं सुखमोक्षदम् ||

सर्वाऽऽउभकरं साक्षात् महापातकनाशनम् |

(अत्र पतितं ||)

(प्. ६५ब्) ओं अस्य श्रीलोपामुद्रा त्रिपुरसुन्दर्याः सहस्रनामस्तोत्रस्य भगवान् 
सदाशिव ऋषिरनुष्टुप्छन्द आद्याशक्तिः भगवती श्रीमत्रिपुरसुन्दरी देवता 
मम चतुर्वर्गसाधने विनियोगः |

ओं अशोकवासिनी आशा आदित्या अनुरूपिणी |
आनन्दा अचला आमा आनन्दा अन्नबुद्धिदा ||

आसुरी अल्पदा शोका अशोका शोकनाशिनी |
जयदा जित्वरा याङ्गी सुखदा शुभदा शुभा ||

मनोहरा मानश्री च सुपाला पालिनी मही ||

इन्द्रिका दीपिका चैव कृष्णा च शोभना प्रिया |
कास्ताववासिनी कृष्णा चन्द्रकास्तिसमप्रभा ||

कर्पूरागुरुकस्तुरी त्रैलोक्यपावनीमतिः |
दिवारात्रिस्तथा सन्ध्या महेज्या चन्द्ररूपिणी ||

एकानेका महामाया देवी भगवती कुहूः |
अरुणा जयिनी जेया जयनी सर्वकामदा ||

मानदा मानिनी मान्या माननीया महामतिः |
महोल्का शुभदा क्षेमा सर्वपर्वतवासिनी ||

भेरुण्डा कुरुकुन्दा च कालिका विन्ध्यवासिनी |
नृमुण्डहन्ता शस्ता च मुण्डमालाविधारिणी ||

सवासना चितास्तस्था प्रेतनृत्यपरायणा |
सुन्दरी भैरवी घोरा पूर्णा च घृणदा घृणा ||

नर्मदा नन्दिनी स्तुत्या स्तवनीया वलाकला |
वाहूदा वाहूना प्रज्ञा प्रज्ञदा कामदायिनी ||

ऐन्द्री माहेश्वरी ब्राह्मी कौमारी कीर्तिकाकलिः |
रोहिणी शुभदा * * श्वेताङ्गी शुभलक्षणा ||

महाकुलीना सुक्षेमा क्षेमदा क्षेमवर्द्धिनी |
मोहिनी पोषिणी क्षान्त्या तोषिणी शोषिणीमतिः ||

रतिप्रिया रतिहरा रतिदा रतिमालिका |
कौलिनी कलिदा कल्की कुन्दनाङ्गप्रियातनुः ||

वहती जयदा जेत्री जयहा जयलक्षणा |
जया जयित्री जयिनी सङ्गोमा सुकुली कुला ||

मन्त्रज्ञा शोभना सत्या आहारप्रियदायिनी |
क्षुत्पिपासा क्षोभकरा सर्वक्षोभविनाशिनी ||

नलिनी नालिनी नाली वाहिनी रममानसा |
मांसप्रिया मांसरुचिर्मद्यपान सदा महा ||

हेला नीला महाशाली धुर्ज्या सिंहवाहिनी |
वायसी पूतना कृत्या त्रैलोक्यभाविनी रतिः ||

पद्मिनी पद्महस्ता च पद्मस्था पद्मवासिनी |
महापद्मा सुपद्मा च स्तम्भिनी शुम्भुनाशिनी ||

एकाक्षा केकराक्षा च त्रिनेत्रा शुलधारिणी |
शुलिनी पिङ्गलाक्षी च कमला कालदायिनी ||

मानदा माननीया च मानहा कान्दकारिणी |
शुक्रस्था शुक्रपुज्या च शुक्रहा शुक्रमोहिनी ||

शुक्रवक्षा शुक्रकरा शुक्रसेव्यातिशुक्रिणी |
शुक्रमोहा शुक्रमना शुक्रक्षालनरूपिणी ||

महाशुक्रा शुक्रपूर्णा शुक्रसेव्यातिशुक्रिणी |
स्वयम्भुकुसुमप्राणा स्वयम्भुकुसुमाकुला ||

स्वयम्भुपूजकप्रीता स्वयम्भुप्रीतिदायिनी |
इडा पिङ्गला सुषुम्ना च नाड्यस्ता च शुभप्रदा ||

गान्धारी हस्तजिह्वा च पूषा चालम्बुयामता |
शङ्खिनी चित्रिणी वानी वलिनी वलहानना वैखरी केकरी केका लनना 
मार्गवाहिनी |

(प्. ६६) मार्गदा मोहिनी नन्दा मन्मथप्रियवादिनी |
आनन्दभैरवी कालभैरवी कुलभैरवी ||

वटुकाभैरवीसंस्था वलस्था वलदेवता |
कुलीना कुन्दलकान्ता च कामाख्या कामवन्दिन्ता ||

विशेषज्ञविवादा च विद्युज्जिह्वा वसुन्धरा |
आवालिका च वसुदा विविधा कमलवती ||

स्वाहा शाला तथा माला आर्या वैपायिनी कृपा |
वामाचारवती वामा वामाचारविलासिनी ||

सुमतिः कुमतिश्चण्डचण्डमुण्डवधोद्यता |
निशुम्भशुम्भहरिणी रक्तबीजविनाशिनी चामुण्डा चर्चिका श्रेष्ठा 
वहूभावनकारिणी |

शोभना च शुभाकम्पा कम्पशाखितलस्थिता |
युवती केटभी ज्योत्स्ना सुमनाविमना महा ||

पीडा पीडाक्षयकरी कहोडा यामिनी शुचिः |
वारुणी चैव इन्द्राणी सावित्री ब्रह्मरूपिणी ||

चित्रिणी चित्ररूपा च मयुरपुच्छधारिणी |
वायसी भुजगा भोगा कद्रुश्च विनता सता ||

गुडाप्रेता विशालाक्षी सती साध्वी विरूपिणी |
विकद्रुः शोभनी चण्डी प्रचण्डा अतिचण्डिका ||

कराली च करालाक्षा विकराला करालिका |
दैत्यदानवसंहन्त्री पैश्चाची यक्षिणी यतिः ||

गान्धारी गगणा गम्या सर्वबीजप्रतिष्ठिता |
कामदा च त्वरा चित्रा विचित्रचित्ररूपिणी ||

अभया भयहारा च शुभदा शुभनाशिनी |
विद्युता वैद्यामाता च कामकल्पाकविः क्रिया ||

राधिका रूपिणी सत्या लक्षणा रेवती मघा |
सुदन्ता शुभदन्ता च अद्भूता अरूणा उवा ||

विद्युत्स्फुरस्महाहास्या आनन्दा कल्किरूपिणी |
नानामणि कुमद्वाती पद्मिनी पद्ममन्दिरा ||

विम्बोष्ठी ललिता चोक्षा तीक्ष्णाङ्गी सर्वसिद्धिदा |
सर्वाङ्गसुन्दरी पिङ्गा पद्मरूपा मनोगतिः ||

विशाला विलसत्क्षान्त्या सर्वचत्वरवासिनी |
नारसिंही च वाराही अकुली नकुली ध्वनिः ||

शूलहस्ता विशाला च जित्वरा जयदा जया |
मृत्युरूपा मृत्युहरा कालदा कालमालिना ||

नानास्त्रधारिणी सैत्या सर्वदैत्यावनाशिनी |
स्वाहा स्वधा वषटकारा यज्ञदा यज्ञभुक् गुणी ||

शरमा अमरा आद्या महामायाविनाशिनी |
अस्त्रशस्त्रमयी विद्या दुरस्था दुरवासिनी ||

नदी सिन्धुसर्वमयी सर्वाद्या सर्वदायिनी |
उग्रा तारा यशोदा च निला नील सरस्वती ||

जयिनी यामिनी विद्युच्चञ्चला चाटुकारिणी |
लक्ष्मीरूपा महारूपा नानामूर्तिः प्रभातनुः ||

सुसीमा च महासीमा अमेया खेचरी क्रिया |
सूर्यकान्तिश्चन्द्रकान्तिः * * * * प्रियङ्करी ||

मुण्डमालावहन्ती च सर्वशास्त्रविलासिनी |
विद्यावती वसुमती गङ्गा काशी सतीपुरा ||

नगदा मरदाख्या च राजलक्ष्मीर्मनागपि |
विमना सुमन शम्भुः शाम्भवी हंसरूपिणी ||

माता पिता विपुला च कुञ्जरेश्वरगामिनी |
(प्. ६६ब्) लीला माला तथा तथ्या सुभक्ष्या अतिराग्मिता ||

पुत्रिणी पुत्ररूपा च वत्सा वत्सप्रिया सती |
शङ्कटज्ञा विसज्ञा च विकटा कपट तिथिः ||

सुप्तासुप्तप्रसुप्ता च विमलाक्षी विशातनुः |
हुङ्कारी बीजरूपा च द्रीऊंकारी बीजरूपिणी ||

ह्री/ श्री गाङ्गी च गान्धारी सुगुणा विपुलास्तनी |
कमली युवती सत्या स्तवनीया मामदोहृता ||

शितला च सुशीला च वायुदा वायुरूपिणी |
वृषप्रिया वृषारूढा वृषवाहनवाहना ||

हूतिर्नितिः सुनीतिश्च कैलाशवासिनी कृतिः |
कालरूपा कराला च अमिता असिता सिता ||

चिन्तावती सुचिन्ता च विचिन्ता चिन्तितास्मृतिः |
सुनीतिः सुरुचिः कान्तिः कृष्णाकृष्णाकृशाङ्गिका ||

वज्राङ्गी वज्रहस्ता च गुरुहस्ता सरस्वती |
अतसी कुलटा चेष्टा भर्तारानोडिनी भुता ||

वहूवक्ता वत्सला च सुभक्ता भक्तवत्सला |
वत्स्यल्या वहूला वेला कन्या गौरी च रोहिणी ||

युवती चञ्चलाक्षी च चपलाक्षी शुभा तनुः |
दीर्घघोणा दन्तुरा च युगदा युगदन्तुरा ||

अवजा गोजः क्षत्रिया च विजया जयरूपिणी |
शङ्खिनी टिविटित्वा च क्षट्वि घाटी स्वरूपिणी ||

रूपिणी विविणी कृत्वा अतीता च पतिव्रता |
कालाक्षी अवशाक्षी च निसङ्गा सङ्गवर्जिता ||

चेष्टा शान्ति शाम्भवी च चर्चिका चण्डरूपिणी |
कुलटा युवती वन्या सर्वाङ्गसुन्दरी सुधा ||

केकराक्षी कृशाङ्गी च शशी च तामसी दया |
गान्धारी विवशा विश्वा विकटाक्षा कटाक्षिणी ||

सौम्या सोमवती सा वा ललिता चतुरानना |
कार्तिकी कुलजा कुन्ती कुन्तरूपा कुमुद्वती ||

चन्द्रमण्डलसंसर्गसूर्यकान्तिसमप्रभा |
विद्युल्लोला विशालाक्षी सुन्दराक्षी सुलोचना ||

मृगनेत्रा मृगाक्षी च चञ्चलाक्षी च चञ्चला |
प्रचला च महामोहा महामदविनाशिनी ||

कुलीना कुलवत्यां वा यक्षिणी यक्षरूपिणी |
काकिन्येसी भल्लुको च विनष्टा चौजरूपिणी ||

चिचितुटा विसर्पिण्यो वितानी विपुलानना |
हिडम्बा दुर्घटा ज्ञेया वकास्या प्रियवादिनी ||

कैराती कोणरूपा च कुक्कुट कुलमण्डिता |
शान्तश्च शन्तिरूपा च सुमती सुमनप्रिया ||

पिङ्गलाक्षी त्रिनेत्रा च अरुणा जयदायिनी |
विपुला विमला विश्वा किङ्करी वासिना विना ||

वेताली विपुला मोहा महामोहविवर्जिता |
अनन्ता सत्यवादी च नित्या नित्यस्वरूपणी ||

लिङ्गमाला कण्ठभूया भगमाला विभूषणा |
भगाङ्गी भगिनी भोगा भगमोहा भगात्मका ||

कात्ययनी जगन्माता सुमाता मदनावती |
विपाशा च सुकेशा च हेमानिना पुलोपमा ||

इन्द्राक्षी वारुणी यक्षा योनिमुद्रा धनप्रिया |
अनङ्गकुसुमानङ्गमेखला मदनातुरा ||

अम्बिका ह्रादिनी दुर्गा स्वरूपा हूं स्वरूपिणी |
सुषुम्नेडा योगवती भैरवी वटुभैरवी ||

काली वाली च गाली च सुसमा सामगायिनी |
(प्. ६७) गायत्री यमुना यामा ससत्वा वरदायिनी ||

लक्ष्मणा सत्यभामा च तथा जाम्बुवती सती |
सुशीला पुण्यशीला च रूक्मिणी रेवती मघा ||

विकृतिः कुन्तिमूर्तिन्यौ सेन्दुखण्दा शिखण्डिनी |
सुर्यकान्तिः प्रिया क्रिया अमावास्या चतुर्दशी ||

अष्टमी षष्ठी नवमी स्थिरा धीरा च पञ्चमी |
तपस्विनी तपोयुक्ता मातृका गौररूपिणी ||

शारदेन्दु प्रसन्नास्या अट्टहास्यासिनी सुसु |
नलिनी नालिनी नाला मनुकन्या मनावती ||

पार्वती खर्विणी खर्वा सर्वगर्वविवर्जिता |
दर्पहारा सुदर्पा च दर्पतृप्तिमहोहरा ||

दान्ती च कुम्भहन्ता च अहङ्काराकृतिः स्वयम् |
जीवा च परामात्मा च तथा कुण्डलिनी स्मृता ||

योषिता योषितप्राण योनिकुण्डनिवासिनी |
गङ्गा काशी शता शोभा सुशोभा शोभकारिणी ||

सता सत्या सुसत्या च सभासंक्षोभकारिणी |
क्वहोडी कुसुमा कामा कामराजेश्वरी क्रिया ||

पञ्चकूटा त्रिकुटा च एकाक्षा वर्गरूपिणी |
वर्णमाला मन्त्रमाला सर्वमन्त्रमयी शिवा ||

सर्वालङ्कारसंयुक्ता कलम्ञ्जीररञ्जिनी |
पञ्चभूतगतिः प्रेमा महाभुतनिवासिनी ||

दुराशया दुरासाध्या दुर्गेया दुर्गवासिनी |
विभुतिर्विपुला नष्टा विनष्टा विनता सृतिः ||

निर्माल्यवासिनी देवी शेयिका सुन्दरी तथा |
चण्डेश्वरी विजया * उग्रचण्डा प्रचण्डिका ||

प्रचण्डचण्डिका चण्डी चण्डदेवीति विश्रुता |
मातुलानी पिपाठी च राक्षसी योगिनी जवा ||

कुशला च कुशल्या च कुन्ती च कुमदा कृपा |
हंसमुखी शुचिमुखी विनता ललिता त्रिधा ||

वंक्षुमुद्रा रेवती च कावेरी सवितामृता |
गिरिका वानरी वाला भूषणा उषिता तथा ||

भानुमती चित्रलेखा विशाखा शिखिनर्तकी |
मोहिनी तोषिणी स्तुत्या स्तवनीया सुभाविनी ||

किङ्किनी चङ्किनी चित्रा योगिनी योगदायिनी |
उल्लूकवदना देवी नानामूर्तिधरा तथा ||

सर्वतत्वार्थवेत्ता च सर्वशास्त्रात्मिका तथा |
मालावती सर्पहस्ता व्यालयज्ञोपवीतिनी ||

डकिनी वर्णिनी घोरा वज्रपुष्पा तिलोत्तमा |
असिता कुरुकुल्ला च बिन्दुचक्रस्वरूपिणी ||

उष्मा च उष्मपाना च शब्दब्रह्मस्वरूपिणी |
तस्विनी निशारात्रिर्नादशब्दप्रभेदिका ||

रस्तोरुश्चतुराकारा कुमारी वृषभासुरी |
शर्मिष्ठा यादवी यज्ञा सर्वशक्तिस्वरूपिणी ||

आचार्याथ तथा आर्या अङ्कुशी तोमरी तथा |
देवी कुण्डात्मिका कुण्डा यज्ञक्र्त्री यज्ञु (?) प्रिया ||

ऋक् सामाथर्वनिलया वेदशाखास्वरूपिणी |
रम्या कन्या शताक्षी च तथा चैव हृतद्युतिः ||

धात्री कर्त्री तथा इन्द्री काशीराजसुते शुभे |
मज्ञस्थिता योगिनी च आकाशवासिनी वलिः ||

वेतालि रिपुना श्वेता तथा गुणवती मतिः |
प्रफुल्ला फुल्लरूपा च तथा कुलवती कुला ||

फेत्कारिणी मनुमाता च अनुस्वरनिवासिनी |
(प्. ६७ब्) भक्तानन्दकरी स्तुत्या स्तवनीयासुभाविनी ||

अर्पणा निश्चला लोला विद्या विद्यावतीति च |
विभीतिका तथा मृत्युर्मारिणी मृत्युनाशिनी ||

अमेया तिन्तिडी दक्षा कृशाङ्गी कृशभुः कशा |
विक्रमा विरला किन्ना वज्रप्रस्तारिणी सदा ||

सुन्दराङ्गी सुराङ्गी च कुरङ्गी शरलालिका |
नगीश्वरी अकामा च अवशा च ग्रहा अनुः ||

मोहनामोहनामर्त्या मृण्मयी मद्यरूपिणी |
काटनीकाटिनी श्लेषा केशाकृत्य निवासिनी ||

कूर्चाक्षरी कालरूपा बिन्दुचक्रनिवासिनी |
विषणा विषया वैश्या क्षत्रियाणी कृपावती ||

आनन्दकन्दसंभुता आनन्दा अंशुलोचनी |
असत्या आकृति म्लेच्छा भाषाचातिप्रिया श्रुतिः ||

प्रमोषा च प्रेम्नाप्रेम्ना साधका भक्तिरक्तपा |
इदं सहस्रानामेति लोपामुद्रा प्रकीर्तिता ||

यस्याः प्रसादनात्रेण साक्षान्नारायणो भवेत् |
अपुत्रो लभते पुत्रमधनी धनवान् भवेत् ||

राजा विजयमाप्नोति क्षत्रियाणी सुपुत्रिणी |
वैश्यो धनसमृद्धिः स्यात् मूकश्च सुकविर्भवेत् ||

अरोगी धनवांश्चैव दीर्घरोगैः प्रमुच्यते |
रजःस्वलाभ्यां स्पृत्वा च जपेद्विद्यां दिवानिशम् ||

कुवेर इव वित्ताच्यो जायते यदनोपमः |
परदारपरो भूत्वा जपेद्विद्यां दिवानिशम् ||

अधिकारेण मनसा स एव श्रीसदाशिवः |
दुतीयागं सदा कुर्यात् दिवसे दिवसे सुधीः ||

ऋतुमत्या भगंस्पृष्ट्वा दृष्ट्वा स्तुत्वा च मानवः |
जपित्वा च महाविद्यां सर्वसिद्धिर्लभेन्नरः ||

धर्मार्थकाममोक्षार्थी परयोनौ जपेत् सुधीः |
स्वयम्भुकुसुलैर्हस्ते भूषयित्वा जपेत् सदा ||

पूजयेत् परया भक्त्या देवी शुक्रैर्विशेषतः |
स्वयम्भुकुसुमैः शुक्रैः पूजयेज्जगदम्बिकाम् ||

गोरोचनाकुङ्कुमेन लिखेद् यन्त्रमनन्यधीः |
यावकैश्चन्दनैर्गन्धैर्भूर्जपत्रे विशालधीः ||

शून्यावासे लिखेद् यन्त्रं स्वशक्त्या सर्वभावतः |
यजेद् देवीं विधानेन ध्यात्वा तां शम्भुसुन्दरीम् ||

पुजयित्वा धरेद् यन्त्रं कुमारीं पर्वतात्मजाम् |
भौमावास्यां निशातागे बलिं दद्यात्रिपादसुः ||

कुक्कुटैर्नकुलैमेषैर्महिषैर्मुषिकैर्नरैः |
दग्धमीनैर्दग्धद्रव्यैर्मद्यं दद्यात् सुसाधकः ||

अष्टोत्तरसहस्रञ्च जपेत् तत्र विशालधीः |
एहि एहि पदं ब्रूयात् तदा देव्यै निवेदयेत् ||

योनिक्षालनतोयेन चुलुकं सततं क्षिपेत् |
स भवेत् सम्पदामादि कुवेर इव चापरः ||

मार्कण्डेर इवायुष्मान् ज्वरापलितवर्जितः |
वृहस्पतिवाग्व्यये स्यात् सौन्दर्ये मदनोपमः ||

विना मद्यैर्विना मांसैर्यदि देवीं यजेत् सदा |
सिद्धिर्न जायते तस्य कल्पकोटिशतैरपि ||

सर्वविद्यावतां श्रेष्ठः कूलीनः प्रियदर्शनः |
किमन्यद् वहना देवि चतुर्वर्ग लभेन्नरः ||

इति विश्वसारतन्त्रे त्रिपुरसुन्दरी सहस्रनामस्तोत्रं समाप्तम् ||


अथ वक्ष्ये महाविद्यां सुन्दरीं षोडशाक्षरीम् |
यस्याः कटाक्षमात्रेण साक्षान्नारायणो भवेत् ||

राज्यं देयं शिवो देयो न देया षोडशाक्षरी |
एकैकमात्रा सुन्दर्या भवेद्गङ्गाधरः स्वयम् ||

किं धनैः किं जनैः किम्वा भुत्यैर्वन्ध्जनैरपि |
विद्या विज्ञानमात्रेण भवेद्गङ्गाधरः परः ||

स वैष्णवः स शाक्तः स एव ब्राह्मणः सदा |
सर्वविद्यावतां श्रेष्ठः स योगी सिद्धिवर्द्धकः ||

अथ वक्ष्ये महेशानि मन्त्रोद्धरं सुशोभनम् |
शृणुष्व परया भक्त्या सर्वकामार्थसिद्धये ||

एषा वहूविधा विद्या कथिता पद्मयोनिना |
पाद्मे कल्पे नारदाय इहैव त्वां वदाम्यहम् ||

श्रीबीजाद्या यदा विद्या लक्ष्मीर्नारयणस्य च |
लज्वाद्या वा यदा विद्या स भवेत् सुरपुजितः ||

संसारं वशमानीय भवेत् शम्भोः प्रियः स्वयम् |
रागाद्या वा यदा विद्या भवेत्रिभूवनेश्वरी ||

ब्रह्माणी सा समाख्याता वेदव्यासेन संयुता |
शिवप्रासादसंयुक्ता यदा भवति सुन्दरी ||

तदा सैव भवेन्नित्या महेशत्वप्रदायिनी |
एवं वहूविधा विद्या शिवेनोक्ता कृते युगे ||

देशभेदे महाविद्या वहूधा परिकीर्तिता |
अथ वक्ष्ये महाविद्यां सर्वसिद्धिसमृद्धिदा ||

यस्याः कटाक्षमात्रेण त्रैलोक्याधिपतिर्भवेत् |
मादनं तदहः शक्तिस्तदन्तर्बिन्दुमालिनी ||

ऐन्द्रबीजस्थमध्यस्था ज्वलनाक्षरसंयुतम् |
मायाबिन्द्वीश्वरीयुक्ता सर्वोपरिनियोजिता ||

अयं स वाग्भवो देवि वागीशत्वप्रदायकः |
शिवबीजं त्रिधा कृत्वा सृष्टिस्थितिलयक्रमैः ||

द्वयमाद्येन रहितमाव्याधो मदनाक्षरम् |
पुनः स्थितिशिवाधस्थादिन्द्रबीजं नियोजयेत् ||

तथा नमः शिवाधोऽपि ज्वलनार्कं महेश्वरि |
चतुर्थस्वरसंयुक्तं बिन्दुखण्डेन्द्वलं कृतम् ||

एवमेतन्महाबीजं कामराजं महोदयम् |
मायामीजं महेशानि मादनं शत्रुसंयुतम् ||

चन्द्रबीजं केवलन्तु विनिर्युज्य वरानने |
त्यक्त्वा सृष्टि क्रमं देवि प्राशु(?)द्धारक्रमेण तु ||

संहारक्रमयोगेन शक्तिबीजं समुद्धरेत् |
एषा श्रीः सर्वतन्त्रेषु कथिता पद्मधोनिना ||

अतः परा महाविद्या त्रैलोक्ये नैव विद्यते |
सर्वविद्यास्वरूपा च स्वर्गमुक्ति प्रदायिनी ||

सर्वकामप्रदा देवी सर्वकामस्वरूपिणी |
यथा अनुगताः प्राणाः सर्वेषां षोडशी तथा ||

सिन्दूरसदृशाकारां नेत्रत्रितयशोभिनीम् |
शवरूपमहादेव हृदयोपरिसंस्थिताम् ||

मुण्डमालाधरां देवीं नागयज्ञोपवीतिनीम् |
नानालङ्कारसंयुक्तां सिद्धगन्धर्वसेविताम् ||

दिगम्बरीं महाघोरां मुक्तकेशीं महोदराम् |
सर्वलावण्यवसतीं चिन्तयेत् पार्वतीं सदा (?) ||

अस्या अङ्गसमुद्भूता ये चान्ये मन्त्र जा(?)दयः |
महामहा महाविद्या महामन्त्रा महामहा ||

अस्या अङ्गसमुसमुद्भूता कथिता पद्मयोनिना |
पुराणेषु यथा श्रेष्ठं महाभारतमुच्यते ||

यथा पारमहंस्येषु श्रीभागवतमुच्यते |
अद्वैतभावनायास्तु यथा नारायणो नरः ||

द्विपदेषु द्विजश्रेष्ठो नक्षत्रेषु च चन्द्रमाः |
इन्द्रियेषु च मनःश्रेष्ठं पर्वतेषु हिमालयः ||

नदीनान्तु यथा गङ्गा ब्राह्मणेषु च वेदवित् |
वैष्णवानां यथा शम्भुः शास्त्रेषु चागमः स्वयम् ||

विद्यासु च महाविद्या तास्वियं श्रीसमीरिता |
नात्र सिद्ध्याद्यपेक्षा च न च मित्रादिधूषकम् ||

नेह भक्ष्यविचारः स्यात् नास्ति स्थानस्य निर्णयः |
न चित्तव्ययवाहूल्यं न च ब्रात्यं कथञ्चनः ||

पूजयेत् परया भक्त्या सुन्दरीं सर्वभाषतः |
षट्कोणं नवकोणञ्च त्रिकोणञ्च ततः परम् ||

अन्योऽन्यं विलिखेद् यन्त्रं योनिमण्डलमण्डितम् |
?	(?) जःसत्त्वतमोरेखासाष्टपत्रसमन्वितम् ||

अनङ्गाद्या महाशक्तीरत्र नध्येषु चिन्तयेत् |

त्रिकोणे पुजयेद् देवीं सुन्दरीं श्रीस्वरूपिणीम् |
पूर्वोक्तन्यासवर्गैश्च विन्यसेत् सुतनौ सदा ||

विन्यसेत् परमा देव्याः नवयोन्यात्मकं स्मृतम् |
योन्याकारेण संन्यस्य चिन्तयेत् तां महेश्वरीम् ||

नवयोन्यात्मकं न्यासं विन्यसेत् सुतनौ सदा |
विधिनानेन देवेशी नवयोन्यात्मकं स्मृतम् ||

नाभेराचारणं न्यस्य वाग्भवं बीजमुत्तमम् |
हृदयानाभिपर्यन्तं कामबीजं न्यसेत् सदा ||

शिरसो हृत् प्रदेशान्तं शक्तिबीजं न्यसेत् सदा |
आद्यं द्वितीयं करयोर्विन्यसेत् परया यतः ||

तृतीयमुभयोर्न्नस्यनवयोन्यात्मकं स्मृतम् |
मूर्ध्न्याधारे हृदि न्यसेत् भुयो बीजत्रयं क्रमात् ||

नवयोन्यात्मकं कुर्यात् न्यासञ्च विधिनामुना |
त्रिभिर्बीजैः क्रमेणैव विन्यसेत् क्रमयोगतः ||

कर्णयोश्चिबुके कुर्यात् योन्याकारं त्रिकोणकम् |
अंशयोर्वदने कुर्यात् नेत्रयोर्नसिके ततः ||

अंशयोः पाठके कुर्यात् कुक्षिकूर्परयोस्ततः |
जानुनोभुर्जमूले स्यात् पादम्नोर्गुह्यदेशके ||

पार्श्वयोर्हृदये कुर्यात् ततः कण्ठस्तनद्वये |
नवयोन्यात्मकं नयासं महाविद्या प्रमाणकम् ||

छिन्नायाः कालिकायाश्च सुन्दर्याश्च तथैव च |
श्रीविद्यायास्तथा कुर्यात् नवयोन्यात्मकं स्मृतम् ||

अथ रत्यादिकं न्यासं कुर्याच्च विधिनामुना |
मूलाधारे रतिं न्यस्य हृदि प्रीतिं न्यसेत् पुनः ||

मुलादिधू न्यसेन्मूर्ध्नि प्रतिलोमानुलोमतः |
अमृतेशीञ्च योगेशीं विश्वगेशं पुनः पुनः ||

(प्. ६९) मूर्ध्नि वक्त्रे च हृदये गुह्ये पादद्वये पुनः |
क्रमेण विन्यसेदेतान् द्वौ द्वौ कृत्वा विधानतः ||

स्वस्वमाद्यं बिन्दुयुतं मूलबीजमुदाहृतम् |
मनोभवं न्यसेन्मूर्द्ध्नि ईशानेन विधानतः ||

तत्पुरुषं विन्यसेद्वक्त्रे मकरध्वजसंयुतम् |
अघोरं विन्यसेत् पूर्वं कन्दर्पं हृदये पुनः ||

मन्मथं विन्यसेद् गुह्ये वामे देवादिसंयुतम् |
सद्योजातं पादयुगे कामदेवसमन्वितम् ||

अथात्मानं चिन्तयेच्च पञ्चवक्त्रं यथा शिवम् |
ऊर्द्धप्राग्दक्षिणोदिच्यपश्चिमेषु मुखेषु तान् ||

पूर्वोक्तेन विन्यसेद्बुद्ध्या हृल्लेखादिविधानतः |
हृल्लेखान् पुटितान् कृत्वा कामबीजादिकानथ ||

पञ्चवक्त्रं चिन्तयेच्च वर्णेनानेन देशिकः |
मुक्तापीतपयोदञ्च मौक्तिकं यववर्णिकम् ||

ऊर्द्धदिक्रम्योगेन दक्षिणावर्तयोगतः |
भुण्डव्योमाग्निसंयुक्तं दीर्घस्वरसमन्वितम् ||

इन्दुबिन्दुसमायुक्तं मुखाधिष्ठातृदेवता |
अथवा पञ्चह्रस्वाच्यं ओंकारादिसमन्वितम् ||

प्रतिलोमेन सिञ्चन्त्य विन्यसेच्च पुनः पुनः |
पञ्चरूप्यं न्यसेद् देवि मूर्ध्नादिक्रमयोगतः ||

क्रीमाद्यां द्राविणी मूर्द्ध्नि ह्रीमाद्यां क्षोभिणीं पदे |
क्ली/ वशीकरणं वक्त्रे गुह्ये हू/ बीजपूर्विकाम् ||

आकर्षिणीं हृदि पुनः स्वर्गाद्या भृण्डसंयुताम् |
सम्मोहिनी क्रमादेवं वर्णन्यासोऽयमीरितः ||

भालभ्रूमध्यवदनघटिकाकण्ठकृत्सु च |
नाभ्यधिष्ठानयोः पञ्चतारा सुभगादिकाः ||

कामबीजादिकाः सर्वाः मदविभ्रममन्तराः |
सुभगाच्या न्यसेत् सर्वाः सुभगा च तथा भगा ||

भगसर्पिण्यथ परा भगमालिन्यनन्तरम् |
अनङ्गानङ्गकुसुमा भूयश्चानङ्गमेखला ||

अनङ्गमदना सर्वामदविभ्रममन्तराः |
प्रधानदेवता वर्णा भूषणाद्यैरलङ्कृता ||

मुण्डमालावराभयौ धारिण्यः शुभदायिकाः |
वाग्भवं कामराजञ्च वरुणमिन्द्रसंयुतम् ||

इन्दुबिन्दुसमारूढं तृतीयं कथितं त्विदम् |
षडबीजसमायुक्तां लज्वाबीजमुदाहृतम् ||

चन्द्रबीजं स्वर्गयुक्तं पञ्चमं कथितं त्वदम् |
सुभगाद्या समासेन न्यसेद्बीजानि देशिकः ||

शिरसि भाले कर्णे च अक्षिणी नासायुगले गण्डयुगले ओष्ठे युगे दन्ते वदने 
विन्यसेत् स्वरान् |

चिबुके ख्याने च कण्ठे च पार्श्वयोः स्तनयुग्मके |
दोर्मुलयोः कुर्परयोः पाण्योस्तत् पृष्ठदेशतः ||

नाभौ गुह्ये पुनश्चोर्वोर्जानुनोर्जङ्घयोस्ततः |
स्फिठो च पत्तनरोः पश्चात् चरणाङ्गुलयोर्द्वयोः ||

ककारास्तान्न्यसेद्वर्णान् स्थानेष्वेतेषु देशिकः |
काञ्च्यां ग्रैवयके कण्ठे हृदि गुह्ये न्यसेत् पुनः ||

कर्णयोर्गण्डयोर्मौलौ वदनं रक्षसान्महौ |
विन्यसेद्विधिना वर्णान् कामबीजादिकानथ ||

मायाद्या पुटितान् कृत्वा प्रतिलोमानुलोमतः |
तत्त्वन्यासं ततः कुर्यात् विधिनानेन देशिकः ||

(प्. ६९ब्) यत्तत्त्वन्न्यासमात्रेण तत्त्वज्ञानं प्रजायते |
मादिकास्तं न्यसेद् देहे प्रतिलोमेन देशिकः ||

यादिक्षान्तं ततः कुर्यात् पश्चाद्वक्ष्यामि तत्त्वतः |
प्रणवायं कामाद्यञ्च मायाकूर्चादिकं पुनः ||

यथास्थाने न्यसेद्वर्णान् विधिनानेन देशिकः |
सानुस्वारं नमोऽन्तञ्च यथास्थाने च देशिकः ||

परं शब्दं चतुर्थ्यन्तं यथास्थाने च देशिकः |
(परं शब्दं चतुर्थ्यन्तं) जीवात्मानं मकारञ्च सर्वाङ्गे चिन्तयेत् 
ततः |
प्राणात्मने भकारश्च सर्वाङ्गे चिन्तयेत् स्वयम् |
बुद्ध्यात्मने वकारश्च हृदये चिन्तयेत् स्वयम् ||

अहङ्कारे ककारश्च पकारो मनसि स्थितः |
हृदये तु तत्र न्यसेद्विधिनानेन देशिकः ||

परशब्दार्थशब्दश्च सर्वत्र परिचिन्तयेत् |
शब्दात्मने नकारश्च (पादयुग्मे) मस्तके विन्यसेत् सदा ||

स्पर्शात्मने धकारश्च मुखे न्यासं समुद्धरेत् |
रूपात्मने दकारश्च हृदये परिचिन्तयेत् ||

रसात्मने थकारश्च लिङ्गे च विन्यसेत् ततः |
गन्धात्मने तकारश्च पादयुग्मे न्यसेत् ततः ||

श्रोत्रात्मने णकारश्च विन्यसेत् त्वचि पार्वति |
चक्षुरात्मने डकारश्च चक्षुयोः परिचिन्तयेत् ||

जिह्वात्मने ठाकरश्च जिह्वायां विन्यसेत् पुनः |
घ्राणात्मने टकारश्च नासिकायां विचिन्तयेत् ||

वागात्मने ञकारश्च वाचि न्यासं समुद्धरेत् |
पुण्यात्मने ऋकारश्च हस्तयुग्मे न्यसेत् ततः ||

पद्मात्मने जकारश्च पायुदेशे न्यसेत् क्रमात् |
पादात्मने हाकरश्च पत्स्थाने विन्यसेत् ततः ||

उपस्थात्मने चकारश्च उपस्थे च प्रविन्यसेत् |
व्योमात्मने ङकारश्च मूर्द्ध्नि विन्यासमाचरेत् ||

रागात्मने घकारश्च मथदेशे न्यसेत् क्रमात् |
तेजसात्मने गकारश्च हृदिन्यासं समाचरेत् ||

जलात्मने थकारश्च गुह्यदेशे न्यसेत् क्रमात् |
पृथिव्यात्मने काकारश्च पादयोर्विन्यसेत् ततः ||

यादिक्षान्तं न्यसेत् तद्वत् योगेन विधिनामुना |
पुरुषात्मने सङ्कर्षणाय यकारं हृदये न्यसेत् ||

विश्वात्मने प्रद्युम्नाय रकारं हृदये द्वयम् |
निवृत्त्यात्मनेऽनिरुद्धाय लकारं विन्यसेत् * * ||

सर्वात्मने नारायणाय वकारं हृदये पुनः |
सोमण्डलत्रययुक्ताय कला षोडशसंयुतम् ||

यकारं विन्यसेद् देहे हृदये तन्त्रसम्मतम् |
परमेष्ठात्मने वासुदेवाय हृदये न्यसेत् पुनः ||

शुक्रात्मने सकारश्च विन्यसेद् विधिनामुना |
सूर्याय हृदिनिर्दिष्टं हकारं तन्त्रसम्मतः ||

कोपात्मने नृसिंहाय सर्वाङ्गे त्वचि विन्यसेत् |
क्षकारं सर्ववर्णेषु व्यापकः परिकीर्तितः ||

तत्वन्यासमिदं प्राहुर्न्यासतत्वविदो जनाः |
अस्या विन्यासवर्गाणि न सिद्धिः स्यात् कथञ्चन ||

एवं समुच्चार्य षोढान्यासं ततो दिशेत् |
पश्चाद्वक्ष्यामि देवेशि षोढान्यासं ततः परम् ||

एवं न्यासतनुं कृत्वा यजेद् देवीं सनातनीम् |
अनङ्गानङ्गमदना कामेश्वरी ततः परम् ||

(प्. ७०) भगमालिनी भगा चैव पूजयेत् शक्तयस्थिमाः |
अथवा इच्छाद्या एव शक्तीः सर्व्तन्त्रसमन्विताः ||

रतिरतिप्रिया नन्दा पूजयेद् यः क्रमादिमाः |
वरदाभयधारिण्यः प्रधानतनवस्त्रियः ||

देव्यङ्गे पूजयेत् सर्वा देव्या भूषणभूषिता |
कामबीजादिकाः सर्वा नमोन्तात्तन्त्रसंयुताम् ||

चित्स्वरूपां वदेत् ङेन्तां विद्महे तदनन्तरम् |
जालन्धरीं समुच्चार्य धीमहि तदनन्तरम् ||

तन्नो देवी समुद्धृत्य वदेद् देवि प्रचोदयात् |
एषा स्यान्मन्त्रराजन्य गायत्री शिवसम्मता ||

(कामादिकां जपेद्वापि) मायाद्यां वा जपेद्विद्यां 
धर्मकामर्थसिद्धये | 
कूर्चाद्यां वा यजेद्विद्यां वधूबीजादिकापि वा ||

सर्वेषां मन्त्रविद्यानां गायत्री परिकीर्तित्का |
ओङ्काराद्या नमोन्ता व विद्या आसनभेदके ||

सदाशिवं वदेत् ङेन्तं महाप्रेतपदं ततः |
देव्यासनं चतुर्थ्यन्तं तदन्ते हृदयं पुनः ||

मन्त्रमासनदाने तु कथितं पद्मयोनिना |
कामबीजादिकाः पूज्या शक्तयः शुभदायकाः ||

आसनस्य चतुर्दिक्षु पूजयेद् यो विधानतः |
वामकोणे यजेद् यन्त्रे रतिबिन्दुसमप्रभाम् ||

नतिपाशधरां सौम्यां मदविह्वलविह्वलाम् |
प्रीतिं दक्षिणकोणस्थां तप्तकाञ्चनसमप्रभाम् ||

अङ्कुशं प्रणतिर्दोर्भ्यां धारयन्तीं समर्चयेत् |
अग्रे मनोभवां रक्तां रक्तपुष्पाद्यलङ्कृताम् ||

इक्षे कार्म्मुकपुष्पेषु धारयन्तीं समर्चयेत् |
षट्कोणे पूजयेद् देव्या हृदयाद्यङ्गदेवता ||

सर्वेषां मन्त्रयन्त्राणां दक्षिणा मूर्तिसंज्ञकः |
अथवा सर्वविद्यानां महादेव ऋषिः स्मृतः ||

एवं संपूज्य विधिवत् स्तवैरुच्चारणैस्तवेत् |
मद्यैर्मांसैश्च वटकैः सुपपूपैश्च 
शाकैर्मयैर्महिषैर्गवयैर्गाभिरुष्ट्रेः शिवाभिः |
सोंहैर्व्याघ्रैश्च वेधकैः शकुलिभिव्वनाञ्जनैरश्च शल्यैर्हरणैः |
शूकैर्नरपशुपशुभिर्मत्स्यामांसैश्च नित्यम् |
यद्यन्नित्यं कथयति सदा मानवाः स्वर्गरूपास्तत्तत्त्वन्यं कथयति 
स्वाराः शङ्करः शङ्करायाः |

तत्तत्सर्वं हरवधुजनैः पूजयेत् पूजयित्वा |
विद्यां सिद्धिर्न भवति सदा कीर्तिता नारदाद्यैः ||

दग्धमीनं भ्रष्टञ्च सिक्यञ्च लेह्ययं पेयम् |
मकारपञ्चकैर्देवीं पूजयेद् यः सदा बुधैः ||

स्वयम्भुकुसुमैः शुक्रैः परशक्तौ विशेषतः |
पूजयित्वा जपित्वा च चतुर्वर्गं लभेत् सदा ||

वर्णलक्षं पुरश्चर्या विधिनानेन यो जपेत् |
करस्थाः सिद्धयः सर्वा भविष्यन्ति कलौ युगे ||

अथ वक्ष्ये महेशानि यन्त्रराजं सुशोभनम् |
यं ज्ञात्वा साधकाः सर्वे लभन्ते शिवमुत्तमम् ||

त्रिकोणं बिन्दुसंयुक्तं विलिखेत् पुरतः सदा |
षट्कोणं नवकोणञ्च नवकोणं ततः परम् ||

प्रतिलोमानुलोमेन योन्याकारं ततः परम् |
रजःसत्वतमो रेख साष्टपत्रं सकर्णिकम् ||

(प्. ७०ब्) भूपूरं गुणरेखच्यं विलिखेद् विधिनामुना |
भदन्ते मण्डलं कुर्यात् योन्याकारं सुशोभनम् ||

तन्मध्ये पूजयेद् देवीं स्वकीयगणसंयुताम् |
वलिदानमवश्यं हि प्रक्षिपेत् साधकोत्तमः ||

वलिदानं विना यस्तु सुन्दरीं परिपूजयेत् |
मांसास्थिमज्जा तस्यापि दापयेत् सा सुशोभना ||

स्वयम्भुकुसुमैः शुक्रैः पूजयेत् परदेवताम् |
सुगन्धिकुसुमैः शुक्रैः सुगन्धिकुसुमन्वितैः ||

पूजयेत् परया भक्त्या गन्धपुष्पान्नवारिभिः |
अन्नाभावे यथा रुष्टा गृहिणी गृहपालके ||

वलिं शक्तिं विना रुष्टा सा भवेद्भवसुन्दरीम् |
योनिकुण्डे यजेद् यन्त्रं रक्तपुष्पैर्विशेषतः ||

युगाचारं न नित्ये तत् कर्तव्यं कथितं मया |
निशाभागे श्मशाने च प्रान्तरे शून्यमन्दिरे ||

स्वशक्त्या प्रजपेद् विद्यां चतुर्वर्गफलाप्तये |
कुमारीं पूजयेन्नित्यं कुमारीञ्च स्तवेत् सदा ||

सिन्दूररक्तवस्त्रैश्च * * * * सुभूषणैः |
कुत्सितां वा सुवेशां वा पूजयित्वा विधानतः ||

देवीबुद्ध्या भोजयित्वा नमस्कृत्य विसर्जयेत् |

अथ वक्ष्ये महेशानि कवचं सर्वकामदम् |
यस्य विज्ञानमात्रेण देवी दर्शनगोचरा ||

प्रातःकाले च मध्याह्ने सायाह्नेऽर्द्धरात्रके |
गुरुं प्रणम्य विधिना कवचं प्रपठेन्नरः ||

पुरस्तात् पार्श्वयोः पार्श्वे नमस्कुर्यादुपर्यधः |
सहस्रपत्रकमले सुन्दरीं चिन्तयेत् सदा ||

पाशाङ्कुशौ वराभयौ धारयन्तीं सरां भजे |
वर्णानां देवताः स्मृत्वा प्रपठेत् कवचं सुधीः ||

ककारे पातु मां देवी कामिनी कामदायिनी |
एकारे पातु मां देवी शक्तिरूपा महेश्वरी ||

इकारे पातु मां देवी बिन्दुमाली शुभानना |
मकारे पातु मां देवी इन्द्राणी सर्वसिद्धिदा ||

हकारे पातु मां देवी आकशवासिनी शिवा |
रकारे पातु मां देवी सर्वाङ्गे वह्निरूपिणी ||

इकारे पातु मां देवी माया नित्यास्वरूपिणी |
नादबिन्दुयुता पातु देवी विश्वेश्वरी शुभा ||

एतेर्वर्णैः सदा पातु वाग्भवी वाग्विशुद्धये |
आमूर्द्ध्नि कठपयन्तं वाग्भवी पातु मां सदा ||

हकारे पातु मां देवी शिवा सिद्धिप्रदायिनी |
सकारे पातु मां देवी सावित्री शर्मदायिनी ||

ककारे पातु मां देवी कामिनी कामदायिनी |
हकारे पातु मां देवी हरार्द्धाङ्गनिवासिनी ||

एभिर्वर्णैः सदा पातु कामरूपेश्वरी सदा |
आकण्ठाल्लिङ्गपर्यन्तं कामराजेश्वरी वतु ||

सकाअरे शातु मां देवी सावित्री शर्मदायिनी |
ककारे पातु मां देवी कामिनी कामदायिनी ||

नकारे पातु मां देवी सर्वकर्मफलप्रदा |
हकारे पातु मां देवी हरार्द्धाङ्गस्वरूपिणी ||

(प्. ७१) वकारे पातु मां देवी मायामारी शिवप्रिया |
इकारे पातु मां देवी मायासर्वसमृद्धिदा ||

बिन्द्वीश्वरी सदा पातु नादबिन्दौ विशेषतः |
एतैर्वर्णैः सदा पातु शक्तिरूपा सुरेश्वरी ||

आनाभि पादपर्यान्तं पातु मां शक्तिरूपिणी |
वाग्भवी पातु सर्वाङ्गे वाग्भवी रक्षयेत् सदा ||

कामराजेश्वरी पातु कामेश्वरी सदावतु |
शक्तिरूपा सदा पातु शक्तिरूपा सदावतु ||

शास्त्रे वादे च संग्रामे जने च विमले गिरौ |
सर्वत्र पातु मां देवी वाग्भवी शर्मदायिनी ||

राजस्थाने दुर्गमे च नौकायां शङ्कटेषु च |
सुरार्चने शत्रुमध्ये विषवह्निभयादिषु ||

सर्वत्र पातु मां देवी कामराजेश्वरी शिवा |
श्मशाने गिरिदुर्गे च शङ्कटे निगडवन्धने ||

यत्र यत्र भये प्राप्ते पातु मां शक्तिरूपिणी |
शिखायां भूयुगे चाक्ष्नोर्गण्डयोर्नसि कर्णयोः ||

ओष्ठयोर्दन्तपंक्तौ च जिह्वायां वदने तथा |
ग्रीवायां स्तनयुग्मे च हस्तयोः पार्श्वयोः पुनः ||

पृष्.ठे नाभौ हृदि कुक्षौ लिङ्गे गुह्ये पदद्वये |
जिह्वारां जानुचक्रे च सर्वत्र पादसन्धिषु ||

पूर्वस्यामग्निकोणे च याम्ये च नैर्-ऋते तथा |
वारुण्यां वायुदेशे च सौम्यामीशानदेशके ||

अधः ऊर्द्धक्रमेणैव पातु श्रीः सर्वतोमुखी |
पातु देवी महेशानि श्रीविद्या श्रीप्रसिद्धये ||

इच्छा पातु सदा ज्ञाना क्रिया पातु सदा मम |
कामिनी पातु मां देवी पातु मां कामदायिनी ||

रतिः पातु सदा जङ्घे रतीदेवी रतिप्रिया |
योगिन्यः पान्तु सततं खेचर्यः पान्तु सर्वदा ||

भूचर्यः पान्तु सततं पान्तु पातालगामिनः |
चरस्थाः सर्वदा पान्तु पर्वतस्था सदावतु ||

श्मशानस्थाः सदा पान्तु पातु मां विन्ध्यवासिनी |
आकाशवासिनी पातु पातु मां शूलधारिणी ||

अस्त्रशस्त्रमयी देवी सर्वशक्तिस्वरूपिणी |
सर्ववर्णमयी देवी सर्वशक्तिस्वरूपिणी ||

सर्वाभावे स्वरूपाया सर्वबीजेषु संस्थिता |
सर्वत्र पातु मां देवी श्रीविद्या श्रीस्वरूपिणी ||

सर्वतन्त्रमयी देवी सर्ववेदमयी तथा |
सर्वज्ञानमयी पातु सर्वनित्या नगात्मजा ||

आनन्दरूपिणी देवी चित्स्वरूपा चिदात्मिका |
सर्वत्र पातु मां देवी श्रीविद्या श्रीप्रसिद्धये ||

इदं कवचमित्युक्तं मन्त्रोद्धारञ्च पार्वति |
यः पठेत् प्रयतो भूत्वा त्रिसन्ध्ये नियतः शुचिः ||

तस्य सर्वार्थसिद्धिः स्यात् यद् यन्मनसि वर्तते |
गोरोचनाकुङ्कुमेन यावकै रक्तचन्दनैः ||

स्वयम्भुकुसुमैः शुक्रैर्भूमिपुत्रे शनैश्चरे |
श्मशाने प्रान्तरे वापि शून्यावासे तथालये ||

सशक्त्या गुरुणा मन्त्रं पूजयित्वा  कुमारिकाम् |
यद् योनौ पूजयित्वा च गुरुपत्न्या विशेषतः ||

पूजयित्वा विधृत्वा स्तुत्वा च विधिनामुना |
धारयेद् गुरुणा यन्त्रं गुरुपत्नीं प्रतोष्य च ||

(प्. ७१ब्) देव्यै वलिं निवेद्याथ नरमार्जारमूषकैः |
कुक्कुटैर्महिषैर्मेषैः पूजयित्वा विधानतः ||

धृत्वा सुवर्णमध्यस्थं कण्ठे वा मस्तके भुजे |
सुतिथौ शुभनक्षत्रे सुराशेरुदये तथा ||

धारयित्वा च कवचं सर्वसिद्धिं लभेन्नरः |
कवचस्य तु माहात्मां नाहं वर्षशतैरपि ||

शक्नोमि तु महेशानि वक्तुं तस्य फलञ्च यत् |
नास्ति चौरभयन्तत्र नास्ति व्याधिभयञ्च यत् ||

न दुर्भिक्षभयं तत्र न दस्योत्पीडनं तथा |
सर्वविघ्नप्रशमनं सर्वशान्तिकरं परम् ||

सर्वमृत्युप्रशमनं सर्वव्याधिविनाशनम् |
सर्वरक्षाकरं जन्तोश्चतुर्वर्गफलप्रदम् ||

यत्र तत्र न वक्तव्यं न दातव्यं कदाचन |
मन्त्रं प्राप्य विधानेन प्रजपेत् सततं सुधीः ||

तत्रापि दुर्लभं मन्ये कवचं देवरूपिणम् |
गुरोः प्रसादमासाद्य विद्यां प्राप्य सुगोपिताम् ||

तत्रापि दुर्लभं दिव्यं दुर्लभं भुवनत्रये |
श्लोकं वा पादमेकं वा यः पठेत् प्रयतः शुचिः ||

तस्य सर्वार्थसिद्धिः स्यात् शङ्करेण च भाषितम् |
गुरुर्देवो हरः साक्षात् पत्नी तस्य हरप्रिये ||

अभेदेन यजेद् यस्तु तस्य सिद्धिरदूरतः |

वादी मूकति पोषकस्तरयति क्ष्मावल्लभो दासते गुर्वी खर्वति सर्वविज्जडयति 
वैश्वानरः शीतति |

आचाराष्टकसिद्धिरूपमपरं सिद्धाष्टकं तद् भजे |
तां वन्दे भवभीतिनाशनकरीं शम्भुप्रियां सुन्दरीम् ||


इति श्रीविश्वसारतन्त्रे श्रीमत्रिपुरसुन्दरी श्रीविद्याकवचं समापतम् ||


( क्रमस्तवं प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने |
यस्य विज्ञानमात्रेण साक्षान्नारायणो भवेत् ||

ब्राह्मे मुहुर्ते उत्थाय इत्यादि |)

अथ वक्ष्ये महाविद्या नाम्ना त्रिपुरपूर्विका |
भैरवी सर्वसिद्धाख्या चतुर्वर्गफलप्रदा ||

आनन्दरूपिणी देवी सर्वविघ्नविनाशिनी |
नित्या सा मूलप्रकृतिः सर्वतन्त्रसमन्विता ||

अस्या विद्या समो नास्ति त्रैलोक्यसुरदुर्लभा |
धर्मार्थकामदा विद्या सर्वशत्रुविनाशिनी ||

देवैर्देवत्वविषये गन्धर्वैर्गन्धमाप्नुयात् |
कामिभिर्धनिभिश्चैव स्वमूर्धानञ्च मुक्तिदा ||

मन्त्रोद्धरमहं वक्ष्ये शृणुष्व कमलानने |
शिवबीजं समुद्धृत्य वहिन्चन्द्रसमन्वितम् ||

द्वादशस्वरसंयुक्तं उद्धरेत् परमेश्वरि |
बिन्दुनादसमायुक्तं वाग्भवं परिकीर्तितम् ||

स्थितिक्रमेण कथितं कामराजञ्च कथ्यते |
ककारं चन्द्रबीजाढ्यं शिवबीजं तदुर्द्धकम् ||

इन्द्रबीजं ककारस्थं वह्निबीजं ततः परम् |
रतिबिन्दुसमारूढं कामराजमिदं स्मृतम् ||

चन्द्रबीजं शिवादिस्थं वह्निबिन्दुविभूषितम् |
(प्. ७२) मनुस्वरसमारूढं संसर्ग परिकीर्तितम् ||

एषा श्रीं सर्वविद्यानां प्रधानं परिकीर्तितम् |
नवनीतं यथा दध्नो द्विपादोर्ब्राह्मणो यथा ||

नदीनाञ्च यथा गङ्गा देवानाञ्च यथा हरिः |
वैष्णवानां यथा श्म्भुस्तथेयं परिकीर्तिता ||

पूर्ववन्न्यासवर्नं स्यात् पूर्ववत् पूजनं स्मृतम् |
सुन्दर्या इव पूजा स्यात् कथिता पद्मयोनिना ||

नवयोन्यात्मके यन्त्रे रत्यादिशक्तिसंयुते |
ब्रह्माद्या मातरः पूज्या पत्राणां विवरे पुनः ||

भूपुरे लोकपालाश्च तदस्त्राणि च तद्वहिः |
पूजयेत् परया भक्त्या सुन्दरिवद्वरानने ||

गुणैर्लक्षञ्च भैरव्याः पुरश्चरणमिरितिम् |
लक्षत्रयं जपेन्मन्त्रं पुरश्चरणकर्मणि ||

रक्तवस्त्रपरीधानां नानालङ्कारभूषितां |
पाशाङ्कुशौ वराभयौ धारयन्तीं यजेत् शिवाम् ||

यथाचारेण त्वां देवीं सुन्दरीवत् प्रपूजयेत् |
मुण्डमालां परिधानामरक्तनयनां शिवाम् ||

सदाशिवमहाप्रेतहृअदयोपरि संस्थिताम् |
त्रिभङ्गस्थानसंस्थानां पीनोन्नतपयोधराम् ||

अनङ्गाद्या महाशक्तिः सेवितां सुमनोहराम् |
यथाचारेण तां देवीं सुन्दरीवत् प्रपूजयेत् ||

वलिदानैर्विना होमैर्विना ब्राह्मणभोजनैः |
पूजयेद्भैरवीं देवीं त्रिपुरामपि गोपिताम् ||

वाग्भवं बिन्दुसंयुक्तं लोहितेन लङेयुतम् |
श्रीकण्ठोलोहितन लङेयुतं परिकीर्तयेत् ||

सदाशिवमहाप्रेत हेसौ ङेयुतं परिकल्पयेत् |
ओंकाराद्या नमोऽन्तञ्च हृदेद्देव्यासनन्ततः ||

स्वयमासदानेन कथितं पद्मयोनिना वाग्भवं त्रिपुरादेवी 
विद्महेपदमुद्धरेत् |
कामेश्वरीं समुद्धृत्या वदेद्धीमहितत् परम् |
तन्नः क्लिन्नः समुद्धृत्य तदा ब्रूयत् प्रचोदयात् ||

गायत्रीयं समाख्याता त्रिपुरा पूजने प्रिये |
वाग्भवाद्यां जपेद्वापि कामाद्यां वा जपेत् सदा ||

चतुर्लक्षं पुरश्चर्यां प्रजपेत् सततं मनुम् |
गायत्रीमजपित्वा च यदि विद्यां जपेत् सुधीः ||

सिद्धिर्न जायते विद्या कल्पकोटि शतैरपि |
सर्वासां मन्त्रविद्यानां गायत्री परिकीर्तिता ||

अथ वक्ष्ये महेशानि कवचं सर्वकामदं |
अस्याः प्रसादमात्रेण भवेद् देवो न संशयः ||

ऋषिः स्याद् दक्षिणा मूर्तिश्छन्दः पंक्तिरुदाहृतम् |
गन्धर्वोऽत्र सुरः प्रोक्तः सर्वतन्त्रसमन्वितः ||

सर्वेषां मन्त्रवर्णानां ऋषिन्यासं पुराकृतम् |

श्री ईश्वर उवाच |

अथोच्यते महाविद्या भैरवी त्रिपुरान्विता |
यष्या विद्या प्रसादाच्च चतुर्वर्गं लभेन्नरः ||

हकारे पातु मां देवी सर्वत्र हरवल्लभा |
चन्द्रबीजस्थिता पातु सावित्री ज्ञानरूपिणी ||

बुद्धिरूपा सदा पातु मायारेफसमुद्भवा |
ऐकारे वाग्भवी पातु देवीवाक्यविशुद्धये ||

(प्. ७२ब्) बिन्दुनादस्वरूपा मां पातु देवी उमा प्रिया |
एभिर्वर्णैर्महादेवी वाग्भवी पातुमस्तके ||

हकारे व्योमरूपा सा देवी पातु शिवप्रिया |
चन्द्रबीजस्वरूपा मां पातु चान्द्रि शिवप्रिया ||

ककारे पातु मां देवी कामिनी कामदायिनी |
लकारे पातु मां देवी इन्द्रानी शत्रुनाशिनी ||

वह्निरूपा सदा पातु वकारे शत्रुनाशिनी |
कलास्वरस्वरूपा मां इकारे पातु सर्वदा ||

बिन्दुनादस्वरूपा मां पातु त्रिभवमोचनी |
एतैर्वलैर्महामाया कामबीजप्रियावतु ||

औकारे पातु मां देवी मनुवंशविवर्द्धिनी |
बिन्दुनादस्वरूपा मां हरदेहसमाश्रया ||

सर्वान्ते पातु देवेशी सर्वासुरविनाशिनी |
एतैर्वर्णैः सदा पातु सर्वाङ्गे हरसुन्दरी ||

शक्तिरूपा महामाया सर्वशक्तिषु पातु माम् |
भैरवीरूपमाश्रित्य पार्श्वयुग्मे सदावतु ||

दक्षिणामुर्तिर्मां पातु ऋषिः सर्वत्र मस्तके |
पंक्तिश्छन्दःस्वरूपा मां पातु देवी शिवप्रिया ||

सुरागार्धर्वरूपा च पातु त्रिपुरभैरवी |
जिह्वायां सर्वदा पातु सर्ववाक्यविशुद्धये ||

मुलाधारे सदा पातु रतिरूपा महेश्वरी |
हृदये पातु मां देवी प्रीतिरूपा भयापहा ||

भ्रूयोर्मध्ये सदा पातु देवीनाम्ना मनोभवा |
कर्णयुग्मे सदापातु अमृतेशी हरप्रिया ||

कण्ठदेशे महेशानि विश्वगेशी सदावतु |
वक्त्रे मां पातु देवेशी कुमारयोगयोगतः ||

तत्पुरुष-मकरध्वजभ्यां हृदये पातु सर्वदा |
सर्वत्र भैरवी पातु देवी विघ्नकुले सदा ||

कन्दर्पघोररूपाभ्यां महामाया सदावतु |
काममन्मथ-युग्माभ्यां गृहे पातु महेश्वरी ||

पादयुग्मे महेशानि पातु विघ्नविनाशिनी |
शत्रु मध्ये सदा पातु देवीवंऽसविवर्द्धिनी ||

सद्योजातकामदेवाभ्यां सर्वत्र पातु भैरवी |
वाणरूपा सदा द्राविणी सर्वशङ्कटे ||

क्षोभिनी पातु मां देवी सर्वत्र क्षोभनाशिनी |
आकर्षिणी सदा पातु माया सर्वभयापहा ||

संमोहिनी सदा पातु शत्रु मध्ये महेश्वरी |
सुभगा पातु भवने देवी सौभाग्यवर्द्धिनी ||

भगरूपा महामाया भगे मां सर्वदावतु |
भगसर्पिणी सदा पातु व्यवहारे महेश्वरी ||

भगमालिनी सदा पातु राजद्वारे च शङ्कटे |
अनङ्गा कुसुमा पातु जलमध्ये भयापहा ||

अनङ्गा पातु मां देवी दुर्गे दुर्गतिनाशिनी |
अनङ्गमेखला देवी पर्वते पातु मां सदा ||

अनङ्गामादना पातु प्रान्तरे हरवल्लभा |
इच्छारूपा सदा पातु सर्वत्र वेदवादके ||

ज्ञानरूपा महामाया शास्त्रे वादे सदावतु |
क्रियारूपा सदा पातु महेशी धर्मकर्मसु ||

कामिनी पातु मां देवी सर्वकामसमृद्धिदा |
मां पातु सर्वकार्येषु देवी कामप्रदायिनी ||

(प्. ७३) रतिर्मां पातु देवेशि राजद्वारे च शङ्कटे |
रतिप्रिया महामाया योषितां सङ्गमेऽवतु ||

आनन्दा पातु मां देवी सर्वत्र भयनाशिनी |
मनोन्मनी सदा पातु व्यवहारे सुरेश्वरी ||

सदाशिवप्रिया पातु देवी वाग्भवरूपिणी |
योगमार्गे सदा ध्येया यागध्येया सदावतु ||

उन्मत्तरूपा मां पातु श्मशाने विघ्ननाशिनी |
कपालिनी पातु मां देवी सर्वत्र भयनाशिनी ||

भीषणा पातु मां देवी सर्वकर्मषु सर्वदा |
संहारिणी सदा पातु विवादे शत्रुमध्यतः ||

ब्रह्माणी पातु मां देवी स्वर्गे ब्रह्मस्वरूपिणी |
महेश्वरी महामाया प्रान्तरे सर्वदावतु ||

कौमारी पातु मां देवी क्रीडायां शम्भुवल्लभा |
जलमध्ये महेशानी वाराही पातु मां सदा ||

इन्द्राणी पातु मां देवी देवानां भयनाशिनी |
चामुण्डा पातु मां देवी अरण्ये भयनाशिनी ||

अरुणा भैरवी देवी गृहे रक्षतु मां सदा |
मुण्डमाला धरा देवी क्षुधायां पातु सर्वदा ||

चतुर्भुजा महामाया पाताले पातु मां सदा |
त्रिनेत्रा मां सदा पातु वह्निमध्ये भयापहा ||

नानालङ्कारसंयुक्ता पातु सर्वभयापहा |
शवरूपमहादेवहृदयस्था सदावतु ||

सर्वाङ्गं सुन्दरी पातु सर्वाङ्गे त्रिपुरात्मिका |
त्रिपुरा सर्वदा पातु भैरवी सर्वदावतु ||

इति ते कथितं दिव्यं कवचं सर्वकामदम् |
भूतिकरं भीतिहरं मृत्युहरं शान्तिकरम् ||

भवभञ्जनं सिद्धिकरं वृद्धिकरं अर्थकरम् |
कवचस्य तु माहात्म्यं नाहं वर्षशतैरपि ||

शक्नोमि तु महेशानि वक्तुं तस्य फलञ्च यत् |
पुजाजपस्तुतिफलं कवचेन लभेन्नरः ||

शठाय भक्तिहीनाय निन्दकाय महेश्वरी |
उनाङ्गे व्यतिरिक्ताङ्गे त्रुरे मिथ्याभिभाषणे ||

न स्तवं दर्शयेद् दिव्यं सन्दर्शा शिवहा भवेत् |
यत्र तत्र न वक्तव्यं कवचं देवरूपिणम् ||

अशुचौ शुचौ वापि सर्वकालं पठेन्नरः |
अणिमादिमहासिद्धि स्तस्य सेवा विधीयते ||

गोरोचनाकुङ्कुमेनण भूर्यपत्रे महेश्वरि |
यावकै रक्तचन्दनैः स्वरम्भु कुसुमैरपि ||

लिखित्वा स्वर्णशलाकया मस्तके वा भूजेधरे |
वर्तुलाकाररूपेण तस्य सिद्धिरचञ्चला ||

मस्तके वापि सव्ये वा दक्षिणे वा भूजेधरे |
स स्नानात् सर्वतीर्थेषु सर्वयज्ञेषु दीक्षितः ||

कवचं यस्य देहीयं तस्य सिद्धिवदुरतः |
निऽसायाम् विलिखेद् यस्तु शून्यावासे तथा गृहे ||

निशाभागे लिखेद् यन्त्रं शुचिर्भूत्वा महेश्वरी |
आदितामङ्गलदिने गुरौ शुक्रे महेश्वरी ||

ध्यायेद् गुरुणा यन्त्रं सर्वसम्पत् करं शुभम् |
अष्टम्यां वा नवम्यां वा चतुर्दश्यामथापि वा ||

निशायाम्तु लिखेद् यन्त्रं तस्य सिद्धिरचञ्चला |
दशम्याञ्चापि षष्त्यां वा लिखेद् यत्नेन देशिकः ||

सिंहराशौ गते चन्द्रे कर्कटस्थे दिवाकरे |
(प्. ७३) मीनराशौ गुरगते वृश्चिकस्थे शनिश्चरे ||

लिखित्वा धारयेद् यन्त्रमुत्तराभिमुखी भवान् |
श्मशाने प्रान्तरे वापि शून्यावासे प्रयत्नतः ||

निशायान्तु लिखेद् यन्त्रं तस्य सिद्धिरचञ्चला |
वादी मुकोभवेद् दृष्ट्वा राजाचारः समारभेत् ||

गर्वी खर्वो भवतोव सर्वबीज्जडतामियात् |
वैश्यानरो भवेत् शीतः सर्वत्र जयतामियात् ||

कवचस्य च माहात्म्यं नहि शक्नोमि वेदितुम् |
स्तवपूजा जपफलं कवचे गदितं मया ||

तस्मात् सर्वं प्रयत्नेत कवचं प्रपठेन्नरः |
अचिराद्वाञ्छितं प्राप्य खेचरो भवति ध्रुवम् ||

पठति य इह मर्त्यो नितामार्द्रास्तरात्मा जपफलमनुमे यं लप्सतेऽसौ 
विधेयम् |
स भवति पदमुच्चैः संपदां पादमाशु क्षितिपदमुकुट 
लक्ष्मीर्लक्ष्मीवान् स चिरायुः ||

इति शान्तिकवचं स्तोत्रं शङ्करेण च भाषितम् |
नातःपरतरा विद्या नातः परतरो मनुः ||

नातः परतरा विद्या तीर्थं नातः परं तरम् |
यस्याः सर्वं समुत्पन्नं यस्यामद्यापि तिष्ठति ||

लयमेष्यति तत्सर्वं लयकामे महेश्वरी |
नमामि त्रिपुरां देवीं भैरवीं भवमोचनीम् ||

सर्वसिद्धिकरं साक्षात् महापातकनाशनम् |
अस्य श्रीत्रिपुरानामभैरवीसहस्रनामस्तोत्रस्य भगवान् शिव ऋषिः 
पंक्तिश्चन्द आद्या शक्तिर्भगवती त्रिपुरभैरवी देवता सर्वसमृद्धिसिद्धये 
विदियोगः |

ओं त्रिपुराभैरवीशानी योगसिद्धिनिवासिनी |
सर्वमन्त्रमयी देवी सर्वशक्तिफलप्रदा ||

सर्वाधारमयी देवी सर्वसम्पत् प्रदा शुभा |
योगिनी योगमाता च योगसिद्धिप्रवर्तिनी ||

योगध्येया योगमाता योगायोगविलासिनी |
लीला हेला तथा क्रीडा कालरूपप्रवर्तिनी ||

कालमाता कालरात्रिः काली कमलवासिनी |
कमला कान्तिरूपा च कामराजेश्वरी क्रिया ||

कुहूः कपटरूपा च कपटा कपटाकृतिः |
कुमदा चर्चिका कान्ता कालरात्रिः प्रिया सदा ||

घोररावा घोररूपा रणदा च घृणा कृपा |
घर्घरा घोरिणी घुर्णा घोरनादप्रिया सदा ||

घोराकारा च भावाढ्या भाव्या घर्घप्रदा मतिः |
घण्टा घर्घरनादा च घण्टानादप्रिया सदा ||

सुक्ष्मा सुक्ष्मतरा स्थुला अतिस्थुला महामतिः |
क्षामा भावा तथा भीमा भीमनादप्रवर्तिनी ||

भ्रमरूपा भयहरा भयदा भयनाशिनी |
श्मशानवासिनी देवी श्मशानालयवासिनी ||

शवासना शवाहारा शवदेहा शिवाशिवा |
कण्ठदेशे शवाहारा शवकङ्कणमोहिनी ||

दन्तुरा सुदती सत्याऽसत्या शङ्केतवासिनी |
सत्यदेहा सत्यहरा सत्यवादविनाशिनी ||

सत्याशया सत्यसंज्ञा सङ्गासङ्गविहारिणी |
असङ्गासङ्गरहिता सुषुम्ना सङ्गमोहिनी ||

माया मातर्महामाया महामदविलासिनी |
(प्. ७४) मद्यपाना मदारता मद्यनिन्दकनाशिनी ||

गलद्रुधिरमाला च सुक्कद्वयनिवासिनी |
सदा नद्यमांसपाशी महामद्या सुमांसका ||

मांसहरा मांसधरा मांसाशी मांसभक्षणा |
रक्तपाना रक्तरुची रक्तास्या रक्तलोचना ||

रक्तहरा रक्तप्रिया रक्तनिन्दकनाशिनी |
रक्तपाना रक्तरुचि रक्तदेहा सुरक्तका ||

स्वयम्भुकुसुमा स्वच्छा स्वयम्भुकुसुमात्सुका |
स्वयम्भुकुसुमाहारा स्वयम्भुनिन्दनाशिनी ||

