#################################################### MUKTABODHA INDOLOGICAL RESEARCH INSTITUTE Use of this material (e-texts) is covered by Creative Commons license BY-NC 4.0 Catalog number: M00096 Uniform title: tārārahasyavṛttikā Commentator : gauḍīyaśaṅkara Alternate name : gauḍīyaśaṅkarācārya Editor : Pandita Manindra Mohan Chowdhury Kavyatirtha Description: Notes: Data-entered by the staff of Muktabodha under the supervision of Mark S. G. Dyczkowski. Revision 0: June 15, 2007 Publisher : Calcutta Press (first publisher) Publication year : Pre-1900 Publication city : Calcutta Publication country : India #################################################### tārārahasyavṛttikā prathamaḥ paṭalaḥ urjitānandagahanāṃ sarva-deva-svarūpiṇīm | parāṃ vāgrūpiṇīṃ vande mahānīlasarasvatīm || svaprakāśa-vimarṣākhya-bījādyaṅkurarūpiṇīm | pūrṇānandamayīṃ vande mahānīlasarasvatīm || nīlatantraṃ samājñāya siddhasārasvataṃ param | vīratantraṃ matsyasūktaṃ gāndharvaṃ pheravīntathā || gurūṇāñca mataṃ jñātvā gurubhiḥ śuddha-bhūmikā | kṛtā śrīśaṅkareṇaiṣā tārārahasyavṛttikā || nityapūjā-pramāṇantu prathame paṭale tathā | dīkṣā-vidhirdvitīye syāt puraścaryā tṛtīyake || naimittikaṃ caturthe syāt pañcame kāmya-nirṇayaḥ | rahasya-niyamaḥ ṣaṣṭhe kumārī saptame tathā || aṣṭame tu puraścaryā-rahasyāḥ parikīrtitāḥ | navame paṭale devyā mantrāṇāṃ parinirṇayaḥ || (p. 2) daśame paṭale stotraṃ phalamekādaśe tataḥ | dvādaśe paṭale samyagbhāvānāṃ parinirṇayaḥ || nityapūjā-prayogastu paṭale ca trayodaśe | samyag vidhānaṃ homasya tārāyāśca caturdaśe || pañcadaśe tu mantrāṇāṃ vāsanā-yoganirṇayaḥ | iti tārārahasye tu samyak paṭalanirṇayaḥ || nanu vaiṣṇavādi-mataṃ vihāya kathaṃ śaktiviṣaye yatnaḥ kriyate? taireva bhukti-muktī bhavataḥ | kimaneneti ? tathā ca śrutiḥ (īśopaniṣat ) || yo'vidyāmupāsate so'ndhantamaḥ praviśati || iti | maivaṃ vaktavyam | saṃsāra-niyatirūpā stvavidyeti sureśvarācāryaḥ | tathāca śāmbhava-sūtre - mamedaṃ khalu kartavyamakartavyamidaṃ mama | itthaṃ niyamanasyāsya heturniyati rucyate || tena tucchā'vidyā-pareyaṃ śrutiḥ | anuṣṭup śrutirapi - jīvāśrayā brahma-padā hyavidyā tatvavinmatā | iti | jīvāśrayeti | jīvānāṃ mokṣa-daśāyāṃ brahmapadā brahmasvarūpā iti yāvat | prāmāṇika-vacanamapi - yatrāsti bhogo na ca tatra mokṣo yatrāsti mokṣo na ca tatra bhogaḥ | śivā-padāmbhoja yugārcakānāṃ bhogaśca mokṣaśca karastha eva || eva manyebhyo darśanebhyo bhoga-mokau ekatraiva na staḥ, cirakālābhyāsena kadācidapi sālokyādirūpo bhavati na veti | tathā ca ūrddhvāmnāye - yo'nyebhyodarśanebhyaśca bhuktiṃ muktiñca kāṅkṣati | svapnalabdha-dhanenaiva dhanavān sa bhaved yadi || (p. 3) śuktī rajata-vibhrāntiryathā jāyeta pārvati | tathānya darśanebhyaśca bhuktiṃ muktiñca kāṅkṣti || rudrajāmale'pi - vāma-dakṣiṇa siddhānta soma-pāśupatādiṣu | sālokyādyaṃ bhavettatra sāyujyaṃ matkulāgame || kulaṃ mātṛ-māna-meyam tasmācchaktyupāsakānāṃ sāyujyamuktireva | nanvevaṃ jñātaṃ, niḥsandigdho'smi | tathāpi pṛcche, - śaktyā paramparayā muktiḥ kiṃ vā sākṣāt somapānādivat ? taduktaṃ durvāsasā bhagavatā divyamahimnastutau - saccittattvamasāti vākyaviditairbrahmātmavidyāśivaiḥ ātmādyai ratula-prabhāva-sahitaistattvaistribhiḥ sadguroḥ | tvadrūpasya mukhāravinda-vivarāt saṃprāpya dīkṣāmato yastvāṃ vindati tattvatastadaha mityārye sa mukto bhavet || apica siddhāntarbahubhiḥ purāṇagaditai ranyairavidyātamo nakṣatrairiva sarvamandhatamasaṃ tāvanna nirbhidyate | yāvatte saviteva sammatamidaṃ nodeti viśvāntare jantorjanmanivāraṇaika-bhiduraṃ śrīśāmbhavi śrīśive || evaṃ śuddha-sādhana-śīlānāṃ kulajñānāṃ mukhādvidyāprāptimātreṇa jīvanmuktā bhavantīti | tathā corddhvāmnāye - dhanairmāheśvarairdivyaḥ pratyabhijñānaśantibhiḥ | sva-parijñānamātreṇa jīvanmuktā bhavanti hi || (p. 4) etāsāṃ vidyānāṃ svakulādi vicāro nāstīti keṣāñcinmataṃ siddhamantratvāt | tatra | māyātantre - nāśrayedarimantrantu mitramantraṃ samāśrayet | ityādi vacanādvicāro yukta eva | yathā kālī tathā nīleti vacanādarimitrādidūṣaṇaṃ nātra mantavyamiti | tathāpi viśeṣo yathā vārāhītantre - nakṣatra-śuddhistāriṇyā nānyaccakraṃ vicārayet iti prādhānyenoktamajñātaviṣaye | idānīṃ prātaḥkṛtyamāha | brāhma muhūrte utthāya oṃ kulavṛkṣebhyo nama iti kula-vṛkṣaṃ namaskṛtya guruṃ dhyāyet | taduktaṃ rudrajāmale - prātarutthāya mantrajñaḥ kulavṛkṣaṃ praṇamya ca | śiraḥ padme guruṃ dhyātvā yajettannamapūrvakam || kulacūḍāmaṇī ca - sādhusiddha tarucchrāyaṃ kulavṛkṣaṃ praṇasya ca | mūlādi brahmarandhrāntaṃ kulaṃ dhyātvā guruṃ smaret || tataḥ śiraḥ paṅkaje paramaśivarūpaṃ gurumabhipūjya dyāyet | tadāha - sahasra-dala paṅkaje sakala śītaraśmiprabhaṃ varābhayakarāmbujaṃ vimalagandhapuṣpāmbaram | prasannavadanekṣaṇaṃ sakaladevatārūpiṇaṃ smarecchirasi haṃsagaṃ tadabhidhānapūrvaṃ gurum || haṃsagaṃ sarvottirṇa-pīṭhastham | tato mānasairupacārairārādhya namaskuryāt | tathā coktaṃ viśvamate - kaniṣṭhā pṛthivītattvaṃ tadyogādgandhayojanam | aṅguṣṭhā gaganaṃ tattvaṃ tenaiva puṣpayojanam || tarjanī vāyutattvaṃ syādrūpaṃ tenaiva yojayet | tejastattvaṃ madhyamā syāt dīpaṃ tenaiva yojayet || anāmā jalatattvaṃ syāt tenaiva yojayeccarum || (p. 5) laṃ pṛthivyātmakaṃ gandhaṃ samarpayāmi ityādikrameṇa sampūjyāṣṭottaraśataṃ vāgbhavaṃ (aiṃ) japitvā japaṃ samarpya namaskuryāt | taduktaṃ bhairavatantre - tato mānasa gandhādyai rarcayet svasvamudrayā | tatastu vāgbhavaṃ japyādaṣṭottaraśataṃ sudhīḥ || japaṃ samarpya bhaktyā ca praṇameddaṇḍavadbhuvi | praṇāma mantrastu - akhaṇḍa maṇḍalākāraṃ vyāptaṃ yena carācaram | tatpadaṃ darśitaṃ yena tasmai śrīgurave namaḥ || tato mūlādhārapadme trikoṇāntargatādhomukha svayambhuliṅgaveṣṭanīṃ taḍitkoṭikaḍārāṃ mūlavidyāmayīṃ kulakuṇḍalinīṃ dhyātvā suṣumnāvartmanā paramaśive saṅgamayya tadamṛtadhārayā lolībhūtāṃ caitanyamayīṃ punarmūlādhāramānayet | tathāca prāmāṇikavacanam - prakāśamānāṃ prathame prayāṇe pratiprayāṇepyamṛtāyamānām | antaḥpadavyāmanusañcarantī mānandarupā mavalāṃ prapadye || tata utthāyāvaśyakaṃ karma kuryāt | taduktaṃ matsyasūkte - utthāya cottare yāme kuṇḍalīṃ taḍidākṛtim | dhyātvā siddhīśvarī bhūtvā muktibhāgī bhavennaraḥ || nīlatantre'pi | utthāya cottare yāme cintayedugratāriṇīm | mūlādi brahmārandhrāntaṃ visatantu svarūpiṇīm || mūlamantramayīṃ sākṣādamṛtānandarūpiṇīm | sūryakoṭipratīkāśāṃ candrakoṭisuśītalām | (p. 6) taḍitkoṭisamaprakhyāṃ kāmānalaśikhopari | tatprabhāpaṭalavyāptapāṭalīkṛta-dehavān || iti prātaḥkṛtyam | tataśca vahirgatvāvaśyakaṃ vidhāya sarvamaṅgalasampannaḥ snānakarma samācaret | mṛkuśānapi saṃgṛhya gatvā jalāntikaṃ tataḥ || malāpakarṣaṇaṃ snātvā mantrasnānaṃ samācaret | vīratantre - vidyayā trirnimajjyaiva mācāmet pāthasā tathā | mūlānte tarpayāmīti svāhāntaṃ tarpaṇaṃ matam || evaṃvidham snāna-karma kṛtvā pāpakṣayo bhavet | tataḥ snānakāle saṃprāpte yathāvidhi snātvā sandhyā tarpaṇe kṛtvā devarṣi pitṛ tarpaṇaṃ kṛtvā mūlavidyānte śrīnīlasarasvatīmugratārāmekajaṭāṃ vā tarpayāmi svāheti tristarpayet | taduktaṃ nīlatantre - punarnimajjya payasi saṅkalpañca samācaret | iṣṭadevyāḥ pūjanārthaṃ kuryāt snānaṃ jalāśaye || kuśīda-moḍra puṣpañca kulapuṣpaṃ kulodakam | prasthagrāhi tāmrapātre kṛtvā cārghyaṃ nivedayet || mūlānte codyadādityamaṇḍalamadhyavartinyai | śivacaitanyamayyai ca svāheti tanmanuḥ smṛtaḥ || sūryāyārghyaṃ pradāyaiva pūjā-sthānaṃ samāviśet | iti vacanāddevyarghyadānānantaraṃ sūryārghya dānamāyāti, kintu tantrāntaraikavākyatvāt devyarghya dānāt pūrvaṃ sūryārghyaṃ dānamiti saṃpradāyaḥ | nīlatantroktaṃ snānamidaṃ (p. 7) nīlasarasvatīpakṣe, athavā gāyatrādyanuṣṭhānayuktaṃ (kto) māyātantrokta ekajaṭādividyāyāḥ snāna vidhirlikhyate | brāhme muhūrte utthāya śiraḥ padme guruṃ smaran | mūlādi brahmarandhrāntaṃ mūlavidyāṃ vibhāvayet || udyatsūrya pratīkāśāṃ kuṇḍalīṃ paradevatām | yātāyātakrameṇaiva amṛtīkṛtavigrahām || mūlavidyāṃ japed dhyātvā cāṣṭottaraśataṃ kramāt | mṛtkuśānapi saṃgṛhya gatvā nadyantike sudhīḥ || mṛttikāṃ mūlamantreṇa saṃgṛhya ca karadvaye | sūryāya darśayettacca paścādvilepanaṃ smṛtam || go-karīṣaṃ nāsikāyāṃ va mantreṇa puṭadvaye | jalāñjalitrayaṃ dadyān mūddhni hṛnnābhikeṣu ca || tata ācamanaṃ kuryāt trikoṇaṃ dakṣiṇena tu | gṛhītaṃ pāṇinā devi śaṅkhāvartakrameṇa tu || vilokya tatra nirmajje daghamarṣaṇakaṃ tridhā | kūrcabījena dakṣiṇahaste trikoṇaṃ kṛtvā tatra jalamādāya, tatra kūrcabījaṃ tridhā japtvā tajjalaṃ śuklavarṇaṃ miḍayākṛṣyāntargata malaṃ prakṣālya kajjalābhaṃ tajjalaṃ dakṣiṇa nāsāpuṭena niḥsārya, dakṣiṇe vajrapāṣāṇe kṣipet | etadevāghamarṣaṇam | dadyā jjalāñjalīn trīṇi varuṇāya tataḥ param | somāya bhānave paścājjalādutthāya vāsasī || paridhāya tato mantrī yathāvidhi samācaret | tilakaṃ raktagandhena gopīcandanakena tu || (p. 8) devyastraṃ vilikhedbhāle tārābījaṃ tato hṛdi | śaktiṃ madhyagatāṃ kuryāt prāṇāyāmaṃ samācaret || ācamya prāṅmukho bhūtvā upaviśya ca mantravit | prasaṅgāt śāktācamanaṃ likhyate - taduktaṃ mālinītantre - ācāmedātmatattvādyaiḥ praṇavādyairdviṭhāntakaiḥ | mantraistridhā tathā vaktraṃ nāsā'kṣi-śrotranābhi hṛt mastakāṃsān spṛśenmantī kuryāt śrotrābhivandanam | ātma vidyā śivāstattvaṃ praṇavaṃ vāgbhavaṃ matam || aghamarṣaṇakaṃ tatra kūrcabījajapo mataḥ | ācamanepi kūrcabījaṃ yojyaṃ tārāpraṇavatvāt | trikoṇaṃ mūlabījena savitre haṃsakaṃ japan | upasthāpya japeddevīṃ gāyatrīṃ śṛṇu sundari | tārāyai vidmahe proktā mahogrāyai ca dhīmahi | tanno devīti śabdānte dhiyo yo naḥ pracodayāt || gāyatryeṣā samākhyātā sarvapāpanikṛntanī | vāmapādaṃ tataḥ kuryāddakṣapāde sureśvari | upasthāya punarhaṃsamūrddhavāhustridhā japet || tatra haṃsa ṛgyathā - oṃ haṃsaḥ śuci ṣadvasurantarikṣasadghotā vedisadatithirdūronasat | nṛṣaharasadṛtasadvyomasadañjā gojā ṛtajā adrijā ṛtaṃ vṛhat iti | (p. 9) tīrthodakaṃ tila kalkaṃ kṣīrākṣatasamanvitam | uttarāśāmukho bhūtvā devīmātraṃ pratarpayet || mulānte tāriṇīṃ proktvā tarpayāmyagnivallabhā | svarṇapātreṇa raupyeṇa tāmrapātreṇa vā punaḥ || ṛjukuśatrayeṇaiva santarpya bhaktitaḥ sudhīḥ | dakṣiṇāśā mukhī bhūtvā saṃgṛhya moṭakaṃ tataḥ || trapyantu pitaraḥ proktvā etattarpaṇamādiśet | sūryasya vandanañcaiva mabhedena tayorapi | gāyatrīṃ prajapeddhīmānaghamarṣaṇameva ca || etat sandhātraye caiva arddharātrī ca vandanam | mahārātrāvapi tathā kāryā deśikasattamaiḥ || iti | tatraiva - arddha rātrāt paraṃ yacca muhūrtadvayameva ca | sā mahārātri ruddiṣṭā tatra kṛtvā'kṣayaṃ bhavet || tato vidyāṃ hṛdi dhyātvā aṣṭottaraśataṃ japet | avahirmānaso yogī yāgabhūmi mathāviśet || yāgasthānamāha phetkārīye ekaliṅge śmaśāne vā śūnyāgāre catuṣpathe | tatrasthaḥ sādhayedyogī vidyāṃ tribhuvaneśvarīm || ekaliṅga lakṣaṇaṃ tatraiva - pañcakrośāntare yatra na liṅgāntaramīkṣyate | tadeka liṅgamākhyātaṃ tatra siddhiranuttamā || catuṣpatha lakṣaṇaṃ yathā tantrāntare - catuṣpathaṃ vijānīyād yatrāste tāriṇī śilā | tatra yatnena gantavyaṃ japtavyaṃ siddhikāṅkṣibhiḥ || (p. 10) anyatrāpi - urrjaṭe parvate vāpi nirjane vā catuṣpathe | devāgāre ca śūnye ca nirjanekānta veśmani || vīratantre'pi - śūnyāgāre śmaśāne yadi japati jaḍastvekaliṅge taḍāge gaṅgāgarbhe girau vā śuci ramalamatiḥ sarvadā bhaktiyuktaḥ | vidyāṃ śrīnīlavāṇyā bhuvanajanapatiḥ sarvaśāstrārthavettā dehānte yogi mukhyaḥ paramasukhapadaṃ brahma - nirvāṇameti || etadanyatamaṃ sthānamāsthāya tatra pīṭhaṃ cintayet | taduktaṃ gāndharvākhye - śmaśāne tatra sañcintya tatra kalpadrumaṃ smaret | tanmūle maṇipīṭhañca nānāmaṇi vibhūṣitam | nānālaṅkāra bhūṣāḍhyaṃ munidevaiśca maṇḍitam | śivābhirvahumāṃsāsthimodamānābhirantataḥ || caturdikṣu śavān muṇḍāṃścitāṅgārāsthi bhūṣitān | tanmadhye bhāvayeddevīṃ yathoktadhyāna yogataḥ | iti pīṭhaṃ sañcintya jalādiśodhanaṃ kuryāt | oṃ vajrodake hūṃ phaṭ (p. 11) svāhā iti jalamadhiṣthāya oṃ viśuddhadharmagātri ! sarvapāpāni śamayāśeṣavikalpamapanaya hūṃ phaṭ svāhā ityanena pādau prakṣālya oṃ hrīṃ phaṭ svāhā ityācamya oṃ maṇidhari vajriṇi ! sarvavaśaṅkari ! hūṃ phaṭ svāhā iti śikhāvandhanam | oṃ rakṣa rakṣa hūṃ phaṭ svāhā iti jalābhiṣekād bhūmiśodhanam | oṃ sarvavighānutsāraya hūṃ phaṭ svāhā iti nārāca mudrayā'kṣataprakṣepāttrividhavighnānutsārayet | oṃ pavitra yajñabhūme ! hūṃ phaṭ svāhā iti bhūmimāmantrā, tatra mṛdu kambala komala viṣṭarādyāsana māstīrya āḥ surekhe vajrarekhe hūṃ phaṭ svāhā iti raktacandanapuṣpābhyāṃ tadabhyarcya svastikādikrameṇa tatropaviśet | taduktaṃ matsyasūkte - (p. 12) mṛdu komalamāsīno'pyanyeṣu kambaleṣu vā | viṣṭare vā samāsīnaḥ sādhayet siddhimuttamām || saṃgrāmapatitaṃ vāpi vyāpāditamacūḍakam | vaṇmāsaniḥsṛtaṃ prāpya citāyāṃ vā tadantike || asyāyamarthaḥ | daśamāsādarvāk ṣaṇmāsāt paraṃ garbhacyuto bālako mṛduḥ | acuḍako'kṛtacūḍākaraṇaḥ | jananāt pañcavarṣābhyantare'cūḍaka iti kecit | upanayanasamayā darvāk cūḍākaraṇāt paraṃ komalābhidhānam | eṣāmabhāve viṣṭareṣu kuśeṣu vā | taduktaṃ śrīkrame - vīrāsanamabhāve tu mṛtāsanaṃ śṛṇu priye | pañcavarṣābhyantaraṃ yāvanmṛtaṃ vālamacūḍakam || ṣaṇmāsānantaraṃ yāvaddaśamāsācca pūrvakam | garbhacyutaṃ mṛtaṃ bālaṃ garbhāṣṭamapuraḥsaram || etat komalamityāhurviṣṭareṣu kuśeṣu vā | taduktaṃ matsyasūkte - (p. 13) kṛṣṇasāradvīpicarma acūḍaṃ kambalaṃ tathā | pītañca śvetaraktaṃ vā āsanāya prakalpayet || protaṃ vā vistṛtaṃ vāpi athavā kuṇḍalīkṛtam iti | kuśaviṣṭarasyāyamarthaḥ | kuśapatraśatena vaṭukaṃ nirmāya, śavapraṇapratiṣṭhāṃ kuryāt | (tatra śavabuddhyā upaviśet) komalāderabhāve taccarmamātraṃ āhyamityārādhyapādāḥ | eteṣāmāsanānāṃ yathāprāptābhidhānaṃ caturasraṃ hastapramāṇam tatra candanādinā madhye maṇḍalaṃ kṛtvā śavabījaṃ likhet | evamāsanarahasyamārādhyapādamukhādavagantavyam | tata~sca oṃ maṇidhari vajriṇi mahāpratisare rakṣa rakṣa hūṃ phaṭ svāhā iti vastrāntike rakṣāgranthiṃ vadhnīyāt | oṃ āḥ hūṃ phaṭ svāhā kāyavāk cittaśodhanam | oṃ namaḥ puṣpaketu rājārhati śatāya samyak sambandhāya oṃ puṣpe puṣpe mahāpuṣpe supuṣpe puṣpasambhave puṣpacayāvakīrṇa hūṃ phaṭ svāhā iti puṣpābhimantraṇam | taduktaṃ tantrāntare - tāro maṇidharītyante vajriṇītipadaṃ likhet | mahāprasare rakṣayugmaṃ hūṃ phaṭ tathaiva ca || svāheti vastraprānteṣu rakṣāgranthiṃ samācaret | tāro'nantaḥ sarga yukto hūṃ phaṭ svāheti mantrataḥ || (p. 14) vyāpakaṃ kāyavāk - citta śodhanaṃ tanuyāt sudhīḥ | praṇavaṃ hṛtpuṣpaketu padaṃ rājārhate tathā || śatāya samyagucārya sambandhāya ca tārayuk | puṣpe yugmaṃ mahāpuṣpe supuṣpe puṣpasambhave || puṣpacayāvakīrṇe hūṃ phaṭ svāheti samuddharet | praviśuddhamanenaiva puṣpaṃ devyā samācaret || tato'rghyasthāpanam | svavāmāgre mūlāstreṇa trikoṇavṛttacaturasramaṇḍalaṃ kṛtvā taireva puṣperabhyarcya tatra sādhāraṃ vihitapātraṃ saṃsthāpya | yathā ekavīrākalpe - kāpālaṃ sphuṭamantrasiddhijananam iti | tato mūlena jalamāpūrya jalādhiṣṭhāna mantraṇa jalamadhiṣthāya tattatṣaḍaṅgenābhyarcya spṛṣṭvā mūlamantramaṣṭadhā japtvā'streṇa saṃrakṣā kavacenāvaguṇṭhya dhenuyonī pradarśya taddakṣiṇe pātrāntaraṃ nidhāya jalenāpūrya, tatrārghya vipruṣaṃ niḥkṣipyātmānaṃ pūjopakaraṇañcābhyukṣayet | tataḥ svarṇādi pīṭhe raktacandana gorocanākuṅkumavajrapuṣpādi lipte āḥ surekhe vajrarekhe hūṃ phaṭ nama iti mantreṇādhomukha trikoṇagarbhitamaṣṭadalapadmaṃ caturasraṃ caturdvāraṃ yantramuddharet | taduktaṃ tantracūḍāmaṇī - (p. 15) tataḥ kularasenava pīṭhaṃ nirmāya yatnataḥ | āḥ surekhe vajrarekhe hūṃ phaṭ hṛdayantataḥ || mantreṇānena saṃlikhya vasupatraṃ manoharam || tasya padmasya pūrvadale hrīṃ bījaṃ likhet yāmye strīṃ likhet uttare phaṃ paścime ṭaṃ likhet trikoṇamadhye hūṃ likhet | taduktaṃ pheravīye - sayonicandanenāṣṭadalāvajantu likhettataḥ | mṛhāsanaṃ samāsādya māyāṃ purvadale likhet || madhyabījaṃ dvitīye phamuttare paścime tu ṭaṃ | madhye bījaṃ likhet tāraṃ bhūtaśuddhimathācaret || madhyabījaṃ vadhūbījaṃ tāraṃ hūṃkāraṃ hūṃkārasya tārāpraṇavatva na mantroddhāraprasiddhiḥ | athavā ṣaḍarṇāyā nīlasarasvatyā vidhānena madhye tārasya likhanamityapi kecit | madhye ṣaṭkoṇānvita padmamityapi