#################################################### MUKTABODHA INDOLOGICAL RESEARCH INSTITUTE Use of this material (e-texts) is covered by Creative Commons license BY-NC 4.0 Catalog number: M00273 Uniform title: candrajñānāgama Manuscript : IFP/EFEO transcript T0012 Description: Candrajnāna is a Siddhānta upāgama which defines itself as a pratiṣṭhātantra i.e. a ṭantra which deals with ritual procedures concerning the installation and worship of representations of śaiva deities, including liṅgas. Notes: Data entered by the staff of Muktabodha under the supervision of Mark S.G. Dyczkowski. Revision 0: April 8, 2012 Internet publisher : Muktabodha Indological Research Institute Publication year : Publication city : Publication country : India #################################################### hariḥ om candrajñānam pañcākṣaraṃ paraṃ guhyaṃ paramānandarūpiṇam | parāpararahasyaṃ syāt śṛṇu tvaṃ tu hite priye || 1 || sthūlasūkṣma vibhāvena sūkṣmāt sūkṣmaṃ dvibhāvanam | ānandaṃ praṇavaṃ bījaṃ ānandarūpanṛttakam || 2 || dhyānaṃ naṭeśvaraṃ proktaṃ pañcākṣaraparaṃ śivam | pañcākṣaraṃ paraṃ brahma pavitraṃ pāvanāśanam || 3 || yakāramīśavaktraṃ tu vakāraṃ tatpuruṣavaktrakam | śikāraṃ ghorava * * * * * * * * * * || 4 || p. 2) * * * * * * * vakāraṃ īśvara daivatam | yakāraṃ ca sadāśaivaṃ pañcadaivādhidaivatam || 5 || sthūla sūkṣmaparaṃ jyotiḥ pañcākṣaravidhiṃ śṛṇu | nakāraṃ ca makāraṃ ca śikāraṃ ca vakārakam || 6 || yakāraṃ pañcasaṃyuktaṃ praṇavādi ṣaḍakṣaram | akṣarāt praṇavaṃ mukhyaṃ akṣaraṃ jñānapūrvakam || 7 || praṇavaṃ akṣaraṃ proktaṃ sarvamantraṃ tadāspadam | praṇavena vihīnaṃ syāt tanmantraṃ prāṇahīnakam || 8 || sarvamantreṣu mantrāṇāṃ prāṇān praṇavamucyate | p. 3) prathamasvarasaṃyuktaṃ pañcamasvarasaṃyutam || 9 || ṣaḍvargāntasamāyuktaṃ bindunādasamanvitam | evaṃ tatpraṇavaṃ proktaṃ sarvasiddhikaraṃ śubham || 10 || dhāntaṃ bhantaṃ ca śāntaṃ ca tṛtīyasvarasaṃyutam | lāntadīrghasvaropetaṃ māntaṃ pañcākṣaraṃ param || 11 || oṃkāraṃ ca nakāraṃ ca makāraṃ cākṣaratrayam | pulliṅgaṃ syād vakāraṃ śikāraṃ strīyutaṃ bhavet || 12 || yakāraṃ napuṃsakaṃ jñeyaṃ trayastvevaṃ tataḥ kramāt | ṛgvedaṃ syānnakāraṃ ca yajurvedaṃ makārakam || 13 || śikāraṃ sāmavedaṃ syāt makāramatharvarṇaṃ bhavet | p. 4) itihāsaṃ yakāraṃ ca sarvadevamayaṃ tathā || 14 || varṇaṃ devaṃstathā śaktistvādhārachanda eva ca | ṛṣisthānaṃ ca brahmaṃ ca āyudhaṃ tu tathaiva ca || 15 || kalāguṇaṃ ca cakraṃ ca prakāśaṃ karaṇameva ca | vāyurjñānendriyaṃ caiva ityete ṣoḍaśa kramāt || 16 || nakāraṃ pṛthivīrūpaṃ brahmaṃ tatrādhidaivatam | sāvitrīṃ śaktirityuktaṃ ādhāraṃ pṛthivī tathā || 17 || anuṣṭupchandasaṃyuktaṃ vasiṣṭhastu ṛṣistathā | sthānaṃ paścimato vaktraṃ sadyojātaṃ tu brahmakam || 18 || āyudhaṃ vajramevoktaṃ kalā nivṛttireva ca | p. 5) guṇāṅkane menāṃ tu ghanena catuśravoktaṃ cakrameva ca || 19 || jvālitāgniprakāśena karaṇamahaṃkārameva ca | prāṇavāyusamāyuktamindriyaṃ caiva gandhakam || 20 || ityete ṣoḍaśānāṃ tu nakārākṣaramucyate | nakārākṣaramidaṃ proktaṃ makārākṣaramatha śṛṇu || 21 || makāraṃ jalarūpaṃ tu daivaṃ viṣṇustathaiva ca | lakṣmīśaktisamāyuktamādhāraṃ jalameva ca || 22 || triṣṭupchandassamāyuktaṃ viśvāmitro? ṛṣistathā | sthānamuttarato vaktraṃ vāmadevaṃ tu brahmakam || 23 || padmāyudhaṃ caiva? pratiṣṭhā tu kalā hi ca | p. 6) guṇadravyaṃ syādapi ca cakramardhendujaṃ tathā || 24 || somasūryaprakāśena karaṇaṃ buddhireva ca | apāne vāyurūpaṃ tu rasaṃ jñānendriyaṃ bhavet || 25 || ityete ṣoḍaśānāṃ tu makārākṣaramucyate | makāra * * * * śikārākṣaramatha śṛṇu || 26 || śikāramagnirūpaṃ tu rudrastatrādhidaivatam | gaurīśaktisamāyuktaṃ ādhāramagnireva ca || 27 || triṣṭupchandassaṃyukto jamadagnistathā * * * | sthānaṃ dakṣiṇato vaktraṃ aghoraṃ brahmameva ca || 24 || svastikāyudhamevoktaṃ vidyāgni tu kalā hi ca | p. 7) guṇadīptisamāyuktaṃ cakraṃ tu tryagrameva ca || 29 || taṭittulyaṃ prakāśena karaṇaṃ tu manastathā | vya * * * * * yaktaṃ jñānendriyaṃ tu rūpakam || 30 || ityete ṣoḍaśānāṃ tu śikārākṣaramucyate | śikārākṣaramidaṃ proktaṃ vakārākṣaramatha śṛṇu || 31 || vakāraṃ vāyurūpaṃ syāt adhidaivatamīśvaram | ambikā tu mahāśaktirvāyurādhārameva ca || 32 || bṛhatī chandassaṃyuktaṃ ṛṣiḥ kāśyāpa ucyate | sthānaṃ tu pūrvato vaktraṃ brahmaṃ tat * * * * * || 33 || ādhāraṃ bindurūpaṃ tu kalā śāntistathaiva ca | p. 8) guṇasparśa na saṃyuktaṃ ṣaḍagraṃ cakrameva ca || 34 || dīpaprakāśamevoktaṃ karaṇaṃ cittameva ca | * * * vāyusaṃyuktaṃ sparśaṃ jñānendriyaṃ bhavet || 35 || ityete ṣoḍaśānāṃ tu vakāra * * mucyate | vakārākṣaramidaṃ proktaṃ yakārākṣaramatha śṛṇu || 36 || yakāra * * rūpaṃ tu daivaṃ caiva sadāśivam | unmanīśaktisaṃyuktamādhāraṃ vyomamucyate || 37 || jagatī chanda saṃyuktaṃ bharadvāja ṛṣistathā | sthānamūrdhvamukhaṃ vidyāt brahmamīśānameva ca || 38 || āyudhānāṃ triśūlaṃ syāt śāntyātī ca kalā hi ca | p. 9) guṇaṃ caiva tu śūnyaṃ syāt prakāśaṃ candrikāmaṇeḥ || 39 || karaṇaṃ prakṛtirūpaṃ syāt samānavāyustathaiva ca | śabda jñānendriyaṃ caiva ityete ṣoḍaśa kramāt || 40 || yakārākṣaramidaṃ proktaṃ na bhūto na bhaviṣyati | pañcākṣaramidaṃ proktaṃ praṇavākṣaramatha śṛṇu || 41 || praṇavaṃ ātmarūpaṃ tu paramātmādhidaivatam | svāhādevī mahāśaktirādhāraṃ paramaṃ padam || 42 || gāyatrī chandasaṃyuktaṃ ṛṣīṇāṃ paramaṃ padam | sthānaṃ śivamukhaṃ proktaṃ brahmaṃ śivamukhaṃ bhavet || 43 || āyudhaṃ śūnyamevoktaṃ śūnyakā tu kalā'pi ca | p. 10) nirguṇīṃ nirāmayaṃ cakraṃ prakāśaṃ śatasahasrakam || 44 || niṣkaramiti nirvāyurindriyāṇāṃ tu ṣoḍaśa | ityete ṣoḍaśānāṃ tu praṇavaṃ praṇave namaḥ || 45 || akāraṃ ca ukāraṃ ca makāro bindureva ca | ardhacandranirodhī ca nādau nādāntameva ca || 46 || śaktiśca vyāpinī caiva samānā conmanā tathā | samānāntaṃ pāśajālaṃ syānmanyante paraśśivaḥ || 47 || saptakoṭimahāmantraṃ cittavyākulakāraṇam | ekabījaṃ mahāmantraṃ turyātītaṃ manolayam || 48 || dviraṣṭakakalopetaṃ praṇavaṃ yo na vindati | p. 11) nāso mantrī na cācāryo vṛthā kliśyati karmasu || 49 || bujasyoccāraṇaṃ cāgraṃ svapno binduparigraheḥ | suṣuptirnādasaṃyogasturyaṃ śaktisamāgataḥ || 50 || turyātītaṃ layaṃ śāntaṃ paro mahasi paṭhyate | prāṇāyāmaṃ trayaṃ kṛtvā śāstradṛṣṭena karmaṇā || 51 || nakāraṃ sṛṣṭirūpaṃ syānmakāraṃ sthitirūpakam | śikāraṃ saṃhṛtiścaiva vakāraṃ tu tirobhavam || 52 || yakāramanugrahaṃ caiva pañcākṣaramidaṃ jagat | nakāraṃ kṛtayutaṃ syānmakāraṃ tretāyugaṃ bhavet || 53 || śikāraṃ dvāparaṃ caivakāraṃ kaliyugaṃ tathā | p. 12) yakāra yugāntaraṃ caiva pañcākṣaramidaṃ jagat || 54 || śaivaṃ pāśupataṃ caiva bauddhamārhataṃ tathā | kāpālaṃ pāñcarātraṃ ca ṣaḍete samayā smṛtāḥ || 55 || brahmacārī nyaset sṛṣṭi grahasthasya sthitirbhavet | vānaprasthayatīnāṃ tu saṃhāranyāsamucyate || 56 || aṅguṣṭhena yakāraṃ syāt vakāraṃ tarjanīṃ nyaset | śikāraṃ madhyamāṅgulyā makāraṃ tu anāmikam || 57 || kaniṣṭhena nakāraṃ syāt sṛṣṭinyāsamudāhṛtam | yakāraṃ mūrdhni vinyasya vakāraṃ tu lalāṭake || 58 || śikāraṃ hṛdaye nyasya makāraṃ nābhideśataḥ | nakāraṃ pādayo nyasya sarvāṅge praṇavaṃ nyaset || 59 || p. 13) nakāraṃ ātmaśuddhyarthaṃ makāraṃ sthānaśodhanam | śikāraṃ liṅgaśuddhistu pañcaśuddhirvidhikramam || 60 || * * * * * * * * * * * * * * * * | * * * * * * * * * * * * * * * * || 61 || anantaṃ pṛthivī jñeyaṃ āpassiṃhāsanaṃ tathā | āgniyogamidaṃ proktaṃ vāyurūpaṃ tathaiva ca || 62 || ākāśaṃ vimalaṃ caiva pañcāsanavidhikramam | āvāhanaṃ nakāreṇa sthāpanaṃ tu makārakam || 63 || śikāreṇa tu sānnidhyaṃ vakāreṇārghyameva ca | pūjayettu yakāreṇa śivaṃ paramakāraṇam || 64 || p. 14) pīṭhaṃ praṇavarūpaṃ tu kalpayettu vicakṣaṇaḥ | nakārasya kalāḥ pañca makārasya catuṣkalāḥ || 65 || śikārasya kalā cāṣṭau vakārasya trayodaśa | yakārasya kalā cāṣṭau pañcākṣarakalā nyaset || 66 || śikāraṃ śivarūpaṃ tu vakāraṃ śaktireva ca | yakāramātmarūpaṃ tu nakāraṃ tu tirobhavet || 67 || makāraṃ malarūpaṃ tu iti pañcākṣaraṃ smṛtam | āvāhanaṃ nakāraṃ ca makāraṃ padmamudrikā || 68 || śikāraṃ muṣṭimudrā ca vakāraṃ yogamudrikā | yakāraṃ liṅgamudrā ca śivamudrāṃ niyojayet || 69 || p. 15) yakāraṃ liṅgasaṃyuktaṃ vakāraṃ nālameva ca | śikāramūrdhvapadmaṃ tu makāraṃ kaṇṭhameva ca || 70 || adhopadmaṃ nakāraṃ ca akṣaraṃ liṅgamucyate | pūjayā vipulaṃ rājyaṃ agnikāryeṇa saṃpadaḥ || 71 || japena pāpasaṃśuddhirdhyānamānandamuktidam | nakāraṃ pāpaharaṇaṃ makāraṃ pāpamocanam || 72 || p. 16) mahādevo samo devo nāsti kaśca jagattraye | pañcākṣarasamo mantro nāsti nāsti mahāmune || 73 || pañcākṣaraṃ mahāmantraṃ bhasmeti paramauṣadham | mahādevaḥ paro bandhuriti śāstrasya niścayaḥ || 74 || āgame - madhye śivastataśśaktiḥ tato hyātmeti vismṛtaḥ | tatpūrvo bandhakaḥ proktastatpūrve tannivārakaḥ || 75 || anyatra - śikāraṃ śivarūpaṃ syāt vakāraṃ śaktirucyate | yakāramātmasaṃyuktaṃ nakāraṃ tu tirobhavam || 76 || makāraṃ malarūpaṃ syāt pañcākṣaramiti smṛtam | p. 17) devikālottare - rodhanaṃ jalamityuktaṃ ātmaśakti śivātmakam || 77 || pañcākṣaramidaṃ devī rahasyaṃ na prakāśayet | ugripañcākṣaram | bhagavandevadeveśa sarvajña karuṇālaya || 78 || pañcākṣararahasyaṃ hi śrotumicchāmi tattvataḥ | pañcākṣaraṃ paraṃ mantraṃ rahasyaṃ muktidāyakam || 79 || kāmārtthāya sasaṃbhāya gopanīyaṃ prayatnataḥ | nāputrāya ca dātavyaṃ nāśiṣyāya kadācana || 80 || saptakoṭimahāmantraṃ cittavyākulakāraṇam | pañcākṣaramidaṃ devī triṣu lokeṣu viśrutam || 81 || p. 18) puṇyaṃ pavitraṃ pāpaghnaṃ pañcākṣaramidaṃ japet | yasya smaraṇamātreṇa brahmahatyā vyapohita || 82 || evaṃ pañcākṣaraṃ devī śṛuṇutaṃ ta mahāmanum | ataḥ paraṃ pravakṣyāmi pañcākṣaravidhikramam || 83 || oṃ | namaśśivāya saṃkalpya vyākhyānaṃ nāma pañcakam | nakāraṃ ca makāraṃ ca śikāraṃ ca tathaiva ca || 84 || vakāraṃ ca yakāraṃ ca idaṃ pañcākṣaraṃ viduḥ | etat pañcākṣaraṃ devī pañca devāḥ prakīrtitāḥ || 85 || pañcākṣaraṃ pavitraṃ ca pañcabrahmamayaṃ tathā | pṛthivyāpastathā tejo vāyurākāśameva ca || 86 || p. 19) pañcabrahmamahādevaḥ pañcatattve vyavasthitaḥ | brahmā? viṣṇuśca rudraśca īśvaraśca sadāśivaḥ || 87 || nakāraṃ brahmaṇo rūpaṃ makāraṃ viṣṇurūpakam | śikāraṃ rudrarūpaṃ tu vakāramīśvaraṃ tathā || 88 || yakāraṃ sadāśiva jñeyamityete adhidaivatāḥ | nakāraṃ svarṇavarṇaṃ tu makāraṃ kṛṣṇavarṇakam || 89 || śikāramagnivarṇaṃ tu vakāraṃ śyāmavarṇakam | yakāraṃ sphaṭikākāraṃ varṇabhedāḥ prakīrtitāḥ || 90 || nakāraṃ sadyavaktraṃ tu makāraṃ vāmadevakam | śikāraṃ ghorasaṃyuktaṃ vakāraṃ puruṣaṃ smṛtam || 91 || p. 20) yakāraṃ gaganaṃ proktaṃ vaktrabhedāḥ prakīrtitāḥ | ṛgvedaṃ tu nakāraṃ syāt yajurvedaṃ makārakam || 92 || śikāraṃ sāmavedaṃ tu vakāraṃ cāpyatharvaṇam | itihāsaṃ yakāraṃ ca sarvavedādivaibhavam || 93 || tasmāt pañcākṣaraṃ mantraṃ vācakasya sadā bhavet | oṃkāraparamaṃ devamoṃkāraṃ paramaṃ tathā || 94 || oṃkārādiyakārāntaṃ mantrametat ṣaḍakṣaram | nakāraṃ śāntikaṃ jñeyaṃ makāraṃ pauṣṭikaṃ tathā || 95 || śikāramabhicāraṃ ca vakāraṃ vaśyameva ca | yakāraṃ muktidaṃ caiva ekamūrtikrameṇa tu || 96 || p. 21) yāvat siddhiryadāsiddhirnityameva japaṃ tathā | pade pade japaṃ devī yo dadyāt sa vicakṣaṇaḥ || 97 || pañcākṣaraṃ paraṃ caitat sarvasiddhikaraṃ bhavet | evaṃ pañcākṣaraṃ jñeyaṃ mantraṃ trailokyadurlabham || 98 || iti vidyāpurāṇe pañcākṣarapaṭalaṃ samāptam ukāraṃ ca umādevī akāraṃ śiva īritam | ubhayossaṃpuṭaṃ caiva pīṭhaṃ liṅgamiti smṛtam || 1 || cidambararahasye - nakārapādau ca makārakukṣiśśikārasasyo mukhavāyumūrdhvā | krameṇa pañcākṣara divyarūpaṃ smaranti daṃ gacchati jīvamuktim || 2 || p. 22) śikāraṃ makuṭaṃ proktaṃ vakāraṃ bāhurucyate | yakāramabhayaṃ hastaṃ nakāraṃ cāgnirūpakam || 3 || makāraṃ pādapadmaṃ yo apasmāraṃ bhavet sadā | sthitvā tadūrdhva ānandatāṇḍavaṃ kurute śivaḥ || 4 || tāṇḍaveśasya satataṃ śrīvāsi praṇavaṃ bhavet | ānandatāṇḍave kṛtyamātmanaḥ kurute śivaḥ || 5 || sṛṣṭi syādḍamaruke sthitiṃ tat syādabhayahastake | saṃhāraṃ cāgnirūpe syāttirobhāvaṃ sthirāṅghrike || 6 || anugrahaṃ cāparāṅghrau ātmanaḥ kurute śivaḥ | vidhūya māyāṃ pāpaṃ ca dagdhvaṃ pā jñānanāśanam || 7 || p. 23) kṛtvoddhṛtya śivajñānahastenānanda sāgare | sthāpitaṃ paramātmānaṃ santataṃ śivatāṇḍavam || 8 || pañcākṣaraṃ parāmadhye pañcākṣaramayaṃ naṭam | saptakoṭimahāraṇyaṃ saptakoṭicarācaram || 9 || saptakoṭimahāliṅgaṃ tat śivaṃ tāṇḍavālayam | tāṇḍavālayamadhye tu niṣkalaṃ paradurlabham || 10 || idaṃ rahasyamaparaṃ aprakāśyamivācakam | prakaṭayasvedaṃ majjñānaṃ madbhaktānāṃ parānane || 11 || rakṣaṇīyaṃ prayatnena taskarebhyo dhanaṃ yathā | pādāṅguṣṭhakaniṣṭhāntaṃ pañcākṣareṇa pūritam || 12 || p. 24) pāṣṇoyaṃ tu nakāreṇa gulphajaṃ vai makārakam | jānu ūru śikāraṃ ca vakāraṃ guhyadeśakam || 13 || ādhāraṃ praṇavaṃ caiva tasya madhye nakārakam | yakāraṃ tu kaṭiḥ prokto rakāraṃ pṛṣṭhabhāgakam || 14 || śikāraṃ nābhirityuktaṃ makāraṃ kukṣideśikam | vakāraṃ hṛdayaṃ sthānaṃ yakāraṃ stanadeśakam || 15 || nakāraṃ ca urasthānaṃ śikāraṃ bāhudeśakam | makāraṃ koparaṃ proktaṃ vakāraṃ maṇibandhanam || 16 || yakāraṃ ca talārūḍhaṃ aṅguṣṭhādi purā kramāt | ḍamarustu makāraṃ ca valayaṃ praṇavo bhavet || 17 || p. 25) tanturnakāramityuktaṃ śikāraṃ carma īritam | vakāraṃ taṭirityāhurnādaṃ ca nāma mantrakam || 18 || tathā cābhayahastaṃ tu śṛṇuṣvaiva maheśvarī | tasya haste bhujaṅgastu sūkṣmapañcākṣaraṃ bhavet || 19 || vāmahastāgnirūpeṇa mama jyotirmaheśvara | tathācāparahastena sṛṣṭisthityantakāraṇam || 20 || nakāraṃ grīvamityuktaṃ makāraṃ kaṇṭhadeśakam | śikāraṃ hanudeśaṃ tu vakāraṃ cāsyadeśakam || 21 || yakāraṃ nāsideśaṃ tu netratrayaṃ tataśśṛṇu | nakāraṃ sarvanetraṃ tu makāraṃ vāmanetrakam || 22 || p. 26) ūrdhvanetraṃ śikāraṃ tu vakāraṃ śravaṇena tu | bhrūmadhye praṇavaṃ caiva madhye haṃsaṃ sudīptakam || 23 || yakāraṃ śirasi nyasya aṅgapratyaṅgake tathā | dvādaśākṣaramantraṃ tu jaṭācūḍamitīritam || 24 || māyābījaṃ jalaṃ caiva dhūrddharādistathaiva ca | sarvākṣaramiśrakaṃ syāt indukhaṇḍamiti smṛtam || 25 || pañcākṣareṇa dehastu dehī vai nāmamantrataḥ | ānandanṛttamamalaṃ nṛtyantaṃ niṣkalaṃ śivam || 26 || pañcākṣaramidaṃ yantraṃ bijānīyād gurormukhāt | nāputrāya pradātavyaṃ nāśiṣyāya tathaiva ca || 27 || p. 27) putrāya putratulyāya dhārmikāya dṛḍhāya ca | sabhāyantramidaṃ proktaṃ dakṣiṇārādhanaṃ śṛṇu || 28 || || nṛttapañcākṣaram samāptam || śrīḥ candraḥ - devadeva maheśāna suranāgendra bhūṣaṇam | snapanaṃ tu samākhyātamutsavaṃ vada śaṃkara || 1 || īśvara uvāca - atha vakṣye kalānātha saṃyogādutsavaṃ param | utsavaṃ saptadhā jñeyaṃ śṛṇuṣvaikāgramānasaḥ || 2 || śāktaṃ cārvaṃ brāhmaṃ maukta śāmbhavamāṇavam | arkajatviti vikhyātaṃ sannavadaṃ niśākara || 3 || p. 28) navāhaṃ śāktamityuktaṃ saptāhaṃ cārṣakaṃ bhavet | pañcāhaṃ brāhmakaṃ proktaṃ triyahaṃ mauktimucyate || 4 || ekāhaṃ śāntidaṃ vidyāt brāhmaṇaṃ bhramaṇaṃ bhavet | arkajanvarkavāre tu saptadhā cotsavāttviha || 5 || śākte ca tathā brāhme ca dhvajamāropayet kramāt | ma nta śyāmama ṣaṣṭhe pāpyarka teja ddhvajoddhṛti || 6 || taddinaṃ triguṇaṃ dve ca dviguṇādye ca nādyake | dhvajamāropayet pūrvaṃ uttamaṃ madhyamādhamam || 7 || vakṣye tīrthadināt samyak śṛṇuṣva śarālāñchana | citrā viśākhāmūlaṃ ca uttarāṣāḍhameva ca || 8 || p. 29) śraviṣṭhā śravaṇāśvinyaḥ kṛttikārdrā punarvasu | makhā cottaranakṣatraṃ meṣādi dvādaśeṣu ca || 9 || sarvamāseṣu kartavyaṃ ārdrāḥ pūrvāntamutsavam | kṛṣṇāṣṭamyāntaka jyeṣṭhe mākhe ṣaṣṭhyantakaṃ bhavet || 10 || amāvāsyāṃ paurṇamāsyāma(pā)nyatpuṇyadine'pi vā | rājñāṃ janmalaye yuddhe yajamānasya janmani || 11 || pratiṣṭhādivase tīrthaṃ prakalpyaṃ bhuktimuktidam | dharmārthaṃ kāmadaṃ śreṣṭhaṃ karmajaṃ māsameva hi || 12 || athavā candramāsaṃ ca sṛṣṭidaṃ tviti kathyate | yasmin māse tu kartavyamutsavaṃ śaśālāñchana || 13 || p. 30) tasmin māseṣu kartavyaṃ tadaśeṣa vidhānataḥ | dhvajāṅkurādi tīrthāntaṃ tasmin māse paraṃ smṛtam || 14 || dhvajādi tīrthaparyantaṃ tasmin māse tu madhyamam | pūrvamāse dhvajotthānaṃ tasmin caivotsavaṃ tu yat || 15 || adhamantviti