स्वयम्भुपुष्पकप्रीता स्वयम्भुजन्मसम्भवा |
स्वयम्भुपुष्पकहरा स्वयम्भुनिन्दकान्तका ||

रक्तमाल्या रक्तपुष्पा रक्तपुष्पकपुष्पका |
रक्तचन्दनसिक्ताङ्गी रक्तचन्दनवन्दका ||

मत्स्या मत्स्यप्रिया माला मत्स्यभक्षा महोदया |
मत्स्याहारा मत्स्यकामा मत्स्यनिन्दकनाशिनी ||

किङ्कराक्षी तथा क्रूरा क्रूरासत्यविनाशिनी |
क्रूरान्ता कुलिशाङ्गी च वज्राङ्गी वज्रसम्भवा ||

वज्रदेहा वज्रहा * (?) वज्रकङ्कालवासिनी |
निम्ननाभिभी *(?)इहरा भयदा भयहारिणी ||

भयप्रदा भयाभीमा सुभीमा भीमनादिनी |
सुन्दरीशोभना सत्या क्षेमा क्षेमङ्करी तथा ||

सिन्दूराञ्जितसीमन्ता सिन्दूरसदृशाकृतिः |
मुक्तारञ्जितनासा च सुनासा निम्ननासिका ||

स्वरा लम्बोदरी दीर्घा दीर्घघोणा महोत्कटा |
कुटिला (चार्ववा) चण्डी चण्डनाभिचण्डिका ||

अतिचण्डा प्रचण्डा च महाचण्डा चण्डवेगिनी |
चण्डाली चण्डिका चाटुः शब्दरूपा चलाचमु ||

चम्पा चम्पावती चौक्ष्ना तीक्ष्णप्रिया क्षितिः |
जलदा जगदा योगा जगदानन्दकारिणी ||

जगद्वन्द्या जगन्माता जगती जगतः क्षमा |
जयो जया जनित्री च जयनी जयदा तथा ||

जननी च जगद्धात्री जयाख्या जयरूपिणी |
जगन्माता जगन्मान्या जया श्रीजयकारिणी ||

जयनी जयमाता च जया च विजया जना |
ख्ड्गिनी खड्गरूपा च सुखड्गा खड्गधारिणी ||

खड्गरूपा खड्गधरा खड्गाङ्गी खड्गवल्लभा |
खड्गदा खड्गमाया च खड्गदेहसमुद्भवा ||

खड्गा खड्गधरा खेला खड्गिनी खड्गमुण्डली |
शङ्खिनी चापिनी देवी वज्रिणी सुषणी मतिः ||

रागिणी भिन्दिपाला च पाशी च अङ्कुशी शवी |
धनुषी टङ्किनी चर्मी दन्ती च कर्पमालिका ||

मुद्गरी हल्लरूपा च तूणी रणनिवासिनी |
तृणालया तृणहरा तृणसम्भवरूपिणी ||

अतृणा तृणरूपा च तूलाङ्गी तूलवल्लभा |
नानास्त्रधारिणी देवी नाना अस्त्रसमुद्भवा ||

लक्षालक्षहरा लाभा लाभदा लाभवासिनी |
लाभहरा लाभकरा लाभिनी लाभरूपिणी ||

धरित्री धनदा धन्या धन्यरूपा धरा धनुः |
धन्विनी धनुःशब्दा च धनुर्मानी धनीधुना ||

धुरशब्दा धनामान्या धन्याङ्गी धननाशिनी |
धनुहा धनलाभश्च धनलभ्या महाधनुः ||

सुशान्ता शान्तरूपा च श्वासमार्गनिवासिनी |
गगणा गणसेव्या च गमनागमवर्द्धिनी ||

गम्यदा गमनासी च गदहा गदवर्द्धिनी |
(प्. ७४ब्) स्थैर्या च स्थैर्यनाशी च स्थैर्यान्तकारिणी कला ||

दात्री च्छत्री प्रिया प्रेया प्रियदा प्रियवर्णिनी |
प्रियहा प्रियभव्या च प्रियप्रेमा प्रियातनुः ||

प्रियदा प्रियभव्या च प्रियस्य भवने स्थिता |
सुस्थिरा स्थिररूपा च स्थिरदा स्थैर्य वर्द्धिनी ||

चञ्चला चपला चाला चपलाङ्गनिवासिनी |
गौरी काली तथा छिन्ना माया मान्या महाप्रभा ||

सुन्दरी त्रिपुरा भव्या त्रिपुरेश्वरवासिनी |
त्रिपुरनाशिनी देवी त्रिपुरप्राणनाशिनी ||

भैरवी भैरवस्था च भैरवस्य प्रियातनुः |
भैरवाङ्गी च भैरवकरी भैरवप्रियवल्लभा ||

सुन्दरी त्रिपुरा भव्या त्रिपुरेश्वरवासिनी |
त्रिपुरनाशिनी देवी त्रिपुरप्राणनाशिनी ||

भैरवी भैरवस्था च भैरवस्य प्रियातनुः |
भैरवाङ्गी च भैरवकरी भैरवप्रियवल्लभा ||

कालदा कालरात्रिश्च तथा कात्यायनी क्रिया |
क्रियहा क्रियदा क्रैव्या क्रियप्राणक्रिया कथा ||

ह्रीङ्कारी कमला लक्ष्मीः शक्तिः स्वाहा विभुः प्रभुः |
प्रकृतिः पुरुषश्चैव पुत्राय पुन्नाम पुरुषाकृतिः ||

पुरुषाङ्गी पूरुषी च तथा प्रकृतिरूपधृक् |
परमपुरुषश्चैव रमा नारायणी सतिः ||

ब्राह्मी माहेश्वरी चैव कौमारी वैष्णवी तथा |
वाराही चैव चामुण्डा इन्द्राणी हरवल्लभा ||

भैरवी चैव माहेशी कृष्णा कात्यायनीति च |
राक्षसी डाकिनी चित्रा विचित्रा विभ्रमा तथा ||

हंसिनी राकिनी भीता गन्धर्वी गन्धवाहना |
केकरी कोटराक्षी च निर्मांसा शुष्कमांसिका ||

ललज्जिह्वा सुजिह्वा च वाणदा वाणदायिनी |
चन्द्रा चन्द्रप्रभा चन्द्री चन्द्रकान्तिषु तत्परा ||

अमृता मानदा पूषा तुष्टिः पुष्टिः रतिर्धृतिः |
शशिनी चन्द्रकान्तिर्ज्योत्स्ना श्रीः प्रीतिवर्गदा ||

पूर्णा पूर्णामृता कल्पलतिका कल्पदाहना |
सुकान्त्या कल्पहस्ता च कल्पक्षयकरी तनुः ||

कल्पाख्या कल्पभव्या च कल्पवन्धकवन्धका |
शुचीमूखी प्रेतमुखी उल्कामुखी महामुखी ||

सूर्या सूर्य प्रभा सूर्यसूर्यमण्डलसंस्थिता |
सूर्यकान्तिः * * * * सूर्याख्या सूर्यभावना ||

तपनी तापिनी धूम्रा मरीचिर्जालिनी रुचिः |
सुनन्दा भोगदा विश्वा बोधिनी धारिणी क्षमा ||

युगाद्या युगहा युग्या योग्यदा योग्यवर्द्धिनी |
वह्निमण्डलमध्यस्था वह्निमण्डलवासिनी ||

वह्निमण्डलरूपा च वह्निमण्डलसंज्ञका |
वह्निप्रिया वह्निवर्गा वह्न्याहारा सुवर्तिनी ||

वह्नितेजो वह्निवाणा वह्निदा वह्निनाशिनी |
वह्निक्रिया वह्निभुजा काला वह्नौ स्थिता सदा ||

धूम्रार्चि रूष्मा ज्वलिनी ज्वालिनी विस्फुलिङ्गिनी |
सुश्रीः स्वरूपा कपिला हव्यकव्यवहा तथा ||

नानातेजस्विनी देवी परं ब्रह्मकुटुम्बिनी |
ज्योतिर्ब्रह्ममयी देवी परंब्रह्मस्वरूपिणी ||

पुरुषाऽन्गी पुरुषी च पुरुषस्य प्रियातनुः |
पुन्नान्नी पुण्यमान्या च पुरुषाङ्गविवर्द्धिनी ||

(प्. ७५) अजन्मा च अपापा च अनना औ *(?)डत्तथा |
नक्षत्रप्राणहर्ता च नक्षत्रालक्षवन्दका ||

लक्षमान्या लक्षहरा लक्षा लक्षस्वरूपिणी |
पुरुपाङ्गी पुरुणी च पुरुषस्य कला सदा ||

सुपुष्पा पुष्पक पाणा पुष्पहा पुष्पवल्लभा |
पुष्पप्रिया पुष्पहरा पुष्पवन्धकवन्दका ||

पुष्पमान्या च पुष्पाणिकनाशिनी |
नक्षत्राणी सुनक्षत्री नक्षत्रार्हा महोदया ||

महामाला महामान्या महती महत्पूजका |
महार्हा माननीया च महाकालेश्वरी महा ||

महास्या वन्दनीया च महालङ्घनिवासिनी |
महाशङ्खेश्वरी मीना मत्स्यगन्धा महोदरी ||

लम्बोदरी च लम्बोष्ठी नम्रनिम्नतनुदरी |
बिम्बोष्ठलक्षनासा च लम्बा घोणा सुलम्बका ||

अतिलम्बा महालम्बा सुलम्बा लम्बवासिनी |
लम्बहा च सुलम्बी च लम्बस्था लम्बपूजका ||

विलम्बा च महालम्बा सुलम्बा च वृहत्तनुः |
चण्डघण्टा महाघण्टा घण्टानादप्रिया सदा ||

वाद्यप्रिया वाद्यरता सुराद्या वाद्यनाशिनी |
रमा रमा च रामा च रमणीया सुभाविनी ||

सुरम्या रम्यदा रम्भा रम्भोरु रामवलाभा |
रामप्रिया रामकरा रामाङ्गी रमणीरतिः ||

रतिप्रिया रतिमती रतिसेव्या रतिप्रिया |
सुरतिः कुरतिः शोभा विशोभा शोभनाशिनी ||

सुशोभा च महाशोभा अतिशोभा सुभागिनी |
लोभनीया महालोभा सुलोभा लोभवन्दका ||

लोभाङ्गी लोभवन्ध्या च लोभहा लोभनाशका |
लोभप्रिया महालोभा लोभनिन्दकनिन्दका ||

लोभाङ्गवासिनी गन्धविगन्धा गन्धनाशिनी |
गन्धसङ्गी गन्धपूज्या सुगन्ध्य प्रेमगन्धका ||

दुर्गन्धा पूतिगन्धा च अतिगन्धा सुगन्धिका |
महागन्धा सुगन्धार्हा गन्धनाशकनाशिनी ||

पद्मा पद्मायती प्रेम्ना पद्मगन्धा सुगन्धिका |
पद्मालया पद्मकरा पद्मवाहकवाहना ||

पद्मस्था पद्मवन्ध्या च पद्मक्रीडा सुपद्मिका |
पद्मान्तकापद्मवहा पद्मप्रेमप्रियङ्करी ||

पद्मनिन्दकनिन्दा च पद्मसन्तोषवाहना |
रक्तोत्पलधरा देवी रक्तोत्पलप्रिया सदा ||

रक्तोर्पलसुगन्धा च रक्तोत्पलनिवासिनी |
रक्तोत्पलगृहापाला रक्तोत्पलमनोहरा ||

रक्तौत्पलनेत्रा च रक्तौत्पलरूपधृक् |
नारी नारायणीशाना नारायणगृहप्रिया ||

नारायणस्य देहस्था नारायणमनोरमा |
नारायणस्य देहस्था नारायणमनःस्थिता ||

नारायणाङ्गसम्भुता नारायणप्रियातनुः |
वैष्णवी विष्णुपूज्या च वैष्णवांशनिवानिनी ||

विष्णुपूजकपूज्या च वैष्णवांशस्थितातनुः |
हरपूज्या हरश्रेष्ठा हरस्य वल्लभा क्षमा ||

संहारी हरदेहस्था हरपूजनतत्परा |
हरदेहा समुद्भूता हराङ्गवासिनी कुहूः ||

हरपूजकपूज्या च हरवन्दनतत्परा |
हरदेहसमुद्भूता हरक्रीडा सदागतिः ||

सुगङ्गा सङ्गरहिता असङ्गा सङ्गनाशिनी |
(प्. ७५ब्) निर्ज *(?) विजना दुर्गा दुर्गादेहविवर्द्धिनी ||

दुर्गस्था दुर्गरूपा च दुर्गदेहनिवासिनी |
वायुक्ता * वायुकरा वायुपूजकपूजका ||

वायुरूपधरा देवी सुसुम्नामार्गगामिनी |
देहस्था देहरूपा च देहध्येया सुदेहका ||

नाडीरूपा नाडीस्थाना नाडिनी नाडिकानना |
इडा च पिङ्गला चैव सुसुम्नान्तरवासिनी ||

सदाशिवप्रियकरी मूलप्रकृतिरूपधृक् |
अमृतेशी महेशानि शृङ्गाराङ्गनिवासिनी ||

उत्पत्तिस्थितिसंहर्त्री प्रलयापदनाशिनी |
महाप्रलययुक्त्या च सृष्टिसंहारकारिणी ||

स्वधा स्वाहा व्यवहारा हव्याहव्यप्रियः सदा |
हव्यस्था हव्यभक्ष्या च हव्यदेहसमुद्भवा ||

हव्यक्रीडनका धेनुःस्वरूपा रूपसम्भवा |
सुरभी नन्दिनी पुण्या यज्ञाङ्गी यज्ञसम्भवा ||

यज्ञस्था यज्ञदेहा च योनिजा योनिवासिनी |
अयोनिजा सती सत्या सुमती कुलटा तनुः ||

अहल्या गौतमी चास्या विदेहा देहनाशिनी |
गान्धारी द्रौपदी दूती शिवदूती शिवप्रिया ||

त्रिपुरेशी पौर्णमासी अमावाश्या चतुर्दशी |
पञ्चमी च तथा षष्ठी नवमी चाष्टमी तथा ||

एकादशी द्वादशी च वाररूपा भयप्रदा |
संक्रान्त्या मासरूपा च ऋतुरूपा च ऋतुप्रिया ||

परमात्मा द्विरूपा च घण्टिका दण्डरूपधृक् |
यामरूपा महाकाली सन्ध्या सन्ध्याङ्गनाशिनी ||

त्रियामा यामरूपा च यमकन्या यमी सदा |
मातङ्गी कूलरूपा च कूलीना कुलनाशिनी ||

कुलकान्ता कृषाकुम्भा कुम्भदेहा विवर्द्धिका |
त्वरिता कुलवताम्बा अदूरा अरूणा उषा ||

नदीः सागरगाः शान्ति शान्तिरूपा सुशान्तिका |
आशा तृष्णा क्षुधा क्षोभा क्षोभरूपनिवासिनी ||

नदी सागरगा शान्ति श्रुतिः स्मृतिर्द्युतिर्मही |
दिवारात्रिः पञ्चभुतदेहाश्चैव सुदेहकाः ||

तण्डुला च्छिन्नमस्ता च नागयज्ञोपवीतिनी |
वर्णिनी डाकिनी शक्तिः कुरुकुल्ला सकुलिका ||

प्रत्यङ्गिरा अपराजिता अजिता जयनाशिनी |
जया च विजया चैव महिषासुरघातिनी ||

मधुकैटभहन्त्री च चण्डमुण्दविनाशिनी |
निशुम्भशुम्भहननी रक्तबीजक्षयङ्करी ||

काशी काल्यनिवासी च मथुरा पार्वती परा |
अपर्णा चण्डिका देवी मृढनी अम्बिका कला ||

शुक्लाः कृष्णा रक्तवर्णा शारदेन्दुकलाकृती |
रूक्मिणी राधिका चैव भैरव्याः परिकीर्तिताः ||

अष्टाधिकसहस्रन्तु देव्या नामानुकीर्तिनात् |
महापातकयुक्तोऽपि मुच्यते नात्र संशयः ||

ब्रह्महत्या सुरापानं स्तेयं गुर्वङ्गनागमः |
महापातककोटिश्च तथैव चोपपातकः ||

गालवोक्तेन स्तोत्रेण गर्वं नश्यति तत्क्षणात् |
सम्यग्वा श्लोकमेकं वा प्रपठन् वा स्मरन्नपि ||

पठेद्वा पाठयेद्वापि सद्यो मुच्यते वन्धनात् |
राजद्वारे भये दुर्गे शङ्कटे गिरिदुर्गमे ||

(प्. ७६) प्रान्तरे पर्वते वापि लोकानां वा महेश्वरि |
वह्निदुर्गे भयप्राप्ते सिंहव्याघ्रभयाकुले ||

प्रपठन् वा स्मरन्मर्त्यः सर्वशङ्कटनाशकः |
अपुत्रो लभते पुत्रं दरिद्रो धनवान् सुधीः ||

सर्वशास्त्रपरो विप्रः सर्वयज्ञपलं लभेत् |
अग्नि-वायु-जलस्तम्भं गतिस्तम्भं विवस्वतः ||

मारणद्वेषणञ्चैव तथोच्चाटं महेश्वरि |
वशीकरणमत्रैव जायते सर्वसिद्धयः ||

प्रातःकाले शुचिर्भूत्वा मध्याह्ने च निशामुखे |
पठेद्वा पाठरेद्वापि सर्वकामफलं लभेत् ||

स्त्रिणां वामकरे धार्यं पुंसां दक्षकरे तथा |
आदितामङ्गलदिने गुरौ वापि महेश्वरि ||

शनैश्चरे लिखेद्वापि सर्वसिद्धिफलं लभेत् |
प्रान्तरे वा श्मशाने वा निशायामर्द्धरात्रके ||

शून्यावासे गृहे चैव लिखेद्यत्नेन देशिकः |
संहराशौ गुरुगते कर्कटस्थे दिवाकरे ||

मीनराशौ गुरु *(?) ते लिखेद् यत्नेन साधकः |
रजःस्वला भगं दृष्ट्वा तत्रस्थो वा लिखेत् सदा ||

स्वयम्भुकुसुमैः शुक्रैः सुगन्धिगन्धचन्दनैः |
मृगनाभिमृगमदैर्विलिखेद् यत्नपूर्वकम् ||

लिखित्वा च पठित्वा च धारयेद्यन्द्रमनन्यधीः |
कुमारीं पूजयित्वा च नार्यश्चैव विभूषिताः ||

पूजयित्वा स्वकुसुमैर्गन्धचन्दनवस्त्रकैः |
सिन्दूररक्तकुसुमैः पूजयेद्भक्तियोगतः ||

अथवा पूजयेद् देवाः कुमर्या दशमावधि |
सर्वाभीष्टफलं तत्र लभेत तत्क्षणादपि ||

नात्रसिद्ध्याद्यापेक्षान्ति न च मित्रारिदूषणम् |
न वित्तव्ययवाहूल्यं जपमात्रेण सिद्धिदा ||

सर्वदा सर्वकालेषु षट्सहस्रप्रणामतः |
वलिं दद्याद्विधानेन प्रत्यहं पूजयेत् शिवा ||

स्वयम्भुकुसुमैः शुक्रैर्वलिदानं दिवानिऽसम् |
पूजयेत् पार्वतीं देवीं भैरववीं त्रिपुरान्विताम् ||

ब्राह्मणान् भोजयेन्नित्यं दशकं द्वादशं तथा |
हतराज्यं समासाद्यं तथा ना(?)सचतुष्ठये ||

दीर्घरोगात् प्रमुच्येत पञ्चमे कविराड भवेत् |
सप्तमे खेचरत्वञ्च अष्टमे च वृहस्पतिः ||

नवमे सर्वसिद्धिञ्च दशमे लोकपूजकः |
एकादशे राजवश्यो द्वादशे भूपूरन्दरः ||

वारमेकं पठेद् यस्तु प्राप्नोति पूजनं फलम् |
सम्यक् वा श्लोकमेकं वा यः पठेत् प्रयतः शुचिः ||

स पूजाफलमाप्नोति भैरवेण च भाषितम् |
आयुष्मान् प्रीतियोगे च ब्रह्मेन्द्रे च विशेषतः ||

सौभाग्यशोभने वापि सिद्धयोगे महेश्वरी |
पञ्चम्यां वा तथा षष्ठी यत्र कुत्रापि तिष्ठति ||

तत्र शङ्का न विद्येत न च नार्यादिदुषणम् |
किमत्र वहूना देवी सर्वाभीष्टपह्लं लभेत् ||


इति श्रीविश्वसारतन्त्रे श्रीत्रिपुरभैरवीसहस्रनामस्तोत्रं समाप्तम् ||


(प्. ७६ब्) अथ वक्ष्ये महेशानि विद्यां महिषमर्दिनीम् |
पुत्रार्थी लभते पुत्रं राज्यार्थी राज्यमाप्नुयात् ||

कामानवाप्नुयात् कामी सर्वसिद्धिफलं लभेत् |
महिषगवषमेषैः कुकुटैर्गन्धदूपैः शवपशुपुष्पैर्दुग्धदीपैश्च 
विल्वैः |

शाकैः काकैश्च 
पेचैर्मदनरणविनाचोष्मैर्गुञ्जैर्गुञ्जारिणीभिर्मधुमदमदिरासोदरे 
रौद्रपुष्पैर्लवङ्गवकुलाकोटैधूस्तैर्वर्वरनाशनैः |

अशोकपाटलैः कुन्दैर्नरः कुरुवकैस्तथा |
जलजैः स्थलजैः पद्मैस्त्रिमध्वाक्तैर्विशेषतः ||

आमिषैरुरुमालौश्च ओच्रैः कुरुवकैस्तथा |
शल्वकैर्वानरैरश्वैर्मुगनाभिमृगैस्तथा ||

शूकरैरक्तपुष्पैश्च रक्तशाकैश्च पायसैः |
नवनातैर्गुडैश्चैव तथा गुडविकारजैः ||

प्रत्यहं होमयेद् देवीं कुमारीं पूजयेत् सदा |
कुमारीं तोषयेन्नित्यं तेन सर्वं भवेत् सदा ||

शिवावलिं सदा दद्यात् गोमांसं गोपशुस्तथा |
प्रत्यहं पूजयेद् देवीं गोमांसे नष्टासक्थकैः ||

गन्धैर्द्रष्टैस्तथा सिक्थैः श्मशाने प्रान्तरे सदा |
शवोपरि चितास्थो वा चितायां वारुणीमुखे ||

पूजयेत् सततं देवीं विद्यां महिषमर्दिनीम् |
शवोपरि चितास्थो वा शययास्थो मैथुमेऽपि वा ||

अशुचौ वा शुचौ वापि यथास्थाने च देशिकः |
पूर्ववन्न्यासयोगेन यजेद् विद्यामनन्यधीः ||

स्वयम्भुकुसुमैर्देवीं पूजयेद्भक्तियोगतः |
यन्त्रं कृत्वा विशेषेण तत्र तां पूजयेत् शिवाम् ||

हविषाभुगजपेद्विद्यां भक्त्या च साधकोत्तमः |
जलवायवग्निसूर्येन्दुस्तम्भश्च नात्र संशयः ||

वादिनो निष्प्रभा यान्ति दृष्ट्वा साधकसत्तमम् |
विपूणां मारणञ्चैव सप्ताहाज्जायतेऽचिरात् ||

रोगानि नाशमायान्ति पक्षवासरके प्रिये |
वहूना किमिहोक्तेन सर्वाभीष्टफलं लभेत् ||

अथोच्यते मन्त्रोद्धारं शृणुष्व कमलानने |
स्पर्शेषु यद्विंशतिपूर्वं तदा हि देवेशि वदेद्विधिज्ञः ||

महिषमर्दिनीपदमुद्धृत्य तत्परं स्वाहापदं तत्र नियोजयेत् परे |
अष्टाक्षरी समाख्यात विद्या महिषमर्दिनी ||