kecit || taduktaṃ gāndharve - ṣaṭkoṇāntargataṃ padmaṃ bhūvimbadvitayaṃ punaḥ | caturasraṃ caturdvaramevaṃ vā yantramālikhet || tanmadhye pūjayeddevyā vāhanaṃ śavameva ca || iti atra bījalikhanantu pūrvavat sārasvatārthināntu viśeṣayantrāntaramuktaṃ nīlatantre - (p. 16) vyomendvī rasanārṇa karṇikamacāṃ dvandvaḥ sphuratkarṇikam vargīllāsi vasucchadaṃ vasumatīgehena saṃveṣṭitam | tārādhīśvara vārivarṇavilasaddikkoṇasaṃśobhitam yantraṃ nīlatanoḥ paraṃ nigaditaṃ sarvārthasiddhipradam || etena prakārapañcakaṃ yantraṃ bhavati | ekaṃ trikoṇagarbhaṃ, aparaṃ trikoṇahīnapāśabījapuṭitakūrcabījamadhyaṃ, aparaṃ ṣaṭkoṇamadhyam, aparaṃ bindumadhyatrikoṇagarbhaṃ, aparaṃ varṇātmakamiti | trikoṇahīnaṃ bindumadhyatrikoṇagarbhamaviśeṣāt sāmānyaṃ | trikoṇaṣaṭ koṇapretabījakarṇikāṇi yantrāṇi ekajaṭā tārā nīlasarasvatīnāṃ yathāsaṃkhyamāyānti | (aicchika vikalpa ityanye |) evameteṣāmanyatamaṃ yantraṃ viracasya puratogāmbhāryādipīṭhe nidhāya pīṭhamarcayet | taduktaṃ gāndharvokta prakāreṇa caitāni pūjayettataḥ | yonimudrāntato baddhvā cakra madhye prapūjayet || pūrve gaṇapatiṃ ceṣṭvā dakṣiṇe vaṭubhairavam | paścime kṣetrapālañca yogiṇīmuttare yajet | te sarve dhruvabījāḍhyāḥ śaktībījasamanvitāḥ || iti vacanādeteṣāṃ bījamicchanti | yathā oṃ hrīṃ gāṃ gaṇapataye namaḥ | oṃ hrīṃ vāṃ vaṭukāya namaḥ | oṃ hrīṃ kṣāṃ kṣetrapālāya namaḥ | oṃ hrīṃ yāṃ (p. 17) yoginībhyo namaḥ | tataḥ pīṭhapūjā | yathā - śmaśānāya namaḥ | kalpavṛkṣāya namaḥ | tanmūle maṇipīṭhāya namaḥ | nānāmaṇibhyo namaḥ | nānālaṅkārebhyo namaḥ | munibhyo namaḥ | devebhyo namaḥ | vahumāṃsāsthimodamānaśivābhyo namaḥ | caturdikṣu śavamuṇḍacitāṅgārāsthibhyo namaḥ | aṣṭadaleṣu oṃ lakṣmyai namaḥ | oṃ sarasvatyai namaḥ | ratyai, prītyai, kīrtyai, śāntyai, puṣṭyai namaḥ | evaṃ pūrvādyuttarottaramabhyarcya madhye hsauḥ sadāśiva mahāpretapadmāsanāya namaḥ taduktaṃ siddhasārasvate - lakṣmī(ḥ) sarasvatī caiva ratiḥ prītistathaiv ca | kīrtiḥ śāntiśca puṣṭiśca tuṣṭirityaṣṭa śaktayaḥ || devyā nīlasarasvatyāḥ pīṭhaśaktaya īritāḥ | tathā vīratantre - tanmadhye pūjayeddevyā vāhanaṃ śavameva ca | (p. 18) atha bhūtaśuddhiḥ | yathā - prāṇāyāma krameṇāṅke uttāna hastaḥ kumbhakena kuṇḍaliṇīṃ jīvātmānaṃ vailīmyena pañcaviṃśatitattvāni suṣumnāvartmanā paratejasi saṃyojya kumbhakena hrīṅkāraṃ raktavarṇaṃ nābhau dhyātvā tadudbhūtenāgninā liṅgaśarīraṃ dagdhaṃ vicintya strīṅkāraṃ pītavarṇaṃ hṛdi vicintya tadudbhūtena vāyunā tadubhasma protsarya hūṅkāraṃ śvetavarṇaṃ śirasi vicintya tadudbhūtenāmbunā tadasthiplāvitaṃ kṛtvā samastamapagata vyathaṃ viśvaṃ śarīramāplāvayet | tathā ca śrutiḥ | ṣaṭtriṃśattattvāni viśvaṃ śarīramiti | tata ātmānamapagta vyathaṃ (p. 19) saṃsāra duḥkha rahitaṃ nirmalaṃ devatā'bhedena cintayet | tasmin viśvavyāpakavāriṇi āḥkārādraktapaṅkajaṃ dhyātvā tadupari ṭāṅkārāt śvetapaṅkajaṃ vicintayet | tadupari nīla sannibhaṃ hūṅkāraṃ dhyātvā hūṅkāra bījabhūṣitāṃ kartṛkāṃ dhyāyet | kartryupari gatāmātmābhedena devatāṃ dhyāyet | āṃ hrīṃ krīṃ svāhā taduktaṃ phetkārīye - māyāṃ nābhau raktavarṇāṃ dhyātvā tajjāta vahninā | śuṣkaṃ karmātmakaṃ dehaṃ dagdhaṃ sañcintayettataḥ || strīṅkāraṃ hṛdi pītābhaṃ taduddhṛtena vāyunā | bhasma protsāritaṃ kṛtvā lalāṭe cintayettataḥ || kūrcaṃ tuṣāravarṇābhaṃ tadudbhūtāmṛtena tu | tadasthiplāvitaṃ kṛtvā tadātmānaṃ vicintayet || sarvavyathā vinirmuktaṃ nirmalaṃ devatātmakam | viśvavyāpakatoye tu śvetāñjīdbhavakarṇikām || tadupari nīlasannibhaṃ hūṅkāraṃ dhyātvā hūṅkārabījabhūṣitāṃ kartrikāṃ dhyāyet | (p. 20) tadupari kharvāmabhinavajaladharanīlāṃ lambodarīṃ vyāghra-carmāvṛtāṃ kaṭau pīnovrata-payodharāṃ raktavartulatrinayanāṃ lalajjihvāṃ daṃṣṭrākarālavadanāṃ piṅgograikajaṭājūṭāṃ tadupari pārśvadvaye lambamānanīlotpalamālā matinīlanāgavaddhajaṭājūṭāṃ lalāṭe śvetāsthipaṭṭikāsaṃyuktakapālapañcatayāṃ javākusumasaṅkāśa-takṣaka- nāgakṛta-kuṇḍalāṃ atiśubhra-nāgakṛtahārāṃ dūrvādalaśyāma-nāgakṛta- yajñopavītāṃ caturbhujāṃ tadupari dakṣiṇe sarakta-māṃsakhaṇḍamaṇiḍita- muṣṭiniviṣṭajaṭājūṭasaṃlagnāgra-khaḍgabhūṣitakarāṃ vāmorddhe raktanāla-kiñcidvikasvara-nīlotpalakarāṃ adhastāddākṣiṇe bījabhūṣitavṛntakartrikābhūṣitakarāṃ vame'dhastrijagajjāḍya-sameta- śubhrakapālamaṇḍitakarāṃ bhujacatuṣṭaye dhūmranāga-kṛtakeyūrāṃ kanakābhanāgakṛtakaṅganāṃ śavārūḍhāṃ nirbharayantraṇābhiprāyeṇa śavahṛdayasaṅkucitāṅgaṣ'thadakṣiṇacaraṇāṃ śavapādadvayasthita-prasārita- vāmacaraṇāṃ kundābha-nāgakṛtakaṭimūtrāṃ īṣadraktanāgakṛtanūpurāṃ sadyaḥkṛtagaladrudhiradhārā'nyonyakeśagrathitapādapadma pralambipañcāśannamuṇḍamālāṃ jvaladamalacitāmadhyasthāṃ dvīpicarma kṛtottarīyāṃ yoṣidakhilālaṅkārālaṅkṛtāṃ maulāvakṣobhyabhūṣitāṃ sāveśasmeravadanāmevaṃbhūtamātmānaṃ dhyāyediti bhūtaśuddhiḥ | taduktaṃ rudrajāmale - tasyā rūpaguṇaṃ yaduyat svakīyamiti cintayet | nīlatantre'pi - bhūtaśuddhiṃ vidhāyetthaṃ śūnyaṃ viśvaṃ vicintayet | nirlepaṃ nirguṇaṃ śuddhamātmānaṃ tāriṇīmayam || antarīkṣe tato dhyāye dāḥkārādraktapaṅkajam | bhūyastasyopari dhyāyeṭṭāṅkārāt śvetapaṅkajam || tat karṇikopari dhyāyeddhūṅkāraṃ nīlasannibham | tato hūṅkārabījāttu kartrikāṃ bījabhūṣitām || kartryuparigatāṃ (taṃ) dhyāyedātmānaṃ tāriṇīmayam | (p. 21) pratyālīḍhapadāṃ ghorāṃ muṇḍamālāvibhūṣitām | kharbāṃ lambodarīṃ bhīmāṃ vyāghracarmāvṛtāṃ kaṭī || navayauvanasampannāṃ pañcamudrāvibhūṣitām | caturbhujāṃ lalajjihvāṃ mahābhīmāṃ varapradām | khaḍgakartṛsamāyuktasavyetarabhujadvayām | kapālotpalasaṃyukta savyapāṇiyugānvitām | piṅgograikajaṭāṃ dhyāyenmaulāvakṣobyabhūṣitām | bālārkamaṇḍalākāralocanatrayabhūṣitām | jvalaccitāmadhyasaṃsthāṃ ghoradaṃṣtrāṃ karālinīm | sāveśasmarevadanāṃ stryalaṅkāravibhūṣitām | viśvavyāpatoyāntaḥ śvetapadmoparisthitām | pañcamudrāvibhūṣitāmiti (guhyamudrāyāḥ sarvatraprayoga likhanāt) lalāṭe śvetāsthipaṭṭikācatuṣṭayānvitakapālapañcatayānvitāmiti mantrasādhāraṇāntargataśivadīkṣāṭīkāyām | tena sumukhamityādi namaskṛtā mityanta manākaraḥ pāṭhaḥ kutrāpyadṛṣṭatvāt | (guhyamudrāyāḥ sarvatraprayogadarśanācca | sarvajananī nāthastave - cakrīkuṇḍalakaṇikā śavacalā kāñcī ca pañcetyamū rmudrāḥ kāmadughā narāsthighaṭitā vaddhvā viśuddhakramāt) mudrāpañcavibhūṣitāmiti pāṭha evaṃ śrīśaṅkarācāryabhagavatāpyuktaṃ - vicitrāsthimālaṃ karālaṃ kapālam | lalāṭe tu pañcānvitaṃ dhārayantīm iti | maulāvakṣobyabhūṣitāmiti | maulau mastake akṣobhyaḥ avināśicandrakalā iti śivadīkṣākāraḥ | tatra | candrāvataṃśāmiti sarvadhyāne'nuktatvāt | vastutastu asmin sampradāye gururakṣobhyaḥ vāsukināgarūpaḥ vaṭurakṣobhyastiṣṭhati jaṭe ityādi matsyasūktavacanaśravaṇāt | ataevāsminnāmnāye akṣobhya ṛṣiruktaḥ | (p. 22) bhāvacūḍāmaṇī tu - akṣobhyodevīmūrddhanya strimūrtirnāgarūpadhṛk || (ataeva mūrddhni gururdhyeyaḥ | aho paradevatāyā vedamayyā vedābhyupagantṛtā yataḥ śiṣyaśikṣārthaṃ svayamapi mūrddhni gururdhṛtaḥ | tathāca bhagavadvākyaṃ ācāryaḥ śirasisthita iti | atha dhyānānantaraṃ śrīśaṅkarācāryabhagavatpādai stotrarūpeṇoktam jvalat pāvaketyādinā sarvārthasiddhai dhyāyet | tadyathā - jvalat-pāvaka-jvālajālātibhāsvat citāmadhyasaṃsthāṃ supuṣṭāṃ mukharvām | śavaṃ vāmapādena kaṇṭhe nipīḍya sthitāṃ dakṣiṇenāṅghriṇāṅghrī nipīḍya || 1 || vṛhattuṅgalambodarīṃ meghavarṇām samuttuṅgapīnastanābhogaramyām | javārāgarajyatsuvṛttatriṇetrām lalajjihvayā daṃṣṭrayā bhīṣaṇāsyām || 2 || lasadddīpicarmāvṛtāṅgīṃ smitāsyām jaṭājūṭamadhyasthitendīvarālīm | śirodeśa-bhāsvat-piṣaṅgābhasarpām jaṭājūṭamadhyasthitākṣobhyamūrtim || 3 || mithaḥ keśavaddhāṃ śiraśchinnasamyag galāndolitāṃ mānavīṃ muṇḍamālām | dadhānāñca pañcāśadākhyānasaṃkhyām śiraścinnamuṇḍāvalī nirmitāṅgīm || 4 || samācchinna māṃsot karāghārya samyak sphuratpāṇinā dhārayantīṃ mahāsim | (p. 23) kare vāma īṣat sphuradraktanāla- sphurannīlapaṅkerūhaṃ dhārayantīm || 5 || kare savya uccairadhastāddadhānāṃ sitāṃ kartṛkāṃ vāmapāṇau kapālam | jagadvartisaṃjāta jāḍyābhipūrṇaṃ lasatkartṛkādhārayā khaṇḍayantīm || 6 || ghanābhāhivaddhaṃ jaṭājūṭamuccaiḥ javārāganāgairlasatkuṇḍalāḍhyām | lasaddhūmrarocirmahānāgakāya- sphuraccarukeyūraśobhābhirāmām || 7 || suvarṇābhanāgollasatkaṅkaṇena sphurantīṃ lasacchetanāgābhirāmām | śarīreṇa dūrvādalaśyāmalāhi- kṛtaṃ cāru yajñopavītaṃ dadhānām || 8 || dadhānāñca kundābha nāgena samyak kṛtaṃ śubhrakāṭeya pāvitrasūtram | mahāpāṭalābhena nāgena vṛttām vibhūṣāñca pādadvaye dhārayantīm || 9 || vicitrāsthimālaṃ kapālaṃ karālaṃ lalāṭe ca pañcānvitaṃ dhārayantīm | ciraṃ cintayāmīdṛśīṃ cārurūpā- mameyāmadoṣāmanādyāmapārām || 10 || suraśreṇimauliprabhārañjitāṅghrim natāśeṣayoṣidgaṇeṣṭārthadātrīm | yadīyaprasādādidaṃ viśvajātam janaḥ prāpnuyānmodate śaśvadeva || 11 || yademaṃ stavaṃ yaḥ paṭhedekacitto vaśastasya loko bhavettatra nanam | (p. 24) na dāridryapāpe na vā durgatiḥ syāt labhetāpi mokṣantathā dharmakāmī || 12 || iti śaṅkarācārya kṛtaṃ stavarūpadhyānaṃ samāptam | sarvadhyānānukūlā śrutiryathā- praviśya śūnyaṃ nilayaṃ yathopavi śyācūḍakādau śavaviṣṭarādiṣu | utsārya vighnānatha caikamānaso vicintayedviśvamayī cidātmakam || 1 || vicintā bījānyatha bhūtaśuddhim vidhāya tatraiva nabhogate ca | sa śabda-hūṅkāraja-kartṛkopari | smaret svamātmanyapi tāriṇīmayam || 2 || viruddhavākyācchavavahnimaṇḍale navāmbudābhāṃ gurusannatodarīm | atīva kharvāṃ nava yauvanasthitām adhaḥstha śārddulakṛttibandhajāghanīm || 3 || anaikyamāhatya śavoparisthitām | śavorddhamālīḍha parītamadhyagām | viśīrṇavarṇātmaśiraḥsrajodbhaṭām | trayī vivartā ḥ ruṇa locanatrayām || 4 || (p. 25) abheda bhāvaik jaṭā virājitā vibhūṣaṇāñcitra sitāsthibhūṣaṇām | mahāṣṭhasiddhi prakaṭāhi bhūṣaṇā | maṭṭāṭṭahāsairjagatāmabhotidām || 5 || jaṭāsvanantaḥ śravaṇe ca takṣako mahāhipadmo hṛdi hāra bhūṣitām | tathaiva karkāṭakṛtopavītikāṃ svamekhalāyāmatha deva vāsukiḥ || 6 || sa śaṅkhapālo bhujakaṅkaṇo mataḥ pādeṣu padmaḥ kila nūpura śriyam | bhujeṣu nāgaḥ kuliko'ṅgado mato | bhūjorddhamālā manujāsthibhirmatā || 7 || sitaśca rakto dhavalaśca malaka stathaiva pīto'sitaśca pānḍaraḥ | bhujaṅgamālā iha varṇajātayo bhavanti sarve maṇibhirjvalanti tāḥ || 8 || kapālakartṛ grathitoghramūrddhajāṃ sanālamindīvara kāntimālikām | vikoṣakhaḍgaṃ satatañca dakṣiṇe svapauruṣograi dadhitīṃ bhujaiḥsadā || 9 || kapālanīlotpala pañca mudrayā virājamānāmasitotapala śrajām | vicintayet tāñca kavitva kāriṇīṃ manogatācca prajapecca tāriṇīm || 10 || (p. 25) iti śrutayaḥ | evambhutamātmānaṃ dhyāyediti bhūtaśuddhiḥ | atha mūlamantreṇa prāṇāyāma kuryāta | tata ṛṣyādi nyāsaḥ | śirasi akṣobhya ṛaṣaye namaḥ | mukhe vṛhatī chandase namaḥ | hṛdi śrīmadekajaṭāyai devatāyai namaḥ | druta kavitva pānḍatya siddhaye viniyogaḥ | tadruktaṇ nīlatantre | akṣobhya ṛṣiretasyā vṛhato chanda īritam | nīlā sarasvatī devī triṣu lokeṣu gopitā || huṃ bījama straṃ śaktiḥ syāccatuvargaphalapradā || tathā eka vīrākalpe - aṅgnayāsa karanyāsau kuyyādattraiva kevalam | atroktamācaredatra nānyata sañcārayeta sudhīḥ || iti vacanāta nyāsāntarābhāvaḥ | mātṛkāyā āvaśyakatvāta kālītantrokta mātṛkānyāso'tra likhitah | taduktaṃ nīlatantre yathā kālī tathā nīlātatakramānmātṛkāṃ nyaseta || tada yathā- a ā i ī u ū ṛ ṝ ḷ ḹ iti hṛdayaṃ spṛśeta | e ai a au aṃ aḥ kaṃ khaṃ gaṃ khaṃ dakṣiṇa bhuje | uṃ caṃ chaṃ jaṃ jhaṃ eṃ ṭaṃ ṭaṃ ḍaṃ ḍaṃ vāmabhuje | ṇaṃ taṃ thaṃ daṃ dhaṃ naṃ paṃ phaṃ vaṃ bhaṃ dakṣiṇa jṅghāyām | maṃ vaṃ raṃ laṃ vaṃ śaṃ ṣaṃ saṃ haṃ laṃ kṣaṃ vāma jaṅghāyām | atha karāṅganyāsau yathā - hāṃ akhilabāgarūpinyai namaḥ | aṅgaṣṭayoḥ | hrīṃ akhaṇḍa vāprūpinyai svāhā tarjanyoḥ | hraṃ brahmāvāgrūpinyai vaṣaṭ madhyamayoḥ | hrai/ viṣṇuvāgarupinyai hu/ anāmikayoḥ | hroṃ rudra vāgrāpinyai vauṣaṭha kaniṣṭhayoḥ | hraḥ sarva vāgrūpinyai phaṭa karatala pṛṣṭayoḥ || tato'khilavāgrūpinyādikamuktvā | tarjanī madhyamā nāmikābhirhṛdayāy namaḥ tarjanī madhyamābhyāṃ śirase svāhā | adho'ṅguṣṭamuṣṭhyā śikhāyai vaṣaṭ | vyāsta'stāṅgulobhiḥ kavacāya hu/ | tarjanī madhyamānāmikābhirnetratrayay vauṣat | tarjanī madhyamābhyāṃ astrāya phaḍiti ūrddhārddhatālatrayachoṭikābhirdaśadigbandhanaṃ kuryāt | (evaṃ binduvisarga nirbindu nirvisarga (p. 27) yogā ṣoḍhā | klī/ aṃ klo/ namaḥ śirasi | hrīṃ aṃ hrīṃ namaḥ śirasī | a/ aṃ a/ namaḥ śirasi | mantreṇa mātṛkā pūṭītameṣaṃ ṣoḍhā bhavati | sāmpradāyikāstu bījapuṭītāṃ pañcadhā mātṛkā vinyasya samastavidyayā caikadhā nyasediti ṣoḍhā ekajaṭā pakṣe | nīlasarasvatīpakṣe ṣaḍadīrghabhājāṃ bījena pūṭitāṃ kṛtvā nyaset) tatastārā ṣoḍhāṃ kuryāt | tadruktaṃ nīlatantre - vidyayā puṭitaṃ kṛtvā ṣaḍadhā ca mātṛkāṃ nyaset | kramotakramād varārohe tārāṣoḍhā prakīrtitā || ye stvavaṃ kurūte mantrī satu tārā na saṃśayaḥ || tasya loke gururnāsti saguruḥ sarvayoginām | sṛṣṭhirakārādikṣakārāntā | sthitisttu ḍādiṭhāntā | saṃhṛtisttukṣakārādya kārāntā | ayaṃ nyāsasttu kāmyaḥ viśeṣākāṅkhibhirācaranīyaḥ || taduktaṃ siddhasārasvate - akhilavāgrupinī procya hṛdayāya namo vadet | akhanḍavāgrūpinītyuktvā śirase vahvivallabhā | brahmavāgrūpinītyuktvā śikhāyai vaṣaḍityāpi || viṣṇubāgrūpiṇītuktvā kavacāya hu/muccaret | rūdrabāga rūpiṇītuktvā netratrayāya vauṣaḍityāpi || sarvavāgaruṣiṇītyuktvā'strāya phaḍiti smaret | etacca nīlasarasvatī pakṣe | mantracūḍāmaṇautu - bījānte eka jaṭāyai hṛdayaṃ parakīrtitam | tārinyai śirase tadvadvajjrādake śikhā tathā || ugrajaṭe ca kavacaṃ mahāpratisare tathā | piṅgograikajaṭe tadvannetrānte parikīrtitam || (p. 28) ubhābhyāṃ mahogratārāpakṣe | pīṭhanyāsya varṇanyāsyau (bāhunyāta) na likhitau | (atrānupraveśo nāsti) taduktaṃ eka vīrākalpe - aṅganyāsa karanyāsau kuryādatraiva kevalam | atroktamācaredatra nānyata saccārayeta sudhīḥ || tato mūlamuccaryaṃ śira ādi pādāntaṃ pādādi śiro'ntaṃ hṛdayādimukhāntaṃ iti vyāpakatrayaṃ nyaset | (tato'rghyapātra sthāpanamiti kecit|) tataḥ pūrvoktaṃ dhyātvā kara kalitadūrvākṣata vajrapuṣpādi milite dinakara kiraṇāruṇa kusumācñalau mātṛkāyantraṃ dhyātvā hṛdayāta mūlamantra tejomayīṃ śuddhajñāna caitanya rūpāṃ tāṃ ṣaṭcakrabhedakrameṇa śivo'vasthita sahasradalakamalāntargataṃ paramaśivaṃ prāpayitvā kriyāsamabhihāreṇa tadamṛtāmbudhau viśrāmya tadamṛtalolībhūtāṃ ānandamayīṃ tejomayīṃ tāṃ pravaddannāsāpuṭena ānīya kalpitamūrtī samāvahayet | deveśi bhaktisulabhe parivāra samanvite | yāvattvāṃ pūjayiṣyāmi tāvattvaṃ susthirā bhava | śrīmadekajaṭe ihāgacha ihāgacha ityāvāhya āvāhana saṃsthāpana sannidhāpana sannibodhādīn tattanmudrābhiḥ kuryāt | tato devyaṅge ṣaḍaṅgāni vinyasya āṃ hrīṃ kroṃ svāheti prāṇān pratiṣṭhāpya mūlavidyānte śrīmadekajaṭe vajrapuṣpaṃ pratīccha hūṃ phaṭ svāhā | ityanena pādyādibhiḥ ṣoḍaśopacārairarcayet | taduktaṃ phetkāriṇyāṃ - (p. 29) āvahya sthāpayitvā tu dhyātvaivaṃ pūjayet tataḥ | śrīmadekajaṭe caiṣa vajrapuṣpaṃ pratīccha ityapi || mūlenāgnipriyāntena satāreṇa yajet punaḥ | upacāra manuproktaḥ sarvāgama viśāradaiḥ || nīlatantre'pi - sarvaṃ mantramayaṃ kṛtvā devatāyai nivedayet | abhāvādvajrapuṣpasya smaraṇāt phalabhāg bhavet || ṣoḍaśopacāraniyamo yathā | taduktaṃ mantranīlāvatyāṃ - pādyārghyacāmana snāna vasanābharaṇāni ca | gandhapuṣpadhūpadīpa naivedyācamanantathā || tāmbulamarcanā stotraṃ tarpanañca namaskriyā | prayojayaidarcanāyāṃ upacārāṃsttu ṣoḍaśa || athavā-gandhādayo naivedyāntā pūjā pañcopacārikā | atra puṣpa niyamo yathā | taduktaṃ matasyamukte - puṣpa śreṣṭhaṃ raktakokaṃ bandhukaṃ śatapatrakam | barbarādvitayañcaiva karṇikāradvayaṃ tathā || vakamandāravajrāṇi karavīrāṇi śasya te || mallikātritayaṃ jāti kṣauma puṣpaṃ jayantikā || bilvapuṣpaṃ kuravakyuti puṣpaka keśaram | vāsantodvitayañcaiva kāśapuṣpaṃ maruvakam || (kadamba vakulañcaiva lavaṅgakusumaṃ tathā ||) yūtho śephālikācyūta pu.pairarcayet kulaiḥ || bilvaimerūvakādaiśca tulasī varjitaiḥ śubhaiḥ | aḍrapūṣpairviśeṣeṇa vajrapuṣpena miśritam || sarva puṣpaṃ pradātavyaṃ bhaktiyuktena cetasā | iti || (p. 30) tathā mantracūḍāmaṇī arghaṃ dadyājjavāyuktaṃ dāpayenmantramuccaraṇ | vajrapuṣpaṃ pratīccheti sambodhana padānvitam || naivedyañca yathā matasyasūkte - vāyasaṃ kṛśaraṃ dadyāccharkarāguḍasaṃyutam | gavyaṃ dadhi madhūnmiśraṃ pāṇīyañca nivedayet || śālamatasañca pāṭīnaṃ godhikāmāṃ samuttamam || annañca madhunā yuktaṃ yatnāddadyācca mantravit || tato yonimudrāṃ pradarśya ājñāṃ pārthya parivāramarcayet | yathā keśareṣu agnīśāsura vāyuṣu madhye dikṣuca devyāstadaṅgevāṣaḍaṅgamarcayet | pūrvādidikniyamastu - pūjya pūjakayormadhyaṃ prācīti kīrtyate budhaiḥ | taddakṣiṇaṃ dakṣinaṃsyāduttarañcottaraṃ matam || pṛṣṭhantu paścimaṃ jñeyaṃ sarvatraivaṃ prapujayet || iti mānasollase | hrā akhilavāgrūpinyai hṛdayāya nama eka jaṭāyai hṛdayāya nama ityādi krameṇa vā | tadruktamekavīrā kalpe - ṣaḍaṅgamarcayeddevyā dehevā keśareṣu vā | asminneva samaye devyā vāyavyādīśānāntaṃ gurūpaṃktiṃ arcayet | tadaśaktau gurutrayaṃ vā ṛṣimātraṃ vā | taduktaṃ bhāvacūmaṇī - īśvara uvāca mātardevi mahāmāye bandhamokṣa pravartini | idānīṃ śrotumicchami gurūkramamanuttamam || devyuvāca - gurūkramastu bahudhā mantravistara gauravāt | kālānāmapyanāditvāt kathaṃ tat kathayāmite || gurukramaṃ na ca jñātvā naṣṭhamārgu bhaviṣyati | naṣṭhamārga mantravidyau na tādṛk siddhigo bhavet || (p. 31) gurūṇāṃ siddhibhūtānāṃ nāsticet santatikramaḥ | tantravidyāśca mantrāśca niṣphalā nātra saṃśayaḥ || unviṃśati purūṣān vāpi nava saptatrayo'pivā | na jñātvā guruvaṃśānāṃ śiṣyaśca naṣṭha santatiḥ || svavaṃśādadhikaṃ jñeyaṃ gurūvaṃśa śubhāśubham | janakādadhiko jñeyo mantradaśca maheśvaraḥ || tasmād yatnena deveśa sa.kṣepāt śṛṇu tān gurūn || atha tārāgurūn vakṣye duṣṭāduṣṭa phala pradān || urddhakeśo vyomakeśo nīlakanṭho vṛṣadhvajaḥ | divyaughā siddhidā vatsa siddhaughān śṛṇu tattvataḥ | vaśiṣṭhaḥ kūrmanāthaśca mīnanātho maheśvaraḥ | harinātho mānavaughān śṛṇu vakṣyāmi sadgurūn || tārāvatī bhānumatī jayā vidyā mahodarī | sukhānandaḥ parānandaḥ pārijātaḥ kuleśvaraḥ || virupākṣa pheravīca kathitaṃ tārinīkulam | siddhaughā mānabaudhāsttu divyaughā parameśvara | akṣobhyaḥ sarvamūrddhaṇya strimūrttināgarupadhṛk | ānandanātha śabdāntā guravaḥ sarvasiddhidāḥ | striyo'pi gururūpāśca ambāntrāḥ parikīrtitāḥ | athavā sarvaśāstreṣu guravaḥ pūrvasucitāḥ | kula cūḍāmaṇau - deva śṛṇu gurūn vakṣye guru devān maheśvara | yeṣu yeṣu ca mantreṣu ye ye ṛṣigaṇāḥ smṛtāḥ || (p. 32) te te pūjyā saparyādo saṃkṣepāduditiṃ mayā | maheśvaramukhāj jñātvā yaḥ sākṣāt tapasā manum || saṃsādhāyati śuddhātvā sa tasya ṛṣi rīritaḥ | aśaktānāntu saṃkṣepād, gurvarcanaṃ yathā bhavet | yathā tatraivoktaṃ ajñānād gurūnāmnā vai gurūtritayamarcayet | catuṣṭayaṃ vā saṅkocan na ca kāryaṃ tataḥ param || athavā prakārāntaṃ yathā bhāvanirṇaye | paramādigurūṇāṃ nirṇayo yathā | ādau sarvatra deveśa mantradaḥ paramoguruḥ | parameṣṭigaruścaiva kathito'yaṃ gurūdbhavaḥ || itiguru nirṇayaḥ | tato'kṣobhya vajrapuṣpaṃ pratīccha hū/ phaṭ svāheti devīmaulau vakṣobhyaṃ pūjayet | tataḥ pūrvādyaṣṭadaleṣu a/ vairocana vajrapuṣaṃ praticcha hūṃ phaṭ svāhā | taduktaṃ pheravīye - vajrapuṣpaṃ praticcheti hū/ phaṭ svāheti mantrataḥ | etanmantre nāmamātraṃ bhinnañcaiva na saṃśayah || anena manunā sarvān parivārānathāccayet | evaṃ śaṅkhapānḍara padmanābha-asitāṅgakanāmakamāmakapānḍara- tārakādyān pūjayet | tataḥ padmādvahiḥ pūrvādi dvāreṣu vāmāvartana a/ padmāntaka vajrapuṣpaṃ pratīccha hu/ phaṭ svāhā | a/ vighnāntaka vajrapuṣpaṃ pratīccha hu/ phaṭ svāhā | a/ narakāntaka vajrapuṣpaṃ pratīccha hu/ phaṭ svāheti pūjayet | taduktaṃ phetkārīye - akṣobhyaṃ vajrapuṣpādyai stāriṇī mūrddhni pūjayet | tathā vaironacaṃ śaṅkha pānḍaraṃ padmanābhakam || (p. 33) asitāṅgaṃ yajenmantrī dikṣvairaitaccaturdale | nāmakaṃ māmakañcaiva pānḍaraṃ tārakantathā || vahnyādiṣu catuṣkeṣu mantraiḥ svai svairyathā yajet | dvāre pūrvāditaḥ padmāntakaṃ vāpi yamāntakam || vighnāntakaṃ samabhyarcyaṃ pūjayet narakāntakam || iti saṃpūjya vāme trikonavṛtta caturasramanḍapaṃ kṛtvā puṣpaiḥtamabhyarcya tatra vihita balidravya bharitaṃ pātraṃ nidhāya aṅguṣṭhānāmikābhyāṃ spṛṣṭvā a/ hrī/ ekajaṭe mahāyajñādhipāyai mavopanītaṃ baliṃ gṛhna gṛhnāṣaya āpaya mama śāntiṃ kurū kuru paravidyāmākṛṣya truṭa truṭa chindhi chindhi hrī/ svāheti triḥ paṭhitvā baliṃ datvā tālatrayapuraḥsaraṃ grāsamudrāṃ pradarśya rahasyamālayā yathāśakti nigadena upāṃśu vā mānasena vā sahasrādikaṃ japet | taduktaṃ - sahasraṃ prajapenmantraṃ śataṃ taddinajantu vā | viṃśatyā vā japenmantraṃ ato nyūnaṃ na kārayet || asya rahasyaṃ yathā gāndharve - vinā dīpaka manteṇa agraśūnyaṃ nacārcayet | vinā lalanayā devī vinā rudhiramāsavaiḥ || trivarṇamasyā dīpanyāmite nīlā ca kathyate | atra japarahasyaṃ yathā | hṛtpadmamadhye taruṇaravinibhāṃ vidyāsvarūpāṃ kunḍalinīṃ dhyāyan hṛdayajihvā paryantaṃ uccaret | tadruktaṃ nīlatante hṛdā sārasvatīṃ yāvadvidyayā vyāptirucyate | tathācoktaṃ rudrajāmale - sthānasthā varadā mantrā dhyānasthāśca phalapradā | sthān dhyāna paribhraṣṭhāḥ susiddhā api veriṇaḥ || (p. 34) japalakṣaṇaṃ vimalātantre yathā - manaḥ saṃharaṇaṃ śaucaṃ maunaṃ mantrārthacintanam | avyapratvamanirvedo japasampatti hetavaḥ || japaḥsyāt trividhāvṛtti maunasopāṃśuvācakaiḥ | mantramuccaravedvācā vācikaḥ sa japaḥ smṛtaḥ || śanairuccārayenmatramīṣaddoṣṭhaṃ pracālayan | kiñcichravana yogyaṃ syādupāṃśuḥ sa japaḥ smṛtaḥ || dhiyā yadakṣaraśreṇīṃ varṇasvara padātmikām | uccaredatha saṃsmṛtya mānasaḥ sajapaḥ smṛtaḥ || upāṃśuḥ puṣṭikāmānāṃ mānasaḥ siddhimicchatām || vāciko māraṇe śasta strividhojapa īritaḥ | tatra japarahasyaṃ yathā | mūlādhāra svādhiṣṭhāna maṇi pūrakeṣu taḍitakoṭikaṭārāṃ bījavyāptiṃ vibhāvya tathaiva phaṭkāraṃ hṛdaye dhyeyam | (taduktaṃ nīlatantra) mantradhyānaṃ pravakṣyāmi japāt sarva pradāyikām | mantra dhyānānmaheśāni siddhyate brahmahā yataḥ | mūlacakre ca hṛllekhāṃ sūryakoṭi samaprabhām | svādhiṣṭhāne pītavarṇaṃ dvitīyārṇaṃ vibhāvayet || nābhau jīmūtasaṅkāśaṃ kūrcabījaṃ mahāprabham | astrabījaṃ hṛdi dyāyet kālānala samaprabham | mūlādi brahmarandhrāntaṃ sarvā vidyāṃ vibhāayet || sūryakoṭi pratīkāśāṃ yogibhirdveṣṭhī pūrvikām || athavā sarvāṃ vidyāṃ dīparupiṇīṃ jihvāyāṃ vibhājya tata prabhāpaṭalairjihvāmapi dīparupiṇīṃ vibhājya japet | (p. 35) taduktaṃ phetkārīye - jihvāyāṃ nyasanādeva mūko'pisukavirbhavet || iti | mukhe karaṃ datvā japedityārābhya pādāḥ || nityapūjā japa niyamastu - sahasraikaṃ japenmantraṃ śataṃ tat tritayantu vā | viṃśati vā japenmatraṃ ato nyūnaṃ na yujyate || tato guhyātiguhya goptrītvaṃ gṛhānasmakṛtaṃjapam | siddhirbhavatu me devi tvatprasādāddhadisthitā || iti mantreṇārghyodaka kusumairdevyā vāmādhohaste tejomayaṃ japaṃ samparpayet iti | viśeṣa phalākāṅkhibhirayaṃ kramo niśāyāmavamarṣaṇīyaḥ | taduktaṃ phetkārīye valipūjādikaṃ yadyad niśāyāṃ kriyate sadā | tattadakṣayatāṃ yāti tārādevyā prasādataḥ || tadruktaṃ māyātantre - arddharātrāt paraṃ yacca muhūrtadvayameva ca | sā mahārātri rudiṣṭā niśā sā parakīrtitā || kūlacūḍāmaṇau tu - rātrau paryaṭanañcaiva rātrau ca śakti pūjanam | na karoti kathaṃ deva sādhakaḥ kauliko bhavet || kulaṃ mātṛmānameyaṃ mātā jīvo mānaṃ pramāṇaṃ jñānamiti yāvat | meyaṃ ghaṭapaṭādirūpaṃ viśvamiti yāvat | śākta iti saṅkalitārthaḥ | tataḥ pradakṣiṇīkṛtya stutvāṣṭhāṅgapātena praṇamet | atha stutiḥ - ghorarūpe mahārāve sarva śatrukṣayaṅkari | bhaktebhyo varadedevi trāhi māṃ śaraṇāgatam || surāsurārcite devi siddha gandharva sevite | jāḍyapāpahare devi trāhi māṃ śaraṇāgatam || jaṭājuṭa samāyukte lola jihvānukāriṇī | druta buddhikare devi trāhi māṃ śaraṇāgatam || saumyarūpe canḍarūpe ghorarūpe namo'stute | sṛṣṭirūpe namastubhyaṃ trāhi māṃ śaraṇāgatam || (p. 36) jaḍānāṃ jaḍatāṃ haṃsi bhaktānāṃ bhaktavatsale | mūḍhatāṃ harame trāhi māṃ śaraṇāgatam || hū/ hū/ kāramaye devi bali homaṃ priye namaḥ | ugratāre namo nityaṃ trāhi māṃ śaraṇāgatam || indrādi diviṣadvṛnda vandite karuṇāmayi | tāre tārādhināthāsye trāhi māṃ śaraṇāgatam || aṣṭamyāñca caturdaśyāṃ navamyāṃ yaḥ paṭhennaraḥ | ṣanmāsaiḥ siddhimāpnoti nātra kāryā vicāraṇā | mokṣārthī labhate mokṣaṃ dhanārthī dhanamāpnuyāt || vidyārthī labhate vidyāṃ tarkavyākaraṇādikām | idaṃ stotraṃ paṭhed yastu satataṃ śraddhayānvitaḥ || tasya śatru kṣayaṃ yāti mahāprajñā ca jāyate | pīḍāyāṃ vāpi saṃgrāme japye dāne tathā maye || ya idaṃ paṭhati stotraṃ śubhaṃ tasya na saṃśayaḥ || evaṃ stutvā daṇḍavat praṇamya yonimudrāṃ pradarśayet | ātmasamarpaṇañca kāryam | itaḥ pūrtvaṃ? prāṇa buddhideha dharmakārito jāgratasvapna suṣuptyavasthāsu manasā vācā karmaṇā hastābhyāṃ padbhyāmudareṇaśiṅā yatakṛtaṃ yatasmṛtaṃ yaduktaṃ tata sarvaṃ brahmārpaṇa bhavatu svāhā | aṣṭāṅgapraṇatiryathā | taduktaṃ prapañcasāre - padbhyāṃ karābhyāṃ jānubhyāmurasā śirasā dṛśā | vacasā manasā ceti praṇāmo'ṣṭhāṅga īritaḥ || viśeṣa namaskārastu saṅketatantre- natistu trikoṇākārā tārāyāḥ parikīrtitā | ardhācandraṃ maheśasya pṛṣṭhaśca samīhitā || vedavidbhyo dharāṃ datvā samyagyallabhate phalam | tata phalaṃ samavāpnoti sakṛta kṛtvā pradakṣiṇam || tata āvṛtti devatāṃ devyaṅge vilāṇya kṣamasveti suṣumnāvartmanā svahṛdi samānīya punaḥ prāṇāyāmaṃ kṛtvā tanmayamātmānaṃ vibhāvya aiśānyāṃ nirmālya (p. 37) vāsinyai nama ityabhyarca śeṣanirmalyaṃ śirasi dhṛtvā naivedya jātaṃ strībhyo dadyāt | svayañca kiñcit svīkṛtya siddhasaṅkalpaḥ yathāsukhaṃ viharet | (taduktaṃ saṅketa tantre) - naivedya jātaṃ yat kiñcit kaulikāyai nivedayet | naivedyaṃ strībhyo dadyānna kutracit || lambodarasya pautreṇa kamalākarasunūnā || alisvita śaṅkareṇāyaṃ nityapūjāvinirṇayaḥ || iti pūjā nirṇaya prathamaḥ paṭalaḥ || atha dvitīya paṭalaḥ || atha dīkṣāvidhilikhyate | tayā vinā sarvamantrasyānadhikāritvāt | caturṣu āścameṣu dīkṣāyā āvaśyakatvaṃ taduktaṃ vārāhītantre bhagavānuvāca - dīkṣāmūlaṃ jagatasarvaṃ dīkṣā hi paramaṃ tapaḥ | dīkṣāmāśritya nivaset yatra kutrāśrame vasan || adīkṣito'pimaraṇe rauravānna nivartate | tasmāddikṣāṃ prayatnena proktāmāśritya tāntrikāditi || evaṃ sadgurorāhita dīkṣaḥ sarvaṃ sādhayet | taduktaṃ mahāgratārākalpe - kalpe dṛṣṭvā tu tārāṃ vai yo gṛhṇāti narādhamaḥ | manvantarasahasraistu niṣkṛtirneva jāyate || gurormukhānmahāvidyāṃ gṛhṇīyāt pāpanāśiṇīm | (p. 38) atra gurū lakṣaṇaṃ yathā kula cūḍāmaṇau - kulanāthaṃ parityajya ye śāktāḥ parasevinaḥ | teṣāṃ dīkṣā ca yāgaśca abhicārāya kalpate || tasmāt sarvaprayatnena maṅgalaṃgurūmāśrayet || kulīnaḥ sarvidyānāṃ adhikāroti niścitam || dīkṣāvibhuḥ sa evātmā sarvamantrasya nāparaḥ || dīkṣā kālaṃ pravakṣyāmi nīlatantrānusārataḥ || kṛṣṇa pakṣasya cāṣṭhabhyāṃ śubhalagne śubhakṣaṇe || pūrvabhādrapadāyukte mitratārādi saṃyute || athavā hyanurādhāyāṃ revatyāṃ vā praśasyate || jānīyācchobhanaṃ kālaṃ mantrasya grahaṇaṃ prati || taduktaṃ nīlatantre - rohiṇī śravaṇārdya ca dhaniṣṭā cottarātrayam | puṣyā śatābhiṣācaiva dīkṣānakṣatramucyate || iṣe caiva viśeṣaṇa kārtikeca viśeṣataḥ | mahāṣṭamyāṃ viśeṣeṇa dharmakāmārthasiddhaye || bhāva cūḍāmaṇī - viṣṇurviṣṇumatasthā ye viṣṇu dīkṣā pravartakāḥ | gaṇeśo gānapatyā ye gaṇadīkṣā pravartakāḥ || śaivāḥ śāktāśca sarvatra sarva dīkṣā pravartakāḥ || guru bhaktiryathā - utapādaka brahmadātrorgarīyān vrahyadaḥ pitā | tasmāttamabhimanyet puturaṇyadhikaṃ gurum || ūrddhvāmnāye - karmamūlaṃ gurormūrtiḥ pūjāmūlaṃ guroḥ kriyā | mūlamantraṃ gurorvākyaṃ tasmādādī gurūṃ yajet || atha śiṣya yogyatā | tathā ca śrutiḥ | vidyā brāhmaṇamityāhuḥ saibādhastesmi vakṣimām | asūyakāya mā mādāttathāsyāṃ vīryavattamā || yamevatu śuciṃ vidyānniyataṃ brahmavādinam | tasmai mā bruhi viprāya nidhipāyā pramādine || (p. 39) tathā ca eka dvitricatuḥ pañcavarṣāṇyālokya yogyatām | yogyaṃ parigrahecchiṣyaṃ anyathā duḥkhamāpnuyāt || dīkṣā kālaniyamo yathā rudra jāmale - asiddhirbhūmisampattirmaraṇaṃ bandhunāśanam | ātmabuddhiḥ prajānāśaḥ sampatīratna sañcayaḥ || pūrṇa phalaṃ śatruvṛddhirmedhā kāmaprapūrṇatā | caitrādīnāṃ phalaṃ jñeyaṃ malamāsaṃ vivarjayet || pañcāṅgaśuddhi divase śobhane śaśitārayoḥ | guruśukrodayecaiva śasyate mantrasaṃskriyā || atha dīkṣāsthāna niyamaḥ | matasyasukte goṣṭhe śivālaye śūnye śmaśāne ca nadītaṭe | girau ca grahaṇaṃ kṛtvā pūjayet siddhivāñcakaḥ || evaṃ siddhiṃ labhenmantrī nānyathā tāmavāpnuyāt | nātra kāla viśuddhyādi na ca nakṣatraśobhanam | avāṇya mantraṃ vidhivat paritoṣya tathāeurūm || yadevecchāgurodīkṣā tadaiva śubhadā matā | guroranujñāmātreṇa duṣṭamantro'pi sidhyati || nīlatantre - kramaṃ pravṛttya vidhivat pūjāddimau vidhāyaca | vidyāṃ tāṃ kathayetkarṇe jīvakarṇe ca tattvavit || atrāvaśyakattvādādau kullukāmupadiśya paścādiṣṭhamanuṃ vadet | taduktaṃ matasyasūkte - ajñātvā kullukāṃ devīmajaptā gurupādukām | adatvā dakṣiṇāṃ samyag kṛtvā kramapūjanam || yo'sminmatre pravarteta taṃ tvaṃ pīḍayase dhruvam | atratya homa niyamastu homaprakaraṇe jñeyam | iṣe caiva viśeṣeṇa kārtike ca viśeṣataḥ | aṣṭottara śataṃ homaṃ bilvapatreṇa kārayet || athavāṣṭhādaśaṃ kuryādaṣṭāviṃśatimeva vā | pāyasaṃ kṛṣaraṃ dadyānmodakañca saśarkaram || (p. 40) valiṃ dadyācca chāgalaṃ godhāmāṃsamanuttamam | rambhāpuṣpaṃ śālamatasyaṃ juhuyācca prayatnataḥ || yavakṣīraṃ tato dadyāt śālyannaṃ madhunā yutam | nārikela jalaṃ dadyāt saśasyaṃ tadanantaram || śarkarā saṃyutaṃ dadyāt svarṇādyābhaṇantathā | gobhuhiraṇya vastrādyaistoṣayed gurumātmanaḥ || svatantratantre dakṣinā niyamo yathā - gurave dakṣiṇāṃ dadyāt pratyakṣāya śivātmane | sarvasvaṃ vā tadaddhambā tadarddhambā tadājñayā || naceta sañcāriṇī śakriḥ kathamasya bhaviṣyati | nīlatantre'pi - gurū santoṣa mātreṇa siddhirbhavati śāśvatī | anyathānaiva siddhiḥ syāt abhicārāya kalpate || gobhuhiraṇya vastrādairyathāvibhvamātmanaḥ | sarvasvaṃ dakṣiṇāṃ dadyāt gāśca dadyāt payasvaṇīḥ || bhūmiṃ vṛttikarīṃ dadyāt putrapautrānuyāyiṇīm | phetkārīye - gurūve dakṣiṇāṃ dadyāt suvarṇaṃ vāsasānvitam | guroḥ santoṣamātreṇa siddhirbhavati śāśvatī || anyathā naiva siddhiḥ syādabhicārāya kalpate | viprebhyo dakṣiṇāṃ dadyādvahumāna puraḥsaram || iti viśeṣaḥ | nīlatantre matasya sūkte ca - atrāvirodhi sāmānymapi kartavyamiti | tathā svatantratantre - tasya cchāyānusārī syānnikaṭe tridinaṃ vaset | naceta sañcāriṇī śakti gurūmeti na saṃśayaḥ || (p. 41) yasmin divase labhate manumenaṃ tatra lābhaḥ syāt | niyataṃ bhavati vyatyayaḥ sadasata karmaṇorubhayoḥ || iti dīkṣāniyamo dvitīya paṭalaḥ || atha tṛtīya paṭalaḥ evaṃ sad gurorāhita dīkṣaḥ mantra siddhaye puraścaraṇamārabhet || tathā nīlatantre - jīvahīno yathā deho sarva karmasu na kṣamaḥ | puraścaraṇahīno'pi tathā mantraḥ prakīrtitaḥ || japa homau tarpanañca seko brāhmaṇa bhojanam | pañcāṅgo hi loke'smin puraścaraṇamucyate || atra pañcāṅge japasya mukhyatā | anya catuṣṭyaṃ tadaṅgatve jñeyam | tanniṣpādya tadaṅgoktatvāt | gāndharve - evaṃ kṛtvā haviśyāśo japellakṣamananyadhoḥ | tataḥ prayogaṃ sarveṣāṃ vaśyādīnāñca kārayet || vīratantrahapi viśeṣaḥ - svecchācāraparo mantrī puraścaraṇasiddhaye | rahasyamālāmādāya lakṣamekaṃ sadā japet || (p. 42) pheravīye - jaḍo'pi yadi mūkaḥsyādbhāvanā vaśatatparaḥ | labhate śrīmatāṃ vāṇīṃ mantrasya lakṣa jāpataḥ || śrīmatāṃ vyāsavaśiṣṭhādīnāṃ vākyaṃ prāṇya kavayo bhārarādiṃ pracakrire ityuktvatvāt | iha tu bhāvanā śaktānāṃ tattadācāraviratānāñcaturguṇaṃ japamāmananti | taduktamekavīrātantre bhāvanārahitānāntu kṣudrānāṃ kṣudracetasām | caturguṇa japaḥ prokta siddhaye nānyathā bhavet || evaṃ mahācīnakramāśaktānāṃ brāhmaṇādīnāmapi caturguṇavidhānena japaḥ kāryaḥ | jaḍo'pi yadimūkaḥsyādbhāvanāvaśatatpara iti śravaṇāt | anyatrāpi - rahasyamārganiratāḥ sarve varṇā dvijātayaḥ | tadanuṣṭānaviratāḥ sarve varṇāṃ pṛthaka pṛthak || atra yathoktācāra siddhavidyayoścaturguṇa yuga sevā pariśramo nāsti | taduktaṃ phetkārīye - viśeṣataḥ kaliyūge matprasādāt bhaviṣyati | matysasūkte'pi siddhamantratayā nātra yugasevā pariśramaḥ | puraścaraṇakāle tadācāra māha - naktaṃ bhojī haviṣyānnaṃ japedvidyāṃ divā śuciḥ | tatkṛtvā siddhimāpnoti japecca manasā sthiram || tathāca gūḍha pādācāryaiḥ - bhūmau śayyā vacasi niyamaḥ kāminībhyo nivṛttiḥ prātarjāto viṭapasamidhā danta jihvā viśuddhiḥ | patrāvalyāṃ madhuramaśanaṃ brahmavṛkṣasya puṣpaiḥ pūjāhomau kusuma rasanālepanānyujajvalāni || mantrakāle ca satataṃ bhāryāṃ yatnena varjayet | varjayedviṣṇukalpañca varjayet tulasī dalam || (p. 43) varjayenmālatī puṣpaṃ varjayedanya pūjanam | hasta prakṣālanaṃ śaucamācāntastattadācaret || devīnāñca tathā puṣpaṃ pṛthak pātraṃ niyojayet || ekaṃ bhāvaṃ na kartavyaṃ yadīcchet siddhimātmānaḥ | naivedyādi phalaistoyairjānīyadeṣadeva bhāk || havirnānāvidhai gandhaiḥ pāyasai modakādibhiḥ | evaṃ krameṇa yuñjīta dadhikṣīraṃ tathaiva ca || rahasya mālā yathā phetkārīye - akasmādīhitā siddhimahāśaṅkhākhya mālayā | pañcāśanmaṇibhirmālā nirmitā sarvasiddhidā || mahāśaṅkha nīlasarasvatī mantraḥ śīghraphalado bhavati | nṛlalāṭāsthyabhāve ghaṭanā sākaryanimittaṃ dehāntarasyāpi asthiprāhyam | iti śaivadīkṣāntargata ṭīkā | athamālā saṃskāro yathā | ekavīrā kalpe syūtāmbā grathitāmvāpi dvijastrīsūtra nirmitām | mukhe mukhantu saṃyojya pucche pucchaṃ niyojayet || sarpākṛtiryathāmālā gopucchākṛtireva vā | mātṛkā varṇato granthiṃ vidyayā vātha kārayet || tatasajātīya mekākṣaṃ merūtvena prakalpayet | evaṃ sā grathitā mālā mantra siddhi pradāyinī || śubhe lagne śubhe vāre śubharkṣeca śubhe tithau | pratiṣṭhāṃ kārayenmantrī svayambā guruṇāpi vā || āśvatthapatra navakaṃ padamākāreṇa kalpayet | tatra saṃsthāpayenmantrī mātṛkāmantramuccaraṇ || (p. 44) vahniṃ saṃskṛtya vidhivadaṣṭottaraśataṃ hunet | hutiśeṣaṃ pratihutau pradadyāddevatāpriyam || tatra devīṃ samabhyarcya grahānapi ca pūjayet | anuloma vilomena mātṛkārṇena mantrayet || meruṃ pretena saṃmantrya bhāvayeddevatātmakām | evaṃ sarvaguṇopetā jāyate sarvasiddhaye || taduktaṃ śāmbhavīye - syūta sūtraṃ vīti hotraṃ āvṛttidvitayaṃ punaḥ | divā niśākarau proktau tasmāttejastrayī śubhā || tādṛśyākṣasṛjā yastu kurute japamuttamam || apamṛtyu kalibhyāṃ samucyate nātra saṃśayaḥ || gopanīye yamaniśaṃ japamālepsitāptaye || karamālā nirṇayo yathā | taduktaṃ haṃsa pārameśvare parvadvayamanāmāyāḥ parivartana vai kramāt | parvatrayaṃ madhyamāyāstarjanyekaṃ samāharet || athameru laṅghane dūṣaṇaṃ yathā śaktimālā samākhyātā sarvamantra pradīpikā | atrāpivyagracittena yajjaptaṃ yajjaptaṃ merulaṅghanāt || tat sarvaṃ niṣphalaṃ yāti ityājñā parameśvari | parvadvayantu tarjanyā meruṃ tadviddhi pārvati || siddhaye sādhako meruṃ japennatvā punaḥ punaḥ | tarjanyagraṃ tathā madhyaṃ yo japet so'pi pāpakṛt || taduktaṃ ekavīrātantre - kullukāṃ ca tato natvā mālā pūjāṃ vidhāya ca | gṛhṇīyāddakṣiṇenātha na ca vāmena saṃspṛśet || nābhitaśca śiradeśe kullukāṃ paricintayet | bhaṭṭasūtrakṛtā mālā devyāḥ prītikaro sadā || athavā mahāśaṅkhābhāve pañcāśanmaṇinirmitayā sphāṭikādi mālayā japet | atha parama yogināṃ rahasyātirahasyamālā likhyate | taduktaṃ viśuddheśvaratantre - (p. 45) mālāṃ vidhānaṃ paramaṃ śṛṇu pārvati tatvataḥ | yena vijñānamātreṇa mantrāḥ sidhyanti tat kṣaṇāt || anuloma vilomena mantramātra vibhedataḥ | mantreṇāntaritān varṇān varṇanāntaritaṃ manum || kuyyādvarṇamayīṃ mālāṃ sarvamantrapradīpanīm | caramārṇaṃ merurūpaṃ laṅghayenna ca sarvadā || meruḥ śiraśca sarveṣāṃ yathā deveṣvahaṃ hariḥ | (matsyasūkte) tasmāttat sthiracittena karma kuryādaharniśam | etat paramarahasyaṃ mayoktante yaśasvini | tvayā guptataraṃ kāryaṃ nākhyeyaṃ yasya kasyacit || tataḥ siddhaye sarvadā gurubhaktimaṅgīkṛtya uttarābhimukhaḥ śirasi kullukāṃ dhyātvā yathāsaṃkhyaṃ japet | taduktaṃ phetkārīye - gurucaraṇa saroja sarvadā bhakti bhāvāt paricarati vidheyo vāsya sarvātmanā syāt | anudinamanumenaṃ mānayan mānavo'sau bhavati jagati vādī dvaita siddhāntahantā || tathā ca matsya ukte - kullukāñca na jānāti mahāmantraṃ japennaraḥ | (yāvajjivantu japtavyaṃ na sidhyati kadācana || mahāmantraṃ parityajya pūjayed yastu tāriṇīm |) pañcatvaṃ jāyate tasya athavā vātulobhavet || tāriṇyāścaṇḍikāyāśca mantraḥ kulluka varjitaḥ | matimān yo dvijātīnāṃ nopāste sa kadācana || kullukāñca śire dhṛtvā sarvayajñaphalaṃ labhet || māyātantre'pi - kullukāṃ dhārayecchiṣe likhitvābhūrjapatrake | (p. 46) sabhāyāñca rājadvāre vijayī bhavati dhruvam | nānyo vicāraḥ sarvatra virūpākṣasya sammataḥ || kulluke varjite puṃsāṃ yajñe nopasthitirbhavet | mama pūjā sadā vyarthā mama yajñaṃ tathaiva ca || tārāmantrasya sāmānyaṃ tryakṣaraṃ mantramuttamam | na jānāti ca yo mūḍhaḥ kullukāṃ hāriṇīṃ yajet || yāvajjivantu japtvāpi na sidhyati kadācana | mahāmantraṃ parityajya pūjayed yastu tāriṇīm || pañcatvaṃ jāyate tasya athavā vātulo bhavet | (kullukā nāma sā devī anubhāva svarūpiṇī || śarāsana kartṛhastā caturbāhu samanvitā | nīlotpalavapuḥ śyāmā sarvālaṅkārabhūṣitā || likhettu tryakṣaraṃ mantraṃ haridrācandanena vā | yāvajjīvamatandrākṣaṃ śikhāyā dhārayet sadā || mahatyā vidyayā prāptaṃ japenmantraṃ trilakṣakam ||) evaṃ pūrvoktasthānādikamanusandheyam | evamuktena japtvā taddaśāṃśena homatarpaṇābhiṣeka brāhmaṇa bhojanagurudakṣiṇāśca samācaret | taduktam | lakṣamekaṃ japedvidyāṃ haviṣyāśī jitendriyaḥ | uktasthāneṣu ca tathā tattadāsana saṃsthitaḥ || pūrvoktaṃ pūjanaṃ kṛtvā viprārādhana tatparaḥ | anantaraṃ daśāṃśena kramāddhomādikaṃ caret || rātrau baliḥ sadā deyaḥ sarvasiddhimabhīpsubhiḥ | puraścaraṇa homastu nīlotpalena bilvapatrena vā vidheyaḥ | taduktaṃ siddhasārasvate | evaṃ japaṃ yathā kṛtvā daśāṃśamasitot palaiḥ | ājyāktai juhuyānmantrī taddaśāṃśena tarpayet || kālāgurudravīpetai vimalairgandhavāribhiḥ | tarpayettāṃ parāṃ devīṃ tatprakāramihocyate || (p. 47) jale cāvāhya vidhivat pādyādyairudagātmakaiḥ | sampūjya vidhivaddevīṃ parivārān sakṛt sakṛt || santarpya vidhivad bhaktyā daśāṃśaṃ tarpayet tataḥ | punarekaikaṃ santarpya parivārāṃstathā punaḥ || abhiṣekaṃ tataḥ kuryāt tata prakāraṃ śṛṇuṣva me | devībuddhyā svamātmānaṃ saṃpūjya sādhakottamaḥ || tāriṇīṃ siñcayāmīti namo mūrddhani niḥkṣipet | abhiṣeko'yamākhyātaḥ sarvapāpa nikṛntanaḥ || abhiṣeka daśāṃśena sādhakānāñca bhojanam | svavāsinīṃ kumārīñca bhojayet tadanantaram || kṣīrakhaṇḍājya bhojyaiśca mantrasiddhirbhaved dhruvam | guruve dakṣiṇāṃ dadyādvahumāna puraḥsaram || iti nīlatārātantre | urddhāmnāye'pi - homatarpanayoḥ svāhā nyāsapūjanayornamaḥ | mantrānte nāma coccārya tarpayāmi tataḥparam || svāhānte tarpanaseyvaṃ abhiṣekaṃ śṛṇuṣva me | mantrānte nāma coccārya siñcayāmi tataḥ param || taddaśāśaṃ brāhmaṇānāṃ bhojanaṃ samupācaret | ityevaṃ mantrasiddhaḥ san sarva kāmāśca sādhayet || matsya sūkte'pi - akṣataṃ bilvapatrañca daśāṃśaṃ jahuyāttataḥ | kevalaṃ tilājyamitiguravaḥ | gurave dakṣiṇāñca dadyāt | tathā | ajñātvā kullukāṃ devīmayaṣṭvā gurupādukām | na datvā dakṣiṇāṃ samyag kṛtvā kramapūjanam || yo'smin mantre pravartate taṃ tvaṃ pīḍayasidhruvam | ityādi matsyasūkta vacanāt | iti puraścaraṇa nirṇayaḥ tṛtīyaḥ paṭalaḥ || caturtha paṭalaḥ atha naimittikānuṣṭhānam | yathā uktaṃ svatantratantre | nityaṃ naimittikaṃ kāmyaṃ sāpekṣaṃ pūrva pūrvataḥ | anyathā cedbhaveditthaṃ kuryādāpat pāmparām || nīlatantre - nityāccanarato mantrī kryānnaimittikārcanam | naimittikārcane siddhe kuryāt kāmyam khaṇḍitam || tadyathāmatsyasūkte - aṣṭmyācca caturdaśyāṃ pūjayecca prayatnataḥ | yad yat prārtayate mantrī tattadāpnoti nityaśaḥ || labhate mañjulāṃ vāṇīṃ kṛṣṇāṣṭamyāṃ sadā yajet | atra nityārcanānataraṃ naimittikaṃ kāryam | yatra kālaniyamā na dṛśyate tatra māsambā maṇḍalambā vyāpya naimittikādyanuṣṭhānameva marṣanīyamiti | tathācokta rudrajāmale - māsārddhamathavā māsaṃ dviguṇaṃ triguṇaṃ tathā | yāvat phalāptivān yogo tāvadevaṃ samācaret || anyatrāpi - naimittike tathā kāmye phalāptirmaṇḍalāvadhiḥ | nacet tadviguṇaṃ kuryād yathā syāt phalabhāk sudhīḥ || aṣṭamyāṃ pūjanaṃ devyāḥ sarvakāmaphalapradam | rambhā puṣpaṃ bījapūraṃ sugandhi parimiśritam || (p. 49) miśrīkṛtya baliṃ dadyādaṣṭamyāñca viśeṣataḥ | svarṇamālāṃ mahādevyai dadyādgandhau viśeṣataḥ || phalaṃ kṣīraṃ tathā dadyādadhikaṃ śarkarānvitam | tasmāt sarvaprayatnena sampattyai pūjayecchivām || taṇḍulākṣayyasiddhārthaṃ dadyāddevyai prayatnataḥ | tathā nīlatantre - aṣṭamyāñca caturddśyāṃ pūjayecca yathāvidhiḥ | ājñā siddhimavāpnoti javāpuṣpañca varvarām || candanañcākaṃ kusumaṃ dadyācchvetāparājitām || arghya dadyādviśeṣeṇa nityapūjāsu sarvadā || aṣṭottara śataṃ jāpyaṃ yāvajjivita saṃkhyayā | yastu sampūjayed durgāṃ mahāṣṭamyāṃ prayatnataḥ || sa trijanmārjitaṃ pāpaṃ tatkṣaṇādeva nāśayet | durgāṃ tāriṇīmiti prakaraṇānukūlatvāt | ye yajanti mahāmāyāṃ jñātvā tattvena bhairava | ājñāsiddhimavāpyante dhruvaṃ yānti śivālayam || matsyasūkte'pi - tāriṇī yatra pīṭhetu śilārūpā ca tiṣṭhati | tatra yatnena gantavyaṃ phalasaṃkhyā na vidyate || lakṣatrayaṃ japenmantrī tāriṇāṃ yatra tiṣṭhati | sthiracittena manasā siddhirbhavati tatkṣaṇāt || saṃkhyākṛtāṃ mṛttikāñca akṣatañca tathaiva ca | madhunā pāyasañcaiva kṣīraṃ sājyañca śarkarām || baliṃ dadyācca godhāṃ vai āsavañca praśaśyate | nīlatantre'pi - yatrāsarvamavaśyantu brāhmaṇastu viśeṣataḥ | tatra guḍārdrakaṃ dadyāt takraṃ vā guḍamiśritam || (p. 50) nārikelodakaṃ kāṃsye tāmre vā visṛjenmadhu | rambhāpuṣpaṃ śalamatsyaṃ juhuyānmantravittamaḥ || sarvasiddhimanukramya cānte mokṣamavāpnuyāt | sākṣataṃ vilvapatrañca juhuyācca sahasrakam || labhate mañjulāṃ vāṇīṃ mahāṣṭamyāñca sādhakaḥ || tathā mantra cūḍāmaṇau - kulavāre kulāṣṭamyāṃ caturdaśyāṃ viśeṣataḥ | yoginīpūjanaṃ tatra pradhānaṃ kulapūjanam || yathā viṣṇutithau viṣṇuḥ pūjito vāñcitapradaḥ || tathā kulatithau śktiḥ pūjitā varadāyinī || tathā matsyasūkte - aṣṭamyāñca caturdaśyāṃ pūjayecca viśeṣataḥ | śaṅkhasthitaṃ toyaṃ pūraṃ javāpuṣpañca varvarām || candanañcākakusumaṃ śvetāñcaivāparājitām | annadānaṃ viśeṣeṇa nitya pūjavidhiḥ smṛtaḥ || aṣṭottaraśataṃ jāpyaṃ yāvajjīvita saṃkhyayā | sahasraṃ vā japedevaṃ nityapūjāvidhau śṛṇu || mahogrāyāḥ sadā pūjyā pūjane kullukā parā | stotra mantra vratādīnāṃ anuṣṭhāne ca sarvadā || ananuṣṭhānatastasyāḥ sarvaṃ tanniṣphalaṃ bhavet | mahāvidyāñca sandhāyya vāsudevañca yo'rcayet || prāpnoti tatphalaṃ samyak hari sāyujya māpnuyāt | vāsudevo haro brahmā rāriṇī prakṛtiḥ sadā || ekamūrtiḥ sadā cintyā ekamūrtiḥ sadā sthitā | svargamokṣapradā devī jayavidyā pradāyinī | tasmāttāṃ pūjayeddevīṃ gandhapuṣpaiśca dhūpakaiḥ || naivedyarvividhayrbhaktyā pūjayet tāriṇīṃ sadā | (p. 51) atha naimittike viśeṣārcanaṃ yathā māyātantre - āṣāḍhe śayanaṃ kuryāt siṃhe ca parivartanam | āśvine bodhayeddevīṃ paśu pāyasa modakaiḥ || rātrau prabodhena varaṃ jāyate sura sundari | divā prabodhena tathā svapanehapi ca jāyate || śuklāṣṭamyāṃ mahāṣṭamyāṃ ghaṭāṣṭamyāṃ ghaṭasya ca | māghasya meṣasya ca vibhorātrau sampūjayet sudhīḥ || atha pīṭhārchanaṃ nīlatantre pīṭhānāṃ paramaṃ pīṭhaṃ kāmarūpaṃ mahāphalam | tatra yat kriyate pūjā sakṛdvāpi maheśvara || vihāya sarvapīṭhāni tasya dehe vasāmyaham || tasmāccataguṇaṃ proktaṃ kāmākhyā yoni maṇḍalam | teṣāṃ phalaṃ mahādeva vahu kiṃ kathyate'dhunā || yatra koṭiganaiḥ sārddha mādyā vasati tāriṇī | yat pīṭhaṃ brahmaṇo vaktraṃ guptaṃ sarvasukhāvaham || yato devāśca vedāśca munayaścaiva bhāvajāḥ | sarvaṃ pravibhavantyatra tena guptaṃ sadākuru || dvividhañcaiva tat pīṭhaṃ guptaṃ vyaktaṃ maheśvara | vyāktād guptaṃ mahāpuṇyaṃ durāpaṃ sādhakottamaiḥ || guptaṃ sarvatra deveśa labhate kulasundaraiḥ | atha kulapūjāmāh tantracuḍāmaṇau - ekaścet kulaśāstrajñaḥ pūjārhastatra bhairavaḥ | sarva eva surāḥ pūjyā satyaṃ brahmaśivādayaḥ || ekā ced yuvatī tatra pūjitā cāvallokitā | sarvā eva parā devya pūjitā kulabhairava || ādāvante ca madhye ca lakṣapūtau viśeṣataḥ | na pūjayati cet kāntāṃ tadā vighnervilupyate || (p. 52) taduktaṃ rudrajāmale - pṛthivīṃ śasyasampūrṇāṃ brāhmaṇe vedapārage | datvā yat phalamāpnoti tatphalaṃ kolikārcanāt | annadāna sahasrebhyaḥ śatebhyo yajvanāmapi | teṣāṃ bhojana dānena tat phalaṃ kaulbhojanāt || aśvamedha sahasrāṇi vājapeya śatāni ca | merutulyaṃ suvarṇañca brāhmaṇe veda pārage || datvā yatphalamāpnoti tatphalaṃ kolikārcanāt | iṣṭvā yatphalamāpnoti tatphalaṃ deśikārcanāt || vāpīkūpataḍāgādi kṛtvā ca śivakṛṣṇayoḥ | dānād yatphalamāpnoti tatphalaṃ deśikārcanāt || iti saṃkṣepaḥ | pūrvārjjita phalaṃ nāsti kā kathā parajanmani | haṃsa pārameśvare - naraśaktiḥ paśuśakiḥ pakṣaśaktiśca bhairava | pūjitā viguṇaṃ karma saguṇaṃ sādhayed yataḥ || puraścaraṇa kāle tu yadi syāt pīṭha darśanam | tadā tatra pīṭha pūjā manasāpi na hīyate || devīkoṭai mahābhāgāmuḍḍīyāne ca bhairavīm | yoganidrāṃ kāmarūpe mahiṣāsuramardinīm || kātyāyanīṃ kāmabhūtau kāmākhyāṃ kāmadāyinīm | jālandhare ca pūrṇāśīṃ pūrṇaśaile ca caṇḍikām || kāmarūpe tato deva pujyā dikkara vāsinī | athavā kāmarūpasya darśanaṃ yadi bhāgyataḥ || tadā bhagādidevināṃ pūjā tatra vidhīyate | kulavāre kulaṣṭamyāṃ caturdaśā viśeṣayaḥ || (p. 53) yoginī pūjanaṃ tatra pradhānaṃ kula pūjanam | yathā viṣṇutithau viṣṇuḥ pūjito vāñcitapradaḥ || tathā kultithau śaktiḥ pūjitā varadāyinī | atra bhagādi deviṇāṃ bahuvacanaṃ prasaṅgāt | taduktaṃ gāndharva | yadi bhāgyavaśenaiva kuladṛṣṭiḥ prajāyate | tadaiva mānasīṃ pūjāṃ tatra tāsāṃ prakalpayet || bhaginīṃ bhagājihvāñca bhagāsyāṃ bhagamālinīm | bhagadattāṃ bhagākṣīñca bhagakarṇāṃ bhagatvacām || bhaganāsāṃ bhagastanīṃ bhagasthāṃ bhagasarpinīm | sampūjya tāstā gandhārda mānasai gurumeva ca || namaskṛtya vidhānena svayamakṣobhitaḥ sudhīḥ | matsya sūkte ca dvādaśyāṃ pūjayedviṣṇuṃ caturdaśyāmumāpatim | aṣṭamyāṃ pūjayecchaktiṃ sarvasiddhi prakāmukaḥ || atha śivāvaliḥ | tantracūḍāmaṇau - bilvamūle prāntare vā śmaśāne vāpi sādhakaḥ | māaṃ pradhāna naivedyaṃ sandhyākāle nivedayet || kāli kālīti vaktavye tatra sā śivarūpinī | paśurūpaḥ samāyāti parivāra gaṇaiḥ saha || bhuktvā rauti yadaiśānāṃ mukhamuttolya sumvaram | tadaiva maṅgalaṃ tasya nānyathā kulabhūṣaṇam || avaśyamannadānena niyataṃ toṣayecchivām | nityaśrāddhaṃ yathā sandhyā vandanaṃ pitṛtarpanam || tathaiva kulasevyānāṃ nityatā kulapūjane | paśurūpāṃ śivā devīṃ yo nārcayati nirjane || śivārāveṇa tasyāśu sarvaṃ naśyati niścitam | japa pūjā vidhānantu yat kiñcit sukṛtāni ca || gṛhītvā pāpamāsādya śivā roditi nirjane | ekayā bhujyate yatra śivayā deva bhairava || (p. 54) gṛdhraṃ draṣṭvā mahākālīṃ namaskuryādalakṣitam | kṣemaṅkarīṃ tathā vīkṣya jambukīṃ yamadūtikām || kṛśodari mahācaṇḍe mukta keśi vali priye | kulācāra prasannāsye namaste śaṅkara priye || śaśānañca śavaṃ dṛṣṭvā pradakṣiṇa manuvrajan | praṇamyānena mantreṇa mantro mantraphalaṃ labhet || ghoradaṃṣṭra karālasye kiṭiśabda pranādini | guru (ghuru) ghoraravaskāre namaste citi vāsini || raktavastrāṃ raktapuṣpāṃ vilokya tripurātmikām | praṇamya daṇḍavadbhūmau idaṃ mantramudīrayet || bandhuka puṣpa saṅkāśe tripure bhayanāśini | bhāgyodayasamutpanne namaste varavarṇini || kṛṣṇavarṇaṃ tathā puṣpaṃ rājānaṃ rājaputrakam | hastyaśvaratha 'sastrāni phalakān vīra puruṣān || mahiṣaṃ (ṣīṃ) kulanāthañca dṛṣṭvā mahiṣamardinīm | praṇamya jaya durgāṃ vā sa vighnernalipyate || jayadevi jagaddhātri tripurādye tridaivate | bhaktebhyo varade devī mahiṣaghni namāmyaham || madya bhāṇḍaṃ samālokya matsyaṃ māṃsaṃ varastriyam | dṛṣṭvā ca bhairavīṃ devīṃ praṇamya vimṛśenmanum || ghora vighnavināśāya kulācāra samṛddhaye | namāmi varade devi muṇḍamālāsthibhūṣite || raktamāṃsa samākīrṇavadane tvāṃ namāmyaham | eteṣāṃ darśnādeva yadi naivaṃ prakurvate || śaktimantraṃ puraskṛtya tasya siddhirna jāyate || iti tārā rahasyavṛttau nemittika nirnayaścaturthaḥ paṭalaḥ || pañcamaḥ paṭalaḥ || atha siddhavidyānāṃ kāmyānuṣṭhā likhyate | kāmyakarmāṇi yathā | taduktaṃ nīlatantre siddhamantraḥ prakurvvit kāmya karmāṇi nānyathā | siddhalakṣaṇaṃ yathā svatantratantre manorathānāmakleśaṃ saṃsiddhiḥ siddhirīritā | khyātirbāhanabhūṣādi lābhaḥ sucira jīvitā || ārogya maciraṃ lābhah sarvajñatvaṃ kṛtajñatā | pratyakṣa siddhayaḥ proktāḥ siddhamantrasya bhāmini || siddhamantre tu kartavyāḥ prayogā nānyathā priye | taduktaṃ matsya sūkte homatarpaṇa pūjā ca bhāvanā japa eva hi | yantrasya dhāraṇañcaiva māranocchādane tathā || etāni kāmya karmāṇi prayogo'nyat samarcanāt || taduktaṃ somabhujagāvalyāṃ śāntikaṃ śiśire jñeyaṃ hemante pauṣṭikaṃ tathā | ākarṣaṇaṃ vasante ca grīṣme vidveṣaṇaṃ tathā || prāvṛṣṭyuccāṭanaṃ kuryāt śaratakāle ca māraṇam | eṣu kāleṣu caitāni kurūte sādhakaḥ sadā || (p. 52) taduktaṃ rudrajāmale - pṛthvīṃ śasyasampūrṇāṃ brāhmaṇe vedapārage | datvā yat phalamāpnoti tat phalaṃ kolikārcanāt | annadāna sahasrebhaḥ śatebhyo yajvanāmapi | teṣāṃ bhojana dānena tat phalaṃ kaulabhojanāt || aśvamedha sahasrāni vājapeya śatāni ca | merutulyaṃ suvarṇañca brāhmaṇe veda pārage || datvā yatphalamāpnoti tatphalaṃ kolikārcanāt | iṣṭvā yatphalamāpnoti tatphalaṃ hi deśikārcanāt || vāpīkūpataḍāgādi kṛtvā ca śivakṛṣṇayoḥ | dānād yatphalamāpnoti tatphalaṃ deśikārcanāt || iti saṃkṣepaḥ | pūrvārjita phalaṃ nāsti kā kathā parajanmani | haṃsa pārameśvare - naraśaktiḥ paśuśaktiḥ pakṣiśaktiśca bhairava | pūjitā viguṇaṃ karma saguṇaṃ sādhayedyataḥ || puraścaraṇa kāle tu yadi syāt pīṭha darśanam | tadā tatra pīṭha pūjā manasāpi na hīyate || devīkoṭṭai mahābhāgāmuḍḍīyāne ca bhairavīm | yoganidrāṃ kāmarūpe mahiṣāsuramardinīm || kātyāyanīṃ kāmabhūrtau kāmākhyāṃ kāmadāyinīm | jālandhare ca pūrṇaśīṃ pūrṇaśaile ca caṇḍikām || kāmarūpe tato deva pūjyā dikkara vāsinī | athavā kāmarūpasya darśanaṃ yadi bhāgyataḥ || tadā bhagādidevināṃ pūjā tatra vidhīyate | kulavāre kulaṣṭamyāṃ caturdaśāṃ viśeṣayaḥ || (p. 53) yoginī pūjanaṃ tatra pradhānaṃ kula pūjanam | yathā viṣṇutithau viṣṇuḥ pūjito vāñchitapradaḥ || tathā kulatithau śakriḥ pūjitā varadāyinī | atra bhagādi deviṇāṃ bahuvacanaṃ prasaṅgāt | taduktaṃ gāndharva | yadi bhāgyavaśenaiva kuladṛṣṭiḥ prajāyate | tadaiva mānasīṃ pūjāṃ tatra tāsāṃ prakalpayet || bhaginīṃ bhagājihvāñca bhagāsyāṃ bhagamālinīm | bhagadattaṃ bhagākṣīñca bhagakarṇāṃ bhagatvacām || bhaganāsāṃ bhagastanīṃ bhagasthāṃ bhagasarpinīm | sampūjya tāstā gandhādairmānasairgurumeva ca || namaskṛtya vidhānena svayamakṣobhitaḥ sudhīḥ | matsya sūkte ca dvādaśyāṃ pūjayedviṣṇuṃ caturdaśyāmumāpatim | aṣṭamyāṃ pūjayecchaktiṃ sarvasiddhi prakāmukaḥ || atha śivāvaliḥ | tantracūḍāmaṇau - bilvamūle prāntare vā śmaśāne vāpi sādhakaḥ | māṃsa pradhāna naivedyaṃ sandhyākāle nivedayet || kāli kālīti vaktvye tatra sā śivarūpinī | paśurūpaḥ samāyāti parivāra gaṇaiḥ saha || bhuktvā rauti yadaiśānāṃ mukhamuttolya sumvaram | tadaiva maṅgalaṃ tasya nānyathā kulabhūṣaṇam || avaśyamannadānena niyataṃ toṣayecchivām | nityaśrāddhaṃ yathā sandhyā vandanaṃ pitṛtarpanam || tathaiva kulasevyānāṃ nityatā kulapūjane | paśurūpāṃ śivā devīṃ yo nārcayati nirjane || śivārāveṇa tasyāśu sarvaṃ naśyati niścitam | japa pūjā vidhānantu yat kiñcit sukṛtāni ca || gṛhītvā pāpamāsādya śivā roditi nirjane | ekayā bhujyate yatra śivayā deva bhairava || (p. 54) tatraiva sarvadevānāṃ prītiḥ parama durlabhā | tena sarva prayatnena kartavyaṃ pūjanaṃ mahat || rājādi bhayamāpanne deśāntara bhayādike | śubhāśubhāṇi karmāṇi vicintya balimāharet || gṛhṇa devi mahābhāge śive kālāgnirūpinī | śubhāśubha phala vyaktiṃ bruhi gṛhṇa balintava || evamuccarya dātavyo valiḥ kulajana priye | yadi na bhūjyate cānnaṃ tadā naiva śubhaṃ bhavet | śubhaṃ yadi bhavettatra bhujyate tadaśeṣataḥ | evaṃ jñātvā mahādeva nāsti svastayanaṃ caret || iti naimittikaṃ śivāvalidānam | atha śāktācāra niyamo yathā | nīlatantre - prātarutthāya mantrajñaḥ kulavṛkṣaṃ praṇamya ca | śiraḥ padme guruṃ dhyātvā tat sudhā plāvitaṃ smaret || mānasairupacāraistu tamārādhya nirāmayaḥ | mūlādi brahmarandhrāntaṃ mūlavidyāṃ vibhāvayet || sūryakoṭipratīkāśāṃ sudhā plāvita vigrahām | tat prabhā maṇḍala vyāptaṃ svaśarīṃ vicintayet || kulavṛkṣanirṇayastu rudrajāmale - pādāghātādaśoko vadanamadirayā keśaraḥ karṇikāra | ścūto vīkṣā'sāmyāṃ tilakataruṇameruḥ pīyālaśca gītyā || saṃlāpāt karṇikāraḥ kuruvakatarurāliṅganāt sindhūvāraḥ | kādambaḥ kāminīnāṃ madayati niyataṃ sparśanāccampaśākhī || (tathāca kādambī mahātantre śleṣmātakakarañjaka - nimbāśvattha kadambakāḥ | bilvovāthāpyaśokaśca ityaṣṭaukulapādapāḥ || tiṣṭhanti kulayoginyaḥ sarveṣveteṣu sarvataḥ | na svapet kulavṛkṣādho nacopadravamācaret || (p. 55) tathā ca śrutiḥ | kula (kuśa) kula vṛkṣāṇāmanupallavaḥ | vālāṃbā yauvanonmattāṃ vṛddhāṃ vā sundarīṃ tathā | kutsitāṃ vā mahāduṣṭāṃ namaskṛtya vibhāvayet || na tāsāṃ praharaṇaṃ nindāṃ kauṭilyamapriyaṃ tathā | sarvathā na prakartavya manyathā siddhirodhakṛt || striyo devāḥ striyaḥ prāṇāḥ striya eva vibhūṣaṇam | strisaṅginā sadā bhāvyamanyathā svastriyāmapi || viparītaratā sā tu bhavitā hṛdayopari | taddhastāvacitaṃ puṣpaṃ taddhastāvacitaṃ jalam || taddhastāvacitaṃ bhojyaṃ devatābhyo nivedayet | anyamantra puraskāra nindāñcaiva vivarjayet || etadbrahma tadaivatatannāhaṃ so'pi na vastu ca | nābhāvaṃ na ca vā kāryaṃ na kā (cā) raṇāmitastataḥ || (prāyaścittaṃ dṛśoḥ pātaṃ tīrthāvagamanaṃ tathā | piṇḍaṃ vedoditaṃ nyāsaḥ kalau pañca vivarjayet || bhūtahiṃsā na kartavyā paśuhiṃsā viśeṣataḥ | balidānaṃ vinā devi hiṃsāṃ sarvatra varjayet || atha samayācāraḥ | taduktaṃ mantra cūḍāmaṇau śṛṇu putra rahasyaṃ me samayācāra lakṣaṇam | yena hīnā na siddhyanti mantrāḥ kalpaśatairapi || manavaḥ kulaśāstrāṇāṃ kulācārānucāriṇām | siddhāḥ suryanāsti sandeho vaiṣṇavācāratatparaḥ || paranindā sahiṣṇuḥ syādupakārarataḥ sadā | parvate vipine caiva nirjane śūṇyamaṇḍape || catuṣpathe jalamadhye yadi devāt kvacidbhavet | kṣaṇaṃ dhyātvā manuṃ japtvā natvā gacchedyathā sukham || (p. 56) gṛdhraṃ dṛṣṭvā mahākālīṃ namaskuryādalakṣitam | kṣemaṅkarīṃ tathā vīkṣya jambukīṃ yamadūtikām || kṛśodari mahācaṇḍe mukta deśi balipriye | kulācāra prasannāsye namaste śaṅkara priye || śaśānañca śavaṃ dṛṣṭvā pradakṣiṇa manuvrajan | praṇamyānena mantreṇa mantrī mantraphalaṃ labhet || ghoradaṃṣṭra karālāsye kiṭiśabda pranādini | guru (ghuru) ghoraravaskāre namaste citi vāsinī || raktavastrāṃ raktapuṣpāṃ vilokya tripurātmikām | praṇamya daṇḍavadbhūmau idaṃ mantramuddirayet || bandhūka puṣpa saṅkāśe tripure bhayanāśini | bhāgyodayasamutpanne namaste varavarṇini || kṛṣṇavarṇaṃ tathā puṣpaṃ rājānaṃ rājaputrakam | hastyaśvaratha śastrāni phalakān vīra puruṣān || mahiṣaṃ (ṣīṃ) kulanāthañca dṛṣṭvā mahiṣamardinīm | praṇamya jaya durgāṃ vā sa vighnernalipyate || jayadevi jagaddhātri tripurādye tridevate | bhaktebhyo varade devī mahiṣaghni namāmyaham || madya bhāṇḍaṃ samālokya matsyaṃ māṃsaṃ varastriyam | dṛṣṭvā ca bhairavīṃ devīṃ praṇamya vimṛśenmanum || ghora vighnavināśāya kulācāra samṛddhaye | namāmi varade devi muṇḍamālāsthibhūṣite || raktamāṃsa samākīrṇavadane tvāṃ namāmyaham | eteṣāṃ darśanādeva yadi naivaṃ prakurvate || śaktimantraṃ puraskṛtya tasya siddhirna jāyate || iti tārā rahasyavṛttau nemittika nirnayaścaturthaḥ paṭalaḥ || pañcamaḥ paṭalaḥ || atha siddhavidyānāṃ kāmyānuṣṭhā likhyate | kāmyakarmāṇi yathā | taduktaṃ nīlatantre siddhamantraḥ prakurvīta kāmya karmāṇi nānyathā | siddhalakṣaṇaṃ yathā svatantratantre manorathānāmakleśaṃ saṃsiddhiḥ siddhirīritā | khyātirvāhanabhūṣādi lābhaḥ sucira jīvitā || ārogya maciraṃ lābhaḥ sarvajñatvaṃ kṛtajñatā | pratyakṣa siddhayaḥ proktā siddhamantrasya bhāmini || siddhamantre tu kartavyāḥ prayogā nānyathā priye | taduktaṃ matsya sūkte homatarpaṇa pūjā ca bhāvanā japa eva hi | yantrasya dhāraṇañcaiva māranocchādane tathā || etāni kāmya karmāṇi prayogo'nyat samarcanāt || taduktaṃ somabhujagāvalyāṃ śāntikaṃ śiśire jñeyaṃ hemanta pauṣṭikaṃ tathā | ākarṣaṇaṃ vasante ca grīṣme vidveṣaṇaṃ tathā || prāvṛṣṭhyuccāṭanaṃ kuryāt śaratakāle ca māraṇam | eṣu kāleṣu caitāni kurute sādhakaḥ sadā | (p. 58) arddharātraṃ śaratkālo hemantaśca prabhātakaḥ | purvāhnaśca vasantaḥsyānmadhyahna grīṣma eva ca || prāvṛṭrūpo'parāhnaśca pradoṣaḥ śiśiraḥsmṛtam || kṛtyāpallave ūṣāyogohi hemante prabhāte śiśirāgame | praharārdhāṃ vasante ca grīṣmaṃ madhadināntare || tūryayāme ca varṣāyakhye śaradastagate ravau | upalakṣaṇaṃ ṣaṭkarmaparam | taduktaṃ bhairava srotasi - śāntiṃ puṣṭiṃ tathā vaśyaṃ ākarṣaṇa catuṣṭayam | ṣaṭ karmāṇi prayuktāni nigraho nidhanaṃ tathā || atha teṣāṃ lakṣaṇāṇi rogakṛtyā grahādīnāṃ nirāsaḥ śāntivīritā | puṣṭirdhanajanādīnāṃ jñānādīnāñca kathyate || janasammohanaṃ vaśya mākarṣaṇamātmasāt kṛtam | uccaṭanādikaraṇaṃ nigrahaḥ parikīrtitaḥ || janānāṃ prāṇaharaṇaṃ māraṇaṃ parikīrtitam | atha teṣāṃ kāla niyamaḥ | taduktaṃ kṛtyā pallave - sūryodayaṃ samārabhya ghaṭikādaśakaṃ dine dine || ṛtavaḥ suryasantādyā ahorātraṃ dine dine || vasanta grīṣma varṣākhya śaraddhemanta śaiśirāḥ | hemanta śāntike jñeyo vidveṣe grīṣma īritaḥ | prāvṛddhuccaṭane jñeyaḥ śaranmāraṇa karmani || vaśye cākarṣaṇe stambhe raktavarṇaṃ vibhāyet | nirviṣo karaṇe śāntau puṣṭau cāvya (pyā) yane sitam | pītaṃ stambhana kāryaṃ ca dhūmramuccaṭane smaret || unmāde śatru gopābhaṃ kṛṣṇavarṇañca māraṇe || (p. 59) utthitaṃ māraṇe dhyāyet suptamuccāṭane smṛtam || upaviṣṭaṃ sureśāni vaśyādau paricintayet | āsīnaṃ śvetavarṇañca śāntike paricintayet || vāma (yāna) mārgasthitaṃ kṛṣṇaṃ tāmasaṃ parikīrtitam | sātvakaṃ mokṣakāmānāṃ rājasaṃ rājyamicchatām || tāmasaṃ śatrunāśārthaṃ sarva vyādhi nivāraṇam | māraṇe viṣasaṃhāre grahabhuta nivāraṇe | uccāṭane ca vidveṣe pañcavarṇa prayujyate || antenāma bha*?nmatraḥ pārśvataḥ parikīrtitaḥ | mantrānte nāma saṃsthānaṃ yoga ityabhidhīyate || śāntike pauṣṭike baśye prāyaścitta viśodhane | mohane dīpane yogaṃ payuñjanti maṇīṣinaḥ || stambhanoccāṭanoccheda vidvaṣesu sa cocyate | nāmna ādyantamadhye ca mantraḥ syād yoga ucyate || mantrābhimukhyakaraṇe sarvapāpa nivāraṇe | jvara graha viṣakṛtyā śāntike ca sa cocyate || sammelane sa evātha mantrānāmakṣarāṇi ca | ekaikāntaritaṃ yattu grathanaṃ tat prakīrtitam || tacchāntike vidhātavyaṃ nāmādhyante yadā manuḥ | tat sampuṭo bhavet tattu kīlakaṃ paribhāṣitam || sthambha(ḥ) mṛtyuñjaye diṣṭho rakṣaṇādiṣu saṃpuṭaḥ | dviṣi (dvo dvo) mantrākṣaraṃ tasya madhye nāmākṣaraṃ kramāt || grathyate sa vidarbhastu vaśyākarṣaṇa pauṣṭike || evaṃ yogakramaḥ proktaḥ karmakāle manīṣibhiḥ | vahnikārya japet svāhā namaḥ sarvatra cārcane || (p. 60) śānti puṣṭivaśadveṣeṣuccāṭane ca māraṇe | svadhā svāhā vaṣṭh hucca voṣaṭ phaṭkāraṃ kramāt || padmāsanaṃ pauṣṭiketu śāntike svastikāsanam | ākṛṣṭau pārṣṇikaṃ tadvad vidveṣe śatru nigrahe || sarva svastikamuccāṭe māraṇādau praśasyate | śānti pauṣṭikavaśye tu sundarī śobhanāśayā || sarvābharaṇa saṃdīptā prāprakāmamānovyathā (rathā) | dyātavyā devatā samyak suprasannānanāmbujā || ākarṣaṇe ca tadvacca māraṇe ca praśaśyate | sādhya ākarṣaṇe dveṣe bhartasyamāno janairapi | ardyamāno janairdaṇḍairgrasitastakṣake na tu | ulūka vāyasāviṣṭe grasta uccāṭane ripuḥ | japecca śavamārūḍhya sandaṣṭhauṣṭhapuṭaḥ krudha || karma kuryād yathā nyāyaṃ mantrī krureṣu karmasu | pauṣṭhikādīni karmāṇi yadvāra tithi yogataḥ || prayoktavyāni vidhinā tacca saṃprocyate'dhunā | pañcamī ca dvitīyā ca tṛtīyā saptamī tathā || budhejyavāra saṃyuktā śānti karmaṇi pūjitā | navamī pauṣṭike śastā aṣṭamī saptamī tathā || daśamyekādaśī caiva bhānuśukrādisaṃyutā | ākarṣaṇe'pyamāvasyā navamī pratipat tathā || paurṇamāsī mandabhānu yuktā vidveṣakarmaṇi | kṛṣṇā caturdaśī tadvadaṣṭamī mandatārakā | uccāṭane tithiḥśasthā pradoṣe na viśeṣataḥ || caturdaśyaṣṭamī kṛṣṇā amāvasyā tathaiva ca || mandabhaumadinopetā śastā māraṇa karmaṇi | budhacandradinopetā pañcamī daśamī tathā || (p. 61) paurṇamāsī ca vijñeyā tithiḥ stambhana karmaṇi | śubhagrahodaye kuryāt śubhāni ca śubhodaye || raudrakarmaṇi riktārke mṛtyuyoge ca māraṇam | tarpaṇaṃ matsyasūkte madhunā tarpaṇaṃ proktaṃ sarvakāma prapūrakam | mantra siddhikaraṃ sākṣāt mahāpātaka nāśanam || nīlatantrehapi karpūra miśritaistoyairmāsa mātraṃ hi tarpayet | vaśīkṛtya nṛpān sarvānabhogī syād yāvadāyuṣam || ghṛtaiḥ pūrṇayaśaḥ siddhairdugdhai vārogaya siddhaye | agarūmiśritai sthoyaiḥ sarva kālaṃ sukhī bhavet || nārikelodakai miśreḥ stoyaiḥ sarvārtha siddhayai || marīcamiśritaṃ ruṣṇatoyaiḥ śatrun vināśayet || kevalairuṣṇatoyeśca śatūnuccāṭayet kṣaṇāt | jvarāviṣṭo bhavettena dugdhasekāta samaṃ nayet || atraiva japaprakāraḥ | taduktaṃ nīlatantre haviṣyāśī muktakeśī japyādayuta mādarāt | gadya padyamayī vāṇī tasya sarva vidhā bhavet || dhyānastu tatraiva uccāṭayati piṅgākṣī saṃtrāsayati kekarā | vidrāvayati muktāsyā saṃtrāsayati ghurṇitā || vikṣobhayati saṃkṣubdhā sampādayati sammatā | saṅkocayati saṃruddhā vipralabdhā prabodhayet || phetkārīye'pi atra sarvasya kartavyaṃ bhāvanāmantra cintanam | ahoccāṭanādiṣu (sarvadā) sarvatraivāyutojapaḥ | taduktaṃ siddhasārasvate - śatābhijaptamātreṇa rocanā tilakaṃ naraḥ | kṛtvāpaśyati yaṃ mantrī taṃ kuryāddāsavat sudhīḥ || (p. 62) phetkārīye'pi puṣkariṇyājale'gādhe yaṣṭhi kāṣṭhaṃ tamo gṛhe | dantenānīya tattūrṇaṃ kīlakaṃ tena kārayet || tenaiva madhu ghṛtāktena padminī patramātrake | likhet sūtrāvalīmadhye mūlamantra vidarbhitam || tat kuṇḍe caturasre tu niḥkṣipya juhuyadapi | sahasraṃ kṣīranīrāktaṃ padmānāṃ lohitadviṣām || asyārthaḥ - tamogṛhe rāhugraste niśākare sūrye vā | niḥkṣipyeti kuṇḍamadhye dvādaśāṅgulādhobhāge niḥkṣipedityarthaḥ | mūlamantravidarbhitamiti | mūlamantrasya hṛllekhārephamadhye mama druta kavitva siddhiṃ kuru kuru ityākhyāsahitaṃ likhet | tataḥ prayogāntaram | padmāvatī mantreṇa baliṃ dadyāt catuṣpathe | a/ padmaṃ padme mahāpadme padmāvati māye svāhā iti mantreṇa yathāpūrvaṃ naimittikapaṭaloktaṃ baliṃ dadyāt | taduktaṃ phetkārīye praṇavaṃ pūrvamuccārya padme yugmaṃ tathaiva ca | mahāpadme padaṃ brūyat padmāvati padaṃ tataḥ || māye svāheti mantreṇa yathāpūrvaṃ valiṃ haret | evaṃ yaḥ kurute karma sasyād drutakavi naraḥ || atha sakala siddhaye vakṣyamāna valimantreṇa nityapūjoktavalimantreṇa vā rātrau catuṣpathe valiṃ dadyāt | taduktaṃ phetkārīye - upacāra viśeṣeṇa rājapatrīṃ vaśaṃ nayet | rājānaṃ japamātreṇa valinā sakalaṃ jagat || asyārthaḥ upacāra viśeṣeṇeti | taduktaṃ matsyasūkte rambhājātī bījapūraṃ sugandhi parimiśritam | miśrīkṛtya valiṃ dadyāt aṣṭamyāñca viśeṣataḥ || rājānaṃ japamātreti pūjādirahitenaiveti yāvat | yogaprayogādipallavena rājā vaśyo bhavati | valinā sakalaṃ jagaditi | matsya sūktokta naimittikapaṭalānu sandhānena boddhavyam | duktaṃ nīlatantre | (p. 63) prayoge valimantro'yaṃ prayogāt sādhayed yadi | arddharātre tato nityaṃ valiṃ dadyāccatuṣpathe || parasainya grahāriṣṭa rogakṛtyā nivāriṇaḥ | praṇavaṃ pūrvamuccārya ugratāre tataḥ param || vikaṭadaṃṣṭre parapakṣaṃ mohayadvayamuccaret | māraya khādaya paca tathā dvayaṃ dvayaṃ vadet || ye māṃ hiṃsitumudyatāḥ yoginī cakrai | stān hāvaya hū/ phaṭ svāhā paravidyāmākarṣaya chedaya kapāle gṛhna (6) svāheti tanmanunā balimantrenāpyātha ca valiṃ dadyāt yathāruciḥ | prasaṅgādatra chāgādi validānam | yathā kālitantre | sulakṣaṇaṃ paśuṃ devyagre saṃsthāpyākhyordakena saṃprokṣyāstreṇa saṃrakṣya kavacenāvagunṭhya dhenumudrayā'mṛtokṛtya karṇe dhṛtvā imaṃ mantraṃ paṭhet | gandhapuṣpaiśca saṃpūjya paśupāśāya viṃmahe viśvakarmaṇe dhīmahi tanno jīvaḥ pracodayāt | drī/ kāli kāli vrajreśvarilo'daṇaḍāyai nama iti saṃpūjya khaḍagaṃ pūjayet | hū/ vāgaśvarī brahmamyāṃ namaḥ | hū/ lakṣmīnārāyaṇābhyāṃ namaḥ | hū/ umā maheśvarābhyāṃ namaḥ | iti mantrena brahmāviṣṇuśiva śaktyuktāya khaḍagāya namaḥ | iti dhṛtvā saṃpūjya a/ khaḍagāya svaranāśāya śaktikāryārtha tatpara | paśuścedyastvayā śīghraṃ khaḍaganātha namo'stute | tato mūlamantreṇa dūrvākṣata pānīyaṃ gṛhītvā dīrghāyuṣṭva durbhikṣa duḥkha nivṛtti paramapadagamana pūrvaka śāśvata samāvacchinna harṣaṃ vijayakāmaḥ śrīmannīlasarasvati imaṃ paśuṃ tubhyamahaṃdade | devyājñāṃ prārthya paśuṃ nivedayet | yathoktena vidhānena tuhyamastusamarpitam | tataścenne dakṣiṇe patite vṛddirvāmabhāge ca ninditam | dainyaṃ madhye ca patitaṃ devi ccheddaṃsmaredbudhaḥ || (p. 64) tataḥ kuṇḍāntike gatvā hutibhirdaśa