vikhyātaṃ vidhimanyaṃ pracakṣmahe | pūrvamāse pratiṣṭhāpya yāgaṃ tasmin sutīrthakam || 16 || kṛtaṃ teṣāmabhāvāttu sukhadaṃ paramaṃ matam | ekavāstuka devānāṃ utsavānāṃ tu saṃkaram || 17 || rāṣṭrakṣobhāya vi * * tadvihīna vadāmi te | yadvāstu kalitaṃ candra tadeva dvividhaṃ bhavet || 18 || p. 31) prakīrṇaṃ kṣudramākhyātaṃ utsavaṃ bhāvakaṃ śṛṇu | prāka pādārakāsīmāt parito vaikadeśataḥ || 19 || prākārasya bahiryasya vāstoṣyaṃ tat prakīrṇakam | prākārāntaṃ tathā brāhmyaṃ kalpita kṣudra vāstukam || 20 || tatsīmāntaḥ padaṃ brāhmamaindrādyaiśśāntakaṃ padam | edhasmāttasmāttvaismātvaika vāstukaṃ * * * * || 21 || tatra pūjitaṃ devānāṃ balidānaṃ pradakṣiṇam | tasminnaiva prakartavyaṃ sarvasiddhimabhīpsitā || 22 || rājadhānīrvinācāsminvāstau yatra śivotsavam | yaḥ kuryādanya devānāṃ dakṣiṇaṃ tīrthadānataḥ || 23 || p. 32) tīrthe'pyanotsave kāle satīrthaṃ śaivamutsavam | sūkṣmāsi tantu suślakṣṇaṃ manoramyaṃ paṭannava || 24 || āyāmaṃ pañcadhā kṛtvā vistāraṃ caika bhāgataḥ | tāreṇa tu samaṃ pūrvaṃ tadūrdhvaṃ śikharaṃ bhavet || 25 || dvipucchatripukāyuktaṃ śikhare kiṅkiṇīyutam | tanmadhye vṛṣabhaṃ lāñchyaṃ sitaraktādivarṇakaiḥ || 26 || sthānakaṃ śāyikaṃ vā'tha kalpya padmāsanopari | chatraṃ tu cāmarau kumbhaṃ * * * * likhet kramāt || 27 || dhvajasya lakṣaṇaṃ proktaṃ dhvajadaṇḍaṃ śṛṇu kramāt | candanaṃ campakaṃ sālaṃ panasaṃ devadārukam || 28 || p. 33) vakulaṃ madhyakaṃ vā'pi * * * * * āsanam | bilvaṃ punnāgakhadirakramukānnālikerakam || 29 || sṇaivaṃ? tu samākhyātaṃ prāsādāt triguṇaṃ param | dviguṇaṃ vā samaṃ vā'tha pādahīnamathārdhakam || 30 || vṛṣāntaṃ gopurāntaṃ vā yathoktaṃ tu yathoditam | kavāṭārdhamatho hitvā śeṣamutsedhamucyate || 31 || pañcatālaṃ catustālaṃ tritālaṃ nāhamucyate | daṇḍotsedhasya pāñcāṃśaṃ dvibhāgenaiva saṃdṛḍham || 32 || lepanena ca saṃyuktaṃ tālaṃ nāhaṃ tu vaiṣṇavam | yaṣṭiṃ grāhya tadardhe tu tritālasya tu madhyame || 33 || p. 34) āyasaṃ valayaṃ yogyaṃ daṇḍāgre saṃprayojayet | tritālādhikyamagre tu dāpayeddaṇḍikātrayam || 34 || bandhayenmūlamadhyāgradaṇḍāgreṇa dṛḍhaṃ śubham | madhyamāṅgulināhaṃ tu rajjuṃ kṛtvā sutantunā || 35 || daṇḍasya dviguṇaṃ dīrghaṃ valaye saṃprayojayet | yaṣṭyagre kūrcasaṃyuktaṃ darbhamālāsamāvṛtaḥ || 36 || pīṭhagopurayormadhye purato vṛṣabhasya vā | dhvajotthāna dināt pūrve sthāpayet dhvajadaṇḍakam || 37 || viśvatālaṃ pañcatālaṃ catustālaṃ vaṭaṃ khanet | niṣkaṃ tripādamardhaṃ vā pādahemārdhameva vā || 38 || p. 35) kūrmaṃ vā vṛṣabhaṃ vā'tha hemābjaṃ vā vaṭe kṣipet | hṛdayena tu mantreṇa sthāpayedacalaṃ dṛḍham || 39 || pīṭhaṃ prakalpayeddhīmān ṣaṭpañcayugatālakaiḥ | vistāra samamutsedhaṃ pādahīnamathā'pi vā || 40 || mekhalātridvisaṃyuktameka mekhalayā'thavā | paṅkajaṃ kalpayedūrdhve karṇikātālasaṃyutam || 41 || ārohaṇadināt pūrve rātrāvadhivaseddhvajam | tasmin dine'thavā kāryaṃ prātaḥkāle'dhivāsanam || 42 || prāsādapuratassamyak maṇḍite maṇṭape śubhe | gomayālepite śubhre prokṣite tu śivāmbhasā || 43 || p. 36) sthaṇḍilaṃ tatra kartavyaṃ ṣaḍdeśe tu vicakṣaṇaḥ | padmaṃ prakalpayeddhīmānāsanaṃ kalpayet kramāt || 44 || darbhaiḥ prastaraṇaṃ kuryāt pratyekaṃ pūjayet śanaiḥ | paścime sthaṇḍile sthāpya candraśekharamādarāt || 45 || annaliṅgaṃ tadagre tu śūlaṃ tasyāgrato yajet | vṛṣakumbhaṃ tadagre tu dhvajaṃ tasyāgratastathā || 46 || bherīṃ saṃsthāpya tatpūrve krameṇaiva samarcayet | pratyekaṃ navavastreṇa * * * * dibhiryajet || 47 || haviṃ kṣipettato dadyāttāmbūlaṃ ca pradāpayet | nayane mokṣaṇaṃ kuryāt dhvajokṣasya viśeṣataḥ || 48 || p. 37) kautukaṃ bandhayet tatra dakṣiṇe tu viṣāṇake | sukumaṃ? tantunā veṣṭya cāḍhakadvayapūritam || 49 || gandhāpapūrṇavastrāḍhya hema kṣi * * * * tat | paritaḥ kalaśānaṣṭau lokapālādhidaivatān || 50 || vidhānakūrcasaṃyuktān pratyekaṃ vastraveṣṭitān | svamūlenaiva saṃpūrtistadagniṃ kalpayettataḥ || 51 || kuṇḍe vā sthaṇḍile vā'tha homayettu vidhānataḥ | anyathānādikaṃ kṛtvā pañcasaṃskārasaṃskṛtāḥ || 52 || uddhānādya? samitbhistu * * * * sarṣapaiḥ | vṛṣamūlāṅgakairyuktaṃ juhuyāttu śatāhutiḥ || 53 || p. 38) vṛṣagāyatrimantreṇa pṛṣṭhācākṣara sudarbhayā | pañcabhirbrahmabhirjuhuyāt pūrṇa * riṃ ta sādhayet || 54 || mūlaliṅgādiberāṃśca viśeṣāt sahibhiryajet | rātrāvaivaṃ prakartavyaṃ prabhāte * * * * * || 55 || dhāmapradakṣiṇaṃ kṛtvā sarvālaṃkārasaṃyutam | dhvajārohaṇa pūrvaścet dhvajenaivāhni deśikāḥ || 56 || kṛtvā pradakṣiṇā raupyā rātrau * * * * caret | yantreṇa rohayet ketuṃ vṛṣagāyatrimantrataḥ || 57 || baddhvā tu rohāṇaṃ paścāt kramādyuktyā tu rohayet | sādhitaiḥ kalaśaissamyak sthāpaye * * * * lake || 56 || p. 39) mudgānnaṃ pāyasaṃ gaulaṃ śuddhānnaṃ kṛsaraṃ dadet | tato rātau ca kṛtvānna liṅgapūjāṃ samārabhet || 59 || gandhapuṣpādibhirdevān havyāntaṃ pūjayet kramāt | bherīṃ tathārcayet paścādācāryaṃ pūjayettataḥ || 60 || vastrābharaṇagandhādyaiḥ puṣpamālāvabhūṣaṇaiḥ | prahāreṇa tridhācāryo bherīṃ gāyatri vidyayā || 61 || saṃtāḍayettu sarveṣāṃ lokānāṃ tu prasiddhayet | pādakaṃ pūjayet paścāt vādyatālavitālakān || 62 || vṛṣābhaparivārāṃstu baliṃ dadyāt viśeṣataḥ | grāmapradakṣiṇaṃ kuryāt astradevādisaṃyutam || 63 || p. 40) indrādilokapālāṃśca traya striṃśaśca devatān | āhūyābhyarcayattena baliṃ dadyāt svamantrataḥ || 64 || ācāryatīrtha dīpāśca ācāryastuṣṭamānasaḥ | dhvajārohaṇa pūrvaṃ tu khyātaṃ satyamayā tavā || 65 || bherīṃ tu tāḍayet rātrau dhvajenaiva pradakṣiṇam | kṛtvā tu ropayet ketuṃ bherītāḍana pūrvakam || 66 || utsavādidine samyak ādiśaivottamo guruḥ | aṅkurārpaṇapūrvaśca bherīṃ saṃtāḍayetttataḥ || 67 || dhvajamāropayet paścāt aṅkurārpaṇapūrvake | pūrvāhne dvija ṛddhi syāt rātrau śūdravivardhanam || 68 || p. 41) sarvanāhaṃ tu rātrau ceddhvajotthānaṃ niśākara | viśeṣāt pūjaye nitya dhvajaṃ caiva triśūlakam || 69 || rathānīnyutsavāṅgāni tatpūrve kārayet kramāt | rathānnāṅgāṃśca śibikān sarvayantraviśeṣakān || 70 || śakaṭān vāhanā yānān gajāśvādikān bahūn | chatra piñchaviśeṣāṇi cāmaravyañjanāni ca || 71 || patākāṃśca vitānāni dhvajāni vividhāni ca | vastrānyā bharaṇāścaiva sarvapātra viśeṣakān || 72 || sarvaṃ saṃbhāvyamatimānyathā śakti samācaret | upānāt sthūpiparyantaṃ vimānaṃ bhūṣayet kramāt || 73 || p. 42) prākāramaṇṭapāścaiva gopurādīni maṇṭapet | yatreccādeśataḥ kuryāt pariveṣe yāgamaṇṭapam || 74 || parito maṇṭapasyātha prāsādaṃ parato'pi ca | prapāṃ kṛtvādi bhadrāṃśca vitānadhvajaśobhitam || 75 || vicitravastra saṃchinnagātrāmauktikamālakaiḥ | puṣpasrak paṭṭadevāṅgaiḥ ghaṇṭācāmarapallavaiḥ || 76 || nālikerakramukāṇāṃ phalapuṣpa pralambitām | sarvālaṃkārasaṃyuktamevaṃ kṛtvā viśeṣataḥ || 77 || dvārāṇi bhūṣayet samyak dhūpadīpaiśca puṣpakaiḥ | toraṇadhvajavastraiśca kadalīkramukairapi || 78 || p. 43) pallavairdarbhamūlābhiḥ pūrṇakumbhāṅkurairapi | evaṃ dvārāṇi saṃbhūṣya grāmadevālayaṃ stathā || 79 || saṃbhūṣya siddhipūrveṇa grāmavīdhyupavīdhikān | nimnonnata samaṃ kṛtvā saṃśodhya jalasecanam || 80 || pralipya piṣṭacūrṇaiśca citrayitvā viśeṣataḥ | śobhitaṃ syāt patākaiśca dhvajairākāśaketubhiḥ || 81 || kadalī kramukairdvārakumbhairdīpaiśca dhūpakaiḥ | gandhamālyāṅkuraiśchatraṃ kumbhairvastraiśca chatritaḥ || 82 || bhavanaṃ prati saṃbhūṣya kārayedyāgamaṇṭapam | aiśānyāṃ vahnideśe vā ṣoḍaśastambha saṃyutam || 83 || p. 44) navasaptavañcakarairvaramadhyaṃ kanyasaiḥ | digvāratoraṇairyuktamavitānadhvaja bhūṣitam || 84 || stambhe veṣṭanasaṃyuktaṃ darbhamālāṅkurādibhiḥ | ekāśīti padeṣvantarvedi syānnavabhiḥ padaiḥ || 85 || ratnamātrasamutsedhaṃ darpaṇodarasannibham | pūrvokta vidhinā kuṇḍaṃ kuryāttatra viśeṣataḥ || 86 || samaṃ sarvatra kṛtvā tu lipya gomayavāriṇā | pañcacūrṇairalaṃkṛtya pallavādi viśobhitam || 87 || dhūpadīpākṣataiḥ puṣpaiḥ pracchannapaṭalānvitaḥ | kṛtvaivaṃ yāgaśālāṃ tu vanayātrārthamaṇṭapam || 88 || p. 45) kiṃciddūre samīpe vā kuryāddeśe tu vāñchite | channaiścampakāśokasālacampaka bilvakaiḥ || 89 || lavaṅgakarṇikāraupyāraśva dhāmamayukakaiḥ | panasairnālikeraiśca kadalīkramukāmrakaiḥ || 90 || punnāgakuravaiḥ * * * * * * na pāṭalaiḥ | ketakīmātulaṅgaiśca likucaiḥ pippalairapi || 91 || audumbaravaṭaplakṣapalāśaiḥ patrapuṣpakaiḥ | trintraṇī * * * * * nimbadārukapitthakaiḥ || 92 || evamāditarūṇāṃ tu bhūṣitaiḥ puṣpavāribhiḥ | maṇṭapaṃ madhyame kuryāt jalakrīḍāya pārśvataḥ || 93 || p. 46) * * * * * tadādīn utpalāmbhoja śobhitān | bahiḥ prākārasaṃyuktaṃ dvāragopura śobhitām || 94 || evaṃ kṛtvā viśeṣeṇa sarvābharaṇasaṃyutam | evamanyā bahūn sarvān utsavāṅgānviśeṣataḥ || 95 || sthitvā smṛtvā tu kartavyaṃ utsavaṃ pūrvatajjanaiḥ | tīrthasudinapūrve tu daśame divase niśi || 96 || yāgaṃ pratiṣṭhāpayeddevannāvahasya vidhīyate | dhātubāṇaguṇaikāhannā * * * * * kṣiṣu || 97 || purato rātriṣu sthāpya yāgāṃ tārakanāyakaḥ | yāgamaṇṭapamadhye tu vedikopari deśikaḥ || 98 || p. 47) sthaṇḍilaṃ kā * * madhye pañcabhāga vibhāgike | aṣṭadroṇe tu śālīnāmūrdhve tasyārdhataṇḍulaiḥ || 99 || tasyārdhaistantu nā * * * * * * * * ndhayet | hṛnmantraṃ tu samuccārya madhyapatre tu bandhayet || 100 || sthaṇḍilaṃ prastareddarbhaṃ droṇatoya prapūritān | sūtreṇāvedya kumbhāṃstu trivit sūtravicitritān || 101 || āsanaṃ tu tataḥ kalpya karṇikādakṣiṇārdhake | vinyasya tasya vāmādyairvardhanīṃ cāpi mūlataḥ || 102 || gandhādibhissamabhyarcya navaratnāni vinyaset | ratnālābhe tu hemābjaṃ vardhanyāṃ hemamutpalam || 103 || p. 48) vidhānakūrcasaṃyuktaṃ navavastreṇa veṣṭya ca | gandhapuṣpādinā pūjya havirmūlena dāpayet || 104 || parito'ṣṭadale sviṣṭavidyeśvaraghaṭo nyaset | gandhāmbupūritān sarvān arcayet svasvamantrataḥ || 105 || teṣu vajrādiśūlāntahaimāstrāṇi ca nikṣipet | vastraiḥ pratyekamācchādya kūrcacakrakasaṃyutān || 106 || navasaptapañcavahnistrivahni svaikameva vā | vittānusārataḥ kaścit ricchāyā parikalpayet || 107 || digvidikṣu navāgre tu pūrve gānaṃ tadā bhavet | pūrvādidakṣiṇe cāpye saumye caiśānagocare || 108 || p. 49) īśānacakrayormadhye saptāhnau parikalpayet | caturdikṣu pradānaṃ ca pañcāgna parikalpayet || 109 || indro yāmye ca trike caikānalāgrataḥ * * * | agnyādhānādikaṃ kuryāt pūrvoktena vidhānataḥ || 110 || samidājyānnaśālistu * vagodhūmavaiṣṇavam | nīvārajāla santāśca māṣamutgakulasthakān || 111 || niṣpāpaṃ taralaṃ caiva rājamāṣāḍhakaṃ tilam | priyaṅgusarṣapaṃ caiva madhudadhnā payoyutam || 112 || phalāpūpaṃ tu tāmbūlaṃ ṣaḍviṃśadravyamucyate | uttamaṃ tviti vikhyātaṃ kalaṃsthaṃ taṃ tu madhyamam || 113 || p. 50) vaiṣṇavāntaṃ kaniṣṭhaṃ syāt trividhaṃ parikīrtitam | samidājyau tu mūlena hṛdayena ca grastathā || 114 || śiromantreṇa śālyādīn śikhayā lājasaktukau | kavacenādimāṣādīn netreṇa tu tilaṃ hunet || 115 || priyaṅguścāstramantreṇa īśānena tu sarṣapam | madhu vaktreṇa hotavyaṃ dadhi ghoreṇa homayet || 116 || kṣīraṃ vāme tu hotavyaṃ phalaṃ sadyena homayet | daśākṣareṇa pūrvaṃ tu gāyatrī phalavaktrakam || 117 || dravyānte vyāhṛti hutvā sravapūrṇena sarpiṣā | agnikāryāvidhānoktamādau kuryādviśeṣataḥ || 118 || p. 51) pūrṇāhutiṃ ca mūlena pariṣecanamārabhet | sāye syādutsavārambhe prātasvāpabhṛtorbhavet || 119 || udayādmagmayāmaṃ tu prātaḥ kālamiti smṛtam | astamānasya pūrve tu vāmamekaṃ tathācaret || 120 || yāmaṃ sāyamiti proktaṃ utsavasya niśākara | gomānte tu baliṃ dadyāddinadeva priyāpaham || 121 || homādyaṃ homama * * homāntaṃ balidānakam | homādyaṃ śāntikaṃ proktaṃ homamadhyaṃ tu pauṣṭikam || 122 || homānte pūjayāmyarcabalikālaphalaṃ tvidam | annena kārayelliṅgamuttamaṃ balipātrake || 123 || p. 52) pāśupadaṃ samāvāhya yāgeśānannaliṅgake | saṃpūjyajyāstraṃ ca mukulaṃ padmamudrāṃ ca darśayet || 124 || balidānaṃ prakartavyaṃ śaṅkha bheryādinisvanaiḥ | triśūlamannaliṅge vā na vedāstraṃ samāvṛtam || 125 || vṛṣādiparivārāṇāṃ taddine dravyakairapi | pūrvaṃ bali pradātavyaṃ svaisvairmantrarviśeṣataḥ|| 126 || raṅgasyopari saṃsthāpya triśūlādīnviśeṣataḥ | chatra pa * dhvajādyaiśca stotramaṅgalavācakaiḥ || 127 || dhūpadīpasamāyuktaṃ balitālasamāyutam | paricārakasaṃyuktaṃ sarvabhaktajanāvṛtam || 128 || p. 53) soṣṇīṣassottarīyaṃ ca sarvābharaṇabhūṣitam | gandhaliptassupuṣpāḍhyastvācāryassakalīkṛtaḥ || 129 || raṅgordhve madhyapīṭhe tu baliṃ dadyāt viśeṣataḥ | ācāryaśśiṣyo vā dadyādanujñātastu tena vai || 130 || raṅgabhāve ca hitvā tu liṅgaṃ gacchet pradakṣiṇam | brahmādyaiśāntamindrādyabrahmāntaṃ vā baliṃ kṣipet || 131 || athavā tu baliṃ dadyāt grāmavāstvanukūlataḥ | paścimadvāraharmye tu nityāditritayeṣvapi || 132 || varuṇādinimityantaṃ lokabālābaliṃ kṣipet | navasthāneṣu saṃpūjya yantrapīṭhe dinādhipān || 133 || p. 54) svairmantrairucya teṣāṃ tu tattaddravyairbaliṃ dahet | navāheṣṭādaśa balissaptāhe tu caturdaśa || 134 || pañcāhaṃ tryaha ekādaśa ṣaḍdvibalistathā | vighneśabhūta gandharvā sureśamuni mādhavāḥ || 135 || asurāśca śivāhyete proktā navadinādhipāḥ | bhūtendra viṣṇupūrvāssyuḥ sura ṣaṭ brāhmamūrtikam || 136 || ekāhaṃ śaivamityeva muktā nava sadevatāḥ | nandyāvartiṃ ca śuddhānnaṃ laḍḍukāmodakaṃ ghṛtam || 137 || vighneśvarabaliḥ proktaṃ raktapadmaṃ ca pāyasam | rambhāphalagulājyāni balissyāt brāhmaṇaḥ priyaḥ || 138 || p. 55) jayantī kṛsarānnaṃ ca nālikeraṃ ghṛtānvitam | bhūtānāṃ tu baliḥ proktaṃ * * * kusumairyutam || 139 || haridrānnarasakūśmāṇḍājyaṃ gandhavyasupriyam | jātipuṣpaṃ gulānnaṃ ca panasāmraphalaṃ smṛtam || 140 || indrasya balirityuktaḥ lakṣmīpuṣpaṃ tu dūrvayā | ve * nnaṃ dadhisaṃyuktaṃ mudgamāṣaghṛtānvitam || 141 || padmakanda samāyuktaṃ ṛṣīṇāṃ balirucyate | tulasī ca gulānnaṃ ca ghṛtaṃ ca bṛhatīphalam || 142 || mālatīkaravīraṃ ca ketakīpuṣpasaṃyutam | kṛsaraṃ caiva jālā cā pūpaṃ nālikerakam || 143 || p. 56) madhunā gulasaṃyuktaṃ asurāṇāṃ baliṃ kṣipet | āragvadhaṃ ca śuddhānnaṃ niṣpāpaṃ panasājyakam || 144 || śivapriyamidaṃ proktaṃ balidravyaṃ prakīrtitam | puṣpālābhe yathālābhaṃ puṣpaṃ grāhya baliṃ dadet || 145 || madhya * * * ddhānnama sarveṣāṃ vāpi dāpayet | droṇamardhaṃ tadardhaṃ vā balyardhaṃ taṇḍulaṃ bhavet || 146 || baliṃ dadyāttu sarveṣāṃ kukkuṭāṇḍapramāṇataḥ | * * * * * * pīṭhe proktaṃ tat balilakṣaṇam || 147 || baliṃ kṣipya mahāpīṭhe yāgasthānaṃ praveśayet | pādaprakṣālanaṃ kṛtvā praviśyābhyantaraṃ budhā || 148 || p. 57) yaṣṭvānnaṃ * * * * * * rvasthāne vicakṣaṇaḥ | pūṣā paryuṣitaṃ puṣpaṃ caṇḍeśāya nivedayet || 149 || balipīṭhe tvannaliṅge tadante tu visarjayet | baleranugato * * * * nto vā pradakṣiṇam || 150 || athavā syāddine bhaktyā gaṇeśaṃ saṃprapūjya ca | havirnivedya bhasmāni dattvālaṃkṛtya bhūṣaṇaiḥ || 151 || grāmapradakṣiṇaṃ kuryāt sarvavighnapraśāntaye | * * pratiṣṭhā divasa syāpare divase budhaḥ || 152 || aṅkurānarpayet samyak yathā vidhi viśeṣataḥ | sāye cāstrasamāyuktaṃ bhaktacaṇḍeśa saṃyutam || 153 || p. 58) vitānacchatrasaṃyuktaṃ cāmarairaṅkurairyutam | navāmbara sṛjopetaṃ anyenāpi ca saṃyutam || 154 || taṭākā rāmavalmīke nadyāṃ vā'pi samudrake | śuddhadeśaṃ vrajedvidvān bhūtalaṃ prokṣya cāstrataḥ || 155 || puṇyāhaṃ vācayitvā tu bhūdevīṃ samyagarcayet | mūlamantreṇa taṃ khātvā pātre grāhya mṛdaṃ punaḥ || 156 || śivadvijena saṃdhāryaṃ gaṇikottamathā'pi ca | cāturvarṇodbhavairanyairbhaktairvāpi ca yān punaḥ || 157 || aṅkurānarpayedrātrau vidhinā deśikottamaḥ | dhvajārohaṇapūrve ca bherītāḍanapūrvake || 158 || p. 59) evameva prakartavyamaṅkurārpaṇapūrvake | pūrvoditavidhānena kārayenmantravittamaḥ || 159 || haimaṃ vā kṣaumakārpāsasūtraṃ vā pātrataṇḍule | ekaviṃśatiberāṃstu sukhāsanapuraskṛtān || 160 || kautukaṃ bandhayedrātrau yātrārthaṃ gurusattamaḥ | padmaṃ likhya nyased bimbadvādaśāṅguladairghyakam || 161 || kalātrayātmakaṃ sūtraṃ triguṇaṃ padmamadhyame | hṛdā gandhādibhiryaṣṭvā sthāpya śiṣyaśiropari || 162 || dhāma pradakṣiṇīkṛtya dhāmaṃ vai sarvamaṅgalaiḥ | praviśyābhyantaraṃ paścāt puṇyāhaṃ svasti vācayet || 163 || p. 60) pādyamācamanaṃ cārghyaṃ gandhaṃ puṣpaṃ ca dhūpakam | dīpaṃ tāmbūlakaṃ dattvā padmamudrāṃ pradarśayet || 164 || asyāvasānakāt śambho sadā sannihito bhava | evaṃ jñāpya