प्रणवाद्यां जपेद् विद्यां महामहिषमर्दिनीम् |
प्रणवाद्यां जपेद् विद्यां कामाद्यां वा जपेत् सदा ||

मायाद्यां कूर्चबीजाद्यां * * * * * वा जपेत् सदा |
वधुबीजादिकां वापि कवचाद्यां जपेत् सदा ||

विना बीजैर्महाविद्या निर्बीजा परिकीर्तिता |
सर्वत्र सर्वकालेषु कामाद्यां प्रजेपेत् सुधीः ||

स कामः कामबीजाद्यां जपेन्महिषमर्दिनीम् |
वाग्भवाद्यां जपेत् तान्तु देवी वाक्यविशुद्धये ||

दशाक्षरी सदा जप्या स्तुत्या सेव्या दशाक्षरी |
दशाक्षरी समो नास्ति विद्या त्रिभुवनप्रिये ||

पुटितं बीजयुग्मे तु युग्मे युग्मकदेशके |
प्रणवञ्च तथा माया भवेद् विद्या पुनर्दश ||

एवं वहूविधा विद्या तन्त्रे तन्ते निरूपिता |
(प्. ७७) अतः परं महाविद्या त्रैलोक्योऽपि च दुर्लभा ||

नष्टे सृष्टौ महादेवी नष्टे स्थावररजङ्गमे |
एकीभूते च ब्रह्माण्डे पुरा महिषपीडिते ||

सुन्दर्या देहसम्भूता विद्या महिषमर्दिनी |
दानवानां विनाशाय नागानाञ्च महेश्वरी ||

विनाशाय समुद्भूता ये चापि दुष्टबुद्धयः |
रक्षिता सर्वसत्वानां नाम्ना महिषमर्दिनी ||

अस्या ध्यानं महेशानि कथ्यते शृणु पार्वति |
त्रिभङ्गस्थानसंस्थानां महिषासुरमर्दिनीम् ||

जटाजूटसमायुक्ता मर्द्धेन्दुकृतशेखराम् |
नीलमेघप्रभां श्यामां मणिकुण्डलमण्डिताम् ||

त्रिनेत्राष्टभुजां देवीं वज्रशङ्खकराम्बुजाम् |
कृपाणखेटकं वाणं शूलपाशाङ्कुशं तथा ||

धनुः शरांश्च दधतीं सिंहस्कन्धनिसेदुषीम् |
किञ्चिदूर्द्धं तथा वाममङ्गुष्ठं महिषोपरि ||

अर्द्धनिष्क्रान्तं तं देहं शूलेन निहतं तथा |
कर्पूरशकलोन्मिश्रताम्बूलचर्चिताननाम् ||

नानालङ्कारसंयुक्तां नागयज्ञोपवीतिनाम् |
नागहाररतोपेतां महाशक्तिपराक्रमाम् ||

कदलीललितस्तम्भयुग्मयुग्मसुशोभनाम् |
एवं ध्यात्वा यजेद् देवीं नाम्ना महिषमर्दिनीम् ||

मन्त्रन्यासं ततः कुर्याद्विधिनानेन देशिकः |
महिषहिंसिके हूं हृदयं परिकीर्तितम् ||

महिषशत्रोर्हूं फट् शिरसि परिकीर्तितम् |
महिषहिंसाय द्वन्द्वं शिखायां विन्यसेत् पुनः ||

हां महिषहनयुग्मञ्च कीर्तितं कवचं नेत्रयुग्ममुदाहृतम् |
महिषं छेदयद्वन्द्वं महिषञ्च वदद्वयम् ||

मारय द्वितयं चोक्त्वा कुट्टयद्वितयं पुनः |
हूं फट् शब्दं समुचार्य सर्वाङ्गं विन्यसेत् पुनः ||

एवं विन्यस्य विधिना कुर्यादासनमन्त्रकम् |
प्रणवं कवचद्वन्द्वं मायालज्जाद्वयं पुनः ||

वज्रनखदंष्ट्रायुधं ङेन्तं सिंहासनं तथा |
कवचास्त्रसमायुक्तं हृदयान्ते समर्पयेत् ||

अस्यक्तोसनमन्तोऽयं कथितं पद्मयोनिना |
वलिदानमिदं मन्त्रं शृणुष्व कमलानने ||

एहि एहि पदद्वन्द्वं गृह्न गृह्न पदद्वयम् |
मदीम्नञ्च वलिं देवि लुलापकपदद्वयम् ||

साधकद्वितयं ब्रूयात् खादयद्वितयं पुनः |
सर्वसिद्धिपदं देहि ततः स्वाहा पदं वदेत् ||

बलिदानमिदं मन्त्रं मर्द्धिन्याः परिकीर्तितम् ||

अथ यन्त्रं प्रवक्ष्यामि सर्वसम्पत् प्रदं शुभम् |
त्रिकोणं विन्यसेत् पूर्वं नवकोणं ततः परम् ||

रजः सत्त्वतमो रेखा योनिमण्डलमण्डितम् |
अष्टपत्रं महापद्मं सकिञ्जल्कसमन्वितम् ||

मृणालङ्कुलरेखा च भूधरं शूलसंयुतम् |
अर्द्धचन्द्रं धनुः स्थानं शरञ्च विधिना क्षिपेत् ||

नानास्त्रसंयुतं यन्त्रं कुर्याच्च विधिनामुना |

अथ पूजाङ्गता देव्यः कथ्यन्ते शृणु पार्वति |
दुर्गा आर्या प्रभा चैव कणकख्या च कृत्तिका ||

अभया च इमाः प्रोक्ताः षट्कोणे पूजयेत् क्रमात् |
(प्. ७७ब्) सर्वा श्यामा असिकरा मद्विभ्रमविह्वला ||

अष्टपत्रे इमाः पूज्याः शृणु देवि हरप्रिये |
प्रभा माया जया सुक्ष्मा विशुद्धा नन्दिनी तथा ||

सुप्रभा विज्ञेया ज्ञेया पूजयेद्विधिनामुना |
प्रणवं पूर्वमुच्चार्य जातवेदसे वदेत् पुनः ||

शूलवामपदं ब्रूयात् सोममराती ततो वदेत् |
निदहातिपदं ब्रूयात् वेदं सनपदं पुनः ||

पविसदतु पदं ब्रूयात् दुर्गानि च पदं पुनः |
विश्वानावेव सिन्धुञ्च दुरितात्यग्निस्ततः परम् ||

वेष्टयेद् भूपुरे यन्त्रं मन्त्रेणानेन देशिकः |
चन्द्रलक्षं जपेन्मन्त्रं पुरश्चरणकर्मणि ||

प्रत्यहं वलिदानेन पूजयेन्मर्द्धिनीं शिवाम् |
स भवेत् सम्पदामादि साक्षान्महिषमर्दिनीम् ||

अथ वक्ष्ये महेशानि कवचं सर्वकामदम् |
यस्याः प्रसादमात्रेण भवेत् साक्षात् सदाशिवः ||

ओङ्कारं पूर्वमुच्चार्य मन्त्री मन्त्रस्य सिद्धये |
प्रपठेत् कवचं नित्यं मन्त्रवर्णस्य सिद्धये ||

ओं महिषमर्दिन्याः कयचस्य भगवान् महा ऋषिरनुष्टुपछन्दः 
आद्याशक्तिर्भगवती श्रीमहिषमर्दिनी देवता चतुर्वर्गसिद्धये विनियोगः |

क्लीं पातु मस्तके देवि कामिनी कामदायिनी |
मकारे पातु मां देवी मर्दिनी सुरनायिका ||

इकारे पातु मां देवी सावित्री कालनाशिनी |
निकारे पातु मां देवी हृदये वाहुपार्श्वयोः ||

नाभौ लिङ्गे गुदे कण्ठे कर्णयोः प्रौष्ठयोस्तथा |
शिखायां कवचे पादयुगे जङ्घायुगे तथा ||

सर्वाङ्गे पातु मां स्वाहा सर्वशक्तिसमन्विता |
कामाद्या पातु मां स्वाहा सर्वाङ्गे मर्दिनी शिवः ||

दशाक्षरी महाविद्या सर्वाङ्गे पातु मर्दिनी |
मर्दिनी पातु सततं मर्दिनी रक्षयेत् सदा ||

राजस्थाने तथा दुर्गे नौकायां वह्निमध्यतः |
मर्दिनी पातु सततं मर्दिनी रक्षयेत् सदा ||

दुर्गा पातु महादेवी आर्या पातु सदा मम |
प्रभा पातु महेशानि कनका सर्वदावतु ||

कृत्तिका पातु सततं सिद्धाः पान्तु सदा मम |
प्रभा पातु महामाया माया पातु सदा मम ||

ज्वरा पातु सदा सुक्ष्मा विशुद्धा पातु सर्वदा |
नन्दिनी पातु सततं सुप्रभा सर्वदावतु ||

विजया पातु सर्वत्र देव्याङ्गे नव शक्तयः |
शक्तयः पान्तु सततं मुद्राः पान्तु सदा मम ||

योगिनः पान्तु सततं खेचर्यः पान्तु सर्वदा |
डाकिन्यः पान्तु सततं सिद्धः पान्तु सदा मम ||

सर्वत्र सर्वदा पातु देवी महिषमर्दिनी |
इति ते कथितं दिव्यं कवचं सुदुर्लभम् ||

यत्र तत्र न वक्तव्यं गोपितव्यं प्रयत्नतः |
गोपितं सर्वशास्त्रेषु विश्वसारे प्रकाशितम् ||

सर्वत्र सुलभा विद्या कवचं दुर्लभं महत् |
शठाय भक्तिहीनाय निन्दकाय महेश्वरि ||

उनाङ्गे आतरिक्ताङ्गे क्रूरे मिथ्याभिभाषणे |
(प्. ७८) न स्तव्यं दर्शयेद् दिव्यं कवचं सर्वकामदम् ||

यत्र तत्र न वक्तव्यं शङ्करेण च भाषितम् |
दत्त्वा तेभ्यो महेशानि नश्यन्ति सिद्धयः क्रमात् ||

मन्त्राः पराङ्मुखा यान्ति शापं दत्त्वा सुदारुणम् |
अशुभञ्च भवेत् तस्य तस्माद् यत्नेन गोपयेत् ||

गोरोचना कुङ्कुमेन भुर्जपत्रे महेश्वरि |
लिखित्वा शुभयोगेन ब्रह्मेन्त्रे वै धृतो यथा ||

आयुष्मान् सिद्धियोगे वा वववालवकौलवे |
वणिजे श्रवणायाञ्च रेवत्यां वा पुनर्वसौ ||

ऊतरा एषयोगेषु तथा पूर्वत्रयेषु च |
अश्विन्यां वा च रोहिण्यां तृतीया नवमी तिथौ ||

अष्टम्यां वा चतुर्दश्यां षष्ठ्यां वा पञ्चमी तिथौ |
दुर्गां वा पौर्णमास्यां वा निशायां प्रान्तरे तथा ||

एकलिङ्गे श्मशाने च शून्यावासे तथालये |
गुरुणा वैष्णवैर्वापि स्वयम्भुकुसुमैस्तथा ||

शुक्रैर्वा रक्तकुसुमैश्चन्दनैरक्तसंयुतैः |
शवाङ्गारे चितावस्त्रे लिखित्वा यो घरेत् पुनः ||

तस्य सर्वास्तसिद्धिः स्यात् शङ्करेण च भाषितम् |
कुमारीं पूजयित्वा तु देवीसुक्तं निवेद्य च ||

पठित्वा भोजयेद् विप्रान् धनदारान् वेदपारगान् |
आखेटकमुपाख्यानं कुर्याच्चैव दिनत्रयम् ||

तदा भवेनमहारक्षां कवचं सर्वकामदम् |
नाधयो व्याधयस्तस्य दुःखशोकभयं क्वचित् ||

वादी मुको भवेद् दृष्ट्वा राजा च सेवकायते |
मासमेकं पठेद्घस्तु प्रत्यहं नियतं शुचिः ||

दिवा भवेद्धाविष्याशी रात्रौ शक्तिपरायणः |
षट्सहस्रप्रमाणेन प्रत्यहं प्रजपेत् सदा ||

षण्मासैर्वा त्रिभिर्मासैः खेचरो भवति ध्रुवम् |
अपुत्रो लभते पुत्रमधनीधनवान् भवेत् ||

अरोगी वलवांश्चैव राजानो दोसतामियात् |
रजस्वला भगे नित्यं जपेद्विद्यां विधानतः ||

एवं यह् कुरुते धीमान् स एव श्रीसदाशिवः |

इति श्रीविश्वसारतन्त्रे महिषमर्दिनी कवचं समाप्तम् ||

श्री ईश्वर उवाच ||

अथ वक्ष्ये महेशानि देव्या नाम सहस्रकम् |
यस्य विज्ञानमात्रेण भवेत् साक्षात् सदाशिवः ||

अस्याः ऽस्रीमहिषमर्दिन्याः सहस्रनामस्तोत्रस्य भगवान् श्रीसदाशिव 
ऋषिरनुष्टुपछन्दाअद्या शक्तिर्भगवतीमहिषमर्दिनी देवता स्वाहा शक्तिः 
कामबीजं चतुर्वर्गफलप्राप्तये विनियोगः |

ओं कीर्तिः कान्तिः स्तुष्टिः पुष्टीधृतिः शान्तिः क्रिया दया |
वेधा सहर्षा धात्री च लज्जा लक्ष्मी सरस्वती ||

प्रीतिरतिके शवाख्या तथा नारायणीति च |
माधवश्चैव गोविन्दो विष्णुश्च मधुसुन्दः ||

त्रिविक्रमो वामनश्च श्रीधरः कमलासनः |
हृषीकेशः पद्मनाभो दामोदरस्ततः परम् ||

वासुदेवः सङ्कर्षणः प्रद्युम्नश्चानिरुद्धकः |
निवृत्तिः संप्रतिष्ठा च विद्या शान्तिश्च इन्दिरा ||

वापिका रेचिका चैव मोचिका च ततः परा |
सूक्ष्मा सूक्ष्मतरा चैव मृडाणी यामिनी तथा ||

व्यापिनी व्योमरूपा च श्रीकण्ठानस्तमूर्तिका |
अतिसूक्ष्मा अतिमूर्तिरमवा अमरेश्वरी ||

अर्वी शोभा विभृतिश्च तिथिशस्थानको हरः |
वाटशो भौतिकः सद्योजातश्चानुग्रहेश्वरः ||

अक्रूरश्च महासेन ऋद्धिः सृष्टिः समुन्नतिः |
स्मृतिर्मेधा तथा कान्तिर्लक्ष्मीर्द्युतिः स्थिरा तिथिः ||

गतिर्जरायुजा चैव पालिनी शान्तिरीश्वरी |
रतिश्च कामिका चैव वसुधा ह्रादिनी पुनः ||

प्रतिदीर्घा च तीक्ष्ना च रौद्री चैवा भया पुनः |
निद्रा तन्त्री क्षुधा क्रोधी क्रियोत्कारी तथा परा ||

मृत्युश्चैव तथा सीता श्वेता चैवारुणासिता |
अनन्ता च तथा क्रोधी चण्.एश पञ्चमन्त्रकः ||

शिवो रुद्रश्च कूर्मश्च नेत्रासुरवितानना |
अजेशः सर्वसोमेशः तथाऽन्गुलि * दारवौ ||

अर्धानारीश्वरः कामी उमाकान्तः सुरेश्वरी |
आष्.आढी कुन्तिका चैव गणश्चण्डः परापरा ||

हेरुण्डश्च महाकालः कालीशश्च ततः परम् |
भुजङ्गकः पिनाकीशः खड्गीशः कुश एव च ||

अक्षोभश्च अतमश्च श्रीमीनो नन्दिनस्तथा |
शिवसम्वर्तकः पूर्णा देवी च विरजा तथा ||

शाल्मली चैव लोलाक्षी वर्तुलाक्षी ततः परा |
दीर्घघोणा सुघोणा च तथा दीर्घमुखी पुनः ||

शुचिमुखी विद्यामुखी काली चैव सरस्वती |
सर्वसिद्धिस्तथा गौरी त्रैलोक्यवासिनी शिवा ||

त्रैलोक्यविद्या मन्त्राश्च मन्त्रशक्तिपरात्मिका |
आत्मशक्तिर्लता माता लम्बोदरी ततः परा ||

द्राविणी नगरी चैव खेचरी मञ्जरी तथा |
रूपिणी विरिणी चैव काकोर्यापि च पूतना ||

भद्रकाली योगिनी च शङ्खिनी वज्रिणी तथा |
कालरात्रिः कुजिनी च कपालापि च वज्रया ||

जया च विजया चैव सुमुखी ईश्वरी तथा |
रेवती माधवी चैव घायसी च विदारिणी ||

सहजा चैव लक्ष्मी च व्यापिनी च जया तथा |
दुर्गा प्रभा तथा सत्या वाणी चण्डा विलासिनी ||

विजया विजया विश्वा विनन्दा सुनन्दा स्मृतिः |
ऋद्धिः समृद्धिः शुद्धिश्च भक्तिर्बुद्धिर्मतिः क्षमा ||

वामा च क्लेदिनी क्लिन्ना वसुधा वसुदापरा |
परायणा च सूक्ष्मा च जया सन्ध्या प्रभा निशा ||

अमोघा विद्युता चैव सर्वशास्त्रमयी तथा |
चक्री गदी तथा शाङ्गी खड्गी शङ्घी हली पुनः ||

मुषली च तथा शुली पाशी च अङ्कुशी पुनः |
मुकुन्दो नन्दजो नन्दी नरो नरकजिद्धरिः ||

स्तुष्णः सदाः साश्चतश्च शौरि शुरो जनार्दनः |
भुधरो विश्वमुर्तिश्च वैकुण्ठः पुरुषः शिवः ||

वली वलानुजो वालौ वृषघ्नश्च वृषीवलः |
हंसो वराहो विमलो नृसिंहश्च ततः परः ||

सर्वशास्त्रमयी देवी सर्वमन्त्रमयी शिवा |
सर्ववर्णमयी स्तुत्या नित्यानन्दस्वरूपिणी ||

वर्णरूपा चिदानन्दा सर्वज्ञानमयी तथा |
महाविद्या महामन्त्रा महाभुतिर्मतिः क्रिया ||

स्थुला सूक्ष्मा महासूक्ष्मा अनुरूपा वृहत्तनुः |
ज्योतिर्ब्रह्ममयी देवी शब्दब्रह्ममयी शिवा ||

ब्राह्मी माहेश्वरी चैव कौमारि वैष्णवी तथा |
वाराह्यनन्ता रुद्राणी चामुण्डा सप्तमी तथा ||

महालक्ष्मी च अणिमा लघिमा च ततः परा |
वसित्वा चैव गायत्री तथा कामावसायिता ||

विमलोत्कर्षिणी ज्ञाना क्रिया सत्या महोदया |
प्रभवी सत्यानुग्रहा च नवमी सह पूजका ||

महाकुली कुलीनाख्या शुद्धनारी शिवप्रिया |
मेधा प्रज्ञा प्रभा सत्या विद्याधीर्धृतिबुद्धिदा ||

विश्वेश्वरी सती साध्वी दक्षकन्यादितिः स्मृतिः |
श्रुतिः स्मृतिर्महाविद्या गुह्यविद्या पुरातनी ||

व्यापिनी शालिनी ज्ञेया पावनी क्लेदिनी तथा |
धारिणी मालिनी चैव हंसिनी शस्त्रिणीश्वरी ||

शुभ्रा विलोला लोला च ललना च नितम्बिनी |
शूलपाशधरा हस्ता सुहस्ता च त्रिलोचना ||

विरला भरणा ज्ञेया सर्वज्ञानमयी दया |
कालात्मा वर्ग ज (?) नननीधरा वेधमयी वला ||

क्रियावती वर्णमयी माया चैव कलावती |
वेधमयी विमाना च भवाशक्तिस्वरूपिणी ||

प्रपञ्चरूपा प्रेमा च जगद्धात्री जय जतिः |
अम्बिका वाग्भवी दुर्गा धीस्वरूपा महामतिः ||

कराली विकराली च उष उषा सरस्वती |
श्रीदुर्गाशा तथा श्रद्धा मेधा कान्तिर्मतिः सुखी ||

आर्या खेटकरूपा च विद्या ह्रीः पुष्टया स्मृताः |
प्रज्ञासिनी च वाणी च कुहूः कपटरूपिणी ||

रुद्रवीर्या महावीर्या प्रभा नन्दा क्षुधा कृषा |
पोषणी उद्भिद सत्या सभा शुभकरी सहा ||

कालरात्रिर्महारात्रिर्भद्रकाली कपालिनी |
विकृतिः कुन्तिमूर्तिन्यः सेन्दुखण्डा शिखण्डिनी ||

निशुम्भशुम्भमथिनी महिषासुरघातिनी |
इन्द्राणी च तथा रुद्रा शङ्करार्द्ध शरीरिणी ||

नारी नारायणी चैव त्रिशून्यापि शालिनी |
अह्लादिनी अम्बिका च द्वात्रिंशन्मूर्तिरूपिणी ||

चक्रहस्ता पिशाची च राक्षसी योगिनी जरा |
वृद्धमाता वृद्धतल्ला चारुभुषणभूषणा ||

शिताङ्गी शुक्लवर्णा च रक्ताङ्गी रक्तभूषणा |
पिङ्गलाक्षी विशालाक्षी समृद्धिर्वृद्धिरेव च ||

श्रद्धा स्वाहा तथा भिक्षा मायासंज्ञा वसुन्धरा |
त्रिलोकधात्री गायत्री सावित्री त्रिदशेश्वरी ||

स्वरूपा वहूरूपा च स्कन्धमाताऽच्युतप्रिया |
विमला च मला चैव अरुणी दारुणी तथा ||

प्रकृतिर्विकृतिः सुतिपुष्टिश्च स्थितिसंहृतिः |
सन्ध्या माता सती हंसी मार्गकारी जिनापरा ||

देवमाता भगवती देवकी कमलालया |
त्रिमुखी पञ्चमुख्याश्च सुरासुरविमर्दिनी ||

लम्बोष्ठी चार्द्धकेशी च वहूशीर्षा वृकोदरी |
राधारुच्चार्गयापत्य कुलिरेखा गणात्मिका ||

(प्. ७९ब्) गगणा गाणरेख च पवनवेगा स्वधा तथा |
भुवनपाला गणक्रीडा मदना मदनातुरा ||

अनङ्गानङ्गमदना मेखलानङ्गरूपिणी |
अनङ्गाकुसुमा विल्वरूपिणी चाभयङ्करी ||

भक्षोभ्या सत्यवादी च वहुरूपा शुचिः स्मृतिः |
वरदाख्या च वागीशा चापराणधरा शिवा ||

ज्वलज्जिह्वा महाजिह्वा सर्वजिह्वा महाप्रभा |
धारिणी मालिनी चैव दंस्ट्रिणी ऊर्द्धकेशिनी ||

रसज्ञा रसिका रम्या मुरा(?)री रसदा रतिः |
सिंहिका पूजका कृत्वा स्र्वकृत्वा विनाशिनी ||

वाग्वादिनी वदन्या च तरुणी करुणालया |
शुभ्रकान्तिः सुकान्तिश्च सर्वकान्तिसमन्विता ||

विभूरुन्नतिः कान्तिश्च सृष्टिः कीर्तिः समुन्नतिः |
व्युष्टिरूत्कृष्टि ऋद्धिश्च लक्ष्मीः सर्वसमृद्धिदा ||

श्रीः सर्वशुभदा चेता चिन्तनीया हरिप्रिया |
ब्रहाणी चैव रुद्राणी रुद्रावीर्यसदागतिः ||

भुवनेश्वरी महाविद्या सर्वविद्यादानुत्तमा |
जयाख्या विजया ज्ञेया अजिताख्या पराजिता ||

नित्या विलासिनी दोग्ध्री सुघोणा वनमालिनी |
गणाम्बा गगणाम्बा च शान्त्यतीताम्बिकामनुः ||

वाग्भवी शम्भुवनिता रमाबीजात्रयान्विता |
त्वरिता नवदुर्गा च हृल्लेखा गगणा सदा ||

रक्ता कराला लोला च घर्घरी घूर्णनाशिनी |
कृच्छया च घृणाचान्दाः सुगन्धा गन्धनाकुली ||

कुण्डली च कुरूपा च विद्युदग्निसमप्रभा |
षट्चक्रभेदनकरी परमामृतरञ्जिता ||

डाकिनी राकिनी चित्वा वाकिनी लाकिनी तथा |
काकिनी शाकिनी चैव हाकिनी चक्रदेवता ||

सहस्रदलपद्मान्तश्चन्द्रमण्डलवासिनी |
अमृता मानदा पूष तुष्टिः पुष्टीरतिर्धृतिः ||

शशिनी चन्द्रिका कान्तिर्ज्योत्स्ना श्री प्रीतिरङ्गदा |
पूर्णा पूर्णामृता कामदायिन्यः सूर्यमण्डला ||

तपनी तापिनी धुम्रा मरीचिर्ज्वालिनी रुचिः |
सुषुम्ना भोगदा विश्वा धारिणी बोधिनी क्षमा ||

सूर्यमण्डलसंस्थात्री सूर्यमण्डलसम्भवा |
वह्निमण्डलमध्यस्था वह्निमण्डलवासिनी ||

धूम्रार्चिरुष्मा ज्वलिनी ज्वालिनी विस्फुलिङ्गिनी |
सुश्रीः सुरुपा कपिला हव्यकव्यवहा तथा ||

हू/कारी खेचरी चण्डा छेदिनी क्षेपिणी कला |
क्षेमकारी विशालाक्षी विकटाक्षा मृगाक्षिका ||

कृदङ्गा मृगनेत्रा च दीर्घनेत्रा मनोभवा |
नानातन्त्रिमयी तन्त्रा नानाशस्त्रमयी शशी ||

त्रिकण्टकी वृषाङ्गी च सर्वशत्रुविनाशिनी |
सर्वाभरणसम्पन्ना सर्वालङ्कारधारिणी ||

कामिनी सुन्दरी कामा सकामाकामदायिनी | 
शुचीमुखी कालमुखी एकाक्षा विकटानना ||

केकराक्षी विपन्ना च विशेषा विमला कला |
अनेकविधरूपा च वहूरूपा विरूपका ||

रतीऽस्वरी रतिप्रीतिर्विप्रीतिः प्रीतिमञ्जरी |
चर्मतिः सुमतिः कालः वितुष्टिस्तुस्टिरेव च ||

वीणा वेणुर्मृदङ्गा च श्रीसल्लोकेश्वरी मयी |
(प्. ८०) परमैश्वर्यरूपा च विरूपाकरणी तथा ||

सर्वानन्दस्वरूपा च सर्वाह्लादनकारिणी |
त्रिकूटा पञ्चकुटा च सर्वकूटस्वरीरिणी ||

षोडशी पञ्चमः पञ्चदशी सप्तदशी पुनः |
अष्टादशी शशधरी चन्द्री चन्द्रप्रिया तथा ||

नित्या निरञ्जना क्लिना क्लेदिनी मदनावती |
मदद्रव्या द्राविनी च नीलोत्पलदलप्रभा ||

हृल्लेखा क्लेदिनी क्लिन्ना सर्वक्षोभविनाशिनी |
रागी रागवती रेता मदना मदनावती ||

मेखला द्राविणी सत्या स्मरणा विस्मृता तथा |
लक्ष्मीर्हेमप्रभा तन्वी पद्माक्षी पद्मलोचना ||

दीर्घजङ्घा सुजङ्घा च महाजङ्घा महातनुः |
नीलमेघप्रभा श्यामा कृष्णवर्णा स्वरूपिणी ||

बीजरूपा जीवरूपा सर्वजीवेषु संस्थिता |
सर्वतत्त्वमयी देवी कुलमुद्भावभाविनी ||

सर्वपीठमयी देवी सर्वधात्वन्तरा कला |
अर्द्धपुण्ड्रा महामाया देवी पद्मावती शिवा ||

नवदुर्गा च दुर्गा च दुर्गासुरविनाशिनी |
स्वप्नावती विशालाक्षी चित्रलेखा च शाङ्करी ||

लोपामुद्रा माननीया मदनामदनार्तिना |
प्रभा माया जया दुर्गा विशुद्धा नन्दिनी तथा ||

सुप्रभा विजया विश्वा विनदा सुनदा त्वरा |
सुप्रतिष्ठा प्रतिष्ठा च रसलाभस्वरूपिणी ||

आर्या भूर्या च महिषी मर्दिनी महिषान्विता |
कलव्याख्या काननी च कृत्तिका कालनाशिनी ||

योगिनी योगमाता च योगयुक्ता युगावती |
आयातिर्नियतिः स्तुत्या स्तवनीया मनोरमा ||

शूलहस्ता च हस्ता च चर्मचापधरा तथा |
सौदामिनी सुद्यमा च सर्वरत्नमयी तथा ||

आर्या दुर्गा च भद्राख्या कालिका च कला तथा |
भद्रकाली कपाली च क्षेमाख्या क्षेमवन्धका ||

वेदगर्भा महागर्भा शुगर्भाङ्गी सुलोचना |
कालपावकवन्ध्या च कालपावकसन्निभा ||

विभीषणा भीषणा च सुभीमा अतिभीषणा |
अतिप्रीतिपराख्या च उत्तरा उत्तरप्रिया ||

नमोत्तरा दिवारात्रिरमृतेशी पुनर्वसुः |
योगेशी विश्वयोगेशी विश्वमाता धनप्रदा ||

महावला वलाख्या च वलदा वलदायिनी |
वालिका तरुणी वृद्धा कैशोरी युवती सदा ||

द्राविणी क्षिभिणी क्षोभा क्षमा क्षोभा क्षमा क्षया |
आकर्षिणी मोहिनी च सम्मोहिनी सदागतिः ||

सुभगा च भगाख्या च भगसर्पिण्यनन्तरा |
भगमाली भगाङ्गी च भगमालाविभूषणा ||

लिङ्गिनी लिङ्गमाला च अनङ्गानङ्गपूजिता |
भगमान्या भगाङ्गी च भगप्रीता भगात्मिका ||

उदाद्तानुसहस्राक्षा उद्यदादि * (?)सङ्कुला |
इच्छाशक्तिर्ज्ञानशक्तिः क्रियाशाक्तः क्रियादया ||

विविधा विविधा वेधा वेधा मन्त्रमयी विधुः |
इच्छाज्ञाना क्रियाशक्तिः कामिनी कामदा कुहूः ||

रतीरतिप्रिया नन्दा नवमी च मनोन्मनी |
उन्मादा मदनप्रेम्ना मदामदविलालिता ||

मत्स्या सत्यप्रिरामांसा महामांससदाशिता |
(प्. ८०ब्) मद्यशीला महाप्रेम्ना मांसाशी मांसभक्षणा ||

सदाशिवप्रिया इच्छा सर्व * (?) तुषु संस्थिता |
कुमाराङ्गी कुमारी च सुकुमारी विलम्बिनी ||

महोत्सूक्ष्मा करालास्या षडङ्गयुवती सती |
आकर्षिणी द्राविणी च खेचरी मञ्जरी शुभा ||

मातङ्गी मुनिपूज्या च मतङ्गभवने स्थिता |
द्राविणी शोषणी पुष्टा आकर्षिणी विधायिनी ||

रौद्री प्रशान्तिः शुद्धाख्या क्रियाकान्ता शुभोदया |
मोहिनी प्रमथा चण्डा भाविनी भवमोचनी ||

विद्युल्लता वलाकाख्या सुन्दरानन्दशोभना |
मन्दबुद्धिर्महाबुद्धिश्चिच्छक्तिः शान्तिरूपिणी ||

श्यामा गायत्री श्यामाङ्गी श्यामा चैव विरोधिका |
वर्णिनी वदना वन्ध्या सर्ववादापरायणा ||

तीब्राख्या ज्वलिनी नन्दा भोगदा कामदायिनी |
उग्रा उग्रप्रभा तेजोवती सत्याननाकृतिः ||

बालिका बालरूपा च सर्वसत्वविभूषणा |
चन्द्रिणी चन्द्रकान्तिश्च धनदा धनदायिनी ||

रञ्जना मञ्जना विन्दी सर्वशान्तिः शुभप्रदा |
सुभिक्षकरणी क्षेम्या सुक्षेम्या क्षेमवलाभा ||

स्वयम्भुकुसुमा प्रीत स्वयम्भुपुष्पपूजका |
स्वयम्भुपुष्पयद्धासा सयम्भुकुसुमाकुल ||

सुषुम्न च योगवती गान्धारी नरवल्लभा |
लिङ्गमाला लिङ्गगीतिर्भगमालाविभूषणा ||

भगलिङ्गा मृता देवी भगलिङ्गा शुभात्मिका |
भगलिङ्गामृता प्रीता सुलिङ्गा भगरूपिणी ||

भगिनी भगमाला च भगस्था भगदा शुभा |
शुक्रालया शुक्ररूपा महाशुक्रातिशुक्रिणी ||

अतिशुक्रा शुक्रसेव्या शिवदेहा समुद्भवा |
महाव्याहृतिरूपा च स्वधा स्वाहा सुधा धृतिः ||

हव्यकव्यवरा प्रीतिर्यजुःकर्त्री यजुःप्रिया |
ऋक्सामाथर्वनिलया सर्ववेदेषु पूजिता ||

वेदवन्ध्या वेदमाता वेदाङ्गी वेदपूजका |
वेदविद्याभिवादा च निष्कलङ्का शुभङ्करी ||

क्षेमदा कुङ्कुमाङ्गी च सुरक्तादशनच्छदा |
रक्तमाल्या च रक्ताङ्गी रक्तचन्दनरूपधृक् ||

मुक्तारञ्जितनासा च सुदती युगदन्तुरा |
सुरतिश्च सुगम्भीरा सर्वभावसमन्विता ||

मुण्डमालाधरा देवी प्रत्यालीढपदे स्थिता |
विऽस्वमान्या जगन्मान्या जयित्री जयिनी जयी ||

सुन्दरी भैरवी विश्वा भैरवी पुरभैरवी |
कामिनी पुरुरूपा च लाकिनी पुत्ररूपिणी ||

राकिणी पुत्ररूपा च शाकिनी पुत्ररूपिणी |
अजा च ऋअतजा गोजा अद्रिजा पर्वतात्मजा ||

वासणी वन्ध्यरूपा च गुह्यकाली महाप्रभा |
सुप्रभा विरजा सत्या सदा सत्यवती सदा ||

गान्धारी नरकाख्या च नरकान्ता नराकृतिः |
रुक्मिणी सत्यभामा च राधिका कुमुदा कृषा ||

कुमुदाऽन्गी कौमदी च पद्मनेत्रा प्रियम्बदा |
पूजका पूजकप्रीता टिविट्न्वा सुटीविका ||

खड्गिनी कुशली कान्ता एकदन्ता गनाजना |
कपट कुपटा कृष्णा सर्वपर्वतवासिनी ||

विन्धस्थावामना विन्ध्या विन्धपर्वतसंश्रया |
उर्वशी कालिका कैका विश्वरूपा वसुन्धरा ||

(प्. ८१) विभीषनेतिभीषणा चण्डी विलासिनी |
वेत्रवती विषण्णा च विमला मानदायिनी ||

जगन्मान्या जगद्धाता जगती जगतः क्षमा |
अजेया विह्वला विश्वारूपिणी विश्वमानिता ||

अचेतना चितान्तस्था सुचेता मदनावती |
हंसमुखी सुनेत्रा च त्रिनेत्रा च विलोचना ||

कुरुकुल्वा सुकुल्वा च असिता अमिता सिता |
मुद्रा मुद्रासती हंसी सिंहस्था शशिशेखरा ||

अशोकवासिनी रेवा सुखस्या सुरनायका |
शाम्भवी शाङ्करी माया कालक्षयकरी करा ||

अनिमा भाविनीन्द्रा च जिनमाता जिनेश्वरी |
अजिना कुत्तिवसना व्यालयज्ञोपवितिनी ||

चर्विका चाटुकारी च सुकुटुम्बा वरानना |
वज्रेश्वरी च जननी सर्वबीजक्षयङ्करी ||

सर्वदुःखविनाशी च निर्द्वन्द्वा द्वन्द्ववर्जिता |
दुराशया दुराराध्या दुर्ध्येया दुरतिक्र्मा ||

दुर्विनीता विनेत्रा च चण्डमुण्डक्षयङ्करी |
महिषासुरहन्त्री च मधुकैटभघातिनी ||

राजराजेश्वरी बीजा सर्वदुष्टक्षयङ्करी |
यक्षिणी योगिनी योगध्येया यज्ञा यदागतिः ||

कूलीना शम्भुपत्नी च शाम्भवी शम्भुवल्लभा |
त्रिकोणनिलया नित्या भेरुण्डा कुलसुन्दरी ||

सर्वसम्भोगनिलया सर्वसम्भोगपूर्वका |
पूजनीया महार्हा च महती सत्यभाषिणी ||

श्मशानवासिनी पुण्या पुण्यदा पुण्यदायिनी |
दानवी रीरिणी नेया त्रियागा महती मही ||

सिंहासनेश्वरी गोत्रा तोतला तुलसीतुला |
हालाहलप्रिया हेली लिङ्गस्था स्थानुपूजका ||

कुण्डस्था कुण्डगोलस्था कुण्डगोलनिवासिनी |
कुण्डपुष्पभवप्रीता सुप्रीता प्रीतिदायिनी ||

चतुरा चतुरप्रेम्ना चतुरस्था च चातुरी |
कुमारी पूजकवती कुमारी ब्रह्मचारिणी ||

कुमारस्था कुमारी च तद्भगस्था भगात्मिका |
कौशल्या च कुलीना च सुभगा सुर्भगा तथा ||

सुमित्रा लक्ष्मणा देवी दमयन्ती दमात्मिका |
मदयन्ती द्रौपदी च तथा सुस्था कुशात्मिका ||

पञ्चचुडा मेनका च मैनाकभगिनी तडित् |
पञ्चा नैव त्रिनेत्रा च पञ्चवक्त्रप्रिया स्मृतिः ||

नागेन्द्रदण्डनिर्माणवलयाञ्चितवाहना |
रत्नद्वीपस्थिता नित्या सिंहासनवासिनी ||

गजचर्मपरिधाना कलमञ्जीररञ्जिता |
पट्टवस्त्रपरीधाना गुञ्जाहारलसत्करा ||

व्याघ्रचर्म परीधाना व्यालयज्ञोपवीतिनी |
स्वयम्भुपुष्पतिलका विन्ध्यकैलासवासिनी ||

विनीता वलिमाता च कुन्ती केका कृपावती |
कुमुद्वती कृष्णदेहा शम्बरी उपवीतिनी ||

विनीता खड्रूपा च पिङ्गलाक्षी प्रियव्रती |
ब्रजाङ्गी व्रजदेहा च वज्रहस्ता विवस्त्रका ||

दिगम्बरी रणस्था च कुमुदा कुमुदप्रिया |
साधका साधकप्राणा नरकान्तककारिणी ||

विद्या विद्या महाविद्या महामन्त्रा महामहा |
ओङ्कारी साधका शक्ता साधकाशक्तमानसा ||

वामाचारवती वामा विमला विनकार्मुका |
(प्. ८१) पुष्पवाणधरा साध्वी इक्षुकार्मुकधारिणी ||

मनोभवामनस्था च मनस्तुत्वा महामनुः |
मनुकन्या देवहुतिः स्वर्णदी शुभपूजका ||

इदं सहस्रनामेति मर्द्धिन्याः शिवभाषितम् |
यः पठेत् प्रात्ररुत्थाय शुचिर्भुत्वा दिवानिशम् ||

निशायामर्द्धरात्रौ च सन्ध्यायाञ्च विशेषतः |
कृत्वा मन्त्रकरन्यासौ विधिनानेन देशिकः ||

आचम्य विधिना भूत्वा कायबीजादिकं मनुम् |
अनुलोमविलोमेन मन्त्रवर्णान् न्यसेत् सदा ||

सप्तवारं न्यसेन्मन्त्रं पश्चिमाभिमुखीभवन् |
पठेत् सहस्रनामाख्यं स्तोत्रं मोक्षस्य साधनम् ||

श्मशाने प्रान्तरे वापि शून्ये वासे तथालये |
पठित्वा कवचं तत्र जपेन्मन्त्रसहस्रषट् ||

कुक्कुटं मूषिकं मेषं महिषं नरमेव च |
रक्तेन स वलिं दत्वा जपेन्मन्त्रमनन्यधीः ||

गृह्न गृह्न पदद्वन्द्वं खादयद्वितयं तथा |
मम शत्रुन् समाभाष्य नाशयद्वितयं पुनः ||

सिद्धिं देहि पदद्वन्द्वं द्विठान्तं प्रादेत् ततः |
तदा मन्त्रं जपेद्धीमान् यावद्भीतिर्न जायते ||

अनिमादिर्महासिद्धिर्भवेत् तस्य वसेत् तदा |
दग्धमीनं दग्धमांसं रक्तसाकं दिवानिशम् ||

श्मशाने प्रान्तरे दत्वा विधिना प्रजपेन्मनुम् |
षण्मासेन भवेद्वाग्मी महेशश्चैव चापरः ||

स्वयम्भु कुसुमैः शुक्रैः पूजयेन्मर्द्धिनीं सदा |
आखेटकमुपाख्यानं सदा कुर्याद् दिनत्रयम् ||

पुरश्चरणकाले तु पुरा कुर्याद् दिनत्रयम् |
तदा तुष्टा भवेद् देवी मर्दिनी सुरपूजिता ||

सशक्त्या सर्वकाले तु जपेन्मन्त्रं दिवानिशम् |
नित्यकर्मसदा कुर्यान्मनुमुखे चर्महान्नितैः ||

स एव वैष्णवो धन्यः स शाक्तश्चैव एव च |
निशायां प्रजपेन्मन्त्रं निशायां वलिमारभेत् ||

तेषां समानं त्रैलोक्ये नास्ति देवि कथञ्चन |
रजस्वलाभ्यां * स्पृष्ट्वा जपेन्मन्त्रं दिवानिशम् ||

श्मशाने प्रान्तरे शून्यालये मन्त्रं दिवानिशम् |
प्रजपेत् पर्या भक्त्या यावत् सिद्धिर्भवेन्मनुः ||

अपुत्रो लभते पुत्रमधनी धनवान् भवेत् |
अरोगी वलवांश्चैव जायते नात्र संशयः ||

मासमेकं पठेत् स्तोत्रं भ्रष्टराज्यमवाप्नुयात् |
मासद्वयं पठेद् यस्तु स भवेद् भुपुरन्द्वरः ||

सप्तमं पठते धीमान् स भवेत् पुत्रवान् सुखी |
गोरोचना कुङ्कुमेन रक्तचन्दनसंयुतैः ||

धूपदीपरिमहादेवीं पूजयेत् पर्वतात्मजाम् |
रक्तचन्दनदूर्वाभिः कुङ्कुमेन विधानतः ||

दद्यादर्घ्यं महादेव्यै त्रिसन्ध्यं प्रत्यहं सदा |
परदारपरो भुत्वा जपेन्मन्त्रमनन्यधीः ||

षण्मासेन लभेत् सिद्धिं यद् यन् मनसि वर्तते |
सर्वशन्न्तिकरं सर्वं सर्वसिद्धिसमन्वितम् ||

सर्वपापप्रशमनं सर्वदुःखविनाशनम् |
सर्वमृत्युप्रशमनं शङ्करेण च भाषितम् ||

ब्रह्महत्या सुरापानं स्तेयं गुर्वङ्गनागमः |
सर्वं भवसि देवेशि स्तवस्यास्य प्रसादतः ||

स कुलीनः स विद्वान् स बुद्धिः सर्वपूजकः |
(प्. ८२) स एव विजयी नित्यं यस्य देवी भवेत् प्रिया ||

देव्यानन्दे सदा नन्दः सदानन्दो भवेन्नरः |
मासि मासि महादेवीं पूजयेद् विधिनामुना ||

नवम्यां मङ्गलदिने चतुर्दश्यां शनैश्चरे |
पशुपक्षादिना देवीं यजेद् भक्तिपरायणः ||

देवीसुक्तं पठेत् तत्र पूर्ववद् देशिकोत्तमः |
कुमारीं पूजयेत् तत्र यावच्च दशमावधिः ||

वस्तालङ्कारगन्धाद्यैः सिन्दूरचन्दनादिभिः |
तदा भवति सन्तुष्टा मर्दिनी महिषान्विता ||

होमं कुर्याद्विधानेन पूर्वोक्तेन दिवानिशम् |
स्वशक्त्या प्रजपेन्मन्त्रं तत्र यावद् दिवानिशम् ||

कुम्भैः कुम्भैः सुरां दद्यात् वैजयन्तीं विशेषतः |
होमतो वशयेत् सर्वराजानपि होमयेत् ||

आकर्षयेद् देवकन्यां वशयत्यपि केशवम् |
ब्रह्मा विष्णुश्च रुद्रश्च देवाः सुरसत्तमाः ||

तं दृष्ट्वा साधकं देवि प्रशंसन्ति मदान्विताः |
कालीवदाचरेद् विद्यां कालीवत् फलमाप्नुयात् ||

न वैष्णवैर्यजेद् देवीं न तुलस्या प्रपूजयेत् |
न शङ्खे अर्घ्यपात्रं स्यात् कथितं पद्मयोनिना ||

विश्वामित्रस्य पात्रेण मृत्पात्रेण शिवां यजेत् |

नित्यं पांशुकमांस दासहितैः शौण्डैः कृतैस्तं गुणैः पूष्पैः 
पुष्पविकारजैर्नरशिरोमेषैर्महाशूकरैः ||

गुञ्जैः शक्तिपराक्रमैर्भगवती मेध्यैरमेध्यैश्च यत् 
चोष्यैश्चर्व्यफलैः सदा भगवतीं तुष्टैश्च सिक्यैः पुनः ||

तैस्तैर्द्रव्यमुदाहृतं निशि निशि पूजासु पूजापराः तेषां दुःख भयं 
सदा भुवि तले नैवास्ति किञ्चित् प्रिये |

रजःस्वलाभ्यां स्पृष्ट्वा च दृष्ट्वा च परमेश्वरीम् |
षण्मासं जपेन्नित्यं कुवेर इव चापरः ||

पाषण्डश्च कवित्वेन वृहस्पतिरिवापरः |
सर्वविद्यावतां श्रेष्ठः सौन्दर्ये मदनोपमः ||

वायुतुल्यवलो लोके दुर्जयः शत्रुर्मदकः |
सर्वशङ्कटमुत्तिर्णः सर्ववल्लभतामियात् ||

राजसूयराजपेयमश्वमेधफलञ्च यत् |
तत्सर्वं लभते देवि मर्दिन्यायाः प्रसादतः ||

लग्नां परस्त्रियं दृष्ट्वा स्पृष्ट्वा च परपुरुषीम् |
कुमार्यः सुतिकामध्ये यो जपेत् प्रत्यहं मनुः ||

मनुं निर्माय विधिना चन्दनैरक्तचन्दनैः |
विधिवत् पूजयेत् तत्र देवीं महिषमर्दिनीम् ||

जवापुष्पैर्वज्रपुष्पैर्द्रोणपुष्पैर्विशेषतः |
मत्स्यमांसबलिं दत्त्वा नकुलं गवयं रुरुम् ||

शल्यं गोधाञ्च कूर्मञ्च महिषं न मेव च |
षट्सहस्रं जपेन्मन्त्रं निशायां वा दिवामुखे ||

तस्य तुष्टा भगवती भवेद् दुर्गा सदा प्रिये |
प्रत्यहं बलिदानेन यो जपेद् तव सुन्दरीम् ||

स भवेत् पार्वती पुत्रः सर्वसत्त्वेषु पूजकः ||


इति श्रीविश्वसारतन्त्रे महिषमर्दिनीसहस्रनामाष्टमः पटलः ||

(प्. ८२ब्) अथ वक्ष्ये परां विद्यां भवानीं भवमोचनीम् |
यस्य विज्ञानमात्रेण भवेत् साक्षात् सदाशिवः ||