pañcabhiḥ | tenaiva tu sṛjan doṣaṃ baliṃ lakṣaṃ sulakṣaṇam || tato rudhira māṃsa bhaktānvitaṃ baṭūkayoginī kṣetrapāla gaṇeśādīnāṃ mantrairvaliṃ haret | āgneyyāṃ hu/ vāṃ vaṭuka bhairavāya nama iti gandhākṣata kusumaiḥ saṃpūjya vāyavye hūṃ yāṃ yoginībhya namaḥ | iti gandhākṣata kusumaiḥ saṃpūjya īśāne hūṃ kṣāṃ kṣetrapālāya nama iti gandhākṣata kusumaiḥ saṃpūjyarnaiṛte hūṃ gāṃ gaṇeśāya nama iti gandha puṣpaiḥ saṃpūjya valiṃ dadyāt | śmaśānāṅgāra mādāya maṅgale vāsare niśi | kṛṣṇavastreṇa saṃveṣṭyavadhniyāt raktatantunā | śatābhimantritaṃ kṛtvā niḥkṣipedvaira veśmani | saptehābhyantare teṣāmuccāṭanamidaṃ mahat || taduktaṃ phetkārīye narāsthani likhenmantraṃ kṣārayuktaṃ haridrayā | sahasraṃ parisaṃjapya niśāyāṃ śanivāsare || kṣipyate yasya gehetu mṛtyustasya trimāsataḥ | kṣetre tu śasyahāniḥ syājjavahānisturaṅgame || dhanahānirdhanāgāre grāma madhye tu tatkṣayaḥ | kṣārantu śyaina viṭyukta ṣaṭlavaṇam | hṛllekhādhopatarephamadhye amukāmukavordveṣaṃ kuru kuru iti || taduktaṃ nīlatantre dveṣe tu vilikhenmantraṃ pretakarpaṭake sudhīḥ | dveṣya dveṣakayornāmnī tasya dveṣī mahān bhavet || likhenmantramiti | mantraṃ likhitvā hṛllekhārephamadhye amukaṃ māraya māraya ityādi sādhya sahitamityarthaḥ | athavā sādhyaṃ likhitvā tadante mantraṃ likhet | sahasraṃ parijapyeti | amukaṃ māraya māraya ityante mantrajāpaḥ | dveṣe tu (p. 65) amukāmukayordveṣaṃ kuru kuru ityasyānte mantramuccarya sahasraṃ japet | atha rayogāntaramāha | taduktaṃ saṅketatantre uccāṭaya padaṃ proktā piṅgākṣo tadantaram | ṣaṭ hūṃñca mantramuccārya sādhya saṃjñānvitaṃ puraḥ || deśādeśāntaraṃ yāti ripuḥ kāka ivāparaḥ | piṅgākṣo phremiti bījaṃ bhūtabhairavoktatvāt | piṅgākṣo kuṭileti yāvat | atha paramantravīryahānimāha || vahnipuṭe riporvidyāṃ likhitvā patrakemale | śmaśāne mantramuccarya puṭīkṛtvā vidarbhya ca || sahasrajanmabhirjaptvā vidyā nahi phalapradā | siddhayaśca vinaśyanti devānāmapi durlabhā || tat pratīkāro yathā | mātṛcakre'mṛtaṃ likhyāmṛta bhinna pūṭīkṛtam | jale niḥkṣipya mantrantu punantu va itīritaḥ || yanmanuṃ tanmanuṃ dagdhaṃ nvodita śaśi yathā | kṣaṇe kṣaṇe tu tejasvī vipradvaṣṭhi gato'pi ca || atha śāntikādau dhāraṇaṃ yantraṃ likhyate yoniyugme likhenmantraṃ mantrī hemaśalākayā | klīvabhinnān dīrghavarṇān ṣaṭkoṇe vilikheta tataḥ || aṣṭa vaktraṃ bhūpure ca likhet sādhaka sattamaḥ || svarṇapaṭṭe'ya bhūrje vā raupyevāpyatha suvrate | vilikheddhema lekhanyā gandhāṣṭaka samanvitam || durvākāṇḍena vālikhyaddaśamūlena vā punaḥ | iti | ekavīrākalpe veṣṭitaṃ pītavastreṇa jatunā pariveṣṭayet | vadhnīyāt paṭṭasūtreṇa śiśūnāṃ kaṇṭhabhūṣayām || (p. 66) strīṇāṃ vāmabhuje caivamaṇyeṣāṃ dakṣiṇebhuje | vandhyā tu labhate patraṃ nirdhano dhanavān bhavet || iyaṃ rakṣā purā vaddhā jñānārthaṃ gītamādibhiḥ | kīrtyarthaṃ pāthiraiścānyaiḥ saṃgrame jayakāṃkṣmibhiḥ || asyārthaḥ | yoniyugme ṣaṭkoṇe tanmadhye hemaśalākayā bhūrjapatrādau ku"kuma goracanā candanairmasīṃ vidhāya paṃktikrameṇa mūlamantraṃ likhitvā tasya hṛllekhā rephamadhye amukasya rakṣāṃ kuru kuru amukīnāṃ śubha putramutapādaya iti vāsya jñānasiddhiṃ kuru kuru ityādi sādhya sahitaṃ vilikhya ṣaṭkoṇe klīvabhinnān varṇān ṛ ṝ ḷ ḹ rahitān taduktaṃ svarāṇāṃ madhyagaṃ yattra taccatuṣkaṃ napuṃsakam || dīrghavarṇān ā ī ū ai au aḥ ityekaikaṃ likhet | aṣṭapatraiṣu aṣṭavarṇān yathā | ai/ drā/ a/ ai/ drī/ phaṭ svāhā iti | taduktaṃ vāgbhavaṃ kuladevīñca tārakaṃ vāgbhavaṃ tathā | hṛllekhācāstramantrānte vahnijāyāvadhirmanuḥ || aṣṭākṣara manuḥ proktaḥ mantrāṇāṃ sāra īritaḥ | anye prayogāḥ kālikā vidyoktā atrāpi kāryā | taduktaṃ phetkārīye kālikāmantratantroktān prayogānihacācaret | atroktaṃ samyak tatrāpi prayogānapi cācare atha bālasaṃskāro yathā | dakṣiṇa pāṇinā madhulājābhyāṃ nāḍīcchedāt prāk vāratrayaṃ jihvāṃ saṃmārjjya hemaśalākayā śveta durvayā yajñadāruśikhayā vā bālakasva jihvāyāmoṣṭhe vā likhet | etallikhanaṃ nemittikasaṃskāra manantaraṃ putre jāte śrāddhādikaṃ kuryāt | paṃkti kṛtvā likhet | ekādaśāheveti kecit | kṣatriyānāṃ pañcadaśāhe vaiśyānāṃ pañcaviṃśatidine śūdrānāṃ māsānte iti | etadādau tu devatā saṃpūjyaṃ mantraṃ likhediti guravaḥ | mahogratārākalpetu paścāddevatāṃ pūjayet | yadi pitā dūrestho bhavati tadā mātulo vā pitṛvyo vā likhet | taduktaṃ matsyasūkte athavā madhulājābhyāṃ jihvāyāṃ bālakasya ca | nāḍīcchedād yathā pūrvaṃ likhet svarṇaśalākayā || (p. 67) mūlamantraṃ likhenmantrī yasyoṣṭe śvetadūrvayā | vākyīccaraṇa mātreṇa vāgmī drutakavirbhavet || tatraiva janma saṃskāra kaṃ nāma putre jāte praśasyate | jihvāyāntu likhenmantraṃ yajñadāruśalākayā || vāratrayantu sammārjya dakṣiṇe naiva pāninā | mantramuccarya pratyekaṃ paṃktiṃ kuryāt suśobhanām || ādau saṃskāraḥ kartavya stadante vilikhenmanum | gandhacandana puṣpaiśca tadante pūjayecchivām || uttarābhimukhī bhūtvā sthāpayet pīṭhauttamam | pūjayettāriṇīṃ devīṃ nānābhakṣyeḥ suśobhanaiḥ | kavirvāgmī bhavet putraḥ satyavādī jitendriyaḥ || purbhrātā likhenmantraṃ māturbhrātā tathaiva ca | pitā caiva likenmantraṃ nānya eva kadācana || mātuḥ kroḍe tu saṃsthāpya vastrenāstīrya yatnataḥ | śāntiṃ kuryādvālakasya brāhmaṇaiḥ saha saṃyataḥ || yathā imaṃ putraṃ kāmayata kāmajānāṃ iheveti | devebhyaḥ puṣṇāti sarvamidaṃ sajjanaṃ śivaśānti stārāyai keśavebhya stārāyai (rudrebhya stārāyai) śivāya śivayaśase || mantralikhanānte svastyayena śāntiṃ kuryāt | tatastasya mātuḥkarṇe śāntistotraṃ paṭhet | yathā tāsāṃ savyeṣu karṇeṣu tataḥ stotraṃ samācaret | mātardevi namaste'stu brahmarūpadhare'naghe || kṛṣayā hara vighnaṃ me mantrasiddhiṃ prayacchame | māheśi varade devi paramānandarūpiṇī || (p. 68) kṛpayā hara vighnaṃ me mantrasiddhiṃ prayacchame | kaumāri sarvavidyeśe kumāra krīḍane vare || kṛpayā hara vighnaṃ me mantrasiddhiṃ prayacchame | viṣṇurūpadhare devī vinatāsutavāhini || kṛpayā hara vighnaṃ me mantrasiddhiṃ prayacchame | śatrurūpadhare devi śakrādi sura pūjite || kṛpayā hara bighnaṃ me mantrasiddhiṃ prayacchame | cāmuṇḍe muṇḍamālāsṛk carcita vighnaṃ nāśini || kṛpayā hara vighnaṃ me mantrasiddhiṃ prayacchame | mahālakṣi mahotsāhe kṣobha santrāpanāśini || kṛpayā hara vighnaṃ me mantrasiddhi. prayaccheme | miti mātṛmaye devi miti mātṛ vahistṛte || eke bahutare devi viśvarūpe namo'stute || etat stotraṃ paṭhed yastu karmārambheṣu saṃyataḥ | vidagdhāṃ vā samālokya tasya vighnāṃ na jāyate || kulīnasya dvāradevāḥ kathitāstava putraka | dīkṣākāle nityapūjā samaye nārcayed yadi || tasya pūjā phalaṃ vatsa nīyate yakṣarākṣasaiḥ | iti śāntistotram | iti tārārahasye kāmyānuṣṭhānanirṇayaḥ | pañcamaḥ paṭalaḥ || (lambodarasya pautrena kamalākarasūnunā | alekhi śaṅkareṇāyaṃ kāmyānuṣṭāna nirṇayaḥ ||) atha ṣaṣṭa paṭalaḥ || atha mahācīnakrama bhāvanādhīnāḥ siddhayaścāsmin tantre sarve prati pāditāḥ samprati tad yathā | taduktaṃ tārāṇave | devyuvāca | mahācīnakramaṃ deva kathitaṃ bhuvi durlabham | gāndharvañca tathā cīnaṃ yad yad guptataraṃ mahat || mahācīnakramaṃ deva sṛcitaṃ na prakāśitam | kathayasva tadedānīṃ yadi sneho'sti māṃ prati || śrībhagavāna uvāca | mahācīna kramaṃ devi sarvatantreṣu gopitam | na vaktavyaṃ tribhuvane śuddhabhāvena bhāvini || kecciddevā narāḥ kecit dānavā yakṣa rākṣasāḥ | nāgalokāḥ kinnarāśca gandharvāpsarasāṃ gaṇāḥ || yevā paśugaṇāḥ pakṣāḥ ye kecijjagatī gatāḥ | ete jaḍatarāḥ sarva parasparakhalātmakāḥ || kukalpanaratāḥ sarve kumārgadarśanyotsukāḥ || (p. 70) eteṣu ko'pi vijñānamānandaṃ brahmacit sukham | na jānāti mahādevi kathaṃ tat kathayāmi te || nitya mukta svabhāvo yastvadarthamidamīritam | kṣamasva devi cārvāṅgi na vaktavyaṃ tvayānaghe || devyuvāca | namaste śivarūpāya namaste gururūpiṇe | namaste varada svāmin karuṇā nidhaye namaḥ || nānyadevaratā ye ca ye ca tvatpāda kāṅkhinaḥ | teṣāmevādhikaṃ phalaṃ madbhaktānāṃ vyavasthitam || siṃhavyāghrādayo ye ca ye ca vighnānukāriṇaḥ | ripavaśca tathā sarve ye cānye duṣṭa jantavaḥ || te sare vialayaṃ yānti pataṅgā iva pāvake | dehaṃ dīpaśikhākāraṃ dṛśyate duṣṭa jantubhiḥ || kevalaṃ premabhāvena tvayeva vibhunā prabho | kiṃvā śivamayau bhūtvā āsane pañcadevatāḥ || pṛthivī jalatāṃ yāti jalastejomayaṃ bhavet | tejo vāyau tathā vāyurākāśaṃ tat prakāśakam || dānavā rākṣasāḥ sarve ye cānye devatāgaṇāḥ | rājānaśca tathā cāndhe sarvaṃ tvat padavartinaḥ || ājñāṃ bhajanti gandharvāḥ keṣunarnarakiṅkarāḥ | yatra yatra bhavedvāñchā tattat siddhiḥ karesthitā | sadā taṃ gopinī vāṇī bhayād bhajati niścalā || dvandabhāvaṃ parityajya kimanyadvahurjalpitaḥ || mokṣārthī labhate mokṣaṃ dhanārthī dhanamāpnuyāt | ante ca jāyate gaurīloke śiva ivāparaḥ || siddhābhavantu madbhaktāḥ kathayasva mamāgrataḥ | na vaktavyamabhaktāya parabhaktāya pāpine || (p. 71) bhagavānuvāca | mahācīna kramaṃ devi trividhaṃ kathitaṃ bhuvi | taduktaṃ vīratante | snānādi mānasaṃ śaucaṃ mānasaḥ praṇavojapaḥ || pūjanaṃ mānasaṃ divyaṃ mānasaṃ kalpanādikam | sarva eva śubhaḥ kālo nāśubho vidyate kvacit | n viśeṣo divārātro na sandhyāyāṃ mahāniśi || vastrādyamānasaṃ śaucaṃ dehasparśādi vāriṇaḥ | śuddhiṃ nacācaredatra nirvikalpaṃ manaścaret || nātra śuddherapekṣā vā nacāmedhyādi dūṣaṇam | ya evaṃ cintayenmantrī sarvakāma samṛddidam || gadya padyamayī vāṇī sabhāyāṃ tasya jāyate | tasya darśana mātreṇa vādino niṣprabhā matā || rājāno'pihi dāsatvaṃ bhajante kiṃ pare janāḥ || sarvadā pūjayeddevīmasnātaḥ kṛta bhojanaḥ || mahāniśyaśucau deśe balimantreṇa dāpayet | strīdveṣo naiva kartavyo viśeṣāt pūjanaṃ striyaḥ || japasthāne mahāśaṅkhaṃ niveśyorddhaṃ japañcaret | striyaṃ gacchan spṛśan paśyan yatra kutrāṇyacūḍake || bhakṣyaṃ tāmbula manyāṃśca bhakṣyadravyān yathārucīn | matsa māṃsa dadhi kṣaudra bhakṣyadravyān yathārucīn || bhakṣyānyaśeṣarūpāṇi bhuktā bhakṣyaṃ japejjapam | dikkāla niyamonātra sthityādiniyamo na ca || na jāpakālaniyamo nārcādiṣu baliṣvapi | svecchāniyamo ukto'tra mahāmantrasya sādhane || (p. 72) tithi drumeṇa saṃkhyābhirlatābhirveṣṭito yadi | tadā māsena siddhiḥ syāt sahasraṃ japamānataḥ || aṣṭamyāñca caturdaśyāṃ dviguṇaṃ yadi japyate | tadaiva mahatī siddhirdavānāmapi durlabhā || mahācīnadrume bījaṃ likhitvā kuṅkumena ca | tat pārśve sādhyamālikhya tāḍayed dṛṣṭi vṛṣṭibhiḥ || tatra gacchati kāmārtā yatra yenopalabhyate | mahācīnadrumarasenāktaṃ piṇḍaṃ vidhāya ca | yannāmnādīyate devi so'cirānmṛtyumṛcchati | mahācīnadrumalatāmajjābhirbilvapatrakaiḥ || sahasraṃ devīmabhyarcya śmaśāne sādhakottamaḥ || tadā rājyamavāpnoti yadi syāna palāyate | (yoṣinmūlamidaṃ rājyaṃ kulaṃ sarvatra śobhanam || tasyāpi ṣoḍaśāṃśena kalāṃ nārhantite'marāḥ | śavāsanādhikaphalaṃ latā gṛha praveśanam || evambhutaḥ sadā devi sādhako bhuvi durlabhaḥ | yayākayāti dṛṣyā vā yaḥ ko'pi bhuvi dṛśyate | etat prakāśanāddevi mṛtyurbhavati nānyathā || etat sādhakanindāṃ vā etanmantrasya vā punaḥ | mahābhūtaganaiḥ sārddhaṃ tasya sarvaṃ harāmyaham || yoginī cakra sahitaiḥ svayaṃ tadvadha kāriṇī | atha sārasvata prayogaḥ | taduktaṃ phetkārīye jihvāyāṃ nyasanādeva mūko'pi sukavirbhavet | (p. 74) asyāyamarthaḥ | jihvāyāṃ vidyābuddhyā mukhe hastamāropya japediti kecit | bālasaṃskāra dīkṣākāle jihvāyāṃ likhanamiti kecit vastutastu tejorūpāṃ vidyāṃ jihvāyāṃ bhāvayediti nyasanarthaḥ | (rahasyārthaḥ) | taduktaṃ vīratantre jihvāyāṃ bhāvayedyastu tāriṇīṃ dīparūpinīm | vṛhaspati sama sthasya kavitā śukra nirjitā (nirmitā) || nīlatantre'pi brāhmao muhūrte utthāya kṛtvāvaśyaṃ susaṃyataḥ | jihvāyāṃ bhāvayan vidyāṃ tejorūpāṃ japet sudhīḥ || amṛta syāndinī tasya vāṇī sarvavidhā bhavat | ekavīrā kalpe - prātarvidyāṃ vibhāvyeva jihvāgre dīparūpiṇīm | mātṛkā sahitāṃ vidyāṃ ekāvṛttyā jalaṃ pibet || jalapāna vidhānena muko'pi sukavirbhavet | ajasra bhāvanābhyāsāt sādhakaḥ sukṛtī sudhīḥ | kavirvāgmī mahāyogī mukti bhāgī na saṃśayaḥ | tatrāyaṃ kramaḥ | dakṣahaste jalaganduṣamādāya jalābhiṣekena mātṛkāṃ japet | tatredaṃ japarahasyam | sabindūna svarān uccārya nirvindū .. .. .. ccāraṇavāyumavaṣṭabhya parabinduṃ prāpayya tatra sthitirūpeṇa ekavāraṃ japet | tato recakayogena tatha japtvā hastasthita gaṇḍuṣamānayet | tadanu tajjalaṃ pibediti rahasyārthaḥ | etad yogaṃ vatsarāvadhi kāryam | svatantratantre abdāccaturvidhaṃ tasya pāṇḍitya mupajāyate | atha rahasyāntaram | taduktaṃ vīratantre kulayuvati suyonau mantravarṇān vilikhya nikhila nigama mantrān supta dīṣādi duṣṭān | vidita gurukulāntavāhyavarṇā vidhiśo manu puṭita paṭiyān sādhayecchāntacetāḥ || (p. 75) kulapatha manusandhāyāmitāyāṃ svabhūmo tava janani jano ya stharpayet tīrthatoyaiḥ | arūṇa tarūṇa puṣpairgandha mālyānulepai racita surabhiveśaḥ taddhiyādhyāyate yaḥ || paricarati samastairnyāsa pūrveḥ prasiddhai stava parijanajālairyoginībhiḥ prapūjya | suvimala kulajātāṃ hrī ghṛṇā varjitāṃ yaḥ svayamapi vijitāṅgaḥ kṣobhakṛd yoginīnām | paśuripu kulacakraṃ saṃspṛśana madhyaśākhaṃ śuratarū suranāthaṃ śāpabhraṣṭo manuṣyaḥ | kulapathi kulanāthastadvayaṃ yojayitvā manu puṭita vimṛṣyaṃ (gyaṃ) yojayettadavahiryaḥ || janani tava kalānāṃ kovidāṃ kāmarūpaḥ kumati rahita cittaḥ saṃlikhet tāṃ tridhāre | vigata bhaya viṣādadhvānta jālaḥ sudhāṃśu stava caraṇalatānta niḥsaraddhūlijālaiḥ | parikalita vapusthadvatmabhirdevapūjyaiḥ | paricarati sa vijño mokṣapūjyādhipaḥ saḥ || atha mantrasiddhānukūla mahārahasyam | viśuddhesvara mahātantre śrīdevyuvāca | bhagavan prasīda deveśa sarvaprāṇihite rataḥ | yenāvaśyaṃ bhavet siddhirupāyaṃ vada śaṅkara || īśvara uvāca | śṛṇu devi paraṃ jñānaṃ sarvajñānottamottamam | yena vijñānamātreṇa kṣipraṃ vidyā prasīdati || mūlakande tu yā śakti bhujagākāra rūpinī | tadabhrāmārtavavāto'yaṃ prāṇa itu'cyate budhaiḥ || jhillīkāvyaktamadhurā kūjanti satatotthitā | gacchanti brahmarandhreṇa praviśanti suketane || (p. 76) yātāyāta kramainaiva tatra kuryānmanolayam | tena mantra śikṣā jātā (yātā) sarvasiddhi pradīpikā || tamaḥ pūrṇe gṛhe yadvannaḥ kiñcit pratibhāsate | śikhā hīnāstathā mantrā na siddhanti kadācana || śikhopadeśaḥ sarvatra gopitaḥ parameśvari | vināyena na siddhiḥ syādvarṣakoṭiśatairapi || tasmāt tvayāpi girije gopanīyaṃ prayatnataḥ | atha rahasyāntaraṃ nīlatantre | suptā nidrāyitā mattā vidrāvaṇaratāḥ parā | samasta doṣa jālena grathitā kulasundarī || niśicāraṃ divācāraṃ sandhācārañca pallavam | darbhanaṃ bījasaṃyogaṃ bhāva saṃyogamevaca || jñātvā prabodhayedbījaṃ gururatraivakāraṇam | niśicāramityādi | niśicāraṃ vāmanāsāyāṃ vāyorudayaḥ | tathaiva dakṣiṇanāsāyāṃ vāyorudayaḥ divāvāraḥ | sandhācāraḥ ubhayanāḍī pravāhaḥ | taduktaṃ viṣṇusaṃhitāyāṃ svāpakāle tu mantrāṇāṃ japo na suphalapradaḥ | tatraivoktaṃ svāpakālo vāmavāhaḥ prabodho dakṣiṇāvahaḥ | āntreyasya manoḥ saumyamantrasyaitadviparyayaḥ || prabodha kālaṃ jāṇīyādubhavorūbhayorapi | karmaṇīrahitāva.viyataprāvāḥ samīritāḥ | āgneyyā manavaḥ saumyā bhūyiṣṭhendvamṛtāk'rāḥ || taduktaṃ svatantratantre tvadātmikā smṛtā vidyā mantrā devi, madātmikā | eva mantrā āgneyā vidyāḥ saumyāḥ | athanya rahasyam | śāntikādau yadi vāyo rviparītā syāttadā mantre hrasvadīrghayogaḥ kartavyaḥ | (p. 77) vāmavāho yadā vāyu dīrghānāṃ yojanaṃ tadā | dakṣiṇasyāṃ yadā vāyustadā hrasvā niyojitā || ubhayasthau yadā vāyustadā syādubhayātmakaḥ | iti vijñāna bhaṭṭārakacaraṇāḥ | asyārthaḥ - yadā vidyādau dīrghayogaḥ tadā vāmavāhovāyuriti jānīyāt | tathaiva hrasvayogāt mantrānāmiti hrasvayogāt dakṣiṇavahaḥ | dīrghayogāt vāmavahaḥ | yadā mantravidyayohrasva dīrghayogastadā ubhayostao vāyuriti | pallavaḥ yatha svatantratantre ādau yogo bhavedante pallavaḥ sampuṭa dvayoḥ | ekāntaritaṃ prathanaṃ vidarbho dva'ntarīkṛtaḥ || asyārthaḥ | ādau yoga ityādinā ślokena mantreṣu sādhyakarmāṇi yojanā prakāramupadiśati | etaduktaṃ bhavati mantravidyayorādye sādhyasādhanakarmaṇāṃ yojane yogasaṃjñā | mantravidyayorante pūrvokta yojane pallava iti saṃjñā | mantravidyayorādyantayoḥ pūrvokta yojanāt sampūṭasaṃjñā || mantravidyayoḥ prāguktānāñca ekaikākṣarato'nyonya yojanāt grathana iti saṃjñā | mantravidyayoḥ prāgukānañca anyonyākṣaradvayayojanāt vidarbha iti saṃjñā | sa ca trividhaḥ | mantrākṣaradvayāntare sādhyākṣaramekaṃ yojayet ityekaprakāraḥ | sādhyakṣarāṇāṃ dvayāntare mantrādīnāmekamakṣaraṃ yojayodityaparaḥ | mantrādīnāmakṣaradvayorantare sādhyādīnāṃ akṣaradvayaṃ yojayedparaḥ | evaṃ trividhamiti subhagānandapādāḥ | bījasaṃyogo yathā | taduktaṃ vimalātantre praṇavo mātṛkādevī hṛllekhetyamṛtadvayam | amṛtatrayasaṃyogād duṣṭamantro'pi siddhyati || (bījasaṃyogantu mantrādau saptavāra saṃyogena japaḥ | tadanu yathātatheti bhāvasaṃyoga iti bhāvanirṇaye paṭale boddhavyam | etadrahasyācāraṃ puruṣaparam | yoṣitāṃ kulacūḍāmanau niyamaḥ puruṣe jñeyo na yoṣitsu kathañcana | yadvā tadvā yena kena sarvadā sarvato'pi ca || (p. 78) yoṣitāṃ dhyānayogena siddhayaḥ syurna saṃśayaḥ | yathāyaskāntamātreṇa gūḍhaviddhaḥ śiloccayaḥ || svayameva vahiryāti yathā vā sauratejasā | suryakāntaḥ sphuṭaṃ bhāti yathāvā cenduraśmibhiḥ || cantrakāntaṃ dravayati yathā varṣāsu vārivaiḥ | jalasekādabhitaptābhūrasampūrṇā pravakṣyate || kṣudhārtaḥ kṣīrapāṇena yathātṛpto'bhijāyate | kulapuṣpapradānena yathāśaktiḥ pratuṣyati || gurusevaikamātreṇa mantrasiddhiryathā bhavet | mahāpahyavanaṃ dhyātvā yathā yogīśvaro bhavet | tripurādhyānamātreṇa bhuktirmuktiryathā bhavet || mahādurgā prasādena yathā siddhiśvaro bhavet | gaṅgāsmaraṇamātreṇa niṣpāpo jāyate yathā || yathākarṣaṇamātreṇa śiva eva prajāyate | yoṣiccintanamātreṇa tatheyaṃ varadāyinī | tasmāt sarvaprayatnena dīkṣapennijakaulikīm || (tathākulacūḍāmanau |) adīkṣitakulāsaṅgāt siddhihāniḥ pade pade || iti rahasya niṇa ye ṣaṣṭhaḥ paṭalaḥ || atha saptamaḥ paṭalaḥ || atha kumārī pūjā | jñānārṇave | hāmādikantu sakalaṃ kumārīpūjanaṃ vinā | paripūrṇaphalaṃ naiva saphalaṃ pūjanādbhavet || evaṃ sakala siddha'rthaṃ suvāsinīṃ vā pūjayet | taduktaṃ pañcamakrame ānayet kanyakāṃ yobhyāṃ kumārīmbā suvāsinīm || jñānārṇave suvāsinī madaprauḍhā saṃśayaṃ tyaja pārvati || kumārīlakṣaṇaṃ rudrajāmale | kathayāmī na sandehaḥ kumāryāḥ pūjanaṃ śubham | tasyāḥ pūjana mātreṇa trailokya pūjanaṃ bhavet || kumārī tvaṃ ha'haṃ nātha stridhā mūrtirvyavasthitā | parā caivāparācaiva tṛtīyā ca parāparā || yatrakāle na kiñcit syāddevāsuramahoragāḥ | trailokyaṃ natvahaṃ tvañca tadājātā kumārikā || ādyā sṛṣṭikari yātupratyakṣā sātutattridhā | umā kalā tu sā jātā sṛṣṭirūpā bhavāryāve || (p. 80) ekavarṣā bhavet sandhā dvivarṣātu sarasvatī | trivarṣātu stridhā mūrtiścaturvaṣātu kālikā || subhagā pañcavarṣātu ṣaḍvarṣātu umā bhavet | saptamī mālinī sākṣāt aṣṭavarṣātu kubjikā || navabhiḥ kālasaṅkarṣā daśabhiścāparājitā || ekādaśe tu rudrāṇī dvādaśābde tu bhairavī || trayodaśe mahālakṣmīḥ dvisaptāḥ pīṭhanāyikāḥ || kṣetrajñāḥ pañcadaśabhiḥ oṃsḍaśe carcikā matā | evaṃ krameṇa pūjyet yāvat puṣpaṃ na vidyate || pratipadādipūrṇāntaṃ vṛddibhedena pūjayet | mahāparvaṣu tā devīrviśeṣācca pavitrake || mahānavamyāṃ deveśi kumārīśca prapūjayet || piṅgalāṃ pūjayed yastu ṣoḍaśaiścaiva bhaktimān | bhaktitaḥ pūjayitvā tu sarvasampattimān bhavet || pūjayet kulavidyānāmekāmbā kulabharavi (vaḥ) || evaṃ praṇavayogena caitanyatanumarcayet | ai/ hri/ śrī/ hrī hū/ ete pañcapraṇavāśca | (tathā rudra) jāmale vāṇī māyā tathā lakṣmīrmāyākūrccadvayaṃ tataḥ | ete ca praṇavā jñeyāḥ kumāryāḥ paripūjane || caturddaśasvareṇāḍheyo bhṛguvindvendu saṃyutaḥ | caitanya bījakathitaṃ sādhakānāṃ samṛddhidam || hesau/ caitanyabījaṃsyādubhau bījākṣarau śiva | evaṃ dvābhyāṃ tribhiścaiva saptāṣṭanavadhā punaḥ || (p. 81) nityakrameṇa deveśi pūjayedvidhipūrvakam | ghnanti vighnān pūjitāstāstathā śatrūn mahotkaṭān | vyādhayaḥ sarvariṣṭāni durnimittāni saṃśayam | grahā yakṣāḥ kṣayaṃ yānti bhūta vetāla pannagāḥ || asurā guha'kāḥpretāḥ yoginī guha'ḍākinī | mahābhayāni durbhikṣādhyutpātāni kuleśvara || duḥsvapnamapamṛtyuñca anye ye ye samudbhavāḥ | kumārīpūjanādeva na tasya prabhavanti hi || animādīni siddhāni pātālaguṭikāñcanam (nāḥ) | pratyakṣaṃ divyavetālo bhavet kumārikārcaṇāt || ai/ ṅkāreṇa jalaṃdeyaṃ hrī ukāre pāda śodhanam | śrīṅkāreṇārghakaṃ dadyāt kūrcabījena candanam || śaktibījena puṣpāni ṣaṣṭhe dhūpañca dāpayet | ai/ hrī/ śrī/ hrau/ he/ kulakumārike hṛdayāy namaḥ | hai/ vai/ hra/ śrī/ hrī/ aiṃ svāhā śirase svāhā | a/ hri/ se/ śikhāyai vaṣaṭ | ai/ kula kulavāgīśvara vāgīśvari kavacāya hu/ | hrī/ astrāya phaṭ | ai/ siddhajayāya pūrvavakrāya namaḥ | a/ ai/ jayāya uttaravakrāya namaḥ | ai/ hrī/ śrī/ kubjike paścima vakrāya namaḥ | ai/ kālike dakṣiṇavakrāya namaḥ | (p. 82) vāgbhavena rupu kṣobhaṃ māyābīje guṇāṣṭakam | śriyo bīje śriyolābhaḥ hrī/ bīje cārisaṃkṣayaḥ || bhairavena tu bījena khagatvamamarādibhiḥ | kumārikā ha'haṃ nātha sadā tvañca kumārikā || aṣṭottara śataṃ vāpi ekāṃ kanyāṃ prapūjayet | pūjitāḥ pratipūjyante nirddahanta'vamānitāḥ || kumārī yoginī sākṣāt kumārī sarvadevatā | bhūrbhuvo mūrtipādaikā kumārītrikapūjitāḥ || āsurā duṣṭanāgāśca ete duṣṭagrahā api | bhūta vetālagandharvā ḍākinī yakṣarākṣasāḥ || hṛdayaṃ devatāḥ sarvā bhūrbhuvasvaśca bhairavāḥ | pṛthivyādīni sarvāni brahmāṇḍaṃ sacarācaram || brahmā viṣṇuśca rudraśca īśvaraśca sadāśivaḥ | te tuṣṭāḥ sarvatuṣṭāśca yantu kanyāṃ prapūjayet || kālāgniśivaparyantaṃ tathā gauryādi saṃsthitaḥ | saptadvīpā samudrāśca bhuvanāni caturdaśa || vidhiyuktaṃ kumārīcca bhojayeccaika bhairavīm | pādyamadhyaṃ tathādhūpaṃ kuṅkumaṃ candanaṃ śubham || bhaktibhāvena saṃpūjya sarvaṃ tasyai nivedayet | pradakṣiṇa trayaṃ kuryāt ādimadhye tathāntataḥ || paścācca dakṣiṇā deyā rajata svarṇa mauktikaiḥ | vivāhayet svayaṃ kanyāṃ brahmahatyāṃ vinaśyati || gohatyāñcaiva strīhatyāṃ sarvapāpaṃ praṇaśyati | mātaraḥ pitaraścaiva bhrātaraścaiva sarvataḥ || ye tu yatra punaḥ sarve kanyādānaṃ prakalpayet | bhukti mukti phalantrasya saubhāgyaṃ sarvasampadaḥ || (p. 83) rudraloke vasennityaṃ trinetro bhagavān haraḥ | ṣaṣṭikoṭisahasrāni aśvamedhaphalaṃ labhet || etat phalaṃ labhenmūrtaḥ kanyāṃ yastu vivāhayet | bālukā sāgare yāvat tāvadabdaṃ nareśvaraḥ || ekaikaṃ kulamuddhṛtya svargakalpe gato'pi ca | tāvadbhuñjanti te bhogān yāvadbhūmi divaukasaḥ | kanyādānaṃ mahādānaṃ sarvadāneṣu cottamam | daurbhāgyaṃ naśyati kṣipraṃ saubhāgyañca pravartate || rājadvāre labhet pūjāṃ rājamānyaḥ svayaṃ naraḥ | sarveṣāñca kumārīñca pūjayecca prayatnataḥ || mahābhaye samutpanne kranyakāñcaiva pūjayet | tatkṣaṇāt labhate mokṣaṃ satyaṃ satyaṃ tu bhairava || iti tārārahasye kumārī tattvanirṇayaḥ saptamaḥ paṭalaḥ || aṣṭamaḥ paṭalaḥ || athedānīṃ rahasyātirahasya puraścaraṇaṃ likhyate | tathā ca gāndharve devyuvāca | mahācīnakramaṃ deva sūcitaṃ na prakāśitam | kathayasva mahādeva sarva siddhipradaṃ mahat | bhairava uvāca | sarvasiddhipradaṃ sākṣāt sarvadeva namaskṛtam | sarva pāpa haraṃ devi sarvaroga vināśanam || brahmāviṣṇumaheśānāṃ dikpālānāñca bhāvini | bhairavānāñca sarveṣāṃ gandharvānāñca yoginām || sukhasiddhipradaṃ devi sarveṣāmālayaṃ mahat | sarvapāpaharaṃ devi vīrasādhanamūrjitam || mahābalau mahābuddhirmahā sāhasikaḥ śuciḥ | mahāsvaccho davāvāṃśca sarvabhūtahite rataḥ | teṣāṃ kṛte maheśāni kathitaṃ vīrasādhanam || aṣṭamyāñca caturdaśyāṃ pakṣayorubhayorapi | kṛṣṇapakṣe viśeṣeṇa sādhayedanayāhitam || bhaumavāre tamiśrāyāṃ yāme yāte ca bhāvini | tadarddhamyantare samyak pūjopakaraṇaṃ balim || sāmiṣānnaṃ guḍaṃ chāgaṃ surāpiṣṭaka pāyasam || nānāphalañca naivedyaṃ svasva kalpokta sādhitam || (p. 85) citāsthānaṃ samānīya suhṛdbhiḥ śasnapānibhiḥ | samāna guṇa sampannaiḥ sādhako vītabhīḥ svayam || citālakṣaṇaṃ yathā | asaṃskṛtā citā grāhā natu saṃskārasaṃyutā | caṇḍālādiṣu saṃprāpya kevalaṃ śīghrasiddhidā || vīratante'pi | śavamvāpi citāmvāpi nītvā gatvā yathāsukham | snātvā baddhvā surakṣāṃ vai devatādhyānatat paraḥ || bhītaścet sādhakastatra caturdiśiva sādhakāḥ | māmaimībhairiti vākyai vīrāyanti punaḥ punaḥ || nacet svayaṃ kevalo'sau bhairavaḥ parikīrtitaḥ | vastrālaṅkārabhūṣādyairbhūṣitaḥ pūrvasammukhaḥ || astrāntumūlamantreṇa prokṣaṇaṃ yāgabhūmiṣu | gurupādarajo dhyātvā gaṇeśaṃ vaṭukaṃ tathā || yoginīṃ mātṛkāñcaiva vāmapādapuraḥsaram | ye cātra saṃsthitā devā rākṣasāśca bhayānakāḥ || piśācāḥ siddhayakṣāśca gandharvāśca khacarāstriyaḥ || siddhidāste bhavantṛtra tathā ca mamarakṣakāḥ || pranamya manunānena puṣpāñjalitrayaṃ kṣipet | śmaśānādhipatiṃ paścād bhairavaṃ kālabhairavam || mahākālaṃ yajed yatnāt pūrvādi dikcatuṣṭaye | pādyādibhiśca mantrajño baliṃ paścānnivedayet | śabdabījaṃ tataḥ paścāt śmaśānādhipatat param || (p. 86) imamante sāmiṣānnaṃ baliṃgṛhna tataḥ param | gṛhnāpaya padadvandvaṃ vighnānivāraṇaṃ tataḥ || kurusiddhiṃ me tataśca prayaccha svāhayā yutam | praṇavādyena manunā prathamo balirīritaḥ || māyānte bhairavāt paścāt bhayānaka tataḥ param | pūrvavanmanumuddhṛtya dakṣiṇe balimāharet || hū/mante ca mahākālāt paścāt pūrvavaduddharet | paścime kāladevāya praṇavādyena dāpayet || śabdānte kālaśabdānte bhairaveti tataḥ param | śmaśānādhipa ityevaṃ pūrvavaccauttare haret || citāmadhye tato dadyād balitrayamanuttamam | kālarātri mahākāli kālike ghoraniḥsvane || gṛhānemaṃ baliṃ mātardehi siddhimanuttamām | kālikāyai baliṃ datvā bhūtanāthāya dāpayet || śabdānte bhūtanāthāya śmaśānādhipa ityapi | praṇavādyena manunā dāpayed balimuttamam || hū/ śabdānte sarvagaṇa nāthānte cādhipāya ca | śmaśānamastake datvā pūrvavacca samuddharet || tārādyena baliṃ datvā pañcagavyena sundari | asthisaṃprokṣaṇaṃ kṛtvā pīṭhamantraṃ likhettataḥ || bhūrjaṃ vā vaṭapatre vā tatra pīṭhemanuṃ nyaset || pīṭhamāstīrya tasmin vai baddhavīrāsanastataḥ | vīrārddhenena deveśi rakṣaṃ dikṣprakalpayet || kūrcabījadvayaṃ devi māyāyugmādanantaram | kālike ghoradaṃṣṭre ca pracaṇḍe caṇḍa nāyike || (p. 87) dānavān dāraypyuktvā hanetidvitayaṃ tataḥ | śavaśarīra mahāvighnaṃ chedaya dvitayaṃ tataḥ || dviṭhāntaṃ varmaśastrānto vīrārddhanamanurmataḥ || anena mantritaṃ loṣṭraṃ daśadikṣu samāstaret | tanmadhye bhairavo devī na vighnaiḥ paribhūyate || yadi pramādād deveśi sādhako bhayavihvalaḥ | tatra taistai suhṛdvargaṃ rarkṣito nābhibhūyate || arkendasita vāṭyālatulai (sūtra)rnirmita vartikā | pradīpaṃ tatra saṃsthāpya astraṃ tatra prapūjayet || hate tasmin mahādīpe vighnaiśca paribhūyate | tadadhaścāstramantrena likhet kulapradīpikām || tattat kalpokta vidhinā bhūtaśuddhā'dikaṃ caret | mātṛkākṣarasaṃyuktāṃ vidyāṃ ṣaḍddha nyaset tataḥ || vu'tkrama kramayogena tārā ṣoḍhā prakīrtitā | ṣoḍhāvinyastadehastu sākṣādviśveśvaro bhavet | ṣoḍhāṃ vā tārakamvāpi vinyasya pūjayettataḥ | mantradhyāna parābhūtvā japenmantramananya dhīḥ || ekākṣaro yadi bhavet diksahasraṃ tato japet | dvakṣyare cāṣṭasāhasraṃ'tra'kṣare tvayutārddhakam || tataḥ parantu mantrajño gajārddhaka sahasrakam || athavā - niśāyāṃ japamārabhya udayāntaṃ samācaret | japādau tu baliṃ datvā paścādapi baliṃ haret || japānte japamadhye vā dehi dehīti bhāṣite | tadāpi ca baliṃ dadyād mahiṣamvāpi chāgalam || (p. 88) na dikṣu vīkṣaṇaṃ kiñcinna ca bandhu samāgamaḥ | jalādidurgasarpāgni gajānāṃ daṃṣṭrināṃ tathā || pakṣikīṭa piśācānāṃ yadyanmanasi saṃsthitam | tatsarvaṃ svapnabadvuddhā'bhayaṃ sarvatra varjayet || samāpya sādhanaṃ devi dakṣiṇāṃ vibhavāvadhi | guruve gurupatrāya tatpatnyaivā pradāpayet || samyak siddhaikamantrasya nāsādhyaṃ vidyate kvacit | vahumantravataḥ puṃsaḥ kā kathā śiva eva saḥ || yataḥ sarvatra deveśi gurupūjā garīyasī | tadagre mantratantrānāṃ bhāṣaṇaṃ naiva kārayet || pūjite gurupāde vai sarvadevaḥ sukhī bhavet | sarveṣāṃ mantratantrānāṃ pitāsauyat sadāśivaḥ || anyadeva saparyāṃ vā anyadevasya kīrtanam | guru devaṃ vinā devi tadagre narakaṃ vrajet || śavārūḍho yadi bhavet tadviśeṣa ihocyate | śūṣyāgāre vilvamūle nadītīre catuṣpathe || śmaśāne vā viśeṣeṇa nītvā uddhṛtya bhūṣayet | ānīya sthāpayedādau nyāsajālaṃ samācaret | pīṭhamantraṃ samālikhya gandhapuṣpādibhistataḥ || abhyarca'cāsanaṃ datvā rakṣāmātmani kārayet | tataḥ śavāsye vidhivaddevatāpyāyanaṃ tataḥ || tato japtvā sarvamantraṃ sarvasiddhīśvaro bhavet | tāraṃ śabdaṃ mṛtakāya namo'ntaṃ mantramuccaret || śavasvapanamantro'yaṃ śavāsanamanuṃ tataḥ | mantrānte bhuvaneśīsyāt phaḍantā mantra īrita || mahānīlakramaṃ devi sarvasiddhipradāyakam | na kasyacit pravaktavyaṃ goptavyaṃ prītaye mama | sarvaṣāṃ jīvahīnānāṃ jantūnāṃ vīrasādhane | brāhmaṇaṃ gomayaṃ tyaktvā sādhayedvīra sādhanam || (p. 89) mahāśavāḥ praśastāḥ suḥ pradhāna sādhanaṃ priye | brāhmaṇantu striyaṃ tyaktvā sādhayedvīra sādhanam || kṣūdrāḥ prayogakartṝṇāṃ praśastāḥ sarvasiddhaye | śmaśāne tu puraścaryā kathitā devi durlabhā || atha bhairavatantre'pi yaduktaṃ bhāvasarvasve sarvatantreṣu gopitam | vīrasiddhi vidhānantu devadevena śambhunā || yasya vijñānamātrena mandabhāgyo'pi sidhyati | ahorātreṇa kālena helayā sādhakottamaḥ || mantraṃ nītvā guroḥ pārśvaṃ gurubhakti parāyaṇaḥ | mantraśrotrāsyanayana prāṇān vijñāya yatnataḥ || mantrañca kīlakaṃ jñātvā kuryānmantrapuraskriyām | pūraśraraṇa sampanno vīrasiddhiṃ samācaret || taduktaṃ svacchanda bhairave'pi samyak pariśrameṇāpi naivasiddhiḥ samīhitā | jāyate tatra kartavyaṃ sādhakai vīrasādhanam || pūtradāradhanasneha lobha mohavivarjitaḥ | mantraṃ vā sādhayiṣyāmi dehambā pātayāmyaham || pratijñāmīdṛśīṃ kṛtvā balidravyāni cintayet | yasyamantrasya yaddravyaṃ tattad grāha'ñca sādhakaiḥ || śavalakṣaṇaṃ yathā | sarveṣāṃ jīvahīnānāṃ jantunāṃ vīrasādhane | brahmaṇaṃ gośavaṃ tyaktvā sādhayedvīrasādhanam || mahāśavāḥ praśastāḥ suḥ pradhāne vīrasādhane | brāhmaṇantu striyaṃ tyaktvā sādhayedvīrasādhanam || tataḥ prayogakartṝṇāṃ praśastāḥ sarvasiddhaye | ūrddhaṃ dvivarṣād yadi vā pañca vā taruṇaṃ yadi || (p. 90) saptamāṣṭamamāsīyaṃ garbhajaṃ yadivā śavam | cāṇḍālaṃ cābhibhūtambā śīghrasiddhiphalapradam || iti kṣetraṃ ḍāmare ā bhairavatantre'pi yaṣṭiprabhṛtibhirviddhaṃ cābhibhūtaṃ jalemṛtam | (śavamānīya kartavyaṃ nāharet svecchayā mṛtam || strīvaśya patitāspṛśya nayavarjaṃ hitaṃ navam | avyakta liṅgaṃ kuṣṭhimvā viprabhinnaṃ śavaṃ haret || na durbhikṣamṛtaṃ vṛddaṃ na paryuṣitameva vā | strījanañcedvaśaṃ rūpaṃ sarvathā parivarjayet || iti śavalakṣaṇam | athasthāna nirnayo bhairavatantre | śuṇyāgāre vilyamūle nadītīre catuṣpathe || śmaśāne vā viśeṣeṇa nītvā coddhṛtya bhūṣayet | anyatrāpi | śuṇyāgāramaraṣyambā nītvodvarta vibhūṣayet || saṃsthāpya kuśa śayyāyāṃ puruṣaṃ divyarūpiṇam | taduktaṃ ekavīrā kalpe ānīya snāpayedādau nyāsajālaṃ samācayet | pīṭhamantraṃ samālikhya gandhapuṣpādirbhastataḥ || abhyarca'cāsanaṃ datvā rakṣāmatmani kārayet | tataḥ śavāsye vidhivaddevatāpyāyanaṃ tataḥ || tato japtvā sarvamantraṃ sarvasiddhiśvaro bhavet | tāraṃ śabdaṃ mṛtakāyanamo'nte mantramuccaret || śavasnapanamantro'yaṃ śavāsanamanuṃ tataḥ | tārānte bhuvaneśī syāt phaḍanto mantra īritaḥ || matsya sūkte'pi tataḥ śavaṃ kṣālayitvā snāpayecca prayatnataḥ | yadi raktāktakastiṣṭhed bhairavācca bhayaṃ bhavet || elālavaṅga karpūrajātī khadira sārdrakaiḥ | tāmbulañca mukhe kṣiptvā śavaṃ kuryādadho mukham || snāpayitvā ca tatpṛṣṭhe candanena vilepayet | vāgumūlānta kaṭaṇtaṃ caturasraṃ vidhāya ca || (p. 91) madhye padmaṃ caturdvāraṃ dalāṣṭaka samanvitam | tataścaileyamājinaṃ kambalāntaritaṃ nyaset || pūjādravyaṃ sannidhauca dūre cottarasādhakam | saṃsthāpya śavamabhyarca'tatrāśvārohanaṃ viśet || kuśān pādatale datvā śakeśān prasārya ca | dṛḍhaṃ nivaddha'juṭikāṃ tañca devasvarūpiṇam || tasyāṃ devaṃ susaṃpūjya paṭheduthyāya sammukhe | madvaśe bhava deveśa vīrasiddhikṛtāspade | paṭṭasūtrasya rajjukena caraṇau bandhayeddṛḍham || a/ bhīma bhīru bhayābhāva bhāvya locana bhāvuka | trāhi māṃ devadeśa śavānāmadhipādhipa || iti pādatale tasya trikonaṃ yantramullikhet | tenotthātuṃ na śaknoti śavastu niścalo bhavet || upviśya punastatra bāhu niḥsārya pādayoḥ | hastayoḥ kuśamāstīrya pādau tatra nidhāpayet || ttaṣṭhau tu saṃpuṭīkṛtya sthiracittaḥ sthirendriyaḥ | sadā devaṃ (vīṃ) hṛdidhyātvā maunī japamathācaret || calāsanādbhayaṃ nāsti bhayejāte vadettataḥ | yatprārthaya balitvena dātavyaṃ kuñjarādikam || dināntare rudvasyāmi svanāma kathayasva me | ityuktvā saṃskṛtoktā ca nirbhayastu punarjapet || tataścenmadhurai vakti vaktavyaṃ līlayā naraiḥ|| (na vai) || tataḥ satyaṃ kārayitvā varaṃ tatprārthayennaraḥ | yadi satyaṃ na karoti varaṃ vā na prayacchati || (p. 92) tadā punarjapeddhīmān ekāgra yatamānasaḥ | satye kṛte varaṃ labdhā saṃ tyajettu japādikam || phalaṃ jātamiti jñātvā juṭikāṃ mocayettadā | śavaṃ prakṣālya saṃsthāpya mocayet pādavandanam || pādacakraṃ mocayitvā pūjādravyaṃ jale kṣipet | śavaṃ jale'pa garte vā niḥkṣipya snānamācaret || tatastu svagṛhaṃ gatvā baliṃ dadyāddināntare | (agnimarātrau yena yācito'haṃ baliṃ priyam | tena gṛhnantu mayādattāamimaṃ balim || atha ye yāṃṣitānaśvān narakuñjara śūkarān | datvā piṣṭamayān tena kartavyaṃ samupoṣaṇam || parehni nityamācarya pañcagavyaṃ pibettataḥ | brāhmaṇān bhojayettatra pañcaviṃśati saṃkhyakān || sapta pañca vihīnān vā kramenaiva daśāvadhi | tataḥ snātvā tu bhuktvā ca viseduttameṃ sthale || yadi na syād viprajyojyaṃ tadā nirddhanatāṃ vrajet | tena cennirdhanatvaṃ syādumā devī prakupyati || trirātraṃ vātha ṣaḍarā e navarātrantu gopayet | strīśayyāṃ yadi gacchedvai tadāvyādhiṃ vinirdiśet || gīta śrutvāpi vadhiro niśrakṣurnṛtyadarśanāt | yadi vakti dine vākyaṃ tadāsya mūkatā bhavet || pañcadaśadinaṃ yāvat dehe devasya saṃsthitiḥ || na svīkuryād gandhapuṣpaṃ bahiryāti yadā yadā | tadā vastraṃ parityajya gṛhnīyādvasanāntaram || (p. 93) go brāhmaṇa vinindāñca na ca kuryāt kadācana | durjanaṃ patitādīṃśca na spṛśecca kadācana | deva gobrāhmaṇādīṃśc pratyahaṃ saṃspṛśecchuciḥ | prāyarnitya kriyānte ca vilvapatrodakaṃ pibet || tataḥ snātvā tu gaṅgāyāṃ prāpte ṣoḍaśavāsare | svāhāntaṃ mantramuccarya tarpanānte namaḥ padam || evaṃ śatatrayādūrddhaṃ devānvai tarpayejjalaiḥ| snānatarpaṇa śuṇyasya na syāddevasya tarpanam | ityanena vidhānena siddhiṃ prāpnoti niścitam || iha bhuktvā varān bhogānantethāti paraṃ padam | iti vīrasādhanam | athavānya prakāreṇa puraścaraṇa miṣyate | kuje vā śanivāre vā naramuṇḍaṃ samāhṛtam || pañcagavya samāliptaṃ candanādyairviśeṣataḥ | niḥkṣipya bhūmau hastārddhamānataḥ kānane ghane || tatra taddivase rātrau sahasraṃ yadi sādhakaḥ | ekākī prajapenmantraṃ sabhavet kalpapādapaḥ || athavā śavamānīya tenaiva parikhanya ca | taddināt taddinaṃ yāvat tāvadaṣṭottaraṃsatam || sabhavet sarvasiddhīśo nātra kāryā vicāraṇā | athavā | aṣṭamyāñca caturdaśyāṃ pakṣayorubhayobhayorapi || sūryodayāt samārabhya yāvat sūryodayāntaram | tāvajjaptvā nirataṅkaḥ sarvasiddhiśvaro bhavet || (p. 94) athavā | candrasūryagrahe caiva śuciḥ pūrvamupoṣitaḥ | nadyāṃ samudragāminyāṃ nābhimātrodake sthitaḥ || grahaṇādi vimokṣāntaṃ japenmantraṃ samāhitaḥ | anantaraṃ daśāṃśena kramāddhomādikañcaret || evaṃ kṛte siddhamantraḥ prayogānapi sādhayet | sūryagrahaṇa kālāddhi nānyaḥ kālaḥ praśasyate || atra yadyatkṛtaṃ sarvamananta phaladaṃ bhavet | athavā śarat kāle caturthyādi navamyantaṃ viśeṣataḥ || bhaktitaḥ pūjayitvā tu rātrau tāvat sahasrakam | aṣṭamyādi navamyantamupavāsaparo bhavet | anyatra gurumārgasya laṅghanaṃ naiva kārayet || athavā aṣṭamī sandivelāyā maṣṭottaralatāgṛham | praviśya mantrī vidhivattāḥ samabhyarca'yatnataḥ || pūrvokta kalpamāsādya prajādakamathācaret | kevalaṃ kāmadevo'sau japedaṣṭottaraṃ śatam || tāsāñca patramūle tu ulkā saṃgṛha'mastake | mahāsiddhirbhavet sadyo latādarśana pūjanāt || athavā kuntākṛṣti latāgātre likhitvā mantramuttamam | saṃpūjya tatra saṃskāraṃ kṛtvā tasyai nivedayet || kiñcijjaptaṃ manuṃ nītvā devatā bhāva tata paraḥ | tāṃ prapūjya namaskṛtya svayaṃ japtvā susaṃyataḥ || prātaḥ strībhyo baliṃ datvā mantrāsiddhirṇa saṃśayaḥ | athavā bhūmiputra samāyuktā amāvasyā śubhapradā || bhādre puṃ ṛkṣayogena tasyāṃ vīravarottamaḥ | viṣṇukāntāṃ samānīya niḥkṣipenmṛtabhūmiṣu || (p. 95) tatra tāṃ sādhitāṃ kṛtvā taddine mṛtahaṭṭake | tatra prasāritaṃ matsyamekamūlyena dāpayet || tajjalenābhiṣekastu pūrvacca śavopari | sādhitāṃ vijayāṃ tasya udare mukhvartmanā | kṣiptvā tatraiva tanmatsyamañjanāñcitalocanaḥ | tilakī pūrvatravyeṇa utthāya ca manuṃ japet || svayamāyāti bhagavāna laṇḍāḍāṅkita bhairavaḥ | caratītastuto vīrastaṃ vilokya japenmanum || yadi bhāgyavaśāddevi laṇḍaḍastatra labhyate | tadā svayaṃ bhairavo'sau svayaṃ vīreśvaro bhavet || athavā matsya mānīyadeveśi niḥkṣipya pitṛkānane | tadā sakṛjjapitvā ca devatā melanaṃ bhavet || athavā niśāyāṃ mṛtahaṭṭe ca unmattānandabharavaḥ | digvāsā vimalī bhasmabhūṣaṇo mukta keśakaḥ || kapālī khaḍgahastaśca jepenmātṛkayā yadi | tadātasya mahādevi sarvasiddhiḥ karesthitā || ḍākinīṃ yoginīmmāpi anyāṃ vā bhūtalāṅganām | tatra cānīya sampūjya sarvasiddhiśvaro bhavet || athavā gurumānīya saṃsthāpya devavata pūjayed vibhum | vastrālaṅkāra hemādyaiḥ svayaṃ santoṣya sadgurum || tatsutaṃ tatsutāñcaiva patnīñcaiva viśeṣataḥ | pūjayitvā manuṃ japtvā sarvasiddhiśvaro bhavet || athavā sahasrāre guroḥ pādapadmaṃ dhyātvā prapūjya ca | kevalaṃ devabhāvena japtvā siddhiśvaro bhavet || gurudhyānaṃ yathā (nīlatantre) sahasradale paṅkaje vimala śītaraśmiprabhaṃ | varābhaya karāmbujaṃ vimala gandhapuṣpāmbaram || prasanna vadanekṣaṇaṃ sakaladevatārupiṇam | smarechirasi haṃsagaṃ tadabhidhānapūrvaṃ gurum || (p. 96) gurave dakṣiṇāṃ dadyād yathā vibhavavistaraiḥ | guro ranujñāmātreṇa duṣṭamantro'pi sidhyati || guruṃ vilaṅghaśāstre'smin nādhikāraḥ surairapi | evañca mantratantrāṇāṃ prayogaḥ kriyate yadi || guruvaktraṃ vinā devi siddhihāniḥ prajāyate || etat tantrañca mantrañca śiṣyebhyo'pi na darśayet | anyathā pretarājasya bhavanaṃ yāti niścitam || atha puraścaraṇa vyatirekeṇa mantrasiddhi prakāro likhyate | taduktaṃ vīratantre devyuvāca || śambho sarvavicāravaryacaturaḥ sarvāṃgamānāṃ nidhi stvaṃ vedaḥ sadasatphaika nipunaḥ stvaṃ brahmavedyo navā | devo'jaḥ sṛṣṭipāre prabhavati khaluyuṣmādṛśaḥ kāryarūpaṃ tannaivāsti na jāyate mamapunarvācyaṃ vicāryantaro || yaduktaṃ bhavatā tantraṃ tat sarva duḥkhasiddhidam | vinā duḥkhairvinā pāpaistatsiddhiṃ vruhi satvaram || bhagavān uvāca | vinā duḥkhairvinā pāpairvinā puraskriyādibhiḥ | siddhimantraṃ pravakṣyāmi śṛṇu pārvati sādaram || yenānuṣṭhita mātreṇa bhogena mokṣamāpnuyāt | na vaktramucitaṃ loke tava snehādihocyate || athātaḥ saṃpravakṣyāmi gurusiddhiparaḥsaram | gopitaṃ koṭitantreṣu īdānīṃ prakaṭīkṛtam || rahasyaṃ mantrasiddhestu puraścaryādikaṃ vinā | etat prakāśanālloke mahāhāniḥ pade pade || śivaśikhi sitabhānuṃ pañcamānta'svarāḍhyaṃ dvitayamidamapūrvaṃ bījamugrapramāyāḥ | kṣaṇamapi khamanīnāṃ maṇḍalāntarvibhāvya kṣapayati duradṛṣṭaṃ vādirāḍ jāyatesaḥ || 1 || (p. 97) sa jayati ripuvargān vādirājo vivāde ramayati ramaṇīnā cittacauraḥ sthirāyuḥ | kavayati kavirājairapyadṛṣṭaṃ sukāvyaṃ madhumatirapi heyāḥ kiṃ punaḥ siddhisaṃghāḥ ||2|| kulayuvatiṣu yonau mantravarṇān vilikhya nikhilanigama mantrān supta doṣādiduṣṭāna | vidita gurukulāntarvāha'vartmāvidhijño manupuṭita paṭiyān sādhayet śāntacetāḥ ||3|| kulapatha manusandhāyāmitāyāṃ svabhūmau tava janani janīyastarpayet tīrthaḥ toyaiḥ | aruṇatara supuṣpairgandhamālyānulepai racitayuvativeśaṃ (śaḥ) taddhiyā dhyāyate saḥ ||4|| paricarati samastairnyāsapūrvaiḥ (jālaiḥ) prasiddhai stava parijanajālairyonicakre prapūjya | suvimalakulajātāṃ hrī ghṛṇāvarjitāṃ yaḥ svayamapi vijitāṅgaḥ kṣohakṛd yoginīnām ||5|| paśuripukulacakraṃ saṃspṛśan madhyaśākhaṃ surataru suranāthaḥ śāpabhraṣṭo manuṣyaḥ | kulapathi kulanāthastaddayaṃ yojayitvā manupuṭita vimṛśyaṃ yojayet tadvahiryaḥ ||6|| janani tava kalānāṃ kovidāṃ kāmarūpaḥ kumati rahita cittaḥ saṃlikhet tāṃ tridhāre | vigata bhaya viṣādadhvāntajālaḥ sudhāṃśu stava caraṇatalāntarniḥsaraddhuli jālaiḥ ||7|| parikalita vapustadvartmabhirdevapūjyaiḥ paricarati sa vijño mokṣacaryādhipaḥ saḥ | (p. 98) madanamada badhūnāṃ bījamuddhṛtya śaktiṃ tadanu kaṭhina bījaṃ lokadhātrīṃ tadantaḥ ||8|| yadi japati tvadantarbhāva māsadhye sadyaḥ suranagaragataistaiḥsiddhighṛndaiḥ sa pūjyaḥ | śivabhṛgu mada pṛthvī śaktiyuktaṃ susiddhaṃ harihara caturāsya svasvabhūti prasūtam ||9|| parama rasa rasajñaḥ kṣobhakṛt kāminīnāṃ adhipatirapi vācāṃ śrīpatiḥ sārvabhaumaḥ | mṛgumada kaṭhinādhaḥ kāmabījaṃ tadagre bhuvanabhaya vināśa kṣobhinīṃ yojayitvā ||10|| yadijapati sakṛdvā cintayed vīrasiṃhaḥ kulayuvatikulāntaḥ kṣobhakṛt kāmarūpāt | mada varuṇatalādhaḥ śaktibījaṃ niyojya smahara harirūpī kāmarūpaḥ kuveraḥ ||11|| ripukula hariṇākṣī locanāmbhoja vipruṭa vipulajala niṣekāt khaṇḍitāntotyatāpaḥ | śivabhṛgu bhṛgumūlaṃ lobhamūlaṃ samūlaṃ bhajati yadigūrūṇāṃ vartmamūlaṃ vimṛṣya ||12|| nidhipatirapi nātho gīṣpatiḥ kṣudracetāḥ | yadi bhavati tadetanmukhya murvaupatitvam || varuṇa raṇa vivarjaṃ'ghrāṇamekaṃ vivarjaṃ tadupari mṛgacihnaṃ dvandvametadbhavānyāḥ ||13|| nikhilamanuvarāṇāṃ mokṣadānaikadatraḥ sadasada samadharmākṣemakṛnmantrarājaḥ | analaśirasi dharmaṃ rādivarjaṃsacandraṃ bhavasamanayayuktaṃ bījametdbhavānyāḥ ||14|| tritayamaparimāṇaṃ vaktumīśo maheśaḥ kimiha kamalajanmā janmadhārāsahasraiḥ | iha bhajati ya enaṃ mantrarājaṃ subhāgyai bhavati janani yuṣamt pādapadmopabhaktā ||15|| (p. 99) tyājasi parapramāṃsaṃ mādṛśaṃ kvāpikāle na khalu vapuranrghyaṃ tasya kācit kadācit | vihita gurumukhādvā vālakādvā paśorvā likhitamapi suvuddhā prāpya kasmādakasmāt ||13|| smararipu purapāre mokṣapūryāśca pāre parama pada vilīnaḥ sarvasaubhāgyabhogaiḥ | analapuravibhāge kālikārandhrabījaṃ tadapi yadi vidadhyāddigayutaṃ dantavarnam ||17|| nayanayutalakāraṃ mastake nāmayuktam tadanu vikaṭadaṃṣṭrāsotkaṭaṃ bījamuktam | yadi japati samastaṃ guha'guha.ātiguhaṃ trijagati kimihāsti kleśalabhyaṃ kathañcit ||18|| krama paṭhitamapūrvaṃ sarvamevānurūndhaṃ manumaparamavācyaṃ sarvamadhyastharūpam | bhajati yadicidānandarūpo naro'sau ||19|| iti te kathitaṃ sarvaṃ rahasya paramādbhūtam | yathānukramatāloke kiṃ na sādhayati yogirāṭ ||20|| (p. 100) athaiṣāṃ ṭīkā || atha mahācīnakramāṇāṃ satpuruṣāṇāṃ aṣṭādaśa padyena pajjhṭikayā teṣāmācāraḥ ucyate | samastatantraṃ śrutvā nirvṛtimanākalayya snativyājena jijñāsituṃ bhagavatītyāha śambho sarvavicāre ityādi | he śambho sarvavicāreṣu pradhānaḥ caturaḥ samarthaḥ | yaḥ sarvatra caturaḥ sa kimāgamajñaḥ ityāha sarvāgamānāṃ nidhiriti | bhavatyāhaṃ kathaṃ jñāta ityādi veda iti nitya iti jñāyate | nahi phaladātā ityāha sadasatphalaikanipuna iti śāstā iti yāvat | śāstāsta śambhu stat kimityāha brahmavedyaḥ | bhavadvarṇanīt karṣādikalṃ brahmagā jñāyate navā | ataeva sarvotakṛṣṭatvaṃ ahamanujāne | tatkati na santi | na tava manorathaṃ varṇayituṃ śakyā iti bhagavad dvipāre yadasti tannaivāsti | śaśaśṛṅganyāyenālīkatyāt | yadyapi jānāmi tathāpi asmat stutyā'laṃ ato nahi kartā ityāha asmādṛśo yato na jāyate kāryarūpaṃ tvayā anukriyate | dharmigrāhākapramāṇena bhagavataḥ sṛṣṭisthiti saṃhāra kartṛtvāt | atatravāha sādhāraṇaguro mama vacanīyaṃ vicāryājñāṃ vidhehi | nanu stutyā kimiti cet, guruṃ praṇamya jijñāsā kāryā vai nānyathā budhaiḥ | guruṇāpi tathāvidha bhaktiyuktāya śiṣyāy kathitavyam | tathāca vīratantre śiṣyāya bhaktiyuktāya śāntāyaiva prakāśayediti śravaṇāt | nanu sarvatantraṃ tvayi prakāśita mato jijñāsāvasara ityāha yaduktamiti | he bhagavan yaduktaṃ tat tathaiva sādhyaṃ duḥkhaṃ vinā yathā nirvahati tathā kriyatām nanu bagutara duḥkhaṃ vinā paradārādisukhaṃ vidyate ityāśaṅkyāha vinā pāpairiti | tacca bahuladveṣaviṣayam || avasarasaṅgatyā maheśenocyate vināduḥkhairiti ślokārthaḥ sphuṭa eva | sādhakānāṃ śraddhābhijñānārthaṃ prarocayati | yataḥ prarocanā pravṛttavupayujyate | pravṛtti kāranībhūtatvena kāmye adhikāri viśeṣaṇa jñāpayati yeneti | anuṣṭhāna mātreṇa mahābhogo bhavati | nanu bhogasya mokṣapratibandhakatvāt mokṣārthina statrāpravṛttiḥ syādityaśaṅkya āha bhogena mokṣamāpnuyāditi | ata eva vidyāyāḥ sarvotkṛṣṭatvaṃ sūcitam | tathā ca vīratantre (p. 101) yatrāsti bhogo naca tatra mokṣaḥ yatrāsti mokṣo na ca tatra bhogaḥ | śivā padāmbhojayugārcitānāṃ bhogaśca mokṣaśca karastha eva || nanu amuṣyahetornijasiddhaye cetyādi nindārtha vāha śravanāt mahāprakāśaḥ kathaṃ kriyate ityāha tevasnehāditi |) yadyapi krūratvāt loke duṣṭaloke yat vaktuṃ nocitaṃ tathāpi bhavadbhaktu'drekāt prakāśyate | tathāca śiṣyāyabhaktiyuktāya sādhakāya prakāśayediti | praśnānantaraṃ mantramuddharati | śivaḥ haḥ, śikhī rephaḥ, sitabhānuccandrakhaṇḍaḥ, pañcamānta'svaraḥ ūḥ te dru/miti siddham | apūrvamutkṛṣṭaṃ athavā anādipariprāptam | athavā nāsti pūrvo mahaduta kṛṣṭaṃ yasmāditi | ugraprabhāyāḥ navadurgāyāḥ | khamanīnāṃ sūryāṇāṃ maṇḍalamadhye dhyātvā duradṛṣṭaṃ kṣapayati nāśayatītyarthaḥ | vādiśreṣṭaśca bhavati ||1|| vairisamūhaṃ jayati vādisamūhaṃ vivāde laghusvarūpaṃ karoti | ramaṇīnāṃ cittaṃ harati | dīrghajīvī bhavati | adṛṣṭamapi sukāvyaṃ chāyārahitañca karoti | madhumati rapi heyā | animādayaśca ke tāvad varākā iti prakaṭārthaḥ | guptārthastu ṣaṭcakraṃ bhittvā sarvorddhe khamaṇīnāṃ candrasūryāṇāṃ madhye ākāśapadme (the) kuṇḍalinīṃ dhyātvā etadvījarūpāṃ tāṃ candrāmṛtana snāpayitvā īśvareṇa śivena saha kriḍāṃ kārāyitvā mūlādhāramānīya gurumukhaprathita tattat karmaṇā (vartmanā) uktaphalena phalī bhavati | prakārāntareṇa yonivando'pi kathitaḥ ||2|| nanu yonirandhāsamarthastadā kiṃ syādityāha kulayuvatīti | kulayuvatīṣu yonau kuṇḍalinīyonau suṣumnāmadhyabhāge gāndhārīmadhye nānāvidha doṣa jālagrasta mantravarṇān vicintya gurukulānāṃ kauṭilyaśūṇyatāṃ jñātvā manupuṭita paṭīyān bījadvayamadhye mantrasya pratyekavarṇaṃ vicintya śāntacetā gurubhaktaḥ sādhayet | evaṃ kṛte duṣṭamantro'pi sidhyatīti guptārthaḥ | atiguptārthastu kulayuvati kulāgāre bījadvayaṃ vilikhya tato mantrasyādivarṇaṃ tato bījadvitayaṃ evaṃ krameṇa sarvavarṇān vilikhya saṃskāraḥ kāryaḥ | tadā sidhyati | gururyadi durātmā svayamapi ca tathā cenna tathā | ata eva gurorvāhyāntara ceṣṭāṃ jñātvā tathā kāryam | tathā ca antaḥ śākto vahiḥ śaiva ityādi | tathācottaratantre - (p. 102) nālokya kulajaṃ vartma devatārādhanaṃ tathā | yaḥ karoti na tat tasya bandhyāyāḥ saṅgamo yathā || vidhijñaḥ vakṣyamāna vidhijña ityarthaḥ | yadi śuddhavartmā tadā purovidhirna cedaparā sā agre vaktavyā | nanu vidhau paradārādyāsaṅga nindārtha vādaśravanāt valavadāniṣṭā nubandhitve kuto vidhipravṛttiḥ iti cenna tathaiva śrutibodhanāt | nanū śyenenābhicaraṇ yajedityatra śruti bodhanāt kuto vijñāne pravṛttiriti cet tatra tatvena nindārthavādaśravanādityavehi atra tu sāmānyato niṣedhaḥ viśeṣaśrutyā bādhate | tathā ca dhiyāmīt sargikaṃ prāmāṇyaṃ viśeṣenopapadyate | yathā mā hiṃ syāt sarva bhūtāṇi | viśeṣastu daikṣaṃ paśumālabhediti tadvārakam | anyathā aśvamedhādāvapi ananuṣṭhāna prasaṅgaḥ | kecittu yadi śyenavadhe balavadveṣāviṣayaṃ jñānaṃ janyate tadā śyenayāgaḥ kāryaḥ | tadvadihāpi | yadyanekavartmanā kartumicchati tadā tadasaṃsargaḥ kāryaḥ | anyathā guruvartmānveṣanenāsya sarvatra śuddhavartmatvāt | tat paśupraṇapitam | tatra tatvena nindārthavāda śravaṇāt etaduktam | atra tu na tathā | anyathā vihita navavadhādāvananuṣṭhāna prasaṅgaḥ | yattu guruvartmānveṣanaṃ tattukulācāra jñāpanārtham | vacanena tathā bodhanāt | yathā keṣāñcit ṣaṣṭhadivase sutikā pūjā deṣāñcidekaviṃśatidivase ityatra doṣābhāve kulakramalaṅghanabhiyā tadviparyayaḥ tadvat atrāpīti vicārya maheśahṛdayākūtavyākhyāna prarohaṃ nānyathā vaktavyaḥ śāktaśaiva vaiṣṇavacaraneḥ ||3|| nanū tadvidhānaṃ kiṃ bhavedityāha kūlapathetyādi | he mātaḥ tatvena kūlathaṃ jñātvā amitāyāṃ sarvotkṛṣṭvatvāt svabhūmau sahasrāre tīrthatoyairamṛta vṛṣṭibhiḥ yaṃ starpanaṃ karoti tuṣṭimāracayati mānasagandhādibhiravyarcya yuvatī rūpaṃ dhyātvā yātāyāta kramena kulakuṇḍalinīṃ vakṣyamāna krameṇa cakraṃ nirmāya gandhādibhiḥ saṃpūjya devadravyena yadi tarpanaṃ karoti tadā vakṣyamāna phalabhāg bhavati | devadravyantu kubjikāyāṃ ########### END OF FILE #######