hṛdā baddhvā prakoṣṭhe dakṣiṇe budhaḥ || 165 || sarvālaṃkārasaṃyuktān pūjitānupacārakaiḥ | rathamāropya vārambhe śibikāyāṃ ca bhaktitaḥ || 166 || śastrapāṇirbhaṭāścāgre hayārūḍho vrajedanu | gajaughāstvānugāsteṣāṃ dhvajasaṅghā vrajedanu || 167 || vājiyantrā hastiyantrāssiṃhokṣāśca mṛgāśvakāḥ | ḍolādiva dhvajopetā toraṇānupurānvitāḥ || 168 || p. 61) geyapāṭhyasunṛttāḍhyā maṇṭapāśaivamālikāḥ | vājivaktraṃ samārabhya mālikāyantrikāṃ kramāt || 169 || dhvajānāmanugāstvete pūrvoktena krameṇa tu | ete'laṃkārasaṃyuktā gaṇikābhissamāyutāḥ || 170 || sukhāsanādiberāṃstu tadante kramaśo vrajet | sikhāsanaṃ ca kalyāṇaṃ umayā sahitaṃ tathā || 171 || vṛṣeśaṃ tripuraghnaṃ ca nṛttakaṃ candraśekharaḥ | ardhanārīṃ ca viṣṇuṃ ca bhikṣāṭanaṃ ca kālaham || 172 || kaumārīṃ liṅgamadhyasthaṃ umāmaheśvaraṃ tathā | caṇḍeśvaraṃ prasādaṃ ca dakṣiṇamūrtimeva ca || 173 || p. 62) gajāriṃ caiva kaṅkālamarjuna pradameva ca | gaṅgādharamekapādamekaviṃśati * kramāt || 174 || sahatbhiḥ pūjya saṃbhūṣya krameṇaiva nayed budhaḥ | ekadvayaṃ trayaṃ pañca saptamaṃ vā caturdaśa || 175 || sarvāvecchā tu yasmiṃssyāt ekaviṃśatimūrtiṣu | tā * baddhyakaukacandra utsavāntaṃ nayedbudhaḥ || 176 || sarvālaṃkārasaṃyuktaṃ piñchacāmarasaṃyutam | * * * tha geyaiśca vādyasaṃyuktaṃ tadantake || 177 || ante pāśupatāssarve mahāvratadharāstathā | mahāśaivo vrajedanne brahmaṇastadanu vrajet || 178 || p. 63) geyagā nartakāścaiva vrajedanu viśeṣataḥ | īśvaraśśaktisahitassarvālaṃkārasaṃyutaḥ || 179 || yoṣidbhirāvṛtassarvabhūṣaṇādyairalaṃkṛtaḥ | nānāchatradhvajaiḥ piñchairnānācāmarabhūṣitaḥ || 180 || yantradīpairhastadīpairyaṣṭistriśūladīpakaiḥ | patākābhirvitānaiśca bheryairvādyaissamāyutam || 181 || caṇḍeśvaro vrajedante sarvālaṅkārasaṃyutam | sarvātodyaistadante tu ghoṣayettu viśeṣataḥ || 182 || sarveṣāmagrataścaiva mahāśabdaṃ praghoṣayet | śūdro gacchettadante tu sarve varṇāstadantake || 183 || p. 64) striyo bālāśca vṛddhāśca yuvāno bhaktisaṃyutāḥ | ye tu gacchanti deveśadhātāstadbhṛta mānasāḥ || 184 || vimuktāssarvapāpebhyassarvabhogasamāśrayāḥ | padyaikasyaśvamedhasya prāpnuvanti mahat phalam || 185 || grāmapradakṣiṇaṃ caiva śanaiḥ kṛtvālayaṃ viśet | prapāṃ kṛtvā samāsthāya maṇṭape samalaṃkṛte || 186 || siṃhe padmāsane vā'pi gacchet paryaṅkamadhyame | anyesvāsanabhedeṣu vāñchiteṣu haraṃ nayet || 187 || agratassaṃsthitāssarve bhṛṅgādimahitājanaḥ | nartako mardakassarve vāmato vaṃśagāyakau || 188 || p. 65) ācāryassarvato vāme gajarājasamasthitaḥ | pārśvayordevagaṇikā vidyannṛttasageyakam || 189 || devasyāparabhāge tu paricārāssamāsthitāḥ | nārībhiḥ pārśvayorvijya cāmaravyajanādibhiḥ || 190 || sugandhadhūpadīpaiśca kusumādyairalaṃkṛtaḥ | pādyamācamanaṃ cārghyaṃ dattvā saṃpūjya bhaktitaḥ || 191 || sarvopacārasaṃyuktaṃ sarvālaṃkārasaṃyutam | yadvaivaṃ kārayet paścāt sāye nīrāñjanaṃ budhaḥ || 192 || dīpaṃ piṣṭe tu vinyasya bhasma puṣpaṃ ca pātrake | pūrvamācamanaṃ dattvā mūrdhni puṣpaṃ tu nikṣipet || 193 || p. 66) śirasyarghyaṃ tu vinyasya gandhamācamanaṃ budhaḥ | dhūpaṃ dīpaṃ pradātavyaḥ piṣṭadīpena deśikaḥ || 194 || pradakṣiṇatrayaṃ kuryāt śirordhve śaṅkhanṛttakaiḥ | jayaśabdādisaṃyuktaṃ snotrama * la gītibhiḥ || 195 || bhasmaṃ dattvā tadante tu darpaṇaṃ darśayet punaḥ | nīrāñjanamiti proktamārārttyādi ca gadyate || 196 || pūjānte kārayeddeva sāye rakṣārthakaṃ śubham | śaṅkhakāhalapūrvaṃ ca mahāśabdaṃ praghoṣayet || 197 || bahitvā gaṇikābhistu sapādyaṃ bāhyataḥ kṣipet | rājñaśca jagatāṃ rakṣyā kṛte tvevaṃ sukhāvaham || 198 || p. 67) sarvopacāraka kuryāt smṛtvā smṛtvā viśeṣataḥ | uṣṇīṣamuttarīyaṃ ca haimaṃ dadyādgurostadā || 199 || paryaṣṭi paricārāṇāṃ gaṇikānāṃ viśeṣataḥ | bhaktānāṃ narttakādīnāṃ vastrādīni pradāpayet || 200 || evaṃ dine dine kuryād vidhānena viśeṣataḥ | kramāt saṃkṣepataḥ proktaṃ pariveṣṭakramaṃ tava || 201 || vighnodbhavaprakāraṃ ca idamanyat pracakṣmahe | ativṛṣṭau mahāvāte rāṣṭrakṣomādisaṃbhave || 202 || evamādiṣu vighneṣu prasāde vā baliṃ kṣipet | prasādavṛṣamadhye tu brahmasthānaṃ baliṃ kṣipet || 203 || p. 68) maryādau parito dadyādindrādīśāntakaṃ balim | pūrvatastu mahāpīṭhe baliṃ dattvā samāpayet || 204 || berapradakṣiṇīgrāme prāsāde vā samācaret | vāstau bere vimāne ca evamevaṃ samācaret || 205 || mahāvāstośca vā pakṣaḥ śṛṇu brahmapadādbahiḥ | antarvīryāṃ baliṃ dattvā berayātrā'pi tatra vā || 206 || evamevaṃ vidhānena yuktidaṃ kārayed budhaḥ | asure divase prātardatvāsteṣāṃ baliṃ priyam || 207 || īśvaraṃ śaktisahitaṃ pūjayitvā viśeṣataḥ | bhīmarūpaṃ raṇodyuktaṃ hyeti vyāgrāgrapāṇinām || 208 || p. 69) kirātaveṣavaccāpi kṛtvā devīṃ ca pūrvavat | śibikopari saṃropya rudraṃ kuryāt pradakṣiṇam || 209 || piñchaṃ ca karṇaṃ bherīvādyadhvajairyutam | sarvālaṃkārasaṃyuktaṃ śaṅkhabheryādighoṣaṇaiḥ || 210 || hastyaśvarathasaṃrūḍhā bhaṭā yuddhasamutsukāḥ | dhanurdharaṃ * * * * * * * * * * * * || 211 || aṅgānāṃ lakṣaṇaṃ vakṣye syandanānāṃ viśeṣataḥ | bhārādivargatritayaṃ aśvaparjatyādikatrayam || 212 || siṃhāsanaṃ rathāṅgaṃ ca pratyaṅgamabhidhīyate | upapīṭhaṃ madhiṣṭhānannāṭakaṃ devabhārādipaṅktitritaya || 213 || maśvatāsanam | p. 70) pradhānāṅgamiti jñeyaṃ vidvadbhirmatimattaraiḥ | tadbhaktimaṅgulenaiva śodhayedāya pūrvakam || 214 || tadaṅgulena nirdiṣṭaṃ adhiṣṭhāna dvijottamaḥ | āyādiśubhasiddhyarthamekāt saptāṅgulāntakam || 215 || pṛthvīhāniṃ prakartavyaṃ yathā śobhāvaśānnayet | adhiṣṭhānasamaṃ vā'tha tripādaṃ vārdhameva vā || 216 || pañcāṃśe tryaṃśakaṃ vā'pi sapādaṃ sārdhameva vā | pādonaṃ dviguṇaṃ vā'tha dviguṇaṃ vopapīṭhakam || 217 || adhiṣṭhānādayassaktaḥ kalpayettaṃ vicakṣaṇaiḥ | p. 71) adhiṣṭhānopariṣṭāttu nāṭakaṃ saṃprakalpayet || 218 || ekāṅgulaṃ samārabhyāṃ lalāddhyā ṣoḍaśāṅgulam | adhiṣṭhānodayād grāhyaṃ tanmānaṃ siddhikāṅkṣibhiḥ || 219 || devāsanaṃ tadūrdhve tu kalpayet kalpavittamaḥ | devāsanopariṣṭāttu siṃhāsanaṃ prakalpayet || 220 || aṣṭottarādisthūpyantaṃ śāntikādau pragṛhyatām | aṅgānāntapraveśaṃ tu pūrvameva subhāṣitam || 221 || bedārthaṃ kautukārthaṃ ca śūlārthaṃ triyahā bhavet | triśūle tarpayettailaṃ hṛdayena tu mantrataḥ || 222 || cūrṇaṃ tu śirasā dadyāt kautuke mūlaliṅgake | p. 72) vṛṣādiparivārāṇāṃ tailacūrṇaṃ tu dāpayet || 223 || śeṣaṃ dattvā tu bhaktānāṃ astrāṇāṃ tu pradakṣiṇaiḥ | kṛtvā grāmādikānvā'pi prāsādaṃ vā viśeṣataḥ || 224 || astraṃ caṇḍeśvaraiśaktairnayettīrthe'dhivāsayet | tasya tīre prapāyāṃ tu kuryādvai sthaṇḍiladvayam || 225 || triśūlaṃ paścime cāstre smṛtaṃ sthāpyāṣṭamaṅgalaiḥ | saṃpūjya ca yathoktaṃ tu tadagre kalaśān nyaset || 226 || madhyame sthāpayet kumbhamaśivāmbu paripūritam | sasūtrānhema vastrāḍhyān kūrcacakrīkayāyutān || 227 || madhyakumbhe samāvāhya gaṅgādevīṃ yajedbudhaḥ | p. 73) kiṃ kuryādi cakranyānta mindrādīśāntakaṃ yajet || 228 || puṇyāhaṃ vācayet sarvadevānāvāhayettataḥ | astrarājānamārādhya snapanaṃ tatra kārayet || 229 || tīrthamadhye'stra rājānamavagāhya gurūttamaḥ | triyambakena mantreṇa caṇḍeśaṃ śiṣyakena ca || 230 || sahābhiṣecanaṃ kuryān mucyate pāpapuñjaraiḥ | muktidāvālabhante ca sarvatīrthaphalāni vai || 231 || prāpya tīramalaṃkṛtya bhaktābhyarccaviśeṣataḥ | praviśedālayaṃ paścādyāgeśaṃ pūjayettataḥ || 232 || pūrṇāhutiṃ tataḥ kuryāt śivakumbhaṃ ca vardhanīm | p. 74) paritaḥ sthāpitān kumbhān uddhṛtyābhyantaraṃ viśet || 233 || śivakumbhena saṃsthāpya śivamantreṇa mantravit | gaurīmantreṇa saṃsnāpya vardhanyāṃ tu vicakṣaṇaḥ || 234 || svaiḥ svairmantraviśeṣeṇa kumbhenaivābhiṣecayet | yathoktaṃ pūjayet paścāt pāyasādi nivedayet || 235 || prabhūtahaviṣaṃ dadyād yathā vibhavavistaram | ācāryaṃ pūjayeddhemavastrāṅgulīyakādibhiḥ || 236 || dakṣiṇāṃ dāpayet paścāt yathāśāstrapurassaram | pañcaniṣkaṃ ca niṣkaṃ ca triniṣkaṃ ca dviniṣkakam || 237 || niṣkamardhaṃ ca pādaṃ ca śuddhahemaṃ suśītalam | p. 75) navādyādyarkajāntānāṃ krameṇaiva viśeṣataḥ || 238 || saptānāmutsavānāṃ tu saptadhoktaṃ tu dakṣiṇā | guruṃ pra * * * * ca kṣameyeti kṣamāpayet || 239 || paricārakabhaktānāṃ yathāśaktyā tu dakṣiṇe | dhvajāvarohaṇaṃ kuryād rātrau snapanasaṃyutam || 240 || mūlaliṅgaṃ tu saṃsnāpya saṃpūjya ca viśeṣataḥ | havīṃṣi vividho dadyānnamaskṛtvā tu bhaktitaḥ || 241 || pūjya caṇḍeśamudvāsya dhvajasthaṃ vṛṣabhaṃ punaḥ | dhvajasya daṇḍamūlaṃ tu chitvāstreṇa vidhānataḥ || 242 || ghṛtaṃ tvannaṃ * * * * sopadaṃśaṃ gaṇapriyam | p. 76) astrānnaliṅgacaṇḍeśayuktaṃ grāmabaliṃ dadet || 243 || devān visṛjya sarvāṃśca caṇḍeśvarājñayā saha | prāsādaṃ praviśet paścāt praṇamettu sadāśivam || 244 || yajñopaśiṣṭaṃ yaddravyamācāryasya dhanaṃ bhavet | gṛhītaṃ cettu taddravyaṃ rājño rāṣṭrasya doṣakṛt || 245 || brāhmaṇaṃ vakṣya * * * * kṣapāt śaśalāñchana | ekakāle tu saṃpūrṇaṃ brāhmaṇārthaṃ śivaṃ kramāt || 246 || prātaḥkāle tu samaye yasminṛkṣe tu tatpunaḥ | taddine vai prakartavyaṃ grāmādīnāṃ pradakṣiṇam || 247 || vāñchādeśaṃ tato gatvā sarvalīlāsamanvitam | p. 77) homādhivāsādyāśca baliṃ tīrthenna kārayet || 248 || ālayaṃ praviśet paścāt snapanaṃ tatra kārayet | prabhūtaśca tato dattvā nṛttageyasuvādyakaiḥ || 249 || brahmaṇotsavamākhyātamarkavārotsavaṃ śṛṇu | arkavāre viśeṣeṇa yajet prātaśśivaṃ kramāt || 250 || pūjayet sarvadevāṃstu haviṃ dadyādviśeṣataḥ | sarvopacārasaṃyuktaṃ pūjayeccandraśekharam || 251 || nityānte geyavādyaiśca sarvālaṃkārakairyutam | grāmapradakṣiṇaṃ kuryāt prāsādaṃ vā pradakṣiṇam || 252 || praviśyābhyantaraṃ paścāt snapanaṃ tatra kārayet | p. 78) * * sahaviṣaṃ dadyāt tāmbūlaṃ tu pradāpayet || 253 || arkājānte tu śaktyādyamutsavaṃ samudīritam | evaṃ yatkurute mukhyaḥ muktapāpassupuṇyavān || 254 || sarvadoṣavinimuktaśśivalokamavāpnuyāt || iti candrajñāne śrīmukhatantre śivotsavasya vidhiḥ ekaviṃśatitamaḥ || p. 79) śrīḥ ataḥ paraṃ pravakṣyāmi mahālakṣmyā vidhiṃ śṛṇu | ālaye tu giriśasya vāyuvāruṇamadhyame || 1 || sthāpanaṃ tu mahālakṣmyāḥ kartavyaṃ deśikottamaiḥ | nirmāya śilpivaryeṇa lakṣmīṃ padmāsanasthitām || 2 || hastadvayagṛhītābja śobhitāṃ hemavarṇinīm | hastiśuṇḍāgrakumbhābhyāṃ sicyamānaśirobhārām || 3 || parivṛtapadadvandvāṃ padmapatranibhekṣaṇām | pārśvayorapi kanyābhyāṃ cāmarābhyāṃ viśeṣataḥ || 4 || bījyamānāṃ mahālakṣmīṃ viśālāṃ viṣṇuvallabhām | śubhe muhūrte sudine aṅkuraṃ kārayedbudhaḥ || 5 || p. 80) vāstuhomaṃ tataḥ kṛtvā mahālakṣmyāśca sannidhau | digbhyāṃ ityanuvākena aṅgahomamathācaret || 6 || pūrvoktavidhinā caiva akṣimocanamācaret | adhivāsatrayaṃ kṛtvā kṣīragavyaṃ jaleṣu ca || 7 || grāmapradakṣiṇaṃ kṛtvā yāgaśālāṃ praviśya ca | puṇyāha prokṣaṇaṃ kṛtvā pañcagavyaistathaiva ca || 8 || vedyopari viśeṣeṇa dhānyaistu daśabhārakaiḥ | āstīrya pañcacayane ca sādhayitvā manonmanīm || 9 || prāsārya parito dhānyairlikhitvā padmarekhayā | navakumbhaṃ susaṃsthāpya tantunā veṣṭitaṃ param || 10 || p. 81) navāṃ ca lakṣmī pratimāṃ kumbheṣu parinikṣipet | navaratnādi nikṣipya nālikerāmrapallavam || 11 || ācchādya navavarṇaiśca kūrcadvandvaṃ vinikṣipet | madhyaṃ kumbhe mahālakṣmīṃ siddhiṃ dakṣiṇatastathā || 12 || paścime vīryalakṣmīṃ ca uttare vijayadāyinīm | pūrve tu kāryalakṣmīṃ ca āvāhyābhyarcayed guruḥ || 13 || umāṃ sarasvatīṃ caiva sāvitrīṃ gāyatrīmeva ca | āgneyādiṣu kumbheṣu āvāhyābhyarcayed budhaḥ || 14 || pradhānakumbhaparito lakṣmīśaktīstu pūjayet | caturdikṣu caturvedyāṃ niryātīn pūjayet kramāt || 15 || p. 82) adhobhāge umāvedyāmaṣṭaśaktīstu pūjayet | agnikāryāṇi vidhivat pūrvoktenaiva vartmanā || 16 || praṇītvā caturo viprān upadarśanameva ca | hotavyaṃ taistu vidhivan navakuṇḍeṣu pṛthak pṛthak || 17 || hiraṇyavarṇāṃ tu gāyatrīṃ śriye jātaśriyaṃ tathā | padmapriyeti mantraistu āmrapuṣpasamitkuśaiḥ || 18 || pratyekaṃ pañcasāhasraṃ navadhānyaistu bhāvayet | evamevaṃ tu saptāhaṃ pañcāhaṃ tryahameva vā || 19 || sahasramayutaṃ vāpi śatamaṣṭottaraṃ hunet | havibhiḥ puṣkalābhiśca gāyatryā vahayed budhaḥ || 20 || p. 83) navādīnāma kartavyaṃ * * * brāhmaṇottamaiḥ | navaiḥ puṣpaiśca dhānyaiśca madhubhiśśarkaraistathā || 21 || ājyairhavibhirdadhibhiḥ samidbhiḥ phalasaṃyutaiḥ | prāgbhāge padmakuṇḍe tu mūlena svaguṇādayaḥ || 22 || hotavyaṃ tu viśeṣeṇa dhyānapūrvapurassaram | homakāle dvijaśreṣṭhād vedapārāyaṇe ratān || 23 || svastisūktaṃ japeyuśca purāṇapaṭhane ratāḥ | īkāratyanuvākena hotavyaṃ saguṇā? tathā || 24 || pūrṇāhutiṃ tataḥ kṛtvā prāyaścittaṃ tato hunet | jayādīn vāhayitvāpi homaśeṣaṃ samācaret || 25 || rātriśeṣaṃ tu ganitaṃ nītvā maṅgalakādibhiḥ | snātvā prabhātasamaye ācāryo mūrtipaissaha || 26 || pūrvāmupāsya sandhyāṃ tu gāyatrīṃ ca japedguruḥ | ālayaṃ saṃpraviśyā'tha śrīsūktaṃ prajapan satām || 27 || pradakṣiṇīkṛtya namaskṛtvā punaḥ punaḥ | gandhadvāreti mantreṇa dhyātvā devīṃ na diksutām || 28 || āsīnodaṅmukhastatra mūlamaṣṭottaraṃ japet | ācāryaḥ kumbhamādāya puro gacchettu vāgyataḥ || 29 || cayanād bimbamādāya anugacchettato guruḥ | ālayaṃ saṃpraviśyā'pi bimbaṃ saṃsthāpya cāsane || 30 || p. 85) kumbhaṃ tu purataḥ sthāpya āsīnodaṅmukho guruḥ | prāṇānāyamya vidhinā recapūrakakumbhakaiḥ || 31 || aṅganyāsakaranyāsamantarmātṛkayā bahiḥ | yathātmani tathā bimbe nyāsaṃ kṛtvā viśeṣavit || 32 || yajamānena saṃyukto daśadānāni kārayet | navagrahapratigrahaṃ dānaṃ kṛtvā saṃbhūrika bhavet || 33 || saṃyajñaṃ pūjayet pūrvaṃ yathā vibhavavistarāt | pūrvoktairmantranicayairbimbaṃ spṛṣṭvā vidhānavit || 34 || śrīmantraṃ mūrdhni kṛtvā tu śrīsūktaṃ prajapanmudā | kumbhāt śaktiṃ samādāya bimbe vinyasya vā tataḥ || 35 || p. 86) āvāhya mūlamantreṇa dhyātvā devīṃ varapradām | abhyarcya gandhakusumaiṣṣoḍaśairupacārakaiḥ || 36 || nivedya paramānnaṃ ca paścāt tāmbūlameva ca | sannidhau tu mahālakṣmyāḥ prārthayitvā manorathān || 37 || ācāryaṃ pūjayet paścād vastrābharaṇakuṇḍalaiḥ | gobhirbhūmyā ca vasubhiḥ iṣṭakāmyaistathaiva ca || 38 || toṣayitvā guruṃ natvā ṛtvijaśca tathā punaḥ | āśīrvacanamālapyan tathā saṃtoṣya bhūsurān || 39 || modamānodgrahaṃ gacchet pitṛbhiḥ saha bāndhavaiḥ | evaṃ yaḥ kurute bhaktyā śraddhāprītipurassaram || 40 || p. 87) tasya pāpāni naśyanti karasthāssarvasaṃpadaḥ | avāpya dhanadhānyāni dāsīdāsagṛhaṃ tathā || 41 || kalatra putrasaṃvṛddhiṃ kuryurārogyameva ca | iha tu vipulān bhogān gīrvāṇadurlabhān || 42 || divyaṃ vimānamāruhya lokān lokāntarānapi | saṃcaran śrīprasādena śrīsāyujyamavāpnuyāt || 43 || iti candrajñāne uttarabhāge śaktiviṣayaprasaṅge lakṣmīpratiṣṭhāvidhirnāma ekonāśītipaṭalaḥ || p. 88) dharmādi | adharmādi | adhacchadanāya namaḥ | ūrdhvacchadanāya namaḥ | kandāya namaḥ | madhyakumbhe dhyānam | ekavaktrāṃ dvinetrāṃ ca dvibhujāṃ padmahastakā | karaṇḍamakuṭopetāṃ lambapādadvayānvitām || 15 || hastadvayoddhṛtaiḥ kumbhaiḥ abhiṣekakṛtānvitām | sarvālaṃkārasaṃyuktāṃ dhyāyellakṣmīṃ tu pūjayet || āvāhanam | oṃ śrāṃ śrīṃ śrūṃ śraiṃ śrauṃ śraḥ mahālakṣmyai namaḥ | hlāṃ hṛdayāyai namaḥ | śrīṃ śirase namaḥ | srūṃ śikhāyai vauṣaṭ | śraiṃ kavacāya hum | śrauṃ netratrayāya vauṣaṭ | śraḥ astrāya phaṭ || 15 || p. 89) gandhapuṣpa | vaiṣṇavyai namaḥ | jānakayai namaḥ | raśminyai namaḥ | vārāhyai namaḥ | haripriyāyai namaḥ | padmālayāyai namaḥ | mahālakṣmyai namaḥ | arcayitvā pūrvādyaṣṭakumbheṣu śrīdevyai namaḥ | lokamātre namaḥ | kṣīrābdhi tanayāyai namaḥ | haripriyāyai namaḥ | kṣamāyai namaḥ | padmadhāriṇyai namaḥ | gururūpaṃ parānyārthaṃ gururūpaṃ parātparam | gururūpaṃ paraṃ jñānaṃ gururūpaṃ parāśivam || 1 || gururdevo mahādevo gurupatnī manonmanī | guruputro guhaḥ prāpto gurudāsaśca caṇḍavat || 2 || p. 90) pañcakṛtyamidaṃ proktaṃ sarvamantrādhimantrakam | sṛṣṭisthitiṃ ca saṃhāraṃ tirobhāvamanugraham || 3 || sarvakāraṇakāryāṇāṃ sarvasaṃpatsukhāvaham | pañcahastamudīcīnaṃ prācīnaṃ maṇṭapaṃ tathā || 4 || dvādaśāṅgulasaṃyuktaṃ madhyatāścaturaṅgulam | dakṣiṇottarasaṃyuktaṃ pūrṇakumbhairalaṃkṛtam || 5 || caturdvārasamāyuktaṃ catustoraṇabhūṣitam | aṣṭadroṇaṃ tu śālīnāṃ tadardhaṃ taṇḍulaṃ tathā || 6 || tadardhaṃ tu tilaṃ caiva tadardhaṃ lājapuṣpakam | pañcakumbhaṃ tathā sthāpya vardhanīṃ hemakūrcakam || 7 || vastrāpidhāna saṃyuktaṃ tantunā veṣṭayettataḥ | p. 91) saptatālamudīcīnāṃ prācīnāṃ ca tathaiva ca || 8 || pītaṃ śvetaṃ tathā raktaṃ kṛṣṇaṃ dhūmraṃ likhet tataḥ | prāksūtraṃ rudrasūtraṃ syāt udaksūtraṃ tathaiva ca || 9 || sūtrān sūtrāntaraṃ tālaṃ caturaṅgulavistaram | ekaṃ tu brahmacaryāṇāṃ gṛhasthaṃ ca dvitīyakam || 10 || tṛtīyaṃ vānaprasthaṃ ca sanyaset caturaśrakaḥ | kṛte tretāyuge caiva dvāpare ca kalau tathā || 11 || jñānayogakriyāṇāṃ ca ācāryaṃ tu catuṣpadam | ṛgyajussāmātharvāṇāṃ vedapādamidaṃ smṛtam || 12 || pañcaviṃśat padaṃ jñānaṃ yogānāṃ pañcaviṃśatiḥ | p. 92) pañcaviṃśatkriyāṇāṃ tu ācāryaḥ pañcaviṃśatiḥ || 13 || ityuktaṃ śatapadaṃ jñeyaṃ catuṣpādamidaṃ smṛtam | gorocanā ca likhitaṃ kuṅkumaṃ candanāni ca || 14 || sūtrāntarāt karāntaṃ syād varṇānāṃ tu nyased budhaḥ | pītaṃ śvetaṃ tathā raktaṃ kṛṣṇaṃ dhūmraṃ tu varṇakam || 15 || pañcacakravidhiḥ proktaḥ varṇānte tu pṛthak pṛthak | kauśikaḥ kāśyapaścaiva bhāradvājaśca gautamaḥ || 16 || anuṣṭupcchandasya jagatṛṣṭupgāyatriyaḥ | brahmā viṣṇuśca rudraśca maheśaśca sadāśivaḥ || 17 || sarasvatī lakṣmīścaiva umā gaurī ca pārvatī | p. 92) praṇavaṃ pradhānabījaṃ tu dvitīyaṃ śrībījamucyate || 18 || tṛtīyaṃ hrīṃkārabījaṃ ca caturthaṃ śrībījamucyate | pañcamaṃ praṇavaṃ bījaṃ bindunādaṃ likhed budhaḥ || 19 || pañcākṣarakrameṇaiva sṛṣṭicakramatha śṛṇu | dhāntaṃ bhāntaṃ ca vāntaṃ calāntaṃ māntaṃ tathaiva ca || 20 || māntaṃ dhāntaṃ ca lāntaṃ ca vāntaṃ bhāntaṃ parātparam | bhāntaṃ lāntaṃ ca māntaṃ ca dhāntaṃ vāntaṃ varapradam || 21 || vāntaṃ māntaṃ ca dhāntaṃ ca bhāntaṃ lāntamataḥ param | lāntaṃ vāntaṃ ca bhāntaṃ māntaṃ dhāntaṃ tathaiva ca || 22 || ityevaṃ sṛṣṭicakraṃ syāt sthiticakramataḥ param | p. 94) bhāntaṃ lāntaṃ ca māntaṃ ca dhāntaṃ vāntamataḥ param || 23 || vāntaṃ māntaṃ ca dhāntaṃ ca bhāntaṃ lāntaṃ tathaiva ca | lāntaṃ vāntaṃ ca bhāntaṃ ca māntaṃ dhāntamataḥ param || 24 || dhāntaṃ bhāntaṃ ca vāntaṃ ca lāntaṃ māntaṃ tathaiva ca | māntaṃ dhāntaṃ ca lāntaṃ ca vāntaṃ bhāntaṃ paraṃ padam || 25 || sthiticakramiti caiva saṃhāraṃ tamatha śṛṇu | vāntaṃ māntaṃ ca vāntaṃ ca bhāntaṃ lāntamataḥ param || 26 || lāntaṃ vāntaṃ ca bhāntaṃ ca māntaṃ dhāntaṃ tathaiva ca | dhāntaṃ bhāntaṃ ca vāntaṃ ca lāntaṃ māntaṃ tathaiva ca || 27 || māntaṃ dhāntaṃ ca bhāntaṃ ca vāntaṃ lāntaṃ tataḥ param | bhāntaṃ lāntaṃ ca māntaṃ ca dhāntaṃ vāntaṃ tataḥ param || 28 || p. 95) iti saṃhāracakraṃ ca tirobhāvamatha śṛṇu | lāntaṃ vāntaṃ ca bhāntaṃ ca māntaṃ dhāntaṃ tathaiva ca || 29 || dhāntaṃ yāntaṃ ca vāntaṃ ca bhāntaṃ māntamataḥ param | māntaṃ dhāntaṃ ca lāntaṃ ca vāntaṃ pāntaṃ parātparam || 30 || bhāntaṃ lāntaṃ ca māntaṃ ca dhāntaṃ vāntaṃ varānane | vāntaṃ dhāntaṃ ca māntaṃ ca bhāntaṃ lāntaṃ parātparam || 31 || tirobhāveti cakraṃ tu anugrahamatha śṛṇu | māntaṃ dhāntaṃ ca lāntaṃ ca vāntaṃ bhāntamataḥ param || 32 || bhāntaṃ lāntaṃ ca māntaṃ ca dhāntaṃ vāntaṃ tathaiva ca | vāntaṃ māntaṃ ca dhāntaṃ ca bhāntaṃ lāntaṃ ca bhāvanam || 33 || p.96) lāntaṃ vāntaṃ ca bhāntaṃ ca māntaṃ dhāntaṃ tathaiva ca | dhāntaṃ māntaṃ ca vāntaṃ ca lāntaṃ bhāntaṃ parātparam || 34 || ityanugrahacakrāṇāṃ cakraṃ pañcavidhaṃ bhavet | ityetat pañcacakrāṇāṃ pañcaviṃśatśataṃ śṛṇu || 35 || gālavo ṛṣibhiścaiva vṛhatī ca tathaiva ca | devassadāśivajñeyaḥ unmanīśaktisaṃyutam || 36 || bījaṃ pradhānaṃ tanmadhye ākārokārameva ca | viṃśatpadaṃ tu brāhmāṇāṃ padaṃ prati padaṃ prati || 37 || sāntaṃ dhāntaṃ samāyuktaṃ viṃśādīnāṃ paraṃ padam | madhyamekapadaṃ sthāpya oṃkāraṃ parameśvaram || 38 || p. 97) tanmadhye sthāpitaṃ liṅgaṃ oṃkāraṃ paramaṃ padam | dhāntaṃ nakāramevoktaṃ bhāntaṃmakārameva ca || 39 || vāntaṃ śikārasaṃyuktaṃ lāntaṃ vakārameva ca | māntaṃ yakāramevoktaṃ namaśśivāya mantrakaḥ || 40 || iti candrajñāne kriyāpāde śrīpañcākṣarapaṭalaṃ samāptam | || ekaviṃśatipaṭalaḥ || p. 98) ārdrāvrataṃ pravakṣyāmi sarvaprāṇi sukhāvaham | sarvamaṅgalarakṣārthaṃ sarvaśatrukṣayaṃ bhavet || 1 || navāhaṃ caiva saptāhaṃ aṅkurārpaṇapūrvakam | mṛgaśīrṣanakṣatre tu adhivāsanamārabhet || 2 || gaurīṃ tu snapayet paścāt śvetavastreṇa veṣṭayet | sarvābharaṇabhūṣyaṃ tu sarvāṅgaṃ samalaṃkṛtam || 3 || maṇṭape sarvasaṃyukte sthaṇḍilaṃ kārayet kramāt | tanmadhye gaurīmāsthāpya kṛtvā kautukabandhanam || 4 || sthalike taṇḍule caiva tanmadhye tanturakṣakam | paricārakamuddhṛ * * * * * * dakṣiṇam || 5 || dhūpadīpaharo dattvā puṇyāhaṃ vācayettataḥ | śaṅkhadundubhinirghoṣaiśśrotramaṅgalavācakaiḥ || 6 || vedadhvani samāyuktaṃ nṛttageyasamanvitam | triyambakena mantreṇa kautukaṃ bandhayettataḥ || 7 || naivedyaṃ dāpayet paścāt apūpaṃ tu suyojayet | dhūpadīpau harau datvā tāmbūlaṃ tu nivedayet || 8 || dvitīye divase caiva umādevīṃ tu snāpayet | navavastrairalaṃkṛtya samastābharaṇairapi || 9 || sarvamālyairviśeṣeṇa pūjayet parameśvaram | śivāgre sthaṇḍilaṃ kuryāt aṣṭadroṇaiśca śālibhiḥ || 10 || p. 100) tadūrdhve vastramāveṣṭya tanmadhye lavaṇaṃ kṣipet | tadūrdhve gaurīmāsthāpya * * * * * * * * || 11 || gaurīdakṣiṇadigbhāge viśveśaṃ pūjayettataḥ | vāmapārśve tu durgāṃ ca pūjayettu viśeṣataḥ || 12 || haridrāṇi tathā kuryāt dīrasannidhisaṃsthitaḥ | tannimbaprasthapūrṇaṃ tu pūrvāgreṇa ca saṃyutam || 13 || śakracūrṇaṃ hi saṃyuktaṃ rajanī lavaṇaṃ tathā | ekapātraṃ gṛhītvā tato dūrvākṣataṃ yathā || 14 || gaurīdakṣiṇahaste tu pānīyaṃ tripradakṣiṇam | prasthacūrṇaṃ tu taṇḍulyaṃ dāpayeddeśikottamaḥ || 15 || p. 101) hastena saṃgrahītvā tu pāyasānnaṃ samuddhṛtam | puṇyāhaṃ vācayitvā tu ārdrāvrataṃ samācaret || 116 || deśiko hastadograhya pānīyaṃ dāpayed guruḥ | haridrāṇi samādāya taṇḍulaṃ darśanaṃ param || 17 || kūrcavarṇaṃ ca pādābjairvrīhiṃ ca nābhideśake | rajanīṃ hṛdaye nyasya lavaṇaṃ kaṇṭhadeśake || 18 || pūrvākṣaraṃ tu mūrdhni syāt dāpayettu manonmanīm | ācāryaṃ pūjayettatra pavitrahemāṅgulīyakaiḥ || 19 || brāhmaṇān pūjayet tatra tilairapi supūjayet | śaṅkhadundubhisaṃyuktaṃ nṛttageyasamāyutam || 20 || p. 102) pāyasānnaṃ samuddhṛtya paricārakahastayoḥ | grāmapradakṣiṇaṃ kṛtvā maṅgalāni ca hastayoḥ || 21 || ārdrāvrataṃ samācarennṛttālaṃ kārameva ca | pūrvarātrādhivāsaṃ syāt tīrthādhivāsanaṃ kuru || 22 || snapanaṃ pañcaviṃśatyaṃ nṛttamūrtiṃ supūjayet | vastreṇa veṣṭanaṃ kṛtvā sarvābharaṇabhūṣitam || 23 || sarvapuṣpairalaṃkṛtya sarvagandhānulepayet | naivedyaṃ dāpayet paścāt tāmbūlaṃ tu nivedayet || 24 || śaṅkhaghoṣasamāyuktaṃ nṛttageyasamāyutam | vedadhvanisamāyuktaṃ stotra dhvani samanvitam || 25 || grāmapradakṣiṇaṃ kṛtvā praviśedālayaṃ tviti | iti candrajñāne pratiṣṭhātantre ādrāvratavidhiḥ dvāviṃśatiḥ paṭalaḥ | p. 103) śrīḥ vakṣyāmi śivarātryāṃ tu pūjayettu dvijottamaḥ | kṛtatretāyugadvandve drāpare ca kalau yuge || 1 || yuge yuge tu saṃpūjya kṛtāyāṃ tu guho yajet | tretāyāṃ vighnakṛt pūjya dvāparehyacyute yajet || 2 || brahmendramunibhiścaiva kalau saṃpūjyate haraḥ | māghe kṛṣṇacaturdaśyāṃ phālgune ca dvitīyake || 3 || caitramāse trayodaśyāṃ vaiśākhe kṛṣṇapañcamī | jyeṣṭhāśaklatṛtīye ca āṣāḍhe cāṣṭapañcamī || 4 || dvādaśyāṃ śravaṇe caiva pūrvāṣāḍhe tu pañcamī | turake saptamī caiva kṛṣṇāṣṭamyāṃ tu kṛttike || 5 || p. 104) dvādaśyāṃ mārgaśīrṣe tu puṣyamāse tathāṣṭamī | evaṃ saṃvatsare pūjya śivarātrirupāsyatām || 6 || māghamāse caturdaśyāṃ tatphalaśivarātrikam | ekamāse dvipakṣe tu rātryādhikyā hi taṃ param || 7 || śivaṃ saṃpūjya tatrābhyāṃ tatphalaṃ labhate naraḥ | pakṣaṃ tu samavegassyāt pūrvarātrau viśeṣataḥ || 8 || rātrāvadhikapakṣe tu śivapūjā vidhīyate | tadrātriśśivarātrissyāt evaṃ sānnidhyameva ca || 9 || śarvarī pakṣahīnāyāṃ sā doṣabahulā smṛtā | yāmaṃ prati viśeṣeṇa śivapūjāviśeṣataḥ || 10 || p. 105) navāhe caiva saptāhe cāṅkurārpaṇakaṃ kuru | aṅkurāṇyarpayet paścāt pūrvoktavidhinā saha || 11 || taddinasya tu pūrve tu maṇṭapaṃ śodhayet punaḥ | pañcagavyena saṃprokṣya kautukaṃ bandhayettataḥ || 12 || bilvapatraṃ ca saṃpūjya sarvagandhasamanvitam | vastreṇa veṣṭayed dhīmān bilvapatrādhivāsanam || 13 || prabhāpavimale dhīmān deśikaḥ snānamācaret | pūrvāhne tarpaṇaṃ caiva madhyāhne * pradakṣiṇam || 14 || sāyāhne pūjanaṃ kṛtvāpyevameva vrataṃ caret | p. 106) brahmakṣatriya vidśūdrā hyupavāsasamanvitam || 15 || dvijānāṃ śivabhaktānāṃ sarveṣāṃ prāṇināmapi | sarveṣāṃ caiva nārīṇāṃ upavāsaṃ tathaiva ca || 16 || nidrāhīnaḥ prayatnena sarvakāryāṇi sādhayet | satphalaṃ sarvasiddhiṃ ca iṣṭakāmyaṃ tathaiva ca || 17 || āyuṣkaraṃ ca siddhiṃ ca sarvamokṣaṃ tahaiva ca | amaṅgalyapyupāsena punarjanmassumaṅgalī || 18 || apatnīkopyupāsīnaḥ punaḥ patnīsamanvitaḥ | iṣṭakāmaphalaṃ vā'pi śivarātrimupāsane || 19 || nidrāyāṃ tu phalaṃ hīnaṃ nidrāhīnaṃ tu yatphalam | tasmāt sarvaprayatnena upavāsamanidrakam || 20 || ṛgyajussāmavedaiśca caturbhiḥ pratiyāmakam | brahmendramunibhissārdhaṃ deśikassaṃprapūjayet || 21 || vighneśaṃ pūjayet pūrvaṃ saurapūjā tataḥ param | śālibhistaṇḍulaṃ kṛtvā puṇyāhaṃ vācayettataḥ || 22 || pūrve tu pañcagavyaṃ syād dvitīye pañcāmṛtaṃ bhavet | tṛtīye madhunā snāpya ikṣusāraṃ caturthake || 23 || yāmaṃ prati viśeṣeṇa pūjayeddeśikottamaḥ | pūrve tu snapanaṃ proktaṃ aṣṭottaraśataṃ japet || 24 || dvitīye snapanaṃ proktaṃ pañcāśatkalaśaṃ bhavet | p. 108) tṛtīye snapanaṃ caiva pañcaviṃśati saṃkhyayā || 25 || caturthe snapanaṃ caiva navakumbhaissupūjayet | yāmaṃ prati viśeṣeṇa snapanaṃ kārayed budhaḥ || 26 || pūrvayāmye tu saṃpūjya bilvapatraissamarcayet | dvitīye patrapuṣpaiśca tṛtīye jātipuṣpakaiḥ || 27 || nandyāvartaistu saṃpūjya caturyāme tu pūjayet | catussandhyārcanaṃ kuryād bilvapatraissamanvitam || 28 || mudgānnaṃ prathamaṃ caiva dvitīye pāyasānnakam | tṛtīye kṛsarānnaṃ syāt śuddhānnaṃ syāt caturthake || 29 || yāmaṃ prati viśeṣeṇa kṣetrapālaṃ samarcayet | p. 109) yāmānte tu viśeṣeṇa balihomaṃ samācaret || 30 || deśikaṃ pūjayet tatra vastrahemāṅgulīyakaiḥ | brāhmaṇaṃ pūjayet tatra śivabhaktān supūjayet || 31 || pūjayet paricārāṃśca vastrahemāṅgulīyakaiḥ | śrīkaraṃ vijayaṃ puṇyaṃ āyurārogyavardhanam || 32 || evaṃ saṃpūjya vidhivat śivaloke mahīyate | iti candrajñāne śivarātrivratakalpavidhistrayoviṃśatipaṭalaḥ || p. 110) śrīḥ ataḥ paraṃ pravakṣyāmi balidānaṃ bṛhaspate | sarvarogavināśārthaṃ sarvaśāntikaraṃ bhavet || 1 || grāmavṛddhikaraṃ puṇyaṃ sarvaiśvaryapradāyakam | sarvadevaḥ priyārthaṃ ca rāṣṭradurbhikṣanāśanam || 2 || svāyambhuvaṃ daivikaṃ ca ārṣaṃ tu gāṇapaṃ tathā | mānuṣaṃ caiva pañcaitad balidānaṃ vidhiḥ kramāt || 3 || sarvātodyasamāyuktaṃ sarvālaṃkārasaṃyutam | nānādīpasamāyuktaṃ gaṇikādibhirāvṛtam || 4 || dvārasya dakṣiṇe caiva nadīṃ gaṅgāṃ ca saṃyajet | dvārasya vāmapārśve tu kālāṃ ca yamunāṃ yajet || 5 || p. 11) ṛṣabhaṃ purato yaṣṭvā sāgastyaṃ cāgnigocare | dakṣiṇe bhṛṅgarājaṃ ca saptamātṛgaṇairyutam || 6 || lamboṣṭhaṃ vīrabhadraṃ ca baliṃ dadyāt svamantrakaiḥ | nair-ṛtyāṃ vināyakaṃ caiva vāruṇyāṃ saṇmukhaṃ tahā || 7 || jyeṣṭhāṃ vāyavyadigbhāge somamārgaṃ ca saṃyajet | aiśyānyāṃ bhānumevaṃ syād bhūtanātheśamagrake || 8 || prathame ca baliṃ dattvā dvitīye ca viśeṣataḥ | gopuraṃ vādyaniśśabdaśaṅkhaghoṣasamanvitam || 9 || dvāraṃ prati viśeṣeṇa variṣṭhaṃ bhujagaṃ yajet | indraṃ caiva tathāgniṃ ca yamaśca ni-ṛtistathā || 10 || p. 112) vāruṇaṃ caiva vāyuṃ ca somamīśānameva ca | ni-ṛtiṃ dakṣiṇe viṣṇuṃ brahmāṇaṃ tvīśavāmake || 11 || somaśaṃkarayormadhye kṣetrapālaṃ samarcayet | kṣetreśasya ba * * * * * * * nakam || 12 || dvitīyāvaraṇaṃ proktaṃ tṛtīyāvaraṇaṃ śṛṇu | ananteśastathā sūkṣmaśśivoktaścaikanetrakaḥ || 13 || ekarudrastrimūrtiṃ ca śrīkaṇṭhaśca śikhaṇḍinaḥ | tṛtīyāvaraṇaṃ proktaṃ caturthaṃ varaṇaṃ śṛṇu || 14 || śivaḥ paśupatiścātra rudraścaiva bhavastathā | īśānaṃ ca mahādevo bhīmaścetyaṣṭamastathā || 15 || p. 113) caturthāvaraṇaṃ proktaṃ pañcamaṃ varaṇaṃ śṛṇu | vajraṃ śaktiṃ ca daṇḍaṃ ca khaḍgaṃ pāśāṅkuśaṃ tathā || 16 || gadā triśūlaṃ * * * padmaṃ ceti daśāyudham | evamāvaraṇaṃ caiva mahāpīṭhaṃ pṛthak pṛthak || 17 || prathamādi tṛtīyāntaṃ śāmbarībalipīṭhakaḥ | pṛthagdeśe baliṃ dattvā caiva māvaraṇaṃ trayam || 18 || * * * * * * pīṭhe āmodādīn baliṃ kṣipet | dvitīye ca mahāpīṭhe baliṃ datvāṣṭamūrtaye || 19 || karṇikāyāṃ mahābhūtaṃ pañcavaktre pradāpayet | pratimāvaraṇaṃ pīṭhaṃ mahāpīṭhaṃ * * * * || 20 || p. 114) * * * yāvaraṇe pīṭhe modādīn baliṃ kṣipet | dvitīyāvaraṇaṃ nyūnaṃ prathame bhūtapīṭhake || 21 || baliṃ kṛtvā viśeṣeṇa uttamā madhyamādhamā | balidevamiti proktaṃ balidravyamatha śṛṇu || 22 || baliṃ berasamāyuktaṃ astrarājasamanvitam | pauṣṭikaṃ cānnaliṅgaṃ ca śāntikaṃ cārghyameva ca || 23 || athavā baliberaṃ vā astrarājonameva vā | athavā deśikaṃ caiva balidānaṃ * * * * || 24 || * vadyāt ṣoḍaśabhāgaikaṃ dadhigoghṛtaplutam | gandhaṃ ṣaṭ dvādaśāṃśaṃ tu puṣpaṃ patraṃ ca droṇakam || 25 || balidravyamiti proktaṃ balidānaṃ svāhā svadhā | prātarmadhyāhnasāyāhne trisandhyāṃ balimācaret || 26 || anyāsu sarvasandhyāsu nācarettu balikramam | snānaṃ tu vidhinā kṛtvā tripuṇḍrī śuklavastrakaḥ || 27 || soṣṇīṣaṃ cottarīyaṃ ca dhāyed deśikottamaḥ | arghyapātraka * * * sapavitrakaro guruḥ || 28 || paricārakamāhuya soṣṇīṣaṃ cottarīyakam | yāne vā raṅgake vā'pi candraśekharamūrtinam || 29 || svasyaiva śirasi nyasya baliṃkramaṇamācaret | mārjanaṃ prokṣaṇaṃ kṛtvā devadāsī viśeṣataḥ || 30 || p. 116) punaśśiṣyo'bhiṣicyābhiḥ prokṣayeddeśikottamaḥ | gandhaṃ ṣaḍbindumātreṇa gandhadvāreti mantravit || 31 || puṣpaṃ svanāmamantreṇa cārcayet karṇikordhvataḥ | pādyaṃ dattvā punaścaiva arghyamantraiḥ pradāpayet || 32 || dhūpamudrāṃ pradarśyātha aṅguṣṭhaṃ tarjanī kramāt | aṅguṣṭhānāmikāyuktāṃ dīpamudrāṃ pradarśayet || 33 || mantreṇa śūlamudrāṃ ca balidāne viśeṣataḥ | pānīyaṃ ca punardattvā namaskārākhyameva ca || 34 || upacārāṇi sarvāṇi dvitīye tu viśeṣataḥ | upacārāntaraṃ vā'pi pṛthak kṛtvā baliṃ kṣipet || 35 || p. 117) balikāle gaṇāṃścaiva svāminaṃ cābhivīkṣayet | śucau deśe viśeṣeṇa baliṃ sarvatra dāpayet || 36 || pañcamāvaraṇaṃ nyūnaṃ dvitīyāvaraṇaṃ dadet | dvitīyāvaraṇe nyūnaṃ prathame tu viśeṣataḥ || 37 || ekaprākārayuktaṃ cinmahāpīṭhe baliṃ kṣipet | tatpuṣpettu durgāṃ ca tatta * * * * buddhimān || 38 || evaṃ pradakṣiṇaṃ kṛtvā vṛtaṃ pātrakameva ca | praviśeddhāmnikadvāre pādaprakṣālanaṃ kuru || 39 || mūlaberaṃ samāyojya candraśekharamūrtinam | pādyamācamanaṃ cārghyaṃ dadennīrāñjanaṃ tataḥ || 40 || p. 118) gandhapuṣpādinābhyarcya dīpāntaṃ caiva kārayet | mūlaberaṃ samabhyarcya pratisandhiṃ samācaret || 41 || pūrvadvāramiti proktaṃ paścime tu bṛhaspate | pūrvadvāroktavat sarvaṃ viśeṣaṃ kiñcidasti hi || 42 || nityahomāvasāne tu balidevān samarcayet | baliberayutaṃ vā'pi pratyekaṃ vitared guruḥ || 43 || devasya dakṣiṇe vāme nandināgau baliṃ kṣipet | agrato vṛṣabhaṃ yaṣṭvā durgāṃ vāyavyagocare || 44 || jyeṣṭhāṃ saumye tu saṃpūjya bhānuṃ caiśānyagocared | cakrasyāṃśe tu bhujeva sāgastyaṃ vahnigocaret || 45 || dakṣiṇe bhṛṅgarājaṃ ca saptamātṛgaṇairyutam | p. 119) vighneśaṃ vīrabhadraṃ ca baliṃ dattvā yathākramam || 46 || nair-ṛtyāṃ vināyakaṃ caiva baliṃ dattvā viśeṣataḥ | prathamāvaraṇaṃ proktaṃ dvitīyāvaraṇaṃ śṛṇu || 47 || gopuradvārapālābhyāṃ vikiraṃ tu baliṃ punaḥ | paścime varuṇaṃ yaṣṭvā vāyavye vāyumeva ca || 48 || some somaṃ samārādhya īśe īśaṃ ca saṃyajet | aindre indraṃ samārādhya vahniṃ vahnau tu gocare || 49 || yamaṃ yāmye tu saṃpūjya saṃpujannai-ṛtiṃ tathā | ni-ṛtiṃ dakṣiṇe viṣṇuṃ brahmāṇaṃ tvīśavāmake || 50 || somacārayutaṃ vā'pi svasvamantrairbaliṃ kṣipet | p. 120) mahāpīṭhe viśeṣeṇa cāmodādi dalāgrake || 51 || karṇikordhve mahābhūtaṃ pañcavaktre pradāpayet | evaṃ pradakṣiṇaṃ kṛtvā devataṃ varuṇaṃ prati || 52 || dvāradeśe samānīya pādaprakṣālanaṃ kuru | baliberaṃ samabhyarcya tato nīrāñjanaṃ dadet || 53 || trisandhyaṃ ca vinā kuryād balidānaṃ bṛhaspate | anyathā ca kṛtaṃ cettu rāṣṭradoṣaṃ bhavediha || 54 || balidānayutaṃ caiva kuryānnityotsavaṃ tataḥ | nityotsavaṃ vinā yatra grāmaṃ ṛddhiṃ na yacchati || 55 || tatgrāmaṃ rājarāṣṭraṃ ca vardhyatettu na saṃśayaḥ | p. 121) nityotsavasya yāne tu ye narāstu pradakṣiṇam || 56 || te kurvanti sukhaṃ nityaṃ śivalokamavāpnuyāt | evaṃ pūjayate bhaktyā so'nte sāyujyamāpnuyāt || 57 || iti candrajñāne kriyāpāde balidānavidhiścaturviṃśati paṭalaḥ | p. 122) śrīḥ ataḥ paraṃ pravakṣyāmi dvijāśaucamatha śṛṇu | janmāśaucaṃ mṛtāśaucaṃ daśāhe śuddhirucyate || 1 || svagotre putrajātaścet tadgotrā hyaghamācaret | daśāhamapiturasti pūtrī cet sahajātmanām || 2 || turīye daśarātraṃ syāt ṣaṇṇiśā puṃsi pañcame | ṣaṣṭhe caturahāt śuddhiḥ saptame tu dinatrayam || 3 || anyagotrapraviṣṭānāṃ dāmamāśaucameva ca | yadyasti bharturāśaucaṃ bhāryāyāśca na saṃśayaḥ || 4 || athavānyaprakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ | pitroryo dātrimaḥ putrastasyāśaucaṃ vidhīyate || 5 || p. 123) āśaucajñātibhissārdhaṃ tasya nāsīt krameṇa ca | pitṛbhyāṃ śaiśave'nyatra dātrāryastatra karma tu || 6 || uktabhārī sa eva syāttasyāghamadhunocyate | pūrvagotre'nyasaṃbandhaṃ pitṛbhyāṃ tu vinā tadā || 7 || yatkriyā śiṣyo hyārabhya vācārya paricārakāḥ | yajamānaḥ kriyā pū * * * * * * * purā || 8 || gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret | āśaucamācaret paścāt tadā yogyadinaṃ kramāt || 9 || dīkṣitānāṃ vratasthānāṃ yatīnāṃ brahmacāriṇām | utpannaṃ yadi yatkāle tadvadāśaucamācaret || 10 || p. 125) saṃskārādimakarmāṇāṃ svagotraṃ nāsti cet punaḥ | sa kārayet saṃskārādi tatkarmāṇi samācaret || 11 || paścādāṃyogyadinaṃ gavyasnānaṃ gavyaṃ kṛtvā | punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ || 12 || śāvāśauce samutpanne sūtikaṃ tu yathā bhavet | śavena śudhyate sūtirnasūtiśśavaśodhanī || 13 || sūtikaṃ sūtikenaiva śāvaṃ śāvena śudhyati | kalpādi pañca dinādinādikaṃ daśadinaṃ gacchet diśā bhāk gamaḥ | pūrvasyāntyaṃ dine yadi dvitīvasāt śuddhyat prabhāte kramāt || 13 1/2 || p. 126) dvijāśaucamiti proktaṃ kṣatriyāśaucamatha śṛṇu | janmāśaucamṛtāśaucaṃ dvādaśāheti śuddhimān || 14 1/2 || svagotre putrajātaṃśca tadgotrāśśaucamācaret | ārabhyāhaṃ piturasti putrīcet sahajātmanām || 15 1/2 || turyekādaśarātraṃ syāt saptāhe puṃsi pañcami | ṣaṣṭhe pañcadināt śuddhi saptameva caturdinam || 16 1/2 || anyagotrapraviṣṭānāṃ dāyamāśaucameva ca | yadyasti bharturāśaucaṃ bhāryāścāsti na saṃśayaḥ || 17 1/2 || athavānyaprakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ | putroryo dātrimaḥ putraḥ tasyāśaucaṃ vidhīyate || 18 1/2 || p. 127) āśaucajñātibhissārdhaṃ tasyā nāsīt krameṇa ca | pitṛbhyāṃ śaiśave'nyatra pitroryastatra karmakṛt || 19 1/2 || rugmahārīṃ sa eva syāṃ tathā gamadhunocyate | pūrvagotrena saṃbandhaḥ pitṛbhyāṃ tu vinā gadam || 20 1/2 || yatkriyāt śiṣyo ca mārabhya cācāryaparicārakaḥ | yajamānaḥ kriyāpūrteḥ purāśaucamutpannaṃ carat || 21 1/2 || gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret | āśaucamācaret paścāt tadāyogyadinaṃ kramāt || 22 1/2 || dikṣitānāṃ vratasthānāṃ yatīnāṃ brahmacāriṇām | utpannaṃ yadi yatkāle tadvadāśaucamācaret || 23 1/2 || p. 128) saṃskārādimakarmāṇāṃ svagotraṃ nāsti cet punaḥ | kārayet saṃskārāditatkarmāṇi samācaret || 24 1/2 || paścādāyogyadinaṃ navakasnānagavyaṃ kṛtvā | punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ 25 1/2 || śāvāśauce samutpanne ādikaṃ tu yathā bhavet | śāvena śuddhyate sūtiṃ na sūtiśavaśodhanaiḥ || 26 1/2 || sūtakaṃ sūtikenaiva śāvaṃ śāvena śuddhyati || 27 || alpāt pañcadinādikaṃ daśadinaṃ gacched daśāhāghaḥ * * * * * * * | pūrvasyāntyadine yadi * * * * * * * dvitīyadivasāśśuddhe prabhāte tryahāt || 28 || ayaṃ ardhadinaṃ prabhṛtyekadvitrikrameṇa vardhayet | p. 129) kṣattriyāśaucamiti proktaṃ jñātāśaucamatha śṛṇu || 29 || janmāśaucamṛtāśaucaṃ trayodaśāhe śuddhimān | sagotre puttrojātaścet tadgotre cāryamācaret || 30 || trayodaśāhaṃ piturasti puttrī cet sahajātmanām | turyocā daśarātraṃ syādaṣṭāhe puṃsi pañcamī || 31 || ṣaṣṭhe rasahāt śuddhi saptame bāṇadinaṃ kramāt | anyagotrapraviṣṭānāṃ aghamauśaucameva ca || 32 || yadyasti bharturāśaucaṃ bhāryāścāsti na saṃśayaḥ | athavānyaprakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ || 33 || putroryoddātimaṃ * * * ntasyāṃ śaucaṃ vidhīyate | p. 130) āśaucaṃ jñātibhissārdhaṃ tasya nāsti krameṇa ca || 34 || pitṛbhyāṃ śaiśave'nyatra dattoyastatra karmakṛt | vittahārī sa eva syāt tathā'yamadhunocyate || 25 || pūrvagotrena saṃbandhaḥ pitṛbhyāṃ tu vinā katham | yatkriyāśśiṣyo'thārabhya ācāryaparicārakāḥ || 36 || yajamānaḥ kriyāpūrteḥ punarāśaucamutpanna cet | gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret || 37 || * * samācaret paścāt tadāyogyadinaṃ kramāt | dīkṣitānāṃ vratasthānāṃ yatīnāṃ brahmacāriṇām || 38 || utpannaṃ yadi yatkāle tadvadāśaucamācaret | p. 131) saṃskārādimakarmāṇāṃ svagotraṃ nāsti cet punaḥ || 39 || kārayet sa tu saṃskārādi tatkarmāṇi samācaret | paścādāyogyadinaṃ gavyadinaṃ gavyasnānaṃ puṇyāhaṃ kṛtvā || 40 || punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ | śāvāśauce samutpanne sūtikaṃ tu yathā bhavet || 41 || śāvena śudhyate sūti na sūtiśśāvaśodhanī | sūtikaṃ sūtikenaiva śāvaṃ śāvena śudhyati || 42 || alpāt pannadikaṃ daśadinaṃ gaccheda śu * * * * * * * mam | pūrvasyāntyadine yadi dvidivasāt śuddhe prabhāte tryahāt * * * * * || 43 || p. 132) ayaṃ ardhadinaṃ prabhṛti dvitrikrameṇa carddhiyet | jātāśaucaṃ proktaṃ garīkagaṇīkāśaucaṃ śṛṇu || 44 || janmāśaucaṃ caturdaśāhena śuddhyati | svagotre putrajātaścet tadgotrāhyaghamācaret || 45 || turyaṃ daśāhaṃ putrī cet tadeva sahajātmanām | trayodaśarātraṃ syānnavāhe yadi pañcamī || 46 || ṣa * * * * * * * * pte ṣaḍdinamacaret | anyagotrapraviṣṭānāṃ divamauśaucameva ca || 47 || yannāsti bharturāśaucaṃ bhāryāyāśca na saṃśayaḥ | athavānyaprakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ || 48 || p. 133) turyo * * * * * * stasyāśaucaṃ vidhīyate | āśaucajñātibhissārdhaṃ tasya nāsti krameṇa ca || 49 || mātṛbhyāṃ śaiśave'nyatra datto yastatra karmakṛt | rugmabhāgī sa eva syāt tathāghamadhunocyate || 50 || pūrvagotrodbhavasyāpi pitṛbhyāṃ tu vinā kadā | yatkriyāśśiṣyo * hyārabhya cācārya paricārakāḥ || 51 || yajamānaḥ kriyāpūrte purāśaucamutpannaṃ cet | gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret || 52 || āśaucamācare * * * * * * snānaṃ kramāt | dīkṣitānāṃ vratasthānāṃ yogināṃ ca tathaiva ca || 53 || p. 134) utpannaṃ yadi yatkāle tadvadāśaucamācaret | saṃskārādi karmāṇāṃ svagotrennāsti cet punaḥ || 54 || kārayet saṃskārādi tatkarmāṇi samācaret | paścādāyogyadinaṃ gavyasnānaṃ puṇyāhaṃ kṛtvā || 55 || punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ | śāvāśauce samutpanne sūtikaṃ tu yathā bhavet || 56 || śāvena śuddhyate sūtirna sūtisśāvaśodhanaiḥ | sūtikaṃ sūtikenaiva śāvaṃ śāvena śudhyati || 57 || alpāt pañcadinākaṃdadinaṃ gacched daśāt samam | pūrvāntyadine yadi dvidivasārdhe prabhāte tryahāt || 58 || p. 135) ayaṃ ardhadinaṃ prabhṛti ekadvitrikrameṇa vardhayet | rudragaṇikāghaṃ proktaṃ devadāsyāśaucaṃ śṛṇu || 59 || janmāśaucaṃ mṛtāśaucaṃ pakṣāhe śudhyati kramāt | svagotre putrajātiścet tadgotrohyaghamācaret || 60 || pañcadaśāhe putrī cet taddevasahajātānām | sa caturdaśarātraṃ syād daśāhe yadi pañcamī || 61 || ṣaṣṭhe ca vasuhāśśuddhissapte saptadinaṃ kramāt | anyagotra praviṣṭānāṃ dāyamaṃ cāśaucameva ca || 62 || yat snāti bharturāśaucaṃ bhāryāṃśāścāsti na saṃśayaḥ | athavānya prakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ || 63 || p. 136) māturyoddātrimā putrastasyāśaucaṃ vidhīyate | āśaucaṃ jñātibhissārdhaṃ tasya nāsīt krameṇa ca || 64 || mātṛbhyāṃ śaiśave'nyatra dātro yastatra karmakṛt | rutthahāri sa eva syāttadāghamadhunocyate || 65 || pūrvagotreṇa saṃbandhaṃ mātṛbhyāṃ tu vinā kadā | yatkriyāśiṣyohyārabhya cācārya paricārakāḥ || 66 || yajamānakriyāpūrteḥ punarāśaucamutpannaṃ cet | gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret || 67 || āśaucamācaret paścāt tadāyogyadinaṃ kramāt | dīkṣitānāṃ vratasthānāṃ yogināṃ ca tathaiva ca || 68 || p. 137) utpannaṃ yadi yatkāle tadvadāśaucamācaret | paścādāyogyadinaṃ gavyasnānaṃ saṃprokṣaṇaṃ kṛtvā || 69 || punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ | śāvauśauce samutpanne sūtikaṃ tu yathā bhavet || 70 || śāvena śudhyate sūtirna sūtiśśava śodhanaiḥ | sūtikaṃ sūtikenaivaṃ śāvaṃ śāvena śudhyati || 71 || alpāt pañcadinādhikadaśadinaṃ gaccheddaśābhādgamaḥ | pūrvasyāṃtadine yadi dvivasāt śuddhe prabhāte tryahāt || 72 || ayaṃ ardhadinaṃ prabhṛti ekadvitrikrameṇa vardhayet | puruṣoktavadācārya devadāsyāśca kalpitāḥ || 73 || p. 138) mokṣagotrāstvanyonyamācaredaghamadyathāḥ | etat śāstraṃ parityajya cānyaśāstraṃ na cintaye || 74 || devadāsyāśaucaṃ proktaṃ apāraśāvāśaucaṃ śṛṇu | janmāśaucaṃ mṛtāśaucaṃ cakṣuṣo śudhyati kramāt || 75 || svagotre putrajātaścet tadgotrenya ca mācaret | pañcadaśāhaṃ putrī cet tadaiva sahajātmanām || 76 || sa caturdaśarātraṃ syāddaśāhe yadi pañcamī | ṣaṣṭheṣu sasyahāt śuddhisapte sa kramāt || 77 || anyagotra praviṣṭānāṃ dāyamāśaucameva ca | yadyasti bharturāśaucaṃ bhāryāyāśca na saṃśayaḥ || 78 || p. 139) athavānyaprakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ | putroryāt dātraṃ putrastasyāśaucaṃ vidhīyate || 79 || āśaucaṃ jñātibhissārdhaṃ tasya nāsīt krameṇa ca | pitṛbhyāṃ śaiśave'nyatra datro yastatra karmakṛt || 80 || rikṣahārī sa eva syāt tadāghamadhunocyate | pūrvagotre na saṃbandhaḥ pitṛbhyāṃ tu vinā kadā || 81 || yatkriyāśśiṣyo hyārabhya cācāryaparicārakāḥ | yajamānaḥ kriyāputre purāśaucamutpannaṃ cet || 82 || gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret | āśaucamācaret paścāt kadā yogyadinaṃ kramāt || 83 || p. 140) dīkṣitānāṃ vratasthānāṃ yogināṃ ca tathaiva ca | utpannaṃ yadi yatkāle tadvadāśauca mācaret || 84 || saṃskārādikarmāṇāṃ svagotraṃ nāsti cet punaḥ | kārayettu saṃskārādi tatkarmāṇi samācaret || 85 || paścādāyogyadinaṃ gavyasnānaṃ prokṣaṇaṃ kṛtvā | punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ || 86 || śāvāśauce samutpanne sūtikaṃ tu yathā bhavet | śāvena śuddhyate sūtinnasūtiśśavaśodhanaiḥ || 87 || sūtikāsūtikenaiva śavāśśāvena śuddhyati | p. 141) alpāt pañcadinādhikaṃ daśadinaṃ gaccheddaśāhāgamaḥ || 88 || pūrvasyāntyadine vadi dvidivasārdhe prabhāte tryahāt | ayaṃ ardhadinaṃ prabhṛti ekadvitri krameṇa vardhayet || 89 || pāraśśavāśaucaṃ proktaṃ māheśvarāśaucaṃ śṛṇu | janmāśaucaṃ mṛtāśaucaṃ pakṣāhe śudhyati kramāt || 90 || svagotre putrajātā hetadgotrassamācaret | pañcādaśāhaṃ putrī cet tadaiva sahajātmanām || 91 || sa caturdaśarātraṃ syāddaśāhe yadi pañcamī | ṣaṣṭhe tu sahasā śuddhe sapte saptadinaṃ kramāt || 92 || anyagotre praviṣṭānāṃ dāyamāśaucameva ca | p. 142) yadyasti bharturāśaucaṃ bhāryāścāsti na saṃśayaḥ || 93 || athavānya prakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ | pitroryodatriḥ? putrastasyāśaucaṃ vidhīyate || 94 || āśaucaṃ jñātibhissārdhaṃ tasya nāsīt krameṇa ca | pitṛbhyāṃ śaiśave'nyatra datto'yaṃ tatra karmakṛt || 95 || rūḍahārī sa eva syāt tathāghamadhunocyate | pūrvagotre na saṃbandhaḥ pitṛbhyāṃ tu vinā kadā | yat kriyāśśiṣyo hyārabhya cācārya paricārakāḥ || 96 || yajamānaḥ kriyāpūrteḥ purāśaucamutpannaṃ cet | gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret || 97 || p. 143) āśaucamācaret paścāt tadāyogyadinaṃ kramāt | dīkṣitānāṃ vratasthānāṃ yogināṃ ca tathaiva ca || 98 || utpannaṃ yadi yatkāle tadvadāśaucamācaret | saṃskārādikarmāṇāṃ svagotraṃ nāsti cet punaḥ || 99 || kārayet saṃskārādi tatkarmāṇi samācaret | paścādāyogyadinaṃ gavyasnānaṃ prokṣaṇaṃ kṛtvā || 100 || punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ | śāvāśauce samutpanne sūtikaṃ tu yathā bhavet || 101 || śāvena śuddhyate sūtirnnasūtiśśavaśodhanaiḥ | sūtikaṃ sūtikenaiva śāvā śāvena śudhyati || 102 || p. 144) alpāt pañcadīna śāhādgamaḥ * * * * | pūrvasyāntadine yadi dvidivasaṃ śuddhe prabhāte tryahāt || 103 || ayaṃ ardhadina prabhṛti ekadvitrikrameṇa vardhayet | māheśvarāśaucaṃ proktaṃ vaiśyāśaucaṃ atha śṛṇu || 104 || janmāśaucaṃ mṛtāśaucaṃ pakṣāhe śudhyati kramāt | svagotre putrajātaścet tadgotrohyaghamācaret || 105 || pañcadaśāhaṃ putrī cet tadeva sahajātmanām | sa ca tu * * * * syāddaśāhe yadi pañcamī || 106 || ṣaṣṭhe rahasāt śuddhiḥ sapte saptadinaṃ kramāt | anyagotra praviṣṭānāṃ dāyamāśaucameva ca || 107 || yadyasti bharturāśaucaṃ bhāryāścāsti na śaṃśayaḥ | p. 145) athavānya prakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ || 108 || putroryo dātrimā putrastasyāśaucaṃ vidhīyate | āśaucaṃ jñātibhissārdhaṃ tasya nāsīt krameṇa ca || 109 || pitṛbhyāṃ śaiśa * * * * * yastatra karmakṛt | rūḍhahārī sa eva syāttathāghamadhunocyate || 110 || pūrvagotre na saṃbandhaḥ pitṛbhyāṃ tu vinā kadā | yat kriyāśśiṣyo hyārabhya cācāryaparicārakāḥ || 111 || yajamānaḥ kriyāpūrte purāśaucamutpannaṃ cet | gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret || 112 || āśaucamācaret paścāt tadāyogyadinaṃ bhavet | p. 456) dīkṣitānāṃ vratasthānāṃ yogināṃ tathaiva ca || 113 || utpannaṃ yadi yatkāle tadvadāśaucamācaret | saṃskārādikarmāṇāṃ svagotraṃ nāsti cet punaḥ || 114 || kārayettu saṃskārādi tatkarmāṇi samācaret | paścādāyogyadinaṃ gavyasnānaṃ prokṣaṇaṃ kṛtvā || 115 || punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ | śāvāśauce samutpanne * * * * yathā bhavet || 116 || śāvena śudhyate sūtirnnasūtiśśavaśodhanaiḥ | sūtikaṃ sūtikenaiva śāvaṃ śāvena śuddhyati || 117 || alpāt pañcadinādikaṃ daśadinaṃ gaccheddaśābhādgamāḥ | pūrvasyāntyadine yadi dvidivasāt śuddhe prabhāte tryahāt || 118 || p. 147) * * ddhadina prabhṛti ekadvitrikrameṇa vardhayet | vaiśyāśaucamiti proktaṃ śūdrāśaucamatha śṛṇu || 119 || janmāśaucaṃ mṛtāśaucaṃ ekamāsena śudhyati | svagotre putra jātaścet tatghorakramamācaret || 120 || ekamāsena putrī cet tadaiva sahajātmanām | aghapañcadaśāhaṃ syādekādaśāhe pañcamī || 121 || ṣaṣṭhe vā hāt śuddhissaptavasudinaṃ kramāt | anyagotrapraviṣṭānāṃ dāyamāśaucameva ca || 122 || yadyasti bhurturāśaucaṃ bhāryāścāsti na saṃśayaḥ | athavānya prakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ || 123 || p. 148) putroryo dātrimaḥ putraḥ tasyāśaucaṃ vidhīyate | āśaucaṃ jñātibhissārdhaṃ tasya nāsīt krameṇa ca || 124 || pitṛbhyāṃ śaiśave'nyatra datto yastatra karmakṛt | rūḍhahārī sa eva syāt tathāghamadhunocyate || 125 || pūrvagotre na saṃbandhaḥ pitṛbhyāṃ tu vinā kadā | yatkriyāśśiṣyo hyārabhya cācārya paricārakāḥ || 126 || yajamānaḥ kriyāpūrteḥ purāśaucamutpannaṃ cet | gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret || 127 || āśaucamācaret paścāt tadāyogyadinaṃ kramāt | dīkṣitānāṃ vratasthānāṃ yogināṃ ca tathaiva ca || 128 || p. 149) utpannaṃ yadi yatkāle tadvadāśaucamācaret | saṃskārādi karmāṇāṃ svagotraṃ nāsti cet punaḥ || 129 || kārayettu saṃskārādi tatkarmāṇi samācaret | paścādāyogyadinaṃ gavyasnānaṃ prokṣaṇaṃ kṛtvā || 130 || punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ | śāvāśauce samutpanne sūtikaṃ tu yathā bhavet || 131 || śāvena śuddhyate sūtirnasūtiśśavaśodhanaiḥ | sūtikassūtikenaiva śāvaṃ śāvena śudhyati || 132 || alpaṃ pañcadinādhikaṃ daśadinaṃ gaccheddaśāhād gamaḥ | pūrvasyāntyadine yadi dvidivasāt śuddhe prabhāte tryahāt || 133 || p. 150) ayaṃ ardhadinaprabhṛti ekadvitrikrameṇa vardhayet | śūdrāśaucamiti proktaṃ karakolāśaucaṃ śṛṇu || 134 || janmamṛtāśaucaṃ triṃśaddine śuddhyatī vā | svagotre putrajātaścet tadgotrohyaghamācaret || 135 || catustriṃśaddine putrī cet tadā sahajātmanām | aghaṃ ṣaḍdaśarātraṃ syāddvādaśāhe ca pañcamī || 136 || ṣaṣṭhe daśāhaśuddhissyāt sapte navadinaṃ kramāt | anyagotre praviṣṭānāṃ dāyamāśaucameva ca || 137 || yadyasti bharturāśau ca bhāyīñcāsti na saṃśayaḥ | athavānyaprakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ || 138 || p. 151) putroryo dātrimaḥ putrastasyāśaucaṃ vidhīyate | āśaucaṃ jñātibhissārdhaṃ tasya nāsīt krameṇa ca || 139 || pitṛbhyāṃ śaiśave'nyatra dattoyastatra karmakṛt | rūḍhahārī sa eva syāttathāghamadhunocyate || 140 || pūrvagotre na saṃbandhaḥ pitṛbhyāṃ tu vinā kadā | yatkriyāśśiṣyo hyārabhya cācārya paricārakāḥ || 141 || yajamānaḥ kriyāpūrte pūrāśaucamutpannaṃ cet | gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret || 142 || saṃskārādikarmāṇāṃ svagotraṃ nāsti cet punaḥ | kārayet saṃskārādi tatkarmāṇi samācaret || 143 || p. 152) paścādāyogyadinaṃ gavyasnānaṃ prokṣaṇaṃ kṛtvā | punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ || 144 || śāvāśauce samutpanne sūtikaṃ tu yathā bhavet | śāvena śudhyate sūtirnasūtiśśavaśodhanaiḥ || 145 || alpāt pañcadinādhikaṃ daśadinaṃ gaccheddaśāt gamaḥ | pūrvasyāntyadine yadi dvidivasāt śuddhe prabhāte tryahāt || 146 || ayaṃ ardhadinaprabhṛti ekadvitrikrameṇa vardhayet | kārakolāśaucaṃ proktaṃ bhaṭṭāryā śaucaṃ śṛṇu || 147 || janmamṛtāśaucau tu striṃśaddine śuddhyatī vā | svagotre putrajātaścet tadgotrā hyaghamācaret || 148 || p. 153) catustriṃśaddine putrī cettadā sahajātmanām | aghaṃ ṣaḍdaśarātraṃ syāt arho daśāhe ca pañcamī || 149 || ṣaṣṭhadaśāhāt śuddhissyāt sapte navadinaṃ kramāt | anyagotra praviṣṭānāṃ dāyamāśaucameva ca || 150 || yadyasti bharturāśaucaṃ bhāryāścāsti na saṃśayaḥ | athavānya prakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ || 151 || putroryo dātrimaḥ putrastasyāśaucaṃ vidhīyate | āśaucaṃ jñātibhissārdhaṃ tasya nāsīt krameṇa ca || 152 || pitṛbhyāṃ śaiśave'nyatra dattoyastatra karmakṛt | rūḍhahārī sa eva syāt tathāghamadhunocyate || 153 || p. 154) pūrvagotena saṃbandhaḥ pitṛbhyāṃ tu vinā kadā | yatkriyāśśiṣyo hyārabhya cācārya paricārakāḥ || 154 || yajamānaḥ kriyāpūrte purā śaucamutpannaṃ cet | gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret || 155 || āśaucamācaret paścāt tadā yogyadinaṃ kramāt | dīkṣitānāṃ vratasthānāṃ yogināṃ ca tathaiva ca || 156 || utpannaṃ yadi yatkāle tadvadāśaucamācaret | saṃskṛtvā dinakarmāṇāṃ svagotrannāsti cet punaḥ || 157 || kārayettu saṃskārādi tatkarmāṇi samācaret | paścādāyogyadinaṃ gavyasnānaṃ prokṣaṇaṃ kṛtvā || 158 || p. 155) punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayet ca na saṃśayaḥ | śāvāśauce samutpanne sūtikaṃ tu yathā bhavet || 159 || śāvena śuddhyate sūtirna sūtiśśava śodhanaiḥ | sūtikaṃ sūtikenaiva śāvaṃ śāvena śuddhyati || 160 || alpāt pañcadinādhikaṃ daśadinaṃ gacchet daśātgamaḥ | pūrvasyāntyadine yadi dvidivasāt śuddhe prabhāte tryahāt || 161 || ayaṃ ardhadinaprabhṛti ekadvitrikrameṇa vardhayet | bhaṭṭāryāśaucaṃ proktaṃ śālyāśaucaṃ tataśśṛṇu || 162 || janmamṛtāśaucau catustriṃśaddine śuddhyatī vā | svagotre putrajātaścet tadgotrā hyaghamācaret || 163 || p. 156) catustriṃśaddine putrī cet tadā sahajātmanām | aghaṃ ṣaḍdaśarātraṃ syāddvādaśāhe ca pañcamī || 164 || ṣaṣṭhe daśāha śuddhissapte navadinaṃ kramāt | anyagotrapraviṣṭānāṃ dāyamāśaucameva ca || 165 || yadyasti bharturāśaucaṃ bhāryāścāsti na saṃśayaḥ | athavānyaprakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ || 166 || pitro yo dātrimaḥ putrastasyāśaucaṃ vidhīyate | āśaucaṃ jñātibhissārdhastasya nāsīt krameṇa ca || 167 || pitṛbhyāṃ śaiśave'nyatra datto yastatra karmakṛt | rūḍhahārī sa eva syāttathāghamadhunocyate || 168 || p. 157) pūrvagotre na saṃbandhaḥ pitṛbhyāṃ tu vinā kadā | yatkriyāśśiṣyohyārabhya cācāryaparicārakāḥ || 169 || yajamānaḥ kriyāpūrte * * śaucamutpannaṃ cet | gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret || 170 || āśaucamācaret paścāt tadā yogyadinaṃ kramāt | dīkṣitānāṃ vratasthānāṃ yogināṃ ca tathaiva ca || 171 || utpannaṃ yadi yatkāle dvādaśāśaucamācaret | saṃskārādikarmaṇāṃ svagotraṃ nāsti cet punaḥ || 172 || kārayettu saṃskārādi tatkarmāṇi samācaret | paścādāyogyadinaṃ gavyasnānaṃ prokṣaṇaṃ kṛtvā || 173 || p. 158) punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ | śāvāśauce samutpanne sūtikaṃ tu yathā bhavet || 174 || śāve na śuddhyate sūtirnnasūtiśśavaśodhanaiḥ | sūtikaṃ sūtikenaiva śāvaṃ śāvena śudhyati || 175 || alpāt pañcadinādhikaṃ daśadinaṃ gacched daśāhātgamaḥ | pūrvasyāntyadine yadi dvidivasāt śuddhe prabhāte tryahāt || 176 || ayaṃ ardhadinaprabhṛti ekadvitrikrameṇa vardhayet | śālyāśaucamiti proktaṃ śilpāśaucamatha śṛṇu || 177 || janmamṛtāśauce pañcaḥstriṃśaddinena śudhyati vā | svagotre putrajātaścet tadgotrohyaghamācaret || 178 || p. 159) pañcāśad dina putrī cet tadā sahajātmanām | yugasaptadaśāhaṃ syāt trayodaśa daśāheti pañcamī || 179 || ṣaṣṭhe rudradināt śuddhiḥ saptadaśadinaṃ kramāt | anyagotrapraviṣṭānāṃ dāyamāśaucameva ca || 180 || yadyasti bharturāśaucaṃ bhāryāścāsti na saṃśayaḥ | athavānyaprakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ || 181 || pitroryo dātrimaḥ putrastasyāśaucaṃ vidhīyate | āśaucaṃ jñātibhissārdhaṃ tasya nāsīt krameṇa ca || 182 || pitṛbhyāṃ śaiśave'nyatra dattoyastatra karmakṛt | rūḍhahārī sa eva syāt tadāghamadhunocyate || 183 || p. 160) pūrvagotrena saṃbandhaḥ pitṛbhyāṃ tu vinā kadā | yatkriyāśśiṣyo hyārabhya cācāryaparicārakāḥ || 184 || yajamānaḥ kriyāpūrteḥ purāśaucamutpannaṃ cet | gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret || 185 || āśaucamācaret paścāt tadāyogyadinaṃ kramāt | dīkṣitānāṃ vratasthānāṃ yogināṃ ca tathaiva ca || 186 || utpannaṃ yadi yatkāle tadvadāśaucamācaret | saṃskārādikarmāṇāṃ svagotraṃ nāsti cet punaḥ || 187 || kārayettu saṃskārādikarmāṇi samācaret | paścādāyogyadinaṃ gavyasnānaṃ prokṣaṇaṃ kṛtvā || 188 || p. 161) punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ | śāvāśauce samutpanne sūtikaṃ tu yathā bhavet || 189 || śāvena śuddhyate sūtirnnasūtiśśavaśodhanaiḥ | sūtikaṃ sūtikenaiva śāvaṃ śāvena śuddhyati || 190 || alpāt pañcādinādhikaṃ daśadinaṃ gaccheddaśāhātgamaḥ | pūrvasyāntyadine yadi dvidivasāt śuddhe prabhāte tryahāt || 191 || ayaṃ ardhadina prabhṛti ekadvitrikrameṇa vardhayet | śilpyaghamaproktaṃ kulālāśaucaṃ śṛṇu kramāt || 192 || janmamṛtāśaucau pañcastriṃśaddinena śuddhyati vā | svagotre putrajātaścet tadgotrā hyaghamācaret || 193 || p. 162) pañcatriṃśaddine putrī cettadā sahajātmanām | yugasaptadaśāhaṃ syāt trayodaśāhe pañcamī || 194 || ṣaṣṭhe rudradināt śuddhissaptame daśadinaṃ kramāt | anyagotrapraviṣṭānāṃ dāyamāśaucameva ca || 195 || yadyasti bharturāśaucaṃ bhāryāyāśca na saṃśayaḥ | athavānyaprakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ || 196 || pitroryāt dātrimaḥ putraḥ tasyāśaucaṃ vidhīyate | āśaucaṃ jñātibhissārdhaṃ tasya nāsīt krameṇa ca || 197 || pitṛbhyāṃ śaiśave'nyatra datto yastatra karmakṛt | rūḍhahārī sa eva syāt tadāghamadhunocyate || 198 || p. 163) pūrvagotre na saṃbandhaḥ pitṛbhyāṃ tu vinā kadā | yatkriyāśśiṣyo hyārabhya cācāryaparicārakāḥ || 199 || yajamānaḥ kriyāpūrteḥ purāśaucamutpannaṃ cet | gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret || 200 || āśaucamācaret paścāt tadā yogyadinaṃ kramāt | dīkṣitānāṃ vratasthānāṃ yogināṃ ca tathaiva ca || 201 || utpannaṃ yadi yatkāle tadvadāśaucamācaret | saṃskārādikarmāṇāṃ svagotraṃ nāsti cet punaḥ || 202 || kārayettu saṃskārādi tatkarmāṇi samācaret | paścādāyogyadinaṃ gavyasnānaṃ prokṣaṇaṃ kṛtvā || 203 || p. 164) punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ | śāvāśauce samutpanne sūtikaṃ tu yathā bhavet || 204 || śāvena śuddhyate sutirnnasūtiśśavaśodhanaiḥ | sūtikaṃ sūtikenaiva śāvaṃ śāvena śuddhyati || 205 || alpāt pañcadinādhikaṃ daśadinaṃ gaccheddaśāhātgamaḥ | pūrvasyāntyadine yadi dvidivasāt śuddhe prabhāte tryahāt || 206 || ayaṃ ardhadinaprabhṛti ekadvitrikrameṇa vardhayet | kulālāghamiti proktaṃ rājakānvimatha śṛṇu || 207 || janmāśaucaṃ mṛtāśaucaṃ * * * * śuddhyatī vā | svagotre putrajātaścet tadgotrā hyaghamācaret || 208 || p. 165) ṣaṭtriṃśaddine putrī cettadā sahajātmanām | yugamūrti daśāhaṃ syāt catu * * * * * * || 209 || ṣaṣṭhe bhānudināt śuddhissapta rudradinaṃ kramāt | anyagotrapraviṣṭānāṃ dāyamāśaucameva ca || 210 || tadasti bharturāśaucaṃ bhāryāyāśca na saṃśayaḥ | athavānya prakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ || 211 || pitroryo dātrimaḥ putraḥ tasyāśaucaṃ vidhīyate | āśaucaṃ jñātibhissārdhaṃ tasya nāsīt krameṇa ca || 212 || pitṛbhyāṃ śaiśave'nyatra datto yastatra karmakṛt | rutthahārī sa eva syāt tadāghamadhunocyate || 213 || p. 166) pūrvagotre na saṃbandhaḥ pitṛbhyāṃ tu vinā kadā | yatkriyāśiṣyo hyārabhya cācāryaparicārakāḥ || 214 || yajamānaḥ kriyāpūrteḥ purāśaucamutpannaṃ cet | gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret || 215 || āśaucamācaret paścāt tadāyogyadinaṃ kramāt | dīkṣitānāṃ vratasthānāṃ yogināṃ ca tathaiva ca || 216 || utpannaṃ yadi yatkāle tadvadāśaucamācaret | saṃskārādikarmāṇāṃ svagotraṃ nāsti cet punaḥ || 217 || kārayettu saṃskārādi tatkarmāṇi samācaret | paścādāyogyadinaṃ gavyasnānaṃ prokṣaṇaṃ kṛtvā || 218 || p. 167) punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ | śāvāśauce samutpanne sūtikaṃ tu yathā bhavet || 219 || śāvena śuddhyate sūtirna sūtiśśavaśodhanaiḥ | sūtikaṃ sūtikenaiva śāvaṃ śāvena śuddhyati || 220 || alpāt pañcadinādhikaṃ daśadinaṃ gaccheddaśāhātgamaḥ | pūrvasyāntyadine yadi dvidivasāt śuddhe prabhāte tryahāt || 221 || ayaṃ ardhadinaprabhṛti ekadvitrikrameṇa vardhayet | rājakāghamiti proktaṃ sūcikāghamatha śṛṇu || 222 || janmāśaucaṃ mṛtāśaucaṃ ṣaṭtriṃśaddinena śuddhyatī vā | svagotre putrajātaścet tadgotrā hyaghamācaret || 223 || p. 168) ṣaṭtriṃśaddine putrī cettadā sahajātmanām | yugamūrti daśāhaṃ syāt caturdaśāhe pañcamī || 224 || ṣaṣṭhe bhānudināt śuddhissapta rudradinaṃ kramāt | anyagotrapraviṣṭānāṃ dāyamāśaucameva ca || 225 || yadyasti bharturāśaucaṃ bhāryāyāśca na saṃśayaḥ | athavānyaprakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ || 226 || pitroryo dātrimaḥ putraḥ tasyāśaucaṃ vidhīyate | āśaucaṃ jñātibhissārdhaṃ tasya nāsīt krameṇa ca || 227 || pitṛbhyāṃ śaiśave'nyatra datto yastatra karmakṛt | rutthahārī sa eva syāt tadāghamadhunocyate || 228 || p. 169) pūrvagotre na saṃbandhaḥ pitṛbhyāṃ tu vinā kadā | yatkriyāśśiṣyo hyārabhya cācārya paricārakāḥ || 229 || yajamānaḥ kriyāpūrte purāśaucamutpannaṃ cet | gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret || 230 || āśaucamācaret paścāt tadāyogyadinaṃ kramāt | dīkṣitānāṃ vratasthānāṃ yogināṃ ca tathaiva ca || 231 || utpannaṃ yadi yatkāle tadvadāśaucamācaret | saṃskārādikarmāṇāṃ svagotraṃ nāsti cet punaḥ || 232 || kārayettu saṃskārādi tatkarmāṇi samācaret | paścādāyogyadinaṃ gavyasnānaṃ prokṣaṇaṃ kṛtvā || 233 || p. 170) punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ | śāvāśauce samutpanne sūtikaṃ tu yathā bhavet || 234 || śāvena śuddhyate sūtirnnasūtiśśavaśodhanaiḥ | sūtikaṃ sūtikenaiva śāvaṃ śāvena śudhyati || 235 || alpān pañcadinādhikaṃ daśadinaṃ gaccheddaśāhātgamaḥ | pūrvasyāntyadine yadidvidivasāt śuddhe prabhāte tryahāt || 236 || ayaṃ ardhadinaprabhṛti ekadvitrikrameṇa vardhayet | sūcikāghamidaṃ proktaṃ tailavikrayāśaucaṃ śṛṇu || 237 || janmāśaucaṃ mṛtāśaucaṃ ṣaṭtriṃśaddinena śuddhyatī vā | svagotre putrajātaścet tadgotrā hyaghamācaret || 238 || p. 171) ṣaṭtriṃśaddine pūtrīcet tadā sahajātmanām | yugamūrtidaśāhaṃ syāt caturdaśāhe ca pañcamī || 239 || ṣaṣṭhe bhānudināt śuddhissapta rudradinaṃ kramāt | anyagotra praviṣṭānāṃ dāyamāśaucameva ca || 240 || yadyasti bharturāśaucaṃ bhāryāyāśca na saṃśayaḥ | athavānyaprakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ || 241 || pitroryo dātrimaḥ putrastasyāśaucaṃ vidhīyate | āśaucaṃ jñātibhissārdhaṃ tasya nāsīt krameṇa ca || 242 || pitrabhyāṃ śaiśave'nyatra datto yastatra karmakṛt | rutthahārī sa eva syāt tathāghamadhunocyate || 243 || p. 172) pūrvagotre na saṃbandhaḥ pitṛbhyāṃ tu vinā kadā | yatkriyāśśiṣyo hyārabhya cācārya paricārakāḥ || 244 || yajamānaḥ kriyāpūrteḥ purāśaucamutpannaṃ cet | gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret || 245 || āśaucamācaret paścāt tadā yogyadinaṃ kramāt | dīkṣitānāṃ vratasthānāṃ yogināṃ ca tathaiva ca || 246 || utpannaṃ yadi yatkāle tadvadāśaucamācaret | saṃskārādikarmāṇāṃ svagotraṃ nāsti cet punaḥ || 247 || kāryayettu saṃskārādi tatkarmāṇi samācaret | paścādāyogyadinaṃ gavyasnānaṃ prokṣaṇaṃ kṛtvā || 248 || p. 173) punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ | śāvāśauce samutpanne sūtikaṃ tu yathā bhavet || 249 || śāvena śuddhyate sūtirnnasūtiśśavaśodhanaiḥ | sūtikaṃ sūtikenaiva śāvaṃ śāvena śudhyati || 250 || alpāt pañcadinādhikaṃ daśadinaṃ gaccheddaśāhātgamaḥ | pūrvasyāntyadine yadi dvidivasāt śuddhe prabhāte tryahāt || 251 || ayaṃ ardhadina prabhṛti ekadvitrikrameṇa vardhayet | tailavikrayā śaucaṃ proktaṃ tāmbūlavikrayāśaucaṃ proktaṃ || 252 || * * * * * tāmbūla vikrayāghamatha śṛṇu | janmāśaucaṃ mṛtāśaucaṃ ṣaṭtriṃśat dinena śudhyatīva || 253 || svagotre putra jātaścet tadgotrāhyaghamācaret || 254 || p. 174) ṣaṭtriṃśaddine putrī cettadā sahajātmanām | yugamūrtī daśāhaṃ syāt caturdaśāhe pañcamī || 255 || ṣaṣṭhe bhānudināt śuddhissapte rudradinaṃ kramāt | anyagotrapraviṣṭānāṃ dāyamāśaucameva ca || 256 || yadyasti bharturāśaucaṃ bhāryāyāśca na saṃśayaḥ | athavānyaprakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ || 257 || pitroryo dātrimaḥ putraḥ tasyāśaucaṃ vidhīyate | āśaucaṃ jñātibhissārdhaṃ tasya nāsīt krameṇa ca || 258 || pitṛbhyāṃ śaiśave'nyatra dattoyastatra karmakṛt | rutthahārī sa eva syāt tathāghamadhunocyate || 259 || p. 175) pūrvagotre na saṃbandhaḥ pitṛbhyāṃ tu vinā kadā | yatkriyāśśiṣyo hyārabhya cācāryaparicārakāḥ || 260 || yajamānaḥ kriyāpūrteḥ purā śaucamutpannaṃ cet | gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarmasamācaret || 261 || āśaucamācaret paścāt tadā yogyadinaṃ kramāt | dīkṣitānāṃ vrasthānāṃ yogināṃ ca tathaiva ca || 262 || utpannaṃ yadi yatkāle tadvadāśaucamācaret | saṃskārādi karmāṇāṃ svagotraṃ nāsti cetpunaḥ || 263 || kārayettu saṃskārādi tatkarmāṇi samācaret | paścādāyogyadinaṃ gavyasnānaṃ prokṣaṇaṃ kṛtvā || 264 || p. 176) punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ | śāvāśauce samutpanne sūtikaṃ tu yathā bhavet || 265 || śāvena śudhyate sūtirna sūtiśśavaśodhanaiḥ | sūtikaṃ sūtikenaiva śāvaṃ śāvena śudhyati || 266 || alpāt pañcadinādhikaṃ daśadinaṃ gacchet daśāhātgamaḥ | pūrvasyāntyadine yadi dvidivasāt śuddhe prabhāte tryahāt || 267 || ayaṃ ardhadinaprabhṛti ekadvitrikrameṇa vardhayet | tāmbūlaṃ vikriyā proktaṃ gopālāghamatha śṛṇu || 268 || janmāśaucaṃ mṛtāśaucaṃ ekamāsena śudhyati | svagotre putrajātaścet tat gotrāhyaghamāset || 269 || p. 177) ekamāsena putrī cet tadeva sahajātmanām | sa pañcadaśāhaṃ syādekādaśāhe pañcamī || 270 || ṣaṣṭhe navāhāt śuddhissapte vasudinaṃ kramāt | anyagotrapraviṣṭānāṃ dāyamāśaucameva ca || 271 || yadyasti bharturāśaucaṃ bhāryāyāśca na saṃśayaḥ | athavānyaprakāreṇa pravakṣyāmi samāsataḥ || 272 || pitroryo dātrimaḥ putraḥ tasyāśaucaṃ vidhīyate | āśaucaṃ jñātibhissārdhaṃ tasya nāsīt krameṇa tu || 273 || pitṛbhyāṃ śaiśave'nyatra dattoyastatra karmakṛt | rutthahārī sa eva syāt tathāghamadhunocyate || 274 || pūrvagotre na saṃbandhaḥ pitṛbhyāṃ tu vinā kadā | yatkriyāśśiṣyo hyārabhya cācāryaparicārakāḥ || 275 || yajamānaḥ kriyāpūrteḥ purāśaucamutpannaṃ cet | gavyasnānaṃ tataḥ kṛtvā śeṣakarma samācaret || 276 || āśaucamācaret paścāt tadā yogyadinaṃ kramāt | dīkṣitānāṃ vratasthānāṃ yogināṃ ca tathaiva ca || 277 || utpannaṃ yadi yatkāle tadvadāśaucamācaret | saṃskārādikarmāṇāṃ svagotrannāsti cet punaḥ || 278 || kārayettu saṃskārādi tatkarmāṇi samācaret | paścādāyogyadinaṃ gavyasnānaṃ prokṣaṇaṃ kṛtvā || 279 || p. 179) punaḥ karmāṇi sarvāṇi kārayecca na saṃśayaḥ | śāvāśauce samutpanne sūtikaṃ tu yathā bhavet || 280 || śāvena śudhyate sūtirna sūtiśśavaśodhanaiḥ | sūtikaṃ sūtikenaiva śāvaṃ śāvena śudhyati || 281 || alpāt pañcadinādhikaṃ daśadinaṃ gacchet daśāhāt gamaḥ | pūrvasyāntyadine