अपुत्रो लभते पुत्रं दरिद्रो लभते धनम् |
राजत्वं लभते देव्याः पादयुग्मप्रसादतः ||

ब्राह्मणो वेदमाप्नोति क्षत्रियो विजयी भवेत् |
वैश्यो भवेद्धनाध्यक्षः सर्वसिद्धिमवाप्नुयात् ||

मन्त्रोद्धारमहं वक्ष्ये शृणुष्व कमलानने |
यस्य विज्ञानमात्रेण भवेद्वागीश्वरः परः ||

* (?) त स्मिन्नेव काले तु नन्दी नाम महामतिः |
कैलाशशिखरे रम्ये देवदेवं महेश्वरम् ||

ध्यानोपनतमासीनं प्रसन्नमुखपङ्कजम् |
सुरासुरशिरोरत्नरञ्जिताङ्घ्रि युगं प्रभुम् ||

प्रणम्य नन्दिको देवं कृताञ्जलिरभाषत ||

श्रीनन्द्युवाच |

देवदेव जगन्नाथ संशयोऽस्ति महन्मम |
रहस्यं किञ्चिदिच्छामि प्रभुत्वं भक्तवत्सल ||

देवतायास्त्वया कस्याः स्तोत्रमेतद् दिवानिशम् |
पठ्यते किं परं नाथ तत्त्वः किमपरः परः ||

इति पृष्टस्तदा शम्भुर्नन्दिकेन जगद् गुरुः |
प्रोवाच भगवानीशो विकशत् पत्रपङ्कजम् ||

श्री ईश्वर उवाच |

साधु साधु गणश्रेष्ठ पृष्टवानसि माञ्च यत् |
स्कन्धस्यापि च यद्गोप्यं रहस्यं कथयामि ते ||

पुर कल्पक्षये लोकान् सृसृक्षुर्गूढचेतना |
गुणत्रयमयी शक्तिर्मूलप्रकृतिसंज्ञिता ||

समुत्पन्नं तद्वेत्तैर्महदादिभिः |
चेतनेति ततः शक्तिं मां काप्यालिङ्गा तिष्ठति ||

हेतुसङ्कल्पजातस्य ततो धीष्टासिनी शुभा |
इच्छेति परमा शक्तिरुन्मीलति ततः परम् ||

ततो वागिति विख्याता शक्ति शब्दमयी पुनः |
प्रादुरासीज्जगन्माता वेदमाता सरस्वती ||

श्रीर्ब्राह्मी वैष्णवी रौद्री कौमारी पार्वती शिवा |
सिद्धिदा बुद्धिदा शान्ता सर्वमङ्गलदायिनी ||

तस्या अनुग्रहा देवतामेव स्तुतवानहम् |
सहस्रैर्नामभिर्देवि त्रैलोक्यप्राणिपूजिता ||

स्तवेनानेन सम्तुष्टा मामेव प्रविवेश सा |
तदारभ्य मया प्राप्तमैश्वर्यपदमुत्तमम् ||

तप्रसादान्मया सृष्टिं जगदेतच्चराचरम् |
ससुरासुरगन्धर्वं यक्षराक्षसपन्नगम् ||

समानुयं ससमुद्रं सशैलवनकाननम् |
सराशिग्रहनक्षत्रं पञ्चभूतगणान्वितम् ||

नन्दिनामसहस्रेण स्तवेनानेन सर्वदा |
परापरां स्तौमि शक्तिं ममानुग्रहकारिणीम् ||

इत्युक्त्वा परमं देवं चराचरगुरुं प्रभुम् |
प्रणम्य शिरसा नन्दी प्रोवाच परमेश्वरम् ||

भगवन् देवदेवेश लोकनाथ जगद्गुरो |
भक्तोऽस्मि तवदासोऽस्मि प्रसादः क्रियतां मयि ||

देव्यास्तवमिदं पुण्यं दुर्लभञ्च सुरैरपि |
श्रोतुमिच्छाम्यहं देवप्रभावमस्यापि यत् ||

श्री ईश्वर उवाच |

शृणु नन्दि महाभाग स्तवराजमिदं शुभम् |
सहस्रमामभिर्दिव्यः सिद्धिदं सुखमोक्षदम् ||

(प्. ८३) शुचिभिः प्रातरुत्थाय पठितव्यं समाहितैः |
त्रिकालं श्रद्धया युक्तो नातः परतरं स्तवम् ||

अस्य श्रीभवानीसहस्रनामस्तोत्रस्य भगवान् महादेव ऋषिरनुष्टुपछन्दः 
आद्या शक्तिस्त्रिबीजा त्रिविधा देवता मम 
सुकवित्वसुपाण्डित्वसर्वसिद्धिसिद्धये विनियोगः ||

ओं वाग्भवं शम्भुवनिता रमाबीजत्रयान्विता |
एषा विद्या भवान्याश्च कथिता पद्मयोनिना ||

शिवबीजं चन्द्रसंस्थं वह्निवाग्भवबिन्दुमान् |
गगणं चन्द्रसंयुक्तं कामबीजञ्च वह्निमान् ||

आकाशभृण्डसंयुक्तं (कामबीजञ्च वह्निमान्) मनं वह्निससर्गवान् |
इन्दुखण्डं बिन्दुयुतं दक्षिणामूर्तिसंयुतम् ||

मादनस्तदधः शक्तिस्तदन्तबिन्दुमालिनी |
इन्दुमाकाशबीजस्थामधस्ताज्जननाक्षरम् ||

मायाविन्धेश्वरीयुक्ता सर्वोपरिनियोजिता |
अयं स वाग्भवो बीजो वागीशत्वप्रदायकः ||

शिवबीजं त्रिधा कृत्वा सृष्टिस्थितिलयक्रमैः |
द्वयमाद्येन रहितमाद्याधो मदनास्वरम् ||

पुनस्थितिः शिवाधस्था दिन्द्रबीजं नियोजयेत् |
तथालयं शिवाधोऽपि ज्वलनेन महेश्वरि ||

चतुर्थस्वरसंयुक्तं बिन्दुनादविभूषितम् |
एवमेतन्महाबीजं कामराजं महोदयम् ||

मायाबीजं महेशानि मादनं शत्रुसंयुतम् |
चन्द्रबीजं केवलन्तु विनियोज्य वरानने ||

कृत्वा सृष्टिक्रमं देवि प्राशुद्धरक्रमेण तु |
संहारक्रमयोगेन शक्तिबीजं समुद्धरेत् ||

एषा भवानी विद्याख्या शङ्करेण च भाषिता |
पूजयित्वा जपित्वा च पठेत् स्तोत्रमिदं शुभम् ||

महादेवी जगन्माता महालक्ष्मीः शिवप्रिया |
विष्णुमाया शिवा शान्ता सिद्धासिद्धा सरस्वती ||

क्षमा शान्तिः प्रभा ज्योत्स्ना पार्वती शङ्करप्रिया |
त्रिपुरा नन्दिनी नन्दा सुनन्दा सुरवन्दिता ||

यज्ञविद्या महामाया देवमाता सुराधृतिः |
प्रीतिः पृथा प्रसिद्धा च मृडानी विन्ध्यवासिनी ||

सिद्धविद्या महाविद्या पृथ्वी नारदसेविता |
पुरह्नुतप्रिया कान्तिः कामिनी पद्मलोचना ||

प्रह्लादिनी महाविद्या दुर्गा दुर्गतिनाशिनी |
सिद्धविद्या महाविद्या ज्योतिः कुमदहासिनी ||

दुर्गमा दुर्लभा विद्य सद्गतिः पुरवासिनी |
अपर्णा शाम्भवी माया मादरा मृदुभाषिणी ||

अपर्णा शाम्भवी माया मादरा मृदुभाषिणी |
नारायणी महानिद्रा योगनिद्रा प्रभाविनी ||

प्रज्ञा परमिता प्रह्वा तारा मधुमती सती |
मधुकीरार्णवयुता रमिका सिंहवासिनी ||

राज्यलक्ष्मीर्वषट्कारा सुधाहारा सुधात्मिका |
राजनीतिस्त्रयी वार्ता दण्डनीतिः क्रियावती ||

समुद्भुतिस्तारिणी सिद्धा सद्यातिः सत्परायणा |
सिन्धुर्मन्दाकिनी गङ्गा यमुना च सरस्वती ||

गोदावरी विपाशा च कावेरी च शतद्रुमा |
सरयुश्चन्द्रभागा च कौशिकी गण्डकी शिवा ||

नर्मदा कर्मनाशा च चर्मावती च वेदिका |
वेत्रवती वितस्था च वरदा नरवाहना ||

सती पतिव्रता साध्वी सुचक्षुर्दण्डवासिनी |
एकचक्षुः सहस्राक्षी सुश्रोणी भगमालिनी ||

सेनाग्रणी पताका च सुव्यूहा स्वर्गकाङ्क्षिणी |
पताकिनी दया रम्भा विपञ्ची पञ्चमप्रिया ||

परापरकला कान्ता त्रिशक्तिर्ब्रह्मदायिनी |
ऐन्द्री माहेश्वरी ब्राह्मी ब्रह्माणी ब्रह्मवादिनी ||

इच्छा भगवती धेनुः काकधेनुः कृपावती |
वज्रधारा वज्रहस्ता चण्डी चण्डपराक्रमा ||

गौरी सुवर्णवर्णा च स्थितिसंहारकारिणी |
एकानेका महेशा च शतवहूर्महान्तजा ||

भुजार्द्धभूवणा भूषा षट्चक्रक्रमवासिनी |
षट्चक्रभेदिनी श्यामा कृष्णा पीता च कुर्वरा ||

क्षुधा कृष्णा ज्वरा वृद्धा तरुणी वरुणालया |
कला काष्ठा मुहुर्ता च निमेषा कालरूपिणी ||

क्षेमा क्षमावती क्षान्ता अदिती च दितिर्मतिः |
स्वरूपा वै सुनासा च चक्षुस्पर्शवती क्रिया ||

गन्धप्रिया सुगन्धा च सुस्पर्शा सुमनोगतिः |
मृगनाभिर्मृगाक्षी च कर्पूरामोदवासिनी ||

पद्मयोनिः सुकेशी च अलिङ्गा भगरूपिणी |
योनिमुद्रा महमुद्रा खेचरी खगगामिनी ||

मधुश्रीर्माधवी वल्ली मधुमत्ता मदोद्गता |
मातङ्गी सुपहस्ता च पुष्पवाणेषु चापिणी ||

रक्तास्वरधरा क्षीरा रक्तपुष्पावतंसिनी |
शुक्लास्वरधरा धीरा महाश्वेता वसुप्रिया ||

सुवेशा शक्तिहस्ता च मुक्ताहारविभूषणा |
कर्पूरामोदिनी श्यामा पद्मिनी पद्ममन्दिरा ||

खड्गिनी चक्रहस्ता च भुषण्डी परिघायुधा |
चापिनी पाशहस्ता च त्रिशुलवरधारिणी ||

सुवामशक्तिहस्ता च मयुरवरवाहना |
वरायुधधरा वीरा वीरपानमदोत्कटा ||

वसुदा वसुधा वाचा जया शाकम्भरी शिवा |
विजया च जयन्ती च सुस्तनी शत्रुनाशिनी ||

अन्तर्वत्नी वेदशक्तिर्वरदा वरधारिणी |
शीतला च सुशीला च वालग्रहनिवासिनी ||

कुमारी च सुपर्वद्या कामाख्या कामवन्दिता |
जालन्धरी धरानन्ता कामरूपनिवासिनी ||

कामबीजवती सत्या सत्यधर्मपरायणा |
स्थानुवद् देवता सुक्ष्मा सुक्ष्मा बुद्धिप्रबोधिनी ||

षट्कोणा च त्रिकोणा च त्रिनेत्रा वृषध्वजा |
वृषप्रिया वृषारुढा महिषासुरघातिनी ||

शुम्भदर्पहरा कृप्ता दीप्तपावकसन्निभा |
कपालभुषणा काली कपालमालाधारिणी ||

कपालकुण्डला दीर्घा शिवदुती घनध्वनिः |
सिद्धिदा बुद्धिदा नित्या सत्यमार्गप्रबोधिनी ||

कम्बुग्रिवा वसुमती हत्रच्छाया कृतालया |
कुण्डलिनी जगद्गर्भा भुजङ्गाकारशायिनी ||

प्रोल्वसत्सप्तपद्मा च नाभिनालमृणालिनी |
मुलाधारा निराधारा वह्निकुण्डकृतालया ||

वायुकुण्डमुखी शीला निराधारा निराश्रया |
देहपुष्टिर्मनःपुष्टिरात्मपुष्टीरणोद्गता ||

औषधिवैद्यमाता च द्रव्यशक्तिः प्रभावरी |
वैद्यवेद्या चिकित्सा च सुपथ्या रोगनाशिनी ||

मृगया मृगमांसादा मृगात्वक्मृगलोचना |
(प्. ८४) वाग्भवा वहूरूपा च वधरूपा वधोद्गता ||

वन्दिवृद्धस्तुताकारा कारागारविमोचनी |
अम्बिका बालिका चाम्बा स्वच्छा साधुजनार्चिता ||

कौलिनी कुलरूपा च स्वकुला कुलपूजिता |
कालचक्रभ्रमाभ्रान्ता विभ्रमा भ्रमनाशिनी ||

आनन्दकन्दरूपा च बीजत्रयसुरेश्वरी |
वाद्यनी मेघमाला च सुवृष्टिः शस्यवर्द्धिनी ||

अकारा च इकारा च उकारैकाररूपिणी |
ह्री/कारी बीजरूपा च ह्रीङ्कारा स्वरवासिनी ||

सर्वाक्षरमयी शक्तिरक्षरावर्णमालिनी |
सिन्दूरारुणवर्णा च सिन्दूरतिलकप्रिया ||

रम्या च रम्यबीजा च लोकवश्यविभाविनी |
नृपवश्या नृपैः सेव्या नृपवश्यकरी क्रिया ||

महिषी नृपमान्या च नृपज्ञा नृपवन्दिनी |
नृपधर्ममयी शक्तिश्चतुर्वर्णप्रपूजिता ||

सर्वधर्ममयी सिद्धिः सर्वतन्त्रेषु गोपिता |
ब्राह्मणी क्षत्रिया वैश्या शूद्रा च वरवर्णजा ||

वेदमार्गरता माया शिववामाङ्गवासिनी |
वेदमार्गरत देवी विद्याविश्वविमोहिनी ||

अस्त्रशस्त्रमयी विद्या सुस्मृतिर्धर्मधारिणी |
स्मृतिः श्रुतिर्वरा ज्येष्ठी श्रेष्ठा पातालवासिनी ||

अमेध्या सत्यमेधा च भद्रकाल्यापराजिता |
गायत्री सत्कृतिः सन्ध्या सावित्री त्रिपदाश्रया ||

त्रिसन्ध्या त्रिपदी धात्री सुपद्मा सामगायिनी |
पाञ्चाला बालिका बाला बालक्रिडा सनातनी ||

गर्भाववाधरा ऽसून्या गर्भाशयविनाशिनी |
सुरारिघातिनी कृत्य पूतना च तिलोत्तमा ||

लज्जाबलवती नित्या भवानी पापनाशिनी |
पट्टाम्बधरा गीतिः सुगीतिर्दानगोचरा ||

सप्तस्वरमयी तन्त्री षडजमध्यमधैवता |
मूर्च्छना ग्रामसंस्थाना स्वस्था स्वस्ह्तानवासिनी ||

अट्टाट्टहासिनी प्रेता प्रेतनृत्यपरायणा |
गीतिप्रिया वाद्यरता तुष्टिदा पुष्टिदा क्षमा ||

निष्ठा यज्ञप्रिया यज्ञा लोकशास्त्रप्रवर्तिनी |
विषमज्वालिनी काला विषमो होर्तृनाशिनी ||

विषारिर्नागदमिनि कुरुकुल्वा मृतोद्भवा |
भूताहारा भूतरक्षा भूतवेशा विलाशिनी ||

रक्षोघ्नी राक्षसी रात्रिर्वीरशाना यदान्विता |
चक्रिका चन्द्रिका कान्तिः सुर्यकान्तिर्निशाचरी ||

डाकिनी शाकिनी सिद्या हाकिनी रुधिरप्रिया |
सितासिताश्रया सङ्गा कमलाननदेवता ||

गुरुरुपधरा गुर्वी मृत्युर्मारी विशारदा |
रक्षोघ्नी राक्षसी देवमाता वेदेषु गीयते ||

चन्द्रमण्डलसङ्काशा चन्द्रमण्डलसंस्थिता |
अनिमा लघिमा प्राप्तिः संस्पृहा कामरूपिणी ||

अष्टसिद्धिप्रदा प्रौढा दुष्टदानवघातिनी |
अनादिर्निधना तुष्टिश्चतुर्वाहूश्चतुर्मुखी ||

चतुर्बोधमयी शान्ती चतुर्वर्गफलप्रदा |
काशपुष्पप्रतीकाशा शरत्कुङ्कुमलोचना ||

भूतभव्यभविष्या च शैलजा शैलवासिनी |
वाममार्गरता वामा शिववामाङ्गवासिनी ||

वामाचारप्रिया पुष्टिर्लोपामुद्रा प्रबोधिनी |
(प्. ८४ब्) सोमसूर्याग्निनयना ब्रह्मविष्णुशिवार्चिता ||

कल्याणी कमला काम्या शुभा मङ्गलचण्डिका |
पूतात्मा परमात्मा च भूतभावनभावना ||

मङ्गला च सुशीला च परमार्गप्रबोधिनी |
दक्षिणा दक्षिणामूर्तिः सुदक्षा च हरिप्रिया ||

दाक्षायणी दक्षयज्ञनाशिनी दक्षकन्यका |
योगिनी योगयुक्ता च योगाङ्गा ध्याननाशिनी ||

योगपट्टधरा मूर्तिर्मुक्तानां परमागतिः |
नारसिंही सुजन्मा च त्रिवर्गफलदायिनी ||

धनदा धर्मदा धन्या कामदा सिदाद्युतिः |
साक्षिणी क्षणदा सा तु दक्षादक्षस्वरूपिणी ||

क्रतुः कात्यायनी स्वच्छा शुभगा द्युतिवर्गिणी |
सुश्रीः सुकीर्तिर्वसना कालिकाकालनाशिनी ||

रक्तबीजवधोद् युक्ता सुतन्तु बीजसन्ततिः |
जगद्बीजा जगज्जिवा जगत्रयहितैषिणी ||

क्रतुः कात्यायनी स्वच्छा शुभगा द्युतिवर्गिणी |
सुश्रीः सुकीर्तिर्वसना कालिका कालनाशिनी ||

चान्द्रीकरी चन्द्रकरी लक्षजा षोडशी कला |
यत् तत् पदानुरक्ता च यक्षिणी धनदार्चिता ||

चित्रिणी चित्ररूपा च विचित्रा चित्ररूपिणी |
चामुण्डा मुण्डहस्ता च चण्डमुण्डवधोद्यता ||

अष्टम्येकादशी पूर्णा नवमी च चतुर्दशी |
अमाकला स हस्ता च पूर्णकुम्भधरा धरा ||

अभीरुर्भैरवी भीरुर्भीमा त्रिपुरभैरवी |
महाचण्डा च रौद्री च महाभैरवपूजिता ||

नृमुण्डहस्तिनी चण्डा करालदशनानना |
करालारि कराला च घोरघर्घरनादिनी ||

रक्तदन्तोर्द्धकेशी च बन्धूककुसुमारुणा |
कादम्बरी विपासा च काश्मीरी कुङ्कुमप्रिया ||

क्षान्तिर्वहूसुवर्णा च रतिर्वहूसुवर्णदा |
मातङ्गिनी वरारोहा मत्तमातङ्गगामिनी ||

हंसा हंसगतिर्हंसी हंसो ज्वलशिरोरुहा |
पूर्णचन्द्रमुखी श्यामा सुस्मिता चक्रकुण्डला ||

मसी च लेखनी लेख्या सुलेख्या लेखकप्रिया |
शङ्खिनी शङ्खहस्ता च जलहस्ता जलदेवता ||

कुरुक्षेत्रावलिः काशी मथुरा काञ्च्यवन्तिका |
अयोध्या द्वारका मायातीर्थतीर्थहलप्रदा ||

त्रिपुष्करा प्रमेया च स्वरूपा रूपवर्द्धिनी |
तेजस्विनी सुतीक्ष्णा च बलदा बलदायिनी ||

अव्यक्ता व्यक्तरूपा च देवविद्या च शाम्भवी |
शम्भुकल्याणिनी कन्या मनुकन्या च सन्ततिः ||

पृथिव्यथ(?)तेजमाकाशमहत्कालदिगम्बरी |
सर्वकालमयी शक्तिः सर्वश्रवणगोचरा ||

सर्वज्ञानमयी वाञ्छा सर्वतत्त्वार्द्धबोधिनी |
जाग्रतिश्च सुषुप्तिश्चस्वप्नावस्था तुरीयका ||

त्वरा मन्दगतिर्मन्दा मन्दिरामोदमोदिनी |
पानभूमिः पानपात्रा पानभोजनकोद्यता ||

अघुर्णारुणनेत्रा च किञ्चिदव्यक्तभाषिणी |
आशापुरी च दीक्षा च दक्षा दीक्षितपूजिता ||

नागपत्नी नागकन्या भोगिनी भोगवल्लभा |
सर्वशास्त्रमयी विद्या सुस्मृतिर्द्धर्मचारिणी ||

श्रुतिः स्मृतिश्च मेधा च श्रेष्ठा पातालवासिनी |
मीमांसका तर्कविद्या च सुभक्तिर्भक्तवत्सला ||

(प्. ८५) अनाभिजातना जातिर्गम्भीरा भाववर्जिता |
नागपाशधरा मूर्तिर्नागधा नागकुण्डला ||

सुचन्द्रा चन्द्रमध्यस्था चक्रकोणनिवासिनी |
सर्वमन्त्रमयी विद्या सर्वमन्त्राक्षरापरा ||

मधुश्रवा श्रवन्ती च भ्रामरी भ्रमरालया |
मातृकुण्डलमधस्था मातृमण्डलवासिनी ||

सर्वमन्त्रमयी विद्या सुमुखी स्वरनासिनी |
अतीता विद्यमाना च भवानी प्रीतिमञ्जरी ||

सर्वसौख्यवती शक्तिराहारपरिनाशिनी |
निदानं पुण्यभूतानां भगसागरतारिणी ||

अक्रूरा च ग्रहवती विग्रहा ग्रहराजता |
रोहिणी दुतगर्भा च कालभुः कालवर्तिनी ||

कलङ्करहिता काली चतुःष्ऽट्यभिधायिनी |
जीर्णा च जीर्णवर्णा च नूतना वरवल्लभा ||

अजा च अतिप्रीता रतिरागविवर्द्धिनी |
पञ्चरात्रिर्नागपञ्चापञ्चश्लेषा भयापहा ||

पञ्चपिण्डवती पंक्तिः पञ्चस्थाननिवासिनी |
उदक्या च वृषस्यन्ती वहिः प्रसुरिणी वहिः ||

रजःशुक्रयतीः शक्तिर्जरायुर्गर्भधारिणी |
त्रिकालज्ञा त्रिकाला च त्रिमूर्तिः पुरवासिनी ||

अरोगा शिवतत्वा च कामतत्वा च रागिणी |
प्राच्यप्राची प्रतीची च दिगुदीची विदिक् तथा ||

अहङ्कृतिरहङ्कारा बलजाया बलप्रिया |
कृषका कामधेनी च सुश्रद्धश्रद्धदेवता ||

मात्रामाता मही तृप्तिः पितुर्माता पितामही |
स्नूया (?) दौहित्रिनी पुत्री नप्ता पौत्री शिशुप्रिया ||

स्तनाच्या स्तनधारा च विश्वयोनिः स्तनन्धयी |
शिशृत्सङ्गधरा दोला दोलोत्क्रीडाभिनन्दिनी ||