yadi dvidivasāt śuddhe prabhāte tryahāt || 282 || ayaṃ ardhadinaprabhṛti ekadvitrikrameṇa vardhayet | gopālāghamiti proktaṃ viśeṣāghamatha śṛṇu || 283 || utsavādīni tīrthāntaṃ sūtakapretakanna hi | dīkṣitasyaikaputrasya mātāpitro mṛte sati || 284 || p. 180) saṃskuryāt yāgaśālāyāṃ yāgaśeṣaṃ samācaret | tatputrasya viśeṣo'sti sadya snānena śudhyati || 285 || dīkṣitānāṃ vratasthānāṃ yatīnāṃ brahmacāriṇām | janmāśaucaṃ mṛtāśaucaṃ na kadācana vidyate || 286 || vikāravayodhikyaṃ vā brahmacaryaṃ na yogyakam | etat śāstraṃ parityajya cānyaśāstraṃ na cintayet || 287 || yat kriyāścaiva ārabhya kriyāpūrteraghodbhavaḥ | ācāryāścet purā teṣāṃ nirdoṣamiti kathyate || 288 || yatkriyāścaiva ārabhya kriyāpūrteraghodbhavaḥ | mūrtayaścet purā teṣāṃ nirdoṣamiti kathyate || 289 || p. 181) kartāraścet purā teṣāṃ nirdoṣamiti kathyate | yatkriyāścaiva ārabhya kriyāpūrteraghodbhavaḥ || 290 || karmāṇi ścet purā teṣāṃ nirdoṣamiti kathyate | yatkriyāścaiva ārabhya kriyāpūrteraghodbhavaḥ || 291 || viśeṣāghamiti proktaṃ prāyaścitta vidhiḥ śṛṇu | ārambhasya kriyākāle doṣamutpanna kārayet || 292 || kriyāpūrṇaṃ tu doṣāya jihvākākabaliṃ kṣipet | gavyena devakarmāṇi kurvantyatita eva tu || 293 || snapanaṃ śāntihomaṃ ca kārayeddeśikottamaḥ | śuddhānnaṃ dāpayet paścāt śuddhānnaṃ ca samanvitam || 294 || p. 182) śaṅkhadhvani samāyuktaṃ vādyaghoṣasamākulam | ta eva tu sa mohena yuddhameve śayaṃ tyadi || 295 || snapanaṃ mūrtihomaṃ ca kārayeddeśikottamaḥ | śuddhānnaṃ dāpayet paścāt paścāt śuddhasamanvitam || 296 || śaṅkhadhvanisamāyuktaṃ vādyaghoṣasamākulam | pīṭhavṛttaṃ prabhṛtyeva garbhagehāntameva ca || 297 || yatpare sparśane caiva viśeṣakarmodāhṛtaḥ | aśmodvāsanadūrve vā veśayatyādi eva te || 298 || uktasthāneṣu snapanaṃ beraspṛṣṭau ca kārayet | śuddhānnaṃ dāpayet paścāt śuddhānnaṃ ca samanvitam || 299 || p. 183) śaṅkhadhvanisamāyuktaṃ vādyaghoṣasamākulam | āśaucadravyasaṃbandhaṃ kārayedyadi mantravit || 300 || tatastu devapūjānāṃ snapanaṃ śāntihomakam | śuddhānnaṃ dāpayet paścāt śuddhānnaṃ ca samanvitam || 301 || śaṅkhadhvani samāyuktaṃ vādyaghoṣasamākulam | āśaucavidhirākhyātā sarvaśāstreṣu bhāṣitam || 302 || iti candrajñāne āśaucavidhiḥ viṃśatiḥ paṭalaḥ || p. 184) śriḥ (mahotsavapaṭalaḥ) mahotsavavidhiṃ vakṣye śṛṇuṣvaikāgramānasaḥ | sarvarāṣṭra vivṛddhyarthaṃ sadā vijayavardhanam || 1 || sarvarogavināśārthaṃ sarvamatapriyāvaham | dhvajāṅkurārpaṇaṃ pūrvaṃ dvitīyaṃ cotsavāṅkuram || 2 || tīrthāṅkuraṃ tṛtīyaṃ ca trividhaṃ cotsavāntakam | prathamaṃ vṛṣayāgaṃ tu dvitīyaṃ devatāsanam || 3 || tṛtīyaṃ bherighoṣaṃ syād balidānaṃ caturthakam | rohaṇaṃ pañcamaṃ kṛtvā ṣaṣṭhaṃ tu yāgaśālakam || 4 || saptamaṃ kautukaṃ kuryāt aṣṭamaṃ homakarmaṇi | navame cotsavaṃ kuryāddaśamaṃ pariveṣṭakam || 5 || p. 185) gaṇapateḥ snānamevoktaṃ kautukālaṃ kṛtaṃ bhavet | grāmapradakṣiṇaṃ kṛtvā apūpaṃ kadalīphalam || 6 || ekādaśaṃ rathārohaṃ dvādaśe avarohaṇam | trayodaśamamṛ * * cūrṇotsavaṃ caturdaśam || 7 || tīrthārambhe tadante ca caṇḍayāgaṃ tu ṣoḍaśa | dhvajāvarohaṇaṃ paścāt śuddhasnānamataḥ param || 8 || gaurīyāgaṃ tadante tu bhaktotsavamanantaram | viṃśadbhedamiti khyātaṃ jñātvā karma samācaret || 9 || utsavaṃ trividhaṃ jñeyaṃ puṣkalaṃ vijayaṃ bhavet | paitraṃ tu dvādaśāhaṃ tu daśamaṃ śaivameva ca || 10 || * * * saukhyamevaṃ tu utsavaṃ trividhaṃ bhavet | p. 186) dhvajārohaṇapūrve tu aṅkuraṃ bheripūrvakam || 11 || aṅkurārpaṇapūrve tu taddine dhvajamārabhet | triguṇe dviguṇe kāle kārayeddeśikottamaḥ || 12 || utsavaṃ ca pratiṣṭhāyāṃ pradoṣadinamārabhet | pūrvāhne ravimadhye tu sāyāhne rohaṇaṃ bhavet || 13 || taddine tu muhūrtaṃ vā evaṃ vāpecca buddhimān | pūrvāhne brahmavargasya madhyāhne * * * * nam || 14 || sāyāhne sarvarakṣārthaṃ sadā vijayavardhanam | dhvajotthānādi tīrthāntaṃ sākalyaṃ ceti kathyate || 15 || vṛṣadhvajaṃ vinā bhaumaṃ śeṣaṃ pūrvadeva tu | p. 187) vāpanāntaṃ samākhyātaṃ śāntaṃ tattadyadṛcchayā || 16 || bhaktyā kecit kāle śivātsavam * * * * * * | śāntamevaṃ samākhyātaṃ maṅgalaṃ tu tathocyate || 17 || pūrvāhne vā parāhne vā kevalaṃ cotsavaṃ kṛtam | etaṃ maṅgalamityuktaṃ tri * * * * * * * || 18 || sauraṃ ca sāvanaṃ caiva candranakṣatrameva ca | etaccaturvidhe māse kārayedutsavaṃ tadā || 19 || sauraṃ sāvanatīrthāntaṃ sālokyādiphalaṃ bhavet | candranakṣatratīrthāntaṃ sarvasaṃpatsukhāvaham || 20 || bhāskarasya gatiryāvat saurarāśau tameva ca | p. 188) sthaṇḍilasya dadeddevaṃ hastenaiva trayastathā || 21 || paścāt pratisaraṃ baddhvā tryaṃbakenaiva mantrataḥ | devānāṃ dakṣiṇe haste bandhanaṃ pratisarasya vai || 22 || bṛhatsāmeti mantreṇa devyāḥ pratisaraṃ tathā | mantravāsasya mantreṇa mantravāsaṃ dadedbudhaḥ || 23 || āyuṣmān pañcabhirmantrairghoṣayed brahmasaṃghakaiḥ | akṣatāṃśca dadeddeve dhūpaṃ dīpaṃ ca dāpayet || 24 || mudgānnaṃ taḍḍukaṃ caiva apūpāneka bhakṣaṇaiḥ | sarvopadaṃśasaṃyuktaṃ ājyaṃ dugdhena saṃyutam || 25 || madhuvātā ṛto yeti havirnivedayet tadā | p. 189) paścāt visṛjya nirmālyaṃ * * * * * * * * t || 26 || paścāt tāmbūlakaṃ dattvā darpaṇaṃ darśayet tataḥ | chatraṃ ca cāmaraṃ caiva dāpayettu vicakṣaṇaḥ || 27 || brāhmaṇān darśayeccaiva brahmajajñānamantrataḥ | gaurdhena bhavyā mantreṇa saṃvatsāṅgaṃ pradarśayet || 28 || nandīśaṃ pratisaraṃ baddhyā mahāvādyaṃ pratāḍayet | āhūya vādyakān sarvān mahānāḍyāṃ ca darśayet || 29 || * * * * * * * * gītaṃ vādyaṃ ca ghoṣayet | gītaṃ caiva samāyuktaṃ pūto tyena sanartakaiḥ || 30 || śibikāṃ ropayeddhīpān sarvālaṅkārasaṃyutam | p. 190) harmya pradakṣiṇaṃ kṛtvā āsthānamaṇṭapaṃ viśet || 31 || nṛttageyādi saṃyuktaṃ rātrau jāgarameva ca | prabhāte vimale snānamācāryaśca samācaret || 32 || soṣṇīṣaṃ cottarīyaṃ ca sarvagandhānulepanam | sarvābharaṇa saṃbhūṣya sarvamālyaipi bhūṣayet || 33 || naṭeśvaraṃ vastreṇācchādya sarvālaṃkārasaṃyutam | sthaṇḍiladvitayaṃ kṛtvā pratimāṃ caikato nyaset || 34 || āgaro kṛṣṇasatgandhaiḥ dvitīye saṃsthilopari | tasmin gandhaṃ tridhā bhajya pūṇyāhaṃ vācayettataḥ || 35 || gandhaśuddhyarthakaṃreṇa devaṃ vrata samācaret | p. 191) homayettu viśeṣeṇa agnikāryaṃ subuddhimān || 36 || gandhaśudhyarthakāreṇa gandhadvāreti mantrataḥ | aṣṭottaraśataṃ hutvā ājyena samidhānnakaiḥ || 37 || vratasya sadṛśaṃ caiva vanaparaiḥ mūlamantrakaiḥ | ājyena caruṇā caiva tilamudgayavaistathā || 38 || lājena juhuyāddhīmān pratyekaṃ tu śatāhutiḥ | homaṃ kṛtvā viśeṣeṇa deśikaścaiva buddhimān || 39 || homavyāpinamevoktvā gāmadattvā vakurvatān | * * * * * * * * gandhaṃ caivādhikaṃ bhavet || 40 || māsanakṣatramevoktaṃ jātvaivaṃ hyevameva ca | p. 192) pratisaṃvatsaraṃ māsaṃ tithiṃ niścitya ṛkṣayuk || 41 || ārambhamutsave hīne yatheṣṭaṃ māsi vā nayet | uttamaṃ madhyamaṃ caiva kanyasaṃ trividhaṃ bhavet || 42 || * * * * rthanakṣatra vyaktā sotya pratikriyā | yāgārambhasya pūrve tu vyatyāso jñātaye sati || 43 || * * * * * * * * * * * * * * * * | * * * * * * * ścā tadbhāvāropayet punaḥ || 44 || prāyaścittaṃ tu kartavyaṃ śāntihomaṃ samācaret | ārdrāntaṃ vaiṣṇavāntaṃ vā rohiṇyanmamathāpi vā || 45 || sarvamāseṣu kartavyaṃ kiṃ kartavyamiti smṛtau | p. 193) ekamāse vidhānena kā * * * * * * * || 146 || * * * * * * * * * * * * * * * * | * * * * * * * * * * * tīrthamācaret || 47 || śivotsavārambhakāle tu naiṣṭamanyotsavaṃ tataḥ | anyadevotsave kāle mahādevotsavaṃ kṛtam || 48 || purārabdhānya devānāmutsavaṃ na ca doṣabhāk | tasmāt śivotsavānmadhye tvārabdhassarvadoṣabhāk || 49 || śivayāgaṃ ca yo'nyaṃ ca ekakāle kṛtaṃ yadi | viphalaṃ tadavāpnoti caikasmin na ca vastuni || 50 || dhvajādhvajaṃ na kartavyaṃ kartavyaṃ vṛṣabhadhvajam | p. 194) devānāmapi kalyāṇe nṛkalyāṇaṃ na kārayet || 51 || kārayedyadi śokaṃ tu vyādhiśokamavāpnuyāt | grāme vā nagare vāpi pattane rājadhānike || 52 || sarvadevotsavaṃ kuryād doṣamatra na vidyate | trividhaṃ utsavārambhaṃ kārayettu vicakṣaṇaḥ || 53 || saptaviṃśatinakṣatre dhvajārohaṇamārabhet | aṣṭāviṃśaddinānāṃ tu bherītāḍana pūrvavat || 54 || aṅkurārpaṇapūrve tu sadyo'dhivāsanaṃ śṛnu | dhvajārohaṇapūrve tu paścāt bherīṃ tu tāḍayet || 55 || bherīghoṣaṇapūrve tu paścādārohaṇaṃ bhavet | p. 195) aṅkurārpaṇa pūrvaṃ syāt paścāt bherīṃ tu tāḍayet || 56 || etaddinaṃ samāsena evaṃ vai prathame'hani | sadyo'dhivāsanaṃ kuryāt taddinaṃ sarvameva ca || 57 || dhvajapaṭalakṣaṇaṃ kuryāt dvādaśaṃ hastameva ca | daśahastaṃ samāyuktaṃ saptahastamathāpi vā || 58 || ṣaṭtālaṃ pañcatālaṃ vā catustālamathāpi vā | tripucchaṃ śikharaṃ jñeyaṃ pucchadvayasamāyutam || 59 || tatpadaṃ pañcadhā bhajya madhyamaṃ vṛṣapālike | śvetapadmāsanaṃ yuktaṃ sthitaṃ vā śayanaṃ tu vā || 60 || śvetavarṇaṃ ca dhūmraṃ ca raktavarṇamathāpi vā | p. 196) kṛṣṇavarṇaṃ likhitvā cet nṛparāṣṭraṃ vinaśyati || 61 || vṛṣabhaṃ śvetavarṇena rājarāṣṭraṃ vivardhayet | sarvaśāntikaraṃ puṇyaṃ sarvalokasukhāvaham || 62 || śvetavarṇaṃ tu rūpāṇāṃ śrīgau cāraktabāhukau | karṇau tu pītavarṇaṃ syāt pucchaṃ tadvarṇamālikhet || 63 || kṛṣṇaṃ śvetaṃ tathā nīlaṃ nayanaṃ lekhyameva ca | pādāgrān raktavarṇena nīlavarṇaṃ prasārayet || 64 || pārśve tu dīpamevoktaṃ śūlavat kārayed budhaḥ | chatraṃ ca cāmare caiva svastikaṃ cordhvameva ca || 65 || dhūpaṃ ghaṇṭā iti proktaṃ dīpaṃ cāpi likhettataḥ | p. 197) aṅkuraṃ pūrṇakumbhaṃ ca puṣpavat kārayedbudhaḥ || 66 || sarvālaṃkāra saṃyuktaṃ śivajñānasya kāraṇam | hetnānayana mokṣaṃ ca dvitiyaṃ vṛṣayāgakam || 67 || devāgre sthaṇḍilaṃ kuryād aṣṭadroṇaiśca śālibhiḥ | padmamaṣṭadalaṃ likhya tanmadhye karṇikāṃ kuru || 68 || madhyame * * * * * * * * * * * * * * | * * * * * * * * paritoṣṭau ghaṭā nyaset || 69 || madhyame vṛṣabhaṃ sthāpya lokapālān ghaṭeṣu ca | tattatsvānāma mantreṇa lokapālan samarcayet || 70 || vṛṣa bījena gandhādyairacayeccaiva buddhimān | p. 198) samidājyacaruṇāṃ ca homayet dravyameva ca || 71 || jayādirabhayā dhānaṃ ca rāṣṭrabhṛcca hunet kramāt | pūrṇāhutiṃ ca śirasā kumbhaṃ saṃsthāpyameva ca || 72 || evaṃ mantraṃ sa * * * * * * * * * * * | * * * * * * * * * sadvṛṣabhade'pi ca || 73 || trimūrtiśca * * * * * * * * * * * * | dhūpaṃ dīpaṃ tu tatkāle naivedyaṃ tu nivedayet || 74 || vṛṣayāgaṃ samākhyātaṃ astrayāgaṃ tataḥ kramāt | dvitīya mā * pūjya tṛtīyamāvāhanaṃ bhavet || 75 || puṇyāhaṃ vācayet tatra kautukaṃ śūlamadhyame | p. 199) trimūrtiṃ ca tripatrāṇāṃ patramūle triśaktikā || 76 || pālikā guhameva * * * kaṃ tatra meva ca | caṇḍeśaṃ kṣetrapālaṃ ca bhāskaraṃ tu tathaiva ca || 77 || mahāśāstā mahākālī mahāmodī tathaiva ca | mātarassapta tāścaiva vighneśaṃ vīrabhadrakau || 78 || vidyeśvarāṇāṃ pādau tu daṇḍamūle tu pṛthvīkām | śūlavat kārayeddhimān sarvadevapriyārthakam || 79 || gandhaṃ puṣpaṃ ca dhūpaṃ ca dīpamarghyaṃ ca pādyakam | tṛtīyaṃ pūjya vidhivat caturthaṃ bheritāḍanam || 80 || saptatālaṃ tu paṭahaṃ pañcatālaṃ tu bherikā | p. 200) catustālamadhyamaṃ proktaṃ tritālamadhamaṃ bhavet || 81 || samadaṃ carṇakaṃ caiva devadārukameva ca | uśilānte taru grāhya bherikālakṣaṇaṃ bhavet || 82 || dakṣiṇe rudramabhyarcya vāme viṣṇuṃ samarcayet | madhye prajāpatiṃ tasya prahāre skandameva ca || 83 || vāsukīmapi sūtre ca valaye hyapi candramāḥ | jayakhaṇḍīṃ tu daivatya karmaṇāścāpi rudrakaḥ || 84 || vaśyaṃ tamburudaivatyaṃ vīṇāyāṃ caiva nāradam | śaṅkhaṃ candrāsidaivatyaṃ timile dityadevatā || 85 || sarvavādyādidaivatyaṃ ācāryaḥ puṣpameva ca | p. 201) āhūya vādyakaṃ caiva susnātāśśuddhavastradhṛt || 86 || dīkṣitā śuddhaparā śivā anyajātīṃ tu varjayet | rogiṇaṃ aṅgahīnaṃ ca śaktihīnaṃ ca varjayet || 87 || sarvalakṣaṇasaṃpanno sarvasaṃpatkarāya ca | dhūpaṃ dīpaṃ hṛdā dattvā kautukaṃ bandhayet kramāt || 88 || yajñopavītamevaṃ tu uttarīyaṃ ca vastrakam | vādyakān sarvamevaṃ tu arcayet bherimeva ca || 89 || saptatālavidhi proktaṃ ācāryaśśiṣya eva ca | bherighoṣa samāyuktaṃ sandhidevān samarcayet || 90 || triśūlaṃ cānnaliṅgaṃ ca vādyakāle samarcayet | p. 202) brahmajajñānamevaṃ tu pūrvaṃ ghoreṇa tāḍayet || 91 || idaṃ viṣṇviti mantreṇa dvitīyaṃ tāḍayed budhaḥ | triyambakena mantreṇa tṛtīyapraharameva ca || 92 || vādyako puṣpahastaśca namastutvā ca bherikām | saptatālavidhiḥ proktaṃ ācāryaśśiṣya eva ca || 93 || bherīghoṣasamāyuktaṃ sandhidevān samarcayet | triśūlaṃ cānnaliṅgaṃ ca balipātraṃ tathaiva ca || 94 || vṛṣabhadhvajasaṃyuktaṃ candraśekharameva ca | grāmapradakṣiṇaṃ kṛtvā sandhidevān samarcayet || 95 || vṛṣabhaṃ pūjayettatra dhvajadaṇḍaṃ vidhīyate | p. 203) campakaṃ candanaṃ caiva kramuko veṇudaṇḍakam || 96 || bilvaṃ ca devadāruṃ ca akanaṃ khadiraṃ tathā | vakrabhinnaṃ ca suṣiraṃ kṛmikoṭara varjayet || 97 || dhvajadaṇḍa vimānena utsedhaṃ tu vidhīyate | vakṣasthalasamāyuktaṃ gulāntaṃ sthūpyantameva vā || 98 || tritālasya samaṃ vāpi gopurasya samaṃ tu vā | ekatālasamaṃ vāpi sthūpyantaṃ vā viśeṣataḥ || 99 || pūrvaṃ vimānahīnaṃ ca śivotsava nivartayet | jīrṇoddhārakṛtiṃ kṛtvā śivayāgaṃ samācaret || 100 || * * * * * * * * * * * * * meva ca | p. 204) ekaviṃśatsamāyuktaṃ daṇḍotsedhaṃ vidhīyate || 101 || daṇḍotsedhavimānaṃ hi dhvajasthānaṃ vidhīyate | gopure pīṭhamadhyasthaṃ pīṭhāgre vā vṛṣāgrage || 102 || mahāmayyādimadhye vā dhvajasthānaṃ vidhīyate | hastadvayaṃ tathāyāmaṃ khānayet pṛthivīṃ tataḥ || 103 || sthaṇḍilaṃ śālibhiḥ kuryāt hemakūrcaṃ ca vinyaset | ṣaṭtālaṃ pañcatālaṃ vā navatālaṃ tathottamam || 104 || upadaṇḍaṃ samāsena dhvajayaṣṭyantu dairghyakam | trividhaṃ tatsamaṃ kṛtvā rūpaṃ tat cāduvākṛti || 105 || suṣiradvayānvitaṃ caiva ardhaṃ suṣirameva vā | p. 205) sandhitrayaṃ tu daṇḍāgre tripradeśasamaṃ taram || 106 || aṣṭāṅguliparīṇāhaṃ rajjuvat kārayed budhaḥ | valayaṃ rajjuvalayaṃ dviguṇaṃ mūlamāśṛtam || 107 || darbhamālāṃ samaviṣṭya vedikālakṣaṇaṃ śṛṇu | hastadvayaṃ tu vistāraṃ utsedhaṃ hastamānatam || 108 || trimekhalāsamāyuktaṃ ekaikaṃ parvatāṅgulam | madhyame karṇikāṃ kuryāt kalpayet kalpavit sudhīḥ || 109 || ekamekhalayuktaṃ vā karṇikāmadhyame nyaset | upavedisamaṃ raktaṃ triyaṅgulaṃ ca tatsamam || 110 || gomayālepanaṃ kṛtvā śilpimudvāsayettataḥ | p. 206) pañcagavyena śuddhena jalasaṃprokṣaṇaṃ kuru || 111 || daṇḍamūle brahmatattvaṃ madhyame viṣṇutattvakam | agre tu rudratattvaṃ syāt śivatattvaṃ paṭe ca tu || 112 || daṇḍe tu savyadevānāṃ ityevaṃ kalpayet sudhīḥ | pūrve tu kumbhasaṃsthāpya daṇḍamūle'bhiṣecayet || 113 || vṛṣagāyatrimantreṇa lokapālān svamantrakaiḥ | diktālapādayeccaiva nṛttaṃ gītaṃ ca vādyakaiḥ || 114 || dhūpadīpaṃ tadā dattvā naivedyāntaṃ nivedayet | madgānnaṃ laḍḍukaṃ sarvaṃ kadalīphalameva ca || 115 || kapitthaṃ phalamātreṇa piṇḍaṃ taddaśameva ca | p. 207) sumaṅgalyāvṛtaṃ cettu putravat kārayettataḥ || 116 || amaṅgalyakanyakānāṃ tu kartavyaṃ na kadācana | sarvaghoṣasamāyuktaṃ ṣaḍvidhaṃ pūjayet tataḥ || 117 || saptamāṃ yāgaśālāṃ tu yāgaśālāṃ vidhīyate | ṣoḍaśastambhamevaṃ tu dvātriṃśasstambhameva vā || 118 || catustambhasamāyuktaṃ maṇṭapaṃ kārayet tataḥ | madhyame vedi saṃsthāpya kuṇḍān saṃkalpayet sudhīḥ || 119 || navagnimuttamaḥ proktaṃ pañcāgniṃ madhyame bhavet | ekānniradhamāṃ vidyāt kalpayettu vicakṣaṇaḥ || 120 || gomayālepanaṃ kṛtvā paryagnikaraṇaṃ kuru | p. 208) darbhamāliṃ tu saṃveṣṭya vitānopari śobhitam || 121 || yugatoraṇasaṃyuktaṃ caturdikṣu prakalpayet | aṣṭamaṅgalamevaṃ tu vedivāhye tu pūjayet || 122 || śaṅkhaṃ ca dīpamevaṃ ca svastikaṃ cāmarau tathā | vṛṣabhaṃ pūrṇakumbhaṃ ca darpaṇaṃ lakṣmīṃ tathā || 123 || daśāyudhadharādeva kumbhabāhye tu pūjayet | madhyame śivakumbhaṃ tu vardhanīṃ tu tadottare || 129 || abhito'ṣṭau ghaṭaṃ pūjya lokapālān samarcayet | caturdvārasamopetaṃ dvārakumbhaṃ tu pūjayet || 130 || aiśānye kumbhasaṃsthāpya aṣṭavidyeśvarāvṛtān | p. 209) yadvārābhimukhaṃ liṅgaṃ taddvāraṃ kumbhapūjayet || 126 || pūrvavat sthāna saṃkalpya dvārādīn pūjayettataḥ | nivṛttiśca pratiṣṭhā ca vidyā śāntistathaiva ca || 127 || nivṛttiḥ pūrvataḥ pūjya pratiṣṭhāṃ dakṣiṇe tathā | vidyāṃ vai paścime pūjya uttare śāntimeva ca || 128 || dvāratoraṇa saṃpūjya caturvedāṃstu pūjayet | vedikāṃ vedimūrtiṃ tu copavedī samudrikā || 129 || āyudhaṃ sarvadaivatyaṃ maṅgale nyaṣṭasundarī | yāgeśaṃ pūjayettatra umāskandeśvaraṃ yajet || 130 || maṇṭapāgre susaṃsthitvā kautukaṃ bandhayettataḥ | p. 210) svarṇasūtraṃ viśeṣeṇa atha kārpāsameva ca || 131 || navavastreṇa saṃyuktaṃ bhasmakūrcaṃ tu vinyaset | paricārahastasaṃyuktaṃ prākāre tu pradakṣiṇam || 132 || devasaṃnidhisaṃprāpte puṇyāhaṃ vācayettataḥ | triyambakaṃ sumantreṇa rakṣāsūtraprabandhanam || 133 || dhūpadīpasamāyuktaṃ homakarma samācaret | brāhmaṇān bhojayettatra bhaktānāṃ bhojayettataḥ || 134 || naivedyaṃ dāpayettatra tāmbūlaṃ tu suyojayet | bherītāḍanamārabhya grāme tu balisaṃgrahe || 135 || grāmapradakṣiṇaṃ kṛtvā umāskandeśvaro bhavet | p. 211) dīpayantraṃ tadante tu ḍolāyantraṃ tadantake || 136 || vājiyantraṃ tataḥ paścāt garbhayantraṃ nṛvāhanam | nānādīpasamāyuktaṃ nānābhaktajanairyutam || 137 || nānādhvaja samāyuktaṃ nānāchatrasamāyutam | śaṅkhakāhalasaṃyuktaṃ bherīghoṣasamāyutam || 138 || gaccheyurlikhitvā tu yantradantimanantaram | yantrāśvā yantravādyaṃ ca yantranṛttamanantare || 139 || nadīśamuttare vā pūro vāpi prakalpayet | bhaktāścāpi tadanteṣu brāhmaṇānāmanantare || 140 || nṛpāṇāṃ tvapare bhāge nṛṇā jñānāmanantare | p. 212) rudrāṇāmapare gatvā pāṣaṇḍīnāmantare || 141 || samadhīnā mahāsenā balidravyāpanaṃ kṣipet | candanaṃ cākṣataṃ puṣpaṃ dhūpadīpaṃ tathaiva ca || 142 || pādyamācamanaṃ cārghyaṃ pātre pātre nidhāya ca | dinaṃ prati balidravyaṃ balipātre vinikṣipet || 143 || laḍḍukaṃ caiva mudgānnaṃ gulasaktuṃ tilaṃ tathā | prathame'hani dātavyaṃ da * * * * * ntrataḥ || 144 || lokapālān svanāmena baliṃ nityaṃ dadet kramāt | niśāpūrṇaṃ ca padme ca pāyasaṃ tilasaṃyutam || 145 || dvitīyadivase caiva brahmamantramanusmaran | 213) priyā ghṛtānnapiṣṭaṃ ca kā * * * lameva ca || 146 || tṛtīye'hani dātavyaṃ bhūtamantramanusmaran | niśipūrṇaṃ nālikeraghṛtānnaṃ saralaṃ tathā || 147 || caturthe divase caiva gāndharvaṃ ca manusmaran | priyaṅgughṛtamiśraṃ ca * * * * * * * * || 148 || p. 214) * * * * * * * * nāṃ doṣa pṛṣṭhe tu seva | pānīyaṃ mukhavāsaṃ ca tāmbūlaṃ hastameva ca || 149 || ācāryo dāpayettatra savyahastena dāpayet | savyapādyasamāyuktaṃ rudrasya gaṇikā bhavet || 150 || sarvālaṃkārasaṃyuktaṃ sarva * * * * yugam | mṛgayātrā * * * * * * * * * * * * || 151 || mūle śūlaṃ tathā bimbaṃ * * * * * * * * | bandhayettatra kurvīta sthaṇḍilopari vinyaset || 152 || aṣṭadroṇaistu śālibhyāṃ tadardhaistaṇḍulaistilaiḥ | hiraṇyakūrcavastreṇa pūjayed gandhapuṣpakaiḥ || 153 || p. 215) snātvā śuddhodakenaiva bījamukhyena mantrataḥ | trigandheṣu triva * * * * * * * * * * || 154 || apare divase rātrau pūjayenmūlaliṅgakam | kumbhān kuṇḍāgni saṃyaṣṭvā gandhādīn pūrvavat kramāt || 155 || pūrṇāhutuṃ tataḥ kuryāt śeṣadravyāṇi deśikaḥ | agnimūrtiṃ visṛjyātha pūjayedyāgamūrtipān || 156 || yāgeśān śāstrarājāna mi prāsādaṃ tu pradakṣiṇam | praviśet garbhagehaṃ tu sthāpayet sthaṇḍilopari || 157 || liṅgaśuddhi * * * * * * * * * * ttataḥ | yāgeśaṃ pūjayelliṅgaṃ vardhanīṃ piṇḍikopari || 158 || p. 216) paritoṣaghaṭānaṣṭau vinyasettu dalāgrataḥ | snapanaṃ tu tataḥ kuryāt aṣṭottaraśatena tu || 159 || prabhūta haviṣaṃ dattvā tāmbulaṃ tu nivedayet | caṇḍeśaṃ pūjayet rātrau caṇḍagāyatrīmuccaran || 160 || snapanaṃ navakumbheṣu snāpayet tu viśeṣataḥ | caṇḍāgre homamevaṃ tu caṇḍagāyatrimantrataḥ || 161 || vṛṣasya tu vṛṣāyeti vṛṣadevaṃ prapūjayet | vṛṣagāyatrimantreṇa dhvajamūle samarcayet || 162 || vāstudevān baliṃ dadyāt yathāpūrvavadeva tu | visarjayet krameṇaiva tattadvāstu vadantare || 163 || p. 217) caṇḍeśaṃ pūjayet paścāt haviṣaṃ tu nivedayet | apare divase caiva mūlaliṅgaṃ tu pūjayet || 164 || nityapūjā tathārabhya maunaṃ hastamanarcayet | tasyānte snapanaṃ kuryāt śuddhasnānamanantaram || 165 || mahāhaviṣaṃ tataḥ kuryāt * * * * * * * | p. 218) * * * * * * * * * vajraṃ pūjayettataḥ || 166 || bhaktānāṃ paricārāṇāṃ pūjayettu viśeṣataḥ | p. 219) yathā vibhavavistāraṃ rājā sarvān prapūjayet || 167 || śivotsavamiti khyātaṃ pratyabdaṃ kārayet tataḥ | āyuṣyaṃ vibhavaṃ putrān pautrān sarvān vivardhayet || 168 || rājā rāṣṭrahitaṃ sarvaṃ bhuktimukti sukhāvaham | śivasāyujyamāpnoti śivotsava prabhāvataḥ || 169 || iti candrajñānabhede devyā mate mahotsavavidhiḥ paṭalaḥ || hariḥ om || p. 220) śrīḥ kāmikasya na kartavyaṃ pratyahaṃ tarpaṇaṃ balim | ekāhameva dāhānte īśādistribhireva ca || 1 || tadardhaṃ tarpaṇaṃ kuryāt tadardhaṃ pūjayet śivam | jñānaratnāvalāḥ | athā * * * * naṃ ca kathyate peśato'dhunā || 2 || atrotkrāntyāpipanno yo yoginirdihyakalmajaḥ | tasya mantramayaṃ śuddhaṃ daheddehaṃ śivāgninā || 3 || na ca piṇḍakriyā kāryā na ca caivodaka kriyā | kiṃ tu śiṣyaistadā kāryaṃ anṛṇārthaṃ śivārcanam || 4 || p. 221) * * * * * * * * * tattvajñānadarśanam | athātassaṃpravakṣyāmi tattvajñānanidarśanam || 5 || sṛṣṭikramaṃ ca saṃhāraṃ sthiti bhedamidaṃ param | p. 222) avasthādarśanaṃ caiva arthapañcakamucyate || 6 || ṣaṭtriṃśattattvabhedaṃ ca paśupāśamiti smṛtam | patijñānaṃ ca sāyujyaṃ ātmalābhaṃ tathā bhavet || 7 || ityevaṃ daśa bhedāni krameṇaiva tu cocyate | parāparaṃ parāśaktiḥ kuṭilotpannanādakam || 8 || nādād bindussamudbhūtaḥ bindotpannassadāśivam | sadāśivotpanna īśaṃ tu śuddhavidyā tatotbhavet || 9 || pūrvabindusamudbhūtā sūkṣmā vaikharyāntakam | vaikharīvarṇamutpannaṃ varṇo mantrāstatotbhavāḥ || 10 || saptakoṭimahāmantraiśśāstrajālaṃ tatoditam | p. 223) tattvaṃ sṛṣṭiṃ ca śabdeṣu śuddhatattvaṃ ca vardhate || 11 || anantadevakṛpayā atho māyāsamudbhavāḥ | kālaṃ niyatiścotpannaṃ kalā vidyā ca rāgakaḥ || 12 || rudradeva kalotpannā prakṛtistriguṇodbhavā | prakṛtyā caiva avyakte cittabuddhisamudbhavaḥ || 13 || buddherutpanne'haṃkāramahaṃkārastridhā bhavet | taijaso vaikharībhūtaṃ trividhaṃ nāmamucyate || 14 || taijasassāttvikaguṇo mano jñānendriyodbhavaḥ | ahaṃkāre vaikharīyuḥ karmendriyasamudbhavaḥ || 15 || tāmase bhūtāhaṃkāre tanmātraṃ ca samudbhavaḥ | p. 224) śabde ākāśamutpannaṃ sparśe vāyustathoditaḥ || 16 || rūpe guṇāgnissaṃbhūtaṃ rājase jalamudbhavam | gandhe mahī samudbhūta tattvakārye na ceṣṭitam || 17 || punastattveṣu bandhena gandhe pṛthvīṃ viyojayet | salilaṃ rasabandheṣu rūpeṇāgniṃ suyojayet || 18 || sparśe tu vāyumiśraṃ ca ākāśaṃ śabdasaṃpade | śabdādi pañcatanmātraṃ rūpe'haṃkāra bandhayet || 19 || karmendriyaṃ ca pañcaite rājase vaikharīyute | jñānendriyaṃ ca pañcaite'haṃkārastaijase gate || 20 || bhūtādi vaikharī caiva taijasaṃ buddhi cittayuk | p. 225) cittakṣetrajña yukteṣu pañcaviṃśatirāgake || 21 || rāgavidyā kalā niyati kāla tattveṣu bandhayet | śāstrajālaṃ ca mantrāṇi mantre varṇeṣu yojayet || 22 || varṇāṇi vaikharīyukte vaikharīmadhyamāyute | madhyamā caiva paśyanti paśyantī sūkṣma yojayet || 23 || sūkṣmāścatasro vāgrūpā pūrvabindu suyojayet | śuddhavidyā śivāntāni kuṭile yojayettataḥ || 24 || parāśakti pare yukto śṛvaṃ tattvāni yojayet | sṛṣṭisaṃhāramevoktaṃ sthitikramamathocyate || 25 || paraśśivaḥ parotbhūtaḥ icchājñānakriyātmikā | p. 226) pūrvakarma * * * * * ṣṭhāgni cakravadbhramāt || 26 || vyomādipañcabhūtāni śrotrādīni hyadhiṣṭhitam | śabdādi pañcatanmātraṃ vartate dhāmasannidhau || 27 || vāgādikarmapañcāni vacanādīni vartate | mano buddhirahaṃkāraṃ cittaṃ caiva caturthakam || 28 || niścaya * * gavyaṃ ca cintanaṃ tat kriyā biduḥ | ātmatattvamiti khyātaṃ darśanaṃ ca tataḥ śṛṇu || 29 || bhūtaṃ bhavyaṃ bhaviṣyaśca vartate kālatattvakam | niyatirniścayaṃ kuryāt kalānnītvā kriyotbhavā | vidyā jñānādikaṃ caiva rā * * * * * * * || 30 || p. 227) viṣayādi pañca ceṣṭante sākṣitvaṃ puruṣaṃ bhavet | māyā cittaṃ bhramaṃ kuryāt * ga kāṇḍamiti smṛtam || 31 || jñānādhikyaṃ kriyānyūnaṃ śuddhavidyā ca tattvakam | jñānasūkṣmaṃ kriyādhikyamīśatattvamiti smṛtam || 32 || * * * * * * ka samaṃ sādākhyaṃ ca tato viduḥ | śaktitattvaṃ kriyotpannaṃ śivatattvaṃ tato'dhikam || 33 || prerakāṇḍaṃ ca pañcaite śivatattvamiti smṛtam | sthūlaṃ sūkṣmaṃ paraṃ caiva ṣaṭtriṃśat tattvadarśanam || 34 || māyā * * * * * ñca satyantaṃ sūkṣmarūpakam | śivatattvaṃ paraṃ caiva guruvaktre pradarśayet || 35 || p. 228) ṣaṇṇavatyādhike tattve cakravat bhramate sadā | viśrāmyaṃ ca tadātmā ca pañcāvasthākriyodbhavāḥ || 36 || jāgratsvapna suṣuptiśca kuryāvyometi pañcadhā | lalāṭe kaṇṭhahṛdaye nābhiliṅgāvasānakam || 37 || adho bhāgaṃ ca vartante pañcāvasthā tataśśṛṇu | śrotrādipañcakaṃ caiva śabdādi pañcakaṃ bhavet || 38 || vāgādi pañcatattvāni vacanādīni pañcadhā | prāṇādi daśavāyuśca manādi puruṣapañcayuk || 39 || pañcatriṃśati vartante jāgrat sthāne lalāṭake | prāṇādi vāyubhiścaiva śabdamādikaṃ daśa || 40 || p. 229) karaṇaṃ ca caturthaṃ ca pañcaviṃśatikaṇṭake | jāgre viṣayabhogaṃ ca vāsanā snapanameva ca || 41 || ayasāgni samāyoge vidagniriva vāyu ca | cittaprāṇau ca kṣetranyo hṛdaye ca suṣupti hi || 42 || spapnaṃ ca vismṛtijāgre suṣuptiṃ caiva darśayet | ātmaprāṇaśca kurye tu vartate nābhimūlake || 43 || svapnaṃ nāsti śrutaṃ nāsti sturyābhāvassa mucyate | liṅgamūle tu kṣetrajño turyātītannamaśyate || 44 || sthūlaṃ sūkṣmaṃ susūkṣmaṃ syāt atisūkṣmaṃ tato'dhikam | caturaṅgabalo mantrī rājācāntaḥparaṃ gataḥ || 45 || p. 230) ityevaṃ pañcadhā'vasthā jīvātmā ca vahannṛpaḥ | atho'vasthā ca ityevaṃ madhyāvasthā tataḥ śṛṇu || 46 || jāgrasthāne lalāṭe tu atītāntāni darśayet | athovasthā ca madhyā ca jñātvā caivaṃ vicakṣaṇaḥ || 47 || śuddhatattvāni pañcaite catustrīṇi dvyekaśaḥ | parāsaṃsthā iti jñeyā jāgrādīnāṃ ca bhāvayet || 48 || evaṃ pañcadaśāvasthā tridhāvasthā ca saṃyutam | kevalassakalo śuddho darśanaṃ ca tataśśṛṇu || 49 || jāgrāvasthādi turyāntaṃ sakalā ca iti smṛtam | atītaṃ kevalāvasthā śuddhā ca smarasīyutā || 50 || p. 231) adhobhāgaṃ ca madhyaṃ ca ūrdhvabhāgaṃ tridhā bhavet | māyāvasthā ca evoktaṃ jāgraddṛśyaṃ tataśśṛṇu || 51 || śivādiśca kalādiśca manādī ca catuṣṭayaḥ | śrotrādi ekatattvaṃ ca śabdādi ekasaṃyutam || 52 || tattvamaṣṭādaśāyukto jāgratkāleṣu dṛśyate | śivasannidhimātre tu ātmānaṃ vartate sadā || 53 || jāgrat sthāneṣu dṛśyante yogānnyāsena buddhimān | jāge dṛśyapravṛttiśca pratyāhāreṇa śāmyati || 54 || dhāraṇena jayet svapnaṃ dhyānenaiva suṣupti hi | samādhinā tu turyaṃ tu turyātītaṃ śivena tu || 55 || p. 232) sadgurorupadeśena svaprakāśena niścalam | ityevaṃ nirmalāvasthā arthapañcakamucyate || 56 || malaṃ karmā ca māyā ca mahāmāyā tirodhakam | arthapañcakamevoktaṃ pratyakṣaṃ lakṣaṇaṃ śṛṇu || 57 || icchājñāna kriyārūpi ātmabodhanna dṛśyate | tāmrakālīkavat kṛtvā āṇavaṃ śaktirucyate || 58 || prārabdhaṃ saṃcitaṃ caiva āgāmi ca trirūpakam | māyā ca vasturūpāṇi cittabhrama iti smṛtāḥ || 59 || niṣkalaṃ śivabhedaṃ ca nādabindvādikāraṇam | tanujjāraṇavijñāne mahāmāyā iti smṛtāḥ || 60 || p. 233) ātmā ca śivayormadhye darpaṇaṃ ca ya pārśvayuk | dravyadṛśyātmapakvaṃ ca tirobhāva iti smṛtaḥ || 61 || evaṃ pañcamalaṃ nītvā śaktipādaṃ tataśśṛṇu | puṇyapāpa samāyukto śivaśaktinipātataḥ || 62 || teṣāṃ liṅgaṃ ca vijñānaṃ muktau puṃsatvameva ca | dveṣyaṃ tyavasthitibhāvo śivabhakteṣu bhaktibhiḥ || 63 || taccāsaneṣu śraddhā ca jñānācāryeṇa vāñchitaḥ | ravisannidhimātreṇa sūryakānto'gnirudbhavaḥ || 64 || gurusannidhimātreṇa śiṣyajñānaṃ prakāśyate | mandaṃ mandataraṃ caiva tīvraṃ tīvrataraṃ bhavet || 65 || p. 234) kadalī cārdrakāṣṭaṃ ca indhanaṃ mūlameva ca | pakvāpakvaṃ caturbhedaṃ jñātvā bhedena buddhimān || 66 || jñānaṃ yogaḥ kriyā caryā sopānaṃ mokṣadaṃ padam | caryāpādaḥ kriyāpādaḥ dāso * * vamucyate || 67 || śivo'haṃ bhāvayogaṃ ca sāyujyaṃ jñānapādakam | evaṃ śaivāgame mukhyaṃ pāśāt paśupatikramāt || 68 || tatra mantropadeśaṃ ca trividhaṃ bhedamucyate | bāhyabhāvaṃ manobhāvaṃ antarbhāvamiti smṛtam || 69 || triśū * * * * laṃ ca manobhāvaṃ ca mantrakam | antarbhāvopadeśaṃ ca pāśaḥ paśupatirbhavet || 70 || p. 235) niṣkalaṃ ca nirādhāramādhāraṃ cātra yogakam | layāvikārabhogaṃ ca maṇimantrauṣadhaṃ bhavet || 71 || ityeva * * * * * * * * rthena darśayet | tatsāraṃ saṃpravakṣyāmi śṛṇuṣvekāgramānasaḥ || 72 || ṣaṭtriṃśat tattvabhedaṃ ca pāśajñānamiti smṛtam | tattvātītaṃ ca yat proktaṃ ātmajñānamitirbhavet || 73 || ekameva dvayorjñānaṃ * * * * * * * * | ityevaṃ trividhaṃ jñātvā sāyujyaṃ bhavati dhruvam || 74 || jñānapāśaḥ paśorbhāvaḥ patijñāna samāśrayam | saptadhātumayaṃ deho hyanityaśca yathā viduḥ || 75 || p. 236) vyomādipañca bhūtānāṃ naśyate bhāvayet budhaḥ | * * * * * tānītyā śabdādīnāṃ tu ceṣṭitam || 76 || karaṇaṃ tvāparaṃ tītvā kālādijñāna naśyati | guṇatrayaṃ tato bhinnaṃ śuddhavidyā sadāśivam || 77 || naśyante prāṇavāyuśca binduśaktigato bhavet | dehajñānendriya * * * * * guṇavāyu tam || 78 || evaṃ pañcābhimānaṃ ca pañcāvasthā ca darśayet | tattvādiśaktiparyantaṃ tattvāni saha bhāvayet || 79 || tattvajñānaṃ jīvabhāvaṃ nityā tu śivatattvakam | evaṃ ṣaṭtriṃśatattvāni naśyante darśanaṃ ca yat || 80 || p. 237) tat jñānaṃ tmadarśanaṃ ca patijñānaṃ taducyate | tattvātītaṃ yat jñānaṃ tatjñānaṃ parajāgrajam || 81 || viśvabhakṣaṇa mevoktaṃ tatbhāvaṃ parasvapnakam | tatjñānaṃ vedaśāntiṃ ca suṣuptiḥ parameva ca || 82 || daśatriyaṃ tato nītvā svaprakāśaṃ guro padam | patijñānamiti proktaṃ sāyujyaṃ ca tataśśṛṇu || 83 || tatpadaṃ śivarūpaṃ ca tvatpadaṃ ātmabhāvakam | asiśabdaṃ ca sāyujyaṃ tattvajñānamiti smṛtam || 84 || vedāntaṃ yat paraṃ sūkṣmaṃ siddhāntaṃ ca tato viduḥ | samaṃrasī bhāvamevoktaṃ mātṛbhāvamathocyate || 85 || prā * bhāvamutsṛjya śivo'hamiti bhāvayet | sarvacintāvinirmuktaḥ ekenaiva vivarjitam || 86 || pādāṅguṣṭhā * mūrdhā taṃ sthānaṃ dhyānavivarjitam | ākāraṃ ca nirākāraṃ vācyavācakavarjitam || 87 || jñātvā śivamayaṃ madhye jyoti * kṣi prakāśite | śrotraṃ nāsti śrutistatra cakṣurnāsti sa paśyati || 88 || ghrāṇaṃ nāsti sugandhiṃ ca vāgvinā vacanaṃ tathā | jihvā nāsti rasaṃ gṛhya tvakvinā sparśanaṃ viduḥ || 89 || pāṇiṃ nāsti sa gṛhṇāti pādau nāsti sa gacchati | mano nāstīti saṃkalpya trailokyaṃ sacarācaram || 90 || 239) prakṛtirvinā mahāpuruṣo jagannāstīti ceṣṭitam | carācaramidaṃ sarvaṃ veṣṭate bhujate sadā || 91 || brahmādi stambhaparyantaṃ paripūrṇena ceṣṭitam | jyotirūpaṃ paraṃ divyaṃ pralayāmbu pūritam || 92 || guhyaṃ pavitramāgrāhyamānandamacalaṃ dhruvam | sarvatattvavinirmuktamapratarkyamacintanam || 93 || tanmadhye kurucātmānaṃ ātmamadhye ca taṃ kuru | sākṣāt śivamayaṃ kṛtvā na kiṃcidapi cintayet || 94 || jñātṛjñānaṃ guruśśiṣyaṃ jñeyaṃ caiva tu varjayet | niṣkalaṃ śivamātattvaṃ tanmayāmāmalābhakam || 95 || p. 240) ityevaṃ svapnabhūtiṃ ca maunamudrāṃ pradarśayet | taddhyānaṃ tajjapaṃ pūjā homakāryanna sādhanam || 96 || tīrthapātravitānaṃ ca varṇāśramavivarjitam | sannyāsī sarvakarmāṇi śivameva tu bhāvayet || 97 || digdeśasthānakālaṃ ca āsanaṃ caiva varjayet | tiṣṭhan gacchan svapan jāgran strīsaṅge bhojane'pi ca || 98 || vātaśītoṣṇakāleṣu bhayadāridryarāgake | garvakrodhamanobhāvo jñānājñāna iti bhrame || 99 || sarvadā sarvakāleṣu śivabhāvena niścalam | gurupādāt paraṃ nāsti ātmalābhāt parodayam || 100 || p. 241) tasmād gurupadārthaṃ ca pūrṇabhāvaparodayam | sṛṣṭyādi ātmalābhāntaṃ daśabhedaṃ kramocyate || 101 || sadgurorupadeśena darśayejjīvamuktikaḥ | gururūpaṃ paraṃ jñānaṃ gururūpaṃ paraṃ śivam || 102 || gururūpaṃ paraṃ jyotirgururūpaṃ parātparam | dhyānarūpo guro mūrti pūjābhāvo gurotpadam || 103 || mantramūlo gurorvākyaṃ mūrtimūlo guroḥ kṛpā | guruḥ pitā gururmātā sarvaṃ gurumayaṃ viduḥ || 104 || tasmād guruṃ śivaṃ paśyet sāyujyaṃ bhavati dhruvam | śaivarājendratatvajño śivabhāvena rājitam || 105 || p. 242) navatattvajñadarśanaṃ mahātmānaṃ kramādviduḥ | śāstrārthaṃ guruvākyaṃ ca svānubhūtyā samaṃ viduḥ || 106 || manovākkāya ityetadaparādhaṃ kṣamasva me | śrīmūla śivapādārthadarśanaṃ tatprabhāvataḥ || 107 || dṛśyaṃ dṛśyabhāvaṃ ca dṛśyaṃ caiva parodayam | iti candrajñāne jñānadarśanapaṭalaḥ samāptam || es ār śivasubrahmaṇyaṃśāstriṇaḥ ########### END OF FILE #######