उर्वशी कदली केका विशल्या शिखिनर्तिनी |
खट्टाङ्गधारिणी खट्टा वाणपुङ्खानुवर्तिनी ||

वर्तिनी सुपथा चारा परिखा च खनिर्गतिः |
प्रकारवलया वेला मर्यादा च महोदधौ ||

पोषिणी शोषिणी ऽसक्तिर्दीर्घकेशी सुलोचना |
ललिता मांसला तन्वी वेदवेदाङ्गधरिणी ||

नरासृक्पानमत्ता च नरमुण्डास्थिभूषणा |
अक्षक्रीडा रतिः सारा शारिका सुखभाषिणी ||

शाम्भवी गारुडी विद्या वारुणी वरुणार्चिता |
वाराही मुण्डहस्ता च दंष्ट्रोद्धृतवसुन्धरा ||

भीममूर्तिर्वदान्या च प्रतिमा प्रतिमाश्रया |
सुमूर्तिर्निधिरूपा च शालग्रामशिला शुचिः ||

स्मृतिः संस्काररूपा च सुसंस्कारसंस्कृतिः |
प्राकृतिर्देशभाषा च गाथा गीतिः प्रहेलिका ||

इडा च पिङ्गला चैव सुषुम्ना सूर्यरूपिणी |
शशिसूर्या च भानुस्था ह्रादिनी मृतरूपिणी ||

अनुरूपा वृहद्रूपा लघुरूपा गुरुस्थिता |
स्थावरा जङ्गमा देवी कृतकर्मफलप्रदा ||

विषया क्रान्तदेहस्था निर्विशेषा जितेन्द्रिया |
चित्स्वरूपा चिदानन्दा परंब्रह्मस्वरूपिणी ||

निर्विकारा च निर्वैरा विरतिः सत्यवादिनी |
पुरुषज्ञानभिन्ना च ख्यातिः कैवल्यदायिनी ||

विविक्ता योगिनी प्राज्ञा जन्ता च वहूश्रुता |
निरीहा च सम्स्ता च सरलोकैकपूजिता ||

(प्. ८५) सेवा सेवाप्रिया सेव्या सेवाफलविवर्द्धिनी |
सर्वसौख्यावती शक्तिः सर्वमङ्गलमङ्गला ||

इति सहस्रनामेदं भवान्या भवभाषितम् |
यः पठेत् प्रातरुत्थाय शुचिर्भुत्वा समाहितः ||

यश्चापि शृणुयान्नित्यं नरो निश्चलमानसः |
एककालं द्विकालं वा त्रिकालं श्रद्धयान्वितम् ||

सर्वदुःखविनिर्मुक्तो लोभक्रोधविवर्जितः |
यशस्वी कीर्तिमान् धन्यः सुतन्नो लोकपूजितः ||

रूपवान् गुणसम्पन्नः प्रभावीर्यसमन्वितः |
श्रेयां स लभते नित्यं निश्चलाञ्च शुभां प्रियाम् ||

सर्वपापविनिर्मुक्तो लभते दलवृद्धताम् |
नित्यं वन्धुसुकृद्दारा पुत्रपौत्रमहोत्सवः ||

नन्दितः सेवितो भृत्यैर्वहूभिः शुद्धमानसैः |
विद्यानां पारगो विप्रः क्षत्रियो विजयी रणे ||

वैश्यश्च धनलोभाढ्यः शूद्रश्च सुखमाप्नुयात् |
पुत्रार्थी लभते पुत्रं धनार्थी लभते धनम् ||

इच्छाकामन्तु कामार्थी धर्मार्थी धर्ममक्षयम् |
कन्यार्थी लभते कन्यां रूपशीलसमन्विताम् ||

क्षेत्रञ्च वहूशस्यं स्यात् गावश्च वहूदुग्धदाः |
नाशुभं नापदस्तस्य न भयं नृपशत्रुतः ||

जायते नाशुभा बुद्धिर्लभते कुलधूर्यताम् |
न बाधन्ते महान्तस्य रक्षांसि मनुचरादयः ||

न पिशाचा न डाकिन्यो भूतभव्यन्तु जम्भकाः |
बालग्रहाभिभूतानां बालानां शान्तिकारकम् ||

वहूनां प्रीतिभेदे च मैत्रीकरणमुत्तमम् |
लौहपाशैर्दृढैर्वद्धो नन्दीवेश्मनि दुर्गमे ||

तिष्ठन् शृण्वन् पठन् मर्त्यो मुच्यते नात्र संशयः |
न दाराणां न पुत्राणा न वधूनाञ्च विप्रियम् ||

पश्यन्ति न हि ते शोकं नृपपूज्या भवन्ति हि |
अन्धस्तु लभते दृष्टिं चक्षुरोगैर्न व्याध्यते ||

वधिरः श्रुतिमाप्नोति मूको वाचां शुभां नरः |
पतद्गर्भा च या नारी स्थिरगर्भा च जायते ||

श्रावणी वहूभर्भा च स्वयमेव प्रमुच्यते |
कुर्ष्ठिनं शीर्णदेहा ये गतकेशनखत्वचः ||

पठनाच्चास्य मन्त्रस्य दिव्यकाया भवन्ति ते |
ये पठन्ति शतावर्तं शुचिमन्तो जितेन्द्रियः ||

अपुत्राः प्राप्नुयुः पुत्रान् शृणुयान्नत्र संशयः |
महाव्याधिपरिग्रस्ता स्तापयेत् द्विविधैर्ज्वरैः ||

श्रुतिग्रस्थधरो वालो दिव्यवादी करीश्वरः |
पठनात् श्रवणाच्चास्य दिव्यकाया भवन्ति ते ||

अष्टम्याञ्च नवम्याञ्च चतुर्दश्यां विशेषतः |
ये पठन्ति सदा मर्त्या न ते वै दुःखभागिनः ||

नवरात्रं यताहारो दृढभक्तिर्जितेन्द्रियः |
चण्डिका यतने विद्वान् शुचिस्तन्मूर्तिसन्निधौ ||

एकादशी शतावृत्तं पठेद्धीरस्तु निर्भयः |
साक्षाद् भगवती तस्मै प्रयच्छेदीप्सितं वरम् ||

सिद्ध पीठगिरौ रम्ये सिद्धक्षेत्रसुरालये |
पठनात् श्रवणाच्चैव सिद्धिर्भवति नान्यथा ||

शतावृत्तिं पठेद् यस्तु भूमिशायी जितेन्द्रियः |
स्वप्ने मूर्तिमयीं देवीं वरदां सोऽपि पश्यति ||

आवर्तनसहस्रैर्ये पठन्ति पुरुषोत्तमाः |
(प्. ८६) कवित्वसंस्कृते तेषां शास्त्राणां व्याकृतौ कृता ||

शक्तिः प्रोन्मील्यते तेषामनधीतेऽपि पार्वति |
नखरागशिरो रत्न द्विगुणीकृतविग्रहः ||

प्रायश्चित्तश्च तान् सर्वान् सेवन्ते तान् महेश्वराः |
रोचनालिखितं भूर्जो कुङ्कुमेन शुभे दिने ||

धारयेत् यन्त्रिते देवे पूजयित्वा कुमारिकाः |
क्षीरखण्डैश्च भोज्यैश्च भोजयित्वा वभुक्षितान् ||

वध्नन्ति नृपपूज्यास्ते कीर्तिभाजो यशस्विनः |
शत्रुतो न भयं तस्य दुर्जनेभ्यो नराधिपः ||

रतिरागविशुद्धाश्च विकलाः कामपीडिताः |
यौवनाक्रान्तदेहस्था श्रूयन्ते वामलोचनाः ||

लिखित्वा मूद्ध्नि कण्ठे वा धारयेद् यो नरः शुचिः |
शतधायुष्यमामन्तं प्रतियोधो न पश्यति ||

केतौ वा दुन्धुभौ येषां भित्ते विलिखितं रणे |
मायासैन्यपरिग्रस्तान् कान्तिशीकान् हतौजसः ||

विचेतनान् विमुडांश्च शस्त्रकृत्यविवर्जितान् |
निर्जित्य शत्रुशङ्कांस्ते लभन्ते विजयं रणे ||

नाभिचरान् सर्पांश्च रणे विवादिकीलकम् |
डाकिनीयातुधानाश्च महामारी च शाकिनी ||

भूताः प्रेताः पिशाचाश्च रक्षांसि खचरादयः |
न विशन्ति गृहे देहे लिखितें यत्र तिष्ठति ||

न शस्त्राणि न तोयौघात् भयं तस्येह जायते |
दुर्वृत्तानाञ्च पापानां वलहानिकरं परम् ||

मन्दूरके विशालाश्च गवां गोष्ठे समाहितः |
यः पठेद् दोषशान्त्यर्थं दुष्टग्रहनिवारणम् ||

यमदूतान्न पश्यन्ति न ते निरययातनाम् |
प्राप्नुवन्तीह ते चान्ते शिवलोकसनातनम् ||

सर्ववाधासु घोरासु सर्वदुःखनिवारणम् |
सर्वमाङ्ग्यकं स्तोत्रं पठितव्यं समाहितैः ||

पुण्यं सहस्रनामेदमुमाया रुद्रभाषितम् |
चतुर्वर्गप्रदं साक्षात् नन्दिकेन प्रकाशितम् ||

न प्रकाश्यमिदं गुह्यं न देयं यस्य कस्यचित् |
कूलिनाय सुशान्ताय दुर्गाभक्तिपयाय च ||

अथवा प्रियशिष्याय पुत्राय सुहृदे तथा |
दद्यात् स्तोत्रमिदं पुण्यं सर्वकामफलप्रदम् ||

नातः परतरो मन्त्रो नातः परतरः स्तवः |
नातः परतरा विद्या तीर्थं नातः परं वरम् ||

ते धन्याः कृतपुण्यास्ते तत्र न भुवि पूजिताम् |
एकवारं समाश्रित्य येऽर्चयन्ति महेश्वरीम् ||

देवतानां देवतायां ब्रह्माद्यैर्या च पूजिता |
भूयात् सा वरदा लोके साधूनां सर्वमङ्गला ||


इति श्रीविश्वसारतन्त्रे भवानीसहस्रनामस्तोत्रं समाप्तम् ||


अथ वक्ष्ये महेशानि वागीश्वर्यप्रदायिनीम् |
सरस्वतीं महाविद्यां चतुर्वर्गफलप्रदाम् ||

यस्य विज्ञानमात्रेण भवेत् साक्षात् वृहस्पतिम् |
नार्चनं पूजनं तस्य मन्त्रमात्रं जपेत् सदा ||

विना पुष्पैर्विना गन्धैर्विना होमैर्विना बलिम् |
पूजयेत् परमां देवीं वाग् भवीं सुकविर्नरः ||

षण्मासं यो जपेन्मन्त्री प्रत्यहं वा दिवानिशम् |
सर्वदा सर्वकालेषु नियतं प्रजपेत् सदा ||

वारमेकं जपेद्विद्यां शुचिर्भूत्वा दिवानिशम् |
श्रीवर्ण्याः स भवेद्भूमौ साक्षाद्गङ्गाधरः स्वयम् ||

द्वादशस्वरमुद्धृत्य नादबिन्दुविभूषितम् |
भूतिज्ञं भौतिकं विद्या विद्या एकाक्षरी परा ||

बिन्दुनादसमायुक्तं वह्निबीजं समुद्धरेत् |
षष्ठस्वरसमायुक्तं द्वितीयं परिकीर्तितम् ||

चन्द्रबीजं समुद्धृत्य वर * योजयेत् ततः |
चतुर्दशस्वरारूढं नादबिन्दुविभूषितम् ||

त्र्यक्षरी सा महाविद्या चतुर्वर्गफलप्रदा |
एषा विद्या पुरा देवि ब्रह्मणा आदियामले ||

कथिता सर्वविद्यनां चुडामणिरिति स्मृता |
अस्याः समानं देवेशि त्रैलोक्ये नैव विद्यते ||

वशिष्ठाद्या * * * * ऋषयोऽस्याः परायणाः |
ऋषिः स्याद् दक्षिणा मुर्तिश्छन्दोऽनुष्टुबुदाहृता ||

देवतास्याः समाख्याता वाग्भवी च सरस्वती |
अथापरां प्रवक्ष्यामि शृणुष्व कमलानने ||

ब्रह्मणाया पुरा प्रोक्ता देवी वाग् भवरूपिणी |
भौतिकं बिन्दुनादाढ्यं ब्रह्मेन्द्रस्थशशी पुनः ||

चन्द्रबीजं स्वर्गयुक्तं बिन्दुनादविभूषितम् |
चतुर्दशस्वरारूढं भैरवी बालरूपिणी ||

एषा वाणीति विख्याता चतुर्वर्गप्रदायिनी |
शापोद्धारे स्वर्गवन्तं योजितं पद्मयोनिना ||

उद्यद्भानुसहश्रकान्तिमरुणक्षौमां शिरो मालिकां |
रक्तालिप्तपयोधरां जपवटीं विद्यामभीतिं वरम् ||

हस्ताजैर्दधतीं त्रिनेत्रविलस्त् रक्ता च बिन्दुश्रयं देवीं 
वद्धहिमांशुरत्नमुकुटां वन्दे मुकुन्दस्मिताम् ||

एवं ध्यात्वा यजेद् देवीं बालात्रिपुरभैरवीम् |
श्रीमन्त्रे पूजयेद् विद्यां बालिकां तन्त्र संयुताम् ||

तन्न्यासं तत् फलं सर्वं कथितं पद्मयोनिना |
सरस्वती त्र्यक्षरी या तस्याचारविधिं शृणु ||

हविष्याशी जपेन्मन्त्री मनुलक्षं निरामिषम् |
कुर्यात्रिवसनं स्नानं कुर्याद्धोमं दिने दिने ||

तदा दद्यान्महादेव्यै बलिदानं दिवानिशम् |
तदा भवेन्महाप्राज्ञः शुकदेव इवापरः ||

गदापद्यमयी वाणी सभायां तस्य जायते |
शुक्लवर्णा सिताम्जस्थां (?) नानालङ्कारसंयुताम् ||

मयीञ्च लेखनीञ्चैव ज्ञानमुद्रा भयप्रदाम् |
त्रिभङ्गस्थानसंस्थानां सर्वाभरणभूषिताम् ||

नवयौवनसम्पनां स्मितास्यां शिवसुन्दरीम् |
त्रिलक्षं प्रजपेद् विद्यां पुरश्चरणकर्मणि ||

त्रिकोणं विन्यसेत् पूर्वं षट्कोणं परिमण्डितम् |
नवकोणं पुनस्तत्र रेखात्रयसमन्वितम् ||

योनिमण्डलमध्यस्थं साष्टपत्रं सकर्णिकम् |
पुनः ओंस्डशपत्राढ्यं भुपुरत्रितयं पुनः ||

चतुर्दारवज्रशूलं संयुतं सुमनोहरम् |
(प्. ८७) सर्वत्र वर्णमालाभिः परितः सुमनोहरम् ||

गायत्र्या कोष्ठितं यन्त्रं सर्वसम्पत् प्रदायकम् |
तत्रस्थां पूजयेद् देवीं वाग् देवीं शिववल्लभाम् ||

मातृकावर्णसंबीते पूजयेद् भुवनेश्वरीम् |
वदेद्वाग्देवतां ङेन्तां धीमहि तदनन्तरम् ||

तन्नोपदं समुद्धृत्य वदेद् देवीं प्रचोदयात् |
एषा स्यादेव गायत्री कथिता ब्रह्मणा पुरा ||

कामाद्यां वाग् भवाद्यां वा लक्ष्म्याद्यां वा जपेत् सदा |
मायाद्यां वा जपेद् विद्यां लज्जाद्यां वा जपेत् सदा ||

वधुबीजादिकां वापि क्रूर्चाद्यां वा जपेत् सुधीः |
गायत्र्येषामिदं प्रोक्तं प्रणवाद्यां सदा जपेत् ||

चतुर्लक्षं पुरश्चर्यां जपेद् विद्यामनन्यधीः |
सुन्दरीवद् यजेद् देवीमथवा कालीवद्यजेत् ||

बलिदानं ततो न्यासं आचारं पूर्ववच्चरेत् |
आचारं पूर्ववत् कुर्यात् यजेद्विद्यां समाहितः ||

नात्र सिद्धाद्यपेक्षा च न च मित्रादिदूषणम् |
हविष्याञ्च यवादन्यं कथितं पद्मयोनिना ||

वाग्भवं पूर्वमुच्चार्य लज्जाबीजं ततः परम् |
लक्ष्मीबीजं समुच्चार्य कामबीजं ततः परम् ||

चतुर्वर्गात्मिका विद्या चतुवर्गफलप्रदा |
अस्या विद्यासमो नास्ति त्रैलोकोऽपि च दुर्लभा ||

गौरीं चम्पकदामपुष्पसदृशीं स्मेराननां सुन्दरीं त्रैलोक्य प्रभया 
जितां त्रिभुवनं हस्ताम्बुजैर्विभ्रतीं पद्मं 
शङ्खमुदारहारभूषितामभीतिवरं विभ्रतीं नानालङ्कृतिभूषितां 
वरं भूसेव्यां वै विवन्दिताम् ||

एवं ध्यात्वा यजेद् देवीं चतुर्वर्गात्मिकां शुभाम् |
पूजयेत् परया भक्त्या शाम्भवीं शिववल्लभाम् ||

स भवेत् पार्वतीपुत्रः शङ्करेण च भाषितम् |
मद्यैर्मांसैः सपुपैश्च भ्रष्टैर्दग्धैश्च सर्वतः ||

सिक्यैर्दग्धैर्मांसदग्धैर्मत्स्यदग्धैर्विशेषतः |
स्वयम्भूकुसुमैं शुक्रैर्जरायावकसंयुतैः ||

सिन्दूरैरक्तकुसुमैस्तथा कुरुवकैरपि |
सशक्त्य पूजयेद् देवीं सर्वसम्पत् प्रसिद्धये ||

वाग्भवीं प्रवदेत् ङेन्तां विद्महे तदनन्तरम् |
कामबीजं वदेत् ङेन्तं धीमहि तदनन्तरम् ||

तन्नो देवी समुद्धृत्य तदा ब्रूयात् प्रचोदयात् |
गायत्रीयं समाख्याता चतुर्वर्गफलप्रदा ||

तथा बीजादिका जप्या कामबीजसमन्विता |
चतुर्लक्षं जपेद्विद्यां पूरश्चरणकर्मणि ||

कर्मान्ते धनधान्याद्यैस्तोषयेत् शम्भुसुन्दरीम् |
(प्. ८७ब्) स्वशक्त्या प्रजपेद् विद्यां सर्वकालं दिवानिशम् ||

पूजयेत् भैरवीं नित्यं यथा त्रिपुरभैरवीम् |
त्रिकोणं विन्यसेत् पूर्वं नवकोणञ्च षड्युतम् ||

त्रिबिम्बं साष्टपत्रं सकिञ्जल्कसमन्वितम् |
भूपुरं गुणरेखाढ्यं वज्रशूलसमन्वितम् ||

नवशक्तियुते पीठे पूजयेत् विष्णुवल्लभाम् |

अस्याश्चतुराक्षरी शम्भुवनितायाः कवचस्य घगवान् श्रीसदाशिव 
ऋषिरनष्टुप्छन्दो वाग्भवीदेवता वाग्भवं बीजं लज्जाशक्ती 
रमाकीलकं कामराजात्मकं कवचं मम मन्त्रकवित्वपाण्डित्य 
सर्वसिद्धिसमृद्धये विनियोगः ||

ओंकारो मस्तके पातु वाग्भवी सर्वसिद्धिदा |
ऐ/ पातु चक्षुषोर्मध्ये चक्षुर्युग्मे च शङ्करी ||

विजया पातु भवने जया पातु सदा मम |
शिवदूती सदा पातु सुन्दरी पातु सर्वदा ||

भैरवी पातु सर्वत्र भेरुण्डा पातु सर्वदा |
पातु मां कालिका नित्यं कालरात्रिः सदावतु ||

नवदुर्गा सदा पातु कामाख्या सर्वदावतु |
योगिन्यः सर्वदा पान्तु मुद्रा पान्तु सदा मम ||

मात्रा पान्तु सदा देव्यश्चक्रस्था योगिनीगणाः |
सर्वदा सर्वकार्येषु सर्वकर्मसु सर्वदा ||

पातु मां देवदेवी च लक्ष्मीः सर्वसमृद्धये |
इति ते कथितं देवि कवचं सर्वकामदम् ||

यत्र तत्र न वक्तव्यं यदिच्छेदात्मनो हितम् |
शठाय भक्तिहीनाय निन्दकाय महेश्वरि ||

उनाङ्गेऽतिरिक्ताङ्गे दर्शयेन्न कदाचन |
न स्तवं दर्शयेद् देवि सन्दर्श्य शिवहा भवेत् ||

कुलीनाय महोत्साय दुर्गाभक्तिपराय च |
वैष्णवाय विशुद्धाय दद्यात् कवचमुत्तमम् ||

निजशिष्याय भक्त्याय शान्ताय धनिने तथा |
दद्यात् कवचमित्युक्तं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

शनौ मङ्गलवारे च रक्तचन्दनके तथा |
यावकेन लिखेद् यन्त्रं सर्वतन्त्रसमन्वितम् ||

विलिखेत् कवचं दिव्यं स्वयम्भुकुसुमैः शुभैः |
स्वशुक्त्रैः परशुक्रैश्च नानागन्धसमन्वितैः ||

गोरोचना कुङ्कुमेन रक्तचन्दनकेऽपि वा |
सुतिथौ शुभयोगे च श्रवणायां रवेर्दिने ||

अश्विन्यां कृत्तिकायां वा फल्गुण्याञ्च विशेषतः |
इन्द्रयोगे शुभयोगे शुक्रयोगे तथैव च ||

कौलवे ववके चैव वनिजे नैव सत्तमः |
शून्यावासे श्मशाने चन्द्र (?) विजने च विशेषतः ||

लिखित्वा च पठित्वा च वशयेदखिलं जगत् |
मस्तके वा भुजे वापि धारयेत् विधिनामुना ||

(प्. ८८) रक्तचन्दनदूर्वाभिः कुङ्कुमेन विशेषतः |
सुगन्धिकुसुमैर्गन्धैः पूजयित्वा विधानतः ||

कुमारीं पूजयित्वा च यजेद् देवीं सनातनीम् |
मत्स्यैर्मांसैः काकशूकैः पूजयेत् परदेवताम् ||

घृताद्यैः सुपकरणैः सुपपूपैर्विशेषतः |
ब्राह्मणान् भोजयित्वा च पूजयेत् परमेश्वरीम् ||

आखेटकमुपाख्यानं तत्र कुर्याद् दिनत्रयम् |
तदा भवेन्महारक्षां शङ्करेण च भाषितम् ||

मारणाद् दूषणादीनि लभन्ते नात्र संशयः |
(प्. ८८ब्) स भवेत् पार्वतीपुत्रं सर्वशास्त्रपुरस्ततः ||

गुरुदेवः शिवः साक्षात् पत्नी तस्य हरप्रिया |
अभेदेन यजेद् देवीं तस्य सिद्धिरदूरतः ||

पठति य इह मर्त्या नित्यमात्रास्तरात्मा जपफलमनुमेयं प्राप्स्यते 
सौविधेयम् |

स भवति पदमुच्चैः सम्पदापदमस्रक्षितिपमुकुटलक्ष्मीर्लक्षणानां 
चिरायूः ||


इति श्रीविश्वसारतन्त्रे सरस्वत्याः कवचं समाप्तम् ||


इति ढाकाविभागेर अन्तःपाती माणिकगञ्ज उपविभागेर अधीन 
बुतुनीग्रामनिवासी / आनन्दमोहनचट्टोपाध्यायेर पुत्र श्रीरसिकमोहन 
चट्टोपाध्याय कर्तृक सङ्कलित, सम्पादित ओ प्रकाशित तन्त्रसारादि 
विविधमूलतन्त्रसंग्रहे विश्वसार नाम महातन्त्र समाप्त ||



###########   END OF FILE  #######